Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Principatus (Principate), Roma İmparatorluğu'nun ilk imparatoru Augustus'un rakiplerini yenerek imparatorluğunu ilan ettiği MÖ 27 yılıyla, İmparator Numerian'ın 284 yılındaki ölümü arasında geçen ve güçlü bir politik liderin hakimiyeti altındaki politik rejimi tanımlamak için kullanılan terim.
Monarşik unvanları kullanmayı reddeden Augustus, eski Roma krallarını (Rex) çağrıştıracak bir izlenim yaratmak istemedi. Roma Cumhuriyeti'nin kuruluşundan beri süregelen politik tutum; kralların zorba olarak görülmesiydi ve Rex sözcüğünün olumsuz anlamlarda kullanımı Roma toplumunda da vardı. Principate döneminde Roma İmparatorları bir cumhuriyet sisteminin devam ettiğini izlenimini sürdürmek istediler ve güçlü otoriter yönetimleri cumhuriyetçi bir görünüm arkasındaydı. Roma senatosu resmî olarak cumhuriyetçi yapıya uygun biçimde gücünü bu dönemde korumaya çalışsa da, "princeps" unvanlı imparatorlar, eski Roma Cumhuriyeti döneminde yer alan diktatör mevkisine kıyasla senato üzerinde daha baskın bir karar alma gücü olabilmişlerdir. Principate dönemi, İmparator Diocletianus döneminde Dominate olarak adlandırılan ve daha açıktan belli edilen bir monarşik sisteme geçilene kadar sürdü.
Etimolojisi
Principate kelimesi, Latince şef ya da birinci anlamındaki princeps sözcüğünden türetilmiştir ve resmen devletin başı ve/ ya da hükûmetin başı olmasına bağlı olmaksızın bir politik liderin baskın olarak hakimiyeti elinde tuttuğu politik rejimi tanımlamak için kullanılır.
Tarihi
Unvan tam olarak princeps senatus / princeps civitatis (senatörler arasında birinci ve yurttaşlar arasında birinci) şeklindedir ve ilk olarak Roma İmparatorluğu'nun ilk imparatoru Octavian Caesar Augustus tarafından kullanılmıştır. Amaç, yorucu bir iç savaşın ardından ihtiyaç duyulan istikrarı, Roma Cumhuriyetinin anayasal çerçevesi içerisinde de facto bir diktatörlükle sağlayabilmekti.
Unvan, geleneksel olarak tartışmalarda ilk sözü söyleme hakkına sahip Senatonun en yaşlı üyesini tanımlamak için kullanılan princeps senatus unvanından türetilmiştir.
Terim, Augustus'un kendisini auctoritas olarak ilan etmesinden, Roma İmparatorluğu'nun 476 yılındaki düşüşüne kadar geçen süreyi ya da yine Augustus'un tahta çıkışından, kaynaklara göre değişiklik gösterse de, Domitian, Commodus ya da Diokletian'ın saltanatının sonuna kadar geçen süreyi tanımlamak için kullanılır. Sonradan, Roma imparatorluğunun halâ kısmen Cumhuriyetçi karaktere sahip erken dönemleri Principate olarak adlandırılırken, (mutlak) monarşi olarak kabul edilen sonraki dönemleri Dominate olarak adlandırılmıştır.
'Principate' döneminin başlangıcında, Roma İmparatorunun otokratik saltanatının politik gerçekliği, Senatus Populusque Romanus ya da SPQR mottosu altında halâ Roma Cumhuriyetinden miras kalan teamüller ve anlaşmalar tarafından ciddi biçimde kamufle ediliyordu. İmperyal propaganda, Princeps olarak imparatoru tüm erdemleri üzerinde toplamış ideal bir yönetici olarak gösteren 'ataerkil' bir ideoloji geliştirmişti. Anlaşıldığı kadarıyla bir Princeps ten beklenen şeyler zamanına göre değişiklik göstermekteydi; Roma şehri için gereğinden fazla erzak temin eden Tiberius cimrilikle, Caligula ise düzenlediği oyunlar ve gösteriler nedeniyle savurganlıkla suçlanabiyordu.
Julio-Claudian Hanedanı'nın düşüşüyle birlikte, Principate İmparator Vespasian döneminde resmi terimlerle yenidem tanımlandı. Princeps makamı, -resmi olarak halâ Cumhuriyetçi olan- Roma anayasa'sında daha belirgin bir antite haline geldi. Princeps, Vespasian ve geleceğin imparatorları kendi saltanatlarını şekillendirmek için senelerce veliaht olarak beklemek ya da halkın sevgisini kazanmak zorunda olmadıklarından artık erdemin ya da auctoritas'ın kaynağı değildi. Antoninler Hanedanı zamanında, İmparatorlar için başarılı bir generali kendisi için veliaht olarak atamak kural haline gelmişti. Çağdaş tarih analizlerinde bu durum pek çok tarihçi tarafından, yetkin bireylerin Princeps mevkisine geçmesine olanak sağladığı için "ideal" olarak değerlendirilmiştir. Ünlü İngiliz tarihçi Edward Gibbon, Antoninler hanedanının bu dönemini insanlık tarihinin en mutlu ve yaratıcı olduğu dönem olarak tanımlanmış ve bunun nedeni olarak da veliaht seçme yöntemini göstermiştir. Diğer tarihçiler ise, Antoninler hanedanı döneminde güçlü generallerin Princeps olarak atanmasının altında yatan asıl nedenin, imparatorların kendileri için tehlike oluşturabilecek generallerden kurtulma isteği olduğuna inanırlar. Buna ilaveten, Princeps mevkisinin bireylere sunulmasının, Üçüncü Yüzyıl Krizi sırasında ve militarist Dominate dönemine geçişte görüldüğü gibi, bu kişilerin askeri cesaretlerinin yol açtığı kaos yüzünden Principate döneminin düşüşüne doğrudan yardımcı olduğu kabul edilir.
Üçüncü Yüzyıl Krizi Roma İmparatorluğunu politik olarak neredeyse felaketin eşiğine getirmişti. İmparator Diokletian, tek başlı Principate yerine Cumhuriyetçi teamülleri tamamen sona erdiren ve iki Sezar ve onların üzerinde iki Augustus'tan oluşan bir yönetim şekli olan tetrarşi'de karar kıldı. Princeps unvanı tıpkı Roma İmparatorluğunun toprak bütünlüğü gibi ortadan kalktı ve özellikle Batı Roma İmparatorluğu'nda imparatorun varlığı ordu üzerindeki kontrol gücüne bağımlı hale geldi. Dominate zaman içerisinde özellikle Bizans İmparatorluğu'nda geliştirilmeye devam etti ve bir süre sonra imparatorlar tanrının yeryüzündeki temsilcileri haline geldiler.
Kaynakça
- (Almanca)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Principatus Principate Roma Imparatorlugu nun ilk imparatoru Augustus un rakiplerini yenerek imparatorlugunu ilan ettigi MO 27 yiliyla Imparator Numerian in 284 yilindaki olumu arasinda gecen ve guclu bir politik liderin hakimiyeti altindaki politik rejimi tanimlamak icin kullanilan terim Monarsik unvanlari kullanmayi reddeden Augustus eski Roma krallarini Rex cagristiracak bir izlenim yaratmak istemedi Roma Cumhuriyeti nin kurulusundan beri suregelen politik tutum krallarin zorba olarak gorulmesiydi ve Rex sozcugunun olumsuz anlamlarda kullanimi Roma toplumunda da vardi Principate doneminde Roma Imparatorlari bir cumhuriyet sisteminin devam ettigini izlenimini surdurmek istediler ve guclu otoriter yonetimleri cumhuriyetci bir gorunum arkasindaydi Roma senatosu resmi olarak cumhuriyetci yapiya uygun bicimde gucunu bu donemde korumaya calissa da princeps unvanli imparatorlar eski Roma Cumhuriyeti doneminde yer alan diktator mevkisine kiyasla senato uzerinde daha baskin bir karar alma gucu olabilmislerdir Principate donemi Imparator Diocletianus doneminde Dominate olarak adlandirilan ve daha aciktan belli edilen bir monarsik sisteme gecilene kadar surdu EtimolojisiPrincipate kelimesi Latince sef ya da birinci anlamindaki princeps sozcugunden turetilmistir ve resmen devletin basi ve ya da hukumetin basi olmasina bagli olmaksizin bir politik liderin baskin olarak hakimiyeti elinde tuttugu politik rejimi tanimlamak icin kullanilir TarihiUnvan tam olarak princeps senatus princeps civitatis senatorler arasinda birinci ve yurttaslar arasinda birinci seklindedir ve ilk olarak Roma Imparatorlugu nun ilk imparatoru Octavian Caesar Augustus tarafindan kullanilmistir Amac yorucu bir ic savasin ardindan ihtiyac duyulan istikrari Roma Cumhuriyetinin anayasal cercevesi icerisinde de facto bir diktatorlukle saglayabilmekti Unvan geleneksel olarak tartismalarda ilk sozu soyleme hakkina sahip Senatonun en yasli uyesini tanimlamak icin kullanilan princeps senatus unvanindan turetilmistir Terim Augustus un kendisini auctoritas olarak ilan etmesinden Roma Imparatorlugu nun 476 yilindaki dususune kadar gecen sureyi ya da yine Augustus un tahta cikisindan kaynaklara gore degisiklik gosterse de Domitian Commodus ya da Diokletian in saltanatinin sonuna kadar gecen sureyi tanimlamak icin kullanilir Sonradan Roma imparatorlugunun hala kismen Cumhuriyetci karaktere sahip erken donemleri Principate olarak adlandirilirken mutlak monarsi olarak kabul edilen sonraki donemleri Dominate olarak adlandirilmistir Principate doneminin baslangicinda Roma Imparatorunun otokratik saltanatinin politik gercekligi Senatus Populusque Romanus ya da SPQR mottosu altinda hala Roma Cumhuriyetinden miras kalan teamuller ve anlasmalar tarafindan ciddi bicimde kamufle ediliyordu Imperyal propaganda Princeps olarak imparatoru tum erdemleri uzerinde toplamis ideal bir yonetici olarak gosteren ataerkil bir ideoloji gelistirmisti Anlasildigi kadariyla bir Princeps ten beklenen seyler zamanina gore degisiklik gostermekteydi Roma sehri icin gereginden fazla erzak temin eden Tiberius cimrilikle Caligula ise duzenledigi oyunlar ve gosteriler nedeniyle savurganlikla suclanabiyordu Julio Claudian Hanedani nin dususuyle birlikte Principate Imparator Vespasian doneminde resmi terimlerle yenidem tanimlandi Princeps makami resmi olarak hala Cumhuriyetci olan Roma anayasa sinda daha belirgin bir antite haline geldi Princeps Vespasian ve gelecegin imparatorlari kendi saltanatlarini sekillendirmek icin senelerce veliaht olarak beklemek ya da halkin sevgisini kazanmak zorunda olmadiklarindan artik erdemin ya da auctoritas in kaynagi degildi Antoninler Hanedani zamaninda Imparatorlar icin basarili bir generali kendisi icin veliaht olarak atamak kural haline gelmisti Cagdas tarih analizlerinde bu durum pek cok tarihci tarafindan yetkin bireylerin Princeps mevkisine gecmesine olanak sagladigi icin ideal olarak degerlendirilmistir Unlu Ingiliz tarihci Edward Gibbon Antoninler hanedaninin bu donemini insanlik tarihinin en mutlu ve yaratici oldugu donem olarak tanimlanmis ve bunun nedeni olarak da veliaht secme yontemini gostermistir Diger tarihciler ise Antoninler hanedani doneminde guclu generallerin Princeps olarak atanmasinin altinda yatan asil nedenin imparatorlarin kendileri icin tehlike olusturabilecek generallerden kurtulma istegi olduguna inanirlar Buna ilaveten Princeps mevkisinin bireylere sunulmasinin Ucuncu Yuzyil Krizi sirasinda ve militarist Dominate donemine geciste goruldugu gibi bu kisilerin askeri cesaretlerinin yol actigi kaos yuzunden Principate doneminin dususune dogrudan yardimci oldugu kabul edilir Ucuncu Yuzyil Krizi Roma Imparatorlugunu politik olarak neredeyse felaketin esigine getirmisti Imparator Diokletian tek basli Principate yerine Cumhuriyetci teamulleri tamamen sona erdiren ve iki Sezar ve onlarin uzerinde iki Augustus tan olusan bir yonetim sekli olan tetrarsi de karar kildi Princeps unvani tipki Roma Imparatorlugunun toprak butunlugu gibi ortadan kalkti ve ozellikle Bati Roma Imparatorlugu nda imparatorun varligi ordu uzerindeki kontrol gucune bagimli hale geldi Dominate zaman icerisinde ozellikle Bizans Imparatorlugu nda gelistirilmeye devam etti ve bir sure sonra imparatorlar tanrinin yeryuzundeki temsilcileri haline geldiler Kaynakca Almanca