Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Moisei Solomonoviç Uritski (Rusçası: Моисей Соломонович Урицкий) (1873 – 30 Ağustos 1918) Rus Bolşevik lider. Bolşeviklere karşı sol ayaklanmalar kapsamında cinayet sonucu öldürülmüştür. Aynı gün Bolşeviklerin lideri Lenin de suikaste uğramış ve ağır yaralanmıştır. Bu saldırıların ardından Bolşevikler tarafından Kızıl Terör uygulamaları başlatılmıştır.
Gençliği
Ukrayna'daki Cherkasy kasabasında Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelir. Tüccar olan babası o daha küçük yaştayken ölür. Annesi tarafından yetiştirilir ve iyi bir eğitim görür. Kiev Üniversitesi Hukuk Fakültesine girer. Öğrencilik yıllarında Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi ile tanışır. Çarlık rejimi tarafından yasaklanan siyasi yayınları ülkeye sokar ve dağıtımını yapar. 1897 yılında yasadışı matbaa işletmekten tutuklanır ve sürgüne gönderilir. Genel Yahudi Emek Federasyonu ile yakın ilişkiler kurar. 1903 yılındaki RSDİP 2. Kongresinde yaşanan Bolşevik-Menşevik ayrışmasında Menşevik tarafında yer alır. 1905 Devrimi döneminde yeniden tutuklanarak sürgüne gönderilir. Aleksandr Parvus ile birlikte Çarlık gizli polisi Ohranka'ya karşı mücadele eder.
1917
1914 yılında Fransa'ya gider ve Menşevik yayın organı Sözümüz'de yer alır. 1917 Şubat Devriminden sonra Rusya'ya geri döner Enternasyonalistler (Mezhraiontsy) arasında yer alır. Ekim Devriminden önce yaz aylarında Bolşeviklere katılır. Temmuz ayında ise Merkez Komiteye seçilir.
Ekim Devrimi
Ekim Devrimi sırasında iktidarın alınması sırasındaki askerî harekâtı örgütleyen ekip içindedir. İktidarın alınmasından sonra kurulan gizli polis örgütü Çeka'nın başına geçer. Bolşevik iktidarına karşı çıkan ve silahlı direniş başlatan monarşi yanlısı asiller, Çarlık Ordusu komutanları ve kilise görevlilerini yakalamaya çalışır.
Muhalefette
Rusya'nın sürmekte olan I. Dünya Savaşından çekilmesini sağlayan 1918 yılı Mart ayında imzalanan Brest Litovsk Antlaşmasını protesto ederek görevlerinden istifa eder. 4 Mart 1918'de antlaşmaya karşı olan Sol SR'larla beraber çıkartılan Komünist isimli derginin Karl Radek ile beraber sorumluluğunu üstlenir. 6 – 8 Mart 1918 tarihlerinde düzenlenen Rusya Komünist Partisi (Bolşevik) 7. Olağanüstü Kongresinde sol muhalefet tarafından önerilen tezler reddedilir. Merkez Komiteye seçilen sol muhalif Lomov ve Uritski görüş ayrılıklarından ötürü komite ile çalışmayacak ve ısrarlara rağmen aylarca toplantılara katılmayacaklardır. Rus İç Savaşının şiddetlenmesi ve Çekoslovak Lejyonunun Beyaz Ordu tarafında savaşa dahil olması üzerine Uritski 25 Mayıs 1918 tarihinde Merkez Komite görevlerine başlayacaktır.
Suikast
Uritski, 30 Ağustos 1918 günü Çarlık Ordusu mensubu ve SR sempatizanı genç bir askeri akademi öğrencisi tarafından öldürülür. Aynı gün Bolşevik lider Lenin de Sol SR ayaklanması kapsamında Fanya Kaplan tarafından vurulacak ve ağır yaralanacaktır. Devrimin tehlikede olduğunu gören Bolşevik iktidarı Çeka aracılığıyla devrim karşıtlarına karşı Kızıl Terör adı verilen tasfiye hareketini başlatacaktır.
Kaynakça
- ^ Bu antlaşmayı protesto eden ve Bolşeviklerin müttefikleri olarak ilk Sovyet hükümeti Sovnarkom’da yer alan Sol SR’lar toplu halde görevlerinden istifa edeceklerdir. Sol SR’lar emperyalist Almanya’ya ülke topraklarının bırakılmamasını istmekteydiler. Bolşevikler ise ülkenin kaos içinde olduğunu, yeni iktidarın bir askeri kuvvetinin olmadığını ve düzenli bir orduya karşı savaşılamayacağını iddia ederek halktaki barış çağrılarını da değerlendiriyorlardı.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Moisei Solomonovic Uritski Ruscasi Moisej Solomonovich Urickij 1873 30 Agustos 1918 Rus Bolsevik lider Bolseviklere karsi sol ayaklanmalar kapsaminda cinayet sonucu oldurulmustur Ayni gun Bolseviklerin lideri Lenin de suikaste ugramis ve agir yaralanmistir Bu saldirilarin ardindan Bolsevikler tarafindan Kizil Teror uygulamalari baslatilmistir Petrograd Ceka sefi ve Bolsevik liderlerden Uritski sagdaki GencligiUkrayna daki Cherkasy kasabasinda Yahudi bir ailenin cocugu olarak dunyaya gelir Tuccar olan babasi o daha kucuk yastayken olur Annesi tarafindan yetistirilir ve iyi bir egitim gorur Kiev Universitesi Hukuk Fakultesine girer Ogrencilik yillarinda Rusya Sosyal Demokrat Isci Partisi ile tanisir Carlik rejimi tarafindan yasaklanan siyasi yayinlari ulkeye sokar ve dagitimini yapar 1897 yilinda yasadisi matbaa isletmekten tutuklanir ve surgune gonderilir Genel Yahudi Emek Federasyonu ile yakin iliskiler kurar 1903 yilindaki RSDIP 2 Kongresinde yasanan Bolsevik Mensevik ayrismasinda Mensevik tarafinda yer alir 1905 Devrimi doneminde yeniden tutuklanarak surgune gonderilir Aleksandr Parvus ile birlikte Carlik gizli polisi Ohranka ya karsi mucadele eder 19171914 yilinda Fransa ya gider ve Mensevik yayin organi Sozumuz de yer alir 1917 Subat Devriminden sonra Rusya ya geri doner Enternasyonalistler Mezhraiontsy arasinda yer alir Ekim Devriminden once yaz aylarinda Bolseviklere katilir Temmuz ayinda ise Merkez Komiteye secilir Ekim DevrimiEkim Devrimi sirasinda iktidarin alinmasi sirasindaki askeri harekati orgutleyen ekip icindedir Iktidarin alinmasindan sonra kurulan gizli polis orgutu Ceka nin basina gecer Bolsevik iktidarina karsi cikan ve silahli direnis baslatan monarsi yanlisi asiller Carlik Ordusu komutanlari ve kilise gorevlilerini yakalamaya calisir MuhalefetteRusya nin surmekte olan I Dunya Savasindan cekilmesini saglayan 1918 yili Mart ayinda imzalanan Brest Litovsk Antlasmasini protesto ederek gorevlerinden istifa eder 4 Mart 1918 de antlasmaya karsi olan Sol SR larla beraber cikartilan Komunist isimli derginin Karl Radek ile beraber sorumlulugunu ustlenir 6 8 Mart 1918 tarihlerinde duzenlenen Rusya Komunist Partisi Bolsevik 7 Olaganustu Kongresinde sol muhalefet tarafindan onerilen tezler reddedilir Merkez Komiteye secilen sol muhalif Lomov ve Uritski gorus ayriliklarindan oturu komite ile calismayacak ve israrlara ragmen aylarca toplantilara katilmayacaklardir Rus Ic Savasinin siddetlenmesi ve Cekoslovak Lejyonunun Beyaz Ordu tarafinda savasa dahil olmasi uzerine Uritski 25 Mayis 1918 tarihinde Merkez Komite gorevlerine baslayacaktir SuikastUritski 30 Agustos 1918 gunu Carlik Ordusu mensubu ve SR sempatizani genc bir askeri akademi ogrencisi tarafindan oldurulur Ayni gun Bolsevik lider Lenin de Sol SR ayaklanmasi kapsaminda Fanya Kaplan tarafindan vurulacak ve agir yaralanacaktir Devrimin tehlikede oldugunu goren Bolsevik iktidari Ceka araciligiyla devrim karsitlarina karsi Kizil Teror adi verilen tasfiye hareketini baslatacaktir Kaynakca Bu antlasmayi protesto eden ve Bolseviklerin muttefikleri olarak ilk Sovyet hukumeti Sovnarkom da yer alan Sol SR lar toplu halde gorevlerinden istifa edeceklerdir Sol SR lar emperyalist Almanya ya ulke topraklarinin birakilmamasini istmekteydiler Bolsevikler ise ulkenin kaos icinde oldugunu yeni iktidarin bir askeri kuvvetinin olmadigini ve duzenli bir orduya karsi savasilamayacagini iddia ederek halktaki baris cagrilarini da degerlendiriyorlardi Ayrica bakinizBolseviklere karsi sol ayaklanmalar Kizil Teror