Şuadit, Yahudi Provençal dili ya da Yahudi Arpitancası Güney Fransa'da ölü bir Yahudi dilidir. 11. yüzyıl Fransız belgelerinde varlığından bahsedilen bu dil Fransa'daki Engizisyonlar sonucu düşüşe geçti. Yahudilerin Fransız Devrimi ile Fransa'nın herhangi bir yerinde yaşama hakkı ve tam vatandaşlık kazanmasıyla Şuadit'in erimesi hız kazandı. Bu dilin son konuşanı olan 'in 1977'de ölmesiyle Şuadit dili tarihe karıştı.
Şuadit | |
---|---|
שואדית | |
Konuşan sayısı | 'in 1977'de ölmesiyle nesli tükendi (tarih gerekli) |
Dil ailesi | Varsayılan
|
Yazı sistemi | İbrani |
Dil kodları | |
ISO 639-1 | oc |
ISO 639-2 | oci |
ISO 639-3 | sdt |
Yahudi dilleri |
Diğer |
Tarih
Tarihçiler için Şuadit'in doğuşu ve gelişimi belirsizdir. Roma İmparatorluğu'nda devlet işleri ve ticarette kullanılan Latince Gallia Narbonensis'in Sezar tarafından fethiyle bölgeye yayıldı. Bir teoriye göre bölgedeki Yahudiler Latinceyle tanıştı ve adaptasyon sürecinden sonra kendi dilleri doğdu. Başka bir teoriye göre ise Kitâb-ı Mukaddes üzerinde tefsir yapan Narbonne okulunun etkisiyle gelişmiş bir dildi.
Çeşitleri
İki tür Şuadit yazısı vardır: dini metinler ve düzyazı. Birçok Musevi dilinde olduğu gibi bu dil de İbranice harflerle yazılıyordu.
Dini metinlerde İbranice kelimelerin sıklığı göze çarpar. Daha entelektüel bir açıdan yazılan bu metinlerde Eski Fransızca, Arpitanca, Yunanca, İbranice, Aramice ve Latince kelimeler vardır. 14. yüzyılda yazılmış, Tora'da önemli bir karakter olan 'i öven bir şiir ve kadınlar için yazılan sidur Şuadit dilinde yazılmış dini metinlere örnektir.
Düzyazılarda ise Arpitanca olmayan kelimelere daha az rastlanır. Bölgedeki Yahudiler'in Latin alfabesi yerine yazılarında İbrani alfabesi'ni seçmesi dönemin baskıcı Hristiyan rejimine bir direnç olarak yorumlanabilir.
Fonoloji
y ve j harfleri yerine ş harfinin kullanıldığı ve h sesinin kullanılmadığı görülür. Örneğin, Yahudi anlamına gelen Yehudit kelimesi Şuadit olmuştur. S sesi zamanla yerini İngilizcede kullanılan th(/θ/) sesine bırakmış ve daha sonra da f'leşmiştir, bu yüzden İbranicedeki sameh, sin ve thav harfleri f olarak okunur. L harfinin ise Y'leştiği görülür, örneğin Arpitanca plus ve filho Şuadit dilinde pyus ve feyo olarak söylenir.
Dış bağlantılar
- Jewish Language Research Website on Judeo-Provençal 17 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Hint-Avrupa dil ailesi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Yahudilik ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Suadit Yahudi Provencal dili ya da Yahudi Arpitancasi Guney Fransa da olu bir Yahudi dilidir 11 yuzyil Fransiz belgelerinde varligindan bahsedilen bu dil Fransa daki Engizisyonlar sonucu dususe gecti Yahudilerin Fransiz Devrimi ile Fransa nin herhangi bir yerinde yasama hakki ve tam vatandaslik kazanmasiyla Suadit in erimesi hiz kazandi Bu dilin son konusani olan in 1977 de olmesiyle Suadit dili tarihe karisti SuaditשואדיתKonusan sayisi in 1977 de olmesiyle nesli tukendi tarih gerekli Dil ailesiVarsayilan SuaditYazi sistemiIbraniDil kodlariISO 639 1ocISO 639 2ociISO 639 3sdtYahudi dilleri Afro Asya Ibraniceler Ibranice Kutsal Ibranice Samiri Ibranicesi Yemen IbranicesiAramiceler Hulaula Lisan Didan Lisana Deni Lisanid Nosan Yahudi AramicesiArapcalar Yahudi Arapcasi Yahudi Bagdat Arapcasi Yahudi Fas Arapcasi Yahudi Irak Arapcasi Yahudi Trablus Arapcasi Yahudi Tunus Arapcasi Yahudi Yemen ArapcasiDiger Kayla Yahudi BerbericesiHint Avrupa Cermen Yesivis Yidis YinglisRoman Italkian Katalanik Ladino Haketia Lusitanik Suadit Yahudi Aragoncasi Yahudi Latincesi ZarfatikHint Iran Buhori Cuhuri CidiDiger Knaanik YevanikTurk Karayca KirimcakcaDiger Kartveli GruzinikDravid Yahudi Malayalami gtdTarihTarihciler icin Suadit in dogusu ve gelisimi belirsizdir Roma Imparatorlugu nda devlet isleri ve ticarette kullanilan Latince Gallia Narbonensis in Sezar tarafindan fethiyle bolgeye yayildi Bir teoriye gore bolgedeki Yahudiler Latinceyle tanisti ve adaptasyon surecinden sonra kendi dilleri dogdu Baska bir teoriye gore ise Kitab i Mukaddes uzerinde tefsir yapan Narbonne okulunun etkisiyle gelismis bir dildi CesitleriIki tur Suadit yazisi vardir dini metinler ve duzyazi Bircok Musevi dilinde oldugu gibi bu dil de Ibranice harflerle yaziliyordu Dini metinlerde Ibranice kelimelerin sikligi goze carpar Daha entelektuel bir acidan yazilan bu metinlerde Eski Fransizca Arpitanca Yunanca Ibranice Aramice ve Latince kelimeler vardir 14 yuzyilda yazilmis Tora da onemli bir karakter olan i oven bir siir ve kadinlar icin yazilan sidur Suadit dilinde yazilmis dini metinlere ornektir Duzyazilarda ise Arpitanca olmayan kelimelere daha az rastlanir Bolgedeki Yahudiler in Latin alfabesi yerine yazilarinda Ibrani alfabesi ni secmesi donemin baskici Hristiyan rejimine bir direnc olarak yorumlanabilir Fonolojiy ve j harfleri yerine s harfinin kullanildigi ve h sesinin kullanilmadigi gorulur Ornegin Yahudi anlamina gelen Yehudit kelimesi Suadit olmustur S sesi zamanla yerini Ingilizcede kullanilan th 8 sesine birakmis ve daha sonra da f lesmistir bu yuzden Ibranicedeki sameh sin ve thav harfleri f olarak okunur L harfinin ise Y lestigi gorulur ornegin Arpitanca plus ve filho Suadit dilinde pyus ve feyo olarak soylenir Dis baglantilarJewish Language Research Website on Judeo Provencal 17 Agustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hint Avrupa dil ailesi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Yahudilik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz