Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mete, Mao-tun (Çince: 冒頓單于 pinyin: Mòdú Chānyú; (M.Ö. 234 - M.Ö. 174), M.Ö. 209 - M.Ö. 174 arasında hüküm sürmüş Asya Hun İmparatorluğu hükümdarı olan Türk-Hun hükümdardır.Oğuz Kağan Destanı'ndaki Oğuz Kağan ile aynı kişi olduğu düşünülmektedir. Babası Teoman'dır. Kendisi Baideng Muharebesi sırasında Han Hanedanlığı'nı yenmiş ve vergiye bağlamıştır. Yüeçi ve Tunguz milletlerini de yenerek devletini Hazar Denizi'nden Mançurya'ya kadar uzatmıştır.
| Mete Han Mo-tun | |
|---|---|
| Hun Tanhusu | |
 | |
| Asya Hun İmparatoru | |
| Hüküm süresi | M.Ö. 209-174 |
| Taç giymesi | M.Ö. 209 |
| Önce gelen | Teoman |
| Sonra gelen | Lao-Şang |
| Doğum | M.Ö. 234 Moğolistan |
| Ölüm | M.Ö. 174 |
| Eş(ler)i | Lu Hou |
| Çocuk(lar)ı | Lao-Şang |
| Hanedan | Büyük Hun İmparatorluğu |
| Babası | Teoman |
| Annesi | Yen-sih |
Adı
Mete'nin asıl adı Batur veya Bagatur'dur. Adının yanlışıkla Mei-tei olarak çevrilmesinden dolayı literatüre Mete olarak girmiştir.
Hayatı
Mete Han'ın kağan olması
Çin kaynaklarında anlatılan bir olaya göre, Asya Hun İmparatorluğu'nun kurucusu olan Teoman, oğlu Mete yerine üvey annesinin etkisiyle Mete'nin üvey kardeşi olan diğer oğlunu tahta çıkarmak istedi. Bu sebeple üvey annesi, Mete'nin Teoman'ı doldurdu ve Mete'nin komşu kavim olan Yüeçiler'e rehin olarak gönderdi. Babası, ardından Yüeçiler'e savaş ilan ederek Mete Han'ı öldürtmek istedi. Mete, babası Teoman Yüeçiler'in topraklarına girmeden Yüeçiler'in elinden kaçtı. Babası bu kadar zorlukları atlatmasının ardından hakkını vermek için emrine bir tümen asker verdi. Sonunda da Mete öz babasını, üvey annesi ve kardeşlerini öldürüp M.Ö. 209 yılında kağan oldu.
Ok öyküsü
Pek çok konar-göçer kavmin kullandığı çavuş oku adı verilen ıslıklı okun mucidinin Mete olduğu kabul edilir. Çin kaynaklarına göre eğer okunu bir yöne yöneltirse emrindeki askerlerin hepsi o hedefe ok atarak hemen yok ederdi. Bir gün okunu en sevdiği atına çevirdi. Askerlerinden bazıları tereddüt etti. Bunun üzerine okunu sırayla tereddüt edenlerin üzerine çevirdi. Atına ok atmakta tereddüt eden askerlerinin bazılarını diğer askerlere ibret olsun diye üzerine ok atarak öldürdü. Bu olaydan sonra bir gün okunu ava çıkan babası Teoman'ın üzerine çevirdiğinde askerlerinden hiçbiri tereddüt etmedi ve üzerine yağan oklardan dolayı Teoman öldü.
Hun'un yükselişi
Mete önce, Hunlardan toprak talebinde bulunan doğu komşuları üzerine yürüdü ve onları ağır bir yenilgiye uğrattı. Yapılan anlaşma ile Donghular; her sene sığır, at ve deveden oluşan bir vergi ödemeyi kabul ettiler ve M.Ö. 208 yılında da Hun hakimiyetine bağlandılar.
Donghu'yu yendikten sonra, Moğolistan'ın kuzey kesiminde yaşamakta olan Tunguz gibi halkları da içine kattı. M.Ö. 177-165 yılları arasında Hunların güney batısında, Tanrı Dağları ile Kansu arasında yaşayan Yüeçilerin üzerine seferler düzenledi. MÖ 203'te Yüeçiler'i mağlup ederek kendi toprağına kattı.
'da hakim olmaya çalışan Tahin Türklerini[] yendi. Çin üzerine sürekli seferler düzenleyerek Sarı Irmak'ın güneyindeki kaleleri egemenliğine aldı. Bu zaferlerle, sonradan Hunlara büyük gelirler getirecek önemli ticaret yollarının kontrolüne sahip oldu.
Bölgede yaşayan Moğol, Tunguz ve Türk vd. Altay kavimlerini egemenliği altına alarak askerî ve stratejik olarak daha güçlü bir hâle geldi.
M.Ö. 200'de Çinli Han Hanedanı imparatoru Gaozu'nun (Gao-Di) 320.000 kişilik ordusunu Baideng'te (bugünkü Datong, Şanşi) Peteng Kalesinde kuşattı. Gaozu (Gao-Di) Mete'nin eşine hediyeler gönderdi ve Mete'nin, kuzey eyaletlerini Hunlara bırakma ve yıllık vergi ödeme gibi bütün şartlarını kabul etti; böylelikle kuşatmadan çıkmasına müsaade edildi. Gaozu, başşehri Çang'an'a (bugünkü Şian) dönebildiyse de Mete arada bir Han'ın kuzey sınırını tehdit etmiş ve nihayet M.Ö. 198'de Gaozu barış istemiş, Han prensesinin Tanhu'nun eşi olması ve yıllık haraç ödeme şartlarıyla barış antlaşması imzalanmıştır.
Han Hanedanı'yla akrabalık
Qin ve Chu ile yıllar süren mücadelenin ardından Han imparatoru olan Liu Bang (Gaozu), Baideng'da Mete karşısında zor duruma düşünce, yorgun ordusunun Hunlarla baş edemeyeceğini fark etmişti. Akrabalık (和亲) ilişkisi kurmak amacıyla, bir prensesi yüklüce hediyeyle birlikte Hun sarayına gönderdi.
Liu Bang M.Ö. 195'te ölür, karısı Lü Hou imparatoriçe olur. M.Ö. 192'de Mete Lü Hou'ya mektup göndererek kaba bir üslupla evlenme teklif eder. Ülkesinin içinde bulunduğu koşullarda Hunlarla bir çatışmayı göze alamayan imparatoriçe, uğradığı saygısızlığa karşın bir mektup yazarak Mete'ye bir prenses gönderir. Çin kaynaklarına göre, Lü Hou'nun davranışı karşısında pişman olan Mete, imparatoriçeden bir mektupla özür dilemiştir.
Çin savaşından sonra Mete, Yüzehi ve Wusun'u Hun'un köleleri olmaya zorladı.
Saltanatı boyunca çoğu halklar Hun idaresi altına girdi. Onların tümünü, steplerin bütün göçebe atlı okçularını bir imparatorluk altında birleştirdi. Göçebe tebaalarından başka Mete ayrıca Tarım Havzası'nda kendisine bağlılık yemini eden vaha şehir devletleri kurdu. Onun hem askerî hem de idarî yapılanması sonradan birçok merkezi Asya halklarında ve devletlerinde uygulandı.
Bölgesinde askerî gücü ile korku saldı. Savaş taktikleri ve askerî disiplini sayesinde Çin İmparatorluğu'nu ve çevre kavimlerle yaptığı savaşları kazandı. Ordusu savaş zamanında toplanan sivillerden oluşmuyordu. Onun yerine sürekli eğitimli ve savaşa hazır hâlde bulunan profesyonel askerlerden oluşmaktaydı. Hâkim olduğu bölgelerdeki geniş tahıl ve yiyecek kaynakları ile ordusunu ayakta tutabiliyordu.
Mete, M.Ö. 174 yılında öldüğünde birçok kavimleri çatısı altında birleştiren büyük bir imparatorluk geriye bıraktı. Bu imparatorluk yaklaşık 18.000.000 km2 büyüklüğe sahipti. İmparatorluğunun sınırları doğudan batıya Japon Denizi'nden İdil Nehri'ne ve kuzeyden güneye Sibirya'dan Tibet ve Keşmir'e uzanıyordu. Hunların karşılarında bulunan tek düzenli ve güçlü kuvvet olan Çin ordusunun iç karışıklıklar nedeniyle idarî zaafiyet içinde olması, Mete'nin devletini kolayca büyütmesine sebep gösterilir.
Kültüre yaptığı etkiler
Yaygın kitle eğlence sektöründe Çin efsanelerinde geçen acımasız ve disiplinli komutan olarak tasvir edilen karakterlere, Modu, Şanyu gibi Mete'nin isimleri verilmiş ve bu yapıtlara Mete'nin Çin kaynaklarında geçen hayat hikâyesinden kesitler aktarılmıştır.
Oğuz Kağan efsanesi
Türk destanlarında Çin ve Hindistan fetihlerinde söz edilen Oğuz Kağan'ın Mete olduğu sanılmaktadır. Destanda anlatılan Oğuz Kağan ile Mete'nin hayat hikâyesinde birçok benzerlikler bulunmaktadır. Hayat hikâyesinin Oğuz Kağan efsanesinin tarihi temelini oluşturduğuna inanılır.
Türk Kara Kuvvetlerinin kuruluşu
Türk Kara Kuvvetlerinin kuruluş tarihi 1363 yılı olarak kabul edilmekteydi. Nihal Atsız 1963 ve 1973'te Türk Kara Kuvvetlerinin kuruluş tarihinin Mete'nin tahta geçtiği M.Ö. 209 olması gerektiğini yazmıştır. Atsız'ın görüşlerini benimseyen Yılmaz Öztuna da 1968'de Cemal Tural'a Türk Kara Kuvvetlerinin kuruluş tarihinin M.Ö. 209 olması teklifini yaptı. Sonraları, T.K.K. kuruluş tarihi M.Ö. 209 olarak değiştirildi.
Mulan çizgi filmi
Çin halk destanlarında Hunlara karşı yapılan savaşa katıldığı sanılan Hua Mulan adlı kadın karakterinden esinlenen Disney'in Mulan çizgi filminde Çin Seddi'ni aşarak Han Hanedanı'na saldıran "acımasız" Hun reisi "Şan-Yu"'nun motifi Mete'den alınmıştır.
Turdakun Niyazaliyev'in "Büyük Türkiye"si
Kırgız Türkü sanatçı 'in "" şarkısında Mete Han anılmıştır.
Ayrıca bakınız
hakkında daha fazla bilgi edinin | |
 | Vikisöz'de alıntılar |
Kaynakça
- Özel
- ^ . Governorshıp of Kayserı. 8 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Turkgun news. 21 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Central Asian arts, Mongolian Huns". Encyclopædia Britannica. 29 Nisan 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Haziran 2008.
- ^ a b c d e f Ana Britaannica, Mete maddesi. Ana. 1986.
Hun hükümdarı
- ^ a b c d Meydan Larousse, Mete maddesi. Meydan yayıncılık. 1970.
Büyük Türk - Hun İmparatoru
- ^ a b c Büyük Larousse, Mete maddesi. İnterpres. 1986.
Hun İmparatoru, Hun Hakanı Tuman(Teoman)'ın büyük oğlu
- ^ Ögel, Bahaeddin (2001). Türk mitolojisi. M.E.B yayınları. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
- ^ Kim, Hyun Jin (19 Kasım 2015). The Huns (İngilizce). Routledge. ISBN . 20 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2022.
- ^ "...öyle anlaşılıyor ki Mete’nin esas adı da eski Türkçedeki “ Bagatur” ve orta Türkçedeki “Bahadır” dan başka bir şey değildi." Prof. Dr. Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi Sayfa 5, 1. Cilt, 5. Baskı Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 201020 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "...Çince işaretleri Mei-dei ( Mei-tei) şeklinde okuyan yazar, Mete için kitabının her yerinde de bu adı kullanmıştı. Bu kitapdan istifade eden Türk tarihçileri ise adı, doğrudan doğruya Mete şeklinde okumuşlar ve kitaplarına böyle geçirmişlerdi. îşte bu yolla bu büyük Hun imparatorunun adı, Türkiye’de Mete şeklinde öğrenilmiş ve yayılmıştı." Prof. Dr. Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi Sayfa 5, 1. Cilt, 5. Baskı Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 2010 20 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Barfield, Thomas Jefferson (1989). The Perilous Frontier. Cambridge, MA: Basil Blackwell. [1] 20 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Çin kaynakları incelendiğinde, üvey annesinin Mete’nin kişiliğinden ve üstün meziyetlerinden çekindiği öğrenilmektedir. Mete gözünü budaktan esirgemeyen, yiğit, atılgan, lider karakterli bir gençti. Doğru bildiği konularda kesinlikle taviz vermiyordu. Bu yüzden, üvey annesi kendisinden kurtulmak istemiştir. Çukurova Üniversitesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Sayfa 7, (ÇÜHAD), 2022/1 ISSN: 2822-4809 [2] 20 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . INDIAN CULTURE (İngilizce). 20 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2022.
- ^ Sima, Qian (1961). Records of the Grand Historian of China (İngilizce). Columbia University Press. 20 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2022.
- ^ Tanyu’nun (Teoman’ın) Ulu Hatun (birinci eş)’dan olan oğlu ve veliahdı Mete, üvey annesi (Yen-Sih)’nin babasını kendi oğlunu yani ikinci küçük oğlunu tahta çıkarması konusunda ikna etmiş. Mete yine Yen-shih'nin ısrarı üzerine Tunghulardan daha güçlü olan Yüeçilere rehin olarak verilmiştir ve Mete Yüeçilerin elinden kaçmıştır. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 16 (Özel Sayı II): 107-109, 2014 ISSN: 2147-7833 [3] 20 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Barfield, Thomas Jefferson (1989). The Perilous Frontier: Nomadic Empires and China (İngilizce). B. Blackwell. ISBN . 20 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2022.
- ^ s:zh:史記/卷110 (6. paragrafı)
- ^ Sien Pi ile 'ın Donghu kökenli olduğuna dair tez <!-hangi tez--> <!-L.N. GUMILEV; Hunlar-->mevcuttur
- ^ Roux, Jean Paul (1984). Türklerin Tarihi (Historie des Turks). Ad. .
Batıda Yüeçiler ile çatışarak onları 177-176 ve 174-165 yılları arasında yapıldığı sanılan iki sefer ile Kansudan(Gansu)kovdular. Heredot'a göre İskitlerden bile bilinen bir geleneğe uyarak savaşta yendikleri kralların kafatasını kadeh olarak kullandılar (MÖ 165)
- ^ Nihal Atsız, 'Türk Kara Ordusu Ne Zaman Kuruldu?', Orkun, Sayı: 18 (15 Temmuz 1963)
- ^ Nihal Atsız, 'Türk Karaordusunun Kuruluşu Meselesi', Ötüken, Sayı: 4 (1973)
- ^ Yılmaz Öztuna, 'Türk Ordusu 605 yıl önce kurulmadı', Hayat Tarih Mecmuası, Sayı: 8 (Ekim 1968)
- Genel
- Tekin Gün, Mete Han - Büyük Hun Devleti, Belgesel, 3 Haziran 2017
Dış bağlantılar
- Sima Qian, "Büyük Vak'a-Nüvis" Kitabı, C.110, "Hiung-nu" 50 司馬遷, 史記 (太史公書) 卷一百十 匈奴列傳第五十 (Vikikaynak)
- Gan Gu, "Qian Han" Kibabı, C.94 "Hiung-nu" 64 班固, 前漢書 卷九十四 匈奴傳第六十四 (Vikikaynak)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mete Mao tun Cince 冒頓單于 pinyin Modu Chanyu M O 234 M O 174 M O 209 M O 174 arasinda hukum surmus Asya Hun Imparatorlugu hukumdari olan Turk Hun hukumdardir Oguz Kagan Destani ndaki Oguz Kagan ile ayni kisi oldugu dusunulmektedir Babasi Teoman dir Kendisi Baideng Muharebesi sirasinda Han Hanedanligi ni yenmis ve vergiye baglamistir Yueci ve Tunguz milletlerini de yenerek devletini Hazar Denizi nden Mancurya ya kadar uzatmistir Mete Han Mo tunHun TanhusuMete Han in bustu Turkluk Aniti Pinarbasi Kayseri TurkiyeAsya Hun ImparatoruHukum suresiM O 209 174Tac giymesiM O 209Once gelenTeomanSonra gelenLao SangDogumM O 234 MogolistanOlumM O 174Es ler iLu HouCocuk lar iLao SangHanedanBuyuk Hun ImparatorluguBabasiTeomanAnnesiYen sihAdiMete nin asil adi Batur veya Bagatur dur Adinin yanlisikla Mei tei olarak cevrilmesinden dolayi literature Mete olarak girmistir HayatiMete Han in kagan olmasi Cin kaynaklarinda anlatilan bir olaya gore Asya Hun Imparatorlugu nun kurucusu olan Teoman oglu Mete yerine uvey annesinin etkisiyle Mete nin uvey kardesi olan diger oglunu tahta cikarmak istedi Bu sebeple uvey annesi Mete nin Teoman i doldurdu ve Mete nin komsu kavim olan Yueciler e rehin olarak gonderdi Babasi ardindan Yueciler e savas ilan ederek Mete Han i oldurtmek istedi Mete babasi Teoman Yueciler in topraklarina girmeden Yueciler in elinden kacti Babasi bu kadar zorluklari atlatmasinin ardindan hakkini vermek icin emrine bir tumen asker verdi Sonunda da Mete oz babasini uvey annesi ve kardeslerini oldurup M O 209 yilinda kagan oldu Ok oykusu Pek cok konar gocer kavmin kullandigi cavus oku adi verilen islikli okun mucidinin Mete oldugu kabul edilir Cin kaynaklarina gore eger okunu bir yone yoneltirse emrindeki askerlerin hepsi o hedefe ok atarak hemen yok ederdi Bir gun okunu en sevdigi atina cevirdi Askerlerinden bazilari tereddut etti Bunun uzerine okunu sirayla tereddut edenlerin uzerine cevirdi Atina ok atmakta tereddut eden askerlerinin bazilarini diger askerlere ibret olsun diye uzerine ok atarak oldurdu Bu olaydan sonra bir gun okunu ava cikan babasi Teoman in uzerine cevirdiginde askerlerinden hicbiri tereddut etmedi ve uzerine yagan oklardan dolayi Teoman oldu Hun un yukselisi Mete once Hunlardan toprak talebinde bulunan dogu komsulari uzerine yurudu ve onlari agir bir yenilgiye ugratti Yapilan anlasma ile Donghular her sene sigir at ve deveden olusan bir vergi odemeyi kabul ettiler ve M O 208 yilinda da Hun hakimiyetine baglandilar Donghu yu yendikten sonra Mogolistan in kuzey kesiminde yasamakta olan Tunguz gibi halklari da icine katti M O 177 165 yillari arasinda Hunlarin guney batisinda Tanri Daglari ile Kansu arasinda yasayan Yuecilerin uzerine seferler duzenledi MO 203 te Yueciler i maglup ederek kendi topragina katti da hakim olmaya calisan Tahin Turklerini kaynak belirtilmeli yendi Cin uzerine surekli seferler duzenleyerek Sari Irmak in guneyindeki kaleleri egemenligine aldi Bu zaferlerle sonradan Hunlara buyuk gelirler getirecek onemli ticaret yollarinin kontrolune sahip oldu Bolgede yasayan Mogol Tunguz ve Turk vd Altay kavimlerini egemenligi altina alarak askeri ve stratejik olarak daha guclu bir hale geldi M O 200 de Cinli Han Hanedani imparatoru Gaozu nun Gao Di 320 000 kisilik ordusunu Baideng te bugunku Datong Sansi Peteng Kalesinde kusatti Gaozu Gao Di Mete nin esine hediyeler gonderdi ve Mete nin kuzey eyaletlerini Hunlara birakma ve yillik vergi odeme gibi butun sartlarini kabul etti boylelikle kusatmadan cikmasina musaade edildi Gaozu bassehri Cang an a bugunku Sian donebildiyse de Mete arada bir Han in kuzey sinirini tehdit etmis ve nihayet M O 198 de Gaozu baris istemis Han prensesinin Tanhu nun esi olmasi ve yillik harac odeme sartlariyla baris antlasmasi imzalanmistir Han Hanedani yla akrabalik Qin ve Chu ile yillar suren mucadelenin ardindan Han imparatoru olan Liu Bang Gaozu Baideng da Mete karsisinda zor duruma dusunce yorgun ordusunun Hunlarla bas edemeyecegini fark etmisti Akrabalik 和亲 iliskisi kurmak amaciyla bir prensesi yukluce hediyeyle birlikte Hun sarayina gonderdi Liu Bang M O 195 te olur karisi Lu Hou imparatorice olur M O 192 de Mete Lu Hou ya mektup gondererek kaba bir uslupla evlenme teklif eder Ulkesinin icinde bulundugu kosullarda Hunlarla bir catismayi goze alamayan imparatorice ugradigi saygisizliga karsin bir mektup yazarak Mete ye bir prenses gonderir Cin kaynaklarina gore Lu Hou nun davranisi karsisinda pisman olan Mete imparatoriceden bir mektupla ozur dilemistir Cin savasindan sonra Mete Yuzehi ve Wusun u Hun un koleleri olmaya zorladi Saltanati boyunca cogu halklar Hun idaresi altina girdi Onlarin tumunu steplerin butun gocebe atli okcularini bir imparatorluk altinda birlestirdi Gocebe tebaalarindan baska Mete ayrica Tarim Havzasi nda kendisine baglilik yemini eden vaha sehir devletleri kurdu Onun hem askeri hem de idari yapilanmasi sonradan bircok merkezi Asya halklarinda ve devletlerinde uygulandi Bolgesinde askeri gucu ile korku saldi Savas taktikleri ve askeri disiplini sayesinde Cin Imparatorlugu nu ve cevre kavimlerle yaptigi savaslari kazandi Ordusu savas zamaninda toplanan sivillerden olusmuyordu Onun yerine surekli egitimli ve savasa hazir halde bulunan profesyonel askerlerden olusmaktaydi Hakim oldugu bolgelerdeki genis tahil ve yiyecek kaynaklari ile ordusunu ayakta tutabiliyordu Mete M O 174 yilinda oldugunde bircok kavimleri catisi altinda birlestiren buyuk bir imparatorluk geriye birakti Bu imparatorluk yaklasik 18 000 000 km2 buyukluge sahipti Imparatorlugunun sinirlari dogudan batiya Japon Denizi nden Idil Nehri ne ve kuzeyden guneye Sibirya dan Tibet ve Kesmir e uzaniyordu Hunlarin karsilarinda bulunan tek duzenli ve guclu kuvvet olan Cin ordusunun ic karisikliklar nedeniyle idari zaafiyet icinde olmasi Mete nin devletini kolayca buyutmesine sebep gosterilir Kulture yaptigi etkilerYaygin kitle eglence sektorunde Cin efsanelerinde gecen acimasiz ve disiplinli komutan olarak tasvir edilen karakterlere Modu Sanyu gibi Mete nin isimleri verilmis ve bu yapitlara Mete nin Cin kaynaklarinda gecen hayat hikayesinden kesitler aktarilmistir Oguz Kagan efsanesi Turk destanlarinda Cin ve Hindistan fetihlerinde soz edilen Oguz Kagan in Mete oldugu sanilmaktadir Destanda anlatilan Oguz Kagan ile Mete nin hayat hikayesinde bircok benzerlikler bulunmaktadir Hayat hikayesinin Oguz Kagan efsanesinin tarihi temelini olusturduguna inanilir Turk Kara Kuvvetlerinin kurulusu Turk Kara Kuvvetlerinin kurulus tarihi 1363 yili olarak kabul edilmekteydi Nihal Atsiz 1963 ve 1973 te Turk Kara Kuvvetlerinin kurulus tarihinin Mete nin tahta gectigi M O 209 olmasi gerektigini yazmistir Atsiz in goruslerini benimseyen Yilmaz Oztuna da 1968 de Cemal Tural a Turk Kara Kuvvetlerinin kurulus tarihinin M O 209 olmasi teklifini yapti Sonralari T K K kurulus tarihi M O 209 olarak degistirildi Mulan cizgi filmi Cin halk destanlarinda Hunlara karsi yapilan savasa katildigi sanilan Hua Mulan adli kadin karakterinden esinlenen Disney in Mulan cizgi filminde Cin Seddi ni asarak Han Hanedani na saldiran acimasiz Hun reisi San Yu nun motifi Mete den alinmistir Turdakun Niyazaliyev in Buyuk Turkiye si Kirgiz Turku sanatci in sarkisinda Mete Han anilmistir Ayrica bakinizVikipedi nin kardes projelerinden hakkinda daha fazla bilgi edininVikisoz de alintilarBaideng Muharebesi Hiung nu Buyuk Hun Imparatorlugu Teoman Turkler Oguz HanKaynakcaOzel Governorship of Kayseri 8 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Turkgun news 21 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Central Asian arts Mongolian Huns Encyclopaedia Britannica 29 Nisan 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Haziran 2008 a b c d e f Ana Britaannica Mete maddesi Ana 1986 Hun hukumdari a b c d Meydan Larousse Mete maddesi Meydan yayincilik 1970 Buyuk Turk Hun Imparatoru a b c Buyuk Larousse Mete maddesi Interpres 1986 Hun Imparatoru Hun Hakani Tuman Teoman in buyuk oglu Ogel Bahaeddin 2001 Turk mitolojisi M E B yayinlari 22 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Kasim 2022 Kim Hyun Jin 19 Kasim 2015 The Huns Ingilizce Routledge ISBN 978 1 317 34090 4 20 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2022 oyle anlasiliyor ki Mete nin esas adi da eski Turkcedeki Bagatur ve orta Turkcedeki Bahadir dan baska bir sey degildi Prof Dr Bahaeddin Ogel Turk Mitolojisi Sayfa 5 1 Cilt 5 Baski Turk Tarih Kurumu Basimevi Ankara 201020 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cince isaretleri Mei dei Mei tei seklinde okuyan yazar Mete icin kitabinin her yerinde de bu adi kullanmisti Bu kitapdan istifade eden Turk tarihcileri ise adi dogrudan dogruya Mete seklinde okumuslar ve kitaplarina boyle gecirmislerdi iste bu yolla bu buyuk Hun imparatorunun adi Turkiye de Mete seklinde ogrenilmis ve yayilmisti Prof Dr Bahaeddin Ogel Turk Mitolojisi Sayfa 5 1 Cilt 5 Baski Turk Tarih Kurumu Basimevi Ankara 2010 20 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Barfield Thomas Jefferson 1989 The Perilous Frontier Cambridge MA Basil Blackwell 1 20 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cin kaynaklari incelendiginde uvey annesinin Mete nin kisiliginden ve ustun meziyetlerinden cekindigi ogrenilmektedir Mete gozunu budaktan esirgemeyen yigit atilgan lider karakterli bir gencti Dogru bildigi konularda kesinlikle taviz vermiyordu Bu yuzden uvey annesi kendisinden kurtulmak istemistir Cukurova Universitesi Hukuk Arastirmalari Dergisi Sayfa 7 CUHAD 2022 1 ISSN 2822 4809 2 20 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde INDIAN CULTURE Ingilizce 20 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2022 Sima Qian 1961 Records of the Grand Historian of China Ingilizce Columbia University Press 20 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2022 Tanyu nun Teoman in Ulu Hatun birinci es dan olan oglu ve veliahdi Mete uvey annesi Yen Sih nin babasini kendi oglunu yani ikinci kucuk oglunu tahta cikarmasi konusunda ikna etmis Mete yine Yen shih nin israri uzerine Tunghulardan daha guclu olan Yuecilere rehin olarak verilmistir ve Mete Yuecilerin elinden kacmistir KMU Sosyal ve Ekonomik Arastirmalar Dergisi 16 Ozel Sayi II 107 109 2014 ISSN 2147 7833 3 20 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Barfield Thomas Jefferson 1989 The Perilous Frontier Nomadic Empires and China Ingilizce B Blackwell ISBN 978 1 55786 043 9 20 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2022 s zh 史記 卷110 6 paragrafi Sien Pi ile in Donghu kokenli olduguna dair tez lt hangi tez gt lt L N GUMILEV Hunlar gt mevcuttur Roux Jean Paul 1984 Turklerin Tarihi Historie des Turks Ad ISBN 975 506 018 9 Batida Yueciler ile catisarak onlari 177 176 ve 174 165 yillari arasinda yapildigi sanilan iki sefer ile Kansudan Gansu kovdular Heredot a gore Iskitlerden bile bilinen bir gelenege uyarak savasta yendikleri krallarin kafatasini kadeh olarak kullandilar MO 165 Nihal Atsiz Turk Kara Ordusu Ne Zaman Kuruldu Orkun Sayi 18 15 Temmuz 1963 Nihal Atsiz Turk Karaordusunun Kurulusu Meselesi Otuken Sayi 4 1973 Yilmaz Oztuna Turk Ordusu 605 yil once kurulmadi Hayat Tarih Mecmuasi Sayi 8 Ekim 1968 GenelTekin Gun Mete Han Buyuk Hun Devleti Belgesel 3 Haziran 2017Dis baglantilarSima Qian Buyuk Vak a Nuvis Kitabi C 110 Hiung nu 50 司馬遷 史記 太史公書 卷一百十 匈奴列傳第五十 Vikikaynak Gan Gu Qian Han Kibabi C 94 Hiung nu 64 班固 前漢書 卷九十四 匈奴傳第六十四 Vikikaynak