Saffet Arıkan (1888, Erzincan - 26 Kasım 1947, İstanbul), Türk siyasetçi ve askerdir.
Saffet Arıkan 1323-P.2 | |
---|---|
Türkiye Millî Savunma Bakanı | |
Görev süresi 5 Nisan 1940 - 12 Kasım 1941 | |
Başbakan | Refik Saydam |
Yerine geldiği | Naci Tınaz |
Yerine gelen | Ali Rıza Artunkal |
Türkiye Millî Eğitim Bakanı | |
Görev süresi 10 Haziran 1935 - 28 Aralık 1938 | |
Başbakan | İsmet İnönü Celâl Bayar |
Yerine geldiği | Zeynel Abidin Özmen |
Yerine gelen | Hasan Âli Yücel |
Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri | |
Görev süresi 5 Ocak 1925 - 10 Mayıs 1931 | |
Genel Başkan | Mustafa Kemal Atatürk |
Yerine geldiği | Cemil Uybadın |
Yerine gelen | Recep Peker |
Türkiye Büyük Millet Meclisi 2., 3., 4., 5., 6., 7. ve 8. Dönem Milletvekili | |
Görev süresi 11 Ağustos 1923 - 24 Mart 1950 | |
Seçim bölgesi | 1923 – Kocaeli 1927 – Erzincan 1931 – Erzincan 1935 – Erzincan 1939 – Erzincan 1943 – Erzincan 1946 – Erzincan |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 1888 Erzincan, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 26 Kasım 1947 (59 yaşında) İstanbul, Türkiye |
Partisi | Cumhuriyet Halk Partisi |
Bitirdiği okul | Harp Akademisi |
Mesleği | Asker |
Dini | Sünni İslam |
Ödülleri | |
Askerî hizmeti | |
Bağlılığı | Osmanlı (1907-1920) Türkiye (1920-1923) |
Hizmet yılları | 1907-1923 |
Rütbesi | Miralay |
Çatışma/savaşları | Balkan Savaşları I. Dünya Savaşı Türk Kurtuluş Savaşı |
Hayatı
1907 yılında Harp Okulunu bitirdi. 1910 yılında da Harp Akademisinden kurmay yüzbaşı olarak çıktı. Askeri görevlerle Yemen ve Bağdat'ta bulundu. Çanakkale'de Kerevizdere savaşlarına katıldı. Binbaşılığa yükselince staj için Almanya'ya gönderildi. Dönüşte Bakü seferine katıldı. Sadrazam ve Harbiye Nazırı Ahmed İzzet Paşa'nın başyaverliğini yaptı. İstanbul'un işgali'ne kadar Birinci Ordu Müfettişliği kurmayında çalıştı. İşgalden (16 Mart 1920) hemen sonra İsmet Bey'le birlikte Anadolu'ya geçti. Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Anzavur Ayaklanması'nın bastırılmasında önemli rol oynadı.
Mart 1921 tarihinde Mehmet Nuri Bey'le birlikte Almanya'ya silah alımına yollandı. Haziran 1921 tarihinde Garp Cephesi kurmay başkanlığına getirildi, aynı yıl sonlarında Moskova Ataşemiliterliğine atandı.
1923 yılında Ankara'ya döndü, kurmay albayken ordudan ayrıldı. Kocaeli'nden milletvekili oldu. 1947'ye değin Kocaeli (II. Dönem), Erzincan (III., IV.., V., VI., VIII. dönemler), Konya (VII. Dönem) milletvekilliği yaptı.
1925-1931 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) genel sekreterliği görevini yürüttü. Bu görevi sırasında CHP'nin tek parti iktidarı yerleşti, parti ile devletin özdeşleşmesinin temelleri güçlendi.
26 Eylül 1934 tarihinde İstanbul Radyosu'ndaki Dil Bayramı konferansı sırasında kullandığı "Büyük önderimiz ata türk" ifadesi çok iddialı bulunsa da Mustafa Kemal tarafından çok beğenildi ve 24 Kasım 1934 tarihinde Mustafa Kemal'e soyadı olarak verildi.
1935-1938 yılları arasında Millî Eğitim Bakanlığı yaptı. Cumhuriyet Halk Partisi'nin 1935 yılında gerçekleşen 4. Kurultayı'nda, devlet eliyle başlatılan planlı endüstrileşme hareketine koşut olarak, planlı köyleri kalkındırma hareketinin başlatılması kararlaştırılmıştı. Bakanlığı sırasında bu hareket doğrultusunda köyler için bir eğitim sistemi geliştirdi; eğitmen uygulamasına geçildi ve daha sonra köy enstitülerine dönüştürülecek olan köy öğretmen okulları kuruldu.İsmet İnönü'nün Cumhurbaşkanı seçilmesinden 1,5 ay sonra, yeni kurulan Celâl Bayar kabinesinde yine Millî Eğitim Bakanı olmasına rağmen sağlık nedenlerinden dolayı bakanlıktan ayrıldı. 1940 yılında Köy Enstitüleri Kanunu'nun çıkartılmasında öncülük etti.
1940-1941 yılları arasında Millî Savunma Bakanlığı yaptı. 1942 yılında atandığı Berlin Büyükelçiliğinde 1944 yılına kadar kaldı. Bu son görevi sırasında, Türkiye'nin tarafsızlık siyasetini uygulamak için çaba gösterdi.
Kaynakça
- ^ "Saffet Beyin konferansı". Hakimiyet-i Milliye Gazetesi. 27 Eylül 1934. s. 1. 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2023.
- ^ Arıkan, Baha (25 Kasım 1949). "Atatürk soyadı ve Arıkan". Ulus Gazetesi. s. 2. 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2023.
- ^ Aysal, Necdet (Mayıs-Kasım 2005). (PDF). Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi. 28 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2014.
- ^ Köy Enstitüleri 1 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., meb.gov.tr.
Siyasi görevi | ||
---|---|---|
Önce gelen: Naci Tınaz | Türkiye Millî Savunma Bakanı 5 Nisan 1940 - 12 Kasım 1941 | Sonra gelen: Ali Rıza Artunkal |
Önce gelen: Zeynel Abidin Özmen | Türkiye Millî Eğitim Bakanı 10 Haziran 1935 - 28 Aralık 1938 | Sonra gelen: Hasan Âli Yücel |
Parti siyasi görevi | ||
Önce gelen: Cemil Uybadın | Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri 5 Ocak 1925 - 10 Mayıs 1931 | Sonra gelen: Recep Peker |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Saffet Arikan 1888 Erzincan 26 Kasim 1947 Istanbul Turk siyasetci ve askerdir Saffet Arikan 1323 P 2Turkiye Milli Savunma BakaniGorev suresi 5 Nisan 1940 12 Kasim 1941Basbakan Refik SaydamYerine geldigi Naci TinazYerine gelen Ali Riza ArtunkalTurkiye Milli Egitim BakaniGorev suresi 10 Haziran 1935 28 Aralik 1938Basbakan Ismet Inonu Celal BayarYerine geldigi Zeynel Abidin OzmenYerine gelen Hasan Ali YucelCumhuriyet Halk Partisi Genel SekreteriGorev suresi 5 Ocak 1925 10 Mayis 1931Genel Baskan Mustafa Kemal AtaturkYerine geldigi Cemil UybadinYerine gelen Recep PekerTurkiye Buyuk Millet Meclisi 2 3 4 5 6 7 ve 8 Donem MilletvekiliGorev suresi 11 Agustos 1923 24 Mart 1950Secim bolgesi 1923 Kocaeli 1927 Erzincan 1931 Erzincan 1935 Erzincan 1939 Erzincan 1943 Erzincan 1946 ErzincanKisisel bilgilerDogum 1888 Erzincan Osmanli ImparatorluguOlum 26 Kasim 1947 59 yasinda Istanbul TurkiyePartisi Cumhuriyet Halk PartisiBitirdigi okul Harp AkademisiMeslegi AskerDini Sunni IslamOdulleriAskeri hizmetiBagliligi Osmanli 1907 1920 Turkiye 1920 1923 Hizmet yillari 1907 1923Rutbesi MiralayCatisma savaslari Balkan Savaslari I Dunya Savasi Turk Kurtulus SavasiHayati1907 yilinda Harp Okulunu bitirdi 1910 yilinda da Harp Akademisinden kurmay yuzbasi olarak cikti Askeri gorevlerle Yemen ve Bagdat ta bulundu Canakkale de Kerevizdere savaslarina katildi Binbasiliga yukselince staj icin Almanya ya gonderildi Donuste Baku seferine katildi Sadrazam ve Harbiye Naziri Ahmed Izzet Pasa nin basyaverligini yapti Istanbul un isgali ne kadar Birinci Ordu Mufettisligi kurmayinda calisti Isgalden 16 Mart 1920 hemen sonra Ismet Bey le birlikte Anadolu ya gecti Turk Kurtulus Savasi sirasinda Anzavur Ayaklanmasi nin bastirilmasinda onemli rol oynadi Mart 1921 tarihinde Mehmet Nuri Bey le birlikte Almanya ya silah alimina yollandi Haziran 1921 tarihinde Garp Cephesi kurmay baskanligina getirildi ayni yil sonlarinda Moskova Atasemiliterligine atandi 1923 yilinda Ankara ya dondu kurmay albayken ordudan ayrildi Kocaeli nden milletvekili oldu 1947 ye degin Kocaeli II Donem Erzincan III IV V VI VIII donemler Konya VII Donem milletvekilligi yapti 1925 1931 yillari arasinda Cumhuriyet Halk Partisi CHP genel sekreterligi gorevini yuruttu Bu gorevi sirasinda CHP nin tek parti iktidari yerlesti parti ile devletin ozdeslesmesinin temelleri guclendi 26 Eylul 1934 tarihinde Istanbul Radyosu ndaki Dil Bayrami konferansi sirasinda kullandigi Buyuk onderimiz ata turk ifadesi cok iddiali bulunsa da Mustafa Kemal tarafindan cok begenildi ve 24 Kasim 1934 tarihinde Mustafa Kemal e soyadi olarak verildi 1935 1938 yillari arasinda Milli Egitim Bakanligi yapti Cumhuriyet Halk Partisi nin 1935 yilinda gerceklesen 4 Kurultayi nda devlet eliyle baslatilan planli endustrilesme hareketine kosut olarak planli koyleri kalkindirma hareketinin baslatilmasi kararlastirilmisti Bakanligi sirasinda bu hareket dogrultusunda koyler icin bir egitim sistemi gelistirdi egitmen uygulamasina gecildi ve daha sonra koy enstitulerine donusturulecek olan koy ogretmen okullari kuruldu Ismet Inonu nun Cumhurbaskani secilmesinden 1 5 ay sonra yeni kurulan Celal Bayar kabinesinde yine Milli Egitim Bakani olmasina ragmen saglik nedenlerinden dolayi bakanliktan ayrildi 1940 yilinda Koy Enstituleri Kanunu nun cikartilmasinda onculuk etti 1940 1941 yillari arasinda Milli Savunma Bakanligi yapti 1942 yilinda atandigi Berlin Buyukelciliginde 1944 yilina kadar kaldi Bu son gorevi sirasinda Turkiye nin tarafsizlik siyasetini uygulamak icin caba gosterdi Kaynakca Saffet Beyin konferansi Hakimiyet i Milliye Gazetesi 27 Eylul 1934 s 1 26 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Haziran 2023 Arikan Baha 25 Kasim 1949 Ataturk soyadi ve Arikan Ulus Gazetesi s 2 26 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Haziran 2023 Aysal Necdet Mayis Kasim 2005 PDF Ankara Universitesi Turk Inkilap Tarihi Enstitusu Ataturk Yolu Dergisi 28 Subat 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Haziran 2014 Koy Enstituleri 1 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde meb gov tr Siyasi goreviOnce gelen Naci Tinaz Turkiye Milli Savunma Bakani 5 Nisan 1940 12 Kasim 1941 Sonra gelen Ali Riza ArtunkalOnce gelen Zeynel Abidin Ozmen Turkiye Milli Egitim Bakani 10 Haziran 1935 28 Aralik 1938 Sonra gelen Hasan Ali YucelParti siyasi goreviOnce gelen Cemil Uybadin Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri 5 Ocak 1925 10 Mayis 1931 Sonra gelen Recep Peker