Lişanid Noşan modern bir Yahudi Aramice dilidir, genelde Neo-Aramice diye hitap edilir. Başlangıçta Erbil bölgesinde, güney ve doğu Irak Kürdistanı'nda konuşulurdu. Konuşanların birçoğu bugün İsrail'de yaşamaktadır. Diğer Neo-Aramice lehçeler olan Lişan Didan ve Lişana Deni isimlerine benzeyen Lişanid Noşan "kendi dilimiz" anlamına gelir. Dilbilimciler tarafından ise Erbil Yahudi Neo-Aramicesi denir.
Lişanid Noşan | |
---|---|
לשניד נשן Lişanid Noşan, לשנא דידן Lişana Didan | |
Ana dili olanlar | İsrail, Irak |
Konuşan sayısı | 2000 - 2500 (tarih gerekli) |
Dil ailesi | Varsayılan
|
Yazı sistemi | İbrani |
Dil kodları | |
ISO 639-2 | arc |
ISO 639-3 | aij |
Kökeni ve Bugünü
Urmiye Gölü, Van Gölü, Musul ve Senendec arasında kalan bölgede çeşitli Neo-Aramice lehçelerine rastlanır. Bahsi geçen bölgenin merkezinde konuşulan Aramice Hulaula ve Lişan Didan dilleriyle benzerlikler gösterir. Yahudiler ile Hristiyanların konuştukları Neo-Aramice diller birbirlerine benzemez. Ayrıca bu dil Lişana Deni diline de benzemez. Bu dilin Hulaula'dan farklı olduğu 1980'lerde yapılan bir araştırmayla ortaya çıkmıştır.
Lişanid Noşan iki ana lehçeden oluşur. Biri batıda Erbil'deki lehçe, diğeri ise doğuda 'ta konuşulan lehçedir. Bu iki lehçeyi konuşan insanlar kolaylıkla anlaşabilirken farklılığın doğmasının sebebi bu dile başta Arapça ve Kürtçe olmak üzere giren yabancı kelimelerdir.
I. Dünya Savaşı ve İsrail devletinin kurulmasıyla bu ülkeye yerleşen Kürdistanlı Yahudiler modern İbranice'ye adapte oldular. Yeni nesiller İbranice konuşurken Lişanid Noşan dilini konuşan 3.000'den az kişi kalmıştır ve bunların çoğunluğu 40 yaşın üzerindedir. Bu dil birkaç on yıl içinde neslinin tükenme riskiyle karşı karşıyadır.
Lişanid Noşan İbrani alfabesi ile yazılır. Fonetik bir dil olan bu dilde yuvarlanan sesler yazılmaz.
Kaynakça
- Heinrichs, Wolfhart (ed.) (1990). Studies in Neo-Aramaic. Scholars Press: Atlanta, Georgia. .
- Khan, Geoffrey (1999). A Grammar of Neo-Aramaic: the dialect of the Jews of Arbel. Leiden: EJ Brill.
Ayrıca bakınız
![]() |
Yahudi dilleri |
Diğer |
Dış bağlantılar
- Ethnologue'da Lişanid Noşan 4 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
![]() | Yahudilik ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
![]() | Afro-Asyatik diller ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Lisanid Nosan modern bir Yahudi Aramice dilidir genelde Neo Aramice diye hitap edilir Baslangicta Erbil bolgesinde guney ve dogu Irak Kurdistani nda konusulurdu Konusanlarin bircogu bugun Israil de yasamaktadir Diger Neo Aramice lehceler olan Lisan Didan ve Lisana Deni isimlerine benzeyen Lisanid Nosan kendi dilimiz anlamina gelir Dilbilimciler tarafindan ise Erbil Yahudi Neo Aramicesi denir Lisanid Nosanלשניד נשן Lisanid Nosan לשנא דידן Lisana DidanAna dili olanlarIsrail IrakKonusan sayisi2000 2500 tarih gerekli Dil ailesiVarsayilan Lisanid NosanYazi sistemiIbraniDil kodlariISO 639 2arcISO 639 3aijKokeni ve BugunuUrmiye Golu Van Golu Musul ve Senendec arasinda kalan bolgede cesitli Neo Aramice lehcelerine rastlanir Bahsi gecen bolgenin merkezinde konusulan Aramice Hulaula ve Lisan Didan dilleriyle benzerlikler gosterir Yahudiler ile Hristiyanlarin konustuklari Neo Aramice diller birbirlerine benzemez Ayrica bu dil Lisana Deni diline de benzemez Bu dilin Hulaula dan farkli oldugu 1980 lerde yapilan bir arastirmayla ortaya cikmistir Lisanid Nosan iki ana lehceden olusur Biri batida Erbil deki lehce digeri ise doguda ta konusulan lehcedir Bu iki lehceyi konusan insanlar kolaylikla anlasabilirken farkliligin dogmasinin sebebi bu dile basta Arapca ve Kurtce olmak uzere giren yabanci kelimelerdir I Dunya Savasi ve Israil devletinin kurulmasiyla bu ulkeye yerlesen Kurdistanli Yahudiler modern Ibranice ye adapte oldular Yeni nesiller Ibranice konusurken Lisanid Nosan dilini konusan 3 000 den az kisi kalmistir ve bunlarin cogunlugu 40 yasin uzerindedir Bu dil birkac on yil icinde neslinin tukenme riskiyle karsi karsiyadir Lisanid Nosan Ibrani alfabesi ile yazilir Fonetik bir dil olan bu dilde yuvarlanan sesler yazilmaz KaynakcaHeinrichs Wolfhart ed 1990 Studies in Neo Aramaic Scholars Press Atlanta Georgia ISBN 1 55540 430 8 Khan Geoffrey 1999 A Grammar of Neo Aramaic the dialect of the Jews of Arbel Leiden EJ Brill Ayrica bakinizAramice Hulaula Ibrani alfabesi Musevi dilleri Yahudi AramicesiYahudi dilleri Afro Asya Ibraniceler Ibranice Kutsal Ibranice Samiri Ibranicesi Yemen IbranicesiAramiceler Hulaula Lisan Didan Lisana Deni Lisanid Nosan Yahudi AramicesiArapcalar Yahudi Arapcasi Yahudi Bagdat Arapcasi Yahudi Fas Arapcasi Yahudi Irak Arapcasi Yahudi Trablus Arapcasi Yahudi Tunus Arapcasi Yahudi Yemen ArapcasiDiger Kayla Yahudi BerbericesiHint Avrupa Cermen Yesivis Yidis YinglisRoman Italkian Katalanik Ladino Haketia Lusitanik Suadit Yahudi Aragoncasi Yahudi Latincesi ZarfatikHint Iran Buhori Cuhuri CidiDiger Knaanik YevanikTurk Karayca KirimcakcaDiger Kartveli GruzinikDravid Yahudi Malayalami gtdDis baglantilarEthnologue da Lisanid Nosan 4 Subat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yahudilik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Afro Asyatik diller ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz