Beyin plastisitesi veya nöral plastisite olarak da bilinen nöroplastisite, beynin yapısal veya fizyolojik değişikliklere uğrama yeteneğidir.[] Nöroplastisitenin bir zamanlar sadece çocukluk döneminde olduğu düşünülüyordu, ancak 20. yüzyılın ikinci yarısında yapılan araştırmalar beynin birçok yönünün yetişkinlik döneminde bile değişebildiğini (veya "plastik" olduğunu) gösterdi. Yine de, çocuk beyni yetişkin beyninden daha yüksek plastisiteye sahiptir.:30
Nöroplastisitenin amacı, filogenez, ontogenik ve fizyolojik öğrenme sırasında ve ayrıca beyin hasarından sonra sinir ağlarını en uygun şekle getirmektir. Nöroplastisite, tek bir nörondaki mikroskobik boyuttaki değişiklikleri de, yaralanma sonucu gerçekleşen kabuksal yeniden eşleme gibi daha büyük ölçekli değişiklikleri de kapsar. Davranışlar, çevresel uyaranlar, düşünceler, meditasyon ve duygular aktiviteye bağlı plastisite yoluyla beyinde değişimlere neden olabilir; bunun sağlıklı gelişim, öğrenme, hafıza ve beyin hasarının onarılması üzerinde önemli etkileri vardır. Tek hücre seviyesinde, sinaptik plastisite, nöronlar arasındaki bağlarda bir değişiklik anlamına gelirken, sinaptik olmayan plastisite, nöronların içsel uyarılabilirliklerinin değişmesidir.
Tarih
Kökeni
"Plastisite" terimi ilk olarak 1890'da William James tarafından Psikoloji Prensipleri'nde davranışa uygulanmıştır. Nöral plastisite terimini ilk kullanan kişinin Polonyalı sinirbilimci Jerzy Konorski olduğu düşünülmektedir.
1793'te, İtalyan anatomisti Michele Vicenzo Malacarne, hayvanları eşleştirdiği, çiftlerden bir tanesini kapsamlı bir şekilde yıllarca eğittiği ve sonra çiftlerin her ikisini de parçalayıp kadavralarını incelediği deneyleri anlattı. Bu deneylerde, eğittiği hayvanların beyinciklerinin önemli ölçüde daha büyük olduğunu keşfetti. Ancak bu bulgular bir şekilde unutuldu. Beyin ve işlevinin yetişkinlik boyunca sabit kalmadığı fikri, 1890'da William James tarafından Psikoloji Prensipleri'nde önerildi, ancak bu fikir de büyük ölçüde göz ardı edildi. 1970'lere kadar sinirbilimciler, beynin yapısının ve işlevinin yetişkinlik boyunca özünde sabitlendiğine inanıyorlardı.
Beyin genellikle 1900'lerin başına kadar yenilenemeyen bir organ olarak görülürken, nörobilimin babası Santiago Ramón y Cajal, yetişkin beyinlerinin yapısındaki patolojik olmayan değişiklikleri tanımlamak için nöronal plastisite terimini kullandı. Ünlü Neuron Doktrini'ne göre Cajal, ilk önce nöronu sinir sisteminin temel birimi olarak tanımladı ve bu tanım daha sonra sinirsel plastisite kavramını geliştirmek için önemli bir temel oluşturmuş oldu. Plastisite terimini, bir kişinin özellikle yetişkinliğe ulaştıktan sonra merkezi sinir sisteminde gerçekleşen dejenerasyon ve rejenerasyon konusundaki çalışmalarına referans olarak kullandı. Birçok sinirbilimci, plastisite terimini, Cajal'ın terimin kavramsal aktarımının çekişmeli bir tartışmaya yol açtığı periferik sinir sisteminin rejeneratif kapasitesini açıklamak için kullandı.
Bu terim o zamandan beri bolca kullanıldı:
“ | Nöroplastisitenin önemi göz önünde bulundurulduğunda, dışarıdan bakan birinin, bu terimin iyi tanımlanmış, basit ve evrensel bir çerçeveye sahip olup, bununla şimdiki ve gelecekte üretilecek hipotezlere ve deneylere yardımcı olacağını sanması normaldir. Ne yazık ki, durum böyle değildir. Sinirbilimciler bu terimi daha çok kapsayıcı bir anlamda kullanırken, farklı alt alanların farklı bilim insanlarına farklı anlamlar ifade etmektedir... Kısaca, tamamıyla karar verilmiş sınırları henüz mevcut değildir. | „ |
Araştırma ve keşif
1923 yılında Karl Lashley, rhesus maymunları üzerinde, nöronal yollarda değişiklikler olduğunu kanıtlayan deneyler yaptı ve bu deneylerin, plastisitenin bir kanıtı olduğu sonucuna vardı. Buna ve plastisitenin varlığını ortaya koyan diğer araştırmalara rağmen, nörobilimciler nöroplastisite fikrini geniş ölçüde kabul etmediler.
1945 yılında, Justo Gonzalo, beyin dinamikleri araştırmalarından, projeksiyon alanlarının davranışlarının aksine, "merkezi" kabuksal kütlenin (görsel, dokunsal ve işitsel projeksiyon alanlarından az çok eşit uzaklıkta olan kütle), belirsiz veya çok algılı olmasından ziyade, bir çeşit "manevra kütlesi" olabileceği, bu kütlenin nöral uyarılabilirliği artırabileceği ve plastisite özellikleri sayesinde hareketi yeniden düzenleyebileceği sonucuna vardı. Adaptasyonun ilk örneği olarak, bilhassa ters algı bozukluklarına dair dinamik ve adaptif özelliklerin hasar gördüğü muhtelif birinci elden beyin hasarları başta olmak üzere Stratton deneyindeki ters gösteren dürbünde dik görmeyi verdi. [örneğin bkz. s. 260-62 Cilt. I (1945), sayfa 696 Cilt II (1950)]. İzdüşüm alanındaki duyusal sinyallerin daha sonra görevi üstlenen serebral kütlenin büyümesi vesilesiyle büyütülecek ve daha merkezi yerlerdeki giderek artan beyin plastisitesi ile de tekrar düz hale getirileceği ters ve kısıtlı anahatlardan ibaret olduğunu beyan etti.
Berkeley'deki Kaliforniya Üniversitesi'nden Marian Diamond, 1964'te yayımladığı araştırmasında, anatomik beyin plastisitesinin ilk bilimsel kanıtlarını sundu.
1960'larda ve sonrasında, özellikle de Paul Bach-y-Rita, Michael Merzenich ve Jon Kaas gibi bilim adamları tarafından konu hakkında başka önemli kanıtlar da sunuldu.
1960'larda Paul Bach-y-Rita, az sayıda insan üzerinde test edilmiş olan bir cihaz icat etti. Bu cihazda, cihaza iliştirilmiş yumrular, kameranın çevrilmiş resimleri algılayacağı şekilde titreşiyordu ve böylece, duyusal ikame yoluyla bir imgelemin oluşmasına yol açıyordu. }}
Shepherd Ivory Franz'ın inme geçirdikten sonra iyileşen insanlarla yaptığı çalışmalarda görüldü ki, beynin sağlıklı kalmış yerleri, işlevini yitirmiş yerlerin yönetimini en azından bir dereceye kadar ele geçirmişti. Bu da nöroplastisitenin varlığını destekledi.
Eleanor Maguire, Londra'nın yerleşimini bilen yerel taksi şoförlerinin hipokampüslerinin yapısındaki değişiklikleri belgeledi. Londra taksi şoförlerinde, taksi şoförlüğü yapmayan insanlardan oluşan kontrol grubundakilerden farklı olarak beyindeki gri maddenin farklı bir şekilde dağıtılmış olduğu belirlendi. Hipokampal plastisite üzerindeki bu çalışma sadece ilgili bilim insanlarını değil, aynı zamanda dünya çapında kamu ve medyanın da ilgisini çekti.
Michael Merzenich, otuz yılı aşkın bir süredir nöroplastisitenin öncülerinden biri olan bir sinirbilimcidir. Alan konusunda yaptığı iddialardan "en iddialılarından bazıları- yapılan beyin egzersizlerinin, şizofreni kadar şiddetli hastalıkların tedavisinde bile ilaçlar kadar faydalı olabileceği - plastisitenin insanın ilk anlarından son anlarına kadar işlevini sürdürdüğü ve bilişsel işlevlerdeki (nasıl öğrendiğimiz, düşündüğümüz, algıladığımız ve hatırlamadığımızla ilgili) köklü ilerlemelerin yaşlı insanlarda bile mümkün olduğu"dur. Merzenich'in çalışması, David Hubel ve Torsten Wiesel'in yavru kedilerle yaptıkları çalışmada elde ettikleri önemli bir keşiften etkilendi. Deneyde kedilerin bir gözü kapatılıyor ve kortikal beyin haritaları kaydediliyordu. Hubel ve Wiesel, beklendiğinin aksine, yavru kedilerin beyinlerindeki kapalı gözden sorumlu kısmın işlevsiz kalmadığını ve açık gözden gelen görsel bilgileri işlediğini gördüler. "... sanki beyin herhangi bir 'kortikal yer'i boşa harcamak istemiyordu ve kendini yeniden yapılandırmanın bir yolunu bulmuştu."
Bu, kritik evrede nöroplastisitenin gerçekleştiği anlamına geliyordu. Ancak Merzenich, nöroplastisitenin kritik evreden sonra da meydana gelebileceğini savundu. Yetişkinlerde plastisitenin meydana gelmesi ile ilk olarak, Clinton Woosley ile başladığı doktora sonrası bir çalışmada karşılaştı. Deney, bir periferik sinir kesildiğinde ve hemen sonrasında rejenere edildiğinde beyinde meydana gelen değişikliklerin gözlemlenmesini içeriyordu. İki bilim insanı, periferal bir siniri kesmeden ve uçlarını bir araya getirmeden önce ve sonra, maymunların beyinlerindeki elle ilgili olan kısmı mikro haritaya ekledi. Daha sonra, karmakarışık olmasını bekledikleri beyindeki el haritasının neredeyse normal olduğunu gördüler. Bu, önemli bir buluştu. Merzenich'ın iddiası şu şekildeydi; "Beyin haritası, anormal bir müdahaleden sonra yapısını normalleştirebiliyorsa, yaygın görüş olan değiştirilemez bir sistemle doğduğumuz gerçeği yanlış olmalı, çünkü beynin plastik olduğu anlaşılıyor." Merzenich 2016'da, "deneyim ve sinirsel aktivite sonucu beynin işlevinin yeniden yapılandırılmasına izin veren mekanizmaların keşfinden dolayı" nörobilim alanında Kavli Ödülü'nü aldı.
Nörobiyoloji
JT Wall ve J Xu, nöroplastisitenin altında yatan mekanizmaların izini sürdü. Yeniden düzenleme kortikal olarak ortaya çıkmaz, ancak işleme hiyerarşisinde her düzeyde gerçekleşir; bu, serebral kortekste gözlemlenen harita değişikliklerine sebep olur.
Türleri
Christopher Shaw ve Jill McEachern “Nöroplastisite teorisine doğru”da, nöroplastisite çalışmasında farklı çerçeveler ve sistemleri kaplayan her şey dahil bir teorinin olmadığını belirtiyorlar. Bununla birlikte, araştırmacılar nöroplastisiteyi “sinir sisteminin yapısı ve işlevi ile ilgili uyarlanabilir değişiklikler yapma yeteneği” olarak tanımlamaktadırlar. Buna bağlı olarak, iki tip nöroplastisite sıklıkla tartışılmaktadır: yapısal nöroplastisite ve fonksiyonel nöroplastisite.
Yapısal nöroplastisite
Yapısal plastisite genellikle beynin nöronal bağlantılarını değiştirme yetisi olarak anlaşılır. Yeni nöronlar sürekli olarak üretilir ve bu tip nöroplastisiteye bağlı olarak yaşam süresi boyunca merkezi sinir sistemine entegre edilir. Günümüzde araştırmacılar, insan beyninin yapısal değişikliklerini incelemek için çoklu kesitsel görüntüleme yöntemleri (yani manyetik rezonans görüntüleme (MRI), bilgisayarlı tomografi (BT)) kullanmaktadır. Bu tip nöroplastisite sıklıkla çeşitli iç veya dış uyaranların beynin anatomik olarak yeniden yapılanması üzerindeki etkisini inceler. Beyindeki gri madde oranındaki değişiklikler veya sinaptik kuvvet, yapısal nöroplastisite örnekleri olarak kabul edilir. Yapısal nöroplastisite şu anda mevcut akademide sinirbilim alanında daha fazla araştırılmaktadır.
İşlevsel nöroplastisite
İşlevsel plastisite, beynin nöronların fonksiyonel özelliklerini değiştirme ve uyarlama yetisini ifade eder. Değişiklikler hafıza elde etmek için önceki aktiviteye cevaben (aktiviteye bağlı plastisite ) veya patolojik bir olayı telafi etmek için nöronların bozulmasına veya hasarına yanıt olarak (reaktif plastisite ) meydana gelebilir. Sonraki durumda, davranışsal veya fizyolojik süreçlerin geri kazanımını üretme talebine bağlı olarak beynin bir kısmından beynin başka bir kısmına transfer olur. Aktiviteye bağlı plastisitenin fizyolojik formları ile ilgili olarak, sinapsları içerenlere sinaptik plastisite denir. Uzun süreli kuvvetlendirme (LTP) ve uzun süreli depresyon (LTD), bellekle ilişkili sinaptik plastisite örnekleri olarak kabul edilir. Son zamanlarda sinaptik plastisitenin, nöronların içsel uyarılabilirliğini içeren başka bir aktiviteye bağlı plastisite ile tamamlanabileceği daha açık hale gelmiştir ki bu, içsel plastisite olarak adlandırılmaktadır. Bu, homeostatik plastisitenin aksine, bir ağ içindeki bir nöronun genel aktivitesini korumak zorunda değildir, ancak anıların kodlanmasına katkıda bulunur. Çalışmalar, hokkabazlık, video oyunu oynama veya müzik eğitimi gibi farklı yaşam deneyimlerinin işlevsel plastisite ile ilişkili olduğunu göstermiştir.
Uygulamalar ve örnek
Yetişkin beyni, tamamen sabit nöronal devrelerle "kablolu" değildir. Nöronal devrelerin, eğitime ve yanı sıra yaralanmaya bağlı olarak kortikal ve subkortikal yeniden kablolanmasının birçok örneği vardır. Yetişkin, memeli beyninde nörogenezin (beyin hücrelerinin doğumunun) meydana geldiğine dair sağlam kanıtlar vardır ve bu değişiklikler yaşlılığa kadar devam edebilir. Nörogenez için kanıtlar esas olarak hipokampus ve koku alma soğancığı ile sınırlıdır, ancak mevcut araştırmalar beyincik de dahil olmak üzere beynin diğer bölümlerinin de dahil olabileceğini göstermiştir. Bununla birlikte, yeni nöronların yerleşik devrelere katılımı ile indüklenen yeniden kablolamanın derecesi bilinmemektedir ve bu yeniden kablolamanın işlevsel olarak fazla olması gerekebilir.
Serebral korteks de dahil olmak üzere birbiriyle ilişkili çok sayıda yapıyı içeren beynin sinaptik ağlarının aktif, deneyime bağlı olarak yeniden düzenlenmesi için şimdi bol miktarda kanıt var. Bu sürecin moleküler ve ultrayapısal seviyelerde nasıl gerçekleştiğinin spesifik detayları aktif sinirbilim araştırmalarının konusudur. Deneyimin beynin sinaptik organizasyonunu etkileme şekli, genel zihin teorisi ve Nöral Darwinizm de dahil olmak üzere bir dizi beyin fonksiyonu teorisinin temelini oluşturur. Nöroplastisite kavramı aynı zamanda Aplysia gibi omurgasız hayvan modellerinde klasik şartlandırma çalışmalarında sinaptik yapının ve fonksiyonun deneyim odaklı değişimiyle ilişkili bellek ve öğrenme teorilerinin merkezinde yer alır.
Beyin hasarının tedavisi
Nöroplastisitenin şaşırtıcı bir sonucu, belirli bir işlevle ilişkili beyin aktivitesinin, farklı bir yere aktarılabilmesidir; bu normal deneyimlerden kaynaklanabilir ve ayrıca beyin hasarının iyileşme sürecinde ortaya çıkar. Nöroplastisite, yaralanmanın fonksiyonel sonuçlarına rehabilitasyon yaklaşımları bağlamında edinilmiş beyin hasarının hedefe yönelik deneyimsel terapötik programlarla tedavisi için bilimsel temeli destekleyen temel konudur.
Nöroplastisite, en azından kısmen, inme sonrası fizik tedavi ile fonksiyonel sonuçlardaki gelişmeleri açıklayan bir teori olarak popülerlik kazanmaktadır. Değişim mekanizması olarak kortikal yeniden yapılanmayı öneren kanıtlarla desteklenen rehabilitasyon teknikleri arasında kısıtlamaya bağlı hareket terapisi, fonksiyonel elektriksel stimülasyon, vücut ağırlığı desteği ile koşu bandı eğitimi ve sanal gerçeklik terapisi bulunmaktadır . Robot destekli terapi, nöroplastisite yoluyla çalışması gerektiği varsayılan yeni bir tekniktir, ancak şu anda bu yöntemi kullanırken değişimin kesin mekanizmalarını belirlemek için yeterli kanıt yoktur.
Bir grup araştırmacı, beyin hasarı olan hastalarda artan progesteron enjeksiyon seviyelerini içeren bir tedavi geliştirdi. "Travmatik beyin hasarı (TBI) ve inme sonrası progesteron verilmesi ödem, inflamasyon ve nöronal hücre ölümünü azaltır ve mekansal referans belleği ve duyusal motor iyileşmesini artırır." Klinik bir çalışmada, ağır yaralanan bir grup hasta, üç günlük progesteron enjeksiyonundan sonra mortalitede %60'lık bir azalmaya sahipti. Bununla birlikte, 2014 yılında New England Tıp Dergisi'nde yayınlanan ve 882 hastanın çok merkezli NIH tarafından finanse edilen faz III klinik çalışmasının sonuçlarını detaylandıran bir çalışma, akut travmatik beyin hasarının progesteron hormonu ile tedavisinin plasebo ile karşılaştırıldığında hastalara anlamlı bir fayda sağlamadığını buldu.
Görme
Yıllar boyunca, araştırmacılar insanların erken çocukluk döneminde binoküler görme, özellikle stereopsi almak zorunda olduklarını ya da asla kazanamayacaklarını varsaydılar. Bununla birlikte, son yıllarda ambliyopi, yakınsama yetersizliği veya diğer stereo görme anomalileri olan kişilerde başarılı gelişmeler nöroplastisitenin başlıca örnekleri haline gelmiştir; binoküler görme gelişmeleri ve stereopsis iyileşmesi artık bilimsel ve klinik araştırmaların aktif alanlarıdır.
Beyin eğitimi
Beyin eğitimi, bilişsel eğitim tekniklerini ifade eder. Bazı şirketler şu anda beyin eğitici bilgisayar programları, özellikle internet veya bilgisayar tabanlı beyin eğitimi sunmaktadır.
Duyu protezleri
Nöroplastisite duyusal fonksiyonun gelişiminde rol oynar. Beyin olgunlaşmamış doğar ve doğumdan sonra duyusal girdilere uyum sağlar. İşitsel sistemde, konjenital işitme bozukluğunun (1000 yeni-doğandan 1'ini etkileyen doğuştan gelen oldukça sık bir durum), işitsel gelişimi etkilediği ve işitsel sistemi aktive eden duyu protezlerinin implantasyonunun, işitsel sistemin eksikliklerini engellediği ve fonksiyonel olgunlaşmayı uyardığı gösterilmiştir. Plastisite için hassas bir dönem olması nedeniyle, yaşamın ilk 2-4 yılında bu tür bir müdahale için de hassas bir dönem vardır. Sonuç olarak, konuşma öncesi sağır çocuklarda, erken koklear implantasyon, kural olarak, çocukların ana dilini öğrenmelerine ve akustik iletişim kazanmalarına izin verir.
Fantom uzuvlar
Fantom uzuv hissi fenomeninde, bir kişi vücudunun kesilmiş bir kısmında ağrı veya his hissetmeye devam eder. Bu, ampute'lerin% 60-80'inde meydana gelen garip bir şekilde yaygındır. Bunun için bir açıklama, nöroplastisite kavramına dayanmaktadır, çünkü çıkarılan ekstremitelerin kortikal haritalarının, postcentral girusta çevrelerindeki alanla meşgul olduğuna inanılmaktadır. Bu, korteksin çevresindeki alandaki aktivitenin, önceden kesilmiş uzuvdan sorumlu olan korteks bölgesi tarafından yanlış yorumlanmasına neden olur.
Fantom uzuv hissi ve nöroplastisite arasındaki ilişki karmaşıktır. 1990'ların başında VS Ramachandran, fantom uzuvların kortikal yeniden eşleşmenin sonucu olduğunu teorize etti. Bununla birlikte, 1995 yılında Herta Flor ve meslektaşları kortikal yeniden eşlemenin sadece fantom ağrısı olan hastalarda olduğunu gösterdi. Araştırmaları, fantom ekstremite ağrısının (belirtilen duyumlardan ziyade) kortikal yeniden yapılanmanın algısal korelasyonu olduğunu gösterdi. Bu fenomen bazen uyumsuz plastisite olarak adlandırılır.
2009'da Lorimer Moseley ve Peter Brugger, kol ampute bireylerini hayali uzuvlarını imkansız yapılandırmalara dönüştürmek için görsel görüntüler kullanmaya teşvik ettikleri dikkate değer bir deney gerçekleştirdiler. Yedi özneden dördü fantom uzvun imkansız hareketlerini gerçekleştirmeyi başardı. Bu deney, deneklerin hayali uzuvlarının nöral temsilini değiştirdiğini ve vücuttan geri bildirim yokken imkansız hareketleri gerçekleştirmek için gerekli motor komutlarını ürettiğini göstermektedir. Yazarlar, “Aslında, bu bulgu beynin plastisitesi hakkındaki anlayışımızı genişletmektedir, çünkü vücudun zihinsel temsilindeki derin değişikliklerin sadece iç beyin mekanizmaları tarafından indüklenebileceğinin kanıtıdır - beyin gerçekten kendini değiştirir.”
Kronik ağrı
Kronik ağrıdan muzdarip kişiler, daha önce yaralanmış olabilecek, ancak şu anda sağlıklı olan bölgelerde uzun süreli ağrı yaşamaktadır. Bu fenomen, hem periferik hem de merkezi olarak sinir sisteminin uyumsuz bir şekilde yeniden düzenlenmesi nedeniyle nöroplastisite ile ilgilidir. Doku hasarı döneminde, zararlı uyaranlar ve iltihaplanma, periferden merkezi sinir sistemine nosiseptif girdinin yükselmesine neden olur. Çevresinden uzun süreli nosisepsiyon daha sonra ağrılı bölge için somatotopik organizasyonunu değiştirmek ve merkezi duyarlılaşmaya neden olmak için kortikal düzeyde nöroplastik bir tepki ortaya çıkarır. Örneğin, karmaşık bölgesel ağrı sendromu yaşayan bireyler, elin ağızda kontralateral olarak azalmış kortikal somatotopik temsili ve ayrıca el ve ağız arasında azalmış bir boşluk gösterirler. Ek olarak, kronik ağrının beyindeki gri madde hacmini küresel olarak ve daha spesifik olarak prefrontal korteks ve sağ talamusta önemli ölçüde azalttığı bildirilmiştir. Bununla birlikte, tedaviyi takiben, kortikal reorganizasyon ve gri cevher hacmindeki bu anormallikler ve semptomları giderilir. Fantom ekstremite ağrısı, kronik bel ağrısı ve karpal tünel sendromu için benzer sonuçlar bildirilmiştir.
Meditasyon
Bazı çalışmalar meditasyon yapmayı gri maddenin kortikal kalınlığı veya yoğunluğundaki farklılıklarla ilişkilendirilmiştir. Bu ilişkilendirmeyi gösteren ve en iyi bilinen çalışmalardan biri, 2000 yılında Harvard Üniversitesinden tarafından yönetildi. bir sinir bilimci olan , Dalai Lama ile işbirliği yaparak meditasyonun beyindeki etkileri konusunda deneyler yaptı. Elde ettiği sonuçlar, uzun süreli veya kısa süreli meditasyon uygulamasının, dikkat, kaygı, depresyon, korku, öfke ve vücudun kendini iyileştirme yeteneği gibi niteliklerle ilişkili beyin bölgelerinde farklı aktivite düzeyleriyle sonuçlandığını göstermektedir. Bu fonksiyonel değişikliklere beynin fiziksel yapısında değişikliklere neden olmuş olabilir.
Fitness ve egzersiz
Aerobik egzersiz, beyin kaynaklı nörotrofik faktör (BDNF), insülin benzeri büyüme faktörü 1 (IGF-1) ve vasküler endotelyal büyümefaktörü (VEGF) gibi nörotrofik faktörlerin (nöronların büyümesini veya hayatta kalmasını destekleyen bileşikler) üretimini artırarak teşvik eder. Hipokampüste egzersize bağlı oluşan nörojenez, ölçülebilir gelişmelerle ilişkilidir. Birkaç aylık bir süre boyunca sürekli aerobik egzersiz yürütme fonksiyonunda (yani, davranışın “ nde ”) klinik olarak önemli gelişmelere ve özellikle de bilişsel kontrolle ilişkilendirilmiş birçok beyin bölgesinde gri madde hacminde artışa neden olur. Aerobik egzersize yanıt olarak gri madde hacminde en büyük gelişmeleri gösteren beyin yapıları prefrontal korteks ve hipokampus ; Ön singulat korteks, paryetal korteks, serebellum, kaudat nükleus ve nükleus akümülatlarında orta derecede iyileşmeler görülür. Daha yüksek fiziksel olarak formda olma skorları ([[VO2 max]] ile ölçülür) daha iyi yürütme fonksiyonu, daha çabuk işlem hızı ve daha büyük hacimde hipokampus, kaudat çekirdeği ve çekirdek akümülatörleri ile ilişkilidir.
İnsan ekolokasyonu
İnsan ekolokasyonu, insanların çevrelerini yankılardan algılamaları için öğrenilmiş bir beceridir. Bu yetenek bazı kör insanlar tarafından etrafta yönlerini bulmak ve çevresini ayrıntılı olarak algılamak için kullanılır. 2010 ve 2011 yıllarında fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme tekniklerini kullanan çalışmalar, beynin görsel işleme ile ilişkili bölümlerinin kendilerini yeni ekolokasyon becerisine uyarlandığını göstermiştir. Örneğin kör hastalarla yapılan çalışmalar, bu hastalar tarafından duyulan tıklama yankılarının, seçmelere değil görmeye ayrılmış beyin bölgeleri tarafından işlendiğini göstermektedir.
DEHB uyarıcıları
DEHB olan bireyler hakkındaki MRI çalışmaları üzerine yazılan incelemelerde dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun (DEHB) amfetamin veya metilfenidat gibi uyarıcılarla uzun süreli tedavisinin, DEHB olan kişilerde bulunan beyin yapısında ve fonksiyonundaki anormallikleri azalttığını ve beynin farklı bölümlerinde işlevini iyileştirdiğini göstermektedir, örneğin; bazal gangliyonun sağ .
Çocuklarda
Nöroplastisite normal bir parçası olarak en çok çocukluk döneminde aktiftir ve aynı zamanda risk ve dayanıklılık açısından çocuklar için özellikle önemli bir mekanizma olarak görülebilir. Travmanın beynin birçok bölgesini olumsuz etkilediği ve sempatik sinir sistemini sürekli aktivasyona zorladığı için büyük bir risk olarak kabul edilir. Travma beynin bağlantılarını, travma yaşayan çocukların aşırı uyanık veya aşırı uyarılmış olabilecekleri şekilde değiştirir. Lakin, bir çocuğun beyni nöroplastisite eylemleriyle bu olumsuz etkilerle başa çıkabilir.
İnsan gelişiminde nöroplastisitenin birçok örneği vardır. Justine Ker ve Stephen Nelson tarafından yazılan bir makalede müzik eğitiminin nöroplastisite üzerindeki etkileri incelenmiştir. Müzik eğitimi, deneyime bağlı bir plastisite şeklidir. Bu, beyindeki değişikliklerin bireye özgü deneyimlere dayanarak meydana gelmesidir. Bunun örnekleri birden fazla dil öğrenmek, spor yapmak, tiyatro yapmak vb. Hyde tarafından 2009 yılında yapılan bir araştırma, 15 ay gibi kısa bir sürede bile müzik eğitimi alındığında çocukların beynindeki değişikliklerin gözlemlenebildiğini gösterdi. Ker ve Nelson, çocukların beynindeki bu plastisite derecesinin "çocuklar için gelişimsel bozukluklar ve nörolojik hastalıklar ile bir tür müdahale sağlamaya yardımcı olabileceğini" ileri sürüyor.
Hayvanlarda
Tek bir yaşamda, bir hayvan türünün bireyleri beyin morfolojisinde çeşitli değişikliklerle karşılaşabilir. Bu farklılıkların çoğuna beyindeki hormonların salınması neden olur; diğerleri ise evrimsel faktörlerin veya gelişimsel sürecin ürünüdür. Yanıt davranışlarını geliştirmek veya üretmek için türlerde dönemsel olarak bazı değişiklikler meydana gelir.
Dönemsel Beyin Değişiklikleri
Beyin davranışını ve morfolojisini diğer dönemsel davranışlara uyacak şekilde değiştirmek hayvanlarda nispeten yaygındır. Bu değişiklikler üreme mevsiminde çiftleşme şansını artırabilir. Dönemsel beyin morfolojisi değişikliğinin örnekleri birçok sınıf ve tür içinde bulunabilir.
Aves sınıfında, siyah şapkalı bülbüllerin sonbahar aylarında hipokampüslerinin hacminde bir artış ve hipokampusteki sinirsel bağlantıların gücülendiği görülür. Hipokampusteki mekansal hafıza ile ilgili olan bu morfolojik değişiklikler, kemirgenlerde ve amfibilerde de görülebildiği için kuşlar ile sınırlı değildir.Ötücü kuşlarda, beyindeki birçok şarkı kontrol çekirdeği çiftleşme mevsiminde boyut olarak artar. Kuşlar arasında, beyin morfolojisindeki değişikliklerle şarkı modellerinin, frekansının ve ses seviyesinin etkilenmesi yaygındır. Gonadotropin salgılatıcı hormon (GnRH) immünoreaktivitesi veya hormon alımı, gün boyunca daha uzun süre ışık alan Avrupa sığırcıklarında azalır.
Bir gastropod olan , beyindeki inhibitörlerin etkinliğinin artması nedeniyle çiftleşme mevsimi dışında yumurta bırakan hormonların daha başarılı bir şekilde inhibisyonuna sahiptir. İnhibitör doğasındaki değişiklikler ile ilgili beynin bölgeleri insanlarda ve diğer memelilerde de bulunabilir. Amfibi Bufo japonicus'ta, amigdalanın bir kısmı üreme öncesinde ve hazırda bekletme sırasında üreme sonrası olduğundan daha büyüktür.
Dönemsel beyin varyasyonu birçok memelide görülür. Dişi koyunlarda hipotalamusunun bir kısmı üreme mevsiminde yılın diğer zamanlarına göre GnRH'ye daha açık olması yaygındır.İnsanlar, bu kısımların daha büyük olduğu sonbaharda "hipotalamik suprachiasmatik çekirdeğin ve içindeki vazopressin -immunoreaktif nöronlarının boyutunda" bir değişiklik yaşarlar.İlkbaharda, her ikisi de boyut olarak küçülür.
Travmatik Beyin Hasarı Araştırması
grubu, bir maymunun motor korteksinin bir kısmına kan akışının engellenmesi ile küçük bir inme (enfarktüs) indüklenirse, vücudun hasarlı beyin alanına uyarıldığında ona bitişik alanlarda hareketle tepki veren kısmının hareket ettiğini bulmuştur. . Bir çalışmada, dokuz normal maymunda intrakortikal mikrostimülasyon (ICMS) haritalama teknikleri kullanılmıştır. Bazılarına iskemik enfarktüs prosedürleri, diğerlerine ise ICMS prosedürleri uygulandı. İskemik enfarktüslü maymunlar yiyecek alımı sırasında daha fazla parmak fleksiyonu sürdürdü ve birkaç ay sonra bu açık preoperatif seviyelere döndü. Distal ön ayak temsili ile ilgili olarak, "enfarktüs sonrası haritalama prosedürleri, hareket temsillerinin bitişik, hasarsız korteks boyunca yeniden organize edildiğini ortaya koydu." Hasarlı ve hasarsız alanlar arasındaki etkileşimin anlaşılması, inmeli hastalarda daha iyi tedavi planları için bir temel sağlar. Mevcut araştırma, bir inme sonucu serebral korteksin motor bölgelerinde meydana gelen değişikliklerin izlenmesini içerir. Böylece, beynin yeniden yapılanma sürecinde meydana gelen olaylar tespit edilebilir. Nudo ayrıca fizyoterapi, farmakoterapi ve elektriksel stimülasyon terapisi gibi inmelerden iyileşmeyi artırabilecek tedavi planlarını incelemede de yer almaktadır.
Vanderbilt Üniversitesi'nde profesör olan Jon Kaas, "talamusun somatosensoryal alanı 3b ve ventroposterior (VP) çekirdeğinin makak maymunlarındaki servikal seviyelerde uzun süredir tek taraflı dorsal-kolon lezyonlarından nasıl etkilendiğini" gösterebildi. Yetişkin beyinler yaralanma sonucu değişme yeteneğine sahiptir, ancak yeniden yapılanmanın kapsamı yaralanmanın boyutuna bağlıdır. Son araştırması, birçok duyu kullanarak vücut algısı ve hareketlerinin hissini içeren somatosensoriyel sisteme odaklanıyor. Genellikle, somatosensoriyel korteksin hasarı, vücut algısının bozulmasına neden olur. Kaas'ın araştırma projesi, bu sistemlerin (somatosensoriyel, bilişsel, motor sistemleri) yaralanmadan kaynaklanan plastik değişikliklere nasıl tepki verdiğine odaklanmaktadır.
Nöroplastisite ile ilgili yeni bir çalışma, Emory Üniversitesi'nde bir takım doktorlar ve araştırmacılardan oluşan ekip, özellikle Dr. Donald Stein ve Dr. David Wright, ile yapılan çalışmaları içermektedir. Bu, 40 yıldaki travmatik beyin yaralanmalarının tedavisinde önemli sonuçları olan ilk tedavi olup aynı zamanda bilinen hiçbir yan etki yaratmaz ve uygulanması ucuzdur. Dr. Stein, dişi farelerin beyin yaralanmalarından erkek farelerden daha iyi iyileştiğini ve östrus döngüsünün belirli noktalarında dişilerin daha da iyi iyileştiğini fark etti. Bu fark, farklı progesteron seviyelerine atfedilebilir, daha yüksek progesteron seviyeleri, farelerde beyin hasarından daha hızlı iyileşmeye yol açar. Bununla birlikte, klinik çalışmalar progesteronun travmatik beyin hasarı insan hastaları için önemli bir fayda sağlamadığını göstermiştir.
Yaşlanma
26 ila 106 yaş arasındaki kişilerin frontal korteksinin transkripsiyonel profili, 40 yaşından sonra ve özellikle 70 yaşından sonra dışa-vurum azaltılmış bir dizi gen tanımlamıştır. Sinaptik plastisitede merkezi rol oynayan genler, yaştan en önemli şekilde etkilenmişti ve genellikle zaman içinde azalmış dışa-vurum gösterdi. Yaşlanan gen promotörlerinde kortikal DNA hasarı, muhtemelen oksidatif DNA hasarı da belirgin bir artış gösterdi.
Reaktif oksijen türlerinin sinaptik plastisite ve bilişsel işlevin düzenlenmesinde önemli bir rolü olduğu görülmektedir. Buna rağmen, reaktif oksijen türlerindeki yaşa bağlı artışlar da bu işlevlerde bozulmalara neden olmuş olabilir.
Çok dillilik
Çok-dilliliğin insanların davranışları ve bilişleri üzerindeki olumlu etkisi günümüzde iyi bilinmektedir. Çok sayıda çalışma, birden fazla dili çalışan kişilerin, yalnızca bir dili konuşan insanlardan daha iyi bilişsel işlevlere ve esnekliklere sahip olduğunu göstermiştir. İki dilli kişilerin, tek dilli olanlardan daha uzun dikkat sürelerine, daha güçlü organizasyon ve analiz becerilerine ve daha iyi bir zihin teorisine sahip oldukları bulunmuştur. Araştırmacılar, çok dilliliğin daha iyi bilişsellik üzerindeki etkisinin nöroplastisiteye bağlı olduğunu bulmuşlardır.
Önde gelen bir çalışmada, nörologlar sağlıklı tek dilli ve iki dilli kişilerde beynin yapısal plastisitesini görselleştirmek için (VBM) yöntemi kullandılar. İlk önce iki grup arasındaki gri ve beyaz madde yoğunluğundaki farklılıkları araştırdılar ve beyin yapısı ile dil edinme yaşı arasındaki ilişkiyi buldular. Sonuçlar, çok dilli bireyler için alt parietal kortekste gri madde yoğunluğunun, tek dilli bireylerden önemli ölçüde daha yüksek olduğunu göstermiştir. Araştırmacılar ayrıca erken yaşta iki dilli olanların aynı bölgedeki daha geç iki dilli olanlara göre daha fazla gri madde yoğunluğuna sahip olduğunu keşfettiler. Alt parietal korteks, dil öğrenimi ile yüksek oranda ilişkili olan ve çalışmanın VBM sonucuna karşılık gelen bir beyin bölgesidir.
Son çalışmalar, birden fazla dil öğrenmenin sadece beyni yeniden yapılandırmakla kalmayıp, beynin plastisite kapasitesini de artırdığını bulmuştur. Son zamanlarda yapılan bir araştırma, çok-dilliliğin sadece gri maddeyi değil, beynin beyaz maddesini de etkilediğini buldu. Beyaz madde, öğrenme ve iletişim ile büyük ölçüde ilişkili olan miyelinli aksonlardan oluşur. Nörolinguistler, tek dili ve iki dili bilen insanların beyaz madde yoğunluğunu belirlemek için bir difüzyon tensör görüntüleme (DTI) tarama yöntemi kullandılar. Her iki dili günlük yaşamda aktif olarak kullanan iki dilli bireylerde beyaz madde yollarında artan miyelinasyonlar bulundu. Birden fazla dil kullanma talebi, beyin ve gri madde içinde daha verimli bağlantı gerektirir ve bu da çok dilli kişiler için daha fazla beyaz madde yoğunluğu ile sonuçlanır.
Beyindeki bu değişikliklerin genetik eğilimden mi yoksa çevresel taleplerden mi kaynaklandığı hala tartışılsa da, birçok kanıt erken çok dilli bireylerin çevresel, sosyal deneyimin beyinde yapısal ve işlevsel yeniden yapılanmayı etkilediğini göstermektedir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Neuroplasticity". Physical Management in Neurological Rehabilitation (İngilizce). Elsevier Health Sciences. 2004. ss. 58-72. ISBN .
- ^ "Neuroplasticity in the spinal cord". Neurological Rehabilitation: Chapter 3. Neuroplasticity in the spinal cord. 3rd (İngilizce). China: Elsevier Inc. Chapters. 2013. ISBN .
- ^ a b "Chemical and Anatomical Plasticity of Brain: Changes in brain through experience, demanded by learning theories, are found in experiments with rats". Science. 146 (3644): 610-9. Ekim 1964.
- ^ a b "Brain mechanisms in conditioning and learning". Neurosciences Research Program Bulletin. 4 (3): 349-354. 1966.
- ^ a b Rakic P (Ocak 2002). "Neurogenesis in adult primate neocortex: an evaluation of the evidence". Nature Reviews. Neuroscience. 3 (1): 65-71. doi:10.1038/nrn700. (PMID) 11823806.
- ^ a b "Harnessing neuroplasticity: modern approaches and clinical future". The International Journal of Neuroscience. 128 (11): 1061-1077. Kasım 2018.
- ^ "Re-opening Windows: Manipulating Critical Periods for Brain Development". Cerebrum. 2012: 11. Temmuz 2012.
- ^ Ryugo, D. K. and Limb C. J. (2000)."Brain Plastivity: The impact of the environment on the brain as it relates to hearing and deafness" 6 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . In Cochlear Implants: Principles & Practices. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
- ^ "Brain Plasticity and Reorganization Before, During, and After Glioma Resection". Glioblastoma. 2016. ss. 225-236. ISBN .
- ^ "Activity-dependent neural plasticity from bench to bedside". Neuron. 80 (3): 729-41. Ekim 2013.
- ^ a b "Structural and functional neuroplasticity in human learning of spatial routes". NeuroImage. 125: 256-266. Ocak 2016.
Recent findings with both animals and humans suggest that decreases in microscopic movements of water in the hippocampus reflect short-term neuroplasticity resulting from learning. Here we examine whether such neuroplastic structural changes concurrently alter the functional connectivity between hippocampus and other regions involved in learning. ... These concurrent changes characterize the multidimensionality of neuroplasticity as it enables human spatial learning.
- ^ a b Pascual-Leone A, Freitas C, Oberman L, Horvath JC, Halko M, Eldaief M, Bashir S, Vernet M, Shafi M, Westover B, Vahabzadeh-Hagh AM, Rotenberg A (Kasım 2011). "Characterizing brain cortical plasticity and network dynamics across the age-span in health and disease with TMS-EEG and TMS-fMRI". Brain Topography. 24 (3–4): 302-15. doi:10.1007/s10548-011-0196-8. (PMC) 3374641 $2. (PMID) 21842407.
- ^ "Aspects of the search for neural mechanisms of memory". Annual Review of Psychology. 47: 1-32. 1996.
- ^ a b Meghan O'Rourke Train Your Brain 18 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 25 April 2007
- ^ LeDoux JE (2002). Synaptic self: how our brains become who we are. New York, United States: Viking. s. 137. ISBN .
- ^ a b "The Impact of Studying Brain Plasticity". Frontiers in Cellular Neuroscience. 13 (66): 66. 2019.
- ^ "Adult neuroplasticity: more than 40 years of research". Neural Plasticity. 2014 (5): 541870. 2014.
- ^ Shaw C, McEachern J, (Ed.) (2001). Toward a theory of neuroplasticity. London, England: Psychology Press. ISBN .
- ^ . (1945, 1950, 1952, 2010). Dinámica Cerebral 27 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Facsimil edition of Volumen I 1945 and Volumen II 1950 (Madrid: Inst. S. Ramón y Cajal, CSIC), Suplemento I 1952 (Trab. Inst. Cajal Invest. Biol.), first ed. Suplemento II 2010. Santiago de Compostela, Spain: Red Temática en Tecnologías de Computación Artificial/Natural (RTNAC) and Universidad de Santiago de Compostela (USC). . Open Access 30 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. For a recent review in English see this article (Open Access) 29 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..English translation of: Article of 1952 and Indexes of Vol. I (1945) and Vol. II (1950), Open Access 15 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ "The effects of an enriched environment on the histology of the rat cerebral cortex". The Journal of Comparative Neurology. 123: 111-20. Ağustos 1964.
- ^ Brain Science Podcast Episode #10, "Neuroplasticity"
- ^ "Wired Science . Video: Mixed Feelings". PBS. 22 Aralık 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Haziran 2010.
- ^ a b c d Doidge N (2007). The Brain That Changes Itself. New York: Viking. ISBN .
- ^ . Rkthomas.myweb.uga.edu. 20 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2010.
- ^ (PDF). Cognitive, Affective & Behavioral Neuroscience. 2 (2): 141-8. Haziran 2002. 1 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2020.
- ^ "Recalling routes around london: activation of the right hippocampus in taxi drivers". The Journal of Neuroscience. 17 (18): 7103-10. Eylül 1997.
- ^ "Acquiring "the Knowledge" of London's layout drives structural brain changes". Current Biology. 21 (24): 2109-14. Aralık 2011.
- ^ "Navigation-related structural change in the hippocampi of taxi drivers". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 97 (8): 4398-403. Nisan 2000.
- ^ . 2 Haziran 2016. 5 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2020.
- ^ Wall JT, Xu J, Wang X (Eylül 2002). "Human brain plasticity: an emerging view of the multiple substrates and mechanisms that cause cortical changes and related sensory dysfunctions after injuries of sensory inputs from the body". Brain Research. Brain Research Reviews. 39 (2–3): 181-215. doi:10.1016/S0165-0173(02)00192-3. (PMID) 12423766.
- ^ "Neuronal plasticity as an adaptive property of the central nervous system". Annals of Anatomy = Anatomischer Anzeiger. 174 (5): 383-91. Ekim 1992.
- ^ "Reorganization and plastic changes of the human brain associated with skill learning and expertise". Frontiers in Human Neuroscience. 8 (55): 35. 2014.
- ^ "Promoting functional plasticity in the damaged nervous system". Science. 227 (4694): 1544-52. Mart 1985.
- ^ "The Benefits of Exercise on Structural and Functional Plasticity in the Rodent Hippocampus of Different Disease Models". Brain Plasticity. 1 (1): 97-127. Ekim 2015.
- ^ "The other side of the engram: experience-driven changes in neuronal intrinsic excitability". Nature Reviews. Neuroscience. 4 (11): 885-900. Kasım 2003.
- ^ "Plasticity of intrinsic neuronal excitability" (PDF). Current Opinion in Neurobiology. 54: 73-82. Şubat 2019. 3 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 20 Haziran 2020.
- ^ "SK2 channels in cerebellar Purkinje cells contribute to excitability modulation in motor-learning-specific memory traces". PLOS Biology. 18 (1): e3000596. Ocak 2020.
- ^ Ponti G, Peretto P, Bonfanti L (Haziran 2008). Reh TA (Ed.). "Genesis of neuronal and glial progenitors in the cerebellar cortex of peripuberal and adult rabbits". PLOS ONE. 3 (6): e2366. Bibcode:2008PLoSO...3.2366P. doi:10.1371/journal.pone.0002366. (PMC) 2396292 $2. (PMID) 18523645.
- ^ "Plasticity and redundancy in the integration of adult born neurons in the hippocampus". Neurobiology of Learning and Memory. 155: 136-142. Kasım 2018.
- ^ "Neuroplasticity and its applications for rehabilitation". American Journal of Therapeutics. 18 (1): 70-80. Ocak 2011.
- ^ a b "Profound deafness in childhood". The New England Journal of Medicine. 363 (15): 1438-50. Ekim 2010.
- ^ "Tapered progesterone withdrawal enhances behavioral and molecular recovery after traumatic brain injury". Experimental Neurology. 195 (2): 423-9. Ekim 2005.
- ^ a b Stein, Donald. "Plasticity." Personal interview. Alyssa Walz. 19 November 2008.
- ^ Progesterone offers no significant benefit in traumatic brain injury clinical trial 27 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Emory University, Atlanta, GA
- ^ Vedamurthy (27 Aralık 2012). "Recovery of stereopsis in adults through training in a virtual reality task". Journal of Vision. 12 (14). Article 53
- ^ Hess (Şubat 2013). "New insights into amblyopia: binocular therapy and noninvasive brain stimulation". Journal of AAPOS. 17 (1). ss. 89-93.
- ^ "A systematic meta-analytic review of evidence for the effectiveness of the 'Fast ForWord' language intervention program". Journal of Child Psychology and Psychiatry, and Allied Disciplines. 52 (3): 224-35. Mart 2011.
- ^ "Developmental neuroplasticity after cochlear implantation". Trends in Neurosciences. 35 (2): 111-22. Şubat 2012.
- ^ a b "Age effects on gray matter volume and attentional performance in Zen meditation". Neurobiology of Aging. 28 (10): 1623-7. Ekim 2007.
- ^ a b "Long-term meditation is associated with increased gray matter density in the brain stem". NeuroReport. 20 (2): 170-4. Ocak 2009.
- ^ a b "The underlying anatomical correlates of long-term meditation: larger hippocampal and frontal volumes of gray matter". NeuroImage. 45 (3): 672-8. Nisan 2009.
- ^ "Patterns of cortical reorganization in complex regional pain syndrome". Neurology. 61 (12): 1707-15. Aralık 2003.
- ^ "Chronic back pain is associated with decreased prefrontal and thalamic gray matter density". The Journal of Neuroscience. 24 (46): 10410-5. Kasım 2004. 22 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2020.
- ^ "Reorganization of motor and somatosensory cortex in upper extremity amputees with phantom limb pain". The Journal of Neuroscience. 21 (10): 3609-18. Mayıs 2001.
- ^ "Extensive reorganization of primary somatosensory cortex in chronic back pain patients". Neuroscience Letters. 224 (1): 5-8. Mart 1997. 20 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2020.
- ^ "Somatosensory cortical plasticity in carpal tunnel syndrome--a cross-sectional fMRI evaluation". NeuroImage. 31 (2): 520-30. Haziran 2006.
- ^ "Meditation experience is associated with increased cortical thickness". NeuroReport. 16 (17): 1893-7. Kasım 2005.
- ^ "Long-term meditators self-induce high-amplitude gamma synchrony during mental practice". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 101 (46): 16369-73. Kasım 2004.
- ^ Begley (20 Ocak 2007). "How Thinking Can Change the Brain". dalailama.com. 9 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Mayıs 2007.
- ^ Davidson (Ocak 2008). (PDF). IEEE Signal Processing Magazine. 25 (1): 176-174. 12 Ocak 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2018.
- ^ Frith (17 Şubat 2007). "Stop meditating, start interacting". New Scientist. 7 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2020.
- ^ "Cerebral hemodynamics of the aging brain: risk of Alzheimer disease and benefit of aerobic exercise". Frontiers in Physiology. 5: 6. Ocak 2014.
Exercise-related improvements in brain function and structure may be conferred by the concurrent adaptations in vascular function and structure. Aerobic exercise increases the peripheral levels of growth factors (e.g., BDNF, IFG-1, and VEGF) that cross the blood-brain barrier (BBB) and stimulate neurogenesis and angiogenesis (Trejo et al., 2001; Lee et al., 2002; Fabel et al., 2003; Lopez-Lopez et al., 2004).
- ^ "A meta-analytic review of the effects of exercise on brain-derived neurotrophic factor". Journal of Psychiatric Research. 60: 56-64. Ocak 2015.
Consistent evidence indicates that exercise improves cognition and mood, with preliminary evidence suggesting that brain-derived neurotrophic factor (BDNF) may mediate these effects. The aim of the current meta-analysis was to provide an estimate of the strength of the association between exercise and increased BDNF levels in humans across multiple exercise paradigms. We conducted a meta-analysis of 29 studies (N = 1111 participants) examining the effect of exercise on BDNF levels in three exercise paradigms: (1) a single session of exercise, (2) a session of exercise following a program of regular exercise, and (3) resting BDNF levels following a program of regular exercise. Moderators of this effect were also examined. Results demonstrated a moderate effect size for increases in BDNF following a single session of exercise (Hedges' g = 0.46, p < 0.001). Further, regular exercise intensified the effect of a session of exercise on BDNF levels (Hedges' g = 0.59, p = 0.02). Finally, results indicated a small effect of regular exercise on resting BDNF levels (Hedges' g = 0.27, p = 0.005). ... Effect size analysis supports the role of exercise as a strategy for enhancing BDNF activity in humans
- ^ "The aging hippocampus: interactions between exercise, depression, and BDNF". The Neuroscientist. 18 (1): 82-97. Şubat 2012.
- ^ "Effect of aerobic exercise on cognition, academic achievement, and psychosocial function in children: a systematic review of randomized control trials". Preventing Chronic Disease. 10: E174. Ekim 2013.
- ^ "Physical activity and cognitive function in individuals over 60 years of age: a systematic review". Clinical Interventions in Aging. 9: 661-82. 2014.
- ^ "The Influence of Exercise on Cognitive Abilities". Comprehensive Physiology. 3. 2013. ss. 403-28. ISBN .
- ^ "Physical activity, fitness, and gray matter volume". Neurobiology of Aging. 35 Suppl 2: S20-8. Eylül 2014.
- ^ "Benefits of regular aerobic exercise for executive functioning in healthy populations". Psychonomic Bulletin & Review. 20 (1): 73-86. Şubat 2013.
- ^ "Cognitive control in the self-regulation of physical activity and sedentary behavior". Frontiers in Human Neuroscience. 8: 747. 2014.
- ^ "Human Echolocation I". Journal of Vision. 10 (7): 1050. 13 Ağustos 2010.
- ^ "Neural correlates of natural human echolocation in early and late blind echolocation experts". PLOS ONE. 6 (5): e20162. 2011.
- ^ "Meta-analysis of functional magnetic resonance imaging studies of inhibition and attention in attention-deficit/hyperactivity disorder: exploring task-specific, stimulant medication, and age effects". JAMA Psychiatry. 70 (2): 185-98. Şubat 2013.
- ^ "Effect of psychostimulants on brain structure and function in ADHD: a qualitative literature review of magnetic resonance imaging-based neuroimaging studies". The Journal of Clinical Psychiatry. 74 (9): 902-17. Eylül 2013.
- ^ "Meta-analysis of structural MRI studies in children and adults with attention deficit hyperactivity disorder indicates treatment effects". Acta Psychiatrica Scandinavica. 125 (2): 114-26. Şubat 2012.
Basal ganglia regions like the right globus pallidus, the right putamen, and the nucleus caudatus are structurally affected in children with ADHD. These changes and alterations in limbic regions like ACC and amygdala are more pronounced in non-treated populations and seem to diminish over time from child to adulthood. Treatment seems to have positive effects on brain structure.
- ^ "Resilience in children threatened by extreme adversity: frameworks for research, practice, and translational synergy". Development and Psychopathology. 23 (2): 493-506. Mayıs 2011.
- ^ Schore (2001). "The effects of early relational trauma on right brain development, affect regulation, and infant mental health". Infant Mental Health Journal. 1 (2): 201-269.
- ^ "Perinatal brain damage in children". Gene Expression to Neurobiology and Behavior: Human Brain Development and Developmental Disorders. Progress in Brain Research. 189. 2011. ss. 139-154. ISBN .
- ^ "Musical training shapes structural brain development". The Journal of Neuroscience. 29 (10): 3019-25. Mart 2009.
- ^ Ker J, Nelson S (2019) The Effects of Musical Training on Brain Plasticity and Cognitive Processes. Jr Neuro Psych and Brain Res: JNPBR-127.
- ^ a b c "Immunocytochemical localization of GnRH precursor in the hypothalamus of European starlings during sexual maturation and photorefractoriness". Journal of Neuroendocrinology. 9 (3): 235-43. Mart 1997.
- ^ a b c D.M. Parry, A.R. Goldsmith Ultrastructural evidence for changes in synaptic input to the hypothalamic luteinizing hormone-releasing hormone neurons in photosensitive and photorefractory starlings J. Neuroendocrinol., 5 (1993), pp. 387–395
- ^ a b c "Seasonal fluctuations in the secretory response of neuroendocrine cells of Aplysia californica to inhibitors of protein kinase A and protein kinase C". General and Comparative Endocrinology. 109 (3): 356-65. Mart 1998.
- ^ a b c Hofman MA, Swaab DF (1992). "Seasonal changes in the suprachiasmatic nucleus of man". Neurosci. Lett. 139 (2): 257-260.
- ^ a b "A brain for all seasons: cyclical anatomical changes in song control nuclei of the canary brain". Science. New York, N.Y. 214 (4527): 1368-70. Aralık 1981.
- ^ a b "The volume of the toad medial amygdala-anterior preoptic complex is sexually dimorphic and seasonally variable". Neuroscience Letters. 44 (3): 253-8. Şubat 1984.
- ^ a b "Evidence for seasonal plasticity in the gonadotropin-releasing hormone (GnRH) system of the ewe: changes in synaptic inputs onto GnRH neurons". Endocrinology. 138 (3): 1240-50. Mart 1997.
- ^ "Seasonal recruitment of hippocampal neurons in adult free-ranging black-capped chickadees". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 91 (23): 11217-21. Kasım 1994.
- ^ "Seasonal variation in hippocampal volume in a food-storing bird, the black-capped chickadee". Journal of Neurobiology. 27 (1): 15-25. Mayıs 1995.
- ^ "Seasonal plasticity in the song nuclei of wild rufous-sided towhees". Brain Research. 734 (1–2): 79-85. Eylül 1996.
- ^ Anthony D. Tramontin, Eliot A. Brenowitz "Seasonal plasticity in the adult brain. Trends in Neurosciences, Volume 23, Issue 6, 1 June 2000, Pages 251–258
- ^ "Reorganization of remote cortical regions after ischemic brain injury: a potential substrate for stroke recovery". Journal of Neurophysiology. 89 (6): 3205-14. Haziran 2003.
- ^ "Large-scale reorganization in the somatosensory cortex and thalamus after sensory loss in macaque monkeys". The Journal of Neuroscience. 28 (43): 11042-60. Ekim 2008.
- ^ "Coulter Department of Biomedical Engineering: BME Faculty". Bme.gatech.edu. 24 Haziran 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Haziran 2010.
- ^ . news.emory.edu. 10 Aralık 2014. 27 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2016.
- ^ "Gene regulation and DNA damage in the ageing human brain". Nature. 429 (6994): 883-91. Haziran 2004.
- ^ "Reactive oxygen species in the regulation of synaptic plasticity and memory". Antioxidants & Redox Signaling. 14 (10): 2013-54. Mayıs 2011.
- ^ "Neurolinguistics: structural plasticity in the bilingual brain". Nature. 431 (7010): 757. Ekim 2004.
- ^ "The effects of bilingualism on the white matter structure of the brain". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 112 (5): 1334-7. Şubat 2015.
- ^ "Neuroplasticity: changes in grey matter induced by training". Nature. 427 (6972): 311-2. Ocak 2004.
- ^ "Anatomical correlates of learning novel speech sounds". Neuron. 35 (5): 997-1010. Ağustos 2002.
Bibliyografya
- Buonomano DV, (Mart 1998). "Cortical plasticity: from synapses to maps". Annual Review of Neuroscience. 21: 149-86. doi:10.1146/annurev.neuro.21.1.149. (PMID) 9530495.
- Edelman, Gerald. Bright Air, Brilliant Fire: On the Matter of the Mind (Basic Books, 1992, Reprint edition 1993).
- Edelman and Jean-Pierre Changeux, editors, The Brain (Transaction Publishers, 2000).
- Merzenich MM, Nelson RJ, Stryker MP, , Schoppmann A, Zook JM (Nisan 1984). "Somatosensory cortical map changes following digit amputation in adult monkeys". The Journal of Comparative Neurology. 224 (4): 591-605. doi:10.1002/cne.902240408. (PMID) 6725633.
- Pinaud R, Tremere LA, De Weerd P, (Ed.) (2006). Plasticity in the visual system: from genes to circuits. New York: Springer. ISBN .
- Pinaud R, Tremere LA, (Ed.) (2006). Immediate early genes in sensory processing, cognitive performance and neurological disorders. New York: Springer. ISBN .
- Begley, Sharon (5 Kasım 2004). . The Wall Street Journal. Washington D.C. s. B1. 2 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- Donoghue JP (Kasım 2002). (PDF). Nature Neuroscience. 5 Suppl: 1085-8. doi:10.1038/nn947. (PMID) 12403992. 20 July 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 June 2020.
- Flor H (Temmuz 2002). "Phantom-limb pain: characteristics, causes, and treatment". The Lancet. Neurology. 1 (3): 182-9. doi:10.1016/S1474-4422(02)00074-1. (PMID) 12849487.
- , Hirstein W (Eylül 1998). "The perception of phantom limbs. The D. O. Hebb lecture". Brain. 121 (9): 1603-30. doi:10.1093/brain/121.9.1603 . (PMID) 9762952.
- Cohen W, Hodson A, O'Hare A, Boyle J, Durrani T, McCartney E, Mattey M, Naftalin L, Watson J (Haziran 2005). "Effects of computer-based intervention through acoustically modified speech (Fast ForWord) in severe mixed receptive-expressive language impairment: outcomes from a randomized controlled trial". Journal of Speech, Language, and Hearing Research. 48 (3): 715-29. doi:10.1044/1092-4388(2005/049). (PMID) 16197283.
- Giszter SF (Ocak 2008). "Spinal cord injury: present and future therapeutic devices and prostheses". Neurotherapeutics. 5 (1): 147-62. doi:10.1016/j.nurt.2007.10.062. (PMC) 2390875 $2. (PMID) 18164494.
- Mahncke HW, Connor BB, Appelman J, Ahsanuddin ON, Hardy JL, Wood RA, Joyce NM, Boniske T, Atkins SM, Merzenich MM (Ağustos 2006). "Memory enhancement in healthy older adults using a brain plasticity-based training program: a randomized, controlled study". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 103 (33): 12523-8. Bibcode:2006PNAS..10312523M. doi:10.1073/pnas.0605194103. (PMC) 1526649 $2. (PMID) 16888038.
- Stein DG, Hoffman SW (Temmuz–Ağustos 2003). "Concepts of CNS plasticity in the context of brain damage and repair". The Journal of Head Trauma Rehabilitation. 18 (4): 317-41. doi:10.1097/00001199-200307000-00004. (PMID) 16222128.
- Nudo RJ, Milliken GW (Mayıs 1996). "Reorganization of movement representations in primary motor cortex following focal ischemic infarcts in adult squirrel monkeys". Journal of Neurophysiology. 75 (5): 2144-9. doi:10.1152/jn.1996.75.5.2144. (PMID) 8734610.
- Fine C, , Kaiser A, (Kasım 2013). "Plasticity, plasticity, plasticity…and the rigid problem of sex" (PDF). Trends in Cognitive Sciences. 17 (11): 550-1. doi:10.1016/j.tics.2013.08.010. (PMID) 24176517. 20 Kasım 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 20 Haziran 2020.
- Wieloch T, Nikolich K (Haziran 2006). "Mechanisms of neural plasticity following brain injury". Current Opinion in Neurobiology. 16 (3): 258-64. doi:10.1016/j.conb.2006.05.011. (PMID) 16713245.
- Videolar
- Ramachandran. Phantom Limb Syndrome. about consciousness, mirror neurons, and phantom limb syndrome
- Diğer okumalar
- Rebuilt: how becoming part computer made me more human. Boston: Houghton Mifflin. 2005. ISBN .
Dış bağlantılar
- Medical Subject Headings Neuroplasticity
- Neuro Myths: Separating Fact and Fiction in Brain-Based Learning 26 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . by Sara Bernard
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Beyin plastisitesi veya noral plastisite olarak da bilinen noroplastisite beynin yapisal veya fizyolojik degisikliklere ugrama yetenegidir kaynak dogrulanamadi Noroplastisitenin bir zamanlar sadece cocukluk doneminde oldugu dusunuluyordu ancak 20 yuzyilin ikinci yarisinda yapilan arastirmalar beynin bircok yonunun yetiskinlik doneminde bile degisebildigini veya plastik oldugunu gosterdi Yine de cocuk beyni yetiskin beyninden daha yuksek plastisiteye sahiptir 30 Noroplastisitenin amaci filogenez ontogenik ve fizyolojik ogrenme sirasinda ve ayrica beyin hasarindan sonra sinir aglarini en uygun sekle getirmektir Noroplastisite tek bir norondaki mikroskobik boyuttaki degisiklikleri de yaralanma sonucu gerceklesen kabuksal yeniden esleme gibi daha buyuk olcekli degisiklikleri de kapsar Davranislar cevresel uyaranlar dusunceler meditasyon ve duygular aktiviteye bagli plastisite yoluyla beyinde degisimlere neden olabilir bunun saglikli gelisim ogrenme hafiza ve beyin hasarinin onarilmasi uzerinde onemli etkileri vardir Tek hucre seviyesinde sinaptik plastisite noronlar arasindaki baglarda bir degisiklik anlamina gelirken sinaptik olmayan plastisite noronlarin icsel uyarilabilirliklerinin degismesidir TarihKokeni Plastisite terimi ilk olarak 1890 da William James tarafindan Psikoloji Prensipleri nde davranisa uygulanmistir Noral plastisite terimini ilk kullanan kisinin Polonyali sinirbilimci Jerzy Konorski oldugu dusunulmektedir 1793 te Italyan anatomisti Michele Vicenzo Malacarne hayvanlari eslestirdigi ciftlerden bir tanesini kapsamli bir sekilde yillarca egittigi ve sonra ciftlerin her ikisini de parcalayip kadavralarini inceledigi deneyleri anlatti Bu deneylerde egittigi hayvanlarin beyinciklerinin onemli olcude daha buyuk oldugunu kesfetti Ancak bu bulgular bir sekilde unutuldu Beyin ve islevinin yetiskinlik boyunca sabit kalmadigi fikri 1890 da William James tarafindan Psikoloji Prensipleri nde onerildi ancak bu fikir de buyuk olcude goz ardi edildi 1970 lere kadar sinirbilimciler beynin yapisinin ve islevinin yetiskinlik boyunca ozunde sabitlendigine inaniyorlardi Beyin genellikle 1900 lerin basina kadar yenilenemeyen bir organ olarak gorulurken norobilimin babasi Santiago Ramon y Cajal yetiskin beyinlerinin yapisindaki patolojik olmayan degisiklikleri tanimlamak icin noronal plastisite terimini kullandi Unlu Neuron Doktrini ne gore Cajal ilk once noronu sinir sisteminin temel birimi olarak tanimladi ve bu tanim daha sonra sinirsel plastisite kavramini gelistirmek icin onemli bir temel olusturmus oldu Plastisite terimini bir kisinin ozellikle yetiskinlige ulastiktan sonra merkezi sinir sisteminde gerceklesen dejenerasyon ve rejenerasyon konusundaki calismalarina referans olarak kullandi Bircok sinirbilimci plastisite terimini Cajal in terimin kavramsal aktariminin cekismeli bir tartismaya yol actigi periferik sinir sisteminin rejeneratif kapasitesini aciklamak icin kullandi Bu terim o zamandan beri bolca kullanildi Noroplastisitenin onemi goz onunde bulunduruldugunda disaridan bakan birinin bu terimin iyi tanimlanmis basit ve evrensel bir cerceveye sahip olup bununla simdiki ve gelecekte uretilecek hipotezlere ve deneylere yardimci olacagini sanmasi normaldir Ne yazik ki durum boyle degildir Sinirbilimciler bu terimi daha cok kapsayici bir anlamda kullanirken farkli alt alanlarin farkli bilim insanlarina farkli anlamlar ifade etmektedir Kisaca tamamiyla karar verilmis sinirlari henuz mevcut degildir Arastirma ve kesif 1923 yilinda Karl Lashley rhesus maymunlari uzerinde noronal yollarda degisiklikler oldugunu kanitlayan deneyler yapti ve bu deneylerin plastisitenin bir kaniti oldugu sonucuna vardi Buna ve plastisitenin varligini ortaya koyan diger arastirmalara ragmen norobilimciler noroplastisite fikrini genis olcude kabul etmediler 1945 yilinda Justo Gonzalo beyin dinamikleri arastirmalarindan projeksiyon alanlarinin davranislarinin aksine merkezi kabuksal kutlenin gorsel dokunsal ve isitsel projeksiyon alanlarindan az cok esit uzaklikta olan kutle belirsiz veya cok algili olmasindan ziyade bir cesit manevra kutlesi olabilecegi bu kutlenin noral uyarilabilirligi artirabilecegi ve plastisite ozellikleri sayesinde hareketi yeniden duzenleyebilecegi sonucuna vardi Adaptasyonun ilk ornegi olarak bilhassa ters algi bozukluklarina dair dinamik ve adaptif ozelliklerin hasar gordugu muhtelif birinci elden beyin hasarlari basta olmak uzere Stratton deneyindeki ters gosteren durbunde dik gormeyi verdi ornegin bkz s 260 62 Cilt I 1945 sayfa 696 Cilt II 1950 Izdusum alanindaki duyusal sinyallerin daha sonra gorevi ustlenen serebral kutlenin buyumesi vesilesiyle buyutulecek ve daha merkezi yerlerdeki giderek artan beyin plastisitesi ile de tekrar duz hale getirilecegi ters ve kisitli anahatlardan ibaret oldugunu beyan etti Berkeley deki Kaliforniya Universitesi nden Marian Diamond 1964 te yayimladigi arastirmasinda anatomik beyin plastisitesinin ilk bilimsel kanitlarini sundu 1960 larda ve sonrasinda ozellikle de Paul Bach y Rita Michael Merzenich ve Jon Kaas gibi bilim adamlari tarafindan konu hakkinda baska onemli kanitlar da sunuldu 1960 larda Paul Bach y Rita az sayida insan uzerinde test edilmis olan bir cihaz icat etti Bu cihazda cihaza ilistirilmis yumrular kameranin cevrilmis resimleri algilayacagi sekilde titresiyordu ve boylece duyusal ikame yoluyla bir imgelemin olusmasina yol aciyordu Shepherd Ivory Franz in inme gecirdikten sonra iyilesen insanlarla yaptigi calismalarda goruldu ki beynin saglikli kalmis yerleri islevini yitirmis yerlerin yonetimini en azindan bir dereceye kadar ele gecirmisti Bu da noroplastisitenin varligini destekledi Eleanor Maguire Londra nin yerlesimini bilen yerel taksi soforlerinin hipokampuslerinin yapisindaki degisiklikleri belgeledi Londra taksi soforlerinde taksi soforlugu yapmayan insanlardan olusan kontrol grubundakilerden farkli olarak beyindeki gri maddenin farkli bir sekilde dagitilmis oldugu belirlendi Hipokampal plastisite uzerindeki bu calisma sadece ilgili bilim insanlarini degil ayni zamanda dunya capinda kamu ve medyanin da ilgisini cekti Michael Merzenich otuz yili askin bir suredir noroplastisitenin onculerinden biri olan bir sinirbilimcidir Alan konusunda yaptigi iddialardan en iddialilarindan bazilari yapilan beyin egzersizlerinin sizofreni kadar siddetli hastaliklarin tedavisinde bile ilaclar kadar faydali olabilecegi plastisitenin insanin ilk anlarindan son anlarina kadar islevini surdurdugu ve bilissel islevlerdeki nasil ogrendigimiz dusundugumuz algiladigimiz ve hatirlamadigimizla ilgili koklu ilerlemelerin yasli insanlarda bile mumkun oldugu dur Merzenich in calismasi David Hubel ve Torsten Wiesel in yavru kedilerle yaptiklari calismada elde ettikleri onemli bir kesiften etkilendi Deneyde kedilerin bir gozu kapatiliyor ve kortikal beyin haritalari kaydediliyordu Hubel ve Wiesel beklendiginin aksine yavru kedilerin beyinlerindeki kapali gozden sorumlu kismin islevsiz kalmadigini ve acik gozden gelen gorsel bilgileri isledigini gorduler sanki beyin herhangi bir kortikal yer i bosa harcamak istemiyordu ve kendini yeniden yapilandirmanin bir yolunu bulmustu Bu kritik evrede noroplastisitenin gerceklestigi anlamina geliyordu Ancak Merzenich noroplastisitenin kritik evreden sonra da meydana gelebilecegini savundu Yetiskinlerde plastisitenin meydana gelmesi ile ilk olarak Clinton Woosley ile basladigi doktora sonrasi bir calismada karsilasti Deney bir periferik sinir kesildiginde ve hemen sonrasinda rejenere edildiginde beyinde meydana gelen degisikliklerin gozlemlenmesini iceriyordu Iki bilim insani periferal bir siniri kesmeden ve uclarini bir araya getirmeden once ve sonra maymunlarin beyinlerindeki elle ilgili olan kismi mikro haritaya ekledi Daha sonra karmakarisik olmasini bekledikleri beyindeki el haritasinin neredeyse normal oldugunu gorduler Bu onemli bir bulustu Merzenich in iddiasi su sekildeydi Beyin haritasi anormal bir mudahaleden sonra yapisini normallestirebiliyorsa yaygin gorus olan degistirilemez bir sistemle dogdugumuz gercegi yanlis olmali cunku beynin plastik oldugu anlasiliyor Merzenich 2016 da deneyim ve sinirsel aktivite sonucu beynin islevinin yeniden yapilandirilmasina izin veren mekanizmalarin kesfinden dolayi norobilim alaninda Kavli Odulu nu aldi NorobiyolojiJT Wall ve J Xu noroplastisitenin altinda yatan mekanizmalarin izini surdu Yeniden duzenleme kortikal olarak ortaya cikmaz ancak isleme hiyerarsisinde her duzeyde gerceklesir bu serebral kortekste gozlemlenen harita degisikliklerine sebep olur TurleriChristopher Shaw ve Jill McEachern Noroplastisite teorisine dogru da noroplastisite calismasinda farkli cerceveler ve sistemleri kaplayan her sey dahil bir teorinin olmadigini belirtiyorlar Bununla birlikte arastirmacilar noroplastisiteyi sinir sisteminin yapisi ve islevi ile ilgili uyarlanabilir degisiklikler yapma yetenegi olarak tanimlamaktadirlar Buna bagli olarak iki tip noroplastisite siklikla tartisilmaktadir yapisal noroplastisite ve fonksiyonel noroplastisite Yapisal noroplastisite Yapisal plastisite genellikle beynin noronal baglantilarini degistirme yetisi olarak anlasilir Yeni noronlar surekli olarak uretilir ve bu tip noroplastisiteye bagli olarak yasam suresi boyunca merkezi sinir sistemine entegre edilir Gunumuzde arastirmacilar insan beyninin yapisal degisikliklerini incelemek icin coklu kesitsel goruntuleme yontemleri yani manyetik rezonans goruntuleme MRI bilgisayarli tomografi BT kullanmaktadir Bu tip noroplastisite siklikla cesitli ic veya dis uyaranlarin beynin anatomik olarak yeniden yapilanmasi uzerindeki etkisini inceler Beyindeki gri madde oranindaki degisiklikler veya sinaptik kuvvet yapisal noroplastisite ornekleri olarak kabul edilir Yapisal noroplastisite su anda mevcut akademide sinirbilim alaninda daha fazla arastirilmaktadir Islevsel noroplastisite Islevsel plastisite beynin noronlarin fonksiyonel ozelliklerini degistirme ve uyarlama yetisini ifade eder Degisiklikler hafiza elde etmek icin onceki aktiviteye cevaben aktiviteye bagli plastisite veya patolojik bir olayi telafi etmek icin noronlarin bozulmasina veya hasarina yanit olarak reaktif plastisite meydana gelebilir Sonraki durumda davranissal veya fizyolojik sureclerin geri kazanimini uretme talebine bagli olarak beynin bir kismindan beynin baska bir kismina transfer olur Aktiviteye bagli plastisitenin fizyolojik formlari ile ilgili olarak sinapslari icerenlere sinaptik plastisite denir Uzun sureli kuvvetlendirme LTP ve uzun sureli depresyon LTD bellekle iliskili sinaptik plastisite ornekleri olarak kabul edilir Son zamanlarda sinaptik plastisitenin noronlarin icsel uyarilabilirligini iceren baska bir aktiviteye bagli plastisite ile tamamlanabilecegi daha acik hale gelmistir ki bu icsel plastisite olarak adlandirilmaktadir Bu homeostatik plastisitenin aksine bir ag icindeki bir noronun genel aktivitesini korumak zorunda degildir ancak anilarin kodlanmasina katkida bulunur Calismalar hokkabazlik video oyunu oynama veya muzik egitimi gibi farkli yasam deneyimlerinin islevsel plastisite ile iliskili oldugunu gostermistir Uygulamalar ve ornekYetiskin beyni tamamen sabit noronal devrelerle kablolu degildir Noronal devrelerin egitime ve yani sira yaralanmaya bagli olarak kortikal ve subkortikal yeniden kablolanmasinin bircok ornegi vardir Yetiskin memeli beyninde norogenezin beyin hucrelerinin dogumunun meydana geldigine dair saglam kanitlar vardir ve bu degisiklikler yasliliga kadar devam edebilir Norogenez icin kanitlar esas olarak hipokampus ve koku alma sogancigi ile sinirlidir ancak mevcut arastirmalar beyincik de dahil olmak uzere beynin diger bolumlerinin de dahil olabilecegini gostermistir Bununla birlikte yeni noronlarin yerlesik devrelere katilimi ile induklenen yeniden kablolamanin derecesi bilinmemektedir ve bu yeniden kablolamanin islevsel olarak fazla olmasi gerekebilir Serebral korteks de dahil olmak uzere birbiriyle iliskili cok sayida yapiyi iceren beynin sinaptik aglarinin aktif deneyime bagli olarak yeniden duzenlenmesi icin simdi bol miktarda kanit var Bu surecin molekuler ve ultrayapisal seviyelerde nasil gerceklestiginin spesifik detaylari aktif sinirbilim arastirmalarinin konusudur Deneyimin beynin sinaptik organizasyonunu etkileme sekli genel zihin teorisi ve Noral Darwinizm de dahil olmak uzere bir dizi beyin fonksiyonu teorisinin temelini olusturur Noroplastisite kavrami ayni zamanda Aplysia gibi omurgasiz hayvan modellerinde klasik sartlandirma calismalarinda sinaptik yapinin ve fonksiyonun deneyim odakli degisimiyle iliskili bellek ve ogrenme teorilerinin merkezinde yer alir Beyin hasarinin tedavisi Noroplastisitenin sasirtici bir sonucu belirli bir islevle iliskili beyin aktivitesinin farkli bir yere aktarilabilmesidir bu normal deneyimlerden kaynaklanabilir ve ayrica beyin hasarinin iyilesme surecinde ortaya cikar Noroplastisite yaralanmanin fonksiyonel sonuclarina rehabilitasyon yaklasimlari baglaminda edinilmis beyin hasarinin hedefe yonelik deneyimsel terapotik programlarla tedavisi icin bilimsel temeli destekleyen temel konudur Noroplastisite en azindan kismen inme sonrasi fizik tedavi ile fonksiyonel sonuclardaki gelismeleri aciklayan bir teori olarak populerlik kazanmaktadir Degisim mekanizmasi olarak kortikal yeniden yapilanmayi oneren kanitlarla desteklenen rehabilitasyon teknikleri arasinda kisitlamaya bagli hareket terapisi fonksiyonel elektriksel stimulasyon vucut agirligi destegi ile kosu bandi egitimi ve sanal gerceklik terapisi bulunmaktadir Robot destekli terapi noroplastisite yoluyla calismasi gerektigi varsayilan yeni bir tekniktir ancak su anda bu yontemi kullanirken degisimin kesin mekanizmalarini belirlemek icin yeterli kanit yoktur Bir grup arastirmaci beyin hasari olan hastalarda artan progesteron enjeksiyon seviyelerini iceren bir tedavi gelistirdi Travmatik beyin hasari TBI ve inme sonrasi progesteron verilmesi odem inflamasyon ve noronal hucre olumunu azaltir ve mekansal referans bellegi ve duyusal motor iyilesmesini artirir Klinik bir calismada agir yaralanan bir grup hasta uc gunluk progesteron enjeksiyonundan sonra mortalitede 60 lik bir azalmaya sahipti Bununla birlikte 2014 yilinda New England Tip Dergisi nde yayinlanan ve 882 hastanin cok merkezli NIH tarafindan finanse edilen faz III klinik calismasinin sonuclarini detaylandiran bir calisma akut travmatik beyin hasarinin progesteron hormonu ile tedavisinin plasebo ile karsilastirildiginda hastalara anlamli bir fayda saglamadigini buldu Gorme Yillar boyunca arastirmacilar insanlarin erken cocukluk doneminde binokuler gorme ozellikle stereopsi almak zorunda olduklarini ya da asla kazanamayacaklarini varsaydilar Bununla birlikte son yillarda ambliyopi yakinsama yetersizligi veya diger stereo gorme anomalileri olan kisilerde basarili gelismeler noroplastisitenin baslica ornekleri haline gelmistir binokuler gorme gelismeleri ve stereopsis iyilesmesi artik bilimsel ve klinik arastirmalarin aktif alanlaridir Beyin egitimi Beyin egitimi bilissel egitim tekniklerini ifade eder Bazi sirketler su anda beyin egitici bilgisayar programlari ozellikle internet veya bilgisayar tabanli beyin egitimi sunmaktadir Duyu protezleri Noroplastisite duyusal fonksiyonun gelisiminde rol oynar Beyin olgunlasmamis dogar ve dogumdan sonra duyusal girdilere uyum saglar Isitsel sistemde konjenital isitme bozuklugunun 1000 yeni dogandan 1 ini etkileyen dogustan gelen oldukca sik bir durum isitsel gelisimi etkiledigi ve isitsel sistemi aktive eden duyu protezlerinin implantasyonunun isitsel sistemin eksikliklerini engelledigi ve fonksiyonel olgunlasmayi uyardigi gosterilmistir Plastisite icin hassas bir donem olmasi nedeniyle yasamin ilk 2 4 yilinda bu tur bir mudahale icin de hassas bir donem vardir Sonuc olarak konusma oncesi sagir cocuklarda erken koklear implantasyon kural olarak cocuklarin ana dilini ogrenmelerine ve akustik iletisim kazanmalarina izin verir Fantom uzuvlar Ayna kutusunun sematik aciklamasi Hasta saglam uzuvu kutunun bir tarafina bu durumda sag el ve kesilmis uzuvu diger tarafa yerlestirir Ayna nedeniyle hasta elin eksik uzuvun nerede olacaginin bir yansimasini gorur daha dusuk kontrastla gosterilir Boylece hasta yasama donen uzvun simdi iyi eli hareket ettirdiginde hareket ettigini gosteren yapay gorsel geri bildirim alir Fantom uzuv hissi fenomeninde bir kisi vucudunun kesilmis bir kisminda agri veya his hissetmeye devam eder Bu ampute lerin 60 80 inde meydana gelen garip bir sekilde yaygindir Bunun icin bir aciklama noroplastisite kavramina dayanmaktadir cunku cikarilan ekstremitelerin kortikal haritalarinin postcentral girusta cevrelerindeki alanla mesgul olduguna inanilmaktadir Bu korteksin cevresindeki alandaki aktivitenin onceden kesilmis uzuvdan sorumlu olan korteks bolgesi tarafindan yanlis yorumlanmasina neden olur Fantom uzuv hissi ve noroplastisite arasindaki iliski karmasiktir 1990 larin basinda VS Ramachandran fantom uzuvlarin kortikal yeniden eslesmenin sonucu oldugunu teorize etti Bununla birlikte 1995 yilinda Herta Flor ve meslektaslari kortikal yeniden eslemenin sadece fantom agrisi olan hastalarda oldugunu gosterdi Arastirmalari fantom ekstremite agrisinin belirtilen duyumlardan ziyade kortikal yeniden yapilanmanin algisal korelasyonu oldugunu gosterdi Bu fenomen bazen uyumsuz plastisite olarak adlandirilir 2009 da Lorimer Moseley ve Peter Brugger kol ampute bireylerini hayali uzuvlarini imkansiz yapilandirmalara donusturmek icin gorsel goruntuler kullanmaya tesvik ettikleri dikkate deger bir deney gerceklestirdiler Yedi ozneden dordu fantom uzvun imkansiz hareketlerini gerceklestirmeyi basardi Bu deney deneklerin hayali uzuvlarinin noral temsilini degistirdigini ve vucuttan geri bildirim yokken imkansiz hareketleri gerceklestirmek icin gerekli motor komutlarini urettigini gostermektedir Yazarlar Aslinda bu bulgu beynin plastisitesi hakkindaki anlayisimizi genisletmektedir cunku vucudun zihinsel temsilindeki derin degisikliklerin sadece ic beyin mekanizmalari tarafindan induklenebileceginin kanitidir beyin gercekten kendini degistirir Kronik agri Kronik agridan muzdarip kisiler daha once yaralanmis olabilecek ancak su anda saglikli olan bolgelerde uzun sureli agri yasamaktadir Bu fenomen hem periferik hem de merkezi olarak sinir sisteminin uyumsuz bir sekilde yeniden duzenlenmesi nedeniyle noroplastisite ile ilgilidir Doku hasari doneminde zararli uyaranlar ve iltihaplanma periferden merkezi sinir sistemine nosiseptif girdinin yukselmesine neden olur Cevresinden uzun sureli nosisepsiyon daha sonra agrili bolge icin somatotopik organizasyonunu degistirmek ve merkezi duyarlilasmaya neden olmak icin kortikal duzeyde noroplastik bir tepki ortaya cikarir Ornegin karmasik bolgesel agri sendromu yasayan bireyler elin agizda kontralateral olarak azalmis kortikal somatotopik temsili ve ayrica el ve agiz arasinda azalmis bir bosluk gosterirler Ek olarak kronik agrinin beyindeki gri madde hacmini kuresel olarak ve daha spesifik olarak prefrontal korteks ve sag talamusta onemli olcude azalttigi bildirilmistir Bununla birlikte tedaviyi takiben kortikal reorganizasyon ve gri cevher hacmindeki bu anormallikler ve semptomlari giderilir Fantom ekstremite agrisi kronik bel agrisi ve karpal tunel sendromu icin benzer sonuclar bildirilmistir Meditasyon Bazi calismalar meditasyon yapmayi gri maddenin kortikal kalinligi veya yogunlugundaki farkliliklarla iliskilendirilmistir Bu iliskilendirmeyi gosteren ve en iyi bilinen calismalardan biri 2000 yilinda Harvard Universitesinden tarafindan yonetildi bir sinir bilimci olan Dalai Lama ile isbirligi yaparak meditasyonun beyindeki etkileri konusunda deneyler yapti Elde ettigi sonuclar uzun sureli veya kisa sureli meditasyon uygulamasinin dikkat kaygi depresyon korku ofke ve vucudun kendini iyilestirme yetenegi gibi niteliklerle iliskili beyin bolgelerinde farkli aktivite duzeyleriyle sonuclandigini gostermektedir Bu fonksiyonel degisikliklere beynin fiziksel yapisinda degisikliklere neden olmus olabilir Fitness ve egzersiz Aerobik egzersiz beyin kaynakli norotrofik faktor BDNF insulin benzeri buyume faktoru 1 IGF 1 ve vaskuler endotelyal buyumefaktoru VEGF gibi norotrofik faktorlerin noronlarin buyumesini veya hayatta kalmasini destekleyen bilesikler uretimini artirarak tesvik eder Hipokampuste egzersize bagli olusan norojenez olculebilir gelismelerle iliskilidir Birkac aylik bir sure boyunca surekli aerobik egzersiz yurutme fonksiyonunda yani davranisin nde klinik olarak onemli gelismelere ve ozellikle de bilissel kontrolle iliskilendirilmis bircok beyin bolgesinde gri madde hacminde artisa neden olur Aerobik egzersize yanit olarak gri madde hacminde en buyuk gelismeleri gosteren beyin yapilari prefrontal korteks ve hipokampus On singulat korteks paryetal korteks serebellum kaudat nukleus ve nukleus akumulatlarinda orta derecede iyilesmeler gorulur Daha yuksek fiziksel olarak formda olma skorlari VO2 max ile olculur daha iyi yurutme fonksiyonu daha cabuk islem hizi ve daha buyuk hacimde hipokampus kaudat cekirdegi ve cekirdek akumulatorleri ile iliskilidir Insan ekolokasyonu Insan ekolokasyonu insanlarin cevrelerini yankilardan algilamalari icin ogrenilmis bir beceridir Bu yetenek bazi kor insanlar tarafindan etrafta yonlerini bulmak ve cevresini ayrintili olarak algilamak icin kullanilir 2010 ve 2011 yillarinda fonksiyonel manyetik rezonans goruntuleme tekniklerini kullanan calismalar beynin gorsel isleme ile iliskili bolumlerinin kendilerini yeni ekolokasyon becerisine uyarlandigini gostermistir Ornegin kor hastalarla yapilan calismalar bu hastalar tarafindan duyulan tiklama yankilarinin secmelere degil gormeye ayrilmis beyin bolgeleri tarafindan islendigini gostermektedir DEHB uyaricilari DEHB olan bireyler hakkindaki MRI calismalari uzerine yazilan incelemelerde dikkat eksikligi hiperaktivite bozuklugunun DEHB amfetamin veya metilfenidat gibi uyaricilarla uzun sureli tedavisinin DEHB olan kisilerde bulunan beyin yapisinda ve fonksiyonundaki anormallikleri azalttigini ve beynin farkli bolumlerinde islevini iyilestirdigini gostermektedir ornegin bazal gangliyonun sag Cocuklarda Noroplastisite normal bir parcasi olarak en cok cocukluk doneminde aktiftir ve ayni zamanda risk ve dayaniklilik acisindan cocuklar icin ozellikle onemli bir mekanizma olarak gorulebilir Travmanin beynin bircok bolgesini olumsuz etkiledigi ve sempatik sinir sistemini surekli aktivasyona zorladigi icin buyuk bir risk olarak kabul edilir Travma beynin baglantilarini travma yasayan cocuklarin asiri uyanik veya asiri uyarilmis olabilecekleri sekilde degistirir Lakin bir cocugun beyni noroplastisite eylemleriyle bu olumsuz etkilerle basa cikabilir Insan gelisiminde noroplastisitenin bircok ornegi vardir Justine Ker ve Stephen Nelson tarafindan yazilan bir makalede muzik egitiminin noroplastisite uzerindeki etkileri incelenmistir Muzik egitimi deneyime bagli bir plastisite seklidir Bu beyindeki degisikliklerin bireye ozgu deneyimlere dayanarak meydana gelmesidir Bunun ornekleri birden fazla dil ogrenmek spor yapmak tiyatro yapmak vb Hyde tarafindan 2009 yilinda yapilan bir arastirma 15 ay gibi kisa bir surede bile muzik egitimi alindiginda cocuklarin beynindeki degisikliklerin gozlemlenebildigini gosterdi Ker ve Nelson cocuklarin beynindeki bu plastisite derecesinin cocuklar icin gelisimsel bozukluklar ve norolojik hastaliklar ile bir tur mudahale saglamaya yardimci olabilecegini ileri suruyor Hayvanlarda Tek bir yasamda bir hayvan turunun bireyleri beyin morfolojisinde cesitli degisikliklerle karsilasabilir Bu farkliliklarin coguna beyindeki hormonlarin salinmasi neden olur digerleri ise evrimsel faktorlerin veya gelisimsel surecin urunudur Yanit davranislarini gelistirmek veya uretmek icin turlerde donemsel olarak bazi degisiklikler meydana gelir Donemsel Beyin Degisiklikleri Beyin davranisini ve morfolojisini diger donemsel davranislara uyacak sekilde degistirmek hayvanlarda nispeten yaygindir Bu degisiklikler ureme mevsiminde ciftlesme sansini artirabilir Donemsel beyin morfolojisi degisikliginin ornekleri bircok sinif ve tur icinde bulunabilir Aves sinifinda siyah sapkali bulbullerin sonbahar aylarinda hipokampuslerinin hacminde bir artis ve hipokampusteki sinirsel baglantilarin guculendigi gorulur Hipokampusteki mekansal hafiza ile ilgili olan bu morfolojik degisiklikler kemirgenlerde ve amfibilerde de gorulebildigi icin kuslar ile sinirli degildir Otucu kuslarda beyindeki bircok sarki kontrol cekirdegi ciftlesme mevsiminde boyut olarak artar Kuslar arasinda beyin morfolojisindeki degisikliklerle sarki modellerinin frekansinin ve ses seviyesinin etkilenmesi yaygindir Gonadotropin salgilatici hormon GnRH immunoreaktivitesi veya hormon alimi gun boyunca daha uzun sure isik alan Avrupa sigirciklarinda azalir Bir gastropod olan beyindeki inhibitorlerin etkinliginin artmasi nedeniyle ciftlesme mevsimi disinda yumurta birakan hormonlarin daha basarili bir sekilde inhibisyonuna sahiptir Inhibitor dogasindaki degisiklikler ile ilgili beynin bolgeleri insanlarda ve diger memelilerde de bulunabilir Amfibi Bufo japonicus ta amigdalanin bir kismi ureme oncesinde ve hazirda bekletme sirasinda ureme sonrasi oldugundan daha buyuktur Donemsel beyin varyasyonu bircok memelide gorulur Disi koyunlarda hipotalamusunun bir kismi ureme mevsiminde yilin diger zamanlarina gore GnRH ye daha acik olmasi yaygindir Insanlar bu kisimlarin daha buyuk oldugu sonbaharda hipotalamik suprachiasmatik cekirdegin ve icindeki vazopressin immunoreaktif noronlarinin boyutunda bir degisiklik yasarlar Ilkbaharda her ikisi de boyut olarak kuculur Travmatik Beyin Hasari Arastirmasi grubu bir maymunun motor korteksinin bir kismina kan akisinin engellenmesi ile kucuk bir inme enfarktus induklenirse vucudun hasarli beyin alanina uyarildiginda ona bitisik alanlarda hareketle tepki veren kisminin hareket ettigini bulmustur Bir calismada dokuz normal maymunda intrakortikal mikrostimulasyon ICMS haritalama teknikleri kullanilmistir Bazilarina iskemik enfarktus prosedurleri digerlerine ise ICMS prosedurleri uygulandi Iskemik enfarktuslu maymunlar yiyecek alimi sirasinda daha fazla parmak fleksiyonu surdurdu ve birkac ay sonra bu acik preoperatif seviyelere dondu Distal on ayak temsili ile ilgili olarak enfarktus sonrasi haritalama prosedurleri hareket temsillerinin bitisik hasarsiz korteks boyunca yeniden organize edildigini ortaya koydu Hasarli ve hasarsiz alanlar arasindaki etkilesimin anlasilmasi inmeli hastalarda daha iyi tedavi planlari icin bir temel saglar Mevcut arastirma bir inme sonucu serebral korteksin motor bolgelerinde meydana gelen degisikliklerin izlenmesini icerir Boylece beynin yeniden yapilanma surecinde meydana gelen olaylar tespit edilebilir Nudo ayrica fizyoterapi farmakoterapi ve elektriksel stimulasyon terapisi gibi inmelerden iyilesmeyi artirabilecek tedavi planlarini incelemede de yer almaktadir Vanderbilt Universitesi nde profesor olan Jon Kaas talamusun somatosensoryal alani 3b ve ventroposterior VP cekirdeginin makak maymunlarindaki servikal seviyelerde uzun suredir tek tarafli dorsal kolon lezyonlarindan nasil etkilendigini gosterebildi Yetiskin beyinler yaralanma sonucu degisme yetenegine sahiptir ancak yeniden yapilanmanin kapsami yaralanmanin boyutuna baglidir Son arastirmasi bircok duyu kullanarak vucut algisi ve hareketlerinin hissini iceren somatosensoriyel sisteme odaklaniyor Genellikle somatosensoriyel korteksin hasari vucut algisinin bozulmasina neden olur Kaas in arastirma projesi bu sistemlerin somatosensoriyel bilissel motor sistemleri yaralanmadan kaynaklanan plastik degisikliklere nasil tepki verdigine odaklanmaktadir Noroplastisite ile ilgili yeni bir calisma Emory Universitesi nde bir takim doktorlar ve arastirmacilardan olusan ekip ozellikle Dr Donald Stein ve Dr David Wright ile yapilan calismalari icermektedir Bu 40 yildaki travmatik beyin yaralanmalarinin tedavisinde onemli sonuclari olan ilk tedavi olup ayni zamanda bilinen hicbir yan etki yaratmaz ve uygulanmasi ucuzdur Dr Stein disi farelerin beyin yaralanmalarindan erkek farelerden daha iyi iyilestigini ve ostrus dongusunun belirli noktalarinda disilerin daha da iyi iyilestigini fark etti Bu fark farkli progesteron seviyelerine atfedilebilir daha yuksek progesteron seviyeleri farelerde beyin hasarindan daha hizli iyilesmeye yol acar Bununla birlikte klinik calismalar progesteronun travmatik beyin hasari insan hastalari icin onemli bir fayda saglamadigini gostermistir Yaslanma 26 ila 106 yas arasindaki kisilerin frontal korteksinin transkripsiyonel profili 40 yasindan sonra ve ozellikle 70 yasindan sonra disa vurum azaltilmis bir dizi gen tanimlamistir Sinaptik plastisitede merkezi rol oynayan genler yastan en onemli sekilde etkilenmisti ve genellikle zaman icinde azalmis disa vurum gosterdi Yaslanan gen promotorlerinde kortikal DNA hasari muhtemelen oksidatif DNA hasari da belirgin bir artis gosterdi Reaktif oksijen turlerinin sinaptik plastisite ve bilissel islevin duzenlenmesinde onemli bir rolu oldugu gorulmektedir Buna ragmen reaktif oksijen turlerindeki yasa bagli artislar da bu islevlerde bozulmalara neden olmus olabilir Cok dillilik Cok dilliligin insanlarin davranislari ve bilisleri uzerindeki olumlu etkisi gunumuzde iyi bilinmektedir Cok sayida calisma birden fazla dili calisan kisilerin yalnizca bir dili konusan insanlardan daha iyi bilissel islevlere ve esnekliklere sahip oldugunu gostermistir Iki dilli kisilerin tek dilli olanlardan daha uzun dikkat surelerine daha guclu organizasyon ve analiz becerilerine ve daha iyi bir zihin teorisine sahip olduklari bulunmustur Arastirmacilar cok dilliligin daha iyi bilissellik uzerindeki etkisinin noroplastisiteye bagli oldugunu bulmuslardir Onde gelen bir calismada norologlar saglikli tek dilli ve iki dilli kisilerde beynin yapisal plastisitesini gorsellestirmek icin VBM yontemi kullandilar Ilk once iki grup arasindaki gri ve beyaz madde yogunlugundaki farkliliklari arastirdilar ve beyin yapisi ile dil edinme yasi arasindaki iliskiyi buldular Sonuclar cok dilli bireyler icin alt parietal kortekste gri madde yogunlugunun tek dilli bireylerden onemli olcude daha yuksek oldugunu gostermistir Arastirmacilar ayrica erken yasta iki dilli olanlarin ayni bolgedeki daha gec iki dilli olanlara gore daha fazla gri madde yogunluguna sahip oldugunu kesfettiler Alt parietal korteks dil ogrenimi ile yuksek oranda iliskili olan ve calismanin VBM sonucuna karsilik gelen bir beyin bolgesidir Son calismalar birden fazla dil ogrenmenin sadece beyni yeniden yapilandirmakla kalmayip beynin plastisite kapasitesini de artirdigini bulmustur Son zamanlarda yapilan bir arastirma cok dilliligin sadece gri maddeyi degil beynin beyaz maddesini de etkiledigini buldu Beyaz madde ogrenme ve iletisim ile buyuk olcude iliskili olan miyelinli aksonlardan olusur Norolinguistler tek dili ve iki dili bilen insanlarin beyaz madde yogunlugunu belirlemek icin bir difuzyon tensor goruntuleme DTI tarama yontemi kullandilar Her iki dili gunluk yasamda aktif olarak kullanan iki dilli bireylerde beyaz madde yollarinda artan miyelinasyonlar bulundu Birden fazla dil kullanma talebi beyin ve gri madde icinde daha verimli baglanti gerektirir ve bu da cok dilli kisiler icin daha fazla beyaz madde yogunlugu ile sonuclanir Beyindeki bu degisikliklerin genetik egilimden mi yoksa cevresel taleplerden mi kaynaklandigi hala tartisilsa da bircok kanit erken cok dilli bireylerin cevresel sosyal deneyimin beyinde yapisal ve islevsel yeniden yapilanmayi etkiledigini gostermektedir Ayrica bakiniz en en en en Kinesiyoloji en en Kaynakca Neuroplasticity Physical Management in Neurological Rehabilitation Ingilizce Elsevier Health Sciences 2004 ss 58 72 ISBN 978 0 7234 3285 2 Neuroplasticity in the spinal cord Neurological Rehabilitation Chapter 3 Neuroplasticity in the spinal cord 3rd Ingilizce China Elsevier Inc Chapters 2013 ISBN 978 0 12 807792 4 a b Chemical and Anatomical Plasticity of Brain Changes in brain through experience demanded by learning theories are found in experiments with rats Science 146 3644 610 9 Ekim 1964 a b Brain mechanisms in conditioning and learning Neurosciences Research Program Bulletin 4 3 349 354 1966 a b Rakic P Ocak 2002 Neurogenesis in adult primate neocortex an evaluation of the evidence Nature Reviews Neuroscience 3 1 65 71 doi 10 1038 nrn700 PMID 11823806 a b Harnessing neuroplasticity modern approaches and clinical future The International Journal of Neuroscience 128 11 1061 1077 Kasim 2018 Re opening Windows Manipulating Critical Periods for Brain Development Cerebrum 2012 11 Temmuz 2012 Ryugo D K and Limb C J 2000 Brain Plastivity The impact of the environment on the brain as it relates to hearing and deafness 6 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde In Cochlear Implants Principles amp Practices Dordrecht Kluwer Academic Publishers Brain Plasticity and Reorganization Before During and After Glioma Resection Glioblastoma 2016 ss 225 236 ISBN 978 0 323 47660 7 Activity dependent neural plasticity from bench to bedside Neuron 80 3 729 41 Ekim 2013 a b Structural and functional neuroplasticity in human learning of spatial routes NeuroImage 125 256 266 Ocak 2016 Recent findings with both animals and humans suggest that decreases in microscopic movements of water in the hippocampus reflect short term neuroplasticity resulting from learning Here we examine whether such neuroplastic structural changes concurrently alter the functional connectivity between hippocampus and other regions involved in learning These concurrent changes characterize the multidimensionality of neuroplasticity as it enables human spatial learning a b Pascual Leone A Freitas C Oberman L Horvath JC Halko M Eldaief M Bashir S Vernet M Shafi M Westover B Vahabzadeh Hagh AM Rotenberg A Kasim 2011 Characterizing brain cortical plasticity and network dynamics across the age span in health and disease with TMS EEG and TMS fMRI Brain Topography 24 3 4 302 15 doi 10 1007 s10548 011 0196 8 PMC 3374641 2 PMID 21842407 Aspects of the search for neural mechanisms of memory Annual Review of Psychology 47 1 32 1996 a b Meghan O Rourke Train Your Brain 18 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde 25 April 2007 LeDoux JE 2002 Synaptic self how our brains become who we are New York United States Viking s 137 ISBN 978 0 670 03028 6 a b The Impact of Studying Brain Plasticity Frontiers in Cellular Neuroscience 13 66 66 2019 Adult neuroplasticity more than 40 years of research Neural Plasticity 2014 5 541870 2014 Shaw C McEachern J Ed 2001 Toward a theory of neuroplasticity London England Psychology Press ISBN 978 1 84169 021 6 1945 1950 1952 2010 Dinamica Cerebral 27 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Facsimil edition of Volumen I 1945 and Volumen II 1950 Madrid Inst S Ramon y Cajal CSIC Suplemento I 1952 Trab Inst Cajal Invest Biol first ed Suplemento II 2010 Santiago de Compostela Spain Red Tematica en Tecnologias de Computacion Artificial Natural RTNAC and Universidad de Santiago de Compostela USC 978 84 9887 458 7 Open Access 30 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde For a recent review in English see this article Open Access 29 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde English translation of Article of 1952 and Indexes of Vol I 1945 and Vol II 1950 Open Access 15 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde The effects of an enriched environment on the histology of the rat cerebral cortex The Journal of Comparative Neurology 123 111 20 Agustos 1964 Brain Science Podcast Episode 10 Neuroplasticity Wired Science Video Mixed Feelings PBS 22 Aralik 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Haziran 2010 a b c d Doidge N 2007 The Brain That Changes Itself New York Viking ISBN 978 0 670 03830 5 Rkthomas myweb uga edu 20 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Haziran 2010 PDF Cognitive Affective amp Behavioral Neuroscience 2 2 141 8 Haziran 2002 1 Mart 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Haziran 2020 Recalling routes around london activation of the right hippocampus in taxi drivers The Journal of Neuroscience 17 18 7103 10 Eylul 1997 Acquiring the Knowledge of London s layout drives structural brain changes Current Biology 21 24 2109 14 Aralik 2011 Navigation related structural change in the hippocampi of taxi drivers Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 97 8 4398 403 Nisan 2000 2 Haziran 2016 5 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Haziran 2020 Wall JT Xu J Wang X Eylul 2002 Human brain plasticity an emerging view of the multiple substrates and mechanisms that cause cortical changes and related sensory dysfunctions after injuries of sensory inputs from the body Brain Research Brain Research Reviews 39 2 3 181 215 doi 10 1016 S0165 0173 02 00192 3 PMID 12423766 Neuronal plasticity as an adaptive property of the central nervous system Annals of Anatomy Anatomischer Anzeiger 174 5 383 91 Ekim 1992 Reorganization and plastic changes of the human brain associated with skill learning and expertise Frontiers in Human Neuroscience 8 55 35 2014 Promoting functional plasticity in the damaged nervous system Science 227 4694 1544 52 Mart 1985 The Benefits of Exercise on Structural and Functional Plasticity in the Rodent Hippocampus of Different Disease Models Brain Plasticity 1 1 97 127 Ekim 2015 The other side of the engram experience driven changes in neuronal intrinsic excitability Nature Reviews Neuroscience 4 11 885 900 Kasim 2003 Plasticity of intrinsic neuronal excitability PDF Current Opinion in Neurobiology 54 73 82 Subat 2019 3 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 20 Haziran 2020 SK2 channels in cerebellar Purkinje cells contribute to excitability modulation in motor learning specific memory traces PLOS Biology 18 1 e3000596 Ocak 2020 Ponti G Peretto P Bonfanti L Haziran 2008 Reh TA Ed Genesis of neuronal and glial progenitors in the cerebellar cortex of peripuberal and adult rabbits PLOS ONE 3 6 e2366 Bibcode 2008PLoSO 3 2366P doi 10 1371 journal pone 0002366 PMC 2396292 2 PMID 18523645 Plasticity and redundancy in the integration of adult born neurons in the hippocampus Neurobiology of Learning and Memory 155 136 142 Kasim 2018 Neuroplasticity and its applications for rehabilitation American Journal of Therapeutics 18 1 70 80 Ocak 2011 a b Profound deafness in childhood The New England Journal of Medicine 363 15 1438 50 Ekim 2010 Tapered progesterone withdrawal enhances behavioral and molecular recovery after traumatic brain injury Experimental Neurology 195 2 423 9 Ekim 2005 a b Stein Donald Plasticity Personal interview Alyssa Walz 19 November 2008 Progesterone offers no significant benefit in traumatic brain injury clinical trial 27 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Emory University Atlanta GA Vedamurthy 27 Aralik 2012 Recovery of stereopsis in adults through training in a virtual reality task Journal of Vision 12 14 Article 53 Hess Subat 2013 New insights into amblyopia binocular therapy and noninvasive brain stimulation Journal of AAPOS 17 1 ss 89 93 A systematic meta analytic review of evidence for the effectiveness of the Fast ForWord language intervention program Journal of Child Psychology and Psychiatry and Allied Disciplines 52 3 224 35 Mart 2011 Developmental neuroplasticity after cochlear implantation Trends in Neurosciences 35 2 111 22 Subat 2012 a b Age effects on gray matter volume and attentional performance in Zen meditation Neurobiology of Aging 28 10 1623 7 Ekim 2007 a b Long term meditation is associated with increased gray matter density in the brain stem NeuroReport 20 2 170 4 Ocak 2009 a b The underlying anatomical correlates of long term meditation larger hippocampal and frontal volumes of gray matter NeuroImage 45 3 672 8 Nisan 2009 Patterns of cortical reorganization in complex regional pain syndrome Neurology 61 12 1707 15 Aralik 2003 Chronic back pain is associated with decreased prefrontal and thalamic gray matter density The Journal of Neuroscience 24 46 10410 5 Kasim 2004 22 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Haziran 2020 Reorganization of motor and somatosensory cortex in upper extremity amputees with phantom limb pain The Journal of Neuroscience 21 10 3609 18 Mayis 2001 Extensive reorganization of primary somatosensory cortex in chronic back pain patients Neuroscience Letters 224 1 5 8 Mart 1997 20 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Haziran 2020 Somatosensory cortical plasticity in carpal tunnel syndrome a cross sectional fMRI evaluation NeuroImage 31 2 520 30 Haziran 2006 Meditation experience is associated with increased cortical thickness NeuroReport 16 17 1893 7 Kasim 2005 Long term meditators self induce high amplitude gamma synchrony during mental practice Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 101 46 16369 73 Kasim 2004 Begley 20 Ocak 2007 How Thinking Can Change the Brain dalailama com 9 Mayis 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Mayis 2007 Davidson Ocak 2008 PDF IEEE Signal Processing Magazine 25 1 176 174 12 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Nisan 2018 Frith 17 Subat 2007 Stop meditating start interacting New Scientist 7 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Haziran 2020 Cerebral hemodynamics of the aging brain risk of Alzheimer disease and benefit of aerobic exercise Frontiers in Physiology 5 6 Ocak 2014 Exercise related improvements in brain function and structure may be conferred by the concurrent adaptations in vascular function and structure Aerobic exercise increases the peripheral levels of growth factors e g BDNF IFG 1 and VEGF that cross the blood brain barrier BBB and stimulate neurogenesis and angiogenesis Trejo et al 2001 Lee et al 2002 Fabel et al 2003 Lopez Lopez et al 2004 A meta analytic review of the effects of exercise on brain derived neurotrophic factor Journal of Psychiatric Research 60 56 64 Ocak 2015 Consistent evidence indicates that exercise improves cognition and mood with preliminary evidence suggesting that brain derived neurotrophic factor BDNF may mediate these effects The aim of the current meta analysis was to provide an estimate of the strength of the association between exercise and increased BDNF levels in humans across multiple exercise paradigms We conducted a meta analysis of 29 studies N 1111 participants examining the effect of exercise on BDNF levels in three exercise paradigms 1 a single session of exercise 2 a session of exercise following a program of regular exercise and 3 resting BDNF levels following a program of regular exercise Moderators of this effect were also examined Results demonstrated a moderate effect size for increases in BDNF following a single session of exercise Hedges g 0 46 p lt 0 001 Further regular exercise intensified the effect of a session of exercise on BDNF levels Hedges g 0 59 p 0 02 Finally results indicated a small effect of regular exercise on resting BDNF levels Hedges g 0 27 p 0 005 Effect size analysis supports the role of exercise as a strategy for enhancing BDNF activity in humans The aging hippocampus interactions between exercise depression and BDNF The Neuroscientist 18 1 82 97 Subat 2012 Effect of aerobic exercise on cognition academic achievement and psychosocial function in children a systematic review of randomized control trials Preventing Chronic Disease 10 E174 Ekim 2013 Physical activity and cognitive function in individuals over 60 years of age a systematic review Clinical Interventions in Aging 9 661 82 2014 The Influence of Exercise on Cognitive Abilities Comprehensive Physiology 3 2013 ss 403 28 ISBN 9780470650714 Physical activity fitness and gray matter volume Neurobiology of Aging 35 Suppl 2 S20 8 Eylul 2014 Benefits of regular aerobic exercise for executive functioning in healthy populations Psychonomic Bulletin amp Review 20 1 73 86 Subat 2013 Cognitive control in the self regulation of physical activity and sedentary behavior Frontiers in Human Neuroscience 8 747 2014 Human Echolocation I Journal of Vision 10 7 1050 13 Agustos 2010 Neural correlates of natural human echolocation in early and late blind echolocation experts PLOS ONE 6 5 e20162 2011 Meta analysis of functional magnetic resonance imaging studies of inhibition and attention in attention deficit hyperactivity disorder exploring task specific stimulant medication and age effects JAMA Psychiatry 70 2 185 98 Subat 2013 Effect of psychostimulants on brain structure and function in ADHD a qualitative literature review of magnetic resonance imaging based neuroimaging studies The Journal of Clinical Psychiatry 74 9 902 17 Eylul 2013 Meta analysis of structural MRI studies in children and adults with attention deficit hyperactivity disorder indicates treatment effects Acta Psychiatrica Scandinavica 125 2 114 26 Subat 2012 Basal ganglia regions like the right globus pallidus the right putamen and the nucleus caudatus are structurally affected in children with ADHD These changes and alterations in limbic regions like ACC and amygdala are more pronounced in non treated populations and seem to diminish over time from child to adulthood Treatment seems to have positive effects on brain structure Resilience in children threatened by extreme adversity frameworks for research practice and translational synergy Development and Psychopathology 23 2 493 506 Mayis 2011 Schore 2001 The effects of early relational trauma on right brain development affect regulation and infant mental health Infant Mental Health Journal 1 2 201 269 Perinatal brain damage in children Gene Expression to Neurobiology and Behavior Human Brain Development and Developmental Disorders Progress in Brain Research 189 2011 ss 139 154 ISBN 9780444538840 Musical training shapes structural brain development The Journal of Neuroscience 29 10 3019 25 Mart 2009 Ker J Nelson S 2019 The Effects of Musical Training on Brain Plasticity and Cognitive Processes Jr Neuro Psych and Brain Res JNPBR 127 a b c Immunocytochemical localization of GnRH precursor in the hypothalamus of European starlings during sexual maturation and photorefractoriness Journal of Neuroendocrinology 9 3 235 43 Mart 1997 a b c D M Parry A R Goldsmith Ultrastructural evidence for changes in synaptic input to the hypothalamic luteinizing hormone releasing hormone neurons in photosensitive and photorefractory starlings J Neuroendocrinol 5 1993 pp 387 395 a b c Seasonal fluctuations in the secretory response of neuroendocrine cells of Aplysia californica to inhibitors of protein kinase A and protein kinase C General and Comparative Endocrinology 109 3 356 65 Mart 1998 a b c Hofman MA Swaab DF 1992 Seasonal changes in the suprachiasmatic nucleus of man Neurosci Lett 139 2 257 260 a b A brain for all seasons cyclical anatomical changes in song control nuclei of the canary brain Science New York N Y 214 4527 1368 70 Aralik 1981 a b The volume of the toad medial amygdala anterior preoptic complex is sexually dimorphic and seasonally variable Neuroscience Letters 44 3 253 8 Subat 1984 a b Evidence for seasonal plasticity in the gonadotropin releasing hormone GnRH system of the ewe changes in synaptic inputs onto GnRH neurons Endocrinology 138 3 1240 50 Mart 1997 Seasonal recruitment of hippocampal neurons in adult free ranging black capped chickadees Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 91 23 11217 21 Kasim 1994 Seasonal variation in hippocampal volume in a food storing bird the black capped chickadee Journal of Neurobiology 27 1 15 25 Mayis 1995 Seasonal plasticity in the song nuclei of wild rufous sided towhees Brain Research 734 1 2 79 85 Eylul 1996 Anthony D Tramontin Eliot A Brenowitz Seasonal plasticity in the adult brain Trends in Neurosciences Volume 23 Issue 6 1 June 2000 Pages 251 258 Reorganization of remote cortical regions after ischemic brain injury a potential substrate for stroke recovery Journal of Neurophysiology 89 6 3205 14 Haziran 2003 Large scale reorganization in the somatosensory cortex and thalamus after sensory loss in macaque monkeys The Journal of Neuroscience 28 43 11042 60 Ekim 2008 Coulter Department of Biomedical Engineering BME Faculty Bme gatech edu 24 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Haziran 2010 news emory edu 10 Aralik 2014 27 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Aralik 2016 Gene regulation and DNA damage in the ageing human brain Nature 429 6994 883 91 Haziran 2004 Reactive oxygen species in the regulation of synaptic plasticity and memory Antioxidants amp Redox Signaling 14 10 2013 54 Mayis 2011 Neurolinguistics structural plasticity in the bilingual brain Nature 431 7010 757 Ekim 2004 The effects of bilingualism on the white matter structure of the brain Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 112 5 1334 7 Subat 2015 Neuroplasticity changes in grey matter induced by training Nature 427 6972 311 2 Ocak 2004 Anatomical correlates of learning novel speech sounds Neuron 35 5 997 1010 Agustos 2002 BibliyografyaBuonomano DV Mart 1998 Cortical plasticity from synapses to maps Annual Review of Neuroscience 21 149 86 doi 10 1146 annurev neuro 21 1 149 PMID 9530495 Edelman Gerald Bright Air Brilliant Fire On the Matter of the Mind Basic Books 1992 Reprint edition 1993 0 465 00764 3 Edelman and Jean Pierre Changeux editors The Brain Transaction Publishers 2000 Merzenich MM Nelson RJ Stryker MP Schoppmann A Zook JM Nisan 1984 Somatosensory cortical map changes following digit amputation in adult monkeys The Journal of Comparative Neurology 224 4 591 605 doi 10 1002 cne 902240408 PMID 6725633 Pinaud R Tremere LA De Weerd P Ed 2006 Plasticity in the visual system from genes to circuits New York Springer ISBN 978 0 387 28190 2 Pinaud R Tremere LA Ed 2006 Immediate early genes in sensory processing cognitive performance and neurological disorders New York Springer ISBN 978 0 387 33603 9 Begley Sharon 5 Kasim 2004 The Wall Street Journal Washington D C s B1 2 Subat 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Donoghue JP Kasim 2002 PDF Nature Neuroscience 5 Suppl 1085 8 doi 10 1038 nn947 PMID 12403992 20 July 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 June 2020 Flor H Temmuz 2002 Phantom limb pain characteristics causes and treatment The Lancet Neurology 1 3 182 9 doi 10 1016 S1474 4422 02 00074 1 PMID 12849487 Hirstein W Eylul 1998 The perception of phantom limbs The D O Hebb lecture Brain 121 9 1603 30 doi 10 1093 brain 121 9 1603 PMID 9762952 Cohen W Hodson A O Hare A Boyle J Durrani T McCartney E Mattey M Naftalin L Watson J Haziran 2005 Effects of computer based intervention through acoustically modified speech Fast ForWord in severe mixed receptive expressive language impairment outcomes from a randomized controlled trial Journal of Speech Language and Hearing Research 48 3 715 29 doi 10 1044 1092 4388 2005 049 PMID 16197283 Giszter SF Ocak 2008 Spinal cord injury present and future therapeutic devices and prostheses Neurotherapeutics 5 1 147 62 doi 10 1016 j nurt 2007 10 062 PMC 2390875 2 PMID 18164494 Mahncke HW Connor BB Appelman J Ahsanuddin ON Hardy JL Wood RA Joyce NM Boniske T Atkins SM Merzenich MM Agustos 2006 Memory enhancement in healthy older adults using a brain plasticity based training program a randomized controlled study Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 103 33 12523 8 Bibcode 2006PNAS 10312523M doi 10 1073 pnas 0605194103 PMC 1526649 2 PMID 16888038 Stein DG Hoffman SW Temmuz Agustos 2003 Concepts of CNS plasticity in the context of brain damage and repair The Journal of Head Trauma Rehabilitation 18 4 317 41 doi 10 1097 00001199 200307000 00004 PMID 16222128 Nudo RJ Milliken GW Mayis 1996 Reorganization of movement representations in primary motor cortex following focal ischemic infarcts in adult squirrel monkeys Journal of Neurophysiology 75 5 2144 9 doi 10 1152 jn 1996 75 5 2144 PMID 8734610 Fine C Kaiser A Kasim 2013 Plasticity plasticity plasticity and the rigid problem of sex PDF Trends in Cognitive Sciences 17 11 550 1 doi 10 1016 j tics 2013 08 010 PMID 24176517 20 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 20 Haziran 2020 Wieloch T Nikolich K Haziran 2006 Mechanisms of neural plasticity following brain injury Current Opinion in Neurobiology 16 3 258 64 doi 10 1016 j conb 2006 05 011 PMID 16713245 VideolarRamachandran Phantom Limb Syndrome about consciousness mirror neurons and phantom limb syndromeDiger okumalarRebuilt how becoming part computer made me more human Boston Houghton Mifflin 2005 ISBN 978 0 618 37829 6 Dis baglantilarMedical Subject Headings Neuroplasticity Neuro Myths Separating Fact and Fiction in Brain Based Learning 26 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde by Sara Bernard