Suriye İç Savaşı'nın sivil ayaklanma safhası, Suriye İç Savaşı'nın 15 Mart 2011'deki protestolarla başlayan ve 29 Temmuz 2011'de Özgür Suriye Ordusu'nun kuruluşuyla silahlı çatışmalara dönüşen safhası.
Suriye İç Savaşı'nın sivil ayaklanma safhası | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Suriye İç Savaşı ve Arap Baharı | |||||||||||||||||||
Humus'ta gerçekleştirilen Suriye hükûmeti karşıtı gösteriden bir görünüm (18 Nisan 2011) | |||||||||||||||||||
|
Şam ve Halep'te, demokratik reform ve tüm siyasi mahkûmların serbest bırakılması talepleriyle başlayan protesto gösterileri, 16 Mart'ta Dera'ya, sonrasında ise ülkedeki çeşitli şehir ve kasabalara sıçradı. 18 Mart'ta, Dera'daki gösterilerde emniyet birimlerinin göstericilere ateş açmasıyla ilk ölümler gerçekleşti. 29 Temmuz'da, Suriye Silahlı Kuvvetleri'nden ayrılan bazı askerler tarafından Özgür Suriye Ordusu'nun kurulmasıyla sivil ayaklanma, Suriye hükûmeti ile muhalifler arasında silahlı çatışmaya dönüştü. Avaaz'ın açıklamasına göre olaylar kapsamında 1.600'den fazla protestocu öldü, 2.918 kişi ise güvenlik birimlerince yakalanması veya tutuklanması sonrasında hâlâ kayıp konumdaydı.BBC tarafından yayınlanan 27 Temmuz tarihli haberde, insan hakları gruplarının söylemleri baz alınarak yaklaşık 1.400 sivil ile 350 güvenlik biriminin öldüğünü belirtti.Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'nin açıklamasına göre 25 Temmuz itibarıyla 1.483 sivilin öldüğü doğrulanmış, aynı tarih itibarıyla Suriye hükûmetinin belirttiğine göre 365 güvenlik birimi yaşamını yitirmiş, insan hakları grupları da en az 12.000 kişinin tutuklandığını ve binlerce kişinin komşu ülkeler Lübnan ile Türkiye'ye göç ettiğini ifade etmişti.
Arka plan
Arap Baharı'nın etkisiyle Ocak 2011'de Suriye'de ufak çaplı protesto gösterileri başladı. 6 Mart'ta Dera'da, şehirdeki duvarlara "insanlar rejimi devirmek istiyor" yazdıkları gerekçesiyle 15 çocuk gözaltına alındı. İddialara göre polis çocuklara işkence etmiş yahut sınıflarındayken kelepçe takarak götürmüştü.
Talepler
Suriye Yerel Koordinasyon Komiteleri tarafından 22 Nisan günü yapılan ilk yazılı açıklamada "özgürlük ve haysiyet sloganları, barışçıl demokratik bir değişim olmadan amacına ulaşamaz" ifadeleri kullanılırken "Tüm siyasi mahkûmlar serbest bırakılmalı. Mevcut güvenlik kurumları kaldırılmalı ve bunların yerine yasalara uygun hareket eden belirli yetkileri bulunan bir kurumun oluşturulmalı." taleplerinde bulunuldu.
Protestolar ve sivil ayaklanma
Mart
- 15 Mart - "Protesto günü" olarak belirlenen günde, Şam ve Halep'te toplanan kalabalıklar tarafından demokratik reform ve tüm siyasi mahkûmların serbest bırakılması talepleriyle protesto gösterileri başlatıldı. Olay günü BBC'ye konuşan bir görgü tanığının ifadesine göre protestolara karışan 6 kişi tutuklanırken, hükûmet yanlısı gruplarla protestocular arasında arbede yaşandı.
- 16 Mart - Çocukların 6 Mart günü tutuklanmasını protesto etme amacıyla Dera'da da gösteriler başladı.Haseke, Deyrizor ve Hama'da da gösteriler başlarken, Şam'daki gösterilerde yaklaşık 35 kişinin tutuklandığı belirtildi.
- 18 Mart - Şam, Dera, Humus ve Baniyas'ta gösteriler gerçekleştirildi. Dera'daki gösterilerde güvenlik birimleri tarafından göstericilerin üzerine ateş açıldı. BBC'de önce üç, ertesi gün bir yaralının daha hayatını kaybetmesiyle dört,The New York Times'taki haberde ise görgü tanıklarının ifadesine dayanılarak altı göstericinin öldürüldüğü bildirildi. Şam'daki Emevî Camii önünde toplanan 200 kadar gösterici ile polis ve hükûmet yanlısı kişiler arasında arbede yaşandı. Humus ve Baniyas'taki gösterilerde de arbedeler yaşandı.
- 19 Mart - Binlerce kişinin katılımıyla, bir önceki gün ölen iki kişi için gerçekleştirilen cenaze töreni daha sonradan protesto gösterisine dönüştü ve protestoculara polis tarafından müdahalede bulunuldu.
- 20 Mart - Beşşar Esad, Dera'daki protestolarda ölenlerin yakınlarına taziyelerini iletmesi için bir heyet gönderdi. Şehirdeki el-Ömeri Camii'nde ve yakınlarında toplanan binlerce kişi; tüm siyasi mahkûmların serbest bırakılması, vurulan ve öldürülen protestocular için yargılama, var olan olağanüstü hâlin kaldırılması, daha fazla özgürlük ve yolsuzlukların sona ermesi talepleriyle slogan attı. Bir müddet sonra gösteriye önce göz yaşartıcı gaz ile, ardından da ateş açılarak polis müdahalesi gelirken, protestocular da şehrin ana meydanındaki Esad posterini indirmeye çalıştı. En az bir kişinin öldüğü Protestoculardan birinin ifadesine göre "yakınlarını hastanelere götürmekten çekinildiği" için el-Ömeri Camii bir hastane gibi kullanıldı ve yaralıların tedavileri camide gerçekleştirildi. Göstericiler; Baas Partisi binası, adliye sarayı ve Beşşar Esad'ın kuzeni 'un sahibi olduğu telekomünikasyon şirketi Syriatel'in bir şubesini ateşe verdi. Devlete bağlı Suriye Arap Haber Ajansı ise polisin halka ateş açtığı iddialarını yalanlayarak bazı provokatörlerin hastanelere saldırdığını ve kamu binalarını ateşe verdiğini, bunun da halk arasında korkuya sebebiyet vererek polise ateş açıldığını belirtti. Aynı haberde "halkın ve mallarının güvenliği için tüm önlemlerin alınacağı" belirtilirken, protestocuların isteği doğrultusunda Dera valisinin de görevine son verildiği duyuruldu.
- 21 Mart - Associated Press'e yapılan bir açıklamada bir çocuğunun daha öldüğü belirtilerek protestolardaki toplam ölüm sayısının altıya ulaştığı belirtildi. Dera'da devam eden gösterilerde beş kişi tutuklandı. Öte yandan Dera yakınlarındaki Casem, Neva ve Inhil'de de gösteriler düzenlendi.
- 22 Mart - El-Ömeri Camii çevresinde toplanan kalabalığa emniyet birimlerince müdahalede bulunuldu. Bazı protestocular daha sonra cami dışına çadır kurarak istekleri gerçekleşene kadar burada kalacaklarını belirtti.
- 23 Mart - 22 Mart'ı 23 Mart'a bağlayan gece, Dera'daki elektrik ve telefon hatları kesildi. Güvenlik birimlerince cami çevresindeki göstericilere göz yaşartıcı gaz ve silahla gece vakti yapılan müdahalede dört; Associated Press, gün içinde yaşanan olaylarda 15 kişinin öldürüldüğünü bildirdi.
- 24 Mart - Reuters, Dera'daki bir hastane yetkilisinin ifadelerine göre 23 Mart günü yaşanan olayların ardından 37 protestocunun öldüğünü belirtti. Düzenlenen cenaze törenlerinde de protestolar devam ederken, herhangi bir şiddet olayı yaşanmadı.
- 25 Mart - Dera'da gerçekleştirilen gösteriye on binlerce kişi katıldı. Valilik binasına yürümek isteyen ve eski devlet başkanı Hafız Esad'in meydandaki bir heykelini de yıkan kalabalığa bina tepelerinden ateş açıldığı ve onlarca ölü olduğu bildirilirken, protestolarda en çok ölümün yaşandığı günün 25 Mart olduğu da ifade edilmekteydi.
- 26 Mart - Protestolarda ölenler için düzenlenen cenaze töreni sonrasında Lazkiye'de gerçekleştirilen gösterilerde, Baas Partisi'ne ait bir bina ile bir karakol ateşe verildi. Çıkan olaylarda görgü tanıkları üç kişinin öldüğünü bildirirken; Buseyne Şaban, işgal ettikleri binaların çatılarına çıkan "silahlı gruplar"ın halkın üzerine rastgele ateş açtığını ifade etti. Hükûmet ise Lazkiye'de gün sonunda, aralarında siviller ve güvenlik birimlerinin de olduğu 12 kişinin öldüğünü duyurdu. Dera'da, cami yakınlarında oturma eylemi düzenleyenlere emniyet birimlerince göz yaşartıcı gazla müdahale edildi.Tefes'teki gösterilerde de Baas Partisi'ne ait bir bina ile bir karakol ateşe verildi. Hükûmet yetkilileri, 15 Mart'ta başlayan gösterilerde yaşanan olaylar sebebiyle 27 kişinin öldüğünü doğrulasa da aktivistlere göre ölü sayısı 126'dan fazlaydı.
- 29 Mart - Sabah saatlerinde emniyet birimleri tarafından Dera'da çeşitli önlemler alındı ve şehrin ana meydanında 100 kadar göstericinin kurmuş olduğu ve konakladığı çadırlara müdahale gerçekleştirildi. Bir görgü tanığının ifadesine göre askerî birimler şehre giriş-çıkışı üç farklı noktada kontrol altına almaya çalışmaya başlamıştı.
Nisan
- 1 Nisan - Ülkenin çeşitli noktalarında gerçekleştirilen gösterilerin en şiddetlisi Duma'da yaşandı. Cuma namazı sonrasında toplanan protestocular tarafından Duma'da gerçekleştirilen gösteriye güvenlik birimleri tarafından müdahale edilirken, Al Jazeera'daki haberde görgü tanıklarının ifadesine dayanılarak en az dört,The New York Times'taki haberde beş veya altı, Associated Press'ten aktarılan 'teki haberde ise görgü tanığı ve insan hakları aktivistlerinin söylemlerine dayanılarak önce en az dört, çeşitli ajanslardan aktarılan daha sonraki haberde ise en az sekiz gösterici öldürüldüğü belirtildi. Hükûmet yetkilileri, göstericilerin emniyet birimleri tarafından değil, gösterilerin gerçekleştirildiği bölgelerdeki binaların çatılarından halka ateş açan silahlı gruplar tarafından öldürüldüğünü öne sürdü. Dera'daki gösterilere katılan protestocuların bir kısmı, es-Senemeyn'e yürümek istese de emniyet birimleri tarafından açılan ateş sonucunda beş kişinin öldüğü bildirildi. Humus'taki gösterilerde de silahlı grupların halka ateş açtığını belirten hükûmet yetkilileri, bir çocuğun öldürüldüğünü söyledi. Şam'daki gösterilerde ise bir kişinin dövülerek öldürüldüğü bilgisi yer aldı. Syrian Human Rights Information Link tarafından yapılan açıklamada protestoların başından beri Dera'da 73, ülke genelinde ise 103 ölümün yaşandığı belirtildi.
- 2 Nisan - Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'nin açıklamasında göre 2 Nisan günü Dera ve Humus'ta 21 kişi tutuklandı.
- 8 Nisan - Cuma namazı sonrasında Dera'da gerçekleştirilen gösteriye emniyet birimleri tarafından müdahale edildi. Al Jazeera'deki haberde görgü tanıklarının ifadelerine göre emniyet güçlerinin açtığı ateş sonucu en az 27 göstericinin,The New York Times'taki haberde Suriyeli bir insan hakları aktivistinin ifadesine göre en az 21 göstericinin, BBC'nin servis ettiği bilgiye göre ise en az 23 kişinin öldürüldüğü belirtildi. Hükûmete bağlı medya organı SANA ise, İçişleri Bakanlığı yetkilisine dayandırdığı bilgiye göre gösteri sırasında silahlı grupların açtığı ateş 19 polis ve güvenlik birimini öldürülürken, 75 kişiyi yaralamıştı. Ülkenin doğu kısımlarındaki Kürtler de reform isteğiyle gösteriler düzenlerken; Lazkiye, Tartus, Baniyas, Humus ve İdlib başta olmak üzere çeşitli yerlerde de protesto gösterileri gerçekleştirildi. Al Jazeera tarafından servis edilen "doğrulanmayan" bilgilere göre Harasta'da üç, Humus'ta ise iki kişi yaşamını yitirdi. Suriye İnsan Hakları Ulusal Örgütü, yaptığı açıklamada 8 Nisan'daki gösterilerde, Dera ilinde 30, Dif Şam ilinde 4, Humus ilinde ise 3 olmak üzere toplam 37 göstericinin öldürüldüğünü duyurdu.Uluslararası Af Örgütü tarafından yapılan açıklamada ise 18 Mart'tan beri ölen kişilerin kaydının tutulduğu ve toplam ölümün 171'e ulaştığı belirtildi.
- 9 Nisan - Baniyas'taki elektrik, İnternet ve telefon hatlarının kesildiği ve şehirde 9 Nisan'da da devam eden gösterilerde, aralarında bir güvenlik mensubunun da bulunduğu dört kişinin öldürüldüğü bildirildi.
- 10 Nisan - Yerel halk,10 Nisan itibarıyla Baniyas'taki gösterilerde 13 kişinin öldürüldüğü yönünde beyanda bulundu.
- 11-12 Nisan - Öğrencilerin katılımıyla Şam Üniversitesi'nde gerçekleştirilen gösteri, olayların başından beri üniversitelerde gerçekleştirilen ilk protesto gösterisiydi. Üniversitedeki gösterilerde, "doğrulanamayan" kaynaklara göre bir öğrencinin öldürüldüğü de belirtildi. Aynı gün ülkenin çeşitli yerlerinde tutuklamalara başlanırken, bir insan hakları grubunun açıklamasına göre 11-12 Nisan günlerinde en az 117 kişi tutuklanmıştı.
- 13 Nisan - Halep Üniversitesi'nde gerçekleştirilen gösterilerde emniyet birimleri ile öğrenciler arasında arbede yaşandı ve söylemlere göre en az üç öğrenci tutuklandı. Aynı gün, el-Beyda'da toplanan yüzlerce kadın, önceki gün tutuklanan 350 kadar erkeğin serbest bırakılması için yürüyüş gerçekleştirdi. Bir insan hakları avukatının açıklamasına göre el-Beyda'da güvenlik birimleri 200 erkeği tutuklamış ve iki kişiyi vurarak öldürmüştü.
- 14 Nisan - SANA'nın geçtiği habere göre, Baniyas'ta devriye gezen askerlere keskin nişancılar tarafından açılan ateş sonucunda bir asker öldürüldü, biri ise yaralandı.
- 15 Nisan - Duma'dan yola çıkarak Şam'a yürüyen binlerce göstericiye güvenlik birimlerince müdahale gerçekleştirildi. Şam'a bağlı Berze'de, Selam Camii önünde toplanan 250 kadar göstericiye emniyet birimleri tarafından müdahale gerçekleştirildi. Dera'daki gösterilerde emniyet birimleri yer almazken; Baniyas, Lazkiye, el-Beyda, Humus, Deyrizor ve Kamışlı'daki gösterilerde de herhangi bir şiddet olayının yaşandığına dair bilgi basına yansımadı. SANA ise Humus'ta, göstericiler tarafından saldırıya uğrayan bir polis memurunun hayatını kaybettiğini belirtti.
- 16 Nisan - Binlerce kişinin katılımıyla Dera'da bir protesto gösterisi düzenlendi. Duma'nın ana meydanında, önceki gün tutuklanan 140 kadar kişinin serbest bırakılması talebiyle, yaklaşık 1.500 kişinin katıldığı bir oturma eylemi gerçekleştirildi. Lazkiye'de, önceki gün düzenlenen gösteride hayatını kaybeden bir gösterici için düzenlenen cenaze töreni sonrasındaki protesto gösterisine polis müdahalesi gerçekleşti. Baniyas'ya ise tamamı kadın olan 1.000 kadar göstericinin katıldığı gösteride "Ne Sünni ne Alevi, tek istediğimiz özgürlük" sloganları atıldı.
- 17 Nisan - Al Jazeera'ye konuşan bir protestocu, akşam namazı sonrasında Humus'taki Bab es-Siba Camii dışında toplanarak "özgürlük" sloganı atan 40 kadar göstericiye, arabayla gelen sivil giyimli kişilerce uyarı olmadan ateş açıldığını ve en az 25 kişinin öldürüldüğünü belirtti. Aynı gün Telbise'deki gösterilerde beş kişinin öldürüldüğü bildirildi.
- 18-19 Nisan - Humus'ta, şehirdeki protestolarda öldürülmüş olan göstericiler için düzenlenen ve binlerce kişinin katıldığı cenaze töreninde Esad rejimi karşıtı sloganlar atıldı. Aynı günün akşamı Saat Meydanı'nda toplanan binlerce gösterici oturma eylemi gerçekleştirdi. Güvenlik güçleri kalabalığa göz yaşartıcı gaz ve silahlarını ateşleyerek müdahalede bulunurken en az yaralanan protestocular olduğu bildirildi. Suriye İçişleri Bakanlığı ise bir açıklamada bulunarak olayların ülke genelindeki silahlı gruplar tarafından başlatıldığını, şiddet dolu bu günlerde güvenlik birimlerinin öldürülmesi ve yaralanmasından bu grupların sorumlu olduğunu ve bu grupların, cihat sloganıyla Selefi bir ülke kurmak için silahlı bir ayaklanma başlattığını belirtti. 19 Nisan'da da devam eden olaylarda, görgü tanıklarının ifadelerine göre 21 kişinin vurularak öldürüldüğü kaydedildi.
- 22 Nisan - Göstericiler tarafından "Büyük Cuma" olarak adlandırılan 22 Nisan'da, tüm ülke çapında gösteriler düzenlendi. Olayların başlangıcından beri en büyük ve kapsamlı gösterilerin yaşandığı gün, aynı zamanda bir günde en çok ölümün yaşandığı gün oldu. Al Jazeera ile telefon görüşmesi gerçekleştiren Şam'daki bir gösterici, gösterinin barışçıl amaçlar taşıdığını ve göstericilerin zeytin dallarıyla birlikte yürüdüğünü, ancak güvenlik güçlerince kendilerine ateş açıldığını söyledi. Al Jazeera'ye konuşan bir görgü tanığı, 200 kadar protestocunun Humus'taki Saat Meydanı'na doğru yürüyüşe geçtiği sırada, 3.000 kadar güvenlik gücünün protestocular üzerine ateş açtığını belirtti. Haseke'deki bir gösterici Al Jazeera'ye verdiği demeçte, namaz sonrası cami çıkışında toplanan göstericilere, Esad destekçisi protestocular tarafından saldırıldığını ifade etti. Bir aktivist tarafından Al Jazeera'ye gönderilen ve ölenlerin isimlerinin yer aldığı listeye göre İzra'da 15, Humus'ta ise 21 kişi ölmüştü. Dera, Duma, Humus, ve Zemelka'da da ölümlerin yaşandığı bildirildi.
- Uluslararası Af Örgütünün açıklamasına göre en az 75, Al Jazeera'ye gönderilen listeye göre ise 103 kişi öldü. Syrian Human Rights Information Link, görgü tanıklarının ifadelerine dayanarak İzra'da 20, Dera'da 1, Humus ve çevresinde 22, Şam banliyölerinde 39, Lazkiye'de 1, Hama'da 3 ve diğer yerlerde 2 kişi olmak üzere toplamda 88; Suriye merkezli insan hakları grubu İnsan ise 81 kişinin öldürüldüğünü açıkladı. SANA ise yaşanan olaylarda 10 kişinin yaşamını yitirdiğini ve güvenlik güçlerinin yalnızca göz yaşartıcı gaz ile tazyikli su kullandığını belirtti.
- 23 Nisan - Önceki gün yaşanan olaylarda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze törenlerine emniyet güçlerince müdahalelerde bulunuldu. Bir görgü tanığının ifadesine göre Berze'deki cenaze törenine katılan 1.000 kadar kişinin üzerine güvenlik birimleri ateş açtı. 10 dakika kadar duyulan silah sesleri sırasında kalabalığın çoğunluğu es-Selam Camii'ne sığınmıştı. Başka bir görgü tanığı, Duma'nın merkez camisinden çıkan 1.500 kadar kişinin mezarlığa kadar yürüdüğünü, kamu binalarına yaklaştıkları zaman polisler tarafından kendilerine ateş açıldığını ifade etti. Al Jazeera'ya konuşan bir görgü tanığı, Duma'da 4 göstericinin öldürüldüğünü söyledi. İnsan'ın açıklamasında Duma, Berze, Madamiye ve el-Kabun'da yaşanan olaylarda 11 kişinin öldüğü belirtildi. İzra'daki cenaze töreninde güvenlik güçlerinin açtığı ateş sonucunda, Al Jazeera ile konuşan bir görgü tanığı 5 kişinin öldürüldüğünü bildirdi.The New York Times'ta, farklı aktivist ve insan hakları gruplarının açıklamalarına dayanılarak 22-23 Nisan günlerindeki toplam ölü sayısı 109 veya 114 olarak verildi.
- 24 Nisan - Cebele'de başlayan ve gece boyunca protestocularla güvenlik birimleri arasında yaşanan olaylarda, Al Jazeera'ya konuşan aktivistlerin ifadelerine göre en az 9,The New York Times'taki habere göre ise en az 12 kişinin öldürüldüğü bildirildi.
25-5 Mayıs: Dera Kuşatması
25 Nisan'da Suriye Silahlı Kuvvetleri, gelen bilgilere göre 20-30 tank, yüzlerce askerî personel, keskin nişancılar ve helikopterlerle Dera'ya girdi. Ordunun bu müdahalesi 5 Mayıs'a kadar sürdü. Bu on bir günlük süreçte, farklı kaynaklara göre 50 ilâ 220 protestocu, itaatsizlik gösteren 81 asker ve çok sayıda hükûmet yanlısı asker öldü. Yine kaynaklara göre değişiklik gösterse de 600 ilâ 1.000 arasında kişi tutuklanmıştı.
Diğer yerlerde yaşananlar
- 25 Nisan - Aktivistlerin açıklamalarına göre İzra'da ev ev arama yapan güvenlik güçleri, Duma ve Muaddamiye eş-Şam'da da onlarca kişiyi tutukladı. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, 24 Nisan'dan itibaren Cebele'de yaşanan olaylarda en az 13 kişinin öldürüldüğünü açıkladı.
- 26 Nisan - Bir Suriye İnsan Hakları Gözlemevi mensubunun açıklamasına göre sabah saatlerinde Cebele'de tutuklamalar gerçekleştirildi.
- 27 Nisan - Lübnan'a sığınan Suriyeli mülteciler, Suriye ordusuna bağlı birimler tarafından Telkele'de 40 sivilin öldürüldüğü bir katliam yapıldığını ifade etti. İddiaya göre askerler, kasabadaki Sünnileri, Alevi Şiilerden ayırmış, Sünni bir şeyhi tutuklamış; yaşananlara tepki amacıyla düzenlenen protestoda askerler tarafından açılan ateş sonucu ölümler yaşanmıştı.
- 29 Nisan - "Öfke günü" olarak adlandırılan 29 Nisan'da, ülkenin çeşitli yerlerinde, on binlerce kişinin katıldığı gösteriler düzenlendi. Başkent Şam'ın el-Meydan beldesindeki birkaç bin katılımcılı gösteri, olayların başlangıcından beri Şam'da gerçekleştirilen gösterilerin en büyüğüydü. Görgü tanıklarının Associated Press'e verdiği ifadeye göre güvenlik birimleri, buradaki göstericilerin üzerine ateş açmıştı.Agence France-Presse'e konuşan bir aktivist, Deyrizor'daki gösteriye katılan iki kişinin cop ve kablolarla dövüldüğünü söyledi. Agence France-Presse, Kamışlı'daki gösteride kalabalığın "ulusal birlik" ve "ruhumuz ve canımız Dera'ya feda olsun" sloganları attığı bilgisini geçti. Humus'taki gösteride, bir sağlık çalışanının ifadesine dayandırılan Los Angeles Times'taki habere göre protestocuların üzerine açılan ateş sebebiyle bir çocuk öldü. Er-Restan'da, yerel halkın ifadelerine göre 17 gösterici, emniyet birimleri tarafından öldürüldü. Baniyas, Lazkiye, Rakka ve Hama'da da gösteriler düzenlendi. Ertesi gün 15 Mart Devrimi Şehitler Komitesi tarafından yapılan açıklamada Humus'ta 25 protestocunun öldürüldüğü, olayların başlangıcından itibaren yaşanan toplam ölü sayısının ise 582'ye ulaştığı duyuruldu. SANA ise, 29 Nisan günü Dera'da beş asker ile bir polisin öldürüldüğü ve iki askerin kaçırıldığı; Humus ve Hama'yı bağlayan otoyolu kapamaya çalışan üç askerin ise "silahlı teröristler" tarafından öldürüldüğünü duyurdu.
- 30 Nisan - Başkanı Mahmud Merhi ile Suriye Ulusal İnsan Hakları Örgütü Başkanı Ammar Kurabi, kendileriyle telefon aracılığıyla yapılan röportajlarda ölü sayısının toplamda 550'ye ulaştığını ifade etti.
Mayıs
- 4 Mayıs - Şam Üniversitesi öğrencileri tarafından üniversite kampüsünde yapılan oturma eyleminde güvenlik güçleri, en az iki öğrenciyi tutukladı.
- 5 Mayıs - BBC, gün itibarıyla 500 kişinin öldürüldüğünü ve 2.500 kişinin tutuklandığı, insan hakları gruplarının ise bu sayıların daha yüksek olduğunu söylediği bilgisini geçti. BBC'teki bir haberde, görgü tanıklarının ifadelerine göre Şam'a giren askerî birlikler, evlere baskın düzenledi ve 300 kadar kişiyi tutukladı. Dera'daki askerî birlikler, olayların sona ermesi ve güvenliğin sağlanması sonrasında şehirden çekilmeye başladı.
- 6 Mayıs - Suriye askerî birlikleri ve tankları; Baniyas, Humus ve er-Restan'a sevk edildi. İnsan'ın açıklamasına göre Humus'ta 16, Hama'da 6, Cebele'de ise 2 kişinin yanı sıra adı belirtilmeyen yer veya yerlerde 2 kişi olmak üzere ülke genelinde toplam 26 protestocunun öldürüldü. Associated Press'e konuşan bir aktivistin açıklamasına göre toplam ölü sayısı 30'du. Bir aşiret liderinin Reuters'a yaptığı açıklamada, Deyrizor'da dört protestocu güvenlik birimleri tarafından öldürüldüğü bildirildi. SANA, bir "suç çetesi" tarafından Humus'ta bir asker ile dört polisin öldürüldüğünü duyurdu.
- 7 Mayıs - Baniyas, asker ve tanklar tarafından kuşatma altına alındı. Agence France-Presse'e yaptığı açıklamasında bir aktivist, Baniyas yakınlarındaki el-Merkeb köyünde gösteri düzenleyen yaklaşık 150 kişi arasında bulunan dört kadının güvenlik güçleri tarafından öldürüldüğünü belirtti. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, güvenlik birimlerinin Baniyas'ta en az iki kişiyi öldürdüğünü duyurdu.
- 8 Mayıs - Tank destekli Suriye askerî birlikleri Tefes'e girdi. Al Jazeera, aktivistlerin söylemlerine göre Humus'ta, aralarında bir çocuğun da bulunduğu yaklaşık 12 kişinin öldürüldüğü bilgisini geçti. Reuters'a konuşan bir görgü tanığı, Deyrizor'daki gösterilerde güvenlik birimlerinin silahsız göstericilere açtığı ateş sonucunda en az iki göstericinin öldüğünü söyledi. Silahlı kuvvetler; Humus, Baniyas ve Dera yakınlarında "silahlı terörist gruplar" tarafından açılan ateş sonucunda 8 Mayıs günü 6 askerin öldüğünü duyurdu.
- 9 Mayıs - Şam ve banliyöleri, Humus, Baniyas, Dera ve civarındaki köylerde yaşayan göstericilerin evlerine baskınlar düzenlenerek tutuklamalar gerçekleştirildi. Bir aktivist, Muaddamiye eş-Şam'dan silah sesleri geldiğini ifade etti. Dera'ya insani yardım malzemesi taşıyan Birleşmiş Milletler konvoyunun, 9 Mayıs'ta Birleşmiş Milletler tarafından yapılan açıklamaya göre şehre girişinin durdurulduğu ve ülkenin diğer yerlerine ulaşılmaya çalışıldığı belirtildi.
- 14 Mayıs - Suriye askerî birliklerinin Telkele Kuşatması başladı.
- 28 Mayıs - Suriye askerî birliklerinin er-Restan ve Telbise Kuşatması başladı.
Haziran
- 10 Haziran - Suriye askerî birlikleri, Cisr eş-Şuğur'a harekât düzenledi.
Temmuz
- 3 Temmuz - Suriye askerî birlikleri Hama'yı kuşattı.
- 29 Temmuz - Özgür Suriye Ordusu'nun kuruluşuyla birlikte sivil ayaklanma, silahlı çatışmalara dönüştü.
Esad yanlısı gösteriler
25 Mart'ta, Şam'da Esad yanlısı bir gösteri düzenlendi. 29 Mart'ta; Şam, Halep, Haseke, Humus ve Hama'da Esad yanlısı gösteriler düzenlendi.
Suriye hükûmetinin açılımları
20 Mart'ta hükûmetten yapılan açıklamayla gösterilerin başlamasından önce Dera'da tutuklanan 15 çocuğun serbest bırakılacağı bildirilirken, ertesi gün çocuklar serbest bırakıldı. 23 Mart'ta, Dera Valisi Faysal Kulsum'un görevine son verildi. Buseyne Şaban, 25 Mart'ta yaptığı açıklamada ülkedeki olağanüstü hâlin kaldırılması ve siyasi partilere lisans verilmesini sağlayacak yasal değişiklikler yapmaya çalıştıklarını belirtti. Aynı gün hükûmet tarafından şahsi vergi oranlarında düşüş, memur maaşlarına zam, basın özgürlüğünü arttırma vaadi, daha fazla istihdam oluşturma ve yolsuzluğun azaltılması yönünde çalışmalara başlanıldığı duyuruldu. 26 Mart'ta, çoğu İslamcı olan Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'ne göre en az 200, bir insan hakları avukatının söylemini kaynak alan Reuters'a göre ise 260 siyasi mahkûm, Suriye hükûmeti tarafından serbest bırakıldı. 27 Mart'ta Şaban, ülkedeki olağanüstü hâlin kaldırılacağının kesinleştiğini açıkladı; ancak herhangi bir zaman vermedi. 29 Mart'ta, Bakanlar Kurulu'nun istifası Esad tarafından onandı. 31 Mart'ta Esad'in, hukuk uzmanlarının oluşturduğu bir komite kurmasıyla olağanüstü hâl yasalarından arındırılmış yeni bir anayasa hazırlanması çalışmalarına başlandı. Aynı gün kurulan adli bir komite ise ülkedeki gösterilerde yaşanan ölümlerin soruşturulmasıyla görevlendirilmişti. 4 Nisan'da Esad tarafından Dera valiliğine Muhammed Halid el-Hennus atandı.
Şii Nusayrilerin baskın olduğu hükûmet, Nisan ayında Sünniler ve ülkedeki diğer azınlıklara yönelik bir takım açılımlar gerçekleştirdi. 5 Nisan'da, Rakka'da tutuklu bulunan 48 Kürt serbest bırakıldı. 6 Nisan'da, Temmuz 2010'da alınan kararın bozularak öğretmenlerin peçe giymesine tekrar izin verileceği açıklanırken, Şam'da bulunan ülkedeki tek kumarhane de "yasaları ve düzenlemeleri ihlal ettiği" gerekçesiyle kapatıldı. 7 Nisan'da yayınlanan kararname ile, 1962'de vatandaşlığı reddederek vatansız kalan yaklaşık 120.000 Kürde (o dönemdeki nüfusunun 300.000'i bulduğu tahmin edilmektedir) Suriye vatandaşlığı verildi. Aynı gün, Humus valisi de görevden alındı.
16 Nisan'da Bakanlar Kurulu toplantısında yaptığı konuşmada Esad, hükûmetin bir sonraki hafta olağanüstü hâl yasalarının kaldıracağını umduğunu söyledi. Mevcut yasalarla vatandaşlar ve devlet kurumları arasında boşluk olduğunu belirten Esad, "halkın isteklerine göre davranmamız lazım, aksi hâlde hiddetli durumlar ortaya çıkar" ifadelerini kullandı. 19 Nisan'da, olağanüstü hâlin kaldırılması için sunulan yasa tasarısı hükûmet tarafından kabul edildi. 21 Nisan'da ise yayınlanan kararname ile Esad'ın bu değişikliği onayladığı ve ülkedeki olağanüstü hâl durumunun sona erdiği duyuruldu.
30 Nisan'da yaptığı açıklamada Başbakan Adil Sefer, ilerleyen birkaç hafta içerisinde "halkın ihtiyaç ve istekleri doğrultusunda" siyaset, ekonomi ve hukuk alanlarında reformlar yapılacağını ve emniyet sisteminde bir takım değişikliklere gidileceğini belirtti. 24 Temmuz'da hükûmet, "din, aşiret bağı, bölge, meslek örgütü gibi temelleri olmaması" ve "ırk, cinsiyet ya da renk ayrımı yapmaması" koşullarıyla yeni siyasi partilerin kurulabilmesine olanak sağlayan yasa değişikliğini kabul etti.
Tepkiler
- ABD - sözcüsü Tommy Vietor, 21 Mart'ta basın mensuplarına verdiği demeçte Suriyeli yetkililerin sivil halk üzerinde orantısız kuvvet uyguladığını belirterek Suriye hükûmetine protestoların barışçıl bir şekilde yapılmasına izin vermesi gerektiği çağrısında bulundu.
Kaynakça
- ^ "Syria: '3,000 missing' since start of uprising". The Daily Telegraph (İngilizce). 28 Temmuz 2011. 13 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
- ^ "Syria forces kill eight in Kanaker raid - rights groups" (İngilizce). BBC News. 27 Temmuz 2011. 13 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
- ^ "Assad sacks governor following huge protests" (İngilizce). Al Jazeera. 25 Temmuz 2011. 13 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
- ^ Iddon, Paul (30 Temmuz 2012). "A recap of the Syrian crisis to date" (İngilizce). . 23 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2016.
- ^ a b Gehlen, Martin (21 Mart 2011). "Das syrische Regime lässt auf Demonstranten feuern" (Almanca). Zeit Online. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2016.
- ^ a b c Clanet, Christian (10 Haziran 2011). "Inside Syria's Slaughter: A Journalist Sneaks into Dara'a, the 'Ghetto of Death'" (İngilizce). Dera: Time. 26 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2016.
- ^ a b c d e f g h i "'Deadliest day' in Syria uprising" (İngilizce). Al Jazeera. 23 Nisan 2011. 27 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2016.
- ^ a b "Mid-East unrest: Syrian protests in Damascus and Aleppo" (İngilizce). BBC News. 15 Mart 2011. 21 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2016.
- ^ a b "Middle East unrest: Syria arrests Damascus protesters" (İngilizce). BBC News. 16 Mart 2011. 28 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2016.
- ^ Skibinsky, Anna (16 Mart 2011). "Fresh Protests Erupt in Syria (Videos)" (İngilizce). . 19 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2016.
- ^ a b c d "In Syria, Crackdown After Protests" (İngilizce). Şam: The New York Times. 18 Mart 2011. 22 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2016.
- ^ "Middle East unrest: Three killed at protest in Syria" (İngilizce). BBC News. 18 Mart 2011. 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2016.
- ^ Sinjab, Lina (19 Mart 2011). "Middle East unrest: Silence broken in Syria" (İngilizce). BBC News. 21 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2016.
- ^ "Violence erupts at protests in Syria" (İngilizce). Al Jazeera. 18 Mart 2011. 19 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2016.
- ^ "Syrian Police Attack Marchers at Funerals" (İngilizce). Şam: The New York Times. 19 Mart 2011. 22 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2016.
- ^ a b c d e f g "Officers Fire on Crowd as Syrian Protests Grow" (İngilizce). Şam: The New York Times. 20 Mart 2011. 24 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2016.
- ^ a b c d e f "Syria unrest: US condemns 'disproportionate force'" (İngilizce). BBC News. 21 Mart 2011. 19 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2016.
- ^ a b c d Sinjab, Lina (23 Mart 2011). "Syria unrest: 'Protesters killed' at Omari mosque" (İngilizce). BBC News. 19 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2016.
- ^ Marsh, Katherine (23 Mart 2011). "Syria: Four killed in Deraa as protests spread across south" (İngilizce). Şam: The Guardian. 19 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2016.
- ^ "Protesters Are Killed in Syrian Crackdown". The New York Times (İngilizce). Şam. 23 Mart 2011. 28 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2016.
- ^ a b "Thousands March to Protest Syria Killings". The New York Times (İngilizce). 24 Mart 2011. 28 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2016.
- ^ a b c d "Dozens of Syrians reported killed in Daraa" (İngilizce). CNN. 26 Nisan 2011. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2016.
- ^ a b "Syria unrest: Twelve killed in Latakia protest" (İngilizce). BBC News. 27 Mart 2011. 19 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2016.
- ^ a b c d e "Deaths as Syria protests spread" (İngilizce). Al Jazeera. 27 Mart 2011. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2016.
- ^ a b "Witness: Daraa tense as troops, security forces flood city" (İngilizce). CNN. 28 Mart 2011. 19 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2016.
- ^ a b c "Many arrested in Syria after protests" (İngilizce). Al Jazeera. 2 Nisan 2011. 9 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2016.
- ^ a b c d MacFarquhar, Neil; Stack, Liam (1 Nisan 2011). "Syrian Protesters Clash With Security Forces". The New York Times (İngilizce). Kahire. 29 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2016.
- ^ "Syria: Thousands protest in 'Day of Martyrs'" (İngilizce). Ynet. Associated Press. 1 Nisan 2011. 25 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2016.
- ^ a b "At least 10 killed in Syria" (İngilizce). Ynet. 1 Nisan 2011. 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2016.
- ^ a b c d e "Protesters killed in southern Syria" (İngilizce). Al Jazeera. 9 Nisan 2011. 5 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2016.
- ^ Stack, Liam; Zoepf, Katherine (8 Nisan 2011). "Syrian Protests Are Said to Be Largest and Bloodiest to Date" (İngilizce). Kahire: The New York Times. 4 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2016.
- ^ a b "Syria unrest: Shooting erupts in seaport of Baniyas" (İngilizce). BBC. 10 Nisan 2011. 28 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2016.
- ^ "Syria vows stiff response to civil unrest" (İngilizce). CNN. 10 Nisan 2011. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2016.
- ^ "Four killed by Syrian security forces". The Daily Telegraph (İngilizce). 10 Nisan 2011. 28 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2016.
- ^ a b "Syria: 'Dozens injured' in Baniyas as arrests continue" (İngilizce). BBC. 12 Nisan 2011. 29 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2016.
- ^ Zoepf, Katherine (11 Nisan 2011). "Syrian University Protests Violently Suppressed" (İngilizce). The New York Times. 29 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2016.
- ^ Lutz, Meris (11 Nisan 2011). "SYRIA: Student reportedly shot, killed; Muslim Brotherhood throws support behind protests" (İngilizce). Beyrut: Los Angeles Times. 29 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2016.
- ^ Ahmed, Emir (12 Nisan 2011). "Rights group: Scores of anti-government activists arrested in Syria" (İngilizce). CNN. 29 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2016.
- ^ a b c "Syrian protests spread to Aleppo" (İngilizce). Al Jazeera. 13 Nisan 2011. 21 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2016.
- ^ "Syria: President Bashar al-Assad forms new government" (İngilizce). CNN. 14 Nisan 2011. 1 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2016.
- ^ a b c "Thousands demonstrate in Syrian cities" (İngilizce). Al Jazeera. 16 Nisan 2011. 2 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2016.
- ^ "Protesters hit Syrian streets as report describes torture" (İngilizce). CNN. 15 Nisan 2011. 8 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2016.
- ^ a b c Uveys, Halid Yakub (16 Nisan 2011). "Syria's Assad vows to lift emergency law by next week" (İngilizce). Amman: Reuters. 3 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2016.
- ^ a b "Syria to lift emergency law" (İngilizce). Al Jazeera. 17 Nisan 2011. 22 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2016.
- ^ a b c d e f "Gunfire in locked-down Syrian city" (İngilizce). Al Jazeera. 19 Nisan 2011. 19 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2016.
- ^ Uveys, Halid Yakub (21 Nisan 2011). "Syria's Assad ends state of emergency" (İngilizce). Amman: Reuters. 4 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2016.
- ^ Shadid, Anthony (20 Nisan 2011). "Amid Crackdown, Big Protest Is Planned in Syria". The New York Times (İngilizce). Beyrut. 4 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2016.
- ^ "Suriye'de OHAL sürüyor". Evrensel. 23 Nisan 2011. 4 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2016.
- ^ Shadid, Anthony (22 Nisan 2011). "Security Forces Kill Dozens in Uprisings Around Syria". The New York Times (İngilizce). Beyrut.
- ^ a b c d Shadid, Anthony (23 Nisan 2011). "Syrian Forces Open Fire at Protesters' Funerals". The New York Times (İngilizce). Beyrut. 2 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2016.
- ^ a b "'Nine killed' at Syria funeral processions" (İngilizce). Al Jazeera. 23 Nisan 2011. 24 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2016.
- ^ "Protesters killed in Syria shooting" (İngilizce). Al Jazeera. 25 Nisan 2011. 18 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2016.
- ^ a b Shadid, Anthony (25 Nisan 2011). "Syria Escalates Crackdown as Tanks Go to Restive City". The New York Times (İngilizce). Beyrut. 23 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2016.
- ^ "Syrian troops start withdrawal from Daraa" (İngilizce). Ynet. Associated Press. 5 Mayıs 2011. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2016.
- ^ "'Civilian killings in Syrian demonstrations rise to 800'" (İngilizce). Amman: . 7 Mayıs 2011. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2016.
- ^ a b "Syria protests: Rights group warns of 'Deraa massacre'" (İngilizce). BBC. 5 Mayıs 2011. 5 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2016.
- ^ "Syria intensifies crackdown on protests" (İngilizce). Al Jazeera. 26 Nisan 2011. 7 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2016.
- ^ Neild, Barry (26 Nisan 2011). "Syrian regime's attacks on protesters escalate". The Guardian (İngilizce). 26 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2016.
- ^ Fisk, Robert (2 Mayıs 2011). "Robert Fisk: 'We will never cease our struggle until we bring down Assad'". The Independent (İngilizce). 21 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2016.
- ^ a b c d e f "Scores killed on Syria's 'day of rage'" (İngilizce). Al Jazeera. 29 Nisan 2011. 23 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2016.
- ^ Daragahi, Borzou (30 Nisan 2011). "Thousands protest in Damascus after Syrian crackdown". Los Angeles Times (İngilizce). Beyrut. 13 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
- ^ Uveys, Halid Yakub (4 Mayıs 2011). "Syrian tanks deploy in town; hundreds detained" (İngilizce). Amman: Reuters. 2 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
- ^ a b "Fresh violence hits Syrian town" (İngilizce). Al Jazeera. 30 Nisan 2011. 18 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
- ^ "Syrian forces shell Deraa, storm mosque" (İngilizce). Amman: Gulf News. 30 Nisan 2011. 28 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
- ^ Hajjar, Roula (4 Mayıs 2011). "SYRIA: Security forces, officials attempt to head off protests". Los Angeles Times (İngilizce). Beyrut. 3 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
- ^ "Syria: Raid in Damascus suburb as crackdown defied" (İngilizce). BBC. 5 Mayıs 2011. 9 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
- ^ "State TV says Syrian military starts to leave Daraa" (İngilizce). CNN. 5 Mayıs 2011. 9 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2016.
- ^ a b c d e "More deaths on Syria's 'day of defiance'" (İngilizce). Al Jazeera. 6 Mayıs 2011. 18 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2016.
- ^ "Syrian tanks enter 'protest hub' Baniyas" (İngilizce). Al Jazeera. 7 Mayıs 2011. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2016.
- ^ a b "Deaths reported as Syrian forces storm city" (İngilizce). Al Jazeera. 7 Mayıs 2011. 24 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2016.
- ^ "Syria tightens control over more urban areas" (İngilizce). Al Jazeera. 8 Mayıs 2011. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2016.
- ^ a b c d e f "'House-to-house raids' in Syrian cities" (İngilizce). Al Jazeera. 9 Mayıs 2011. 23 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2016.
- ^ Fassihi, Farnaz; Solomon, Jay (26 Mart 2011). "Syria Regime Rocked by Protests" (İngilizce). The Wall Street Journal. 29 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2016.
- ^ "Syria unrest: Pro-Assad rallies in Damascus and Aleppo" (İngilizce). BBC News. 29 Mart 2011. 19 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2016.
- ^ "Syria protesters torch buildings" (İngilizce). Al Jazeera. 20 Mart 2011. 24 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2016.
- ^ "Syrian president fires Daraa governor after violence at mosque" (İngilizce). CNN. 23 Mart 2011. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2016.
- ^ Marsh, Katherine (24 Mart 2011). "Syrian people outraged over government shootings in Daraa" (İngilizce). Şam: The Guardian. 19 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2016.
- ^ "Protests prompt Syria to pledge reforms" (İngilizce). Al Jazeera. 25 Mart 2011. 24 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2016.
- ^ "Syria turmoil: Political inmates 'freed' after protests" (İngilizce). BBC News. 26 Mart 2011. 19 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2016.
- ^ "Syrian authorities release 260 prisoners - lawyer" (İngilizce). Reuters. 26 Mart 2011. 18 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2016.
- ^ "Syria 'to lift emergency law'" (İngilizce). Al Jazeera. 27 Mart 2011. 4 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2016.
- ^ "Syrian cabinet resigns amid unrest" (İngilizce). Al Jazeera. 29 Mart 2011. 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2016.
- ^ a b "Assad orders review of Syrian laws" (İngilizce). Al Jazeera. 31 Mart 2011. 24 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2016.
- ^ "Assad appoints new governor for Daraa" (İngilizce). Al Jazeera. 4 Nisan 2011. 21 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2016.
- ^ a b "Assad attempts to appease minority Kurds" (İngilizce). Al Jazeera. 8 Nisan 2011. 18 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2016.
- ^ "Assad tries to appease Kurds after unrest". Beyrut: Reuters. 7 Nisan 2011. 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2016.
- ^ "Syria reverses ban on Islamic face veil in schools" (İngilizce). Şam: Al Arabiya. 6 Nisan 2011. 18 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2016.
- ^ "Assad overturns ban on face veil" (İngilizce). Al Jazeera. 6 Nisan 2011. 28 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2016.
- ^ "Stateless Kurds in Syria granted citizenship" (İngilizce). CNN. 8 Nisan 2011. 30 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2016.
- ^ "Syria to lift decades-old emergency law" (İngilizce). Al Jazeera. 19 Nisan 2011. 29 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2016.
- ^ Uveys, Halid Yakub (21 Nisan 2011). "Syria's Assad ends state of emergency" (İngilizce). Amman: Reuters. 18 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2016.
- ^ "Tanks shell centre of Syrian city as death toll in violent anti-government protests hits 535" (İngilizce). Daily Mail. 2 Mayıs 2011. 19 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2016.
- ^ "Regierung lockt mit Reformen - und schlägt zu" (Almanca). Der Spiegel. 1 Mayıs 2011. 19 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2016.
- ^ "Syria passes law to allow political parties" (İngilizce). Al Jazeera. 25 Temmuz 2011. 18 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2016.
- ^ Ali, Nur (25 Temmuz 2011). "Syria passes law to allow rival parties" (İngilizce). Şam: The Guardian. 19 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2016.
- ^ "Suriye'de 'yeni siyasi parti kurulabilecek'". BBC Türkçe. 25 Temmuz 2011. 19 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2016.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Suriye Ic Savasi nin sivil ayaklanma safhasi Suriye Ic Savasi nin 15 Mart 2011 deki protestolarla baslayan ve 29 Temmuz 2011 de Ozgur Suriye Ordusu nun kurulusuyla silahli catismalara donusen safhasi Suriye Ic Savasi nin sivil ayaklanma safhasiSuriye Ic Savasi ve Arap BahariHumus ta gerceklestirilen Suriye hukumeti karsiti gosteriden bir gorunum 18 Nisan 2011 Tarih 15 Mart 28 Temmuz 2011Yer SuriyeHedef Bessar Esad in istifasi Demokratik reformlar Rejim degisimi Genisletilmis sivil haklar Siyasi mahkumlarin serbest birakilmasi Yuce Devlet Guvenlik Mahkemesi nin lagvedilmesi Olaganustu halin kaldirilmasi Kurtler icin esit haklarYontem Sivil direnisSon durum Bariscil protestolar sona erdi ve once silahli catismalara ardindan da ic savasa donustuTaraflarSuriye muhalefeti Suriye Yerel Koordinasyon Komiteleri Sivil protestocular Rejim karsiti militanlar Musluman Kardesler Suriye Suriye Arap Cumhuriyeti Bessar Esad Mahir Esad Suriye Kara Kuvvetleri Suriye Hava Kuvvetleri Esad yanlisi militanlar Suriye Polisi SebbihaKayiplar1 483 1 600 olu 2 918 kayip 12 000 tutuklu Binlerce yarali 350 365 olu Sam ve Halep te demokratik reform ve tum siyasi mahkumlarin serbest birakilmasi talepleriyle baslayan protesto gosterileri 16 Mart ta Dera ya sonrasinda ise ulkedeki cesitli sehir ve kasabalara sicradi 18 Mart ta Dera daki gosterilerde emniyet birimlerinin gostericilere ates acmasiyla ilk olumler gerceklesti 29 Temmuz da Suriye Silahli Kuvvetleri nden ayrilan bazi askerler tarafindan Ozgur Suriye Ordusu nun kurulmasiyla sivil ayaklanma Suriye hukumeti ile muhalifler arasinda silahli catismaya donustu Avaaz in aciklamasina gore olaylar kapsaminda 1 600 den fazla protestocu oldu 2 918 kisi ise guvenlik birimlerince yakalanmasi veya tutuklanmasi sonrasinda hala kayip konumdaydi BBC tarafindan yayinlanan 27 Temmuz tarihli haberde insan haklari gruplarinin soylemleri baz alinarak yaklasik 1 400 sivil ile 350 guvenlik biriminin oldugunu belirtti Suriye Insan Haklari Gozlemevi nin aciklamasina gore 25 Temmuz itibariyla 1 483 sivilin oldugu dogrulanmis ayni tarih itibariyla Suriye hukumetinin belirttigine gore 365 guvenlik birimi yasamini yitirmis insan haklari gruplari da en az 12 000 kisinin tutuklandigini ve binlerce kisinin komsu ulkeler Lubnan ile Turkiye ye goc ettigini ifade etmisti Arka planArap Bahari nin etkisiyle Ocak 2011 de Suriye de ufak capli protesto gosterileri basladi 6 Mart ta Dera da sehirdeki duvarlara insanlar rejimi devirmek istiyor yazdiklari gerekcesiyle 15 cocuk gozaltina alindi Iddialara gore polis cocuklara iskence etmis yahut siniflarindayken kelepce takarak goturmustu TaleplerSuriye Yerel Koordinasyon Komiteleri tarafindan 22 Nisan gunu yapilan ilk yazili aciklamada ozgurluk ve haysiyet sloganlari bariscil demokratik bir degisim olmadan amacina ulasamaz ifadeleri kullanilirken Tum siyasi mahkumlar serbest birakilmali Mevcut guvenlik kurumlari kaldirilmali ve bunlarin yerine yasalara uygun hareket eden belirli yetkileri bulunan bir kurumun olusturulmali taleplerinde bulunuldu Protestolar ve sivil ayaklanmaMart 15 Mart Protesto gunu olarak belirlenen gunde Sam ve Halep te toplanan kalabaliklar tarafindan demokratik reform ve tum siyasi mahkumlarin serbest birakilmasi talepleriyle protesto gosterileri baslatildi Olay gunu BBC ye konusan bir gorgu taniginin ifadesine gore protestolara karisan 6 kisi tutuklanirken hukumet yanlisi gruplarla protestocular arasinda arbede yasandi 16 Mart Cocuklarin 6 Mart gunu tutuklanmasini protesto etme amaciyla Dera da da gosteriler basladi Haseke Deyrizor ve Hama da da gosteriler baslarken Sam daki gosterilerde yaklasik 35 kisinin tutuklandigi belirtildi 18 Mart Sam Dera Humus ve Baniyas ta gosteriler gerceklestirildi Dera daki gosterilerde guvenlik birimleri tarafindan gostericilerin uzerine ates acildi BBC de once uc ertesi gun bir yaralinin daha hayatini kaybetmesiyle dort The New York Times taki haberde ise gorgu taniklarinin ifadesine dayanilarak alti gostericinin olduruldugu bildirildi Sam daki Emevi Camii onunde toplanan 200 kadar gosterici ile polis ve hukumet yanlisi kisiler arasinda arbede yasandi Humus ve Baniyas taki gosterilerde de arbedeler yasandi 19 Mart Binlerce kisinin katilimiyla bir onceki gun olen iki kisi icin gerceklestirilen cenaze toreni daha sonradan protesto gosterisine donustu ve protestoculara polis tarafindan mudahalede bulunuldu 20 Mart Bessar Esad Dera daki protestolarda olenlerin yakinlarina taziyelerini iletmesi icin bir heyet gonderdi Sehirdeki el Omeri Camii nde ve yakinlarinda toplanan binlerce kisi tum siyasi mahkumlarin serbest birakilmasi vurulan ve oldurulen protestocular icin yargilama var olan olaganustu halin kaldirilmasi daha fazla ozgurluk ve yolsuzluklarin sona ermesi talepleriyle slogan atti Bir muddet sonra gosteriye once goz yasartici gaz ile ardindan da ates acilarak polis mudahalesi gelirken protestocular da sehrin ana meydanindaki Esad posterini indirmeye calisti En az bir kisinin oldugu Protestoculardan birinin ifadesine gore yakinlarini hastanelere goturmekten cekinildigi icin el Omeri Camii bir hastane gibi kullanildi ve yaralilarin tedavileri camide gerceklestirildi Gostericiler Baas Partisi binasi adliye sarayi ve Bessar Esad in kuzeni un sahibi oldugu telekomunikasyon sirketi Syriatel in bir subesini atese verdi Devlete bagli Suriye Arap Haber Ajansi ise polisin halka ates actigi iddialarini yalanlayarak bazi provokatorlerin hastanelere saldirdigini ve kamu binalarini atese verdigini bunun da halk arasinda korkuya sebebiyet vererek polise ates acildigini belirtti Ayni haberde halkin ve mallarinin guvenligi icin tum onlemlerin alinacagi belirtilirken protestocularin istegi dogrultusunda Dera valisinin de gorevine son verildigi duyuruldu 21 Mart Associated Press e yapilan bir aciklamada bir cocugunun daha oldugu belirtilerek protestolardaki toplam olum sayisinin altiya ulastigi belirtildi Dera da devam eden gosterilerde bes kisi tutuklandi Ote yandan Dera yakinlarindaki Casem Neva ve Inhil de de gosteriler duzenlendi 22 Mart El Omeri Camii cevresinde toplanan kalabaliga emniyet birimlerince mudahalede bulunuldu Bazi protestocular daha sonra cami disina cadir kurarak istekleri gerceklesene kadar burada kalacaklarini belirtti 23 Mart 22 Mart i 23 Mart a baglayan gece Dera daki elektrik ve telefon hatlari kesildi Guvenlik birimlerince cami cevresindeki gostericilere goz yasartici gaz ve silahla gece vakti yapilan mudahalede dort Associated Press gun icinde yasanan olaylarda 15 kisinin olduruldugunu bildirdi 24 Mart Reuters Dera daki bir hastane yetkilisinin ifadelerine gore 23 Mart gunu yasanan olaylarin ardindan 37 protestocunun oldugunu belirtti Duzenlenen cenaze torenlerinde de protestolar devam ederken herhangi bir siddet olayi yasanmadi 25 Mart Dera da gerceklestirilen gosteriye on binlerce kisi katildi Valilik binasina yurumek isteyen ve eski devlet baskani Hafiz Esad in meydandaki bir heykelini de yikan kalabaliga bina tepelerinden ates acildigi ve onlarca olu oldugu bildirilirken protestolarda en cok olumun yasandigi gunun 25 Mart oldugu da ifade edilmekteydi 26 Mart Protestolarda olenler icin duzenlenen cenaze toreni sonrasinda Lazkiye de gerceklestirilen gosterilerde Baas Partisi ne ait bir bina ile bir karakol atese verildi Cikan olaylarda gorgu taniklari uc kisinin oldugunu bildirirken Buseyne Saban isgal ettikleri binalarin catilarina cikan silahli gruplar in halkin uzerine rastgele ates actigini ifade etti Hukumet ise Lazkiye de gun sonunda aralarinda siviller ve guvenlik birimlerinin de oldugu 12 kisinin oldugunu duyurdu Dera da cami yakinlarinda oturma eylemi duzenleyenlere emniyet birimlerince goz yasartici gazla mudahale edildi Tefes teki gosterilerde de Baas Partisi ne ait bir bina ile bir karakol atese verildi Hukumet yetkilileri 15 Mart ta baslayan gosterilerde yasanan olaylar sebebiyle 27 kisinin oldugunu dogrulasa da aktivistlere gore olu sayisi 126 dan fazlaydi 29 Mart Sabah saatlerinde emniyet birimleri tarafindan Dera da cesitli onlemler alindi ve sehrin ana meydaninda 100 kadar gostericinin kurmus oldugu ve konakladigi cadirlara mudahale gerceklestirildi Bir gorgu taniginin ifadesine gore askeri birimler sehre giris cikisi uc farkli noktada kontrol altina almaya calismaya baslamisti Nisan 8 Nisan 2011 de Duma da gerceklestirilen gosterilerden bir gorunum 1 Nisan Ulkenin cesitli noktalarinda gerceklestirilen gosterilerin en siddetlisi Duma da yasandi Cuma namazi sonrasinda toplanan protestocular tarafindan Duma da gerceklestirilen gosteriye guvenlik birimleri tarafindan mudahale edilirken Al Jazeera daki haberde gorgu taniklarinin ifadesine dayanilarak en az dort The New York Times taki haberde bes veya alti Associated Press ten aktarilan teki haberde ise gorgu tanigi ve insan haklari aktivistlerinin soylemlerine dayanilarak once en az dort cesitli ajanslardan aktarilan daha sonraki haberde ise en az sekiz gosterici olduruldugu belirtildi Hukumet yetkilileri gostericilerin emniyet birimleri tarafindan degil gosterilerin gerceklestirildigi bolgelerdeki binalarin catilarindan halka ates acan silahli gruplar tarafindan olduruldugunu one surdu Dera daki gosterilere katilan protestocularin bir kismi es Senemeyn e yurumek istese de emniyet birimleri tarafindan acilan ates sonucunda bes kisinin oldugu bildirildi Humus taki gosterilerde de silahli gruplarin halka ates actigini belirten hukumet yetkilileri bir cocugun olduruldugunu soyledi Sam daki gosterilerde ise bir kisinin dovulerek olduruldugu bilgisi yer aldi Syrian Human Rights Information Link tarafindan yapilan aciklamada protestolarin basindan beri Dera da 73 ulke genelinde ise 103 olumun yasandigi belirtildi 2 Nisan Suriye Insan Haklari Gozlemevi nin aciklamasinda gore 2 Nisan gunu Dera ve Humus ta 21 kisi tutuklandi 8 Nisan Cuma namazi sonrasinda Dera da gerceklestirilen gosteriye emniyet birimleri tarafindan mudahale edildi Al Jazeera deki haberde gorgu taniklarinin ifadelerine gore emniyet guclerinin actigi ates sonucu en az 27 gostericinin The New York Times taki haberde Suriyeli bir insan haklari aktivistinin ifadesine gore en az 21 gostericinin BBC nin servis ettigi bilgiye gore ise en az 23 kisinin olduruldugu belirtildi Hukumete bagli medya organi SANA ise Icisleri Bakanligi yetkilisine dayandirdigi bilgiye gore gosteri sirasinda silahli gruplarin actigi ates 19 polis ve guvenlik birimini oldurulurken 75 kisiyi yaralamisti Ulkenin dogu kisimlarindaki Kurtler de reform istegiyle gosteriler duzenlerken Lazkiye Tartus Baniyas Humus ve Idlib basta olmak uzere cesitli yerlerde de protesto gosterileri gerceklestirildi Al Jazeera tarafindan servis edilen dogrulanmayan bilgilere gore Harasta da uc Humus ta ise iki kisi yasamini yitirdi Suriye Insan Haklari Ulusal Orgutu yaptigi aciklamada 8 Nisan daki gosterilerde Dera ilinde 30 Dif Sam ilinde 4 Humus ilinde ise 3 olmak uzere toplam 37 gostericinin olduruldugunu duyurdu Uluslararasi Af Orgutu tarafindan yapilan aciklamada ise 18 Mart tan beri olen kisilerin kaydinin tutuldugu ve toplam olumun 171 e ulastigi belirtildi 9 Nisan Baniyas taki elektrik Internet ve telefon hatlarinin kesildigi ve sehirde 9 Nisan da da devam eden gosterilerde aralarinda bir guvenlik mensubunun da bulundugu dort kisinin olduruldugu bildirildi 10 Nisan Yerel halk 10 Nisan itibariyla Baniyas taki gosterilerde 13 kisinin olduruldugu yonunde beyanda bulundu 11 12 Nisan Ogrencilerin katilimiyla Sam Universitesi nde gerceklestirilen gosteri olaylarin basindan beri universitelerde gerceklestirilen ilk protesto gosterisiydi Universitedeki gosterilerde dogrulanamayan kaynaklara gore bir ogrencinin olduruldugu de belirtildi Ayni gun ulkenin cesitli yerlerinde tutuklamalara baslanirken bir insan haklari grubunun aciklamasina gore 11 12 Nisan gunlerinde en az 117 kisi tutuklanmisti 13 Nisan Halep Universitesi nde gerceklestirilen gosterilerde emniyet birimleri ile ogrenciler arasinda arbede yasandi ve soylemlere gore en az uc ogrenci tutuklandi Ayni gun el Beyda da toplanan yuzlerce kadin onceki gun tutuklanan 350 kadar erkegin serbest birakilmasi icin yuruyus gerceklestirdi Bir insan haklari avukatinin aciklamasina gore el Beyda da guvenlik birimleri 200 erkegi tutuklamis ve iki kisiyi vurarak oldurmustu 14 Nisan SANA nin gectigi habere gore Baniyas ta devriye gezen askerlere keskin nisancilar tarafindan acilan ates sonucunda bir asker olduruldu biri ise yaralandi 15 Nisan Duma dan yola cikarak Sam a yuruyen binlerce gostericiye guvenlik birimlerince mudahale gerceklestirildi Sam a bagli Berze de Selam Camii onunde toplanan 250 kadar gostericiye emniyet birimleri tarafindan mudahale gerceklestirildi Dera daki gosterilerde emniyet birimleri yer almazken Baniyas Lazkiye el Beyda Humus Deyrizor ve Kamisli daki gosterilerde de herhangi bir siddet olayinin yasandigina dair bilgi basina yansimadi SANA ise Humus ta gostericiler tarafindan saldiriya ugrayan bir polis memurunun hayatini kaybettigini belirtti 16 Nisan Binlerce kisinin katilimiyla Dera da bir protesto gosterisi duzenlendi Duma nin ana meydaninda onceki gun tutuklanan 140 kadar kisinin serbest birakilmasi talebiyle yaklasik 1 500 kisinin katildigi bir oturma eylemi gerceklestirildi Lazkiye de onceki gun duzenlenen gosteride hayatini kaybeden bir gosterici icin duzenlenen cenaze toreni sonrasindaki protesto gosterisine polis mudahalesi gerceklesti Baniyas ya ise tamami kadin olan 1 000 kadar gostericinin katildigi gosteride Ne Sunni ne Alevi tek istedigimiz ozgurluk sloganlari atildi 17 Nisan Al Jazeera ye konusan bir protestocu aksam namazi sonrasinda Humus taki Bab es Siba Camii disinda toplanarak ozgurluk slogani atan 40 kadar gostericiye arabayla gelen sivil giyimli kisilerce uyari olmadan ates acildigini ve en az 25 kisinin olduruldugunu belirtti Ayni gun Telbise deki gosterilerde bes kisinin olduruldugu bildirildi 18 19 Nisan Humus ta sehirdeki protestolarda oldurulmus olan gostericiler icin duzenlenen ve binlerce kisinin katildigi cenaze toreninde Esad rejimi karsiti sloganlar atildi Ayni gunun aksami Saat Meydani nda toplanan binlerce gosterici oturma eylemi gerceklestirdi Guvenlik gucleri kalabaliga goz yasartici gaz ve silahlarini atesleyerek mudahalede bulunurken en az yaralanan protestocular oldugu bildirildi Suriye Icisleri Bakanligi ise bir aciklamada bulunarak olaylarin ulke genelindeki silahli gruplar tarafindan baslatildigini siddet dolu bu gunlerde guvenlik birimlerinin oldurulmesi ve yaralanmasindan bu gruplarin sorumlu oldugunu ve bu gruplarin cihat sloganiyla Selefi bir ulke kurmak icin silahli bir ayaklanma baslattigini belirtti 19 Nisan da da devam eden olaylarda gorgu taniklarinin ifadelerine gore 21 kisinin vurularak olduruldugu kaydedildi 22 Nisan Gostericiler tarafindan Buyuk Cuma olarak adlandirilan 22 Nisan da tum ulke capinda gosteriler duzenlendi Olaylarin baslangicindan beri en buyuk ve kapsamli gosterilerin yasandigi gun ayni zamanda bir gunde en cok olumun yasandigi gun oldu Al Jazeera ile telefon gorusmesi gerceklestiren Sam daki bir gosterici gosterinin bariscil amaclar tasidigini ve gostericilerin zeytin dallariyla birlikte yurudugunu ancak guvenlik guclerince kendilerine ates acildigini soyledi Al Jazeera ye konusan bir gorgu tanigi 200 kadar protestocunun Humus taki Saat Meydani na dogru yuruyuse gectigi sirada 3 000 kadar guvenlik gucunun protestocular uzerine ates actigini belirtti Haseke deki bir gosterici Al Jazeera ye verdigi demecte namaz sonrasi cami cikisinda toplanan gostericilere Esad destekcisi protestocular tarafindan saldirildigini ifade etti Bir aktivist tarafindan Al Jazeera ye gonderilen ve olenlerin isimlerinin yer aldigi listeye gore Izra da 15 Humus ta ise 21 kisi olmustu Dera Duma Humus ve Zemelka da da olumlerin yasandigi bildirildi Uluslararasi Af Orgutunun aciklamasina gore en az 75 Al Jazeera ye gonderilen listeye gore ise 103 kisi oldu Syrian Human Rights Information Link gorgu taniklarinin ifadelerine dayanarak Izra da 20 Dera da 1 Humus ve cevresinde 22 Sam banliyolerinde 39 Lazkiye de 1 Hama da 3 ve diger yerlerde 2 kisi olmak uzere toplamda 88 Suriye merkezli insan haklari grubu Insan ise 81 kisinin olduruldugunu acikladi SANA ise yasanan olaylarda 10 kisinin yasamini yitirdigini ve guvenlik guclerinin yalnizca goz yasartici gaz ile tazyikli su kullandigini belirtti 23 Nisan Onceki gun yasanan olaylarda hayatini kaybedenler icin duzenlenen cenaze torenlerine emniyet guclerince mudahalelerde bulunuldu Bir gorgu taniginin ifadesine gore Berze deki cenaze torenine katilan 1 000 kadar kisinin uzerine guvenlik birimleri ates acti 10 dakika kadar duyulan silah sesleri sirasinda kalabaligin cogunlugu es Selam Camii ne siginmisti Baska bir gorgu tanigi Duma nin merkez camisinden cikan 1 500 kadar kisinin mezarliga kadar yurudugunu kamu binalarina yaklastiklari zaman polisler tarafindan kendilerine ates acildigini ifade etti Al Jazeera ya konusan bir gorgu tanigi Duma da 4 gostericinin olduruldugunu soyledi Insan in aciklamasinda Duma Berze Madamiye ve el Kabun da yasanan olaylarda 11 kisinin oldugu belirtildi Izra daki cenaze toreninde guvenlik guclerinin actigi ates sonucunda Al Jazeera ile konusan bir gorgu tanigi 5 kisinin olduruldugunu bildirdi The New York Times ta farkli aktivist ve insan haklari gruplarinin aciklamalarina dayanilarak 22 23 Nisan gunlerindeki toplam olu sayisi 109 veya 114 olarak verildi 24 Nisan Cebele de baslayan ve gece boyunca protestocularla guvenlik birimleri arasinda yasanan olaylarda Al Jazeera ya konusan aktivistlerin ifadelerine gore en az 9 The New York Times taki habere gore ise en az 12 kisinin olduruldugu bildirildi 25 5 Mayis Dera Kusatmasi 25 Nisan da Suriye Silahli Kuvvetleri gelen bilgilere gore 20 30 tank yuzlerce askeri personel keskin nisancilar ve helikopterlerle Dera ya girdi Ordunun bu mudahalesi 5 Mayis a kadar surdu Bu on bir gunluk surecte farkli kaynaklara gore 50 ila 220 protestocu itaatsizlik gosteren 81 asker ve cok sayida hukumet yanlisi asker oldu Yine kaynaklara gore degisiklik gosterse de 600 ila 1 000 arasinda kisi tutuklanmisti Diger yerlerde yasananlar 25 Nisan Aktivistlerin aciklamalarina gore Izra da ev ev arama yapan guvenlik gucleri Duma ve Muaddamiye es Sam da da onlarca kisiyi tutukladi Suriye Insan Haklari Gozlemevi 24 Nisan dan itibaren Cebele de yasanan olaylarda en az 13 kisinin olduruldugunu acikladi 26 Nisan Bir Suriye Insan Haklari Gozlemevi mensubunun aciklamasina gore sabah saatlerinde Cebele de tutuklamalar gerceklestirildi 27 Nisan Lubnan a siginan Suriyeli multeciler Suriye ordusuna bagli birimler tarafindan Telkele de 40 sivilin olduruldugu bir katliam yapildigini ifade etti Iddiaya gore askerler kasabadaki Sunnileri Alevi Siilerden ayirmis Sunni bir seyhi tutuklamis yasananlara tepki amaciyla duzenlenen protestoda askerler tarafindan acilan ates sonucu olumler yasanmisti 29 Nisan Ofke gunu olarak adlandirilan 29 Nisan da ulkenin cesitli yerlerinde on binlerce kisinin katildigi gosteriler duzenlendi Baskent Sam in el Meydan beldesindeki birkac bin katilimcili gosteri olaylarin baslangicindan beri Sam da gerceklestirilen gosterilerin en buyuguydu Gorgu taniklarinin Associated Press e verdigi ifadeye gore guvenlik birimleri buradaki gostericilerin uzerine ates acmisti Agence France Presse e konusan bir aktivist Deyrizor daki gosteriye katilan iki kisinin cop ve kablolarla dovuldugunu soyledi Agence France Presse Kamisli daki gosteride kalabaligin ulusal birlik ve ruhumuz ve canimiz Dera ya feda olsun sloganlari attigi bilgisini gecti Humus taki gosteride bir saglik calisaninin ifadesine dayandirilan Los Angeles Times taki habere gore protestocularin uzerine acilan ates sebebiyle bir cocuk oldu Er Restan da yerel halkin ifadelerine gore 17 gosterici emniyet birimleri tarafindan olduruldu Baniyas Lazkiye Rakka ve Hama da da gosteriler duzenlendi Ertesi gun 15 Mart Devrimi Sehitler Komitesi tarafindan yapilan aciklamada Humus ta 25 protestocunun olduruldugu olaylarin baslangicindan itibaren yasanan toplam olu sayisinin ise 582 ye ulastigi duyuruldu SANA ise 29 Nisan gunu Dera da bes asker ile bir polisin olduruldugu ve iki askerin kacirildigi Humus ve Hama yi baglayan otoyolu kapamaya calisan uc askerin ise silahli teroristler tarafindan olduruldugunu duyurdu 30 Nisan Baskani Mahmud Merhi ile Suriye Ulusal Insan Haklari Orgutu Baskani Ammar Kurabi kendileriyle telefon araciligiyla yapilan roportajlarda olu sayisinin toplamda 550 ye ulastigini ifade etti Mayis 4 Mayis Sam Universitesi ogrencileri tarafindan universite kampusunde yapilan oturma eyleminde guvenlik gucleri en az iki ogrenciyi tutukladi 5 Mayis BBC gun itibariyla 500 kisinin olduruldugunu ve 2 500 kisinin tutuklandigi insan haklari gruplarinin ise bu sayilarin daha yuksek oldugunu soyledigi bilgisini gecti BBC teki bir haberde gorgu taniklarinin ifadelerine gore Sam a giren askeri birlikler evlere baskin duzenledi ve 300 kadar kisiyi tutukladi Dera daki askeri birlikler olaylarin sona ermesi ve guvenligin saglanmasi sonrasinda sehirden cekilmeye basladi 6 Mayis Suriye askeri birlikleri ve tanklari Baniyas Humus ve er Restan a sevk edildi Insan in aciklamasina gore Humus ta 16 Hama da 6 Cebele de ise 2 kisinin yani sira adi belirtilmeyen yer veya yerlerde 2 kisi olmak uzere ulke genelinde toplam 26 protestocunun olduruldu Associated Press e konusan bir aktivistin aciklamasina gore toplam olu sayisi 30 du Bir asiret liderinin Reuters a yaptigi aciklamada Deyrizor da dort protestocu guvenlik birimleri tarafindan olduruldugu bildirildi SANA bir suc cetesi tarafindan Humus ta bir asker ile dort polisin olduruldugunu duyurdu 7 Mayis Baniyas asker ve tanklar tarafindan kusatma altina alindi Agence France Presse e yaptigi aciklamasinda bir aktivist Baniyas yakinlarindaki el Merkeb koyunde gosteri duzenleyen yaklasik 150 kisi arasinda bulunan dort kadinin guvenlik gucleri tarafindan olduruldugunu belirtti Suriye Insan Haklari Gozlemevi guvenlik birimlerinin Baniyas ta en az iki kisiyi oldurdugunu duyurdu 8 Mayis Tank destekli Suriye askeri birlikleri Tefes e girdi Al Jazeera aktivistlerin soylemlerine gore Humus ta aralarinda bir cocugun da bulundugu yaklasik 12 kisinin olduruldugu bilgisini gecti Reuters a konusan bir gorgu tanigi Deyrizor daki gosterilerde guvenlik birimlerinin silahsiz gostericilere actigi ates sonucunda en az iki gostericinin oldugunu soyledi Silahli kuvvetler Humus Baniyas ve Dera yakinlarinda silahli terorist gruplar tarafindan acilan ates sonucunda 8 Mayis gunu 6 askerin oldugunu duyurdu 9 Mayis Sam ve banliyoleri Humus Baniyas Dera ve civarindaki koylerde yasayan gostericilerin evlerine baskinlar duzenlenerek tutuklamalar gerceklestirildi Bir aktivist Muaddamiye es Sam dan silah sesleri geldigini ifade etti Dera ya insani yardim malzemesi tasiyan Birlesmis Milletler konvoyunun 9 Mayis ta Birlesmis Milletler tarafindan yapilan aciklamaya gore sehre girisinin durduruldugu ve ulkenin diger yerlerine ulasilmaya calisildigi belirtildi 14 Mayis Suriye askeri birliklerinin Telkele Kusatmasi basladi 28 Mayis Suriye askeri birliklerinin er Restan ve Telbise Kusatmasi basladi Haziran 10 Haziran Suriye askeri birlikleri Cisr es Sugur a harekat duzenledi Temmuz 3 Temmuz Suriye askeri birlikleri Hama yi kusatti 29 Temmuz Ozgur Suriye Ordusu nun kurulusuyla birlikte sivil ayaklanma silahli catismalara donustu Esad yanlisi gosteriler25 Mart ta Sam da Esad yanlisi bir gosteri duzenlendi 29 Mart ta Sam Halep Haseke Humus ve Hama da Esad yanlisi gosteriler duzenlendi Suriye hukumetinin acilimlari20 Mart ta hukumetten yapilan aciklamayla gosterilerin baslamasindan once Dera da tutuklanan 15 cocugun serbest birakilacagi bildirilirken ertesi gun cocuklar serbest birakildi 23 Mart ta Dera Valisi Faysal Kulsum un gorevine son verildi Buseyne Saban 25 Mart ta yaptigi aciklamada ulkedeki olaganustu halin kaldirilmasi ve siyasi partilere lisans verilmesini saglayacak yasal degisiklikler yapmaya calistiklarini belirtti Ayni gun hukumet tarafindan sahsi vergi oranlarinda dusus memur maaslarina zam basin ozgurlugunu arttirma vaadi daha fazla istihdam olusturma ve yolsuzlugun azaltilmasi yonunde calismalara baslanildigi duyuruldu 26 Mart ta cogu Islamci olan Suriye Insan Haklari Gozlemevi ne gore en az 200 bir insan haklari avukatinin soylemini kaynak alan Reuters a gore ise 260 siyasi mahkum Suriye hukumeti tarafindan serbest birakildi 27 Mart ta Saban ulkedeki olaganustu halin kaldirilacaginin kesinlestigini acikladi ancak herhangi bir zaman vermedi 29 Mart ta Bakanlar Kurulu nun istifasi Esad tarafindan onandi 31 Mart ta Esad in hukuk uzmanlarinin olusturdugu bir komite kurmasiyla olaganustu hal yasalarindan arindirilmis yeni bir anayasa hazirlanmasi calismalarina baslandi Ayni gun kurulan adli bir komite ise ulkedeki gosterilerde yasanan olumlerin sorusturulmasiyla gorevlendirilmisti 4 Nisan da Esad tarafindan Dera valiligine Muhammed Halid el Hennus atandi Sii Nusayrilerin baskin oldugu hukumet Nisan ayinda Sunniler ve ulkedeki diger azinliklara yonelik bir takim acilimlar gerceklestirdi 5 Nisan da Rakka da tutuklu bulunan 48 Kurt serbest birakildi 6 Nisan da Temmuz 2010 da alinan kararin bozularak ogretmenlerin pece giymesine tekrar izin verilecegi aciklanirken Sam da bulunan ulkedeki tek kumarhane de yasalari ve duzenlemeleri ihlal ettigi gerekcesiyle kapatildi 7 Nisan da yayinlanan kararname ile 1962 de vatandasligi reddederek vatansiz kalan yaklasik 120 000 Kurde o donemdeki nufusunun 300 000 i buldugu tahmin edilmektedir Suriye vatandasligi verildi Ayni gun Humus valisi de gorevden alindi 16 Nisan da Bakanlar Kurulu toplantisinda yaptigi konusmada Esad hukumetin bir sonraki hafta olaganustu hal yasalarinin kaldiracagini umdugunu soyledi Mevcut yasalarla vatandaslar ve devlet kurumlari arasinda bosluk oldugunu belirten Esad halkin isteklerine gore davranmamiz lazim aksi halde hiddetli durumlar ortaya cikar ifadelerini kullandi 19 Nisan da olaganustu halin kaldirilmasi icin sunulan yasa tasarisi hukumet tarafindan kabul edildi 21 Nisan da ise yayinlanan kararname ile Esad in bu degisikligi onayladigi ve ulkedeki olaganustu hal durumunun sona erdigi duyuruldu 30 Nisan da yaptigi aciklamada Basbakan Adil Sefer ilerleyen birkac hafta icerisinde halkin ihtiyac ve istekleri dogrultusunda siyaset ekonomi ve hukuk alanlarinda reformlar yapilacagini ve emniyet sisteminde bir takim degisikliklere gidilecegini belirtti 24 Temmuz da hukumet din asiret bagi bolge meslek orgutu gibi temelleri olmamasi ve irk cinsiyet ya da renk ayrimi yapmamasi kosullariyla yeni siyasi partilerin kurulabilmesine olanak saglayan yasa degisikligini kabul etti Tepkiler ABD sozcusu Tommy Vietor 21 Mart ta basin mensuplarina verdigi demecte Suriyeli yetkililerin sivil halk uzerinde orantisiz kuvvet uyguladigini belirterek Suriye hukumetine protestolarin bariscil bir sekilde yapilmasina izin vermesi gerektigi cagrisinda bulundu Kaynakca Syria 3 000 missing since start of uprising The Daily Telegraph Ingilizce 28 Temmuz 2011 13 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Kasim 2016 Syria forces kill eight in Kanaker raid rights groups Ingilizce BBC News 27 Temmuz 2011 13 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Kasim 2016 Assad sacks governor following huge protests Ingilizce Al Jazeera 25 Temmuz 2011 13 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Kasim 2016 Iddon Paul 30 Temmuz 2012 A recap of the Syrian crisis to date Ingilizce 23 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ekim 2016 a b Gehlen Martin 21 Mart 2011 Das syrische Regime lasst auf Demonstranten feuern Almanca Zeit Online 6 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ekim 2016 a b c Clanet Christian 10 Haziran 2011 Inside Syria s Slaughter A Journalist Sneaks into Dara a the Ghetto of Death Ingilizce Dera Time 26 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ekim 2016 a b c d e f g h i Deadliest day in Syria uprising Ingilizce Al Jazeera 23 Nisan 2011 27 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2016 a b Mid East unrest Syrian protests in Damascus and Aleppo Ingilizce BBC News 15 Mart 2011 21 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ekim 2016 a b Middle East unrest Syria arrests Damascus protesters Ingilizce BBC News 16 Mart 2011 28 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ekim 2016 Skibinsky Anna 16 Mart 2011 Fresh Protests Erupt in Syria Videos Ingilizce 19 Mart 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ekim 2016 a b c d In Syria Crackdown After Protests Ingilizce Sam The New York Times 18 Mart 2011 22 Mart 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ekim 2016 Middle East unrest Three killed at protest in Syria Ingilizce BBC News 18 Mart 2011 27 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ekim 2016 Sinjab Lina 19 Mart 2011 Middle East unrest Silence broken in Syria Ingilizce BBC News 21 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ekim 2016 Violence erupts at protests in Syria Ingilizce Al Jazeera 18 Mart 2011 19 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ekim 2016 Syrian Police Attack Marchers at Funerals Ingilizce Sam The New York Times 19 Mart 2011 22 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ekim 2016 a b c d e f g Officers Fire on Crowd as Syrian Protests Grow Ingilizce Sam The New York Times 20 Mart 2011 24 Mart 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ekim 2016 a b c d e f Syria unrest US condemns disproportionate force Ingilizce BBC News 21 Mart 2011 19 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ekim 2016 a b c d Sinjab Lina 23 Mart 2011 Syria unrest Protesters killed at Omari mosque Ingilizce BBC News 19 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ekim 2016 Marsh Katherine 23 Mart 2011 Syria Four killed in Deraa as protests spread across south Ingilizce Sam The Guardian 19 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ekim 2016 Protesters Are Killed in Syrian Crackdown The New York Times Ingilizce Sam 23 Mart 2011 28 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ekim 2016 a b Thousands March to Protest Syria Killings The New York Times Ingilizce 24 Mart 2011 28 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ekim 2016 a b c d Dozens of Syrians reported killed in Daraa Ingilizce CNN 26 Nisan 2011 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ekim 2016 a b Syria unrest Twelve killed in Latakia protest Ingilizce BBC News 27 Mart 2011 19 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Ekim 2016 a b c d e Deaths as Syria protests spread Ingilizce Al Jazeera 27 Mart 2011 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ekim 2016 a b Witness Daraa tense as troops security forces flood city Ingilizce CNN 28 Mart 2011 19 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Ekim 2016 a b c Many arrested in Syria after protests Ingilizce Al Jazeera 2 Nisan 2011 9 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ekim 2016 a b c d MacFarquhar Neil Stack Liam 1 Nisan 2011 Syrian Protesters Clash With Security Forces The New York Times Ingilizce Kahire 29 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ekim 2016 Syria Thousands protest in Day of Martyrs Ingilizce Ynet Associated Press 1 Nisan 2011 25 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ekim 2016 a b At least 10 killed in Syria Ingilizce Ynet 1 Nisan 2011 7 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ekim 2016 a b c d e Protesters killed in southern Syria Ingilizce Al Jazeera 9 Nisan 2011 5 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Ekim 2016 Stack Liam Zoepf Katherine 8 Nisan 2011 Syrian Protests Are Said to Be Largest and Bloodiest to Date Ingilizce Kahire The New York Times 4 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Ekim 2016 a b Syria unrest Shooting erupts in seaport of Baniyas Ingilizce BBC 10 Nisan 2011 28 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Ekim 2016 Syria vows stiff response to civil unrest Ingilizce CNN 10 Nisan 2011 26 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Ekim 2016 Four killed by Syrian security forces The Daily Telegraph Ingilizce 10 Nisan 2011 28 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Ekim 2016 a b Syria Dozens injured in Baniyas as arrests continue Ingilizce BBC 12 Nisan 2011 29 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ekim 2016 Zoepf Katherine 11 Nisan 2011 Syrian University Protests Violently Suppressed Ingilizce The New York Times 29 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ekim 2016 Lutz Meris 11 Nisan 2011 SYRIA Student reportedly shot killed Muslim Brotherhood throws support behind protests Ingilizce Beyrut Los Angeles Times 29 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ekim 2016 Ahmed Emir 12 Nisan 2011 Rights group Scores of anti government activists arrested in Syria Ingilizce CNN 29 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ekim 2016 a b c Syrian protests spread to Aleppo Ingilizce Al Jazeera 13 Nisan 2011 21 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ekim 2016 Syria President Bashar al Assad forms new government Ingilizce CNN 14 Nisan 2011 1 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ekim 2016 a b c Thousands demonstrate in Syrian cities Ingilizce Al Jazeera 16 Nisan 2011 2 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ekim 2016 Protesters hit Syrian streets as report describes torture Ingilizce CNN 15 Nisan 2011 8 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ekim 2016 a b c Uveys Halid Yakub 16 Nisan 2011 Syria s Assad vows to lift emergency law by next week Ingilizce Amman Reuters 3 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Kasim 2016 a b Syria to lift emergency law Ingilizce Al Jazeera 17 Nisan 2011 22 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Ekim 2016 a b c d e f Gunfire in locked down Syrian city Ingilizce Al Jazeera 19 Nisan 2011 19 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Kasim 2016 Uveys Halid Yakub 21 Nisan 2011 Syria s Assad ends state of emergency Ingilizce Amman Reuters 4 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2016 Shadid Anthony 20 Nisan 2011 Amid Crackdown Big Protest Is Planned in Syria The New York Times Ingilizce Beyrut 4 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2016 Suriye de OHAL suruyor Evrensel 23 Nisan 2011 4 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2016 Shadid Anthony 22 Nisan 2011 Security Forces Kill Dozens in Uprisings Around Syria The New York Times Ingilizce Beyrut a b c d Shadid Anthony 23 Nisan 2011 Syrian Forces Open Fire at Protesters Funerals The New York Times Ingilizce Beyrut 2 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Kasim 2016 a b Nine killed at Syria funeral processions Ingilizce Al Jazeera 23 Nisan 2011 24 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Kasim 2016 Protesters killed in Syria shooting Ingilizce Al Jazeera 25 Nisan 2011 18 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Kasim 2016 a b Shadid Anthony 25 Nisan 2011 Syria Escalates Crackdown as Tanks Go to Restive City The New York Times Ingilizce Beyrut 23 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Kasim 2016 Syrian troops start withdrawal from Daraa Ingilizce Ynet Associated Press 5 Mayis 2011 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Kasim 2016 Civilian killings in Syrian demonstrations rise to 800 Ingilizce Amman 7 Mayis 2011 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Kasim 2016 a b Syria protests Rights group warns of Deraa massacre Ingilizce BBC 5 Mayis 2011 5 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Kasim 2016 Syria intensifies crackdown on protests Ingilizce Al Jazeera 26 Nisan 2011 7 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Kasim 2016 Neild Barry 26 Nisan 2011 Syrian regime s attacks on protesters escalate The Guardian Ingilizce 26 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Kasim 2016 Fisk Robert 2 Mayis 2011 Robert Fisk We will never cease our struggle until we bring down Assad The Independent Ingilizce 21 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Kasim 2016 a b c d e f Scores killed on Syria s day of rage Ingilizce Al Jazeera 29 Nisan 2011 23 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Kasim 2016 Daragahi Borzou 30 Nisan 2011 Thousands protest in Damascus after Syrian crackdown Los Angeles Times Ingilizce Beyrut 13 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Kasim 2016 Uveys Halid Yakub 4 Mayis 2011 Syrian tanks deploy in town hundreds detained Ingilizce Amman Reuters 2 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Kasim 2016 a b Fresh violence hits Syrian town Ingilizce Al Jazeera 30 Nisan 2011 18 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Kasim 2016 Syrian forces shell Deraa storm mosque Ingilizce Amman Gulf News 30 Nisan 2011 28 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Kasim 2016 Hajjar Roula 4 Mayis 2011 SYRIA Security forces officials attempt to head off protests Los Angeles Times Ingilizce Beyrut 3 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Kasim 2016 Syria Raid in Damascus suburb as crackdown defied Ingilizce BBC 5 Mayis 2011 9 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Kasim 2016 State TV says Syrian military starts to leave Daraa Ingilizce CNN 5 Mayis 2011 9 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Kasim 2016 a b c d e More deaths on Syria s day of defiance Ingilizce Al Jazeera 6 Mayis 2011 18 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Kasim 2016 Syrian tanks enter protest hub Baniyas Ingilizce Al Jazeera 7 Mayis 2011 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Kasim 2016 a b Deaths reported as Syrian forces storm city Ingilizce Al Jazeera 7 Mayis 2011 24 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Kasim 2016 Syria tightens control over more urban areas Ingilizce Al Jazeera 8 Mayis 2011 6 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Kasim 2016 a b c d e f House to house raids in Syrian cities Ingilizce Al Jazeera 9 Mayis 2011 23 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Kasim 2016 Fassihi Farnaz Solomon Jay 26 Mart 2011 Syria Regime Rocked by Protests Ingilizce The Wall Street Journal 29 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Ekim 2016 Syria unrest Pro Assad rallies in Damascus and Aleppo Ingilizce BBC News 29 Mart 2011 19 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Ekim 2016 Syria protesters torch buildings Ingilizce Al Jazeera 20 Mart 2011 24 Mart 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ekim 2016 Syrian president fires Daraa governor after violence at mosque Ingilizce CNN 23 Mart 2011 13 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ekim 2016 Marsh Katherine 24 Mart 2011 Syrian people outraged over government shootings in Daraa Ingilizce Sam The Guardian 19 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ekim 2016 Protests prompt Syria to pledge reforms Ingilizce Al Jazeera 25 Mart 2011 24 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ekim 2016 Syria turmoil Political inmates freed after protests Ingilizce BBC News 26 Mart 2011 19 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ekim 2016 Syrian authorities release 260 prisoners lawyer Ingilizce Reuters 26 Mart 2011 18 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ekim 2016 Syria to lift emergency law Ingilizce Al Jazeera 27 Mart 2011 4 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ekim 2016 Syrian cabinet resigns amid unrest Ingilizce Al Jazeera 29 Mart 2011 17 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ekim 2016 a b Assad orders review of Syrian laws Ingilizce Al Jazeera 31 Mart 2011 24 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ekim 2016 Assad appoints new governor for Daraa Ingilizce Al Jazeera 4 Nisan 2011 21 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Ekim 2016 a b Assad attempts to appease minority Kurds Ingilizce Al Jazeera 8 Nisan 2011 18 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Ekim 2016 Assad tries to appease Kurds after unrest Beyrut Reuters 7 Nisan 2011 17 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Ekim 2016 Syria reverses ban on Islamic face veil in schools Ingilizce Sam Al Arabiya 6 Nisan 2011 18 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ekim 2016 Assad overturns ban on face veil Ingilizce Al Jazeera 6 Nisan 2011 28 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Ekim 2016 Stateless Kurds in Syria granted citizenship Ingilizce CNN 8 Nisan 2011 30 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ekim 2016 Syria to lift decades old emergency law Ingilizce Al Jazeera 19 Nisan 2011 29 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Ekim 2016 Uveys Halid Yakub 21 Nisan 2011 Syria s Assad ends state of emergency Ingilizce Amman Reuters 18 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Ekim 2016 Tanks shell centre of Syrian city as death toll in violent anti government protests hits 535 Ingilizce Daily Mail 2 Mayis 2011 19 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Ekim 2016 Regierung lockt mit Reformen und schlagt zu Almanca Der Spiegel 1 Mayis 2011 19 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Ekim 2016 Syria passes law to allow political parties Ingilizce Al Jazeera 25 Temmuz 2011 18 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Ekim 2016 Ali Nur 25 Temmuz 2011 Syria passes law to allow rival parties Ingilizce Sam The Guardian 19 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Ekim 2016 Suriye de yeni siyasi parti kurulabilecek BBC Turkce 25 Temmuz 2011 19 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Ekim 2016