Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Türk Solu 1967 yılında çıkmaya başlayan ve Millî Demokratik Devrim hareketinin sözcülüğünü üstlenen haftalık siyasi dergi.
30 Haziran 1967'de Yön Dergisi'nin yayın hayatına son vermesinin ardından sol yayıncılıkta ortaya çıkan boşluğu doldurmak için 17 Kasım 1967'de yayımlanan ilk sayısında sahibi , Yazı İşleri Müdürü ve Teknik Yönetmeni Ahmet Say olarak görünüyordu.
Dergiyi oluşturan çevre
Dergiye öncülük edenler, esas olarak Türkiye Komünist Partisi'nin 1950-51 yıllarındaki yeniden örgütlenmesinde yer alan komünistlerdir. Bu anlamda Türk Solu dergisi ve MDD hareketi, 1960 öncesi komünist örgütlenmelerde yer alıp da hâlâ ülkede kalan
TKP kadrolarının sol harekete aktif müdahalelerini ifade eder. Ergun Aydınoğlu'nun "Şefik Hüsnü geleneği" olarak tanımladığı bu isimler arasında Mihri Belli, Muzaffer Erdost, , , , , , , Halim Spatar ve ilk akla gelenler arasındadır. Dergide yine TKP geleneğinden gelen ancak partiden 1940'larda uzaklaşan ve kendi siyasal yapısını oluşturan komünistlerden Hikmet Kıvılcımlı da yazar. Yine geçmişte TKP'de yer almayan, ancak 1960 öncesi solundan gelen Rasih Nuri İleri, , Asım Bezirci, Aziz Nesin gibi sol sosyalist yazarlar da dergide yazacaklardır. Bu geniş isim skalasına 27 Mayıs Darbesinin Milli Birlik Komitesi üyelerinden Suphi Karaman ve Mucip Ataklı ile 27 Mayıs ihtilalinin önemli isimlerinden olan Dündar Seyhan ve dönemin “milliyetçi devrimci" gazeteci yazarlarından İlhan Selçuk ve İlhami Soysal da Türk Solu’nda yazar.
Bu isimler dışında , Yusuf Küpeli, Mahir Çayan, , Doğu Perinçek, Şahin Alpay gibi dönemin gençlik liderleri de dergide sık sık yazı yazmışlardır.
Tüm bu isimler arasında sivrilen ve derginin ideolojisini şekillendiren ise Mihri Belli'dir.
Derginin çıkışı
Derginin kurucu kadrosundan, çevirmen ve yazar Sevim Belli anılarında derginin çıkışını "1967 yılında bizim 1951-53 tevkifatından geçen Türkiye Komünist Partisi üyesi ve sempatizanı arkadaşlarımız yeni bir siyasî organ yayınlamaya karar verdik" diye özetler. Sevim Belli şöyle devam eder:
Ankara'da Küçükesat'taki evimizde bizim eski arkadaşlardan, İstanbullu ve Ankara'lı yeni arkadaşlardan oluşan bir grup derginin çıkarılmasını ve yayın politikasını, katılamayan arkadaşların da görüşlerini almış olarak kararlaştırdı.
Mihri Belli anılarından derginin çıkışı ile ilgili olarak şunları anlatır:
Haftalık Türk Solu’nun yayımına başlanması 1967 sonlarındadır. (...) Uzun illegalite yıllarından sonra ilk kez legal yayın organlarıyla milletin önüne çıkıyorduk. Dergi çıkarma önerisi ilk Ahmet Say’dan geldi. "Ortam uygundur. Eski tüfeklerin de bir yayın organı olmalı" diyordu. (...) Vahap Erdoğdu da onunla birlikte hareket ediyordu. İkisi de Ankara'daydılar. Biz İstanbul'da. Aydın ve gençlik çevreleriyle daha yakın bağları vardı. (...) Marksistlerin su başını tuttuğu, sorunlara, bilimsel sosyalizm ışığında yaklaşan ve bağımsızlık ve demokrasi davasına öncelik tanıyan, olabildiğince geniş demokratik çevrelere hitap eden, bu çevrelerden yazarlara açık bir haftalık yayın organı, boşluğu doldurabilirdi. Arkadaşlarla toplandık konuyu tartıştık. Haftalık yayımlanmasına karar verdik. Böyle bir yayın organı ayrıca önem taşıyordu. Türk Solu yazı kurulu hareketimizin merkez organı işlevini de verine getirebilirdi, öyle de oldu. Türk Solu kısa zamanda Marksist solun organı olarak gençliğin anti-emperyalist ve antifaşist şahlanışına yön verir duruma geldi.
Sevim Belli, derginin çıkartılması ile ilgili süreci şöyle özetler:
Derginin yayınlanmasına Ankara'da başlanmıştı. Sonra ekonomik nedenlerle ve daha geniş kadroların İstanbul'da olması nedeniyle oraya taşındı. Bizim eski arkadaşlarımızın içinde bulunduğu bir yazı kurulu dergiye girecek yazıları denetliyordu. Başyazarımız Suphi Karaman'dı. Derginin çizgisini ilk sayfada yayınlanan yazı belirliyordu. Yazarı genellikle M. Belli idi. Özellikle politik dergileri ayakta tutanlar isimsiz yazarlar ve emek işlerini üstlenenlerdir. Ben de her zaman bunların arasında oldum. Sadece birkaç kez başyazım ve orta sayfa yazım yayınlanmıştır, onlarda da takma ad kullanılmıştır. Ama her sayıya birkaç paragraflık olsun katkım olmuş ve özellikle de denetçilik emeğim geçmiştir.
Derginin tezleri
Derginin ilk sayısında yayımlanan "Neden Çıkıyoruz?" başlıklı yazıda şöyle deniliyordu:
"Tarih tekerleği ileri doğru dönecekse, Türk solunun ülkemizin kaderinde tayin edici rol oynaması kaçınılmaz bir şeydir. Ama sol kanatta güç birliği gerçekleşmeden, Türk solcuları ortak bir siyasi platform çevresinde toplanmadan, tüm gücümüzle eyleme geçmemiz ve tarihsel görevimizi yerine getirmemiz imkansızdır. Onun için ortanın solundan en sola kadar devrimci olarak, solcu olarak, sosyalist olarak çevresinde birleşeceğimiz ortak platformu saptama içi, önceliği olan bir iş, bir sorumluluk olarak karşımıza dikilmektedir. Biz bu sorumluluğumuzun bilinciyle, bu tarihsel görevin başarılmasında payımıza düşeni yapmak amacıyla Türk Solu'nu çıkarıyoruz."
Sevim Belli derginin çıkışı ile birlikte TKP geleneğinden gelenlerin "İlk kez kendi sesiyle insan içine çıktığını" anlatır:
Sesimizi o dönem için yükseltebildiğimiz kadar yükseltebiliyorduk. Yayın alanında legalitenin sınırlarını zorlamayı ve kazanımları örgütsel alana aktarmayı hedefledik. Demokrasi ve bağımsızlık mücadelesinde tekelci olmadık. Önemli olan demokrasi ve bağımsızlık mücadelesini demokrasiyi hiç tanımamış ve de Amerikan vesayeti altında bulunan ülkemizde olabildiğince geniş yığınlara mal etmekti. Sosyalizme geçildiğinde mızıkçılık edeceklere karşı da, bugün emperyalizme karşı çıktıkları ve demokrasi için savaşım verdikleri sürece itici olmadık. Ama asıl hedefimizin sosyalizm olduğunu da belirtmekten, vurgulamaktan hiçbir zaman geri durmadı” "Sosyalizm yolunda tam bağımsız ve gerçekten demokratik Türkiye" idi temel sloganımız. Bu slogan çok tuttu, çünkü doğruydu. TİP saflarında umduğunu bulamayanlar özellikle gençlik "Türk Solu" dergisinin çevresinde toparlandı ve anti-emperyalist mücadele, tarihimizde hiç görülmedi bir yoğunluk ve devrimci atılım kazandı. "Bağımsız Türkiye" sloganı ülke sathına yayıldı.
Davalar
1967 yılında Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğrenci Derneği'nin davetlisi olarak "Devrim nedir, ne değildir?" başlıklı bir konuşma yapan Mihri Belli, Türkiye'nin önündeki ilk devrimci adımın Millî Demokratik Devrim (MDD) aşaması olduğunu, öncelikli olarak tam bağımsız ve gerçekten demokratik bir ülke yaratmanın gerektiğini, sosyalist kurtuluş aşamasına ancak bu yoldan varılacağı ileri sürdü. Konuşmanın Türk Solu dergisinde yayımlanmasının ardından Belli ve derginin yazı işleri müdürü Vahap Erdoğdu tutuklanıp Ankara Kapalı Cezaevine kondular. Mihri Belli politik savunma yaparak mahkemede 7,5 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Ardından temyiz aşamasında beraat etti.
Derginin kapanışı
Mihri Belli'nin anlatımı ile Türk Solu ve Aydınlık dergilerinde etkin şekilde çalışan Doğu Perinçek ve arkadaşları dergi yazı kurulundaki saygıda kusur etmezler ancak özellikle Deniz Gezmiş ve Mahir Çayan liderliğindeki diğer militan çevreler ile sürtüşme yaşarlar. Sonuçta Perinçek ve arkadaşları ayrılmaya karar verirler. Aydınlık dergisine el koyarlar. Türk Solunun yazı kurulunu oluşturan bir grup da onları destekler. Bunun üzerine Şevki Akşit, Şaban Ormanlar, Sevim Belli, Mihri Belli, Vahap Erdoğdu, Muzaffer Erdost, Ahmet Say gibi isimler Türk Solu'ndan ayrılır. Dergi, Perinçek ve ekibi tarafından birkaç sayı daha yayınlanır. Derginin yazı işleri müdürlüğü görevini bu dönemde üstlenir.
Gazetenin sahibi Şerif Tekben ise bu durum karşısında Türk Solu’nun yayımına son verme kararı alır. Derginin 14 Nisan 1970'de yayınlanan 126. sayısında "Yayınımıza Ara Verirken" başlıklı ve Türk Solu imzalı bir yazı ile derginin yayınlarının bilançosu çıkartılır ve Mihri Belli ekibi ile kopuşun ayrıntıları değerlendirilir.
Kaynakça
- ^ a b "Neden Çıkıyoruz?". Türk Solu. 17 Kasım 1967. s. 1. 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ Ergun Aydınoğlu (2007). Türkiye Solu (1960-1980) "Bir Amneziğin Anıları". Versus. ss. 148-149.
- ^ a b c Sevim Belli (1994). Boşuna mı Çiğnedik?. Belge Yayınları. s. 433.
- ^ a b Mihri Belli (1999). İnsanlar Tanıdım - 2: Mihri Belli’nin Anıları. Doğan Kitap. ss. 104-124.
- ^ "Yayınımıza Ara Verirken". Türk Solu. 14 Nisan 1970. 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turk Solu 1967 yilinda cikmaya baslayan ve Milli Demokratik Devrim hareketinin sozculugunu ustlenen haftalik siyasi dergi 30 Haziran 1967 de Yon Dergisi nin yayin hayatina son vermesinin ardindan sol yayincilikta ortaya cikan boslugu doldurmak icin 17 Kasim 1967 de yayimlanan ilk sayisinda sahibi Yazi Isleri Muduru ve Teknik Yonetmeni Ahmet Say olarak gorunuyordu Dergiyi olusturan cevreTurk Solu Dergisi ilk sayisinin kapak sayfasi Dergiye onculuk edenler esas olarak Turkiye Komunist Partisi nin 1950 51 yillarindaki yeniden orgutlenmesinde yer alan komunistlerdir Bu anlamda Turk Solu dergisi ve MDD hareketi 1960 oncesi komunist orgutlenmelerde yer alip da hala ulkede kalan TKP kadrolarinin sol harekete aktif mudahalelerini ifade eder Ergun Aydinoglu nun Sefik Husnu gelenegi olarak tanimladigi bu isimler arasinda Mihri Belli Muzaffer Erdost Halim Spatar ve ilk akla gelenler arasindadir Dergide yine TKP geleneginden gelen ancak partiden 1940 larda uzaklasan ve kendi siyasal yapisini olusturan komunistlerden Hikmet Kivilcimli da yazar Yine gecmiste TKP de yer almayan ancak 1960 oncesi solundan gelen Rasih Nuri Ileri Asim Bezirci Aziz Nesin gibi sol sosyalist yazarlar da dergide yazacaklardir Bu genis isim skalasina 27 Mayis Darbesinin Milli Birlik Komitesi uyelerinden Suphi Karaman ve Mucip Atakli ile 27 Mayis ihtilalinin onemli isimlerinden olan Dundar Seyhan ve donemin milliyetci devrimci gazeteci yazarlarindan Ilhan Selcuk ve Ilhami Soysal da Turk Solu nda yazar Bu isimler disinda Yusuf Kupeli Mahir Cayan Dogu Perincek Sahin Alpay gibi donemin genclik liderleri de dergide sik sik yazi yazmislardir Tum bu isimler arasinda sivrilen ve derginin ideolojisini sekillendiren ise Mihri Belli dir Derginin cikisiDerginin kurucu kadrosundan cevirmen ve yazar Sevim Belli anilarinda derginin cikisini 1967 yilinda bizim 1951 53 tevkifatindan gecen Turkiye Komunist Partisi uyesi ve sempatizani arkadaslarimiz yeni bir siyasi organ yayinlamaya karar verdik diye ozetler Sevim Belli soyle devam eder Ankara da Kucukesat taki evimizde bizim eski arkadaslardan Istanbullu ve Ankara li yeni arkadaslardan olusan bir grup derginin cikarilmasini ve yayin politikasini katilamayan arkadaslarin da goruslerini almis olarak kararlastirdi Mihri Belli anilarindan derginin cikisi ile ilgili olarak sunlari anlatir Haftalik Turk Solu nun yayimina baslanmasi 1967 sonlarindadir Uzun illegalite yillarindan sonra ilk kez legal yayin organlariyla milletin onune cikiyorduk Dergi cikarma onerisi ilk Ahmet Say dan geldi Ortam uygundur Eski tufeklerin de bir yayin organi olmali diyordu Vahap Erdogdu da onunla birlikte hareket ediyordu Ikisi de Ankara daydilar Biz Istanbul da Aydin ve genclik cevreleriyle daha yakin baglari vardi Marksistlerin su basini tuttugu sorunlara bilimsel sosyalizm isiginda yaklasan ve bagimsizlik ve demokrasi davasina oncelik taniyan olabildigince genis demokratik cevrelere hitap eden bu cevrelerden yazarlara acik bir haftalik yayin organi boslugu doldurabilirdi Arkadaslarla toplandik konuyu tartistik Haftalik yayimlanmasina karar verdik Boyle bir yayin organi ayrica onem tasiyordu Turk Solu yazi kurulu hareketimizin merkez organi islevini de verine getirebilirdi oyle de oldu Turk Solu kisa zamanda Marksist solun organi olarak gencligin anti emperyalist ve antifasist sahlanisina yon verir duruma geldi Sevim Belli derginin cikartilmasi ile ilgili sureci soyle ozetler Derginin yayinlanmasina Ankara da baslanmisti Sonra ekonomik nedenlerle ve daha genis kadrolarin Istanbul da olmasi nedeniyle oraya tasindi Bizim eski arkadaslarimizin icinde bulundugu bir yazi kurulu dergiye girecek yazilari denetliyordu Basyazarimiz Suphi Karaman di Derginin cizgisini ilk sayfada yayinlanan yazi belirliyordu Yazari genellikle M Belli idi Ozellikle politik dergileri ayakta tutanlar isimsiz yazarlar ve emek islerini ustlenenlerdir Ben de her zaman bunlarin arasinda oldum Sadece birkac kez basyazim ve orta sayfa yazim yayinlanmistir onlarda da takma ad kullanilmistir Ama her sayiya birkac paragraflik olsun katkim olmus ve ozellikle de denetcilik emegim gecmistir Derginin tezleriDerginin ilk sayisinda yayimlanan Neden Cikiyoruz baslikli yazida soyle deniliyordu Tarih tekerlegi ileri dogru donecekse Turk solunun ulkemizin kaderinde tayin edici rol oynamasi kacinilmaz bir seydir Ama sol kanatta guc birligi gerceklesmeden Turk solculari ortak bir siyasi platform cevresinde toplanmadan tum gucumuzle eyleme gecmemiz ve tarihsel gorevimizi yerine getirmemiz imkansizdir Onun icin ortanin solundan en sola kadar devrimci olarak solcu olarak sosyalist olarak cevresinde birlesecegimiz ortak platformu saptama ici onceligi olan bir is bir sorumluluk olarak karsimiza dikilmektedir Biz bu sorumlulugumuzun bilinciyle bu tarihsel gorevin basarilmasinda payimiza duseni yapmak amaciyla Turk Solu nu cikariyoruz Sevim Belli derginin cikisi ile birlikte TKP geleneginden gelenlerin Ilk kez kendi sesiyle insan icine ciktigini anlatir Sesimizi o donem icin yukseltebildigimiz kadar yukseltebiliyorduk Yayin alaninda legalitenin sinirlarini zorlamayi ve kazanimlari orgutsel alana aktarmayi hedefledik Demokrasi ve bagimsizlik mucadelesinde tekelci olmadik Onemli olan demokrasi ve bagimsizlik mucadelesini demokrasiyi hic tanimamis ve de Amerikan vesayeti altinda bulunan ulkemizde olabildigince genis yiginlara mal etmekti Sosyalizme gecildiginde mizikcilik edeceklere karsi da bugun emperyalizme karsi ciktiklari ve demokrasi icin savasim verdikleri surece itici olmadik Ama asil hedefimizin sosyalizm oldugunu da belirtmekten vurgulamaktan hicbir zaman geri durmadi Sosyalizm yolunda tam bagimsiz ve gercekten demokratik Turkiye idi temel sloganimiz Bu slogan cok tuttu cunku dogruydu TIP saflarinda umdugunu bulamayanlar ozellikle genclik Turk Solu dergisinin cevresinde toparlandi ve anti emperyalist mucadele tarihimizde hic gorulmedi bir yogunluk ve devrimci atilim kazandi Bagimsiz Turkiye slogani ulke sathina yayildi Davalar1967 yilinda Siyasal Bilgiler Fakultesi Ogrenci Dernegi nin davetlisi olarak Devrim nedir ne degildir baslikli bir konusma yapan Mihri Belli Turkiye nin onundeki ilk devrimci adimin Milli Demokratik Devrim MDD asamasi oldugunu oncelikli olarak tam bagimsiz ve gercekten demokratik bir ulke yaratmanin gerektigini sosyalist kurtulus asamasina ancak bu yoldan varilacagi ileri surdu Konusmanin Turk Solu dergisinde yayimlanmasinin ardindan Belli ve derginin yazi isleri muduru Vahap Erdogdu tutuklanip Ankara Kapali Cezaevine kondular Mihri Belli politik savunma yaparak mahkemede 7 5 yil hapis cezasina carptirildi Ardindan temyiz asamasinda beraat etti Derginin kapanisiMihri Belli nin anlatimi ile Turk Solu ve Aydinlik dergilerinde etkin sekilde calisan Dogu Perincek ve arkadaslari dergi yazi kurulundaki saygida kusur etmezler ancak ozellikle Deniz Gezmis ve Mahir Cayan liderligindeki diger militan cevreler ile surtusme yasarlar Sonucta Perincek ve arkadaslari ayrilmaya karar verirler Aydinlik dergisine el koyarlar Turk Solunun yazi kurulunu olusturan bir grup da onlari destekler Bunun uzerine Sevki Aksit Saban Ormanlar Sevim Belli Mihri Belli Vahap Erdogdu Muzaffer Erdost Ahmet Say gibi isimler Turk Solu ndan ayrilir Dergi Perincek ve ekibi tarafindan birkac sayi daha yayinlanir Derginin yazi isleri mudurlugu gorevini bu donemde ustlenir Gazetenin sahibi Serif Tekben ise bu durum karsisinda Turk Solu nun yayimina son verme karari alir Derginin 14 Nisan 1970 de yayinlanan 126 sayisinda Yayinimiza Ara Verirken baslikli ve Turk Solu imzali bir yazi ile derginin yayinlarinin bilancosu cikartilir ve Mihri Belli ekibi ile kopusun ayrintilari degerlendirilir Kaynakca a b Neden Cikiyoruz Turk Solu 17 Kasim 1967 s 1 18 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 Ergun Aydinoglu 2007 Turkiye Solu 1960 1980 Bir Amnezigin Anilari Versus ss 148 149 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim a b c Sevim Belli 1994 Bosuna mi Cignedik Belge Yayinlari s 433 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim a b Mihri Belli 1999 Insanlar Tanidim 2 Mihri Belli nin Anilari Dogan Kitap ss 104 124 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Yayinimiza Ara Verirken Turk Solu 14 Nisan 1970 18 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2022