Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kül Çarşambası,Batı kiliselerinde Oruç dönemi veya Büyük Perhiz ilk günü.
| Kül Çarşambası | |
|---|---|
 Alna çizilen külden haç | |
| Kutlayanlar | Çoğu Batı Hristiyanları |
| Başlama | Paskalya'dan yaklaşık 6,5 hafta önce |
Oruç dönemi, İsa Mesih’in çölde geçirdiği kırk günü, ilgili üç sinoptik İncil’den alınmış (Mk 1:12-13; Mt 4:1-11 ve Lk 4:1-13) dönemi temsil edecek şekilde Kilise tarafından 4. yüzyılda belirlenmiş, kırk günlük, oruç ve sakınma günlerinden oluşan Tanrı’ya adanmayla ilgili litürjik bir dönemdir. Hristiyanlığın ilk dönemlerinde Oruç döneminin süresi kiliseler arasında farklılık gösteriyordu. Zamanla 6 hafta (42 gün) olarak sabitlendi. Ancak oruç tutulmayan Pazar günleri çıkarıldığında bu durum, 36 gün oruç tutulacağı anlamına geliyordu.7. yüzyılda Oruç dönemine 4 gün daha eklendi ve oruç süresi 40 güne tamamlandı.[2]
Kül Çarşambası Paskalya'dan yaklaşık 6,5 hafta önce, 4 Şubat ile 11 Mart arasındaki bir güne denk gelir.
Çağdaş Katolik Kilisesi'nde Kül Çarşambası'nda cemaatin alnına külden haçlar çizilir, bu sırada rahip “Tövbe et ve Müjde’ye inan” ya da “Topraktan geldin ve toprağa döneceksin” der. Bu küller, bir önceki Palmiye pazarında (Mesih’in Kudüs’e girişi bayramı) yakılan yaprakların külleridir. Kül Çarşambası Anglikan, Lutheran ve bazı Protestan kiliselerinde de kutlanır. Doğu Ortodoks kiliselerinde ise Oruç dönemi pazartesi günü başladığı için Kül Çarşambası yoktur.
Küllerin Sembolizmi
Antik Çağların insanları arasında yakılmış obje ve hayvanların küllerinin; dini, büyü veya tıbbi amaçlarla kullanılması oldukça yaygındır. İki belirleyici sembolizmi ise ölümlülük ve yastır.
Eski Antlaşma’daki Kökeni
Küller Yahudiler arasında da ölümlülük, değersizlik, matem ve tövbe sembolü olarak kullanılmaktaydı. Küller başa dökülür, vücuda sıvanırdı. Tövbekar kül içinde oturur ya da yatar hatta yiyebilirdi. Çölde Sayım Kitabı’nın 19. Bölüm 9. Ayetinde kurban edilmiş ineğin külleri suyla karıştırılır ve arınıdırıcı amaçla kullanılır. Tamar, üvey kardeşi tarafından tecavüze uğradığında “başına kül saçıp sırtındaki uzun kollu giysiyi yırttı, elini başına koyup ağlaya ağlaya gitti” (2. Samuel 13:19). Eyüp 42:5-6’da Eyüp Tanrı’ya şöyle der: “Kulaktan duymaydı bildiklerim senin hakkında, şimdiyse gözlerimle gördüm seni. Bu yüzden kendimi hor görüyor, Toz ve kül içinde tövbe ediyorum.” Peygamber Yeremya tövbeye çağırırken şöyle der: “Ey halkım, çula sarın, kül içinde yuvarlan” (Yer. 6:26). Peygamber Daniel Tanrı’ya yakarışında “Bunun üzerine yüzümü Rab Tanrı’ya çevirdim. Duayla, yakarışla, oruçla O’na yalvardım; çul kuşanıp külde oturdum" (Daniel 9:3). Yeni Antlaşma’dan hemen önce, Yahudi bağımsızlığı için savaşan isyankarlar, Makabeler, savaşa kül kullanarak hazırlanırlar: “O gün oruç tutup çula sarındılar, başlarını külle örtüp giysilerini yırttılar” (1. Makabeler 3:47, ayrıca 4:39).
Hristiyanlıktaki Uygulanışı
Hristiyanlar külü tövbenin dışsal bir işareti olarak kullanmaya devam etmişlerdir. Örneğin; Tertullianus günah çıkarmanın çula sarınıp külde yatmakla bir yapılması gerektiğini söylemiştir. Tarihçi Eusebios bir mürtedin Papa Zephirinus’a kendisinin topluluğa yeniden alınması için yalvarırken kendisini külle sıvadığını yazmıştır.
Roma İmparatorluğu'nda tövbekârlar kefaret dönemine Oruç döneminin ilk gününde başlıyorlardı. Çuldan elbiseler giyiyorlardı ve üzerlerine kül serpiliyordu. Paskalya'dan önceki son perşembe olan Kutsal Perşembe gününe kadar Hristiyan toplumundan uzak duruyorlardı. Bu gelenekler 8-10. yüzyıllarda terkedildi ve sadece kül geleneği, ayinlerde tüm cemaatin alnına kül sürme şeklinde yaşatıldı.
Sadece tövbekârların değil ancak oruç dönemi öncesi tüm Hristiyanlara kül sürülmesi geleneğini Papa I. Gregorius’nun başlattığı düşünülmektedir (yaklaşık 540-604). Ve onuncu yüzyılın sonundan itibaren ise batı Avrupa’da tüm inançlılara oruç dönemi öncesi kül sürülmesi gelenek haline gelmiştir. 1019 yılında Papa II. Urbanus tarafından bu gelenek Benevento Konsili'nde evrensel hale getirilmiştir.
Ambrosian Riti’nde (Katolik Kilisesi'ndeki birçok ayingeleneğinden birisidir.) küller kutsanır ve inananların alınlarına kül çarşambasında değil, Oruç dönemi içindeki ilk Pazar ayininin sonunda sürülür, bu ritte oruç dönemine de ertesinde yani pazartesi günü başlanır.
Sakramentlere ilişkin genel tutumundan farklı olarak Katolik kilisesi, Katolik olmayanların, hatta vaftiz dahi olmamışların, alınlarına kül çizilmesine izin verir.
Ayrıca Bakınız
Kaynakça
- ^ New Catholic Encyclopedia – Second Edition (İngilizce). Thomson and Gale. 2003. ss. 782 Cilt 1 .
- ^ a b c "Ash Wednesday." 13 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Britannica.com. 15 Haziran 2014.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kul Carsambasi Bati kiliselerinde Oruc donemi veya Buyuk Perhiz ilk gunu Kul CarsambasiAlna cizilen kulden hacKutlayanlarCogu Bati HristiyanlariBaslamaPaskalya dan yaklasik 6 5 hafta onceOruc donemi Isa Mesih in colde gecirdigi kirk gunu ilgili uc sinoptik Incil den alinmis Mk 1 12 13 Mt 4 1 11 ve Lk 4 1 13 donemi temsil edecek sekilde Kilise tarafindan 4 yuzyilda belirlenmis kirk gunluk oruc ve sakinma gunlerinden olusan Tanri ya adanmayla ilgili liturjik bir donemdir Hristiyanligin ilk donemlerinde Oruc doneminin suresi kiliseler arasinda farklilik gosteriyordu Zamanla 6 hafta 42 gun olarak sabitlendi Ancak oruc tutulmayan Pazar gunleri cikarildiginda bu durum 36 gun oruc tutulacagi anlamina geliyordu 7 yuzyilda Oruc donemine 4 gun daha eklendi ve oruc suresi 40 gune tamamlandi 2 Kul Carsambasi Paskalya dan yaklasik 6 5 hafta once 4 Subat ile 11 Mart arasindaki bir gune denk gelir Cagdas Katolik Kilisesi nde Kul Carsambasi nda cemaatin alnina kulden haclar cizilir bu sirada rahip Tovbe et ve Mujde ye inan ya da Topraktan geldin ve topraga doneceksin der Bu kuller bir onceki Palmiye pazarinda Mesih in Kudus e girisi bayrami yakilan yapraklarin kulleridir Kul Carsambasi Anglikan Lutheran ve bazi Protestan kiliselerinde de kutlanir Dogu Ortodoks kiliselerinde ise Oruc donemi pazartesi gunu basladigi icin Kul Carsambasi yoktur Kullerin SembolizmiAntik Caglarin insanlari arasinda yakilmis obje ve hayvanlarin kullerinin dini buyu veya tibbi amaclarla kullanilmasi oldukca yaygindir Iki belirleyici sembolizmi ise olumluluk ve yastir Eski Antlasma daki KokeniKuller Yahudiler arasinda da olumluluk degersizlik matem ve tovbe sembolu olarak kullanilmaktaydi Kuller basa dokulur vucuda sivanirdi Tovbekar kul icinde oturur ya da yatar hatta yiyebilirdi Colde Sayim Kitabi nin 19 Bolum 9 Ayetinde kurban edilmis inegin kulleri suyla karistirilir ve arinidirici amacla kullanilir Tamar uvey kardesi tarafindan tecavuze ugradiginda basina kul sacip sirtindaki uzun kollu giysiyi yirtti elini basina koyup aglaya aglaya gitti 2 Samuel 13 19 Eyup 42 5 6 da Eyup Tanri ya soyle der Kulaktan duymaydi bildiklerim senin hakkinda simdiyse gozlerimle gordum seni Bu yuzden kendimi hor goruyor Toz ve kul icinde tovbe ediyorum Peygamber Yeremya tovbeye cagirirken soyle der Ey halkim cula sarin kul icinde yuvarlan Yer 6 26 Peygamber Daniel Tanri ya yakarisinda Bunun uzerine yuzumu Rab Tanri ya cevirdim Duayla yakarisla orucla O na yalvardim cul kusanip kulde oturdum Daniel 9 3 Yeni Antlasma dan hemen once Yahudi bagimsizligi icin savasan isyankarlar Makabeler savasa kul kullanarak hazirlanirlar O gun oruc tutup cula sarindilar baslarini kulle ortup giysilerini yirttilar 1 Makabeler 3 47 ayrica 4 39 Hristiyanliktaki UygulanisiHristiyanlar kulu tovbenin dissal bir isareti olarak kullanmaya devam etmislerdir Ornegin Tertullianus gunah cikarmanin cula sarinip kulde yatmakla bir yapilmasi gerektigini soylemistir Tarihci Eusebios bir murtedin Papa Zephirinus a kendisinin topluluga yeniden alinmasi icin yalvarirken kendisini kulle sivadigini yazmistir Roma Imparatorlugu nda tovbekarlar kefaret donemine Oruc doneminin ilk gununde basliyorlardi Culdan elbiseler giyiyorlardi ve uzerlerine kul serpiliyordu Paskalya dan onceki son persembe olan Kutsal Persembe gunune kadar Hristiyan toplumundan uzak duruyorlardi Bu gelenekler 8 10 yuzyillarda terkedildi ve sadece kul gelenegi ayinlerde tum cemaatin alnina kul surme seklinde yasatildi Sadece tovbekarlarin degil ancak oruc donemi oncesi tum Hristiyanlara kul surulmesi gelenegini Papa I Gregorius nun baslattigi dusunulmektedir yaklasik 540 604 Ve onuncu yuzyilin sonundan itibaren ise bati Avrupa da tum inanclilara oruc donemi oncesi kul surulmesi gelenek haline gelmistir 1019 yilinda Papa II Urbanus tarafindan bu gelenek Benevento Konsili nde evrensel hale getirilmistir Ambrosian Riti nde Katolik Kilisesi ndeki bircok ayingeleneginden birisidir kuller kutsanir ve inananlarin alinlarina kul carsambasinda degil Oruc donemi icindeki ilk Pazar ayininin sonunda surulur bu ritte oruc donemine de ertesinde yani pazartesi gunu baslanir Sakramentlere iliskin genel tutumundan farkli olarak Katolik kilisesi Katolik olmayanlarin hatta vaftiz dahi olmamislarin alinlarina kul cizilmesine izin verir Ayrica BakinizTsiknopempti Buyuk PerhizKaynakca New Catholic Encyclopedia Second Edition Ingilizce Thomson and Gale 2003 ss 782 Cilt 1 ISBN 0 7876 4005 0 a b c Ash Wednesday 13 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Britannica com 15 Haziran 2014