Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Doğu Roma İmparatorluğu, MS 457'de I. Leo'nun tahta çıkışından 518'de I. Anastasius'un vefatına kadar olan dönemde Leo Hanedanı tarafından yönetildi. Leo hanedanının iktidar dönemi; Batı Roma İmparatorluğu'nun hızla gerilemesi, toprak kayıplarına uğraması ve nihayetinde tamamen çökmesiyle aynı zamana denk geldi. Batı İmparatorluğu'nun sona ermesinin ardından İmparator Zeno, Batı Roma İmparatoru makamını kaldırarak kendisini tek Roma İmparatoru ilan etti. Batı kanadının yıkılışından sonra, Doğu Roma İmparatorluğu yaklaşık bir milenyum boyunca varlığını sürdürdü ve Leo Hanedanından sonraki hanedanlar batı eyaletlerini geri alabilmek için büyük miktarda kaynak harcadılar.
Bizans İmparatorluğu | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 457-518 | |||||||||
 Leo Hanedanı'nın yönetimindeki Bizans İmparatorluğu'nun sınırları (MS 480). Pembe renkli yerler imparatorluğa bağlı olan vasal devletleri göstermektedir. (Bunlar; İtalya Krallığı (Odovakar), Lazika Krallığı ve Gassaniler) Turuncu renkli bölge ise Batı Roma İmparatorluğu'nun güdük devleti olan 'nı temsil etmektedir. | |||||||||
| Yaygın dil(ler) | Latince, Orta Çağ Yunancası | ||||||||
| Resmî din | İznik Hristiyanlığı (resmî) | ||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||
| İmparator | |||||||||
| |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Leo Hanedanı, MS 474'ten MS 480'deki yıkılışına kadar Batı Roma İmparatorluğu'nu da yönetti. (Julius Nepos)
I. Leo ve II. Leo (457-474)
Marcianus'un ölümünden ve böylece Theodosius hanedanının neslinin tükenmesinden sonra I. Leo, Doğu Roma ordusunun başkomutanı olarak görev yapan Alan asıllı general Aspar tarafından 457'de tahta çıkarıldı. Batı Roma İmparatorluğundaki Ricimer'in rolüne benzer bir rol üstlenen Aspar; askeri görevinden gelen gücü kullanmak suretiyle göstermelik, kukla imparatorlar atayarak imparatorluk siyasetine egemen olmayı amaçladı. Aspar, I. Leo'nun zayıf bir kukla olacağına inandığı için onu tahta çıkarmıştı ancak Leo giderek Aspar'ın nüfuzundan bağımsızlaştı ve 471'de Aspar ile büyük oğlu 'u Basiliscus'tan yardım almak suretiyle öldürttü. Böylece İmparatorluğun doğu kanadı, potansiyel Cermen boyunduruğundan kurtularak önümüzdeki yüzyıllar boyunca koruyacağı Roma liderliğine geri döndü.
Leo'nun tahta çıktığı dönemde, Batı Roma İmparatorluğu neredeyse tamamen çökmüştü. Batı kanadı, İmparator Majorianus döneminde kısa bir süreliğine gücünü yeniden toparlayabilmiş ise de, toprakları 460'ların sonlarına doğru sadece Kuzey Galya, İtalya ve İlirya'nın bazı bölgelerinden ibaret kalmıştı. Leo, Kuzey Afrika'yı Vandallar'dan geri almaya çalıştı. Fakat bu amaçla düzenlenen sefer, başarısız oldu. Bundan ötürü Kuzey Afrika, I. Justinianus'un saltanatına kadar imparatorluğun sınırları dışında kaldı.
I. Leo, dinî otoriteyi temsil eden Konstantinopolis Patriği tarafından taç giydirilen ilk imparatordu. Ondan önce imparatorlara askerî liderler tarafından taç giydirilmekteydi. Leo ile başlayan bu değişim, kilisenin artan gücünü temsil ediyordu. Zamanla din adamlarının taç giydirmesi kalıcı hale gelecek ve Orta Çağ'daki taç giyme törenlerinde dini nitelik, askeri niteliğe baskın gelerek bütünüyle onun yerini alacaktı.
İmparatorluk ordusu içerisinde görev yaptıkları için bir güç unsuru olan fakat halen idareciler ve halk tarafından yabancı kabul edilen İsauryalılar ile ittifak kurmanın koşulu olarak Leo, kızı Ariadne'yi 466 yahut 467 yılında Domesticus olarak görev yapan Tarasicodissa ile evlendirdi. Tarasicodissa, evlenmeden hemen önce yada evlendikten hemen sonra; imparatorluğun politikacılarına ve halkına kendini kabul ettirebilmek için adını Yunanca kökenli Zeno olarak değiştirdi. I. Leo, ölümünden önce Ariadne ve Zeno'nun çocukları olan II. Leo'yu varisi ilan etti. I. Leo'nun 474'te vefatı üzerine torunu II. Leo tahta geçti ancak o da 11 ay iktidarda kaldıktan sonra öldü. Bunun sonucunda II. Leo'nun babası olan Zeno imparator oldu.
Zeno ve Basiliscus (474-491)
Zeno'nun saltanatı İmparatorluğun batı kanadının yıkılışını gördü. Yıkılışın tarihlenmesi biraz tartışmalıdır. Bazen Zeno'nun saltanatının erken dönemleri olan 476 yılına tarihlendirilir; o dönemde Cermen asıllı Romalı general Odovakar, Batı İmparatoru Romulus Augustulus'u tahttan indirmiş ancak yerine başka bir kukla imparator getirmeyi reddetmiş ve Batı Roma İmparatorluğu sembollerinin tamamını Konstantinopolis'teki imparatora bir heyetle beraber göndermiştir. Odovakar; aynı anda hem Zeno'yu hem de onun desteklediği, daha önce tahttan indirilmiş olan Batı İmparatoru Julius Nepos'u hükümdarı olarak kabul etti ve onların İtalya valisi (Dux Italiae: İtalya Kralı) olarak hareket etti. Ancak Nepos İtalya'ya dönmedi ve 480'deki ölümüne kadar Dalmaçya'da Batı İmparatoru olarak hüküm sürmeye devam etti.
Julius Nepos'un ölümünden sonra Zeno, Odovakar'ın tek egemen hükümdarı (süzeren) oldu ve başka bir Batı imparatoru atamadı, bunun yerine kendini Roma İmparatorluğu'nun tek imparatoru ilan etti ve Batı ile Doğu'yu 85 yıl sonra ilk kez hukuken yeniden birleştirdi. Bu nihai birleşmenin ardından bir daha asla Roma İmparatoru makamı bölünmeyecekti.
Odovakar'ın giderek daha bağımsız, daha müstakil davranmaya başlamasıyla Zeno, Mezya'ya yerleşen Ostrogotların lideri olan Theoderic ile pazarlık yaptı. Theoderic'i, magister militum per Italiam (İtalya başkomutanı) unvanıyla İtalya'ya gönderdi. 493 yılında Odovakar'ın iktidardan düşmesinden sonra gençliğini Konstantinopolis'te geçiren Theoderic, İtalya'yı tek başına yönetmeye başladı. Theoderic'in İtalya'yı fethedip Ostrogot Krallığı olarak yönetmesini öneren Zeno; böylece Batı topraklarında en azından göstermelik bir üstünlük sağlarken, Doğu İmparatorluğunu da itaatsiz bir vasaldan kurtarmış oldu.
Zeno, 475 yılında Basilicus tarafından kısa bir süreliğine tahttan indirildi (yaklaşık yirmi ay kadar) ancak tahtını geri aldı ve Basilicus ile ailesini kuru bir sarnıca hapsetti; burada açlıktan ve soğuktan vefat ettiler.
I. Anastasius (491-518)
Roma kökenli yaşlı bir sivil memur olan I. Anastasius, 491 yılında Zeno'nun dul eşi Ariadne ile evlenerek Roma İmparatoru oldu. Anastasius yetenekli bir reformcu ve yöneticiydi. İmparatorlukta en çok kullanılan madeni para olan bakır menşeili follis'in ağırlık değerini yeniden ayarlayarak I.Konstantin tarafından geliştirilen para sistemini mükemmelleştirdi. Anastasius ayrıca dört yılda bir toplanan ve taksitsiz olarak tek seferde tahsil edilmesi nedeniyle halkın şikayetçi olduğu khrisargiron vergisini de kaldırdı. Anastasius'un mali reformları oldukça başarılı oldu. İmparator 518'de vefat ettiğinde Devlet Hazinesinde 145.150 kilogram değerinde muazzam miktarda altın rezervi bulunuyordu.
Anastasius'un ardından yerine 'nın ilk imparatoru I. Justinus geçti.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dijital Kaynakça
- ^ Treadgold (1997), 152–155
- ^ Cameron (2000), 553
- ^ "Zeno | Biography, Facts, & History | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 25 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2024.
- ^ "Byzantine Empire". Encyclopædia Britannica.
- ^ Elton, Hugh (10 June 1998). "Flavius Basiliscus (AD 475–476)". De Imperatoribus Romanis. Archived from the original on 22 August 2006. Retrieved 23 August 2006.
- ^ Grierson (1999), 17
Klasik Kaynakça
- Grierson, Philip (1999). Bizans Sikkeleri (PDF). Washington, DC: Dumbarton Oaks.ISBN . 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- Treadgold, Warren (1997). A History of the Byzantine State and Society (İngilizce). Stanford, Kaliforniya: Stanford University Press. ISBN ..
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dogu Roma Imparatorlugu MS 457 de I Leo nun tahta cikisindan 518 de I Anastasius un vefatina kadar olan donemde Leo Hanedani tarafindan yonetildi Leo hanedaninin iktidar donemi Bati Roma Imparatorlugu nun hizla gerilemesi toprak kayiplarina ugramasi ve nihayetinde tamamen cokmesiyle ayni zamana denk geldi Bati Imparatorlugu nun sona ermesinin ardindan Imparator Zeno Bati Roma Imparatoru makamini kaldirarak kendisini tek Roma Imparatoru ilan etti Bati kanadinin yikilisindan sonra Dogu Roma Imparatorlugu yaklasik bir milenyum boyunca varligini surdurdu ve Leo Hanedanindan sonraki hanedanlar bati eyaletlerini geri alabilmek icin buyuk miktarda kaynak harcadilar Bizans ImparatorluguBasileia Ῥwmaiwn Grekce Imperium Romanum Latince 457 518Hi Ro LabarumLeo Hanedani nin yonetimindeki Bizans Imparatorlugu nun sinirlari MS 480 Pembe renkli yerler imparatorluga bagli olan vasal devletleri gostermektedir Bunlar Italya Kralligi Odovakar Lazika Kralligi ve Gassaniler Turuncu renkli bolge ise Bati Roma Imparatorlugu nun guduk devleti olan ni temsil etmektedir Yaygin dil ler Latince Orta Cag YunancasiResmi dinIznik Hristiyanligi resmi HukumetMonarsiImparator 457 474I Leo 491 518I AnastasiusTarihce Kurulusu457 I Leo nun tahta cikisi7 Subat 457 I Anastasius un olumu9 Temmuz 518 Dagilisi518Onculler ArdillarTheodosius Hanedani doneminde Bizans Imparatorlugu Leo Hanedani MS 474 ten MS 480 deki yikilisina kadar Bati Roma Imparatorlugu nu da yonetti Julius Nepos I Leo ve II Leo 457 474 Marcianus un olumunden ve boylece Theodosius hanedaninin neslinin tukenmesinden sonra I Leo Dogu Roma ordusunun baskomutani olarak gorev yapan Alan asilli general Aspar tarafindan 457 de tahta cikarildi Bati Roma Imparatorlugundaki Ricimer in rolune benzer bir rol ustlenen Aspar askeri gorevinden gelen gucu kullanmak suretiyle gostermelik kukla imparatorlar atayarak imparatorluk siyasetine egemen olmayi amacladi Aspar I Leo nun zayif bir kukla olacagina inandigi icin onu tahta cikarmisti ancak Leo giderek Aspar in nufuzundan bagimsizlasti ve 471 de Aspar ile buyuk oglu u Basiliscus tan yardim almak suretiyle oldurttu Boylece Imparatorlugun dogu kanadi potansiyel Cermen boyundurugundan kurtularak onumuzdeki yuzyillar boyunca koruyacagi Roma liderligine geri dondu Leo nun tahta ciktigi donemde Bati Roma Imparatorlugu neredeyse tamamen cokmustu Bati kanadi Imparator Majorianus doneminde kisa bir sureligine gucunu yeniden toparlayabilmis ise de topraklari 460 larin sonlarina dogru sadece Kuzey Galya Italya ve Ilirya nin bazi bolgelerinden ibaret kalmisti Leo Kuzey Afrika yi Vandallar dan geri almaya calisti Fakat bu amacla duzenlenen sefer basarisiz oldu Bundan oturu Kuzey Afrika I Justinianus un saltanatina kadar imparatorlugun sinirlari disinda kaldi I Leo dini otoriteyi temsil eden Konstantinopolis Patrigi tarafindan tac giydirilen ilk imparatordu Ondan once imparatorlara askeri liderler tarafindan tac giydirilmekteydi Leo ile baslayan bu degisim kilisenin artan gucunu temsil ediyordu Zamanla din adamlarinin tac giydirmesi kalici hale gelecek ve Orta Cag daki tac giyme torenlerinde dini nitelik askeri nitelige baskin gelerek butunuyle onun yerini alacakti Imparatorluk ordusu icerisinde gorev yaptiklari icin bir guc unsuru olan fakat halen idareciler ve halk tarafindan yabanci kabul edilen Isauryalilar ile ittifak kurmanin kosulu olarak Leo kizi Ariadne yi 466 yahut 467 yilinda Domesticus olarak gorev yapan Tarasicodissa ile evlendirdi Tarasicodissa evlenmeden hemen once yada evlendikten hemen sonra imparatorlugun politikacilarina ve halkina kendini kabul ettirebilmek icin adini Yunanca kokenli Zeno olarak degistirdi I Leo olumunden once Ariadne ve Zeno nun cocuklari olan II Leo yu varisi ilan etti I Leo nun 474 te vefati uzerine torunu II Leo tahta gecti ancak o da 11 ay iktidarda kaldiktan sonra oldu Bunun sonucunda II Leo nun babasi olan Zeno imparator oldu Zeno ve Basiliscus 474 491 Zeno nun saltanati Imparatorlugun bati kanadinin yikilisini gordu Yikilisin tarihlenmesi biraz tartismalidir Bazen Zeno nun saltanatinin erken donemleri olan 476 yilina tarihlendirilir o donemde Cermen asilli Romali general Odovakar Bati Imparatoru Romulus Augustulus u tahttan indirmis ancak yerine baska bir kukla imparator getirmeyi reddetmis ve Bati Roma Imparatorlugu sembollerinin tamamini Konstantinopolis teki imparatora bir heyetle beraber gondermistir Odovakar ayni anda hem Zeno yu hem de onun destekledigi daha once tahttan indirilmis olan Bati Imparatoru Julius Nepos u hukumdari olarak kabul etti ve onlarin Italya valisi Dux Italiae Italya Krali olarak hareket etti Ancak Nepos Italya ya donmedi ve 480 deki olumune kadar Dalmacya da Bati Imparatoru olarak hukum surmeye devam etti Julius Nepos un olumunden sonra Zeno Odovakar in tek egemen hukumdari suzeren oldu ve baska bir Bati imparatoru atamadi bunun yerine kendini Roma Imparatorlugu nun tek imparatoru ilan etti ve Bati ile Dogu yu 85 yil sonra ilk kez hukuken yeniden birlestirdi Bu nihai birlesmenin ardindan bir daha asla Roma Imparatoru makami bolunmeyecekti Odovakar in giderek daha bagimsiz daha mustakil davranmaya baslamasiyla Zeno Mezya ya yerlesen Ostrogotlarin lideri olan Theoderic ile pazarlik yapti Theoderic i magister militum per Italiam Italya baskomutani unvaniyla Italya ya gonderdi 493 yilinda Odovakar in iktidardan dusmesinden sonra gencligini Konstantinopolis te geciren Theoderic Italya yi tek basina yonetmeye basladi Theoderic in Italya yi fethedip Ostrogot Kralligi olarak yonetmesini oneren Zeno boylece Bati topraklarinda en azindan gostermelik bir ustunluk saglarken Dogu Imparatorlugunu da itaatsiz bir vasaldan kurtarmis oldu Zeno 475 yilinda Basilicus tarafindan kisa bir sureligine tahttan indirildi yaklasik yirmi ay kadar ancak tahtini geri aldi ve Basilicus ile ailesini kuru bir sarnica hapsetti burada acliktan ve soguktan vefat ettiler I Anastasius 491 518 Roma kokenli yasli bir sivil memur olan I Anastasius 491 yilinda Zeno nun dul esi Ariadne ile evlenerek Roma Imparatoru oldu Anastasius yetenekli bir reformcu ve yoneticiydi Imparatorlukta en cok kullanilan madeni para olan bakir menseili follis in agirlik degerini yeniden ayarlayarak I Konstantin tarafindan gelistirilen para sistemini mukemmellestirdi Anastasius ayrica dort yilda bir toplanan ve taksitsiz olarak tek seferde tahsil edilmesi nedeniyle halkin sikayetci oldugu khrisargiron vergisini de kaldirdi Anastasius un mali reformlari oldukca basarili oldu Imparator 518 de vefat ettiginde Devlet Hazinesinde 145 150 kilogram degerinde muazzam miktarda altin rezervi bulunuyordu Anastasius un ardindan yerine nin ilk imparatoru I Justinus gecti Ayrica bakinizBizans imparatorlari listesiKaynakcaDijital Kaynakca Treadgold 1997 152 155 Cameron 2000 553 Zeno Biography Facts amp History Britannica www britannica com Ingilizce 25 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2024 Byzantine Empire Encyclopaedia Britannica Elton Hugh 10 June 1998 Flavius Basiliscus AD 475 476 De Imperatoribus Romanis Archived from the original on 22 August 2006 Retrieved 23 August 2006 Grierson 1999 17 Klasik Kaynakca Grierson Philip 1999 Bizans Sikkeleri PDF Washington DC Dumbarton Oaks 0 88402 274 9ISBN 0 88402 274 9 27 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Treadgold Warren 1997 A History of the Byzantine State and Society Ingilizce Stanford Kaliforniya Stanford University Press ISBN 0 8047 2630 2