Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. () |
Merhamlı ya da (Muhramlı, şimdiki adı Peplos), eskiden Edirne vilayetine şimdi ise Yunanistan'ın Dedeağaç iline bağlı bir yerleşim birimidir. Bulgar ve Osmanlı orduları arasında 14/27 Kasım 1912'de yaşanan Merhamlı Muharebesi Birinci Balkan Savaşı muharebelerindendir. Uzun bir takip sonrası Batı Trakya'da General ve Albay Aleksandar Tanev yöetimindeki Bulgar ordusu Kırcaali Muharebesi sonrası Gümülcine tarafına geri çekilmeye çalışan askerlerle birlikte 10,000-18.000 arası güçlü Tuğgeneral komutasındaki Kırcaali Müfrezesi birliklerini sıkıştırır. Merhamlı köyünde (şimdi Yunanistan da kalan köyün adı Peplos'tur) sarılıp sıkıştırılıp saldırıya uğrayan Osmanlı birliklerinin, sadece bir kısmı Meriç nehrini geçerek kaçabildi. Kalan kısmı sonraki gün olan 28 Kasım'da teslim oldu.
| Merhamlı Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Balkan Savaşı - Birinci Balkan Savaşı | |||||||
 Muharebe planı | |||||||
40°57′N 26°16′E / 40.95°K 26.27°D
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Bulgaristan Krallığı |  Osmanlı İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Andranik Ozanyan (Bulgar-Kırcaali Müfrezesi, Makedon-Edirne Gönüllüleri Ermeni Bölüklerinin Komutanı) | Mehmed Yaver Paşa (esir) | ||||||
| Güçler | |||||||
| Bulgar Kırcaali Müfrezesi Bulgar Rodop Müfrezesi Bulgar Karışık Süvari Alayına bağlı kuvvetler 25.000 | Osmanlı Kırcaali Müfrezesi 10.000-18.000 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| Bilinmiyor | 9.122- 15.000 asker 265 kadar subay teslim oldu. 8 dağ topu 2 mitralyöz zaptedildi. | ||||||
Kasım ayına kadar olan savaştaki gelişmeler
1912 başında Osmanlı-Karadağ arasında çatışmalarla başlayan Balkan Savaşı sonrasında Balkanların çoğuna yayılır; savaşta özellikle Doğu Trakya ve Makedonya bölgesinde çatışmalar yoğunlaşır.Balkan harbinde Osmanlı Devleti’nin ordusu Doğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrılmıştı. Trakya’daki Doğu ordusunun başında Abdullah Paşa, Makedonya’daki Batı ordusunun başında ise Ali Rıza Paşa vardı. Osmanlı Devleti’nin Doğu ordusu toplam dört nizamiye kolordusu (I., II., III. ve IV. kolordular), geçici üç mürettep kolordu (XV., XVI. ve XVII. kolordular), bir mürettep bağımsız süvari tümeni ve bir bağımsız süvari livasından oluşuyordu. Harp için görev teşkilatının hazırlanmasından sonra, Trakya’daki Osmanlı kuvvetleri üç ayrı komutanlığa ayrıldı. Bu komutanlıklar şunlardır: Doğu ordusu, Edirne Müstahkem Mevkii ve Kırcaali Müfrezesi.
Osmanlı Ordusunun Balkan savaşından önce yaptığı hatalardan ve Nazım Paşa'nın yanlış taktiklerinden yararlanan Bulgar-Sırp -Yunan ve Karadağ birlikleri Osmanlı İmparatorluğuna karşı zafer üstüne zafer kazanmaya başladılar.
Özellikle Bulgar ordusunun Osmanlı ordusuna karşı kazandığı zaferler Osmanlı ordusunu Doğu ve Batı Trakya'yı savunamaz bütün Balkanlardaki birliklerine takviye yapamaz ve kendi başkentini işgale karşı savunma durumuna getirmiştir. 22 Ekim - 24 Ekim 1912'de Kırkkilise Muharebesi ardından Lüleburgaz Muharebesi (28 Ekim-2 Kasım) Osmanlı Ordusunun Doğu Trakya'daki bütün savunma hatlarının çökmesine ve ordunun güneyde Çanakkale- Gelibolu, doğuda İstanbul'da Çatalca'ya kadar gerilemesine neden oldu. Edirne'deki Osmanlı birlikleri kuşatıldı. Bu da yetmezmiş gibi 9 Kasımda Selanik'teki Osmanlı birlikleri Yunan kuvvetlerine teslim olup Yunanlar Selanik'i aldılar.
Rodop Dağlarında ise savaşın ilk ayında çatışmalar sınırlıydı ancak burada da Bulgarlar önemli başarılar kazandılar. 21 Ekimde Kırcaali Muharebesi ile Kırcaali Bulgarların eline geçti sonrasında ise 26 Ekimde Bulgarlar Paşmaklı'yı ele geçirdiler. Burada savunma pozisyonuna geçen Bulgarlara karşı Osmanlı Kırcaali müfrezesinin bir kolu Kırcaali ve Paşmaklı'yı geri alabilmek için karşı saldırıya geçti ancak (Polkovnik Serafimovo) köyü üzerinden yapılan Alamidere Muharebesi de Osmanlı aleyhine neticelendi ve Arda Nehri boyunca cephe stabil hale geldi.
Doğu Rodoplarda Kırcali müfrezesinin esas amacı Doğu Rodoplarda Bulgarların Osmanlının Trakya ile Makedonya orduları arasındaki kara ulaşımı ve lojistik yollarının, demiryolu hatlarının korunup kesilmemesidir ilaveten Filibe yanında gelecek Bulgar kuvvetlerinin Edirne'ye varmadan engellenmesidir. Ancak Balkan Devletlerinin doğuda ve batıda kazandıkları zaferler, kaybedilen Kırcaali Muharebesi bu görevleri anlamsız hale getirmiştir.
Öte yandan oluşan durum karşısında Gümülcine sancağına kadar çekilmek zorunda kalan Yaver Paşa'nın Kırcaali Müfrezesi Bulgar Yüksek Komutanlığı tarafından bir tehdit olarak görülmekteydi. Zira Edirne'yi Bulgarlar kuşatma altına almakla birlikte geri çekilen Osmanlı birliklerinin önemli bir kısmının Yaver Paşanın müfrezesi ile birleşebileceği bu şekilde müfrezenin 20.000 kişilik bir güce ulaşacağı ve kuşatma birliklerini arkadan saldırılarla tehlikeye düşürebileceği Bulgarlarca hesaplandı. Buna göre de Kırcaali müfrezesine üç koldan yapacağı takip saldırılarla kıskaca alıp kuşatıp teslim alma veya imha planı yapıldı. Bir Bulgar kolordusu doğrudan Gümülcine ve Dedeağaç yönüne taarruz edip Yaver Paşa'nın kuvvetlerine batıda hareket alanı bırakmayacaktı. Birçok güçlü süvari kolu ağırlıklı müfreze ve Alayda Gelibolu yönüne Kırcaali Müfrezesinin gitmesini engellemek için Meriç nehrinin Edirne tarafını tutacak neticede Meriç Nehrinden müfreze geçemez hale gelecek doğuda da hareket alanı kalmayacaktı. Diğer bir güçlü süvari kolu da kaçacak geri çekilecek Yaver Paşa Kuvvetlerini aralıksız takip edecekti. Bu iş için Bulgar Kırcaali Müfrezesi, Rodop Müfrezesi, Karışık Süvari alayı görevlendirildi ayrıca Bulgarlar bölgedeki Makedon çetecilerle de bağlantı kurup kendilerine yardım etmelerini sağladılar. Zaten savaştan hemen önce Osmanlı'ya saldırı için bir ķısım Makedon-Bulgar çetecilerden (komitacılardan) hatta yabancılardan Kırcaali müfrezesine bağlı Makedon-Edirne Gönüllüleri birlikleri ve dahası bu birliklere bağlı Osmanlı'ya karşı çete faaliyetlerinde bulunup Doğu Anadolu'da Türklere karşı katliamlara girişip ardından Bulgaristan'a kaçan Andranik Ozanyan ve Garegin Njdeh liderliğinde Ermenilerden çevredeki diğer Ermeni gruplardan gönüllüler alıp Ermeni bölükleri bile kurmuşlardı. Bütün bu birliklerde kıskaç harekâtında aktif rol oynamış Bulgarlar için büyük başarılar yararlılıklar göstermiş ancak bu başarılar kadar müslüman Türk ve Pomak halka yaptıkları katliamlarla da bilinmişlerdir.
Mehmet Yaver Paşa ve Kırcaali Müfrezesi kurmayları da bu planın farkına sonradan vardilar. Özellikle önemli bir liman konumundaki Dedeağaç yönüne Bulgar taarruzu, müfrezenin durumunu iyice kritik hale getirdi ve Mehmet Yaver Paşa İstanbul ile yazışıp Gelibolu yönüne çarpışarak vuruşa vuruşa çekilmeye karar verdi. Osmanlı Komutanlığı da Mehmet Yaver Paşa'nın kuvvetlerinin Çanakkale yönüne çekilmesi bu sırada Şevket Turgut Paşa’nın kumandasında 60-70 bin kişilik hazırlanacak ordusu ile birleşip Çatalca ve Edirne'deki Bulgar ordularının zora sokulması niyetindedir. Ancak Osmanlı komutanlığının gerçeklerden kopuk bu niyeti bir hayalden öteye geçememiştir.
Mehmed Yaver Paşa'nın Takibi (Bulgar Ordusu'nun Osmanlı Kırcaali Müfrezesine Yönelik Kıskaç Harekatı)
Bulgar Rodop Müfrezesinin Harekatı
Selanik düşünce serbest kalan Rodop Müfrezesi General Stiliyan Kovaçev komutasında ilerlemeye başladı. Serez ve Drama dan ilerleyen doğuya doğru giden Rodop Müfrezesi 20 Kasımda İskeçe'yi ele geçirdi. 6 gün sonra da zaten Bulgarlarca ayaklandırılan Makedon çetelerce ele geçirilen Dedeağaç'a girdiler.
Bulgar Kırcaali Müfrezesinin Harekatı
15 Kasım'da (J.T: 2 kasım) Müfrezeye bağlı Makedon-Edirne Gönüllüleri Tugayı ve diğer birlikler saldırıya geçti ve iki gün sonra 17 Kasımda Mestanlı'yı (bugünkü Momchilgrad) tamamen ele geçirdi. Sonrasında müfreze güneye inmeye devam etti. Bulgarlar Makedon hatta bazı Ermeni çetecilerle bile ilişki kurup onları da ayaklandırdılar, bir kısmını zaten kendi ordusuna katıp Makedon—Edirne gönüllüleri olarak da bilinen gönüllü kuvvetlerde oluşturmuşlardı. Mahmutlar köyü yakınında Balkan Töresi denen Makaza geçidinde (şimdiki Makaza - Nimfea Sınır Kapısı nın olduğu stratejik geçit) Osmanlılar savunma hattı oluşturmuştu. Buralara sızan çeteler Osmanlı savunmasını zora düşürdü. Büyük ölçüde Makedon gönüllülerden oluşan Bulgar Kırcaali Müfrezesi de (Makedon-Edirne Gönüllüleri 3.Tugayı, 2 karışık alay ve diğer mangalar) bu çetelere yetişip buradaki Osmanlı kuvvetlerini sarmaya başladı ancak bu durumu fark eden birliklerin önemli bir kısmı Ferecik (Feres) yönüne çekilerek buradaki kıskaçtan kurtuldu, bir kısmı ise esir düştü. Bu şekilde 20 kasımda Balkan Töresi Muharebesi Bulgar zaferi ile sonuçlandı ve ertesi gün Gümülcine'de düştü. Birliklerin komutanı general Nikola Genev, uzun bir yürüyüş yapan ve muharebeye giren birliklerini burada kısa bir süre dinlendirdi. 25 Kasımda müfreze doğuya yönelip 2 gün sonra Mehmet Yaver Paşanın Meriç Nehrinin sağ tarafında askeri kampının bulunduğu Ferecik (Feres) kasabasını alır.
Karışık Süvari Alayının Harekatı
15 Kasımda Albay Tanev komutasındaki karışık süvari alayı Sofulu (Soflu) ilçesini ele geçirir. Makedon-Edirne Gönüllüleri 2.Tugayı bu alaya takviye olarak gelir ve alay Meriç nehri boyunca güneye ilerler 18 Kasımda Ferecik ve 19 kasımda Dedeağaç alayca alınsa da Osmanlı takviye birliklerinin geldiği yönündeki haber üzerine Tanev 150 gönüllüyü Dedeağaç'ta bırakıp Sofulu'ya geri çekilir.
Muharebe
26 Kasımda Mehmed Yaver Paşa kuvvetleri Bulgar kıskaç harekâtından Gelibolu'ya ulaşarak kurtulabilmek için çekile çekile Merhamlı'ya gelip Meriç nehrini geçmeye başlar ancak kuvvetli yağmur nedeniyle sadece 1500-2000 kadar asker ve 2 top karşıya bütün uğraşlara karşın geçmiştir. Çekilmenin yavaş olması müfrezenin peşindeki Bulgar birliklerinin durumun farkına varıp hareketlenmelerine sebep olur Tanev'in birlikleri kuzeyden saldırıya başlar Genev ise batı yönünden yaklaşıp Osmanlı ordusunu iyice sıkıştırır özellikle Kırcaali müfrezesindeki Edirne Makedon Gönüllüleri birliği ve bu birliğe bağlı Andranik Ozanyan komutasındaki Kırcaali Müfrezesindeki Bulgar Ermeni birlikleri ve Bulgar topçu birlikleri de saldırıya katılınca hızlı ilerleme 2 saat süren çatışma top atışları ardından Mehmet Yaver Paşa 27 kasımda teslim belgesini imzalayıp Bulgarlara teslim olur. Osmanlı Kırcaali Müfrezesinde ele geçirilen askerlerle ilgili tartışmalar vardır Bulgar Kaynakları 10.000 kişilik müfrezede 9,600 asker subay ve 8 topun ele geçirildiğinden söz ederken bazı Türk kaynaklarında bu sayı ve Kırcaali Müfrezesindeki asker sayısı çelişkilidir. Kırcaali Müfrezesinin mevcudu Aram Andonyan’ın “Balkan Savaşı” adlı eserine göre yaklaşık 16.000’dir. Bunun 13.000i Kırcaali'de 3.000'i Paşmaklı'dadır. buna karşın Genelkurmay mevcudu 21.155 olarak belirtir. Koçak'a göre Kırcaali Müfrezesinde muharebe sırasında 18.000e yakın asker olup 15.000 asker 265 kadar subay teslim olup 8 Dağ topu Bulgarlarca ele geçirilmiştir.
Sağ kalıp Meriç nehrini geçen az sayıdaki Osmanlı askeri ise Çanakkale-Gelibolu'daki Osmanlı kuvvetlerine katılmıştır.
Muharebe Sonrası
Kırcaali Müfrezesinin teslim olması Osmanlı'nın Batı Trakya da kontrolü tamamen kaybetmesine neden olmuştur. Meriç'in aşağı taraflarındaki İstanbul'daki Bulgar pozisyonları güvence altına alınmıştır. Özellikle Bulgar Kırcaali müfrezesi ve karışık süvari alayı bu başarısıyla kuşatılan Edirne'de artık kuşatmayı yapan Sırp ve Bulgar birliklerinin arkadan saldırıya uğrama ihtimalleri ortadan kalktığı gibi kuşatmanın daha da sıkılaştırılmasına oradaki zaten kötü haldeki Osmanlı Kuvvetlerinin durumunun daha da kötüleşmesine neden olmuştur. Ayrıca Çatalca'daki Bulgar 1. ve 3. Ordularının lojistik takviye olanakları kolaylaşmıştır. Burada Selanik'i teslim eden Hasan Tahsin Paşa'nın aksine Mehmet Yaver Paşa'nın teslim durumu farklıdır zira Kırcaali Müfrezesi kurmayları ile birlikte kötü durumuna rağmen son ana kadar çarpışmış, Bulgar kıskacından kurtulmak için bütün yolları denemeye Gelibolu'na çekilip oradaki birliklerle birleşmeye çalışmış ancak Meriç nehri kıyısında kurtuluş ümidi kalmayıp Bulgarlarca tümden sarılıp müfreze sıkıştırılınca teslim olmak zorunda kalmıştır.
Kaynakça
- Özel
- ^ Genelkurmay Başkanlığı(2004), Balkan Savaşı’na Katılan Komutanların Yaşam Öyküleri (Alay ve Daha Üst Birlik Komutanları), Genelkurmay Basımevi, Ankara s.454
- ^ a b c Sinan Koçak, Bulgar Yazar İvan Lesiçkof’un Gözünden Balkan Harbinde Kırcaali Müfrezesi Ve Mehmed Yaver Paşa’nın Esareti, Journal of Universal History Studies, Cilt: 2 Sayı:1, Haziran 2019, (Sayfa: 154-172) s.163,164 DOI: 10.38000/juhis.553237
- ^ M. Türker Acaroğlu, Bulgaristan Türkleri Üzerine Araştırmalar, Cilt 1, Kültür Bakanlığı, 1999, p. 198. 9 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Türkçe)
- ^ Bülent Yıldırım,(2014), Bulgaristan'daki Ermeni Komitelerinin Osmanlı Devleti Aleyhine Faaliyetleri(1890-1918 ), TTK, Ankara. s.118
- ^ a b c d <Erickson s.151-153
- ^ Марков, 1.3. 19 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 1.4. 19 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Erickson, pp. 149-150
- ^ Koçak,s.165
- ^ Koçak s.162
- ^ a b Koçak,s.172
- ^ БВ, стр. 298, 306
- ^ Koçak s.164
- ^ a b БВ, стр. 304-306
- ^ Марков, 2.2. 10 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (19.08.2009)
- ^ Andonyan, Aram(2002),Balkan Savaşı, 2.Baskı, Aras Yayıncılık, İstanbul,s.493
- ^ Genelkurmay Başkanlığı(1993), Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi, Osmanlı Devri, Balkan Harbi (1912- 1913), Edirne Kalesi Etrafındaki Muharebeler, 2. Baskı, Cilt 2, Kısım 3, Genelkurmay Basımevi, Ankara s.37
- ^ Koçak s.161
- ^ БВ, стр. 308
- Genel
- Балканската война 1912-1913, Държавно военно издателство, София 1961 (БВ)
- Марков, Г. България в Балканския съюз срещу Османската империя 1912-1913 г. 10 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., "Наука и изкуство", София 1989 (електронно издание „Книги за Македония“, 19.08.2009)
- Erickson, E. Defeat in Detail: The Ottoman Army in the Balkans, 1912-1913, Greenwood Publishing Group, 2003,
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Merhamli Muharebesi haber gazete kitap akademik JSTOR Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Merhamli ya da Muhramli simdiki adi Peplos eskiden Edirne vilayetine simdi ise Yunanistan in Dedeagac iline bagli bir yerlesim birimidir Bulgar ve Osmanli ordulari arasinda 14 27 Kasim 1912 de yasanan Merhamli Muharebesi Birinci Balkan Savasi muharebelerindendir Uzun bir takip sonrasi Bati Trakya da General ve Albay Aleksandar Tanev yoetimindeki Bulgar ordusu Kircaali Muharebesi sonrasi Gumulcine tarafina geri cekilmeye calisan askerlerle birlikte 10 000 18 000 arasi guclu Tuggeneral komutasindaki Kircaali Mufrezesi birliklerini sikistirir Merhamli koyunde simdi Yunanistan da kalan koyun adi Peplos tur sarilip sikistirilip saldiriya ugrayan Osmanli birliklerinin sadece bir kismi Meric nehrini gecerek kacabildi Kalan kismi sonraki gun olan 28 Kasim da teslim oldu Merhamli MuharebesiBalkan Savasi Birinci Balkan SavasiMuharebe plani40 57 N 26 16 E 40 95 K 26 27 D 40 95 26 27 Tarih27 Kasim 1912BolgeMerhamli Murhamli Edirne Vilayeti Osmanli Imparatorlugu simdiki Evros ili Dedeagac yakinlarinda yerlesim merkezi Yunanistan SonucKesin Bulgar zaferi Osmanli Kircaali Mufrezesi ve komutanlari teslim oldu savas disi kaldi kacabilen az sayida asker Gelibolu daki Osmanli birliklerine ulasabildi Bati Trakya da Osmanli kontrolu kaybedildi Kusatilan Edirne nin durumu daha da zora dustu TaraflarBulgaristan KralligiOsmanli ImparatorluguKomutanlar ve liderlerAndranik Ozanyan Bulgar Kircaali Mufrezesi Makedon Edirne Gonulluleri Ermeni Boluklerinin Komutani Mehmed Yaver Pasa esir GuclerBulgar Kircaali Mufrezesi Bulgar Rodop Mufrezesi Bulgar Karisik Suvari Alayina bagli kuvvetler 25 000Osmanli Kircaali Mufrezesi 10 000 18 000KayiplarBilinmiyor9 122 15 000 asker 265 kadar subay teslim oldu 8 dag topu 2 mitralyoz zaptedildi Kasim ayina kadar olan savastaki gelismeler1912 basinda Osmanli Karadag arasinda catismalarla baslayan Balkan Savasi sonrasinda Balkanlarin coguna yayilir savasta ozellikle Dogu Trakya ve Makedonya bolgesinde catismalar yogunlasir Balkan harbinde Osmanli Devleti nin ordusu Dogu ve Bati olmak uzere ikiye ayrilmisti Trakya daki Dogu ordusunun basinda Abdullah Pasa Makedonya daki Bati ordusunun basinda ise Ali Riza Pasa vardi Osmanli Devleti nin Dogu ordusu toplam dort nizamiye kolordusu I II III ve IV kolordular gecici uc murettep kolordu XV XVI ve XVII kolordular bir murettep bagimsiz suvari tumeni ve bir bagimsiz suvari livasindan olusuyordu Harp icin gorev teskilatinin hazirlanmasindan sonra Trakya daki Osmanli kuvvetleri uc ayri komutanliga ayrildi Bu komutanliklar sunlardir Dogu ordusu Edirne Mustahkem Mevkii ve Kircaali Mufrezesi Osmanli Ordusunun Balkan savasindan once yaptigi hatalardan ve Nazim Pasa nin yanlis taktiklerinden yararlanan Bulgar Sirp Yunan ve Karadag birlikleri Osmanli Imparatorluguna karsi zafer ustune zafer kazanmaya basladilar Ozellikle Bulgar ordusunun Osmanli ordusuna karsi kazandigi zaferler Osmanli ordusunu Dogu ve Bati Trakya yi savunamaz butun Balkanlardaki birliklerine takviye yapamaz ve kendi baskentini isgale karsi savunma durumuna getirmistir 22 Ekim 24 Ekim 1912 de Kirkkilise Muharebesi ardindan Luleburgaz Muharebesi 28 Ekim 2 Kasim Osmanli Ordusunun Dogu Trakya daki butun savunma hatlarinin cokmesine ve ordunun guneyde Canakkale Gelibolu doguda Istanbul da Catalca ya kadar gerilemesine neden oldu Edirne deki Osmanli birlikleri kusatildi Bu da yetmezmis gibi 9 Kasimda Selanik teki Osmanli birlikleri Yunan kuvvetlerine teslim olup Yunanlar Selanik i aldilar Rodop Daglarinda ise savasin ilk ayinda catismalar sinirliydi ancak burada da Bulgarlar onemli basarilar kazandilar 21 Ekimde Kircaali Muharebesi ile Kircaali Bulgarlarin eline gecti sonrasinda ise 26 Ekimde Bulgarlar Pasmakli yi ele gecirdiler Burada savunma pozisyonuna gecen Bulgarlara karsi Osmanli Kircaali mufrezesinin bir kolu Kircaali ve Pasmakli yi geri alabilmek icin karsi saldiriya gecti ancak Polkovnik Serafimovo koyu uzerinden yapilan Alamidere Muharebesi de Osmanli aleyhine neticelendi ve Arda Nehri boyunca cephe stabil hale geldi Dogu Rodoplarda Kircali mufrezesinin esas amaci Dogu Rodoplarda Bulgarlarin Osmanlinin Trakya ile Makedonya ordulari arasindaki kara ulasimi ve lojistik yollarinin demiryolu hatlarinin korunup kesilmemesidir ilaveten Filibe yaninda gelecek Bulgar kuvvetlerinin Edirne ye varmadan engellenmesidir Ancak Balkan Devletlerinin doguda ve batida kazandiklari zaferler kaybedilen Kircaali Muharebesi bu gorevleri anlamsiz hale getirmistir Ote yandan olusan durum karsisinda Gumulcine sancagina kadar cekilmek zorunda kalan Yaver Pasa nin Kircaali Mufrezesi Bulgar Yuksek Komutanligi tarafindan bir tehdit olarak gorulmekteydi Zira Edirne yi Bulgarlar kusatma altina almakla birlikte geri cekilen Osmanli birliklerinin onemli bir kisminin Yaver Pasanin mufrezesi ile birlesebilecegi bu sekilde mufrezenin 20 000 kisilik bir guce ulasacagi ve kusatma birliklerini arkadan saldirilarla tehlikeye dusurebilecegi Bulgarlarca hesaplandi Buna gore de Kircaali mufrezesine uc koldan yapacagi takip saldirilarla kiskaca alip kusatip teslim alma veya imha plani yapildi Bir Bulgar kolordusu dogrudan Gumulcine ve Dedeagac yonune taarruz edip Yaver Pasa nin kuvvetlerine batida hareket alani birakmayacakti Bircok guclu suvari kolu agirlikli mufreze ve Alayda Gelibolu yonune Kircaali Mufrezesinin gitmesini engellemek icin Meric nehrinin Edirne tarafini tutacak neticede Meric Nehrinden mufreze gecemez hale gelecek doguda da hareket alani kalmayacakti Diger bir guclu suvari kolu da kacacak geri cekilecek Yaver Pasa Kuvvetlerini araliksiz takip edecekti Bu is icin Bulgar Kircaali Mufrezesi Rodop Mufrezesi Karisik Suvari alayi gorevlendirildi ayrica Bulgarlar bolgedeki Makedon cetecilerle de baglanti kurup kendilerine yardim etmelerini sagladilar Zaten savastan hemen once Osmanli ya saldiri icin bir kisim Makedon Bulgar cetecilerden komitacilardan hatta yabancilardan Kircaali mufrezesine bagli Makedon Edirne Gonulluleri birlikleri ve dahasi bu birliklere bagli Osmanli ya karsi cete faaliyetlerinde bulunup Dogu Anadolu da Turklere karsi katliamlara girisip ardindan Bulgaristan a kacan Andranik Ozanyan ve Garegin Njdeh liderliginde Ermenilerden cevredeki diger Ermeni gruplardan gonulluler alip Ermeni bolukleri bile kurmuslardi Butun bu birliklerde kiskac harekatinda aktif rol oynamis Bulgarlar icin buyuk basarilar yararliliklar gostermis ancak bu basarilar kadar musluman Turk ve Pomak halka yaptiklari katliamlarla da bilinmislerdir Mehmet Yaver Pasa ve Kircaali Mufrezesi kurmaylari da bu planin farkina sonradan vardilar Ozellikle onemli bir liman konumundaki Dedeagac yonune Bulgar taarruzu mufrezenin durumunu iyice kritik hale getirdi ve Mehmet Yaver Pasa Istanbul ile yazisip Gelibolu yonune carpisarak vurusa vurusa cekilmeye karar verdi Osmanli Komutanligi da Mehmet Yaver Pasa nin kuvvetlerinin Canakkale yonune cekilmesi bu sirada Sevket Turgut Pasa nin kumandasinda 60 70 bin kisilik hazirlanacak ordusu ile birlesip Catalca ve Edirne deki Bulgar ordularinin zora sokulmasi niyetindedir Ancak Osmanli komutanliginin gerceklerden kopuk bu niyeti bir hayalden oteye gecememistir Mehmed Yaver Pasa nin Takibi Bulgar Ordusu nun Osmanli Kircaali Mufrezesine Yonelik Kiskac Harekati Bulgar Rodop Mufrezesinin Harekati Selanik dusunce serbest kalan Rodop Mufrezesi General Stiliyan Kovacev komutasinda ilerlemeye basladi Serez ve Drama dan ilerleyen doguya dogru giden Rodop Mufrezesi 20 Kasimda Iskece yi ele gecirdi 6 gun sonra da zaten Bulgarlarca ayaklandirilan Makedon cetelerce ele gecirilen Dedeagac a girdiler Bulgar Kircaali Mufrezesinin Harekati 15 Kasim da J T 2 kasim Mufrezeye bagli Makedon Edirne Gonulluleri Tugayi ve diger birlikler saldiriya gecti ve iki gun sonra 17 Kasimda Mestanli yi bugunku Momchilgrad tamamen ele gecirdi Sonrasinda mufreze guneye inmeye devam etti Bulgarlar Makedon hatta bazi Ermeni cetecilerle bile iliski kurup onlari da ayaklandirdilar bir kismini zaten kendi ordusuna katip Makedon Edirne gonulluleri olarak da bilinen gonullu kuvvetlerde olusturmuslardi Mahmutlar koyu yakininda Balkan Toresi denen Makaza gecidinde simdiki Makaza Nimfea Sinir Kapisi nin oldugu stratejik gecit Osmanlilar savunma hatti olusturmustu Buralara sizan ceteler Osmanli savunmasini zora dusurdu Buyuk olcude Makedon gonullulerden olusan Bulgar Kircaali Mufrezesi de Makedon Edirne Gonulluleri 3 Tugayi 2 karisik alay ve diger mangalar bu cetelere yetisip buradaki Osmanli kuvvetlerini sarmaya basladi ancak bu durumu fark eden birliklerin onemli bir kismi Ferecik Feres yonune cekilerek buradaki kiskactan kurtuldu bir kismi ise esir dustu Bu sekilde 20 kasimda Balkan Toresi Muharebesi Bulgar zaferi ile sonuclandi ve ertesi gun Gumulcine de dustu Birliklerin komutani general Nikola Genev uzun bir yuruyus yapan ve muharebeye giren birliklerini burada kisa bir sure dinlendirdi 25 Kasimda mufreze doguya yonelip 2 gun sonra Mehmet Yaver Pasanin Meric Nehrinin sag tarafinda askeri kampinin bulundugu Ferecik Feres kasabasini alir Karisik Suvari Alayinin Harekati 15 Kasimda Albay Tanev komutasindaki karisik suvari alayi Sofulu Soflu ilcesini ele gecirir Makedon Edirne Gonulluleri 2 Tugayi bu alaya takviye olarak gelir ve alay Meric nehri boyunca guneye ilerler 18 Kasimda Ferecik ve 19 kasimda Dedeagac alayca alinsa da Osmanli takviye birliklerinin geldigi yonundeki haber uzerine Tanev 150 gonulluyu Dedeagac ta birakip Sofulu ya geri cekilir Muharebe26 Kasimda Mehmed Yaver Pasa kuvvetleri Bulgar kiskac harekatindan Gelibolu ya ulasarak kurtulabilmek icin cekile cekile Merhamli ya gelip Meric nehrini gecmeye baslar ancak kuvvetli yagmur nedeniyle sadece 1500 2000 kadar asker ve 2 top karsiya butun ugraslara karsin gecmistir Cekilmenin yavas olmasi mufrezenin pesindeki Bulgar birliklerinin durumun farkina varip hareketlenmelerine sebep olur Tanev in birlikleri kuzeyden saldiriya baslar Genev ise bati yonunden yaklasip Osmanli ordusunu iyice sikistirir ozellikle Kircaali mufrezesindeki Edirne Makedon Gonulluleri birligi ve bu birlige bagli Andranik Ozanyan komutasindaki Kircaali Mufrezesindeki Bulgar Ermeni birlikleri ve Bulgar topcu birlikleri de saldiriya katilinca hizli ilerleme 2 saat suren catisma top atislari ardindan Mehmet Yaver Pasa 27 kasimda teslim belgesini imzalayip Bulgarlara teslim olur Osmanli Kircaali Mufrezesinde ele gecirilen askerlerle ilgili tartismalar vardir Bulgar Kaynaklari 10 000 kisilik mufrezede 9 600 asker subay ve 8 topun ele gecirildiginden soz ederken bazi Turk kaynaklarinda bu sayi ve Kircaali Mufrezesindeki asker sayisi celiskilidir Kircaali Mufrezesinin mevcudu Aram Andonyan in Balkan Savasi adli eserine gore yaklasik 16 000 dir Bunun 13 000i Kircaali de 3 000 i Pasmakli dadir buna karsin Genelkurmay mevcudu 21 155 olarak belirtir Kocak a gore Kircaali Mufrezesinde muharebe sirasinda 18 000e yakin asker olup 15 000 asker 265 kadar subay teslim olup 8 Dag topu Bulgarlarca ele gecirilmistir Sag kalip Meric nehrini gecen az sayidaki Osmanli askeri ise Canakkale Gelibolu daki Osmanli kuvvetlerine katilmistir Muharebe SonrasiKircaali Mufrezesinin teslim olmasi Osmanli nin Bati Trakya da kontrolu tamamen kaybetmesine neden olmustur Meric in asagi taraflarindaki Istanbul daki Bulgar pozisyonlari guvence altina alinmistir Ozellikle Bulgar Kircaali mufrezesi ve karisik suvari alayi bu basarisiyla kusatilan Edirne de artik kusatmayi yapan Sirp ve Bulgar birliklerinin arkadan saldiriya ugrama ihtimalleri ortadan kalktigi gibi kusatmanin daha da sikilastirilmasina oradaki zaten kotu haldeki Osmanli Kuvvetlerinin durumunun daha da kotulesmesine neden olmustur Ayrica Catalca daki Bulgar 1 ve 3 Ordularinin lojistik takviye olanaklari kolaylasmistir Burada Selanik i teslim eden Hasan Tahsin Pasa nin aksine Mehmet Yaver Pasa nin teslim durumu farklidir zira Kircaali Mufrezesi kurmaylari ile birlikte kotu durumuna ragmen son ana kadar carpismis Bulgar kiskacindan kurtulmak icin butun yollari denemeye Gelibolu na cekilip oradaki birliklerle birlesmeye calismis ancak Meric nehri kiyisinda kurtulus umidi kalmayip Bulgarlarca tumden sarilip mufreze sikistirilinca teslim olmak zorunda kalmistir KaynakcaOzel Genelkurmay Baskanligi 2004 Balkan Savasi na Katilan Komutanlarin Yasam Oykuleri Alay ve Daha Ust Birlik Komutanlari Genelkurmay Basimevi Ankara s 454 a b c Sinan Kocak Bulgar Yazar Ivan Lesickof un Gozunden Balkan Harbinde Kircaali Mufrezesi Ve Mehmed Yaver Pasa nin Esareti Journal of Universal History Studies Cilt 2 Sayi 1 Haziran 2019 Sayfa 154 172 s 163 164 DOI 10 38000 juhis 553237 M Turker Acaroglu Bulgaristan Turkleri Uzerine Arastirmalar Cilt 1 Kultur Bakanligi 1999 p 198 9 Eylul 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce Bulent Yildirim 2014 Bulgaristan daki Ermeni Komitelerinin Osmanli Devleti Aleyhine Faaliyetleri 1890 1918 TTK Ankara s 118 a b c d lt Erickson s 151 153 Markov 1 3 19 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1 4 19 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erickson pp 149 150 Kocak s 165 Kocak s 162 a b Kocak s 172 BV str 298 306 Kocak s 164 a b BV str 304 306 Markov 2 2 10 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde 19 08 2009 Andonyan Aram 2002 Balkan Savasi 2 Baski Aras Yayincilik Istanbul s 493 Genelkurmay Baskanligi 1993 Turk Silahli Kuvvetleri Tarihi Osmanli Devri Balkan Harbi 1912 1913 Edirne Kalesi Etrafindaki Muharebeler 2 Baski Cilt 2 Kisim 3 Genelkurmay Basimevi Ankara s 37 Kocak s 161 BV str 308 GenelBalkanskata vojna 1912 1913 Drzhavno voenno izdatelstvo Sofiya 1961 BV Markov G Blgariya v Balkanskiya syuz sreshu Osmanskata imperiya 1912 1913 g 10 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nauka i izkustvo Sofiya 1989 elektronno izdanie Knigi za Makedoniya 19 08 2009 Erickson E Defeat in Detail The Ottoman Army in the Balkans 1912 1913 Greenwood Publishing Group 2003 0 275 97888 5