Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| MDMA | |
|---|---|
 | |
| Kimyasal adı | (RS)-1-(1,3- benzodioxol-5-yl)-N- methylpropan-2-amine |
| Kimyasal formül | C11H15NO2 |
| Molekül ağırlığı | 193.246 g/mol |
| Kaynama noktası | 105 °C (0.4 mmHg) |
| CAS numarası | 42542-10-9 |
| SMILES | CC(NC)CC1=CC= C(OCO2)C2=C1 |
3,4-metilenedioksi-N-metilamfetamin (MDMA) veya bilinen adlarıyla ekstazi, XTC, X, bir tür psikoaktif madde. Kimyasal formülü C11H15NO2 şeklindedir.
Ekstazi genellikle üzerinde bir resim ya da logo basılı tablet veya kapsüller halinde bulunur. Çok nadiren toz halde olabilir. Tabletler sürekli değişmekte ve yaygın olarak sahte ya da taklit tabletler satılmaktadır. Böylece marka ismi ve açıklamaları kısa sürede değersiz hale gelmektedir. Analizlere göre tüm ekstazi tabletlerinin yarısı hiç MDMA içermemektedir. Bazı tabletlerin efedrin, amfetamin, ketamin, DXM ve MDMA türevi olan MDA ya da gibi maddeler içerdiği, diğer bir grubun ise herhangi bir ilaç ya da aktif ajan içermediği bulgulanmıştır.
Tarihçe
İlk kez 1912'de Alman ilaç firması Merck tarafından Darmstadt'ta sentezlendi. İlacın anoreksi tedavisi için ya da iştah baskılayıcı olarak sentezlendiği kanısı 2006'da Roland W. Freudenmann'ın yaptığı araştırmayla netliğe kavuşturuldu. Merck firmasına ait 274350 numaralı patentte diğer birçok ilaçla yeni bir kimyasal yol bulunmasında öncü olan maddenin hemostatik maddeler bulma amaçlı olarak patentlendiği belirtilmektedir. İlaç kanın pıhtılaşmasını sağlayacak bir başka ilaç aranırken bulunan bir ara maddedir. Patentte ismi değil kimyasal açılımıyla belirtilen madde, Merck firması tarafından daha sonraları ilk kez metilsifrilamin olarak anıldı.
Nasıl sentezlendiğini ilk açıklayan kişi Dr. Anton Köllisch'tir. İlaçla ilgili ilk farmakoloji testleri 1927 ve 1952'de, insanlar üzerindeki ilk testler ise bulunduktan çok sonraları, 1960'ta yapıldı. Roland W. Freudenmann'a göre ilacın iştah baskılayıcı amaçlı sentezlendiği yanlış kanısı MDMA analogu olan MDA'in 1949 ve 1957 yılları arasında Smith Kline ve French Laboratuvarları'nda antidepresan ve iştah kapayıcı olarak araştırılmasından kaynaklanmaktadır. İlaçla ilgili ilk toksikoloji testleri 1952'de yapıldı.
MDMA ilk kez 1970'li yıllarda Chicago'da sokaklarda satılan tabletlerde tespit edildi. İlk insan deneyleri her ne kadar 1960'lardan sonra başladıysa da yaygınlaşmasında önemli bir rol oynayan kişi Alexander Shulgin'dir. Shulgin 1976'da sentezleyip denedikten sonra çalışma arkadaşlarıyla birlikte yaptığı kapsamlı araştırmalarında ilacın kimyası, dozajı, kinetiği ve psikoaktif etkileri üzerine ilk ayrıntılı raporları yayınladılar ve ekstazi bu araştırmalardan sonra yaygınlaştı. 1976'da Shulgin ile birlikte ilacın sıra dışı teröpötik etkilerini fark eden bir grup bilim insanı ve terapist suistimal edilmesini, sorumsuz ve bilinçsiz kullanımı engellemek için bu ilacı çok kapalı bir grup içinde kullandılar. Bu araştırma ve tedavi amaçlı çalışmalarda MDMA'in evlilik ve ilişki terapisi, PTSD (travma sonrası stres bozukluğu), travma, fobi bozuklukları, bağımlılık, kanser ve ölümcül hastalıklardan muzdarip kişilerde endişe tedavisinde kullanılabileceği birçok psikiyatrist ve psikoterapist tarafından kabul gördü ve yasaklandığı 1985'e kadar terapilerde yasal olarak kullanıldı. Psikedelikler ile araştırma yapan psikiyatrlardan Stanislav Grof, M. D yasaklamanın meşru bilimsel çalışmaları engellerken yaygın kullanımının önüne geçemediğini belirtmektedir.
Bu terapistlerin "empati" olarak andığı ilacın sokak tabiri olan "ekstazi" adı ise ilk kez 1984'te ABD'nin Kaliforniya eyaletinden çıktı. Shulgin empati adının ilacın etkilerini daha isabetli çağrıştırdığını Ekstazi'nin ise bir pazarlama tekniği olarak kullanıldığını yazmaktadır. Shulgin ve çevresi ilacın suistimale neden olabilecek derecede yaygınlaşmasını engellemek için her ne kadar ketum davransalar da yaygınlaşmasının önüne geçilemedi. Yanlış kullanımdan ötürü yaşanan bazı ölüm vakaları neden gösterilerek ABD'de 1985'te yasaklanan ilacı daha sonra diğer devletler izledi.
Etkileri
MDMA beyinde var olan 5-HT (serotonin) nörotransmiterlerinin salınmasını sağlayan bir serotonin ateşleyicisi ve geri alım inhibitörüdür. Antidepresan ilaçlar da aynı sınıftandır ama MDMA'in farkı beyinde var olan serotoninin tamamının salınmasını sağlamasıdır.
Genellikle kişide yarattığı rahatlık, doygunluk, zindelik ve mutluluk hisleri nedeniyle kullanılır. Psikoterapiyi desteklemede ise kişi engellenme ve korku hisleri olmadan rahatça konuşabildiği için kullanılmaktadır. MDMA etkisi altındaki kişi empati yeteneğinde artış, varoluşu ve kendini olduğu gibi kabul edebilme nitelikleri gösterir. Normalde var olan karakter zırhı yumuşar, kişi çekinmeden ve rahatça iletişim kurabilir. Kullananların neredeyse %99'unun olumlu duygularla bağlantıya geçtiği bilinmektedir.
Oral yoldan alındığında yaklaşık 30-40 dakika sonra etkisini göstermeye başlayan ilacın etkileri 3-4 saat sürer. Yapılan araştırmalar kısa dönem hafıza ve iştah kaybı, uykusuzluk, acı eşiğinde yükselme, xerostomi, göz bebeklerinde büyüme ve sağa sola hareketlilik, ısı regülasyonunda bozulma, diş sıkma (bruksizm), erkeklerde sertleşme sorununa (erektil disfonksiyon), kas spazmlarına neden olabileceğini göstermektedir. Bulantı ve kusma gibi kişiye özel etkiler görülebilir ve her kişinin vereceği tepkiler de farklılık gösterebilir.
Aşk ilacı olarak tanınmasının nedeni sevgi, şefkat ve empati duygularında artışa neden olmasıdır. Cinsel arzularda ise artma değil, genelde azalma görülür. Kadınlar daha rahat davranabildikleri için samimi yakınlaşmalara daha açık gibi görünürler. Erkeklerde sertleşme sorununa (erektil disfonksiyona) neden olur. Bu nedenle buradaki aşk libidinal (cinsel) anlamda değil, şefkat anlamında bir aşktır. Her iki cins için de savunma kalkanlarının indirilmesi fiziksel ve duygusal yakınlaşmayı kolaylaştıran bir ortam yarattığı için ve belki de bir pazarlama tekniği olarak aşk-seks ilacı dendiği düşünülebilir. MDMA etkisi altındaki kişide genelde libidinal (cinsel) dürtüler tamamen ortadan kalkmasa da oldukça azalır.
Riskleri
Ekstaziden ölüm vakaları hiç sıvı almadan yüksek dozda ekstazi alıp dinlenmeden aralıksız dans eden, kardiyovasküler sorunları olan ve/veya ekstaziyi başka ilaçlarla karıştıran kişiler arasında görülür. Sıvı kaybına neden olduğu için vücudun kaybettiği oranda sıvı tüketmesi gerektiği bilinmekle birlikte aşırı su tüketiminin de ölüme kadar götürebilecek hiponatremi denilen su zehirlemesine yol açabildiği bilinmektedir. Kadınlar erkeklere oranla hiponatremiye karşı daha hassastırlar. Hiponatremi, dehidratasyon endişesi ile aşırı içilen suyun kanı seyrelterek beynin şişmesine yol açmasıdır. Isı kaybını azaltabilir ve bazen de kasların ve beynin ısı üretimini artırabilir. Kardiyovasküler (kalp) rahatsızlıkları olan kişiler risk altında olan bir gruptur. Ayrıca mono amin oksidaz (MAO) inhibitörü () olarak bilinen ilaçlarla birlikte kullanılması "hipertansiyon krizi" denilen ve kalbin tehlikeli derecede hızlı çarpmasıyla kendini gösteren ölümcül bir komplikasyona yol açabilir ve tıbbi müdahale olmazsa kişi ölebilir. 1987'den bu yana bu nedenle ölümler rapor edilmiş durumdadır.
SSRI türü antidepresanlar ile birlikte kullanıldığında "serotonin sendromu" denilen rahatsızlığa neden olabilir. Serotonin sendromu, kas spazmları, mide-bağırsak sorunları, ishal, zihin karışıklığı, ajitasyon, koordinasyon bozukluğu, titreme, ateş ve terleme ile kendini gösterir. Araştırmalar henüz yetersiz olduğu için başka hiçbir ilaçla karıştırılmaması kişinin en güvenli konumda olmasını sağlayacaktır.
MDMA diye satılan tabletlerin bazılarında bulunan DXM maddesi SSRI ve NMDA antagonisti özellikleri gösterir ve ekstazi ile karıştırıldığında "serotonin sendromu" olarak bilinen rahatsızlığa yol açabilir. Dancesafe gibi sivil kuruluşlar kullanıcıların zarar görmemesi için kullanımın yoğun olduğu ortamlarda ilaç içerik ve saflık testi imkânı sağlamaktadır.
İlacın etkileri geçtikten sonra yaklaşık sekiz saat daha "after effect" denilen "hafif etkileri" devam eder. Kişi daha sonra kısa veya bazen iki gün ya da günlerce süren bir depresyon, melankoli ya da yoksunluk dönemine girebilir. Bu sürecin ardından kişi tekrar normal konumuna geri döner. Kişilerin normal durumlarına dönmeleri için beslenmeleri, yeterli derecede sıvı almaları, uyumaları ve bozulan kalsiyum, magnezyum, potasyum ve çinko gibi minerallerin dengesini doğru beslenme ya da diyet katkılarıyla onarmaları ve egzersiz yapmaları gerekir. Beslenmeme, uykusuzluk ve kalsiyum, magnezyum, potasyum ve çinko azalmasına bağlı etkiler hassas kişilerde komplikasyonlara neden olabilir. Ayrıca depresyon ve bağımlılık eğilimi olan kişilerin hekim gözetimi olmadan düzenli olarak kullanması da komplikasyonlara neden olabilir.
Bağımlılık
Ekstazi bağımlılık eğilimli kişilerde sık ya da düzenli kullanıma itebilir. Bu kişiler genellikle bedenin rahatsızlıkları göstermede normal bir sinyal yöntemi olan "acı" duygusundan kaçmak, hayatın zorluklarıyla yüzleşmemek için MDMA'e sığınabilirler. Kişi yalnızca bir semptom olan acıyı düzenli olarak bastırmak yerine acının verdiği mesajı dinleyip onu iyileştirmeye çalışmalıdır. MDMA ile ilgi uzun yıllar psikoterapi çalışmalarından bulunan Anna Shulgin ne bu ilacın ne de herhangi bir diğer psikoaktif maddenin düzenli ve sık kullanımını salık vermektedir. MDMA ile terapi yapan terapistler bu ilacı yalnızca gerektiğinde ve sorumlu bir şekilde başvurulabilecek bir destek olarak gördüklerini belirtiyorlar. Ara verilmeden düzenli kullanım, ilacın verdiği ilk etkiyi kaybetmesine neden olur. Düzenli bazı kullanıcılar bir hafta ya da bir aylık aralarla kullandıklarını, bazı kimseler ise bir kereyle yetindiklerini belirtmektedirler. İlacın bağımlılık yaptığı konusu hala tartışmalıdır. MDMA ile terapi yapan bazı terapistler reçeteli antidepresanlar ne kadar bağımlılık yapıyorsa Ekstazi'nin de o kadar bağımlılık yaptığını söylüyorlar.
Ekstazi (MDMA) kullanan bir kişinin maddeye karşı aşerme hissetmesi, zaman içerisinde daha fazla ekstazi kullanmaya başlaması yani ekstazi (MDMA)’e karşı toleransının artması, yoksunluk belirtilerinin oluşması, ekstazi olmayan koşullarda eskisi gibi eğlenememesi bu maddeye karşı bağımlılık geliştiğini gösterir.
Dozaj normalde 120 miligramlık bir doz kişinin tipik ekstazi etkileri hissetmesi için yeterlidir. Yapılan analiz istatistikleri piyasadaki tabletlerde genellikle bunun yarısı ya da daha azı oranında MDMA bulunduğunu göstermiştir. 120 mg'dan daha fazla miktarda alınan dozlar vücudun homeostatik dengesini bozmaktan başka bir işe yaramaz, daha "iyi" ya da daha kuvvetli etkiler sağlamaz. Araştırılmasına izinlerin yeni verilmeye başlandığı için düzenli bir kullanımın uzun dönemde nasıl etkilere neden olacağı tam olarak bilinmemektedir.
Araştırmalar
Ekstazi'nin zararlı olduğunu iddia eden araştırmalar NIDA (Ulusal Madde Suistimali Enstitüsü) desteğiyle Dr. McCann ve Dr. Ricaurte tarafından yapıldı. Bu araştırmalar tüm dünyada ekstazi karşıtı olunması gerektiğine delil olarak gösterildi ancak Dr. Ricaurte 2000'de yaptığı açıklamada bu araştırmalarda kullanılan numunelerin karıştırıldığını ve araştırmalarda kullanılan maddenin ekstazi değil, metamfetamin olduğunu açıkladı. Ayrıca bu araştırmalarda kullanılan metamfetamin miktarları Ricarteu'ye göre bilimsel jargonda "fil dozu" olarak bilinen ve normalde insanların kullandığı miktarlardan çok daha yüksek olan dozlardı. Aynı şekilde ekstazi etkisi altında beyin tomografisini gösteren araştırmalar başka tomografi araştırmalarıyla yalanlandı.
Ekstazi'nin sağaltıcı etkileri olduğunu ve tıpta birçok hastalığın tedavisinde kullanılabileceğini savunan ve bunun için tüm dünyadan bilim insanlarını destekleyen adlı kuruluşun ilk devlet izinli araştırması ABD'de Kuzey Carolina'da Şubat 2004'te başladı. Araştırma başkanı Dr. Mithoefer'in araştırması Ekstazi'nin PTSD'den muzdarip tecavüze uğramış on iki kadının travma sonrasında yaşadıkları rahatsızlığı psikoterapi ile birlikte tedavisini incelemektedir. Bu araştırma Multi Disipliner Psikedelik Araştırmaları Kurumunca () desteklenmektedir.
- MAPS 19 Ekim 2006'da ikinci resmî devlet izinli ekstazi PTSD araştırmasını Peter Oehen, MD başkanlığında İsviçre'de başlattı.
- 7 Mart 2006’da üçüncü resmî MAPS destekli Ekstazi araştırması Harvard McLean Hastanesi'nde Dr. John Halpern tarafından başlatıldı. Bu araştırma PTSD’den farklı olarak Ekstazi'nin ölümcül kanser hastalarında görülen endişenin sağaltımındaki etkilerini araştırmaktadır.
- Nisan 2006’da da dördüncü MAPS destekli araştırma Ekstazi'nin PTSD'de olası sağaltıcı etkilerini araştırmak amacıyla İsrail'deki Tel Aviv Üniversitesi'nde Tıp Fakültesi'nden Moshe Kotler başkanlığında başlatıldı.
Daha önce İspanya'da başlayan benzer bir araştırma bilimsel nedenlerle değil, ancak politik baskılarla durdurulmuş ise de, araştırmanın devam edebilmesi için bürokratik çabalar hâlâ devam ediyor.
Ekstazi'nin serotonin ateşleyen hücrelerde yıkıma neden olduğu iddiaları üzerine araştırma yapan 'nden Jack Lipton, Ekim 2006'da ABD'nin Georgia eyaletinin Atlanta şehrinde yapılan Nörobilim Grubu toplantısında açıkladığı raporunda MDMA'in farelerde serotonin ateşleyen hücreleri öldürmediğini, dopamin üreten hücrelerde ise artışa neden olduğunu açıkladı. Araştırmayı yapan Lipton bunun parkinson hastaları için umut verici olabileceğini söylüyor.
MAPS kurumuna göre MDMA 120 mg dozunda herhangi bir nörotoksik etki göstermemektedir. Uzun dönemli, düzenli ve yüksek dozda kullanımlar hakkında ise henüz bir araştırma bulunmamakla birlikte çok yüksek dozların nörotoksik olduğu hayvan deneylerinde gösterilmiş durumdadır. MAPS'in kurucusu MDMA'in Ricaurte'nin yanlış araştırmalarına dayanılarak ileri sürülen ve abartılan zararlı etkilerinin taraflı olduğunu, saptırıldığını ve yasakçı siyasetleri desteklemede kullanıldığını savunmaktadır. MAPS'in hedefi MDMA'yi beş yıl içinde psikoterapi destekli PTSD tedavisinde kullanılan reçeteli bir ilaç konumuna getirmektir. Bunun için beş milyon dolarlık bir fon oluşturma çabaları devam etmektedir.
Notlar
- ^ Anderson L, (Ed.) (18 Mayıs 2014). "MDMA". Drugs.com. Drugsite Trust. 23 March 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 March 2016.
- ^ Roland W. Freudenmann 23 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 30 Ekim 2009 tarihinde erişildi.
- ^ "MDMA ve parkinson". 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Nisan 2007.
Kaynakça
- "Ecstasy: The Complete Guide", Julie Holland, M. D, Park Street Yayıncılık, 2001
- "Ecstasy: The MDMA Story", Bruce Esiner, Ronin yayıncılık, 1989
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
MDMAKimyasal adi RS 1 1 3 benzodioxol 5 yl N methylpropan 2 amineKimyasal formul C11H15NO2Molekul agirligi 193 246 g molKaynama noktasi 105 C 0 4 mmHg CAS numarasi 42542 10 9SMILES CC NC CC1 CC C OCO2 C2 C1 3 4 metilenedioksi N metilamfetamin MDMA veya bilinen adlariyla ekstazi XTC X bir tur psikoaktif madde Kimyasal formulu C11H15NO2 seklindedir Ekstazi genellikle uzerinde bir resim ya da logo basili tablet veya kapsuller halinde bulunur Cok nadiren toz halde olabilir Tabletler surekli degismekte ve yaygin olarak sahte ya da taklit tabletler satilmaktadir Boylece marka ismi ve aciklamalari kisa surede degersiz hale gelmektedir Analizlere gore tum ekstazi tabletlerinin yarisi hic MDMA icermemektedir Bazi tabletlerin efedrin amfetamin ketamin DXM ve MDMA turevi olan MDA ya da gibi maddeler icerdigi diger bir grubun ise herhangi bir ilac ya da aktif ajan icermedigi bulgulanmistir TarihceMerck firmasi tarafindan alinmis MDMA sentezine iliskin ilk patent Ilk kez 1912 de Alman ilac firmasi Merck tarafindan Darmstadt ta sentezlendi Ilacin anoreksi tedavisi icin ya da istah baskilayici olarak sentezlendigi kanisi 2006 da Roland W Freudenmann in yaptigi arastirmayla netlige kavusturuldu Merck firmasina ait 274350 numarali patentte diger bircok ilacla yeni bir kimyasal yol bulunmasinda oncu olan maddenin hemostatik maddeler bulma amacli olarak patentlendigi belirtilmektedir Ilac kanin pihtilasmasini saglayacak bir baska ilac aranirken bulunan bir ara maddedir Patentte ismi degil kimyasal acilimiyla belirtilen madde Merck firmasi tarafindan daha sonralari ilk kez metilsifrilamin olarak anildi Nasil sentezlendigini ilk aciklayan kisi Dr Anton Kollisch tir Ilacla ilgili ilk farmakoloji testleri 1927 ve 1952 de insanlar uzerindeki ilk testler ise bulunduktan cok sonralari 1960 ta yapildi Roland W Freudenmann a gore ilacin istah baskilayici amacli sentezlendigi yanlis kanisi MDMA analogu olan MDA in 1949 ve 1957 yillari arasinda Smith Kline ve French Laboratuvarlari nda antidepresan ve istah kapayici olarak arastirilmasindan kaynaklanmaktadir Ilacla ilgili ilk toksikoloji testleri 1952 de yapildi MDMA molekulunun animasyon seklinde hazirlanmis modeli MDMA ilk kez 1970 li yillarda Chicago da sokaklarda satilan tabletlerde tespit edildi Ilk insan deneyleri her ne kadar 1960 lardan sonra basladiysa da yayginlasmasinda onemli bir rol oynayan kisi Alexander Shulgin dir Shulgin 1976 da sentezleyip denedikten sonra calisma arkadaslariyla birlikte yaptigi kapsamli arastirmalarinda ilacin kimyasi dozaji kinetigi ve psikoaktif etkileri uzerine ilk ayrintili raporlari yayinladilar ve ekstazi bu arastirmalardan sonra yayginlasti 1976 da Shulgin ile birlikte ilacin sira disi teropotik etkilerini fark eden bir grup bilim insani ve terapist suistimal edilmesini sorumsuz ve bilincsiz kullanimi engellemek icin bu ilaci cok kapali bir grup icinde kullandilar Bu arastirma ve tedavi amacli calismalarda MDMA in evlilik ve iliski terapisi PTSD travma sonrasi stres bozuklugu travma fobi bozukluklari bagimlilik kanser ve olumcul hastaliklardan muzdarip kisilerde endise tedavisinde kullanilabilecegi bircok psikiyatrist ve psikoterapist tarafindan kabul gordu ve yasaklandigi 1985 e kadar terapilerde yasal olarak kullanildi Psikedelikler ile arastirma yapan psikiyatrlardan Stanislav Grof M D yasaklamanin mesru bilimsel calismalari engellerken yaygin kullaniminin onune gecemedigini belirtmektedir Bu terapistlerin empati olarak andigi ilacin sokak tabiri olan ekstazi adi ise ilk kez 1984 te ABD nin Kaliforniya eyaletinden cikti Shulgin empati adinin ilacin etkilerini daha isabetli cagristirdigini Ekstazi nin ise bir pazarlama teknigi olarak kullanildigini yazmaktadir Shulgin ve cevresi ilacin suistimale neden olabilecek derecede yayginlasmasini engellemek icin her ne kadar ketum davransalar da yayginlasmasinin onune gecilemedi Yanlis kullanimdan oturu yasanan bazi olum vakalari neden gosterilerek ABD de 1985 te yasaklanan ilaci daha sonra diger devletler izledi EtkileriGoz bebeklerinde buyume MDMA beyinde var olan 5 HT serotonin norotransmiterlerinin salinmasini saglayan bir serotonin atesleyicisi ve geri alim inhibitorudur Antidepresan ilaclar da ayni siniftandir ama MDMA in farki beyinde var olan serotoninin tamaminin salinmasini saglamasidir Genellikle kiside yarattigi rahatlik doygunluk zindelik ve mutluluk hisleri nedeniyle kullanilir Psikoterapiyi desteklemede ise kisi engellenme ve korku hisleri olmadan rahatca konusabildigi icin kullanilmaktadir MDMA etkisi altindaki kisi empati yeteneginde artis varolusu ve kendini oldugu gibi kabul edebilme nitelikleri gosterir Normalde var olan karakter zirhi yumusar kisi cekinmeden ve rahatca iletisim kurabilir Kullananlarin neredeyse 99 unun olumlu duygularla baglantiya gectigi bilinmektedir Oral yoldan alindiginda yaklasik 30 40 dakika sonra etkisini gostermeye baslayan ilacin etkileri 3 4 saat surer Yapilan arastirmalar kisa donem hafiza ve istah kaybi uykusuzluk aci esiginde yukselme xerostomi goz bebeklerinde buyume ve saga sola hareketlilik isi regulasyonunda bozulma dis sikma bruksizm erkeklerde sertlesme sorununa erektil disfonksiyon kas spazmlarina neden olabilecegini gostermektedir Bulanti ve kusma gibi kisiye ozel etkiler gorulebilir ve her kisinin verecegi tepkiler de farklilik gosterebilir Ask ilaci olarak taninmasinin nedeni sevgi sefkat ve empati duygularinda artisa neden olmasidir Cinsel arzularda ise artma degil genelde azalma gorulur Kadinlar daha rahat davranabildikleri icin samimi yakinlasmalara daha acik gibi gorunurler Erkeklerde sertlesme sorununa erektil disfonksiyona neden olur Bu nedenle buradaki ask libidinal cinsel anlamda degil sefkat anlaminda bir asktir Her iki cins icin de savunma kalkanlarinin indirilmesi fiziksel ve duygusal yakinlasmayi kolaylastiran bir ortam yarattigi icin ve belki de bir pazarlama teknigi olarak ask seks ilaci dendigi dusunulebilir MDMA etkisi altindaki kiside genelde libidinal cinsel durtuler tamamen ortadan kalkmasa da oldukca azalir RiskleriEkstazi tabletleri Ekstaziden olum vakalari hic sivi almadan yuksek dozda ekstazi alip dinlenmeden araliksiz dans eden kardiyovaskuler sorunlari olan ve veya ekstaziyi baska ilaclarla karistiran kisiler arasinda gorulur Sivi kaybina neden oldugu icin vucudun kaybettigi oranda sivi tuketmesi gerektigi bilinmekle birlikte asiri su tuketiminin de olume kadar goturebilecek hiponatremi denilen su zehirlemesine yol acabildigi bilinmektedir Kadinlar erkeklere oranla hiponatremiye karsi daha hassastirlar Hiponatremi dehidratasyon endisesi ile asiri icilen suyun kani seyrelterek beynin sismesine yol acmasidir Isi kaybini azaltabilir ve bazen de kaslarin ve beynin isi uretimini artirabilir Kardiyovaskuler kalp rahatsizliklari olan kisiler risk altinda olan bir gruptur Ayrica mono amin oksidaz MAO inhibitoru olarak bilinen ilaclarla birlikte kullanilmasi hipertansiyon krizi denilen ve kalbin tehlikeli derecede hizli carpmasiyla kendini gosteren olumcul bir komplikasyona yol acabilir ve tibbi mudahale olmazsa kisi olebilir 1987 den bu yana bu nedenle olumler rapor edilmis durumdadir SSRI turu antidepresanlar ile birlikte kullanildiginda serotonin sendromu denilen rahatsizliga neden olabilir Serotonin sendromu kas spazmlari mide bagirsak sorunlari ishal zihin karisikligi ajitasyon koordinasyon bozuklugu titreme ates ve terleme ile kendini gosterir Arastirmalar henuz yetersiz oldugu icin baska hicbir ilacla karistirilmamasi kisinin en guvenli konumda olmasini saglayacaktir MDMA diye satilan tabletlerin bazilarinda bulunan DXM maddesi SSRI ve NMDA antagonisti ozellikleri gosterir ve ekstazi ile karistirildiginda serotonin sendromu olarak bilinen rahatsizliga yol acabilir Dancesafe gibi sivil kuruluslar kullanicilarin zarar gormemesi icin kullanimin yogun oldugu ortamlarda ilac icerik ve saflik testi imkani saglamaktadir Fiziksel zarar ve bagimlilik derecelerine gore uyusturucu maddeler Ilacin etkileri gectikten sonra yaklasik sekiz saat daha after effect denilen hafif etkileri devam eder Kisi daha sonra kisa veya bazen iki gun ya da gunlerce suren bir depresyon melankoli ya da yoksunluk donemine girebilir Bu surecin ardindan kisi tekrar normal konumuna geri doner Kisilerin normal durumlarina donmeleri icin beslenmeleri yeterli derecede sivi almalari uyumalari ve bozulan kalsiyum magnezyum potasyum ve cinko gibi minerallerin dengesini dogru beslenme ya da diyet katkilariyla onarmalari ve egzersiz yapmalari gerekir Beslenmeme uykusuzluk ve kalsiyum magnezyum potasyum ve cinko azalmasina bagli etkiler hassas kisilerde komplikasyonlara neden olabilir Ayrica depresyon ve bagimlilik egilimi olan kisilerin hekim gozetimi olmadan duzenli olarak kullanmasi da komplikasyonlara neden olabilir Bagimlilik Ekstazi bagimlilik egilimli kisilerde sik ya da duzenli kullanima itebilir Bu kisiler genellikle bedenin rahatsizliklari gostermede normal bir sinyal yontemi olan aci duygusundan kacmak hayatin zorluklariyla yuzlesmemek icin MDMA e siginabilirler Kisi yalnizca bir semptom olan aciyi duzenli olarak bastirmak yerine acinin verdigi mesaji dinleyip onu iyilestirmeye calismalidir MDMA ile ilgi uzun yillar psikoterapi calismalarindan bulunan Anna Shulgin ne bu ilacin ne de herhangi bir diger psikoaktif maddenin duzenli ve sik kullanimini salik vermektedir MDMA ile terapi yapan terapistler bu ilaci yalnizca gerektiginde ve sorumlu bir sekilde basvurulabilecek bir destek olarak gorduklerini belirtiyorlar Ara verilmeden duzenli kullanim ilacin verdigi ilk etkiyi kaybetmesine neden olur Duzenli bazi kullanicilar bir hafta ya da bir aylik aralarla kullandiklarini bazi kimseler ise bir kereyle yetindiklerini belirtmektedirler Ilacin bagimlilik yaptigi konusu hala tartismalidir MDMA ile terapi yapan bazi terapistler receteli antidepresanlar ne kadar bagimlilik yapiyorsa Ekstazi nin de o kadar bagimlilik yaptigini soyluyorlar Ekstazi MDMA kullanan bir kisinin maddeye karsi aserme hissetmesi zaman icerisinde daha fazla ekstazi kullanmaya baslamasi yani ekstazi MDMA e karsi toleransinin artmasi yoksunluk belirtilerinin olusmasi ekstazi olmayan kosullarda eskisi gibi eglenememesi bu maddeye karsi bagimlilik gelistigini gosterir Dozaj normalde 120 miligramlik bir doz kisinin tipik ekstazi etkileri hissetmesi icin yeterlidir Yapilan analiz istatistikleri piyasadaki tabletlerde genellikle bunun yarisi ya da daha azi oraninda MDMA bulundugunu gostermistir 120 mg dan daha fazla miktarda alinan dozlar vucudun homeostatik dengesini bozmaktan baska bir ise yaramaz daha iyi ya da daha kuvvetli etkiler saglamaz Arastirilmasina izinlerin yeni verilmeye baslandigi icin duzenli bir kullanimin uzun donemde nasil etkilere neden olacagi tam olarak bilinmemektedir ArastirmalarEkstazi nin zararli oldugunu iddia eden arastirmalar NIDA Ulusal Madde Suistimali Enstitusu destegiyle Dr McCann ve Dr Ricaurte tarafindan yapildi Bu arastirmalar tum dunyada ekstazi karsiti olunmasi gerektigine delil olarak gosterildi ancak Dr Ricaurte 2000 de yaptigi aciklamada bu arastirmalarda kullanilan numunelerin karistirildigini ve arastirmalarda kullanilan maddenin ekstazi degil metamfetamin oldugunu acikladi Ayrica bu arastirmalarda kullanilan metamfetamin miktarlari Ricarteu ye gore bilimsel jargonda fil dozu olarak bilinen ve normalde insanlarin kullandigi miktarlardan cok daha yuksek olan dozlardi Ayni sekilde ekstazi etkisi altinda beyin tomografisini gosteren arastirmalar baska tomografi arastirmalariyla yalanlandi Ekstazi nin sagaltici etkileri oldugunu ve tipta bircok hastaligin tedavisinde kullanilabilecegini savunan ve bunun icin tum dunyadan bilim insanlarini destekleyen adli kurulusun ilk devlet izinli arastirmasi ABD de Kuzey Carolina da Subat 2004 te basladi Arastirma baskani Dr Mithoefer in arastirmasi Ekstazi nin PTSD den muzdarip tecavuze ugramis on iki kadinin travma sonrasinda yasadiklari rahatsizligi psikoterapi ile birlikte tedavisini incelemektedir Bu arastirma Multi Disipliner Psikedelik Arastirmalari Kurumunca desteklenmektedir MAPS 19 Ekim 2006 da ikinci resmi devlet izinli ekstazi PTSD arastirmasini Peter Oehen MD baskanliginda Isvicre de baslatti 7 Mart 2006 da ucuncu resmi MAPS destekli Ekstazi arastirmasi Harvard McLean Hastanesi nde Dr John Halpern tarafindan baslatildi Bu arastirma PTSD den farkli olarak Ekstazi nin olumcul kanser hastalarinda gorulen endisenin sagaltimindaki etkilerini arastirmaktadir Nisan 2006 da da dorduncu MAPS destekli arastirma Ekstazi nin PTSD de olasi sagaltici etkilerini arastirmak amaciyla Israil deki Tel Aviv Universitesi nde Tip Fakultesi nden Moshe Kotler baskanliginda baslatildi Daha once Ispanya da baslayan benzer bir arastirma bilimsel nedenlerle degil ancak politik baskilarla durdurulmus ise de arastirmanin devam edebilmesi icin burokratik cabalar hala devam ediyor Ekstazi nin serotonin atesleyen hucrelerde yikima neden oldugu iddialari uzerine arastirma yapan nden Jack Lipton Ekim 2006 da ABD nin Georgia eyaletinin Atlanta sehrinde yapilan Norobilim Grubu toplantisinda acikladigi raporunda MDMA in farelerde serotonin atesleyen hucreleri oldurmedigini dopamin ureten hucrelerde ise artisa neden oldugunu acikladi Arastirmayi yapan Lipton bunun parkinson hastalari icin umut verici olabilecegini soyluyor MAPS kurumuna gore MDMA 120 mg dozunda herhangi bir norotoksik etki gostermemektedir Uzun donemli duzenli ve yuksek dozda kullanimlar hakkinda ise henuz bir arastirma bulunmamakla birlikte cok yuksek dozlarin norotoksik oldugu hayvan deneylerinde gosterilmis durumdadir MAPS in kurucusu MDMA in Ricaurte nin yanlis arastirmalarina dayanilarak ileri surulen ve abartilan zararli etkilerinin tarafli oldugunu saptirildigini ve yasakci siyasetleri desteklemede kullanildigini savunmaktadir MAPS in hedefi MDMA yi bes yil icinde psikoterapi destekli PTSD tedavisinde kullanilan receteli bir ilac konumuna getirmektir Bunun icin bes milyon dolarlik bir fon olusturma cabalari devam etmektedir Notlar Anderson L Ed 18 Mayis 2014 MDMA Drugs com Drugsite Trust 23 March 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 March 2016 Roland W Freudenmann 23 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde 30 Ekim 2009 tarihinde erisildi MDMA ve parkinson 30 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Nisan 2007 Kaynakca Ecstasy The Complete Guide Julie Holland M D Park Street Yayincilik 2001 Ecstasy The MDMA Story Bruce Esiner Ronin yayincilik 1989