Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Prut Savaşı, Rusya Çarlığı ile Osmanlı Devleti arasında 1710-1711 yılları arasında yapılmış bir savaştır.
| Prut Savaşı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Osmanlı-Rus Savaşları Büyük Kuzey Savaşı | |||||||
 Savaşın cepheleri | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Osmanlı İmparatorluğu Kırım Hanlığı İsveç İmparatorluğu Kazak Hetmanlığı () Zaporijya Siçi Eflak |  Rusya Çarlığı Kazak Hetmanlığı () Boğdan Prensliği | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Baltacı Mehmed Paşa II. Devlet Giray XII. Karl | I. Petro Boris Petroviç Şeremetev Dimitri Kantemiroğlu | ||||||
| Güçler | |||||||
| 200.000 | 38.000 Rus 5.000 Moldovyalı | ||||||
Nedenleri
Rusya, Osmanlı Devleti ile mücadelesinde kendi lehine bir zemin yaratmak istiyordu. Osmanlı içinde yaşayan Ortodoks toplumları kışkırtarak Osmanlı Devleti'ni zayıflatacak ve yapacağı savaşlarda daha önce kaybettiği toprakları geri alacaktı. Eflak ve Boğdan Beylerini Osmanlılara karşı kışkırtan Rus Çarı I. Petro, Poltova Muharebesi'nde İsveç Kralı Demirbaş Şarl'ı yenince, XII. Karl Osmanlılara sığındı. İsveç Kralı'nı kovalayan Rus birliklerinin Osmanlı topraklarına akınlar düzenlemesi ve Bender'de mülteci bulunan Karl'ın İstanbul'a yazdığı mektuplarla Rusya aleyhine yaptığı kışkırtmanın etkisi ile Sultan III. Ahmed 1710 yılında Rusya'ya karşı savaş ilan etti.
Berâil Kuşatması
Rus-Moldavya ordusu Prut boyunca ilerlerken, General Carl Ewald von Rönne komutasındaki Rus ordusunun bir kısmı, Tuna'nın sol kıyısında (Eflak'ta) bulunan büyük bir liman kenti olup ancak doğrudan Osmanlılar tarafından yönetilen bir kaza olan Berâil'e doğru ilerledi. Rus ordusu, hükümdar Constantin Brâncoveanu'nun emirlerine itaat etmeyen ve Ruslara katılan Spatharios (hükümdardan sonra ikinci en yüksek askeri komutan) Toma Cantacuzino'nun komutasındaki Eflak ordusunun bir kısmı ile bir araya geldi. İki ordu iki günlük bir kuşatmadan sonra Berâil'e saldırdı ve fethetti (13-14 Temmuz 1711).
Savaşın kazanılması
Sadrazamlığa getirilen Baltacı Mehmet Paşa, 120.000 kişilik bir orduyla Tuna'yı geçerek Eflak'a girdi.
Osmanlı donanması da Karadeniz'e açılarak ağır toplarının muharebe bölgesine nakli görevini üstlendi. Ardından ise Azak kalesini geri almak amacıyla Kırım ve Azak Denizi'ne yöneldi.
Osmanlı kuvvetleri, Kırım Ordusunun da desteği ile Rus birliklerini Prut Nehri kıyısında Stanileşti kasabası yakınında çember içine aldılar. O an için kurtuluş imkânı bulunmayan Rus Çarı Petro, Moskova'ya bir mektup yazarak durumun zorluğunu ve ümitsizliğini anlattı. Çariçe I. Katerina araya girerek Osmanlı Devleti'ne barış teklifinde bulundu. Hem Kırım Hanı, hem de İsveç Kralı saldırıya geçilip Rus ordusunun yok edilmesini savunuyorlardı. Ancak Baltacı Mehmed Paşa, Deli Petro'nun ordusunun etrafını sarmışken, isyan belirtileri gösteren Yeniçerilere güvenmemesi nedeniyle barışı kabul etmiştir. 22 Temmuz 1711'de taraflar arasında bir antlaşma yapılmıştır. Antlaşmanın imzalanmasından Sultan III. Ahmed de memnun olmuştu. Ancak ordusunu muhasaradan kurtaran Çar I. Petro'nun, vaatlerini yerine getirmemesi, sadrazama karşı İstanbul'da bir muhalefet grubunun oluşmasına yol açtı. Baltacı ile Katerina arasında ne tür bir ilişki kurulduğuna dair zaman içinde geniş kapsamlı söylentiler, tartışmalar ve literatür oluşmuştur. Ancak bilimsel anlamda yapılan araştırmaların, Prut Savaşı sırasında Baltacı ile Katerina arasında bir buluşmanın gerçekleşmediğini ortaya koyduğu belirtilmektedir.
Prut Antlaşması
Kuşatma sırasında yeni bir kutsal ittifakın oluşturulabileceği düşüncesine sahip olan ve Osmanlı ordusunun çok yıpranacağı endişesini taşıyan Baltacı Mehmet Paşa barış yapılmasını kabul etti (21 Temmuz 1711). İmzalanan Prut Antlaşması ile Azak Kalesi Osmanlılara geri verildi. Ruslar, İstanbul'da devamlı bir elçi bulundurmayacak ve İsveç Kralı Karl'ın serbestçe ülkesine dönmesine izin vereceklerdi. Rusya Lehistan'ın içişlerine karışamayacaktı. Osmanlı Devleti, 1700 yılında İstanbul Antlaşması'yla kaybettiği Azak Kalesi ve çevresini alarak Rusları Karadeniz'den uzaklaştırmış ve Karlofça Antlaşması'yla da kaybettiği yerleri geri alma konusunda ümitlenmiştir. Ayrıca Prut Savaşı sonunda Osmanlı-İsveç ilişkileri güçlenmiştir.
Osmanlı Devleti, Prut Savaşı sırasında elde ettiği avantajı antlaşmaya yansıtamamıştır. Bunda yeniçerilerin isteksiz davranışları ve Baltacı Mehmet Paşa'nın yeniçerilere güvenememesi etkili olmuştur.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Bu madde önerilmeyen biçimde kaynaklandırılmıştır. () |
- ^ Donald Quataert, The Ottoman Empire, 1700-1922, (Cambridge University Press, 2005), 41.
- ^ Treaty of Pruth, Alexander Mikaberidze, Conflict and Conquest in the Islamic World: A Historical Encyclopedia, Vol. 1, ed. Alexander Mikaberidze, (ABC-CLIO, 2011), 726.
- ^ A Global Chronology of Conflict: From the Ancient World to the Modern Middle East, Cilt II, ed. Spencer C. Tucker, (ABC-CLIO, 2010), s. 712.
- ^ a b Young W. International Politics and Warfare in the Age of Louis XIV and Peter the Great: A Guide to the Historical Literature. iUniverse. 2004. s. 459
- ^ Stevens C. Russia's Wars of Emergence 1460-1730. Routledge. 2013. s. 267
- ^ Walter Moss, A History of Russia: To 1917, (Anthem Press, 2005), 233.
- ^ Ionel Cândea, "Asediu Brăilei de la 1711. Două puncte de vedere contemporane 10 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .", in Analele Universității „Dunărea de Jos" din Galați - Seria Istorie, Seria 19, VII/2008, s. 91-95.
- ^ Russo-Ottoman War of 1711 (The Pruth Campaign), Conflict and Conquest in the Islamic World: A Historical Encyclopedia, Vol.1, ed. Alexander Mikaberidze, (ABC-CLIO, 2011), 772.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Prut Savasi Rusya Carligi ile Osmanli Devleti arasinda 1710 1711 yillari arasinda yapilmis bir savastir Prut SavasiOsmanli Rus Savaslari Buyuk Kuzey SavasiSavasin cepheleriTarih1710 1711BolgeBugunku Romanya ve Moldova arasinda Prut Nehri boylariSonucKesin Osmanli zaferi Prut Antlasmasi Edirne Antlasmasi 1713 TaraflarOsmanli Imparatorlugu Kirim Hanligi Isvec Imparatorlugu Kazak Hetmanligi Zaporijya Sici EflakRusya Carligi Kazak Hetmanligi Bogdan PrensligiKomutanlar ve liderlerBaltaci Mehmed Pasa II Devlet Giray XII KarlI Petro Boris Petrovic Seremetev Dimitri KantemirogluGucler200 00038 000 Rus 5 000 MoldovyaliNedenleriRusya Osmanli Devleti ile mucadelesinde kendi lehine bir zemin yaratmak istiyordu Osmanli icinde yasayan Ortodoks toplumlari kiskirtarak Osmanli Devleti ni zayiflatacak ve yapacagi savaslarda daha once kaybettigi topraklari geri alacakti Eflak ve Bogdan Beylerini Osmanlilara karsi kiskirtan Rus Cari I Petro Poltova Muharebesi nde Isvec Krali Demirbas Sarl i yenince XII Karl Osmanlilara sigindi Isvec Krali ni kovalayan Rus birliklerinin Osmanli topraklarina akinlar duzenlemesi ve Bender de multeci bulunan Karl in Istanbul a yazdigi mektuplarla Rusya aleyhine yaptigi kiskirtmanin etkisi ile Sultan III Ahmed 1710 yilinda Rusya ya karsi savas ilan etti Berail KusatmasiRus Moldavya ordusu Prut boyunca ilerlerken General Carl Ewald von Ronne komutasindaki Rus ordusunun bir kismi Tuna nin sol kiyisinda Eflak ta bulunan buyuk bir liman kenti olup ancak dogrudan Osmanlilar tarafindan yonetilen bir kaza olan Berail e dogru ilerledi Rus ordusu hukumdar Constantin Brancoveanu nun emirlerine itaat etmeyen ve Ruslara katilan Spatharios hukumdardan sonra ikinci en yuksek askeri komutan Toma Cantacuzino nun komutasindaki Eflak ordusunun bir kismi ile bir araya geldi Iki ordu iki gunluk bir kusatmadan sonra Berail e saldirdi ve fethetti 13 14 Temmuz 1711 Savasin kazanilmasiPrut Savasi resmi William Hogarth Travels by 1724 Sadrazamliga getirilen Baltaci Mehmet Pasa 120 000 kisilik bir orduyla Tuna yi gecerek Eflak a girdi Osmanli donanmasi da Karadeniz e acilarak agir toplarinin muharebe bolgesine nakli gorevini ustlendi Ardindan ise Azak kalesini geri almak amaciyla Kirim ve Azak Denizi ne yoneldi Osmanli kuvvetleri Kirim Ordusunun da destegi ile Rus birliklerini Prut Nehri kiyisinda Stanilesti kasabasi yakininda cember icine aldilar O an icin kurtulus imkani bulunmayan Rus Cari Petro Moskova ya bir mektup yazarak durumun zorlugunu ve umitsizligini anlatti Carice I Katerina araya girerek Osmanli Devleti ne baris teklifinde bulundu Hem Kirim Hani hem de Isvec Krali saldiriya gecilip Rus ordusunun yok edilmesini savunuyorlardi Ancak Baltaci Mehmed Pasa Deli Petro nun ordusunun etrafini sarmisken isyan belirtileri gosteren Yenicerilere guvenmemesi nedeniyle barisi kabul etmistir 22 Temmuz 1711 de taraflar arasinda bir antlasma yapilmistir Antlasmanin imzalanmasindan Sultan III Ahmed de memnun olmustu Ancak ordusunu muhasaradan kurtaran Car I Petro nun vaatlerini yerine getirmemesi sadrazama karsi Istanbul da bir muhalefet grubunun olusmasina yol acti Baltaci ile Katerina arasinda ne tur bir iliski kurulduguna dair zaman icinde genis kapsamli soylentiler tartismalar ve literatur olusmustur Ancak bilimsel anlamda yapilan arastirmalarin Prut Savasi sirasinda Baltaci ile Katerina arasinda bir bulusmanin gerceklesmedigini ortaya koydugu belirtilmektedir Prut AntlasmasiKusatma sirasinda yeni bir kutsal ittifakin olusturulabilecegi dusuncesine sahip olan ve Osmanli ordusunun cok yipranacagi endisesini tasiyan Baltaci Mehmet Pasa baris yapilmasini kabul etti 21 Temmuz 1711 Imzalanan Prut Antlasmasi ile Azak Kalesi Osmanlilara geri verildi Ruslar Istanbul da devamli bir elci bulundurmayacak ve Isvec Krali Karl in serbestce ulkesine donmesine izin vereceklerdi Rusya Lehistan in icislerine karisamayacakti Osmanli Devleti 1700 yilinda Istanbul Antlasmasi yla kaybettigi Azak Kalesi ve cevresini alarak Ruslari Karadeniz den uzaklastirmis ve Karlofca Antlasmasi yla da kaybettigi yerleri geri alma konusunda umitlenmistir Ayrica Prut Savasi sonunda Osmanli Isvec iliskileri guclenmistir Osmanli Devleti Prut Savasi sirasinda elde ettigi avantaji antlasmaya yansitamamistir Bunda yenicerilerin isteksiz davranislari ve Baltaci Mehmet Pasa nin yenicerilere guvenememesi etkili olmustur Ayrica bakinizHasan Yeniceri katibi KaynakcaBu madde onerilmeyen bicimde kaynaklandirilmistir Gosterilen kaynaklar kaynak gosterme sablonlari kullanilarak dipnot belirtme bicemine uygun olarak duzenlenmelidir Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Donald Quataert The Ottoman Empire 1700 1922 Cambridge University Press 2005 41 Treaty of Pruth Alexander Mikaberidze Conflict and Conquest in the Islamic World A Historical Encyclopedia Vol 1 ed Alexander Mikaberidze ABC CLIO 2011 726 A Global Chronology of Conflict From the Ancient World to the Modern Middle East Cilt II ed Spencer C Tucker ABC CLIO 2010 s 712 a b Young W International Politics and Warfare in the Age of Louis XIV and Peter the Great A Guide to the Historical Literature iUniverse 2004 s 459 Stevens C Russia s Wars of Emergence 1460 1730 Routledge 2013 s 267 Walter Moss A History of Russia To 1917 Anthem Press 2005 233 Ionel Candea Asediu Brăilei de la 1711 Două puncte de vedere contemporane 10 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde in Analele Universității Dunărea de Jos din Galați Seria Istorie Seria 19 VII 2008 s 91 95 Russo Ottoman War of 1711 The Pruth Campaign Conflict and Conquest in the Islamic World A Historical Encyclopedia Vol 1 ed Alexander Mikaberidze ABC CLIO 2011 772