Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Muhacir, Osmanlı Devleti tarafından kendi vatanlarındaki etnik temizlik veya savaş gibi sebeplerden dolayı Osmanlı İmparatorluğu'na göç eden Müslümanlara verilen genel isimdir. Türkçeye "Mekke'den Medine'ye göç eden" anlamındaki Arapça sözcükten geçmiştir.
Günümüzde Türkiye'de yaygın olarak kullanılan bu terim, Yunanistan, Bulgaristan, Arnavutluk ve Yugoslavya gibi Balkan ülkeleriyle Türkiye arasında gerçekleşen göçler için sıkça kullanılır. Osmanlı döneminde ise, 19. yüzyılda zulme uğrayan ve Osmanlı topraklarında sığınma arayan göçmenler için bu terim sıklıkla kullanılmıştır. Özellikle, Osmanlı-Rus Savaşları, Rus-Çerkes Savaşı ve Kırım Savaşı sırasında Kırım ve Kafkasya'dan gelen Müslümanlar, Osmanlı İmparatorluğu tarafından "muhacir" olarak adlandırılmıştır. Bu dönemde kurulan Osmanlı Muhacirin Komisyonu, Kırım ve Kafkasya'dan gelen Müslüman mültecilerin yerleşimini ve refahını denetlemekle görevlidir.
Kullanımlar
Günümüzde, Marmara bölgesinde günlük konuşma dilinde "mâcır" olarak telaffuz edilen bu kelime, genellikle Yunanistan, Bulgaristan, Arnavutluk ve Yugoslavya gibi Balkan ülkeleriyle Türkiye arasında mübadele ile veya tek yönde göçenler için kullanılmaktadır. Bu göçmenler öncelikle Trakya olmak üzere, çoğunlukla Marmara Bölgesi'ne yerleştirilmişlerdir. Yunanistan'dan göçenler genellikle Girit, Midilli ve Selânik civarından göç etmişlerdir. Girit ve diğer Ege Adaları'ndan göçenler kendilerini muhacir olarak değil, "adalı" olarak tanımlarlar.
Tarihte muhacir kategorisi, 19. yüzyılda Osmanlı Devleti tarafından kendi vatanındaki zulümden kaçarak Osmanlı topraklarında sığınma arayan göçmenleri tanımlamak için kullanmıştır. Örneğin, Osmanlı-Rus Savaşları, Rus-Çerkes Savaşı ve Kırım Savaşı sırasında Kırım ve Kafkasya'dan göçenler Osmanlı İmparatorluğu tarafından muhacir olarak adlandırılmıştır.
1913 yılında İttihat ve Terakki partisi muhacir ve mülteci ayrımını tanımlamıştır. Bu ayrıma göre muhacirler geldikleri ülke tarafından vatandaşlıkları iptal edilerek Osmanlı'ya göç etmiş bireyler; mülteciler ise yabancı vatandaşlar olarak Osmanlı'ya gelen ve daha sonra vatandaşlık başvurusunda bulunanlardır.
1923 yılında yapılan Lozan Antlaşması gereği Türkiye'deki Hristiyan halklar ile Yunanistan'daki Müslüman halkların değiş tokuşu yapılmış, mallarına karşılık mal verilerek mübadele edilmişlerdir. Günümüzde mübadele ile gelen Müslümanları nitelemek için muhacir kelimesi kullanılsa da uluslararası atlaşmalar sonucu yerleri değiştirilen Müslüman göçmenler için "mübadil" kelimesinin kullanılması tarihi bakımdan daha uygundur.
Osmanlı Muhacirin Komisyonu
Muhacirin Komisyonu, Kırım Savaşı ve Rus-Çerkes Savaşı'nın ardından Kırım ve Kafkasya'dan gelen Müslüman mültecilerin akınıyla başa çıkmakla görevli olan bir Osmanlı hükûmet kuruluşudur.
Komisyon, Osmanlı'ya gelen Müslüman mültecilerin yerleşimini ve refahını denetlemeyi amaçlayarak 1860 yılında kurulmuştur. Komisyon, farklı vilayet, il ve ilçelerde şubeler açarak imparatorluğa gelen muhacirlerin iskanı ve kayıt işleri ile ilgilenmiş, ekonomik anlamda yardımcı olmuştur. Vilayetlerde bulunan bu bölgesel teşkilatlanmaya Vilayet İdare-i Muhacirin Komisyonu denmiştir.
Hafız Paşa, Remzi Efendi, Refik Bey, Gürcü Ismail ve Hacı Pir Efendi bu komisyonun ilk başkanlarıdır. Tarih boyunca, komisyondaki yetkililerin etnik kökenlerinin genellikle Kafkasyalı veya Tatar kökenli olduğu belirtilmiştir.
Muhacirin Komisyonu 27 Kasım 1865'te azalan göç sebebiyle kapatılmış ve daha küçük bir teşkilatlanma olan Muhacir Idaresi başlığı altında devam etmiştir.
93 Harbi dolayısıyla artan göç sebebiyle 13 Ağustos 1877'de 3 ayrı komisyon tekrar kurulmuştur: Umum Muhacirin Komisyonu, Muhacirin-i Encümen-i Ali ve İdare-i Umumiye-i Muhacirin Komisyonu. 1894 yılında dare-i Umumiye-i Muhacirin Komisyonu kapatılmıştır. Ancak 1897'deki Osmanlı-Yunan Savaşı sebebiyle artan göç ile birlikte Muhacirin-i Komisyon-i Alis olarak tekrar kurulmuştur. Komisyonun adı ilerleyen tarihlerde pan-İslamist düşüncesinin etkisinde Muhacirin-i Islamiye Komisyonu olarak değiştirildi.
Komisyon 1908 yılında sonlandırıldı.
Kafkasya
Kafkasya'dan Osmanlı İmparatorluğu'na gelen muhacir grupları başlıca Çerkesler, Abhazlar, İnguşlar, Osetler, Avarlar, Karaçaylar, Lezgiler ve Çeçenlerdi.
1828-1829 yıllarındaki Osmanlı-Rus Savaşı, Rus-Çerkes Savaşı ve beraberinde Rusların Kafkasya'ya doğru ilerlemesi, burada yaşayan halkların Osmanlı İmparatorluğu'na yönelik göç dalgasının başlangıcına neden oldu. 1860'larda, Çerkes Soykırımı olarak nitelendirilen etnik temizlik ve sürgün olayları sırasında, birçok Kafkasya yerlisi vatanlarını terk ederek gemilerle Osmanlı İmparatorluğu'na sığındı. Artan Rus baskısı yüzünden Kafkasya’yı ilk terk eden kabileler Bjeduğlar, Makhoşlar, Kemirguveyler, Besleneyler ve Hatıkolar; en son göç edenler ise Ubıhlar ve Abhazalar olmuştur.
Kafkasya'dan gelen muhacirlerin birçoğu Trabzon, Samsun, Sinop, İstanbul, Varna ve Köstence limanlarına ulaşmış ve Osmanlı Devleti'nin farklı bölgelerine yerleştirilmişlerdir.
İkincil Zorunlu Göç
1860larda Osmanlı'ya gelen Kafkasya muhacirlerin bir kısmı Rumeli, Trakya ve Bulgaristan başta olmak üzere Balkanlardaki Osmanlı topraklarına yerleşmişti. Ancak, 1876 yılının Nisan ayında gerçekleşen Bulgar İsyanı sırasında muhacirler ve Bulgar toplumun arasındaki çatışmalar ve Osmanlı'nın 1877-78'deki 93 Harbi'ndeki yenilgisi ve toprak kaybı sebebiyle buradaki muhacirler Anadolu'ya ve Suriye'ye tekrardan zorunlu olarak göç ettirilmiştir.
Kırım
Kırım'dan Osmanlı İmparatorluğu'na gelen Müslüman göçmen grupları başlıca Kırım Tatarları ve Nogaylar; Müslüman olmayan göçmen grupları ise Kırım'da yaşayan Yahudiler ve Polonyalılardır.
Tarih boyunca Kırım'dan Osmanlı Devleti'ne birden fazla göç dalgası olduğu bilinmektedir.
Kırım'ın İlhakına Bağlı Göçler (1772-1789)
Rus İmparatorluğunun Kırım'ı ilhakı'na bağlı göçler 1772 yılında Kırım Hanının zayıflaması ve buna karşılık Rusya'nın bölgede güç kazanması ile başlamıştır. Kırım'ın 1783'teki ilhakı ile başlayan toplu sürgünler 1789'a kadar sürmüştür. Kesin bir istatistik olmamakla birlikte 50.000 ile 300.000 adet Kırım Tatarının Osmanlı'ya göç ettiği tahmin edilmektedir.
Kırım Savaşına Bağlı Göçler (1855-1857)
Kırım Savaşı sırasında Osmanlı'ya göç eden Kırım Tatarlarının sayısının resmi olmamakla birlikte 20.000 ile 25.000 arasında olduğu düşünülmektedir.
Kaynakça
- ^ a b Vladimir Hamed-Troyansky (2024). Empire of Refugees: North Caucasian Muslims and the Late Ottoman State. Stanford University Press. ss. 25
- ^ “Muhacir.” 20 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . {{|url= |tarih=20 Aralık 2013 |tarih=20 Aralık 2013 }} TDK Büyük Türkçe Sözlük
- ^ Çelik, Mehmed Mazlum (4 Ağustos 2019). "Her devrin "bitli"si ilan edilen muhacirlerin öyküsü". Independent Türkçe. 3 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mayıs 2024.
- ^ a b c d e Vladimir Hamed-Troyansky (2024). Empire of Refugees: North Caucasian Muslims and the Late Ottoman State. Stanford University Press.
- ^ a b c d e Ufuk Erdem (2018). Osmanlı'dan Cumhuriyet'e muhacir komisyonları ve faaliyetleri, 1860-1923. Osmanlı'dan Cumhuriyet'e muhacir komisyonları ve faaliyetleri, 1860-1923. Ankara: Türk Tarih Kurumu. ss. 101-151. ISBN .
- ^ a b David Cameron Jr. Cuthell (2005). "The Muhacirin Komisyonu: An agent in the transformation of Ottoman Anatolia, 1860–1866". www.proquest.com. Erişim tarihi: 11 Nisan 2024.
- ^ a b Hamed-Troyansky, Vladimir. (2018). “Imperial Refuge: Resettlement of Muslims from Russia in the Ottoman Empire, 1860-1914 11 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..” PhD Dissertation, ss. 9.
- ^ "You say "muhacir" and I say "mübadil"". The Lausanne Project (İngilizce). 13 Ocak 2023. 24 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Nisan 2024.
- ^ Derya Derin Paşaoğlu, Derya (2013). "Muhacir komisyonu maruzatı'na göre (1877-78) 93 harbi sonrası muhacir iskânı". History Studies. 5 (2): 351. ISSN 1309-4688. 24 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Nisan 2024.
- ^ Baş, Erdal. (2011). "Osmanlı topraklarına yapılan göçler ve Muhacirin-i İslamiye Komisyonu." Yayınlanmamış Doktora Tezi.
- ^ İpek, N.(2013). Osmanlı Devleti’Nin Göç Ve İskân Politikaları. İpek, N. ve Taşdemir, M. (Ed.). Osmanlı’Da İskân Ve Göç içinde (Ünite 8). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
- ^ a b c d Chatty, Dawn (2013). "Refugees, Exiles, and Other Forced Migrants in the Late Ottoman Empire". Refugee Survey Quarterly. 32 (2): 35-52. ISSN 1020-4067.
- ^ KAFDAV. "Göçün (veya Sürgünün) Nedenleri - SÜRGÜN". kafdav.org.tr. 9 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Nisan 2024.
- ^ Besleney, Zeynel Abidin (2014). The Circassian diaspora in Turkey: a political history. Routledge studies in Middle Eastern politics. Londra: Routledge. ISBN .
- ^ a b Kirimli, Hakan (2008). "Emigrations from the Crimea to the Ottoman Empire during the Crimean War". Middle Eastern Studies. 44 (5): 751-773. ISSN 0026-3206. 6 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Nisan 2024.
- ^ a b c Fisher, Alan W. (1987). "Emigration of Muslims from the Russian Empire in the Years After the Crimean War". Jahrbücher für Geschichte Osteuropas. 35 (3): 356-371. ISSN 0021-4019. 3 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Nisan 2024.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Muhacir Osmanli Devleti tarafindan kendi vatanlarindaki etnik temizlik veya savas gibi sebeplerden dolayi Osmanli Imparatorlugu na goc eden Muslumanlara verilen genel isimdir Turkceye Mekke den Medine ye goc eden anlamindaki Arapca sozcukten gecmistir Bulgaristan dan Osmanli Devletine goc eden Turkler 1912 Gunumuzde Turkiye de yaygin olarak kullanilan bu terim Yunanistan Bulgaristan Arnavutluk ve Yugoslavya gibi Balkan ulkeleriyle Turkiye arasinda gerceklesen gocler icin sikca kullanilir Osmanli doneminde ise 19 yuzyilda zulme ugrayan ve Osmanli topraklarinda siginma arayan gocmenler icin bu terim siklikla kullanilmistir Ozellikle Osmanli Rus Savaslari Rus Cerkes Savasi ve Kirim Savasi sirasinda Kirim ve Kafkasya dan gelen Muslumanlar Osmanli Imparatorlugu tarafindan muhacir olarak adlandirilmistir Bu donemde kurulan Osmanli Muhacirin Komisyonu Kirim ve Kafkasya dan gelen Musluman multecilerin yerlesimini ve refahini denetlemekle gorevlidir KullanimlarGunumuzde Marmara bolgesinde gunluk konusma dilinde macir olarak telaffuz edilen bu kelime genellikle Yunanistan Bulgaristan Arnavutluk ve Yugoslavya gibi Balkan ulkeleriyle Turkiye arasinda mubadele ile veya tek yonde gocenler icin kullanilmaktadir Bu gocmenler oncelikle Trakya olmak uzere cogunlukla Marmara Bolgesi ne yerlestirilmislerdir Yunanistan dan gocenler genellikle Girit Midilli ve Selanik civarindan goc etmislerdir Girit ve diger Ege Adalari ndan gocenler kendilerini muhacir olarak degil adali olarak tanimlarlar Birinci Balkan Savasi sirasinda Balkanlar dan gocen muhacirler Istanbul 1912 Tarihte muhacir kategorisi 19 yuzyilda Osmanli Devleti tarafindan kendi vatanindaki zulumden kacarak Osmanli topraklarinda siginma arayan gocmenleri tanimlamak icin kullanmistir Ornegin Osmanli Rus Savaslari Rus Cerkes Savasi ve Kirim Savasi sirasinda Kirim ve Kafkasya dan gocenler Osmanli Imparatorlugu tarafindan muhacir olarak adlandirilmistir 1913 yilinda Ittihat ve Terakki partisi muhacir ve multeci ayrimini tanimlamistir Bu ayrima gore muhacirler geldikleri ulke tarafindan vatandasliklari iptal edilerek Osmanli ya goc etmis bireyler multeciler ise yabanci vatandaslar olarak Osmanli ya gelen ve daha sonra vatandaslik basvurusunda bulunanlardir 1923 yilinda yapilan Lozan Antlasmasi geregi Turkiye deki Hristiyan halklar ile Yunanistan daki Musluman halklarin degis tokusu yapilmis mallarina karsilik mal verilerek mubadele edilmislerdir Gunumuzde mubadele ile gelen Muslumanlari nitelemek icin muhacir kelimesi kullanilsa da uluslararasi atlasmalar sonucu yerleri degistirilen Musluman gocmenler icin mubadil kelimesinin kullanilmasi tarihi bakimdan daha uygundur Osmanli Muhacirin KomisyonuMuhacirin Komisyonu Kirim Savasi ve Rus Cerkes Savasi nin ardindan Kirim ve Kafkasya dan gelen Musluman multecilerin akiniyla basa cikmakla gorevli olan bir Osmanli hukumet kurulusudur Komisyon Osmanli ya gelen Musluman multecilerin yerlesimini ve refahini denetlemeyi amaclayarak 1860 yilinda kurulmustur Komisyon farkli vilayet il ve ilcelerde subeler acarak imparatorluga gelen muhacirlerin iskani ve kayit isleri ile ilgilenmis ekonomik anlamda yardimci olmustur Vilayetlerde bulunan bu bolgesel teskilatlanmaya Vilayet Idare i Muhacirin Komisyonu denmistir Hafiz Pasa Remzi Efendi Refik Bey Gurcu Ismail ve Haci Pir Efendi bu komisyonun ilk baskanlaridir Tarih boyunca komisyondaki yetkililerin etnik kokenlerinin genellikle Kafkasyali veya Tatar kokenli oldugu belirtilmistir Muhacirin Komisyonu 27 Kasim 1865 te azalan goc sebebiyle kapatilmis ve daha kucuk bir teskilatlanma olan Muhacir Idaresi basligi altinda devam etmistir 93 Harbi dolayisiyla artan goc sebebiyle 13 Agustos 1877 de 3 ayri komisyon tekrar kurulmustur Umum Muhacirin Komisyonu Muhacirin i Encumen i Ali ve Idare i Umumiye i Muhacirin Komisyonu 1894 yilinda dare i Umumiye i Muhacirin Komisyonu kapatilmistir Ancak 1897 deki Osmanli Yunan Savasi sebebiyle artan goc ile birlikte Muhacirin i Komisyon i Alis olarak tekrar kurulmustur Komisyonun adi ilerleyen tarihlerde pan Islamist dusuncesinin etkisinde Muhacirin i Islamiye Komisyonu olarak degistirildi Komisyon 1908 yilinda sonlandirildi KafkasyaKafkasya dan Osmanli Imparatorlugu na gelen muhacir gruplari baslica Cerkesler Abhazlar Inguslar Osetler Avarlar Karacaylar Lezgiler ve Cecenlerdi Bir Cerkes kabilesi Rus ordularinin ulkelerini ele gecirmesi sonucunda Turkiye ye dogru evlerini terk ediyor 1828 1829 yillarindaki Osmanli Rus Savasi Rus Cerkes Savasi ve beraberinde Ruslarin Kafkasya ya dogru ilerlemesi burada yasayan halklarin Osmanli Imparatorlugu na yonelik goc dalgasinin baslangicina neden oldu 1860 larda Cerkes Soykirimi olarak nitelendirilen etnik temizlik ve surgun olaylari sirasinda bircok Kafkasya yerlisi vatanlarini terk ederek gemilerle Osmanli Imparatorlugu na sigindi Artan Rus baskisi yuzunden Kafkasya yi ilk terk eden kabileler Bjeduglar Makhoslar Kemirguveyler Besleneyler ve Hatikolar en son goc edenler ise Ubihlar ve Abhazalar olmustur Kafkasya dan gelen muhacirlerin bircogu Trabzon Samsun Sinop Istanbul Varna ve Kostence limanlarina ulasmis ve Osmanli Devleti nin farkli bolgelerine yerlestirilmislerdir Ikincil Zorunlu Goc 1860larda Osmanli ya gelen Kafkasya muhacirlerin bir kismi Rumeli Trakya ve Bulgaristan basta olmak uzere Balkanlardaki Osmanli topraklarina yerlesmisti Ancak 1876 yilinin Nisan ayinda gerceklesen Bulgar Isyani sirasinda muhacirler ve Bulgar toplumun arasindaki catismalar ve Osmanli nin 1877 78 deki 93 Harbi ndeki yenilgisi ve toprak kaybi sebebiyle buradaki muhacirler Anadolu ya ve Suriye ye tekrardan zorunlu olarak goc ettirilmistir KirimKirim dan Osmanli Imparatorlugu na gelen Musluman gocmen gruplari baslica Kirim Tatarlari ve Nogaylar Musluman olmayan gocmen gruplari ise Kirim da yasayan Yahudiler ve Polonyalilardir Tarih boyunca Kirim dan Osmanli Devleti ne birden fazla goc dalgasi oldugu bilinmektedir Osmanli askerleri ve Kirim Tatari cocuklar Gozleve de 1855 Kirim in Ilhakina Bagli Gocler 1772 1789 Rus Imparatorlugunun Kirim i ilhaki na bagli gocler 1772 yilinda Kirim Haninin zayiflamasi ve buna karsilik Rusya nin bolgede guc kazanmasi ile baslamistir Kirim in 1783 teki ilhaki ile baslayan toplu surgunler 1789 a kadar surmustur Kesin bir istatistik olmamakla birlikte 50 000 ile 300 000 adet Kirim Tatarinin Osmanli ya goc ettigi tahmin edilmektedir Kirim Savasina Bagli Gocler 1855 1857 Kirim Savasi sirasinda Osmanli ya goc eden Kirim Tatarlarinin sayisinin resmi olmamakla birlikte 20 000 ile 25 000 arasinda oldugu dusunulmektedir Kaynakca a b Vladimir Hamed Troyansky 2024 Empire of Refugees North Caucasian Muslims and the Late Ottoman State Stanford University Press ss 25 Muhacir 20 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde url tarih 20 Aralik 2013 tarih 20 Aralik 2013 TDK Buyuk Turkce Sozluk Celik Mehmed Mazlum 4 Agustos 2019 Her devrin bitli si ilan edilen muhacirlerin oykusu Independent Turkce 3 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mayis 2024 a b c d e Vladimir Hamed Troyansky 2024 Empire of Refugees North Caucasian Muslims and the Late Ottoman State Stanford University Press a b c d e Ufuk Erdem 2018 Osmanli dan Cumhuriyet e muhacir komisyonlari ve faaliyetleri 1860 1923 Osmanli dan Cumhuriyet e muhacir komisyonlari ve faaliyetleri 1860 1923 Ankara Turk Tarih Kurumu ss 101 151 ISBN 978 975 16 3596 9 a b David Cameron Jr Cuthell 2005 The Muhacirin Komisyonu An agent in the transformation of Ottoman Anatolia 1860 1866 www proquest com Erisim tarihi 11 Nisan 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link a b Hamed Troyansky Vladimir 2018 Imperial Refuge Resettlement of Muslims from Russia in the Ottoman Empire 1860 1914 11 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde PhD Dissertation ss 9 You say muhacir and I say mubadil The Lausanne Project Ingilizce 13 Ocak 2023 24 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Nisan 2024 Derya Derin Pasaoglu Derya 2013 Muhacir komisyonu maruzati na gore 1877 78 93 harbi sonrasi muhacir iskani History Studies 5 2 351 ISSN 1309 4688 24 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Nisan 2024 Bas Erdal 2011 Osmanli topraklarina yapilan gocler ve Muhacirin i Islamiye Komisyonu Yayinlanmamis Doktora Tezi Ipek N 2013 Osmanli Devleti Nin Goc Ve Iskan Politikalari Ipek N ve Tasdemir M Ed Osmanli Da Iskan Ve Goc icinde Unite 8 Eskisehir Anadolu Universitesi Yayinlari a b c d Chatty Dawn 2013 Refugees Exiles and Other Forced Migrants in the Late Ottoman Empire Refugee Survey Quarterly 32 2 35 52 ISSN 1020 4067 KAFDAV Gocun veya Surgunun Nedenleri SURGUN kafdav org tr 9 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Nisan 2024 Besleney Zeynel Abidin 2014 The Circassian diaspora in Turkey a political history Routledge studies in Middle Eastern politics Londra Routledge ISBN 978 0 415 73046 4 a b Kirimli Hakan 2008 Emigrations from the Crimea to the Ottoman Empire during the Crimean War Middle Eastern Studies 44 5 751 773 ISSN 0026 3206 6 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2024 a b c Fisher Alan W 1987 Emigration of Muslims from the Russian Empire in the Years After the Crimean War Jahrbucher fur Geschichte Osteuropas 35 3 356 371 ISSN 0021 4019 3 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2024 Ayrica bakinizTurkiye Yunanistan nufus mubadelesi