Sirvart Kalpakyan Karamanuk Ermenice Սիրվարդ Գալբագեան Գարամանուկ 1 Aralık 1912 Kostantiniyye

Sirvart Kalpakyan Karamanuk (Ermenice: Սիրվարդ Գալբագեան Գարամանուկ, 1 Aralık 1912, Kostantiniyye – 20 Ekim 2008, İstanbul), Türkiye Ermenisi besteci, piyanist ve akademisyen.

Sirvart Kalpakyan Karamanuk

Genel bilgiler
Doğum	Sirvart Karamanuk 1 Aralık 1912(1912-12-01) Üsküdar, Kostantiniyye, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	20 Ekim 2008 (95 yaşında) Zeytinburnu, İstanbul, Türkiye
Tarzlar	Klasik müzik
Meslekler	Piyanist, besteci
Çalgılar	Piyano
Etkin yıllar	1918–2000
Eş	Kevork Karamanukyan

İlk yılları ve eğitimi

Sirvart Kalpakyan Karamanuk, 1 Aralık 1912 tarihinde anne ve baba tarafı aslen Kayserili olan bir ailenin beş çocuğundan en küçüğü olarak Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti Konstantiniyye'nin Üsküdar semtinde doğdu. Henüz beş yaşında ablası Armine ile birlikte piyano dersleri almaya başladı. İlk öğrenimini Bakırköy'deki Dadyan Ermeni Okulunda, orta okulu ise Esayan Ermeni Okulunda tamamladı. Daha sonra Budapeşte ve Viyana’daki ağabeylerinin yanında tüm klasik müzik etkinliklerini, en usta müzisyenlerden dinleme fırsatı buldu. Şimdiki adı İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı olan İstanbul Belediye Konservatuarından 1939 yılında mezun oldu. Konservatuvarda; piyano, müzik teorisi, müzik tarihi gibi dersler aldı ve Stepan Papelyan, Liko Amar, Cemal Reşit Rey, Ahmet Adnan Saygun ve Ferdi Ştatzer'in de bulunduğu bir çok müzisyenle çalışma fırsatı buldu. Hocalarının tavsiyesi üzerine özel kompozisyon dersleri de aldı ve kısa süreliğine Lazare Lévy ve Fransız besteci ile çalıştı.

Kariyeri

Sirvant Karamanuk ilk bestesini 1940'da piyano için yazdı. Beste yazımı konusunda kendisini geliştiren sanatçı, bir çok şarkı, koral çalışmalar, koro ve orkestra için büyük boyutlu eserler besteledi. Bu eserler arasında ilk akla gelenler Ahtamar isimli senfonik şiir ile Ermeni şair Bedros Turyan'ın şiirlerinden bestelediği şarkılardır. Karamanuk tüm bu çalışmalarının yanında çocuklar için bir operet, çeşitli çocuk şarkıları ve yaylı çalgılar için çeşitli eserler besteledi. Ayrıca litürjik ilahilerin bazılarının aranjmanını yaptı. Karamanuk'un besteleri ve eserleri birçok ülkede seslendirildi ve seçkin solist ve topluluklar tarafından kaydedildi. 1999 yılında Ermenistan'ın başkenti Erivan'aki Aram Haçaturyan Evi-Müzesi ve Aram Haçaturyan Konser Salonunda tamamen onun bestelerine ayrılmış konserler düzenlendi. 2004 yılında, Karamanuk'un kendi adını taşıyan senfonik şiirine dayanan Ahtamar adlı bir film, Erivan 'nda gösterime girdi. Sirvant Karamanuk'un bestelerinin partisyonları , Amerika Ermeni Hayırseverler Genel Birliği ve Türkiye Ermeni Öğretmenler Derneği tarafından yayımlandı.

Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa ülkeleri, Sovyetler Birliği ve Ermenistan’da sayısız konserler verdi, 200'ün üzerinde bestesi plak ve CD’lerde yayınlandı. Bu konserler vasıtasıyla "Akh Tamar" adlı bestesini tüm dünyaya tanıtma şansını yakaladı.Tüm Ermeniler Katolikosu I. Vazgen ve Kilikya Katalikosu I. Aram tarafından berat ile ödüllendirilen Karamanuk, ayrıca Türkiye Ermenileri Patriği II. Mesrob Mutafyan tarafından liyakat nişanı tevcih edildi.

Özel hayatı ve ölümü

Sirvart Karamanuk, M.S. 908–1021 yılları arasında Van çevresinde hüküm süren Ermeni Vaspurakan Krallığı'na hükmeden ve Akdamar Adasındaki Surp Haç Kilisesini yaptıran Kral Gagik Ardzruni'nin 36. kuşaktan torunudur. İş insanı Kevork Karamanukyan ile evlenen Sirvant Karamanuk'un hiç çocuğu olmadı. Piyanist ve plak yapımcısı Şahan Arzruni'nin teyzesidir. Yurtdışından aldığı tüm tekliflere karşın son yıllarını yaz aylarında Kınalıada'da geçirmeyi tercih etti. Felç geçiren Karamanuk, bir süre tedavi gördüğü Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi'nde 20 Ekim 2008 tarihinde 95 yaşında hayatını kaybetti. 25 Ekim'de Beyoğlu Üç Horan Ermeni Kilisesi'nde düzenlenen cenaze töreninin ardından Şişli Ermeni Mezarlığı'na defnedildi.

2007 yılında Ermeni müzikolog Araksi Saryan-Harutunyan tarafından kaleme alınan "Müzik İçin Seçilmiş Bir Hayat, Sirvart Karamanuk'un Yaşamı ve Eserleri" adlı Ermenice-İngilizce biyografi kitabı yayımlandı. 2015'te Artür Bağdasaryan'ın yazdığı ve Türkiye Ermenileri Patrikliği tarafından yayımlanan "Megheti (Melodi): Sözleri ve notalarıyla Ermenice şarkılar" adlı kitap, Ermeni alfabesinin bulunuşunun 1600. yılına ve Sirvart Karamanuk'un doğumunun 100. yılına adandı.

Besteleri

Vokal-orkestra

Ախթամար • Akhtamar • (Akhtamar), 1969
Գարնան առաւօտ • Karnan aravod • (Bir bahar sabahı), 1969
Երգ Պետրոս Դուրեանի • Yerk Bedros Turyani • (Bedros Turyan'ın şarkısı), 1972

Vocal (solo)

Տէ՛ր, ես քեզմէ ուզեցի • Der, yes kezme uzetsi • (I beseeched you, O Lord), 1946
Եարճան • Yar, jan • (Beloved), 1946
Նէ • Ne
Ի՞նչ կ՚ըսեն • Inch gısen?
Սիրերգ • Sirerk
Այնքան շատ • Aynkan shad
Սիրտ ունենք, սէր չունենք •Sird unenk, ser chunenk
Հոգիս • Hokis
Երեք կոչերը • Yerek gocherı
Ինչ անեմ որ հաւատաս • Inch anem vor havadas
Նամակ • Namag
Օրօրոցի մօտ • Ororotsi mod
Սիրտը • Sirdı
Ես որ մեռնեմ • Yes vor mernem
Անանուն • Ananun
Սիրերգ • Sirerk
Սէր • Ser
Մի՛ մերձենար յիս • Mi mertsenar his
Կոյսը • Guysı
Ողջակէզ • Voghchagez
Սաղմոս • Saghmos
Օրօր • Oror
Երջանկութիւն • Yerchangutyun
Սպասում • Sbasum
Սէր անայլայլ • Ser anaylayl
Բանաստեղծութիւն • Panasdeghdzutyun
Ներբող Դուրեանի • Nerpogh Turyani
Երկնէր երկին և երկիր • Yergner yergin yev yergir
Եկէսցէ • Yegestse
Ես որ մեռնեմ • Yes vor mernem
Վերջալոյսին դէմ • Verchaluysin tem
Աշնանային • Ashnanayin
Եթէ • Yete
Անտուն գիշերներ • Andun kisherner
Օտա՜ր, ամայի՜ • Odar, amayi
Կ՚ուզես լինեմ վշտի ցօղեր • Guzes linem vshdi tsogher
Փափաք • Papak
Ես սիրեցի • Yes siretsi
Մայիսեան վարդեր • Mayisyan varter
Բարի երկինք (երգաշար) • Pari yergink
Սիրել վերջին շունչով • Sirel verchin shunchov
Ինչ աղուոր է • Inch aghvor e
Գարուն • Karun
Գարունն եմ ես • Karun n'em es
Երեսդ վառի • Yerest vari
Օրէ օր • Ore or
Իրիկունը վերջին • Irigunı verchin
Ամէն գիշեր • Amen kisher
Խօսք առ բանաստեղծութիւն • Kosk ar panasdeghdzutyun
Մայրամուտ • Mayramud
Հեգնանք • Heknank
Սուրբին աղօթքը • Surpin aghotkı
Անգամ մը միայն • Ankam mı miayn
Մայր • Mayr
Սուտ կամ իրաւ • Sud gam irav
Մի՛ դպիք • Mi tbik
Վերյիշում • Verhishum
Կապոյտ ու դալար • Gabuys u talar
Սպասում • Sbasum
Խաղը կեանքի • Khaghı gyanki
Սկսիլ • Sgsil
Քառասմբակ սէրերով • Karasmpag sererov
Գայլին մահը • Kaylin mahı
Հայաստան ասելիս • Hayasdan aselis
Վոգալիզ • Vokaliz
Երազներ իմ կորած • Yerazner im goradz

Vocal (düet)

Կոյսի հոգի • Guysi hoki (Bakirenin ruhu)
Հովուերգութիւն • Hovverkutyun
Խարխափում • Kharkhapum
Առաւօտ • Aravod (Sabah)

Koro (dinsel)

Սուրբ Աստուած • Surp Asdvadz • (Kutsal Tanrı)
Ճաշու շարական (ԱՁ, ԲՁ, ԳՁ, ԴՁ, ԱԿ, ԲԿ, ԳԿ, ԴԿ) • Jashu sharagan • (Sekiz Synaxis İlahisi), 1968
Ի Սբ. կոյսն Հռիփսիմէ • I Surp guysn Hripsime • (Kutsal Bakire Rhipsime'ye), 1973

Koro (seküler)

Պագնեմ զքո լայն ճակատ • Baknem zko layn jagad • (Temiz Alnınızı Öpmeme İzin Verin), 1956
Գարուն-Պարերգ • Karun/Barerk
Հունձք կը ժողվեմ • Huntsk gı zhoghvem • (Hasat), 1961
Անի • Ani • (Ani)
Դժար տարի • Tzhar dari • (Zor yıl), 1969
Ճան իմ յա՜ր • Jan im yar
Սի՛րտս երկինք է • Sirds yergink e • (Kalbim Gökyüzü Kadar Geniş), 1975
Բինկէօլ • Bingoel • (Bingöl), 1975
Արեւի պէս սիրուն • Arevi bes sirun (Güneş kadar güzel)
Ծամերդ հուսել • Dzamert husel
Ճան իմ եար • Jan im yar
Արամ Խաչատրեան • Aram Khachadryan
Մի՛ երկնչիր, հօտ փոքրիկ • Mi yergnchir hod pokrig • (Korkma, Küçük Sürü), 1989
Սիրոյ աղջիկ • Siro aghchig
Սուրբ Գեղարդ • Surp Keghart • (Kutsal Geghard), 1993
Երեսդ վառի • Yerest vari • 1997
Սուրբ Մեսրոպ • Surp Mesrob • 2003

Koro (seçme parçalar)

Էսաեանի քայլերգ • Esayani kaylerk
Գարակէօզեանի քայլերգ • Karagoezyani kaylerk
Կոմիտասի քայլերգ • Gomidasi kaylerk
Է.Ս.Մ. 25-ամեակի քայլերգ • Esayan sanuts miutyan 25-amyagi kaylerk •
Դպրեվանքի քայլերգ • Tbrevanki kaylerk • 1987
Ձօն՝ Դպրոցասէրցի մանուկներուն • Tson Tbrotsasertsi manugnerun • 1994
Վիէննայի քայլերգ • Viennayi kaylerk • 1995
Զուարթնոցի քայլերգ • Zvartnotsi kaylerk • 1996
Թարգմանչաց վարժարանի քայլերգ • Tarkmanchats varzharani kaylerk • 2006
Ձօներգ՝ Հայկ և Անժէլ Արսլանեաններուն • Tsonerk Hayg yev Anzhel Arslanyannerun • 2007
Ազգային հիւանդանոցի քայլերգ • Azkayin hivantanotsi kaylerk • 2007
Սուրբ Յակոբ հիւանդանոցի քայլերգ • Surp Hagop hivantanotsi kaylerk • 2008

Kaynakça

^ ^a ^b ^c ^d ^e "'Ermeni müziğinin büyükannesi'ne veda". T24. 23 Ekim 2008. 16 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Temmuz 2022.
^ ^a ^b ^c . adalilar.adalarmuzesi.org. Adalar Müzesi. 16 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2022.
^ International Who's who in Music and Musicians' Directory (İngilizce). Melrose Press. 1981. s. 461. ISBN . Erişim tarihi: 16 Temmuz 2022.
^ Onur, Hüdavendigar (1999). Ermeni portreleri. Burak Yayınevi. s. 96. ISBN . Erişim tarihi: 16 Temmuz 2022.
^ "Sirvart Karamanuk u kaybettik - Haber Arşivi 2001-2011". www.bolsohays.com. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2022.
^ . NadirKitap. 16 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2022.
^ Maral Dink (30 Aralık 2015). "Sözleri ve notalarıyla Ermenice şarkılar". Agos. 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Temmuz 2022.
^ . Stanford Üniversitesi. 16 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2022.

[T24-1] "'Ermeni müziğinin büyükannesi'ne veda". T24. 23 Ekim 2008. 16 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Temmuz 2022.

[AdalarMüzesi-2] . adalilar.adalarmuzesi.org. Adalar Müzesi. 16 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2022.

[3] International Who's who in Music and Musicians' Directory (İngilizce). Melrose Press. 1981. s. 461. ISBN . Erişim tarihi: 16 Temmuz 2022.

[4] Onur, Hüdavendigar (1999). Ermeni portreleri. Burak Yayınevi. s. 96. ISBN . Erişim tarihi: 16 Temmuz 2022.

[5] "Sirvart Karamanuk u kaybettik - Haber Arşivi 2001-2011". www.bolsohays.com. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2022.

[6] . NadirKitap. 16 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2022.

[Agos-7] Maral Dink (30 Aralık 2015). "Sözleri ve notalarıyla Ermenice şarkılar". Agos. 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Temmuz 2022.

[8] . Stanford Üniversitesi. 16 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2022.