Norveç ekonomisi, stratejik alanlarda devlet mülkiyeti barındıran gelişmiş bir karma ekonomidir. Küresel iş döngülerine duyarlı olmasına rağmen, Norveç ekonomisi sanayi devrinin başlangıcından bu yana sağlam bir büyüme göstermiştir. Ülke, diğer Avrupa ülkeleriyle karşılaştırıldığında çok yüksek bir yaşam ölçünlerine ve güçlü bir şekilde bütünleşik refah sistemine sahiptir. Norveç'in çağdaş üretim ve refah sistemi, doğal kaynakların, özellikle Kuzey Denizi petrolünün kullanımı ile üretilen bir finansal birikime bağlıdır.
Norveç ekonomisi | |
---|---|
Derece | 23. (nominal) / 48. (SAGP) |
Para birimi | 1 Norveç kronu (NOK) = 100 øre= 0.1 EUR |
Mali yıl | takvim yılı |
Ticaret organizasyonları | OECD, WTO, Avrupa Ekonomik Alanı ve diğerleri |
İstatistikler | |
GSYİH | 400 milyar $ (nominal; 2018) |
GSYİH büyüme | |
Kişi başı GSYİH | $70,660 (SAGP; 2017) |
Sektörel GSYİH dağılımı | tarım: % 1.6; endüstri: % 34.7; hizmet: % 63.5 (2016 tahm.) [1] |
Enflasyon (TÜFE) | %0.2 (2017 tahm.) |
Gini katsayısı | 25.9 (2017) |
İşgücü | 2.8 milyon (2015 tahm.) |
Sektörel işgücü dağılımı | tarım: %2.7; sanayi: % 18.3; servis: % 79 (2015) [2] |
İşsizlik | %4.0 (Kasım 2017) |
Ortalama gayrisafi maaş | NOK 44,300 (US$5,300) aylık (2017) |
Ana endüstriler | |
İş yapılma kolaylığı sıralaması | |
Dış ticaret | |
İhracat | $92.4 milyar (2016 tahm.) |
İhraç malları | petrol ve petrol ürünleri, makine ve ekipmanları, metaller, kimyasallar, gemiler, balık |
Ana ihracat ortakları | |
İthalat malları | makine ve ekipman, kimyasallar, metaller, gıda maddeleri |
Ana ithalat ortakları | |
DYY sermayesi | $200 milyar (2013) [3] |
Gayrisafi dış borç | $626 milyar (Aralık 2016) [4] |
Kamu maliyesi | |
GSYİH'nın %30.3'ü (2012 tahm.) | |
Gelirler | $0.3 trilyon (2012 tahm.) |
Giderler | $0.2 trilyon (2012 tahm.) |
Ekonomik yardım | yardım: $4.0 milyar RKY, GSYİH'nın % 1.1'i (2017) [5] |
Kredi derecelendirme | |
Dış rezervler | $59 milyar (Mayıs 2017) |
Ana veri kaynağı: CIA World Fact Book Diğer bir bilgi verilmemiş, değerlerin tümü ABD Doları ile ifade edilmiştir. |

2016 Birleşmiş Milletler verilerine göre, Lüksemburg ve İsviçre ile birlikte Norveç, dünyadaki 70.000 ABD dolarının üzerindeki kişi başına GSYİH'ya sahip olan, ada ülkeleri veya mikrodevletler gibi olmayan üç ülkedir.
Geçmiş
Ön endüstri devrimi
Sanayi devriminden önce, Norveç ekonomisi büyük ölçüde tarım, kerestecilik ve balıkçılığa dayanıyordu. Kıtlık ender olmasına rağmen Norveçliler genellikle hatırı sayılır ölçüde kıtlık koşullarında yaşıyorlardı. ve Østfold'daki bazı verimli alanlar hariç, ekinler yulaf, çavdar ve arpa gibi sert tahıllarla sınırlıydı; ve koyun, keçi, sığır, domuz ve bazı kümes hayvanları konusunda, çiftlik hayvanları bulunmadığında, bu, avcılık ile tamamlanmıştı. Orta ve Kuzey Norveç bölgelerinde, Samiler, göçebe olarak ren geyiği gütmeye devam etti. Kıyılarda balık avı yapmak tehlikeli bir işti, ancak ringa balığı, morina (arktik morina), ve diğer soğuk su türleri gibi balıklar bolca bulunmaktaydı. Patatesin Norveç'e getirilmesi (18. yüzyılda) Norveçliler için önemli bir rahatlama sağladı.
Tüm kıyılar boyunca, balıkların (morina, ringa balığı, halibut ve diğer soğuk su türleri dahil olmak üzere) hasat edilmesi çiftçiliğe önemli bir katkıydı ve Kuzey ve Batı'daki birçok alanda birincil ev geçimiydi. Balıkçılık genellikle ekin yetiştiriciliği ve küçük çiftliklerde besi hayvanı yetiştirilmesi ile desteklenmiştir. Norveç'teki ekonomik koşullar kendilerini feodal sistemin oluşumuna borçlu hissettirmedi, ancak birkaç Kral konuya göre, şövalye olan sadık kişileri toprakla ödüllendirmişti. Kendine ait toprağı olan çiftçiler—ve olmaya devam edenler— Norveç tarımında ana iş unsuru idi, ancak 19. yüzyıla kadar çiftçiler, çiftçiliğe elverişli arazilerden uzaklaştılar. Birçok tarım ailesi, olarak yoksulluğa indirgenmiş ve için bir itici güç unsuru olarak hizmet etmiştir.
Endüstri devrimi
Kaynak: Norveç İstatistik Kurumu
Kongsberg, Røros ve 'deki madenciliğin yanı sıra, 19. yüzyılın ortalarında Norveç'te kurulan ilk tekstil fabrikaları ile sanayileşme geldi. Ancak girişimcilerin siyaseti bankaların bu gereksinimlere hizmet etmesine yol açtığında ilk büyük sanayi işletmeleri ortaya çıkmıştı.
Endüstriler ayrıca tarım işkolunda yerinden edilmiş çok sayıda birey için görevlendirme de sağladı. Endüstriden gelen ücretler tarımdan gelenleri aştığından, vardiya, ekili arazide ve kırsal nüfusta uzun vadeli bir düşüş eğilimi başlattı. İşçi sınıfı, kendi mahalleleri, kültürü ve siyaseti ile Norveç'te ayrı bir olgu haline geldi.
Sosyal demokratik reformlar ve devlet mülkiyeti
Norveç'teki sosyalist hareketin kökleri tehlikeli çalışma koşullarına, sömürücü emek ilişkileri politikalarına ve toplu pazarlık talebine dayanıyordu. Sosyalizm ana akım emek hareketinin bir parçası haline geldikçe, aynı zamanda ana akım siyasi söylemin de bir parçası haline geldi.
Devlet, stratejik petrol kesimi (Statoil), hidroelektrik enerji üretimi (), alüminyum üretimi (Norsk Hydro), en büyük Norveç Bankası (DNB) ve telekomünikasyon sağlayıcısı (Telenor) gibi önemli sanayi kollarında büyük mülkiyet konumlarına sahiptir. Hükûmet halka açık şirketlerin %31,6'sını kontrol etmektedir. Listede olmayan şirketler dahil edildiğinde, devletin sahiplikte daha yüksek bir payı vardır (esas olarak doğrudan petrol lisansı sahipliğinden dolayı).
II. Dünya Savaşı'ndan sonra, Norveç İşçi Partisi, Başbakan olarak Einar Gerhardsen ile, gelir dağılımını dengelemeyi, yoksulluğu ortadan kaldırmayı, emeklilik, tıbbi bakım ve engellilik gibi sosyal hizmetlerin herkese sağlamasını ve sermayenin daha fazlasını kamu güveni içine almayı amaçlayan bir dizi sosyal demokratik reform başlattı.
Son derece ilerici gelir vergileri, katma değer vergisi getirilmesi ve çok çeşitli özel ek ücretler ve vergiler, Norveç'i dünyanın en çok vergi uygulanan ekonomilerinden biri haline getirdi. Yetkililer, özellikle isteğe bağlı, otomobil, tütün, alkol, kozmetik vb. alanlardaki harcamalar için özel vergiler koymuştur.
Norveç'in uzun vadeli sosyal demokrasi politikaları, geniş kapsamlı hükûmet bilgilerinin takibi ve nüfusun homojenliği, özellikle ekonomik araştırmalar için sağlıklı veri sağlamış ve Norveç'in akademik araştırmaları, bu dönemde makroekonomi alanına önemli katkılarda bulunduğunu kanıtlamıştır. Norveç petrol ihraç eden bir ülke haline geldiğinde, ekonomik etkiler daha ileri çalışmalara girişim sağlamıştır.
Petrol ve endüstrileşme sonrası
Petrol ihraç eden ülke
Kaynak: Norveç İstatistik Kurumu
Mayıs 1963'te Norveç, Kuzey Denizi bölgesindeki doğal kaynaklar üzerinde egemenlik haklarını savunmuştu. Keşif, ilk kuyunun sondaj kulesi ile açıldığı 19 Temmuz 1966'da başladı.[]Neftle, ilk olarak 1967'de Stavanger'ın yaklaşık 190 km batısında, kıta sahanlığındaki karşılaşıldı. İlk keşif sonuçsuzdu, ta ki 'in 21 Ağustos 1969'da petrol bulmasına kadar. 1969'un sonunda, Kuzey Denizi'nde büyük petrol ve gaz kaynakları olduğu açıkça belli olmuştu. İlk petrol sahası 'ten, 1980 yılında 427.442 varil (67,957,8 m³) ham petrol çıkarıldı. O zamandan beri büyük doğal gaz kaynakları da keşfedilmiştir. Avrupa Birliği'ne katılmamak için Norveç referandumunun bakış açısı karşısında, başkanlığındaki hızla bir ulusal enerji politikası oluşturdu. Norveç, OPEC dışında kalmaya karar verdi, kendi enerji fiyatlarını dünya piyasaları ile uyumlu tuttu ve "armağan para" olarak bilinen geliri harcadı. Norveç hükûmeti kendi petrol şirketi Statoil'i kurdu ve Norsk Hydro'ya ve yeni kurulan 'a sondaj ve üretim hakkı verdi. Petrol dış satımı %78 gibi marjinal bir oranda (%24'lük standart kurumlar vergisi ve %54'lük özel bir petrol vergisi) vergilendirilmektedir.
Kuzey Denizi, üretim ve keşif için birçok teknolojik zorluğu ortaya çıkardı ve Norveç şirketleri bu zorlukları karşılamak için yeterliliklerini geliştirmeye yatırım yaptı. Stavanger ve Oslo'nun Batı banliyölerinde yetkinlik merkezleri oluşturularak, büyük ölçüde kayıp gemi inşa endüstrisinin kalıntılarından bir dizi mühendislik ve inşaat şirketi ortaya çıkmıştır. Stavanger ayrıca açık deniz (offshore) sondaj endüstrisi için arazi tabanlı evreleme alanı olmuştur. Halen Kuzey Denizi, en yüksek petrol üretimini geçmektedir. dâhil Norveç Denizi'nin ve Barents Denizi'nin büyük Norveç bölgelerinde yeni petrol ve gaz alanları bulunmuş ve geliştirilmektedir.
Avrupa Birliği ile ilgili ön koşullar
Eylül 1972'de Norveç Parlamentosu, Norveç'in Avrupa Birliği'ne katılmasının gerekip gerekmediği sorusunu halkoylamasına sundu. Öneri ince bir ayrımla geri çevrildi. Norveç hükûmeti, Avrupa Birliği ile Norveç işletmelerinin Avrupa pazarlarına kolay erişimini sağlayacak bir ticaret antlaşması müzakeresi başlattı. Zamanla, Norveç bu antlaşmayı yeniden görüşmüş ve işlemiş, sonuçta Avrupa Serbest Ticaret Birliği ve Avrupa Ekonomik Alanı'na katılmıştır.
Her ne kadar Norveç, AB'nin sanayi ve ticaret politikalarını kendi sanayi ve ticaret politikalarıyla uyumlu hale getirmeyi amaçlasa da, 1994'teki yeni bir halkoylaması 1972'de olduğu gibi aynı sonucu vermiş ve Norveç, Avrupa Birliği dışında kalan iki İskandinav ülkesinden -diğeri İzlanda- biri olagelmiştir.
Avrupa Birliği üyeliği konusunda son derece açık kamusal tartışmalar ekonomik meselelerden ziyade siyasete yönelse de, birkaç önemli yoldan ekonomik politika oluşturuldu:
- Hem politikacılar hem de halk, Norveç'in ekonomik gelişiminin, ihracat için belirli alanlarda uzmanlaşarak ve diğer her şey için ithalata dayalı yararlanmaya bağlı olduğu gerçeği konusunda uzlaşmıştır. Bu, Norveç'in kendi kendine yeterlilik yerine nüfus kalıplarını ele almak için yeniden şekillendirilen Tarım Politikası üzerinde önemli bir etkiye sahipti.
- Petrol rezervleri tükendiğinde Norveç refahını sürdürecekse, petrol gelirlerinden elde edilen gelirler özel veya kamu tüketimini azaltamazdı.
- Avrupa pazarlarına girebilmek için, Norveç iç pazarlarını Avrupa üretimine açmak zorunda kaldı. Bazı fiyatlama ve dağıtım sorunları (örneğin, alkol ve otomobiller) henüz çözülememiş olsa da, Norveç'in tüketici, sermaye ve istihdam piyasaları, genel olarak Avrupa'ya giderek daha fazla yaklaşmaktadır.[]
Norveçliler, balık çiftlikleri, tarım ürünleri, emisyon standartları vb. bir dizi ürün ve konuyla ilgili konaklama talep etmiş, ancak bunlar, iyi niyetli AB üyeleri tarafından arananlardan önemli ölçüde farklılık göstermemektedir. İlerleyen dönemde üyelik konusunun bir noktada tekrar halkoylamasına sunulması bekleniyor.
Endüstrileşme sonrası ekonomik gelişmeler
1970'lerden bu yana Norveç ekonomisi konusundaki tartışmalara çeşitli görüşler hakim olmuştur:
- Yaşam maliyeti. Big Mac Endeksine ve diğer endekslere yansıdığı şekilde Norveç, dünyanın en pahalı ülkeleri arasında yer alır. Tarihsel olarak, ulaşım maliyetleri ve serbest ticaret engelleri eşitsizliğe neden olmuş, ancak son yıllarda, Norveç iş ilişkileri, vergilendirme ve diğer alanlara, politika, önemli ölçüde katkıda bulunmuştur.
- "Anakara" endüstrilerinin rekabet gücü. Yüksek işgücü maliyeti ve Norveç çevresinin diğer yapısal özellikleri, Norveç'in petrol sonrası bir dönemde yaşam maliyetini koruyabilme yeteneği konusunda endişelere neden olmuştur. Belirli endüstrileri (korumalı endüstriler) "koruma" ve daha fazlasını "rekabete maruz bırakma" (konkurranseutsettelse) uygulamasını sona erdirmeye yönelik açık bir eğilim vardır. Bilgi teknolojilerine olan ilginin yanı sıra, son derece uzmanlaşmış teknoloji çözümleri geliştirmek ve pazarlamak için bir dizi küçük ve orta ölçekli şirket oluşturulmuştur.
- Kamu işkolu rolü. Sosyalist ve sosyalist olmayan kamu mülkiyet görüşleri arasındaki ideolojik ayrım zaman içinde azalmıştır. Norveç hükûmeti, özel sermaye piyasalarına erişim gerektiren kuruluşlar üzerindeki mülkiyetini azaltmaya çalışmış ve sermaye oluşumunu denetimde tutmaktan (veya kısıtlamaktan) daha çok girişimciliği kolaylaştıracağına vurgu yapmıştır. ""nün güvensizliği devam etmekte ve Norveç şirketleri, artık, özellikle iş ilişkileri ile ilgili olarak yoğun bir şekilde düzenlenmektedir.
- Refah devletinin geleceği. İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana, Norveç hükûmetleri; hastalık ve sakatlık hakları, asgari garantili emeklilik, ağır malî destekli veya ücretsiz evrensel sağlık, işsizlik sigortası vb. şeklinde vatandaşlarına kamu yararlarını genişletmeye ve yaymaya çalışmışlardır. Kamu politikası hala bu tür faydaların sağlanmasını desteklemektedir, ancak onları daha adil ve ihtiyaç temelli yapma konusunda artan tartışmalar da bulunmaktadır.
- Kentleşme. Birkaç on yıl boyunca, Norveç'teki Tarım Politikası asgari kendi kendine yeterlilik öncülüne dayanıyordu. Daha sonraki yıllarda, bu, nüfus kalıplarının büyük kentsel alanların dışında tutulmasına daha fazla vurgu yapılmasına yol açtı. "Bölge politikası" (distriktspolitikk) terimi, en iyi şekilde sürdürülebilir bir ekonomik temel sağlanarak eski ve büyük ölçüde kırsal Norveç'in devam etmesine izin verilmesi istemi anlamı taşır.
- Vergilendirme.
Norveç vergi sisteminin temel amacı kamu harcamaları için gelir yükseltmek olmuştur; ancak, gelirin yeniden dağıtılması, alkol ve tütün tüketiminin azaltılması gibi sosyal hedeflere ulaşmada bir araç ve belirli davranışlara karşı caydırıcı bir unsur olarak da görülmektedir. Vergi sisteminin üç unsuru tartışmayı en çok etkiliyor gibi görünüyor:
- . Bir zamanlar dünyanın en atılganlarından biri olan gelir üzerindeki en iyi aykırı (marjinal) vergi oranı zamanla azalmıştır. Buna ek olarak, Norveçliler, bazılarının tasarruf etmeyi caydırdığını belirttikleri net gelirleri için vergilendirilmektedir.
- Katma değer vergisi. Hükûmet gelirinin en büyük kaynağı. Mevcut ölçünlü oran %25, yiyecek ve içecekte %15, sinema biletleri ve toplu taşımada %8'dir.
- Özel ek ücretler ve vergiler. Hükûmet, arabalar, alkol, tütün ve çeşitli kazanımlar dâhil belirli satın alımlarla ilgili bir dizi vergi oluşturmuştur.
- Svalbard. Svalbard'da (Spitsbergen) yaşayan insanlar "Svalbardtraktaten" nedeniyle indirgenmiş vergi öderler.
- Çevresel kaygılar. Mongstad'daki rafineriler ve Alta'daki hidroelektrik santrali de içinde olmak üzere, bir dizi politik sorunun kökeni ekolojik kaygılarla oluşmuştur.
Veri
Aşağıdaki tablo 1980-2017 arası temel ekonomik verileri göstermektedir. %2'nin altındaki enflasyon yeşil renktedir.
Yıl | GSYİH (milyar ABD doları, SAGP) | Kişi başına GSYİH (ABD doları, SAGP) | GSYİH büyümesi (reel) | Enflasyon oranı (Yüzde olarak) | İşsizlik (Yüzde olarak) | Devlet borcu (GSYİH'nın %'si olarak) |
---|---|---|---|---|---|---|
1980 | 61.3 | 14,968 | ▲%10.9 | %1.7 | %46.7 | |
1981 | ▲%13.6 | ▲%2.0 | ▼%42.5 | |||
1982 | ▲%11.3 | ▲%2.6 | ▼%37.7 | |||
1983 | ▲%8.5 | ▲%3.4 | ▼%34.7 | |||
1984 | ▲%6.2 | ▼%3.1 | ▼%34.5 | |||
1985 | ▲%5.7 | ▼%2.6 | ▲%36.2 | |||
1986 | ▲%7.2 | ▼%2.0 | ▲%45.1 | |||
1987 | ▲%8.7 | ▲%2.1 | ▼%37.7 | |||
1988 | ▲%6.7 | ▲%3.1 | ▼%31.8 | |||
1989 | ▲%4.5 | ▲%4.9 | ▼%31.7 | |||
1990 | ▲%4.1 | ▲%5.2 | ▼%28.4 | |||
1991 | ▲%3.4 | ▲%5.5 | ▲%38.4 | |||
1992 | ▲%2.3 | ▲%5.9 | ▲%44.1 | |||
1993 | ▲%2.3 | ▲%52.6 | ||||
1994 | ▼%5.4 | ▼%49.6 | ||||
1995 | ▲%2.5 | ▼%4.9 | ▼%32.1 | |||
1996 | ▼%4.8 | ▼%27.8 | ||||
1997 | ▲%2.6 | ▼%4.0 | ▼%25.2 | |||
1998 | ▲%2.5 | ▼%3.2 | ▼%22.9 | |||
1999 | ▲%2.4 | ▲%24.3 | ||||
2000 | ▲%3.1 | ▲%3.4 | ▲%28.1 | |||
2001 | ▲%3.0 | ▲%3.5 | ▼%26.7 | |||
2002 | ▲%3.9 | ▲%33.5 | ||||
2003 | ▲%2.5 | ▲%4.5 | ▲%42.7 | |||
2004 | ▲%43.5 | |||||
2005 | ▲%4.6 | ▼%42.0 | ||||
2006 | ▲%2.3 | ▼%3.4 | ▲%53.3 | |||
2007 | ▼%2.5 | ▼%49.2 | ||||
2008 | ▲%2.6 | ▼%47.2 | ||||
2009 | ▲%2.2 | ▲%3.2 | ▼%41.9 | |||
2010 | ▲%2.4 | ▲%3.6 | ▲%42.3 | |||
2011 | ▼%3.3 | ▼%28.8 | ||||
2012 | ▼%3.2 | ▲%30.2 | ||||
2013 | ▲%2.1 | ▲%3.5 | ▲%30.4 | |||
2014 | ▼%28.8 | |||||
2015 | ▲%2.2 | ▲%4.4 | ▲%33.1 | |||
2016 | ▲%3.6 | ▲%4.8 | ▲%36.7 | |||
2017 | ▼%4.2 |
Ekonomik yapı ve sürekli büyüme
Norveç'in petrol ihraç eden bir ülke olarak ortaya çıkması, Norveç ekonomi politikası için bir dizi sorunu gündeme getirmiştir. Norveç'in insan sermayesi yatırımlarının büyük kısmının petrolle ilgili işkollarında yoğunlaştığına dair endişeler bulunmaktadır. Eleştiriciler, Norveç'in ekonomik yapısının vasıflı işgücü gerektirmeyen doğal kaynaklara bağlı olduğunu, ekonomik büyümenin bu doğal kaynaklar için talep ve fiyat dalgalanmalarına karşı oldukça savunmasız kaldığına dikkat çekmiştir. Norveç Devlet Emeklilik Fonu, petrol gelirlerine bağımlılığa karşı korunma sağlamak için çeşitli çabaların bir parçasıdır.
1970'lerden beri petrol patlaması nedeniyle, İsveç ve özellikle Finlandiya gibi diğer İskandinav ülkelerinin aksine, özel sektörde yeni endüstrilerin geliştirilmesine ve teşvik edilmesine yardımcı olmak için çok az hükûmet teşviki yapılmıştır. Ancak, son on yılda uluslararası rekabet edebilecek yeni “anakara” endüstrilerinin oluşumunu teşvik etmek için ulusal ve yerel yönetim seviyelerinde bazı teşvikler görülmeye başlanmıştır. İleri teknoloji endüstrisi özlemlerine ek olarak, gelecek için istihdam kaynağı olarak küçük işletmelerin büyümesini teşvik etmeye yönelik artan bir ilgi de vardır. 2006 yılında Norveç hükûmeti bu iş büyümesini kolaylaştırmak için dokuz "uzmanlık merkezi" kurmuştur. Daha sonra Haziran 2007'de hükûmet, Norveç'teki kanser araştırmalarının %80'inin Oslo'ya yakın bir yerde gerçekleştiğine ve Norveç'in biyoteknoloji şirketlerinin çoğuna yakın olduğu gerçeğine dayanarak, Oslo Kanser Kümelenmesinin (OCC, Oslo Cancer Cluster) bir uzmanlık merkezi olarak oluşumuna katkıda bulunmuştur.
Bölgesel değişim
Bölge | Kişi başına GSYİH, 2015 | ||
---|---|---|---|
Euro olarak | EU-28 ortalamasının %'si | ||
29,000 | %100 | ||
46,300 | %160 | ||
En zengin | Oslo ve Akershus | 51,800 | %178 |
Agder and Rogaland | 40,600 | %140 | |
Vestlandet | 39,400 | %136 | |
Trøndelag | 35,500 | %122 | |
Nord-Norge | 33,500 | %115 | |
Sør-Østlandet | 30,000 | %103 | |
En fakir | Hedmark ve Oppland | 29,100 | %100 |
Kaynak: Eurostat
Kaynakça
- ^ "Convert NOK/USD. Norway Krone to United States Dollar". XE. 18 Ekim 2013. 5 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2017.
- ^ a b c "Norway". Uluslararası Para Fonu. 16 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2018.
- ^ "GINI index (World Bank estimate) - Data". data.worldbank.org. Dünya Bankası. 16 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2018.
- ^ "26 Nisan 2018". ssb.no. SSB Norway. 18 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2018.
- ^ "Earnings of all employees". SSB.no. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2017.
- ^ "Ease of Doing Business in Norway". doingbusiness.org. Doing Business. 23 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2017.
- ^ "Export Partners of Norway". CIA World Factbook. CIA. 2012. 15 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.
- ^ Photo by Michael Gwyther-Jones. "OEC Norway (NOR) Exports, Imports, and Trade Partners". Atlas.media.mit.edu. 30 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2017.
- ^ "Import Partners of Norway". CIA World Factbook. 16 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2018.
- ^ "Sovereigns rating list". Standard & Poor's. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2011.
- ^ a b c Rogers, Simon; Sedghi, Ami (15 Nisan 2011). "How Fitch, Moody's and S&P rate each country's credit rating" [Fitch, Moody's ve S&P, her ülkenin kredi notunu nasıl değerlendiriyor?]. theguardian.com. The Guardian. 1 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2011.
- ^ "International Reserves and Foreign Currency Liquidity Norway". Uluslararası Para Fonu. 1 Şubat 2017. 2 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2017.
- ^ The economic effects of north sea oil on the manufacturing sector 2 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [Kuzey Denizi petrolünün üretim kesimine ekonomik etkileri], Hilde Christiane Bjørnland
- ^ Overview of the Norwegian oil and gas sector 23 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [Norveç petrol ve gaz sektörüne genel bakış], Danimarka Büyükelçiliği, Oslo
- ^ "Archived copy" (PDF). 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2012.
- ^ The Oil Industry and Government Strategy in the North Sea 29 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [Kuzey Denizi'nde petrol endüstrisi ve Hükümet stratejisi], Øystein Noreng
- ^ "The rich cousin". economist.com. The Economist. 1 Şubat 2013. 15 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2013.
- ^ "United Nations Statistics Division - National Accounts". unstats.un.org. Birleşmiş Milletler. 18 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2018.
- ^ Riber, Lars; Dypvik, Henning; Sørlie, Ronald (2015). "Altered basement rocks on the Utsira High and its surroundings, Norwegian North Sea" [Norveç Kuzey Denizi'nde Utsira High ve çevresi üzerinde, değişmiş dip kayaları] (PDF). Norveç Jeolojisi Dergisi. 95 (1). ss. 57-89. 13 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Şubat 2018.
- ^ "Norway Corporate Taxes on corporate income" [Norveç'te kurumsal gelirler üzerindeki kurumlar vergisi]. 22 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2018.
- ^ "Report for Selected Countries and Subjects" [Seçili Ülkeler ve Konular İçin Rapor]. www.imf.org (İngilizce). IMF. 8 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2018.
- ^ a b Aldridge, Susan (1 Haziran 2008), Norway's Oncology Efforts are Coalescing [Norveç'in Onkoloji Çabaları Birleşiyor], Clinical Research & Diagnostics, 28, Mary Ann Liebert, Inc., ss. 58-60, ISSN 1935-472X, OCLC 77706455, erişim tarihi: 3 Ocak 2010[]
- ^ Gross domestic product (GDP) at current market prices by NUTS 2 regions [NUTS 2 bölgelerine göre geçerli piyasa fiyatlarında gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH)], Eurostat, 24 Ekim 2017, 24 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 26 Şubat 2019
Dış bağlantılar
- OECD'nin Norveç ülke sitesi 16 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- OECD Norveç Ekonomisi Anketi6 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Dünya Bankası Norveç Özet Ticaret İstatistikleri 16 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ITC'ler tarafından sağlanan Norveç tarafından uygulanan tarifeler, ITC Pazar Erişim Haritası[], gümrük tarifeleri ve pazar gereksinimleri için çevrimiçi bir veritabanı.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Norvec ekonomisi stratejik alanlarda devlet mulkiyeti barindiran gelismis bir karma ekonomidir Kuresel is dongulerine duyarli olmasina ragmen Norvec ekonomisi sanayi devrinin baslangicindan bu yana saglam bir buyume gostermistir Ulke diger Avrupa ulkeleriyle karsilastirildiginda cok yuksek bir yasam olcunlerine ve guclu bir sekilde butunlesik refah sistemine sahiptir Norvec in cagdas uretim ve refah sistemi dogal kaynaklarin ozellikle Kuzey Denizi petrolunun kullanimi ile uretilen bir finansal birikime baglidir Norvec ekonomisiOsloDerece23 nominal 48 SAGP Para birimi1 Norvec kronu NOK 100 ore 0 1 EURMali yiltakvim yiliTicaret organizasyonlariOECD WTO Avrupa Ekonomik Alani ve digerleriIstatistiklerGSYIH400 milyar nominal 2018 GSYIH buyume2 2018 tahm Kisi basi GSYIH 73 450 nominal 2017 70 660 SAGP 2017 Sektorel GSYIH dagilimitarim 1 6 endustri 34 7 hizmet 63 5 2016 tahm 1 Enflasyon TUFE 0 2 2017 tahm Gini katsayisi25 9 2017 Isgucu2 8 milyon 2015 tahm Sektorel isgucu dagilimitarim 2 7 sanayi 18 3 servis 79 2015 2 Issizlik 4 0 Kasim 2017 Ortalama gayrisafi maasNOK 44 300 US 5 300 aylik 2017 Ana endustrilerPetroldogalgaztasimacilikbalikcilikgida islemegemi yapimiseluloz ve kagitmetallerkimyasallarmadenciliktekstilIs yapilma kolayligi siralamasi8 2018 Dis ticaretIhracat 92 4 milyar 2016 tahm Ihrac mallaripetrol ve petrol urunleri makine ve ekipmanlari metaller kimyasallar gemiler balikAna ihracat ortaklari Birlesik Krallik 22 2 Almanya 17 9 Hollanda 10 2 Fransa 6 6 Isvec 6 1 Belcika 5 0Ithalat mallarimakine ve ekipman kimyasallar metaller gida maddeleriAna ithalat ortaklari Isvec 12 0 Almanya 11 8 Cin 9 8 2015 Birlesik Krallik 6 7 ABD 6 6 Danimarka 6 0DYY sermayesi 200 milyar 2013 3 Gayrisafi dis borc 626 milyar Aralik 2016 4 Kamu maliyesiGSYIH nin 30 3 u 2012 tahm Gelirler 0 3 trilyon 2012 tahm Giderler 0 2 trilyon 2012 tahm Ekonomik yardimyardim 4 0 milyar RKY GSYIH nin 1 1 i 2017 5 Kredi derecelendirmeStandard amp Poor s AAA Yerel AAA Dis AAA T amp C degerlendirme Gorunum Duragan Moody s Aaa Gorunum Duragan Fitch AAA Gorunum DuraganDis rezervler 59 milyar Mayis 2017 Ana veri kaynagi CIA World Fact Book Diger bir bilgi verilmemis degerlerin tumu ABD Dolari ile ifade edilmistir Norvec in GSYIH si 1979 dan 2004 e kadar Kaynak Norvec Istatistik Kurumu 2016 Birlesmis Milletler verilerine gore Luksemburg ve Isvicre ile birlikte Norvec dunyadaki 70 000 ABD dolarinin uzerindeki kisi basina GSYIH ya sahip olan ada ulkeleri veya mikrodevletler gibi olmayan uc ulkedir GecmisOn endustri devrimi Sanayi devriminden once Norvec ekonomisi buyuk olcude tarim kerestecilik ve balikciliga dayaniyordu Kitlik ender olmasina ragmen Norvecliler genellikle hatiri sayilir olcude kitlik kosullarinda yasiyorlardi ve Ostfold daki bazi verimli alanlar haric ekinler yulaf cavdar ve arpa gibi sert tahillarla sinirliydi ve koyun keci sigir domuz ve bazi kumes hayvanlari konusunda ciftlik hayvanlari bulunmadiginda bu avcilik ile tamamlanmisti Orta ve Kuzey Norvec bolgelerinde Samiler gocebe olarak ren geyigi gutmeye devam etti Kiyilarda balik avi yapmak tehlikeli bir isti ancak ringa baligi morina arktik morina ve diger soguk su turleri gibi baliklar bolca bulunmaktaydi Patatesin Norvec e getirilmesi 18 yuzyilda Norvecliler icin onemli bir rahatlama sagladi Tum kiyilar boyunca baliklarin morina ringa baligi halibut ve diger soguk su turleri dahil olmak uzere hasat edilmesi ciftcilige onemli bir katkiydi ve Kuzey ve Bati daki bircok alanda birincil ev gecimiydi Balikcilik genellikle ekin yetistiriciligi ve kucuk ciftliklerde besi hayvani yetistirilmesi ile desteklenmistir Norvec teki ekonomik kosullar kendilerini feodal sistemin olusumuna borclu hissettirmedi ancak birkac Kral konuya gore sovalye olan sadik kisileri toprakla odullendirmisti Kendine ait topragi olan ciftciler ve olmaya devam edenler Norvec tariminda ana is unsuru idi ancak 19 yuzyila kadar ciftciler ciftcilige elverisli arazilerden uzaklastilar Bircok tarim ailesi olarak yoksulluga indirgenmis ve icin bir itici guc unsuru olarak hizmet etmistir Endustri devrimiSermaye olusumu 1865 2003 Kaynak Norvec Istatistik Kurumu Kongsberg Roros ve deki madenciligin yani sira 19 yuzyilin ortalarinda Norvec te kurulan ilk tekstil fabrikalari ile sanayilesme geldi Ancak girisimcilerin siyaseti bankalarin bu gereksinimlere hizmet etmesine yol actiginda ilk buyuk sanayi isletmeleri ortaya cikmisti Endustriler ayrica tarim iskolunda yerinden edilmis cok sayida birey icin gorevlendirme de sagladi Endustriden gelen ucretler tarimdan gelenleri astigindan vardiya ekili arazide ve kirsal nufusta uzun vadeli bir dusus egilimi baslatti Isci sinifi kendi mahalleleri kulturu ve siyaseti ile Norvec te ayri bir olgu haline geldi Sosyal demokratik reformlar ve devlet mulkiyeti Norvec teki sosyalist hareketin kokleri tehlikeli calisma kosullarina somurucu emek iliskileri politikalarina ve toplu pazarlik talebine dayaniyordu Sosyalizm ana akim emek hareketinin bir parcasi haline geldikce ayni zamanda ana akim siyasi soylemin de bir parcasi haline geldi Devlet stratejik petrol kesimi Statoil hidroelektrik enerji uretimi aluminyum uretimi Norsk Hydro en buyuk Norvec Bankasi DNB ve telekomunikasyon saglayicisi Telenor gibi onemli sanayi kollarinda buyuk mulkiyet konumlarina sahiptir Hukumet halka acik sirketlerin 31 6 sini kontrol etmektedir Listede olmayan sirketler dahil edildiginde devletin sahiplikte daha yuksek bir payi vardir esas olarak dogrudan petrol lisansi sahipliginden dolayi II Dunya Savasi ndan sonra Norvec Isci Partisi Basbakan olarak Einar Gerhardsen ile gelir dagilimini dengelemeyi yoksullugu ortadan kaldirmayi emeklilik tibbi bakim ve engellilik gibi sosyal hizmetlerin herkese saglamasini ve sermayenin daha fazlasini kamu guveni icine almayi amaclayan bir dizi sosyal demokratik reform baslatti Son derece ilerici gelir vergileri katma deger vergisi getirilmesi ve cok cesitli ozel ek ucretler ve vergiler Norvec i dunyanin en cok vergi uygulanan ekonomilerinden biri haline getirdi Yetkililer ozellikle istege bagli otomobil tutun alkol kozmetik vb alanlardaki harcamalar icin ozel vergiler koymustur Norvec in uzun vadeli sosyal demokrasi politikalari genis kapsamli hukumet bilgilerinin takibi ve nufusun homojenligi ozellikle ekonomik arastirmalar icin saglikli veri saglamis ve Norvec in akademik arastirmalari bu donemde makroekonomi alanina onemli katkilarda bulundugunu kanitlamistir Norvec petrol ihrac eden bir ulke haline geldiginde ekonomik etkiler daha ileri calismalara girisim saglamistir Petrol ve endustrilesme sonrasiPetrol ihrac eden ulke Petrol uretimi Norvec sahasi Kaynak Norvec Istatistik Kurumu Mayis 1963 te Norvec Kuzey Denizi bolgesindeki dogal kaynaklar uzerinde egemenlik haklarini savunmustu Kesif ilk kuyunun sondaj kulesi ile acildigi 19 Temmuz 1966 da basladi kaynak belirtilmeli Neftle ilk olarak 1967 de Stavanger in yaklasik 190 km batisinda kita sahanligindaki karsilasildi Ilk kesif sonucsuzdu ta ki in 21 Agustos 1969 da petrol bulmasina kadar 1969 un sonunda Kuzey Denizi nde buyuk petrol ve gaz kaynaklari oldugu acikca belli olmustu Ilk petrol sahasi ten 1980 yilinda 427 442 varil 67 957 8 m ham petrol cikarildi O zamandan beri buyuk dogal gaz kaynaklari da kesfedilmistir Avrupa Birligi ne katilmamak icin Norvec referandumunun bakis acisi karsisinda baskanligindaki hizla bir ulusal enerji politikasi olusturdu Norvec OPEC disinda kalmaya karar verdi kendi enerji fiyatlarini dunya piyasalari ile uyumlu tuttu ve armagan para olarak bilinen geliri harcadi Norvec hukumeti kendi petrol sirketi Statoil i kurdu ve Norsk Hydro ya ve yeni kurulan a sondaj ve uretim hakki verdi Petrol dis satimi 78 gibi marjinal bir oranda 24 luk standart kurumlar vergisi ve 54 luk ozel bir petrol vergisi vergilendirilmektedir Kuzey Denizi uretim ve kesif icin bircok teknolojik zorlugu ortaya cikardi ve Norvec sirketleri bu zorluklari karsilamak icin yeterliliklerini gelistirmeye yatirim yapti Stavanger ve Oslo nun Bati banliyolerinde yetkinlik merkezleri olusturularak buyuk olcude kayip gemi insa endustrisinin kalintilarindan bir dizi muhendislik ve insaat sirketi ortaya cikmistir Stavanger ayrica acik deniz offshore sondaj endustrisi icin arazi tabanli evreleme alani olmustur Halen Kuzey Denizi en yuksek petrol uretimini gecmektedir dahil Norvec Denizi nin ve Barents Denizi nin buyuk Norvec bolgelerinde yeni petrol ve gaz alanlari bulunmus ve gelistirilmektedir Avrupa Birligi ile ilgili on kosullar Eylul 1972 de Norvec Parlamentosu Norvec in Avrupa Birligi ne katilmasinin gerekip gerekmedigi sorusunu halkoylamasina sundu Oneri ince bir ayrimla geri cevrildi Norvec hukumeti Avrupa Birligi ile Norvec isletmelerinin Avrupa pazarlarina kolay erisimini saglayacak bir ticaret antlasmasi muzakeresi baslatti Zamanla Norvec bu antlasmayi yeniden gorusmus ve islemis sonucta Avrupa Serbest Ticaret Birligi ve Avrupa Ekonomik Alani na katilmistir Her ne kadar Norvec AB nin sanayi ve ticaret politikalarini kendi sanayi ve ticaret politikalariyla uyumlu hale getirmeyi amaclasa da 1994 teki yeni bir halkoylamasi 1972 de oldugu gibi ayni sonucu vermis ve Norvec Avrupa Birligi disinda kalan iki Iskandinav ulkesinden digeri Izlanda biri olagelmistir Avrupa Birligi uyeligi konusunda son derece acik kamusal tartismalar ekonomik meselelerden ziyade siyasete yonelse de birkac onemli yoldan ekonomik politika olusturuldu Hem politikacilar hem de halk Norvec in ekonomik gelisiminin ihracat icin belirli alanlarda uzmanlasarak ve diger her sey icin ithalata dayali yararlanmaya bagli oldugu gercegi konusunda uzlasmistir Bu Norvec in kendi kendine yeterlilik yerine nufus kaliplarini ele almak icin yeniden sekillendirilen Tarim Politikasi uzerinde onemli bir etkiye sahipti Petrol rezervleri tukendiginde Norvec refahini surdurecekse petrol gelirlerinden elde edilen gelirler ozel veya kamu tuketimini azaltamazdi Avrupa pazarlarina girebilmek icin Norvec ic pazarlarini Avrupa uretimine acmak zorunda kaldi Bazi fiyatlama ve dagitim sorunlari ornegin alkol ve otomobiller henuz cozulememis olsa da Norvec in tuketici sermaye ve istihdam piyasalari genel olarak Avrupa ya giderek daha fazla yaklasmaktadir kaynak belirtilmeli Norvecliler balik ciftlikleri tarim urunleri emisyon standartlari vb bir dizi urun ve konuyla ilgili konaklama talep etmis ancak bunlar iyi niyetli AB uyeleri tarafindan arananlardan onemli olcude farklilik gostermemektedir Ilerleyen donemde uyelik konusunun bir noktada tekrar halkoylamasina sunulmasi bekleniyor Endustrilesme sonrasi ekonomik gelismeler 1865 2004 arasi GSYIH buyumesi 1970 lerden bu yana Norvec ekonomisi konusundaki tartismalara cesitli gorusler hakim olmustur Yasam maliyeti Big Mac Endeksine ve diger endekslere yansidigi sekilde Norvec dunyanin en pahali ulkeleri arasinda yer alir Tarihsel olarak ulasim maliyetleri ve serbest ticaret engelleri esitsizlige neden olmus ancak son yillarda Norvec is iliskileri vergilendirme ve diger alanlara politika onemli olcude katkida bulunmustur Anakara endustrilerinin rekabet gucu Yuksek isgucu maliyeti ve Norvec cevresinin diger yapisal ozellikleri Norvec in petrol sonrasi bir donemde yasam maliyetini koruyabilme yetenegi konusunda endiselere neden olmustur Belirli endustrileri korumali endustriler koruma ve daha fazlasini rekabete maruz birakma konkurranseutsettelse uygulamasini sona erdirmeye yonelik acik bir egilim vardir Bilgi teknolojilerine olan ilginin yani sira son derece uzmanlasmis teknoloji cozumleri gelistirmek ve pazarlamak icin bir dizi kucuk ve orta olcekli sirket olusturulmustur Kamu iskolu rolu Sosyalist ve sosyalist olmayan kamu mulkiyet gorusleri arasindaki ideolojik ayrim zaman icinde azalmistir Norvec hukumeti ozel sermaye piyasalarina erisim gerektiren kuruluslar uzerindeki mulkiyetini azaltmaya calismis ve sermaye olusumunu denetimde tutmaktan veya kisitlamaktan daha cok girisimciligi kolaylastiracagina vurgu yapmistir nun guvensizligi devam etmekte ve Norvec sirketleri artik ozellikle is iliskileri ile ilgili olarak yogun bir sekilde duzenlenmektedir Refah devletinin gelecegi Ikinci Dunya Savasi ndan bu yana Norvec hukumetleri hastalik ve sakatlik haklari asgari garantili emeklilik agir mali destekli veya ucretsiz evrensel saglik issizlik sigortasi vb seklinde vatandaslarina kamu yararlarini genisletmeye ve yaymaya calismislardir Kamu politikasi hala bu tur faydalarin saglanmasini desteklemektedir ancak onlari daha adil ve ihtiyac temelli yapma konusunda artan tartismalar da bulunmaktadir Kentlesme Birkac on yil boyunca Norvec teki Tarim Politikasi asgari kendi kendine yeterlilik onculune dayaniyordu Daha sonraki yillarda bu nufus kaliplarinin buyuk kentsel alanlarin disinda tutulmasina daha fazla vurgu yapilmasina yol acti Bolge politikasi distriktspolitikk terimi en iyi sekilde surdurulebilir bir ekonomik temel saglanarak eski ve buyuk olcude kirsal Norvec in devam etmesine izin verilmesi istemi anlami tasir Vergilendirme Norvec vergi sisteminin temel amaci kamu harcamalari icin gelir yukseltmek olmustur ancak gelirin yeniden dagitilmasi alkol ve tutun tuketiminin azaltilmasi gibi sosyal hedeflere ulasmada bir arac ve belirli davranislara karsi caydirici bir unsur olarak da gorulmektedir Vergi sisteminin uc unsuru tartismayi en cok etkiliyor gibi gorunuyor Bir zamanlar dunyanin en atilganlarindan biri olan gelir uzerindeki en iyi aykiri marjinal vergi orani zamanla azalmistir Buna ek olarak Norvecliler bazilarinin tasarruf etmeyi caydirdigini belirttikleri net gelirleri icin vergilendirilmektedir Katma deger vergisi Hukumet gelirinin en buyuk kaynagi Mevcut olcunlu oran 25 yiyecek ve icecekte 15 sinema biletleri ve toplu tasimada 8 dir Ozel ek ucretler ve vergiler Hukumet arabalar alkol tutun ve cesitli kazanimlar dahil belirli satin alimlarla ilgili bir dizi vergi olusturmustur Svalbard Svalbard da Spitsbergen yasayan insanlar Svalbardtraktaten nedeniyle indirgenmis vergi oderler Cevresel kaygilar Mongstad daki rafineriler ve Alta daki hidroelektrik santrali de icinde olmak uzere bir dizi politik sorunun kokeni ekolojik kaygilarla olusmustur VeriAsagidaki tablo 1980 2017 arasi temel ekonomik verileri gostermektedir 2 nin altindaki enflasyon yesil renktedir Yil GSYIH milyar ABD dolari SAGP Kisi basina GSYIH ABD dolari SAGP GSYIH buyumesi reel Enflasyon orani Yuzde olarak Issizlik Yuzde olarak Devlet borcu GSYIH nin si olarak 1980 61 3 14 968 4 5 10 9 1 7 46 71981 68 0 16 568 1 6 13 6 2 0 42 51982 72 4 17 571 0 2 11 3 2 6 37 71983 78 3 18 936 4 0 8 5 3 4 34 71984 86 0 20 737 6 1 6 2 3 1 34 51985 93 7 22 517 5 6 5 7 2 6 36 21986 99 4 23 814 4 0 7 2 2 0 45 11987 103 7 24 707 1 8 8 7 2 1 37 71988 107 1 25 370 0 3 6 7 3 1 31 81989 112 4 26 552 1 0 4 5 4 9 31 71990 118 8 27 956 1 9 4 1 5 2 28 41991 126 6 29 610 3 1 3 4 5 5 38 41992 134 1 31 183 3 6 2 3 5 9 44 11993 141 2 32 639 2 8 2 3 5 9 52 61994 151 5 34 829 5 1 1 4 5 4 49 61995 161 0 36 850 4 2 2 5 4 9 32 11996 172 2 39 205 5 0 1 3 4 8 27 81997 184 4 41 788 5 3 2 6 4 0 25 21998 191 3 43 084 2 6 2 5 3 2 22 91999 198 2 44 297 2 0 2 4 3 2 24 32000 209 2 46 471 3 2 3 1 3 4 28 12001 218 3 48 322 2 1 3 0 3 5 26 72002 224 9 49 464 1 4 1 3 3 9 33 52003 231 5 50 629 0 9 2 5 4 5 42 72004 247 3 53 771 4 0 0 4 4 5 43 52005 262 0 56 558 2 6 1 5 4 6 42 02006 276 5 59 180 2 4 2 3 3 4 53 32007 292 3 61 909 3 0 0 7 2 5 49 22008 299 5 62 560 0 5 0 5 2 6 47 22009 296 6 61 257 1 7 2 2 3 2 41 92010 302 3 61 602 0 7 2 4 3 6 42 32011 311 6 62 656 1 0 1 3 3 3 28 82012 326 0 64 700 2 7 1 7 3 2 30 22013 334 6 65 673 1 0 2 1 3 5 30 42014 347 4 67 377 2 0 2 0 3 5 28 82015 358 1 68 796 2 0 2 2 4 4 33 12016 366 6 69 807 1 1 3 6 4 8 36 72017 380 0 71 831 1 8 1 9 4 2 36 7Ekonomik yapi ve surekli buyumeNorvec in petrol ihrac eden bir ulke olarak ortaya cikmasi Norvec ekonomi politikasi icin bir dizi sorunu gundeme getirmistir Norvec in insan sermayesi yatirimlarinin buyuk kisminin petrolle ilgili iskollarinda yogunlastigina dair endiseler bulunmaktadir Elestiriciler Norvec in ekonomik yapisinin vasifli isgucu gerektirmeyen dogal kaynaklara bagli oldugunu ekonomik buyumenin bu dogal kaynaklar icin talep ve fiyat dalgalanmalarina karsi oldukca savunmasiz kaldigina dikkat cekmistir Norvec Devlet Emeklilik Fonu petrol gelirlerine bagimliliga karsi korunma saglamak icin cesitli cabalarin bir parcasidir 1970 lerden beri petrol patlamasi nedeniyle Isvec ve ozellikle Finlandiya gibi diger Iskandinav ulkelerinin aksine ozel sektorde yeni endustrilerin gelistirilmesine ve tesvik edilmesine yardimci olmak icin cok az hukumet tesviki yapilmistir Ancak son on yilda uluslararasi rekabet edebilecek yeni anakara endustrilerinin olusumunu tesvik etmek icin ulusal ve yerel yonetim seviyelerinde bazi tesvikler gorulmeye baslanmistir Ileri teknoloji endustrisi ozlemlerine ek olarak gelecek icin istihdam kaynagi olarak kucuk isletmelerin buyumesini tesvik etmeye yonelik artan bir ilgi de vardir 2006 yilinda Norvec hukumeti bu is buyumesini kolaylastirmak icin dokuz uzmanlik merkezi kurmustur Daha sonra Haziran 2007 de hukumet Norvec teki kanser arastirmalarinin 80 inin Oslo ya yakin bir yerde gerceklestigine ve Norvec in biyoteknoloji sirketlerinin coguna yakin oldugu gercegine dayanarak Oslo Kanser Kumelenmesinin OCC Oslo Cancer Cluster bir uzmanlik merkezi olarak olusumuna katkida bulunmustur Bolgesel degisimBolge Kisi basina GSYIH 2015Euro olarak EU 28 ortalamasinin si29 000 10046 300 160En zengin Oslo ve Akershus 51 800 178Agder and Rogaland 40 600 140Vestlandet 39 400 136Trondelag 35 500 122Nord Norge 33 500 115Sor Ostlandet 30 000 103En fakir Hedmark ve Oppland 29 100 100 Kaynak EurostatKaynakca Convert NOK USD Norway Krone to United States Dollar XE 18 Ekim 2013 5 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Aralik 2017 a b c Norway Uluslararasi Para Fonu 16 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Eylul 2018 GINI index World Bank estimate Data data worldbank org Dunya Bankasi 16 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Nisan 2018 26 Nisan 2018 ssb no SSB Norway 18 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Nisan 2018 Earnings of all employees SSB no 12 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Aralik 2017 Ease of Doing Business in Norway doingbusiness org Doing Business 23 Subat 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Kasim 2017 Export Partners of Norway CIA World Factbook CIA 2012 15 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Temmuz 2013 Photo by Michael Gwyther Jones OEC Norway NOR Exports Imports and Trade Partners Atlas media mit edu 30 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Aralik 2017 Import Partners of Norway CIA World Factbook 16 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Eylul 2018 Sovereigns rating list Standard amp Poor s 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Mayis 2011 a b c Rogers Simon Sedghi Ami 15 Nisan 2011 How Fitch Moody s and S amp P rate each country s credit rating Fitch Moody s ve S amp P her ulkenin kredi notunu nasil degerlendiriyor theguardian com The Guardian 1 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2011 International Reserves and Foreign Currency Liquidity Norway Uluslararasi Para Fonu 1 Subat 2017 2 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Mayis 2017 The economic effects of north sea oil on the manufacturing sector 2 Subat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Kuzey Denizi petrolunun uretim kesimine ekonomik etkileri Hilde Christiane Bjornland Overview of the Norwegian oil and gas sector 23 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Norvec petrol ve gaz sektorune genel bakis Danimarka Buyukelciligi Oslo Archived copy PDF 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 28 Aralik 2012 The Oil Industry and Government Strategy in the North Sea 29 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Kuzey Denizi nde petrol endustrisi ve Hukumet stratejisi Oystein Noreng The rich cousin economist com The Economist 1 Subat 2013 15 Mart 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Subat 2013 United Nations Statistics Division National Accounts unstats un org Birlesmis Milletler 18 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Nisan 2018 Riber Lars Dypvik Henning Sorlie Ronald 2015 Altered basement rocks on the Utsira High and its surroundings Norwegian North Sea Norvec Kuzey Denizi nde Utsira High ve cevresi uzerinde degismis dip kayalari PDF Norvec Jeolojisi Dergisi 95 1 ss 57 89 13 Subat 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 3 Subat 2018 Norway Corporate Taxes on corporate income Norvec te kurumsal gelirler uzerindeki kurumlar vergisi 22 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ocak 2018 Report for Selected Countries and Subjects Secili Ulkeler ve Konular Icin Rapor www imf org Ingilizce IMF 8 Subat 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Eylul 2018 a b Aldridge Susan 1 Haziran 2008 Norway s Oncology Efforts are Coalescing Norvec in Onkoloji Cabalari Birlesiyor Clinical Research amp Diagnostics 28 Mary Ann Liebert Inc ss 58 60 ISSN 1935 472X OCLC 77706455 erisim tarihi 3 Ocak 2010 olu kirik baglanti Gross domestic product GDP at current market prices by NUTS 2 regions NUTS 2 bolgelerine gore gecerli piyasa fiyatlarinda gayri safi yurt ici hasila GSYIH Eurostat 24 Ekim 2017 24 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi erisim tarihi 26 Subat 2019 Dis baglantilarOECD nin Norvec ulke sitesi 16 Eylul 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi OECD Norvec Ekonomisi Anketi6 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Dunya Bankasi Norvec Ozet Ticaret Istatistikleri 16 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi ITC ler tarafindan saglanan Norvec tarafindan uygulanan tarifeler ITC Pazar Erisim Haritasi olu kirik baglanti gumruk tarifeleri ve pazar gereksinimleri icin cevrimici bir veritabani