Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Uyarıcı veya stimülan, genellikle merkezî sinir sistemine etki ederek farkındalığı, dikkati ve uyanıklığı artıran ilaçlar ya da maddelerdir. Genellikle etkinlikleri arttıkça yan etkileri de artar. En güçlü çeşitleri sıklıkla özel reçete ile verilen ya da yasa dışı ilaçlardır. Kahvede bulunan kafein ve sigarada bulunan nikotin dünyada en yaygın olarak kullanılan uyarıcılarıdır. En çok bilinen uyarıcılar arasında efedrin, amfetaminler, kokain, metilfenidat, metilendioksimetamfetamin ve modafinil yer alır.
Uyarıcılar ya sempatik sinir sisteminde ya merkezi sinir sisteminde ya da her ikisinde birden etkinliği artırır. Özellikle merkezi sinir sistemini etkileyen bazı uyarıcılar bir öfori hissi uyandırır. Uyarıcılar terapi amaçlı olarak uyanık kalmayı sağlamak için kullanılırlar.
Çeşitli uyarıcılar
Kafein
Kafein, kahvede, çayda, yerba matede, guaranada ve az miktarda kakao içinde bulunan bir alkaloiddir. Dünyada en çok ve sık kullanılan uyarıcı maddelerden biridir. Kafeinin karakteristik, yoğun bir acı tadı vardır. Kola gibi bazı gazlı içeceklere de eklenmektedir. Kafein, merkezi sinir sistemine etki ederek stimülan etki gösterir. Emilimi büyük oranda ince bağırsakta gerçekleşir. Kafeinin yaygın kullanım alanlarından biri de spor performansını arttırmaktır.
Amfetamin
Amfetamin, çeşitli bozuklukların tedavisinde, kilo kontrolünde, iştah azaltıcı olarak kullanılan sentetik bir uyarıcıdır. Özellikle DEHB tedavisinde ilaç olarak yaygınca kullanılır. Bu sebeple yasa dışı olarak en sık kullanılan uyarıcı maddelerden biridir. Zayıf olarak MAO enzimini de inhibe ettiğinden MAO inhibitörleri ve SSRI lar ile beraber kullanılırsa serotonin sendromuna sebep olabilir. DEHB tedavisinde kullanılan ticari ilaçlardan Dexedrine, Elvanse ve Adderall amfetamin içeren ilaçlar arasında sayılabilir. Metamfetamin de bir amfetamin türevidir.
Efedrin
Efedrin, Ephedra adlı bitkiden elde edilen bir alkaloiddir. Çoğunlukla hidroklorür ve sülfat formları halinde pazarlanır. Kronik astım, bronşit, amfizem ve bronkospastik solunum rahatsızlıklarıyla birlikte oluşan reversibl bronkospazmların semptomatik tedavisinde kullanılır. Asabilik, irade dışı titremeler, uykusuzluk, iştah kaybı, kalp hızında artış ve yüksek tansiyon gibi yan etkilere sebep olabilir.
Nikotin
Nikotin, patlıcangiller tarafından üretilen güçlü bir uyarıcı alkaloiddir. En sık tütün bitkilerinin yapraklarından elde edilir. Sigara şeklinde, elektronik sigara ile buharlaştırarak, burundan veya çiğnenerek kullanılabilir. Nikotin'in merkezi sinir sistemi ve çevresel sinir sisteminde eşit derecede uyarıcı ve depresan etkileri bulunmaktadır. Nikotin alındıktan sonra, öfori, uyanıklık, hafıza ve dikkatin artması gözlemlenebilir. Nikotinin etkilerine karşı tölerans ve bağımlılık gelişir.
Kokain
Kokain, koka bitkisinin yapraklarından elde edilen bir alkaloiddir. Madde, merkezi sinir sistemi üzerinde uyarıcı etkilere sahiptir. Özellikle dopamin, noradrenalin ve serotonin geri-alınım engelleyicisidir ve bu yollarla mezolimbik yolu etkiler ve bağımlılık yapar. Yine de özellikle lokal anestezide kullanıma sahiptir. Etkisini dopamin nörottransmitterini hücrelere taşıyan proteinler üzerinden gösteren kokain, sinirleri tesirsiz hale getirir ve uygulandığı bölgede anastezik etki gösterir. Düşük dozlarla kana geçtiğinde ise uyarıcıdır. Keyif verici madde olarak enjeksiyon ve burna çekmek suretiyle kullanılır.
Gat
Gat, Doğu Afrika'nın bölgelerine özgü çiçekli bir bitkidir. Etiyopya kökenli olduğu düşünülür ve ağızda çiğnendiğinde verdiği uyarıcı etkisinden ötürü Doğu Afrika ile Arap yarımadasında özellikle Yemen'de tarımı yapılır.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Kasım 2019.
- ^ (PDF). 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2019.
- ^ Aggrawal, Anil. . National Book Trust, India (1995), p. 52-3. .
- ^ Manghi, Rita Annoni; Broers, Barbara; Khan, Riaz; Benguettat, Djamel; Khazaal, Yasser; Zullino, Daniele Fabio (2009). "Haight-Ashbury Free Medical Clinic". Journal of Psychoactive Drugs. 41 (1). ss. 1-10. doi:10.1080/02791072.2009.10400669. (PMID) 19455904.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Uyarici veya stimulan genellikle merkezi sinir sistemine etki ederek farkindaligi dikkati ve uyanikligi artiran ilaclar ya da maddelerdir Genellikle etkinlikleri arttikca yan etkileri de artar En guclu cesitleri siklikla ozel recete ile verilen ya da yasa disi ilaclardir Kahvede bulunan kafein ve sigarada bulunan nikotin dunyada en yaygin olarak kullanilan uyaricilaridir En cok bilinen uyaricilar arasinda efedrin amfetaminler kokain metilfenidat metilendioksimetamfetamin ve modafinil yer alir Uyaricilar ya sempatik sinir sisteminde ya merkezi sinir sisteminde ya da her ikisinde birden etkinligi artirir Ozellikle merkezi sinir sistemini etkileyen bazi uyaricilar bir ofori hissi uyandirir Uyaricilar terapi amacli olarak uyanik kalmayi saglamak icin kullanilirlar Cesitli uyaricilarKahve cekirdekleri bir kafein kaynagidirKafein Kafein kahvede cayda yerba matede guaranada ve az miktarda kakao icinde bulunan bir alkaloiddir Dunyada en cok ve sik kullanilan uyarici maddelerden biridir Kafeinin karakteristik yogun bir aci tadi vardir Kola gibi bazi gazli iceceklere de eklenmektedir Kafein merkezi sinir sistemine etki ederek stimulan etki gosterir Emilimi buyuk oranda ince bagirsakta gerceklesir Kafeinin yaygin kullanim alanlarindan biri de spor performansini arttirmaktir MDMA bir amfetamin turudurAmfetamin Amfetamin cesitli bozukluklarin tedavisinde kilo kontrolunde istah azaltici olarak kullanilan sentetik bir uyaricidir Ozellikle DEHB tedavisinde ilac olarak yayginca kullanilir Bu sebeple yasa disi olarak en sik kullanilan uyarici maddelerden biridir Zayif olarak MAO enzimini de inhibe ettiginden MAO inhibitorleri ve SSRI lar ile beraber kullanilirsa serotonin sendromuna sebep olabilir DEHB tedavisinde kullanilan ticari ilaclardan Dexedrine Elvanse ve Adderall amfetamin iceren ilaclar arasinda sayilabilir Metamfetamin de bir amfetamin turevidir Efedrin Efedrin Ephedra adli bitkiden elde edilen bir alkaloiddir Cogunlukla hidroklorur ve sulfat formlari halinde pazarlanir Kronik astim bronsit amfizem ve bronkospastik solunum rahatsizliklariyla birlikte olusan reversibl bronkospazmlarin semptomatik tedavisinde kullanilir Asabilik irade disi titremeler uykusuzluk istah kaybi kalp hizinda artis ve yuksek tansiyon gibi yan etkilere sebep olabilir Nikotin Tutun nikotin tuketiminin ana kaynagidir Nikotin patlicangiller tarafindan uretilen guclu bir uyarici alkaloiddir En sik tutun bitkilerinin yapraklarindan elde edilir Sigara seklinde elektronik sigara ile buharlastirarak burundan veya cignenerek kullanilabilir Nikotin in merkezi sinir sistemi ve cevresel sinir sisteminde esit derecede uyarici ve depresan etkileri bulunmaktadir Nikotin alindiktan sonra ofori uyaniklik hafiza ve dikkatin artmasi gozlemlenebilir Nikotinin etkilerine karsi tolerans ve bagimlilik gelisir Kokain Kokain koka bitkisinin yapraklarindan elde edilen bir alkaloiddir Madde merkezi sinir sistemi uzerinde uyarici etkilere sahiptir Ozellikle dopamin noradrenalin ve serotonin geri alinim engelleyicisidir ve bu yollarla mezolimbik yolu etkiler ve bagimlilik yapar Yine de ozellikle lokal anestezide kullanima sahiptir Etkisini dopamin norottransmitterini hucrelere tasiyan proteinler uzerinden gosteren kokain sinirleri tesirsiz hale getirir ve uygulandigi bolgede anastezik etki gosterir Dusuk dozlarla kana gectiginde ise uyaricidir Keyif verici madde olarak enjeksiyon ve burna cekmek suretiyle kullanilir Gat Gat Dogu Afrika nin bolgelerine ozgu cicekli bir bitkidir Etiyopya kokenli oldugu dusunulur ve agizda cignendiginde verdigi uyarici etkisinden oturu Dogu Afrika ile Arap yarimadasinda ozellikle Yemen de tarimi yapilir Kaynakca Arsivlenmis kopya 14 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Kasim 2019 PDF 17 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 14 Kasim 2019 Aggrawal Anil National Book Trust India 1995 p 52 3 ISBN 81 237 1383 5 Manghi Rita Annoni Broers Barbara Khan Riaz Benguettat Djamel Khazaal Yasser Zullino Daniele Fabio 2009 Haight Ashbury Free Medical Clinic Journal of Psychoactive Drugs 41 1 ss 1 10 doi 10 1080 02791072 2009 10400669 PMID 19455904