Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Lişan Didan bir modern Yahudi Aramicesi dilidir ve genellikle Neo-Aramice denir. Asıl olarak Salmas ve Mahabad bölgeleri arasında Urmiye Gölü civarında konuşulurdu. Bu dili konuşanların birçoğu şu anda İsrail'de yaşamaktadır. Lişan Didan "bizim dilimiz" anlamına gelir; bu sebeple bu dil için yakın anlamı olan Lişanan ("dilimiz") veya Lişanid Naş Didan ("kendi dilimiz") terimleri de kullanılır. Bu terimler Lişana Deni ve Lişanid Noşan gibi diğer lehçelerin adlarına benzediği için dilbilimciler daha teknik bir terim olan İran Azerbaycanı Yahudi Neo-Aramicesini tercih ederler. Lişan Didan'ı diğer lehçelerden ayırabilmek için edat ve zamirlerinde farklılık olduğunu belirtmek amacıyla bazen Lakhlokhi ("sana(kız)-sana(erkek)") veya Galihalu ("benim-senin") isimleri de kullanılır.
| Lişan Didan | |
|---|---|
| לשן דידן Lişan Didan, לשנן Lişanan | |
| Ana dili olanlar | İsrail, Azerbaycan, Gürcistan (Köken: İran, Türkiye) |
| Konuşan sayısı | 4378 (tarih gerekli) |
| Dil ailesi | Varsayılan
|
| Yazı sistemi | İbrani |
| Dil kodları | |
| ISO 639-2 | arc |
| ISO 639-3 | trg |
Kökeni ve Bugünü
Urmiye Gölü, Van Gölü, Musul ve Senendec arasında kalan bölgede çeşitli Neo-Aramice lehçelerine rastlanır. Bahsi geçen bölgenin kuzeydoğu köşesinde konuşulan Aramice Hulaula ve Lişanid Noşan dilleriyle benzerlikler gösterir. Yahudiler ile Hristiyanların konuştukları Neo-Aramice diller birbirlerine benzemez.
Lişan Didan iki ana lehçeden oluşur. Biri kuzeyde, yani daha çok Urmiye ve Salmas olmak üzere Batı Azerbaycan'dan Van'a kadar olan bölgede konuşulan lehçe, diğeri ise güneyde, yani Mahabad ve Urmiye Gölü'nün güneyinde kalan köylerde konuşulan lehçedir. Bu iki lehçeyi konuşan insanlar kolaylıkla anlaşabilirken farklılığın doğmasının sebebi bu dile başta Farsça, Kürtçe ve Türkçe olmak üzere giren yabancı kelimelerdir.
I. Dünya Savaşı ve İsrail devletinin kurulmasıyla Tel Aviv ve Kudüs'e yerleşen Azerbaycanlı Yahudiler modern İbranice'ye adapte oldular. Yeni nesiller İbranice konuşurken Lişan Didan dilini konuşan 5.000'den az kişi kalmıştır ve bunların çoğunluğu 50 yaşın üzerindedir. Bu dil birkaç on yıl içinde neslinin tükenme riskiyle karşı karşıyadır.
Lişan Didan İbrani alfabesi ile yazılır. Fonetik bir dil olan bu dilde yuvarlanan sesler yazılmaz.
Kaynakça
- Heinrichs, Wolfhart (ed.) (1990). Studies in Neo-Aramaic. Scholars Press: Atlanta, Georgia. .
- Mahir Ünsal Eriş, Kürt Yahudileri - Din, Dil, Tarih, Kalan Publishing, Ankara, 2006
- Maclean, Arthur John (1895). Grammar of the dialects of vernacular Syriac: as spoken by the Eastern Syrians of Kurdistan, north-west Persia, and the Plain of Mosul: with notices of the vernacular of the Jews of Azerbaijan and of Zakhu near Mosul. Cambridge University Press, London.
Ayrıca bakınız
 |
| Yahudi dilleri |
| Diğer |
Dış bağlantılar
- Ethnologue'da Lişan Didan 4 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Nash Didan(İbranice)
- 20 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İbranice/İngilizce/Türkçe)
 | Yahudilik ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Afro-Asyatik diller ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Lisan Didan bir modern Yahudi Aramicesi dilidir ve genellikle Neo Aramice denir Asil olarak Salmas ve Mahabad bolgeleri arasinda Urmiye Golu civarinda konusulurdu Bu dili konusanlarin bircogu su anda Israil de yasamaktadir Lisan Didan bizim dilimiz anlamina gelir bu sebeple bu dil icin yakin anlami olan Lisanan dilimiz veya Lisanid Nas Didan kendi dilimiz terimleri de kullanilir Bu terimler Lisana Deni ve Lisanid Nosan gibi diger lehcelerin adlarina benzedigi icin dilbilimciler daha teknik bir terim olan Iran Azerbaycani Yahudi Neo Aramicesini tercih ederler Lisan Didan i diger lehcelerden ayirabilmek icin edat ve zamirlerinde farklilik oldugunu belirtmek amaciyla bazen Lakhlokhi sana kiz sana erkek veya Galihalu benim senin isimleri de kullanilir Lisan Didanלשן דידן Lisan Didan לשנן LisananAna dili olanlarIsrail Azerbaycan Gurcistan Koken Iran Turkiye Konusan sayisi4378 tarih gerekli Dil ailesiVarsayilan Lisan DidanYazi sistemiIbraniDil kodlariISO 639 2arcISO 639 3trgKokeni ve BugunuUrmiye Golu Van Golu Musul ve Senendec arasinda kalan bolgede cesitli Neo Aramice lehcelerine rastlanir Bahsi gecen bolgenin kuzeydogu kosesinde konusulan Aramice Hulaula ve Lisanid Nosan dilleriyle benzerlikler gosterir Yahudiler ile Hristiyanlarin konustuklari Neo Aramice diller birbirlerine benzemez Lisan Didan iki ana lehceden olusur Biri kuzeyde yani daha cok Urmiye ve Salmas olmak uzere Bati Azerbaycan dan Van a kadar olan bolgede konusulan lehce digeri ise guneyde yani Mahabad ve Urmiye Golu nun guneyinde kalan koylerde konusulan lehcedir Bu iki lehceyi konusan insanlar kolaylikla anlasabilirken farkliligin dogmasinin sebebi bu dile basta Farsca Kurtce ve Turkce olmak uzere giren yabanci kelimelerdir I Dunya Savasi ve Israil devletinin kurulmasiyla Tel Aviv ve Kudus e yerlesen Azerbaycanli Yahudiler modern Ibranice ye adapte oldular Yeni nesiller Ibranice konusurken Lisan Didan dilini konusan 5 000 den az kisi kalmistir ve bunlarin cogunlugu 50 yasin uzerindedir Bu dil birkac on yil icinde neslinin tukenme riskiyle karsi karsiyadir Lisan Didan Ibrani alfabesi ile yazilir Fonetik bir dil olan bu dilde yuvarlanan sesler yazilmaz KaynakcaHeinrichs Wolfhart ed 1990 Studies in Neo Aramaic Scholars Press Atlanta Georgia ISBN 1 55540 430 8 Mahir Unsal Eris Kurt Yahudileri Din Dil Tarih Kalan Publishing Ankara 2006 Maclean Arthur John 1895 Grammar of the dialects of vernacular Syriac as spoken by the Eastern Syrians of Kurdistan north west Persia and the Plain of Mosul with notices of the vernacular of the Jews of Azerbaijan and of Zakhu near Mosul Cambridge University Press London Ayrica bakinizAramice Hulaula Ibrani alfabesi Yahudi dilleri Yahudi AramicesiYahudi dilleri Afro Asya Ibraniceler Ibranice Kutsal Ibranice Samiri Ibranicesi Yemen IbranicesiAramiceler Hulaula Lisan Didan Lisana Deni Lisanid Nosan Yahudi AramicesiArapcalar Yahudi Arapcasi Yahudi Bagdat Arapcasi Yahudi Fas Arapcasi Yahudi Irak Arapcasi Yahudi Trablus Arapcasi Yahudi Tunus Arapcasi Yahudi Yemen ArapcasiDiger Kayla Yahudi BerbericesiHint Avrupa Cermen Yesivis Yidis YinglisRoman Italkian Katalanik Ladino Haketia Lusitanik Suadit Yahudi Aragoncasi Yahudi Latincesi ZarfatikHint Iran Buhori Cuhuri CidiDiger Knaanik YevanikTurk Karayca KirimcakcaDiger Kartveli GruzinikDravid Yahudi Malayalami gtdDis baglantilarEthnologue da Lisan Didan 4 Subat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Nash Didan Ibranice 20 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ibranice Ingilizce Turkce Yahudilik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Afro Asyatik diller ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz