Murat Ertel

Murat Ertel (d. 30 Mart 1964, İstanbul) Türk müzisyen.

Murat Ertel
Doğum	Osman Murat Ertel 30 Mart 1964 (60 yaşında) İstanbul, Türkiye
Tarzlar	Türk halk müziği, Anadolu Rock
Meslekler	Müzisyen, prodüktör
Çalgılar	Bağlama, gitar, theremin
Etkin yıllar	1988-günümüz
Müzik şirketi	Glitterbeat, Ada Müzik, Kod Müzik, Hades, Doublemoon, Gülbaba Records, Night Dreamer, Zelzele Records, Ecstatic Peace, Father Yod
İlişkili hareketler	Zen, Baba Zula

Zen ve Baba Zula gruplarının kurucularındandır. Zen ile doğaçlama bir müzik yapıyorken Baba Zula'da Türk kökenlerine yöneldi ve bu grup ile film ve tiyatro müzikleri de besteledi. Ayrıca müzik yapımcılığı da yapmaktadır.

Yaşamı

1964-1980

1964 yılında İstanbul'da doğdu. Annesi Ülfet Ertel, babası grafik sanatçısı Mengü Ertel’dir. Ailenin tek çocuğudur. Küçük yaşta sanatın farklı dallarını deneyimleme fırsatı buldu.

1960'larda henüz çok küçükken ksilofon ve mızıka çalmaya başladı. Anneannesi Hikmet Selçuk’un pikap ve radyosunu açıp kapayarak ve pikabın devrini değiştirerek müzik yapmaya başladı. Bu müziklere dans ile eşlik etmek üzere Mavi Güneş adını verdiği ve kendi dışında Esra Yazıcı ile Aslı Kayabal’dan oluşan ilk grubunu 1969'da, henüz beş yaşında iken kurdu. Grup gösterilerini ev halkına sergiledikten sonra dağıldı. Grubun Mavi Güneş adını almasının öyküsünü şöyle anlatmıştır:

“

Bakın o grubun ismi de babamla ilgilidir. Ben resim dersinde mavi bir güneş çizmiştim ve öğretmenim de beni “Mavi güneş olmaz” diye azarlamıştı. Ertesi gün babam okula gitti ve “Benim oğlumun güneşi her renk olabilir. Ona karışmaya hakkınız yok” dedi.

”

Tamer Başol, Zühtü Müridoğlu, Kuzgun Acar ve Aloş gözetiminde heykel seramik ve resimler yaptı. İlkokulda şiirler okudu ve kendi yazdığı skeçler ile tiyatro oyunları oynadı. Hayvan, uzaylı yaratık resimleri ve karikatürleri çizdi, basılmayan afişler yaptı. 1960 ve 1970'lerde Vampirella, Jungla ve Korku dergilerini ve Abdülcanbaz’ı Türkiye’de yayınlayan annesinin kuzeni Mehmet Benli sayesinde, büyürken tüm bu dergileri yayınlanır yayınlanmaz okuyabildi.

Gerek babası, gerek dayıları İlhan Selçuk ve Turhan Selçuk sayesinde Türkiye'de edebiyat dünyasının Aziz Nesin, Yaşar Kemal, Edip Cansever, Turgut Uyar gibi önemli isimleri ile genç yaşta tanıştı. Ailesi ile Esentepe'de Sağlamfikir Sokak'ta oturdukları sırada komşu oldukları Ahmet Güvenç ve grup Bunalım’ın provalarını izleyerek genç kuşak sanatçılarla tanıştı.

Resimleri ilk olarak 7 yaşında iken İstanbul Devlet Opera ve Balesi’nin Polaria isimli operetinin program kitapçığında yer alarak basıldı. Çizimler daha sonra Doğan Kardeş dergisinde de basıldı (1971). 8 yaşında iken ilk dergisi olan Ormandaki Hışırtılar'ı da 5 sayı birer kopya olarak üretti.

Evlerine sürekli gelip giden Can Yücel, Mehmet Güleryüz, Melih Cevdet Anday, Ara Güler ve Cihat Burak gibi sanatçılardan çok etkilendi ve hayat boyu ailecek bu sanatçılar ile görüşerek büyüdü. En çok etkilendiği müzisyen, dayısınınının yakın arkadaşı Aşık İhsani idi. Evlerine sıklıkla gelen ve Mengü Ertel'in kapak yapması için albümlerini baştan sona çalan Ruhi Su'yu dinleme, görerek öğrenme imkanı buldu. Radyoda duyduğu Barış Manço, Fikret Kızılok ve Cem Karaca gibi sanatçıların plaklarını ailesine aldırtarak dinlemeye başladı.

Ailesinin sanat sevgisi ve sanatçılarla dostlukları sayesinde çocukluğunda beli başlı tiyatro topluluklarının oyunların provalardan başlayarak galalara kadar izleme fırsatı buldu. Dostlar Tiyatrosu'nu, Kenterler'i, Nejat Uygur'u, Müjdat Gezen’i, Gülriz Sururi ve Engin Cezzar’ı, Haldun Taner ve Devekuşu Kabare’yi, Zeki Alasya ile Metin Akpınar’ı, Ferhan Şensoy’u çocukluğundan itibaren hayat boyu takip etti, oyun sonlarında babasıyla sahne arkalarına gitti. Engin Günaydın, Münir Özkul, Bedia Muvahhit, Semiha Berksoy ve Muhsin Ertuğrul gibi duayenler ile tanıştı.

Sinematek üyesi ve bir dönem de başkanı olan babası Mengü Ertel'in kiraladığı ve evde birlikte seyrettikleri 8 mm filmler haftada bir veya iki kez okulun kantininde de gösteriliyordu. Bu sayede Potemkin Zırhlısı ya da Rashomon gibi sinema klasiklerini defalarca seyretti.

Orta öğrenimine İngiliz Lisesi'nde (English High School) devam etti. Bu dönemde The Doors, Santana ve Pink Floyd gibi İngiliz ve Amerikan rock gruplarını da dinlemeye başladı. 1976'da İlk gitarını aldı ve yoğun olarak gitar çalmaya başladı. Komşuları Nihat Fındıklı’nın evinde Uğur Güracar, Samih Rifat ve Ünol Büyükgönenç ile doğaçlamalar yapmaya başladı. Yazın İlhan Selçuk’un Akyaka’daki evine gitmeye Azra Erhat ve Mina Urgan gibi sanatçılarla birlikte tekne ile Mavi Yolculuklara çıkmaya başladılar.

Aynı yıllarda haftada iki-üç gün ailecek Maçka Sanat Galerisi gidiyorlardı. 1990'lı yıllara kadar Füreya Koral, Candeğer Furtun, Seyhun Topuz, Ömer Uluç, Semiha Berksoy, Komet ve Erdal İnönü gibi sanatçı ve bilim insanları le tanıştı.

1978 yılında High School’dan arkadaşı Akın Evliyaoğlu ile İkide Bir (Two of One) isimli bir grup kurarak bir kasetin tek bir yüzüne Nightwalker isimli doğaçlama konsept albümünü kaydetti. İkinci albümleri için ikiliye Peker Açıkalın da katıldı ancak bu kayıtlar albüm olmadı.

Ertel, lisede tiyatro oyunlarında yer aldı ve Faik Ertener yönetiminde oyuncu olarak ödüller kazandı. Ortaokuldan lise sona kadar sınıf arkadaşı Bozkurt Bayer ile Süper Salak isimli bir resimli roman çizdi. Resimli roman yıllar içinde ders sırasında öğrencilerce gizli gizli elden ele karşı tarafa ulaştırılan bir atışma haline dönüştü.

1980-2000

1980'lerin başında okulda Akın Evliyaoğlu, Bozkurt Bayer ve Sinan Uzel ile Dead Rats isimli bir müzik grubu kurdu. Bu grup, Milliyet Liselerarası Müzik Yarışması'na katıldı ancak doğaçlama yaptığından elendi. Alman Lisesi'nde ve birkaç kolejde konser veren grup aynı yıl dağıldı.

Ertel, 1982 yılında İstanbul’a gelen Omega isimli Macar gruba rehberlik yaptı, Bilsak Caz Festivali, İKSV ve Pozitif’in etkinliklerinde de rehberlik yaparak pek çok sanatçı ile tanıştı ve sound-checklerini izledi. Okulunun tarihindeki ikinci edebiyat şubesini arkadaşları ile açtırarak okuldan mezun oldu.

Akademinin Sinema-Televizyon Enstitüsü'ne birincilik ile girdi. Bu okulda Lütfi Akad, Süha Arın ve Duygu Sağıroğlu gibi hocalar ile iki sene okudu, laboratuvarda film yıkama ve basma bölümünde ve makine dairesinde çalıştı.

1985 yılında Akın Evliyaoğlu ile birlikte yanlarına basta Ayhan Sayıner davulda Serdar Karaoğlu ve vokalde Erdin Çeliköz’ü alarak kendi bestelerini çalmaya başladı. TIR ismini verdikleri bu grup birkaç başarılı üniversite konseri sonrası dağıldı. 1986 yılında Akın Evliyaoğlu ile birlikte ilk film müziğini yaptı. Dilek Gökçin'n yönetmenliğini yaptığı Yokuş isimli bu kısa film, Almanya'da gerçekleşen 32. Oberhausen Film Festivalinde en iyi film seçilmiştir.

Düş Sokağı Sakinleri’nden Murat Çelik vokal akustik gitar, çatı İsmail davul, Serdar Karaoğlu bas gibi müzisyenler ile Kadıköy Çatı’da beste ve doğaçlamalar yaptı. Resimli romanlar, karikatürler ve resimler çizdi. Liseden arkadaşları Kerem Kırkpınar bas, Burak Aktay gitar ve Burak Orhun davul ile isimsiz olarak çalmaya başladı. Bu arada Boğaziçi Üniversitesi İngiliz dili ve Edebiyatı bölümüne girerek yüksek öğrenimine devam etti. Bu okulda Jale Parla, , Ercüment Atabay ve Tomris Uyar’dan dersler aldı.

Lise arkadaşları ile kurduğu ve çalışmalarını isimsiz olarak sürdüren müzik grubu, üniversitede ZeN ismini aldı (1988). Bir kızı olsa "Zen" adını vereceğini söyleyen bir arkadaşından duyduğu, ‘kadın’’ ve ‘‘enstrüman çalan’’ anlamlarına gelen bu kelimeyi isim olarak benimseyen grup, vokalde Merih Öztaylan’ın katılmasıyla tekrar dört kişi oldu. Kısa süre sonra davula Bozkurt Coşkunoğlu geçti. Grup, ilk konserlerini Boğaziçi Üniversitesi Taş Oda’da verdi. Grubun Farsça olan logosu ilk defa bu konserde kullanıldı. Bu konser sonrası basa Mustafa Bahar geçti. Bir ara vokalde Mehtap Özkan da yer aldı.

Ertel bu arada Boğaziçi Üniversitesi Müzik Kulübü başkanı seçildi ve birkaç yıl başkanlığı yürüttü. 1987 yılında ilk solo albümü olan Büyük Günahlar’ı kaydetti, albüm yayınlanmadı. Gergedan (1987-1988) ve Argos dergilerinde (1988-1990) çalıştı.

ZeN grubu ile Boğaziçi Üniversitesi'nde, klüplerde ve çeşitli mekanlarda konserler verdi. Arkadaşları ile bir tür komün hayatı yaşayan Ertel, Zen grubu ile verdiği konserlerde, sahnede doğaçlamayı merkeze aldı. Grubun vokali Mehtap Özkan’ın intihar etmesinin ardından kadro genişledi ve doğaçlamalar çoğaldı. İlk albümleri olan Uzay 1989'u bu dönemde kaydettiler. Çalarken film ve dialar da göstermeye başladılar.

Kahire'ye giden Burak Aktay'ın geri dönmesi, Ertel'in Orhan Ertürk ve Levent Akman gibi lise arkadaşlarının katılması ile grup genişledi. Tolga Acar, gitarcı olarak katıldı. Askere giden Bozkurt Aktay'ın yerini Okan Özpoyraz’ aldı. Bu kadro ile Zen Grbuunun ikinci albümü Ku ku ku (1991) yayımlandı. ZeN grubuna Bülent Tangay (saksofon) ve Serhat Ersöz'ün (klavye) girmesinden sonra grupla 1992'de Cemal isimli konser albümünü yaptı.

1992-1993 yıllarında Nur Akalın’ın kısa filmlerine müzikler yaptı. Bir animasyon firması ile birlikte birkaç stop motion reklam filmine müzik yaptı.

Murat Ertel, müzik çalışmalarının yanında Ömer Madra yönetiminde Arredamento dergisinde yazdı ve çizdi. 1992'de RR isimli resimli roman dergisinde Sarkis Paçacı, Ergün Gündüz ve İrfan Sayar ile birlikte yazı işleri müdürü olarak çalıştı. Dergi, sadece iki sayı çıkarılabildi. Pornografik bulunup dava konusu olunca yayımı sona erdi. Mayıs 1991'de yayımlanmaya başlayan ve Türkiye’nin ilk fanzinlerinden olan Mondo Trasho'da sayfa tasarladı.

Askerlik hizmetini 1993'te Burdur Askeri Bandosu'nda tamamladı. İstanbul'da Maltepe Süreyya Plajı’nda Plaj Stüdyosu adlı bir stüdyo kurdu. Bu stüdyodaki ilk kayıtları 1993'te 13 isimli bir albüm olarak yayınlandı. Kendisi dışında 12 ZeN elemanının 12 solo şarkısından oluşan ve 13 adet çoğaltılan albümün yapımcılığın Murat Ertel üstlendi.

Ertel, Stüdyo İmge dergisinde müzik yazıları yazdı. Leblebi gibi çeşitli gruplar ile prova kayıt konser yaptı. 1994'te Repertuar Köpekleri adını verdiği grupla çeşitli barlarda kısa bir süre Repertuar Köpekleri adı altında cover şarkılar çaldı, ticari başarı sağladı. Mavi Sakal, İD, Kamu Elka gibi projelerde yer aldı. İlk defa Bilsak Afrika barda dj'lik yaptı ve daha sonra çeşitli mekanlarda yılda birkaç kez dj'lik yaptı. 1992-1998 yılları arasında Mavi Sakal grubu ile mızıka, varil ve perküsyon çaldı. Grubun 1997'de Londra Wembley Arena’da verdiği konsere de katıldı. 1993 yılında Nal Kafalar isimli grup ile Plaj Stüdyosunda bir albüm kaydı yaptı, albüm yayınlanmadı.

Tolga Acar (gitar), Adil Sadak (gitar), Remzi Coşkun Sel (darbuka,) Nazım Hikmet Richard Dikbaş (vokal) ve Burak Aktay d(gitar) kadrosunun eklendiği ZeN ile Suda Balık (1994) albümünü çıkardı. Bu albümde kendi icadı olan 5 perdeli gerisi perdesiz yapıda olan ‘az perdeli gitar’ olarak isimlendirdiği gitarı çaldı.

1995 yılında Sezen Aksu’nun Beni Al Onu Alma isimli şarkısının klibinde oynadı ve orkestrasıyla konserlere çıktı. Bir yandan Marmara Üniversitesi Sinema Televizyon bölümünde yüksk lisans çalışması yapan Ertel, 1996'da Mavi Tren başlıklı tezi ile yüksek lisans derecesi aldı. Aynı yıl, ZeN grubu ile Derya simli albümü yaptı. Albüm Amerika Birleşik Devletleri'nde Ectatic Peace ve Father Yod şirketleri tarafından yayımlandı. New York Times’dan Spin dergisine kadar değişik yayın organlarından çeşitli ödüller aldı. ^[]

Hür FM isimli radyoda Ses Nefes (1993-1994), Açık Radyo’da Elektirik (1997-1998) isimli müzik programları yaptı.

1996 yılında Levent Akman ve Emre Onel ile birlikte BaBa ZuLa grubunu kurdu ve ismini verdi. Grup, Derviş Zaim’in filmine müzik yapmak istemeyen ZeN elemanlarını dinlemeyerek filme müzik yapmak isteyen üç grup elemanından oluşuyordu. İlk konserde gruba Tabutta Rövaşata filminin oyuncuları Ayşen Aydemir, Tuncel Kurtiz ve Ahmet Uğurlu’nun yanı sıra klarnette Selim Sesler ile davulda Fahrettin Aykut da eşlik etti. Grupta ilk konuk basçı Bill Macbeath idi.

Klasik Zen kadrosu ile Tanbul (1997)albümü ile Bakırköy Akıl Hastanesi (1998 )albümlerini kaydetti. Bu konser albümü ZeN’in yayınlanmış son albümü oldu.

1998 yılında Alman grubu Embryo ile konserler verdi ve kayıtlar yaptı ve grubun İstanbul Casablanca isimli albümünde yer aldı (1999). Aynı yıl, BaBa ZuLa tiyatro oyunları için yaptıkları müzikleri içeren Üç Oyundan 17 Müzik adı albümü yayınladı. BaBa ZuLa ile birlikte ilk yurt dışı konserlerini de 1999'da Makedonya’da Kumanova Jazz Festival’de verdi. Bu konserden sonra BaBa ZuLa ile birlikte dünyanın dört bir tarafında konserler vermeye başladı ve yurt dışında verdiği konserler yurt içinde verdiği konserlerden kat be kat fazla ve etkili oldu.^[] Ahmet Çadırcı’nın yönetmenliğini yaptığı Renkli Türkçe isimli filme BaBa Zula grubu müzik yaptı (1999) .

ZeN ve şair Küçük İskender ile birlikte Kırmızı isimli şiiri seslendirdi. Kayıt, toplama bir şiir albümünde video olarak yayınlandı. 1999'da bambaşka bir ZeN kadrosu ile Dolmabahçe’de Mengü Ertel’in son sergisinin açılışında bir konser verdi. Konseri ertesi gün mix ederek iki ay boyunca her gün sergide çalan bu yayınlanmayan albümü Büyültmeler adını verdi.

2000-2010

ZeN grubu son konserini olarak 2000 yılında Taksim’de AKM’de Semiha Berksoy ile birlikte verdi. Grubun Amerika turnesini Mengü Ertel’in hastalığı nedeniyle son anda iptal eden Muraet ERtel, babasının 2000 yılıdaki ölümü ile sarsıldı ve ZeN grubunu dağıtmaya karar verdi.

Birkaç reklam filmi ve belgesel müziği yaptıktan sonra BaBa ZuLa ile birlikte Yavuz Turgul’un gizli yönetmenliğini yaptığı ve Nilgün Öneş’in senaryosunu yazdığı Biz Size Aşık Olduk isimli komedi dizisine müzik yaptı (2002). Theremin isimli çalgıyı ilk defa Türkiye’ye getirerek bu aleti çaldı, kayıt etti (2002). Deprem hakkında yazılmış olan Dep isimli şarksı, Floralia vol 4 adlı bir toplama albümde yer aldı ve İtalya’da yayınlandı.^[]

Sanatçı, Levent Akman ile birlikte K34 isimli bir grup kurdu; 2002-2006 yılları arasında deneysel rock grubu Can'ın kurucu üyesi davulcu Jaki Liebezeit ile İstanbul ve Köln’de birlikte kayıtlar yaptı; Almanya’da Mutlu Kanguru isimli bir albüm yayınlayıp yine İstanbul ve Köln’de konserler verdi.

BaBa ZuLa ile 2003 yılında Mad Professor ile birlikte Ruhani Oyun Havaları albümünü yayınladı. Anabala grubunu Ceren Oykut ile kurdu ve Anabala pasajıında ilk performanslar yapıldı. Avrupada ve Kahire’de konserler verdiler. Sıfır grubu yani Zafer Aracagök ile konserlere konuk oldu ve birlikte kayıtlar yaptı. Bir konserde Yasemin Mori ile de çaldılar. Replikas ile prodüktör olarak Plaj stüdyosunda bir parça kaydetti. Fairuz Derinbulut’un Kundante adlı ilk albumünün prodüktörlüğünü Levent Akman ile birlikte üstlendi. (2003)

Orta okuldan beri hayranı olduğu Lydia Lunch ile çaldı ve kayıtlar yaptı. Kayıtlar yayınlanmadı. Japon dansçıları Nourah ile İstanbul’da tanıştılar ve BaBa ZuLa ile dans etmeye başladı.

2005 yılında Fatih Akın’ın yönetmenliğini yaptığı Crossing the Bridge-the Sound of İstanbul isimli filmde BaBa ZuLa grubu ve Alexander Hacke ile birlikte yer aldı. Filmde grubun Tavus Havası ve Cecom isimli iki şarkısı kullanıldı. Aynı yıl ilk defa Japonya’da çaldılar. 2005 yılında Plaj stüdyosunu terk etti. Bu stüdyo ve Mad Professor’un Londra’daki Ariwa Studiosundaki kayıtlar ile yeni açtığı sanayideki Saniki Stüdyosunda Duble Oryantal isimli albümü mix ettiler. Albümde konuk olarak Özkan Uğur, Sly & Robbie, Mehmet Güreli ve Einstürzende Neubauten grubunun basçısı Alexander Hacke de yer aldı. Albüm üç kurucu üyeden biri olan Emre Onel’in yer aldığı son albüm oldu. 2006 yılında yönetmen Yüksel Aksu’nun Dondurmam Gaymak isimli filminin müziklerini BaBa ZuLa ile birlikte yaptı. Albüm CD formatında yayınlandı. Kendisine çıkan piyangodan kazandığı para ile ilk divan elektro sazını tasarladı ve ismini Piyango olarak koydu. Darbukada Coşar Kamçı’nın katılımı ile en baştaki trio formatına geri döndüler. Bremen’de Alman müzisyenler ile Ü Band isimli bir grup kurarak Almanya’da konserler verdi. 2007 yılında BaBa ZuLa 4 şarkı ve dub mixler hariç tamamen canlı kaydedilmiş doğaçlamalardan oluşan Kökler albümünü yayınladı. Çok konuklu albümlerden sıkılarak grubun köklerine geri dönmek istediler. Tek konuk Aşıkların sözü kalır isimli bestesinde şarkı söyleyen Brenna MacCrimmon idi. Bu şarkıyı da müziklerini yaptıkları Nurdan Arca’nın yönetmenliğini yaptığı Şeyh Bedreddin belgeseli için bestelediler. 2009’da Esma Ertel ile Ankara’da tanıştılar. 2009 MaviGüneş69u tek konser için Bahar Sarak ve Janet Shook ile tekrar kurarak Ghetto kulübünde 40. Yıl konseri verdi. Grup provalar yaptıysa da dağıldı.

2010-2020

2010 yılında Esma Ertel BaBa ZuLa’da dans etmeye başladı. 2011 yılında BaBa ZuLa’nın Gecekondu albümünün tasarımını yaparken Mengü Ertel’in Haldun Taner’in ölümsüz eseri Keşanlı Ali isimli tiyatro oyunu için tasarladığı dekorlardan yararlandı. Gecekondu albümünde konuk olarak Elena Hristova vokalde, Bugge Wesseltoft synth ve Firewater grubunun kurucusu Todd A. vokal ve basta, Asian Dub Foundation grubunun kurucularından Dr. Das basta yer aldılar. İki dayısını birden art arda yitirmesi ile birlikte Turhan Selçuk için Abdülcanbaz, İlhan Selçuk için ise Efkarlı Yaprak isimli şarkıları besteledi. 2012 yılında Esma Ertel ile evlendi ve ilk çocukları Eren Devran Ertel aynı yıl doğdu. 2012-2016 yılları arasında Mythos Orkestra isimli uluslararası bir grup ile bir albüm çıkarttı ve Avrupa’da konserler verdi. Eis Ten Polin isimli grubu vokalde Nikolai Galen ve Gevende grubundan davulcu Gökçe ''Çeçe'' Gürçay ile İstanbul’da kurdu. Kayıt albüm ve konserler yaptılar. Wild Flowers of Anatolia isimli double albümü yayınladılar. Ertel bu grupta Makedon tanburası, cura, divan sazı ve bağlama gibi akustik enstrümanlar çalıyordu. (2012) 2010da ikinci elektro sazını tasarlayarak Ejder olarak isimlendirdi. Saz 2014te yayınlanan Oto Sanayi isimli BaBa ZuLa albümünün kapağında Murat Ertel’in 1963 Ford Futura marka arabası ile birlikte yer aldı. Albümde elektro ud’da Periklis Tsoukalas ve vokalde Melike Şahin de yer aldılar. Perküsyona Özgür Çakırlar geldi. Kapağı yine kendi tasarladı fotoğrafları ise Dilan Bozyel çekti. Albüm 2015’te Fransa ve dünyada Do not Obey ismi ile yayınlandı. 2014 yılında Belçikada Rodrigo Fuentaelba Group ile konserler verdi. The Wild Chihuahuas isimli bir grup ile Berlin’de çaldı. 2014 yılında Esma Ertel ile ikinci çocukları Arel Ertel doğdu. 2012den beri aralıklı olarak yazdığı Natama Şiir ve edebiyat dergisi şairleri ile birlikte tüm müzikleri kendisinin canlı olarak yaptığı bir performans serisi başlattılar. 2022de aralarına Ot dergisi şairleri de katıldı. (2014-2022) zEEr grubu ile İstanbul’da doğaçlama kayıtlar yaptı.(2015) ZeN grubunu Mustafa Bahar ve Fahrettin Aykut ile tekrar kurmaya çalıştı birkaç prova ve kayıt sonrası Merih Öztaylan ile de prova ve kayıtlar yaptılar fakat tartışmalar sonrası Merih gitti. Tek bir özel gizli konser sonrası bu formasyon da dağıldı. Rihteremin grubunu Cevdet Erek ile Teremin davul ikilisi olarak kurdu ve kayıtlar yaptılar. Kayıtlar yayınlanmadı. 2015 yılında Roket isimli elektro sazını tasarladı ve bu saz 2017 yılında BaBa ZuLa ile çıkardıkları double albüm XX’e kapak oldu. Roket isimli bu saz Ertel ile birlikte dünyanın altı kıtadını dolaştı ve Ertel onunla her gittiği şehrin ismini ilk gittikleri seferde kırmızı kılıfının üzerine siyah kalem ile yazdı. Aynı yıl XX dub isimli albümü de çıkarttılar. Albümde Alexander Hacke, Mad Professor, Sly& Robbie, Brenna MacCrimmon, Melike Şahin, Özkan Uğur ve La Yegros gibi sanatçılar da konuk olarak yer aldı. Ümit Adakale ilk defa bu albümde yer aldı. Albümün kapak tasarımını yaptı. 2015’te bir kaza sonucu beyin kanaması geçiren annesine müzik çalarak ve müzik yaparak hafızasını tekrar kazandırdı, bir sene sonra tek ciğeri olduğunu ancak son yıllarında öğrendiği annesi Ülfet Ertel’i akciğer yetmezliğinden yitirdi. (2016) 2016 Burası TekSaz isimli bir proje başlatarak kayıt ve konserlerinde tek başına elektro saz çaldı. 2016 yılında Belçikalı sanatçı Debruit ile İstanbul albümünde Duman ve Teknology isimli parçalarda elektro saz çaldı. DirtMusic isimli grup ile ‘Bu bir Rüya’ isimli albümü İstanbul ve Ljubjiana’da kaydetti. Hugo Race (Nick Cave & the Bad Seeds,Helixed) ve Chris Eckman (the Walkabouts) ile birlikte grubun asıl elemanlarından biri haline geldi. Yaybahar isimli enstrümanın ilk kaydı bu albümle gerçekleşti. Mucidi Görkem Şen dışında Ümit Adakale, Gaye Su Akyol ve Brenna MacCrimmon konuk olarak yer aldılar. Avrupada turneler yaptılar. (2018) Albüm pek çok ödül kazandı uluslararası listelere girdi. Sınırlı sayıda basılan Dirtmusic Live isimli albümü de yayınladılar. Farklı sanat disiplinlerinde üretip yaratan Ertel, fotoğrafçı, sanat yönetmeni, yönetmen, tasarımcı ve küratör olarak da çeşitli çalışmalarda yer aldı, çeşitli kurumlarda jüri üyesi ve konuşmacı olarak yer aldı. Dergilerde yazdı, kitap, dergi ve plak kapakları için çizimler yaptı. Çok sevdiği dostu Can grubunun efsanevi davulcusu Jaki Liebezeit’i yitirdikten bir yıl sonra yine Can grubu elemanları Damo Suzuki ve İrmin Schimidt’in yanı sıra Jah Wobble ve Neu grubunun gitarcısı Michael Rother gibi müzisyenlerin katılımı ile Köln Philarmonie salonunda Jaki’nin kurduğu Drums Off Chaos, Levent Akman ve basçı Rosko Gee (Can, Traffic) ile birlikte çaldı. (2018) Redbull’un Round Robin etkinliğinde küratörlük yaparak Lydia Kavina’dan Cahit Berkay’a 14 müzisyen ile performans yaparak konseri kurguladı. (2018) Nicholas Jerome ile birlikte Native İnstruments için Middle Eastern strings sample library kayıt prodüksiyonunu İstanbul Strings ile yaptı(2018) 2019'da BaBa ZuLa ile birlikte kızıl gözlüm isimli EP'yi Glitterbeat Records’dan yayınladı. EPde Kervan Yolda isimli şarkının Arastaman ve Schneider TM remixleri de yer aldı, Japon yönetmen Rika Ohara’nın the Giaour isimli filmi için Jono Podmore ile müzikler kaydetti. (2019) Yönetmen Cüneyt Gök Murat Ertel hakkında Aşıkların Sözü Kalır isminde bir belgesel film çekti. (2019) Easy Star All Stars, İlhan Erşahin, Alexander Hacke, Danielle de Piccioto, Jaki Liebezeit, Drums Off Chaos,Mavi Sakal, Patti Smith, İstanbul Blues Kumpanyası, Schneider TM, Sezen Aksu, Debruit, İslandman, Wax Poetic, Hakan Vreskala,İstanbul Sessions, Sumru Ağıryürüyen, Bulutsuzluk Özlemi, Dreadzone, U Roy, Rosko Gee (Traffic),Kabus Kerim, Sabahat Akkiraz, Black Steel, Otoji Ray, Ahmet Güvenç, Bugge Wesseltoft, Mercan Dede, Okay Temiz, Burhan Öçal, Cem Yıldız, Hans Joachim İrmler(Faust),Tibet Ağırtan, Pentagram, Alcalica, Sly & Robbie, Özkan Uğur, Mehmet Güreli, Fred Frith, Pentagram, Embryo, Dinar Bandosu, Compro Oro, Jojo Mayer, Mad Professor vb onlarca sanatçı ile kayıt ve veya konserler yaptı.

Eşi Esma Ertel ile tekrar başlattıkları Mavi Güneş 69 grubunda Mavi Güneş 69’un ilk 45’liğindeki “3 Çember” ve “Yafta” şarkılarının bestelerini birlikte yaptı. İki sanatçı bu şarkıları çocukları ile birlikte yorumlayıp kaydettiler. (2019) BaBa ZuLa’nın Derin Derin (2019) albümünü de aynı yıl yayınladı. Albümde iki kurucu üye dışında perküsyonlarda Ümit Adakale ve bariton elektro udda Periklis Tsoukalas yer aldı. Konuk olarak albümde eşi Esma Ertel ve oğulları Eren Devran ile Arel Ertel de yer aldılar. Arel Ertel Salıncaksın isimli şarkıyı salıncakta babasına söyledikten sonra sözleri ve bestesini babası ile birlikte yaptı. Dostun Çekmecesinden - Mengü Ertel Koleksiyonundan Cihat Burak Eserleri (2019) sergisi için Esma Ertel ile besteler yaptı kısa filmler çekti ve açılış konseri verdi. Uzelli Elektro Saz (1976-albümünün küratörlüğünü ve sanat yönetmenliğini Esma Ertel ile birlikte yaptı. Kızıl Gözlüm / Kervan Yolda isimli EPyi BaBa ZuLa ile yayınladı (2019). 2020 Temmuz ayından başlayarak her ay Bavul dergisinde yazdı ve çizdi. Belçikalı asit caz grubu Compro Oro ve Esma Ertel ile “Simurg” isimli bir konsept albüm yayınladı, albüm Bandcamp tarafından 2020 yılının en iyi caz albümlerinden biri seçildi. Kapak tasarımını eşi ile birlikte gerçekleştirdi. BaBa ZuLa’nın Hayvan Gibi isimli 2020 albümünün ve Moğollar grubunun Anatolian Sun isimli son albümlerinin kapak tasarımlarını Esma Ertel ile birlikte üstlendi. İki albümün de prodüktörlüğünü yaptı. Albümler Haarlem’de plak master kayıt yöntemi (direct to disc recording) kullanılarak tamamen analog olarak kayıt edildi. (Nightdreamer Records) Kathleen Blackwell’in Mothers Hope isimli şarkısında cura çalarak Peter Gabriel’in basçısı Tony Levin ile birlikte besteci olarak yer aldı (2020) Barış Demirel ve DaPoet’in DPBD isimli EPsinde Dün 1 Bugün 1 isimli besteleriyle söz de yazarak yer aldı. (2020) Kathleen Blackwell’in Army of Love isimli şarkısında ve remixinde elektro saz çaldı (2020) Deniz Tekin, Serhat Ersöz ve BaBa ZuLa ile birlikte Sezen Aksu’nun Kaçın Kurası isimli şarkısını yorumlayarak yayınladı. (2021) Brezilyalı yönetmen Adriana Corderio BaBa ZulLa hakkında Constantly Flying isminde bir belgesel film yaptı. Film Avrupa'da ve Türkiye'de gösterildi. (2021) Veys Çolak, BaBa ZuLa’da bas gitaristleri olarak çalışmaya başladı. Charles Emir Richards’ın yönetmenliğini yaptığı The Syrian Cosmonaut isimli filmin müziklerini yaptı. (2022) Dirtmusic grubunun Hum Hum ve Western Lands isimli şarkılarına söz yazdı saz çaldı ve vokal yaptı (2022)Reptillians from Andromeda isimli grup ile Twin Flames isimli şarkıda Theremin çaldı ve kaydetti. (2022) Okay Temiz ve Murat Beşer ile birlikte Beykoz Kundura fabrikasında çaldı ve Yerli Malı temalı bir program yaptı.(2022) Genjah ve Emir Erünsal ile elektro saz çalarak Dubokrasi ve Sunflower isimli iki şarkı yayınladı. Carefree EP (2022) Air Anatolia projesinde İslandman, Veyasin, Cahit Berkay, Okay Temiz ve Ahmet Güvenç gibi sanatçılar ile birlikte yer alarak iki şarkıda Londra Caz Festivalinde ve İstanbul’da elektro saz ve cura çalarak vokal yaptı. (2022) Müzik Susmayacak platformu ile birleşerek Hayko Cepkin, Pentagram, Mercan Dede, Kemal Sahir Gürel, Ayşe Tütüncü, Ayşenur Kolivar, Sabahat Akkiraz gibi 70 kadar sanatçı ile birlikte Aşıkların Sözü Kalır isimli bestesini seslendirdi ve kaydetti. (2023) Ada Sanlıman’ın Kim İnanır Artık Aşka isimli teklisinde Doğan Duru’nun prodüktörlüğünde elektro saz çaldı. (2023) Gökçe Demirkıran’ın yönetmenliğini yaptığı Sesler Suretler isimli belgeselde yer aldı ve müziklerini yaptı. (2023) ZeN grubunun Bakırköy Akıl Hastanesi konser albümünü tekrar tasarladı. King Crimson grubunun ses teknisyeni ve masterlarını yapan Ronan Chris Murphy plağın masteringini üstlendi. Albüm plak formatında Türkiye’de Ada Müzikten yurt dışında da Zelzele Records tarafından yayınlandı. (2023) Ulrich Troyer ile birlikte Feltuener Huette ve Avrupa Köprüsü isimli iki şarkı yayınladı (2023) Erkin Koray anma gecesinde İstanbul’da Vintage Festival’de Hey Douglas ile konuk sanatçı olarak yer alarak Ahmet Güvenç ile birlikte Hayat Katarı parçasını çaldı. (2023) Esma Ertel Genjah ve Murat Ertel ile birlikte ‘Asya Velvele Dub’ isimli bir şarkıyı tekli olarak BBİ isimli şirketten yayınladı. (2023) Başta BaBa ZuLa olmak üzere pek çok grubun kurucu üyesi olan Ertel Hindistan'dan Brezilya'ya dünyanın çeşitli ülkelerinde 6 kıtada sanatını icra etmekte ve gençliğinde esinlendiği Jaki Liebezeit, Fred Frith, Mad Professor ve Semiha Berksoy gibi sanatçılar ile müzik yapmaktadır. İngilizce bilen Murat Ertel evli ve iki çocuk babasıdır. MESAM ve MUYORBİR meslek birlikleri üyesidir.

Diskografi

Tekliler & EP'ler

• Mavi Güneş 69- Yafta / 3 Çember -(2019) Zelzele Records
• BaBa ZuLa - Kızıl Gözlüm EP- (2019) Glitterbeat
• Mavi Güneş 69-Ressam Masalı (2019)
• Mavi Güneş 69-Cihat Burak 99-(2019)
• Kathleen Blackwell-Mothers Hope (2020)
• Barış Demirel & DaPoet DPBD EP-Dün 1 Bugün 1 (2020)
• Kathleen Blackwell- Army of Love (2020)
• BaBa ZuLa feat. Deniz Tekin-Kaçın Kurası- (2021) Gülbaba Records
• Dirtmusic - Hum Hum (2022) Glitterbeat
• Dirtmusic-Western Lands(2022) Glitterbeat
• Reptillians from Andromeda-Twin Flames (2022) Ada Müzik
• Genjah & Emir Erünsal Dubokrasi (2022)
• Genjah& Emir Erünsal Sunflower (2022)
• Müzik Susmayacak Kolektif (Hayko Cepkin, Pentagram, Mercan Dede, Kemal Sahir Gürel, Ayşe Tütüncü, Ayşenur Kolivar, Sabahat Akkiraz ve with almost 70 artists) Aşıkların Sözü Kalır (2023)
• Ada Sanlıman-Kim İnanır Artık Aşka (2023)
• Esma Ertel, Genjah & Murat Ertel - ‘Asya Velvele Dub’ (2023)
• Genjah & Murat Ertel-Aslında Dünya Daha Hızlı (2023)
• Ulrich Troyer -Feltuener Huette (2024)

Albümler

• Two of One- Night Walker- (1978)
• ZeN - Uzay 1989- (1989)
• ZeN - Ku Ku Ku - (1991)
• Mavi Sakal-Çektir Git -(1992) Uzelli
• ZeN - Cemal - (1992)
• İstanbul Blues Kumpanyası -Kökler-(1993)
• ZeN- 13 - (1994)
• ZeN-Suda Balık - (1995) Hades Music-(Ada Müzik-Milhan Müzik)
• ZeN - Derya-(1996)Ecstatic Peace / Father Yod (Ada Müzik)
• BaBa ZuLa -Tabutta Rövaşata-Orijinal Film Müzikleri- (1996) Ada Müzik (Rh Pozitif Müzik)
• ZeN -Tanbul -(1998) Kod Müzik (Ada Müzik)
• Embryo-İstanbul Casablanca-(1999)
• BaBa ZuLa -3 Oyundan 17 Müzik -(1999) Doublemoon
• ZeN-Bakırköy Akıl Hastanesi’nde-(1999) Kod Müzik (Ada Müzik & Zelzele Records)
• Embryo-Live 2000 Vol. 1 (2001)
• BaBa ZuLa & Mad Professor- Ruhani Oyun Havaları- (Psychebelly Dance Music) (2003) Doublemoon
• Fairuz Derin Bulut -Kundante-(2003) Ada Müzik
• BaBa ZuLa & Mad Professor-Duble Oryantal -(2005) Doublemoon
• K-34 & Jaki Liebezeit-Mutlu Kanguru- (2006) İntermedia
• BaBa ZuLa Dondurmam Gaymak - Soundtrack (2006) (Rh Pozitif)
• BaBa ZuLa-Kökler (Roots)-(2007) Doublemoon
• Dinar Bandosu- Saykodelikdeşik-(2007)
• Alexander Hacke & Danielle De Picciotto-Ship of Fools (2008)
• Dinar Bandosu-Aya da Gidelim Osman (2009)
• BaBa ZuLa-Gecekondu-(2010)
• Mythos Orchestra-Mythos 7 Sois Orchestra-(2013)
• BaBa ZuLa - 34 Oto Sanayi (2014) Rainbow 45 (same album as Do not Obey (2015))
• DJ Tudo- Pancada Motor Manifesto da Festa (2014)
• Eis Ten Polin - Wild Flowers of Anatolia-(2015)-Voice of Shade
• Debruit-Debruit and İstanbul (2016)
• Sabahat Akkiraz ve dostları- 47 (2017)
• BaBa ZuLa -XX -(2017)
• BaBa ZuLa-XX Dub (2017)
• OME- Turkey on the Edge (Soundtrack)(2017)
• Dirtmusic- Bu Bir Ruya -(2018)
• BaBa ZuLa -Derin Derin-(2019)
• Compro Oro Esma Ertel Murat Ertel -Simurg-(2020)
• BaBa ZuLa-Hayvan Gibi -(2020)
• Moğollar- Eastern Sun vol 1 & 2-(2020)
• DJ Tudo-Pancada Motor (2021)
• Ulrich Troyer- Transit Tribe -(2024)

Toplama Albümler

• Floralia Vol 1, (1996)
• Sesimizi Yükseltiyoruz -(1998)
• Aksi İstikamet (1999)
• Floralia vol. 4 (2002)
• Vegetable Man 10” Project (2003)
• BaBa ZuLa -Box Set- (2005)
• Crossing the Bridge-(Sound of İstanbul) Soundtrack Fatih Akın (2005)
• BaBa ZuLa -Remixes (2012)
• Kaset Zamanları- (2015)
• Saz Power-(2018)
• Uzelli Elektro Saz (1976–1984) Compilation curated by Esma Ertel & Murat Ertel--(2019)

Kaynakça

1. ^ Ertel, Murat. "Prezi". 12 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Temmuz 2015. 
2. ^ ^{a b} ""Babam vahşi bir şekilde çizim yapardı"". Milliyet. 13 Mart 2011. 4 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Kasım 2023. 
3. ^ Atlantisten Gelen Adam (6 Ocak 2021). "BaBa ZuLa katalizörü Osman Murat Ertel ile Hayvan Gibi bir röportaj". DeliKasap.org sitesi. 4 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Kasım 2023. 
4. ^ ^{a b c} Sayan, Berk (6 Eylül 2018). "Murat Ertel: "Doğaçlama müziğin gerçek müzik olduğuna inanıyorum"". Red Bull. 5 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Kasım 2023. 
5. ^ "Dilek Gökçin". www.kameraarkasi.org. 5 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Kasım 2023. 
6. ^ "ZeN Grubunun Her Şeyi: Baba Zula..." bianet.org. 4 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Kasım 2023. 
7. ^ "Rr Resimliroman Dergisi". BilginCin. 4 Ekim 2020. 5 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Kasım 2023. 
8. ^ Ertel, Murat (1996). "Mavi Tren (film)". Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. 5 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Kasım 2023. 
9. ^ İMER, Lale BARÇIN (17 Kasım 1997). "Mavi Sakal Wembley'de". Hürriyet. 5 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Kasım 2023. 
10. ^ Ertel, Murat. . 12 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2015. 

Dış Bağlantılar

Instagram'da Murat Ertel