Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Bu madde, İngilizce Vikipedi'de yer alan aynı konulu maddeden Türkçeye çeviri yapılarak genişletilebilir. Başlıca çeviri yönergeleri için [genişlet] düğmesine tıklayınız.
|
Amerika Birleşik Devletleri-Türkiye ilişkileri, Amerika Birleşik Devletleri ile Türkiye'nin Osmanlı İmparatorluğu döneminde başlayan ve 1947 yılından bu yana aktif sürdürdüğü uluslararası politikaları içerir.
 | |
 ABD |  Türkiye |
|---|---|
| Diplomatik Misyon | |
| Amerika Birleşik Devletleri'nin Ankara Büyükelçiliği | Türkiye Washington D.C. Büyükelçiliği |
| Temsilcilik | |
| Birleşik Devletler'in Türkiye Büyükelçisi Jeff Flake | Türkiye'nin ABD Büyükelçisi Sedat Önal |
İlişkilerin tarihçesi
Osmanlı İmparatorluğu dönemi
1795 yılında Osmanlı Devleti'nin vassalları olan Afrika Eyaletlerini (Fas Sultanlığı, Cezayir, Tunus ve Trablusgarp) ABD'yi Trablusgarp ve Cezayir'de yenmiş, eyalet gemileri Cezayir'de ABD bayrağını taşıyan gemiyi ele geçirmişlerdir. 1796 yılında Osmanlı Devleti Eyaletleri, ABD ile Trablus Antlaşması yapılmıştır. Birinci Berberi Savaşı 1801 yılında ABD ile Osmanlı Devleti'nin Kuzey Afrika eyaletleri arasında karşılıklı savaş ilan edilmiş savaş 4 yıl sürmüştür. ABD bu savaşta bazı haklar elde etmiştir. ABD Başkanı Thomas Jefferson, Nisan 1802'de İzmir'e ilk Amerikan konsolosunu atadı. Türk-Amerikan ilişkileri 1830’da Seyr-i Sefain Antlaşması ile başlamıştır.
Kurtuluş Savaşı dönemi
Kurtuluş Savaşı sırasında, işgalci devletlerin yanında yer alan ABD, işgale donanmasıyla destek vermiştir. İşgal boyunca ağırlıklı olarak tarafsız bir rol oynadığını söylese de Samsun gibi deniz kıyısındaki kentler, bu donanmaya ait gemilerce bombalanmıştır. Ayrıca İttihat ve Terakki yönetimi tarafından Birinci Dünya Savaşı'nın başında tek taraflı olarak kaldırılan kapitülasyonların devam etmesi için 19 Ocak 1919 tarihinde İstanbul'da bulunan İngiliz, Fransız ve İtalyan Yüksek Komiserlerinin Türk yönetimine vermiş oldukları nota ABD tarafından desteklenmiştir. 1919-1927 döneminde Amerikan Yüksek Komiseri sıfatıyla Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyetinde görev yapan Amiral Bristol, ilişkinin ilk yıllarında da etkili olmuştur. Türkiye Cumhuriyeti kurulurken ABD ile sıkı ekonomik ilişkiler geliştirmek isteyen ve Lozan Antlaşması sırasında ABD'nin politik desteğini arayan TBMM ve hükûmet, 1923 yılı başında Türkiye'de yatırım yapacak Amerikan şirketlerine teşvikler içeren Chester Teşvikleri yasasını kabul etti.
Cumhuriyetin ilk dönemleri
Lozan Barış Konferansı sırasında 6 Ağustos 1923 tarihinde imzalanan ikili antlaşma iki devletin ilk diplomatik ilişkisi olmuştur. İki devlet arasında siyasal ilişkilerin devletler hukuk kapsamında kurulmasını, konsoloslukla açılmasını ve kapitülasyonların kaldırılmasını öngören bu antlaşma Amerika Birleşik Devletleri Senatosunun Ermeni Sorununun yarattığı hava, Türkiye'deki Amerikan okullarının durumu ve azınlıkların korunmasına dair oluşan yanlış izlenimler nedeniyle onaylanmamış, bu durumda Türkiye Büyük Millet Meclisi de antlaşmayı onaylamamıştır. 24 Aralık 1923 tarihindeki iki ülke vatandaşlarının hak ve çıkarlarına ilişkin nota verişimi ile yapılan anlaşma ve 20 Temmuz 1926 tarihindeki iki ülke ticari ilişkilerini düzenleyen nota verişimi ile geçici olarak düzenlenen Amerikan-Türk ilişkileri 17 Şubat 1927 tarihindeki nota verişimi ile olarak da olsa normal siyasi kurulması ile olağan duruma gelmiştir.
Soğuk Savaş'ın başlangıcı
Türkiye II. Dünya Savaşı'nın son aylarında Amerika Birleşik Devletleri ve müttefiklerinin yanında yer alarak Almanya'ya savaş ilan etti. II. Dünya Savaşı'nın sona ermesi ile birlikte Soğuk Savaş yılları başladı. ABD Senatosu 1947 yılında Sovyetler Birliği'ne karşı Batı blokunu yardım etmek üzereTruman Doktrini'nin bir parçası olarak Türkiye için bir ekonomik ve askerî yardım paketini onayladı.
Sovyetler Birliği lideri Stalin'in Türkiye'den toprak talepleri karşısında Türkiye de Kore Savaşı'nda (1950-1953) Birleşmiş Milletler'in yanında yer aldı, 1952 yılında NATO'ya katıldı ve 1955 yılında CENTO'nun kurucu üyeleri arasında yer aldı. 1954 yılında ABD'ye Soğuk Savaş Dönemi boyunca kullanacağı, Soğuk Savaş sonrası I. Körfez Savaşı, Irak Savaşı ve Suriye İç Savaşı'nda da aktif olarak öne çıkan İncirlik Hava Üssü'nü kurma izni verildi.
1960'lı yıllardan itibaren Türkiye - Amerika Birleşik Devletleri ilişkilerinde kırılmalar yaşanmaya başladı. Küba Füze Krizi süresince Amerika Birleşik Devletleri'nin Sovyetler Birliği ile gizli görüşmeler gerçekleştirmesi, Türkiye'deki askeri varlığı hakkında pazarlık yapması sonrası bir de devreye girmesiyle birlikte Türkiye yönetiminde olası bir Sovyetler Birliği müdahalesinde NATO'nun Türkiye'ye yardım etmeyeceği görüşü oluşmaya başladı. İlişkiler bozulmaya başlamışken 1963 yılı sonunda Kıbrıs'ta Türk ve Rum topluluklar arasında yaşanmaya başlayan silahlı çatışmalar karşısında Türkiye'nin tutumunu sertleştirmesi ve askeri operasyon planlaması üzerine dönemin ABD Başkanı Lyndon Johnson'ın dönemin Başbakanı İsmet İnönü'ye yönelik olarak 5 Haziran 1964 tarihinde kaleme aldığı, adaya çıkarma yapılır da sonrasında Türkiye'ye yönelik Sovyetler Birliği müdahalesi olursa NATO'nun Türkiye'yi desteklemeyeceği, Kıbrıs'a yönelik Amerikan silahlarının kullanılmaması gerektiğini içeren, tehdit barındıran ve tarihe "Johnson Mektubu" olarak geçen mektup, iki ülke ilişkilerinde kırılmaya neden oldu. Türk siyasetinde ilk kez bu dönemde NATO'dan çekilme çağrıları yapılmaya başlandı.
Johnson Mektubu ve Kıbrıs sorunu iki ülke ilişkilerinde çeşitli sorunlar yaratınca ülkeler uzlaşı zemini aramaya başladılar. Türkiye ve ABD arasında farklı tarihlerde imzalanmış bulunan 55 adet ikili anlaşma, 3 Temmuz 1969'da imzalanan "Ortak Savunma ve Ekonomi İşbirliği Anlaşması" ile tek bir metinde toplandı. Bu anlaşmayla birlikte savunma faaliyetlerinin ortak şekilde icra edileceği, Türkiye'nin Amerika Birleşik Devletleri'nden satın alacağı silahların Türkiye'ye ait sayılacağı deklare edilirken, Türkiye sınırları içerisindeki Amerika Birleşik Devletleri askerî personel sayısı azaltıldı.
Kıbrıs Harekâtı ve silah ambargosu
1 Temmuz 1974 tarihindeki Resmî Gazete'de yayımlanan habere göre Türkiye haşhaş ekimini durdurmadığı için Amerika Birleşik Devletleri Türkiye'ye ambargo koydu. Kıbrıs Harekâtı'ndan sonra dönemin ABD Hükûmeti, ambargoya Kıbrıs Harekâtı'nı da ekledi ve Türkiye'den Kuzey Kıbrıs'taki askerleri geri çekmesini talep etti. Türkiye ise bu kararı tanımayarak Kıbrıs Harekâtı'na devam etti. Bu silah ambargosu nedeniyle Türkiye'de ABD'den alınan silah ihtiyacı gözden geçirildi ve 'nin kurulmasına karar verildi. ASELSAN ve ROKETSAN gibi önemli Türk Savunma Sanayisi firmaları bu dönemde kuruldu. Silah ambargosu 1978 yılının eylül ayı sonunda ABD Kongresi'nin kararıyla kaldırıldı. Ambargonun kesin olarak kaldırılmasından sonra "Türk-Amerikan ilişkilerinde yeni ve olumlu bir dönem başlamış olacağını umduğunu" ifade eden dönemin Başbakanı Bülent Ecevit, ABD üslerini yeniden faaliyete açtı. Ambargonun kaldırılmasına rağmen Türkiye'ye yapılan silah yardımı ancak 1980 yılında 1974 öncesindeki düzeye ulaşabildi.
1980 ve 1990'lı yıllar
1980'li yıllarda Türkiye hükûmetleriyle ABD hükûmetleri arasında genel anlamda sıcak ilişkiler gözlendi. Bu dönemde Ermeni Sorunu ve Kıbrıs Sorunu Türkiye-ABD ilişkilerine gölge düşürdüyse de ilişkiler genel olarak olumlu düzeyde gelişti. Başbakan ve Cumhurbaşkanı Turgut Özal I. Körfez Savaşı sırasında ABD Başkanı George H.W. Bush'la çok yakın bir dayanışma politikası izledi. Türkiye, Irak petrollerini taşıyan Kerkük-Yumurtalık Petrol Boru Hattını kapattı. Ayrıca Demirel ve Çiller hükûmetleri savaştan sonra NATO tarafından Kuzey Irak'ta uygulanan uçuş yasağına destek verdiler. 1993'te ABD, İzmir'deki başkonsolosluğunu kapattı.
Irak Savaşı
11 Eylül saldırıları sonrasında Türkiye, ABD'ye terörizme karşı yaptığı mücadelede destek vermeye devam etti. Ancak ABD'nin 2003 yılında Irak'ı işgal etmek istemesi Türk kamuoyunda büyük bir tepkiyle karşılandı. ABD'nin bu işgal sırasında Türk topraklarını kullanmasına izin vermek için TBMM'ye sunulan 1 Mart tezkeresi'nın reddedilmesi ABD'de büyük bir hayal kırıklığına yol açtı ve Türkiye-ABD ilişkilerinin soğumasına neden oldu. 4 Temmuz 2003 günü Kuzey Irak'ın Süleymaniye kentinde karargâh kurmuş bulunan bir binbaşı komutasında 11 Türk Silahlı Kuvvetleri mensubunun ve Türkmen mihmandarlarının Irak'taki işgal kuvvetlerinin bir parçası olan Amerikan 173. Hava İndirme Tugayı'na bağlı askerlerce ve yanlarında peşmergelerin de bulunduğu bir ortamda, bir baskın sonucu başlarına çuval geçirilmek suretiyle götürülüp, alıkonularak sorguya çekilmeleri olayı ilişkileri daha da gerginleştirdi. Çuval Olayı olarak bilinen 2003 yılındaki bu kriz sonrasında, ABD'nin Türkiye Devletinden; dönemin Başbakanı ve cumhurbaşkanını arayarak özür dileyerek ve birçok görüşmeden sonra Türkiye'nin çıkarları doğrultusunda ilişkiler iyimser düzeye ulaşmıştır. Ancak buna karşılık olarak 2014 yılında Türkiye İstanbul-Sarayburnu'nda USS ROSS adlı Amerikan gemisi askerlerinin başına Türkiye Gençlik Birliği (TGB) üyesi bir grup tarafından Çuval Olayı'na misilleme olarak çuval geçirilmiş ve üzerlerine boyalar atılmıştır. Olaylar siyasi alana da sıçrayınca daha da büyümeden çözüme kavuşmuştur. Bu olaylar misilleme olarak algılanmıştır.
Filistin sorunu
İsrail-Filistin arasındaki sorunda Türkiye, Filistin Devleti'ni desteklemiş ancak ABD bu olaylarda İsrail'i savunmuştur. Ayrıca Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki sorunda ise Türkiye Karabağ Savaşı'ndan bu yana Azerbaycan yanlısı politikasıyla soruna müdahil olmuş, Ermenistan sınır kapısını kapatmış ve Ermenistan'a kısmi ambargo uygulamıştır. ABD ise müdahil olmamıştır.
2011 yılından beri devam eden Suriye İç Savaşının başlangıcında iki müttefik de birbirini destekler niteliktedir. Türkiye, Suriye topraklarında güvenli bölge kurmak istemiş Amerika bu durumu önceleri sıcak bakmamış fakat sonraları Türkiye'yi destekler açıklamalar yapmıştır. Suriye'deki iç savaşa müdahil olan AB ve ABD Cidde şehrinde toplanarak Cidde Bildirisi yayınlamıştır. Fakat Türkiye Devleti bu anlaşmayı imzalamamıştır.
Ermeni soykırımı iddiaları
10 Ekim 2007 tarihinde ABD Temsilciler Meclisi'nin Dışişleri komisyonu, 1915 olaylarını "soykırım" olarak nitelendiren tasarıyı 21'e karşı 27 oyla kabul etti. Bu karar Türkiye tarafından tepkiyle karşılandı. Kararın yasalaşması halinde ABD'nin Türkiye'deki askeri etkinliklerinin kısıtlanabileceği belirtilmiş ancak tasarı Temsilciler Meclisinin genel kuruluna sunularak kabul edilmedi.
PYD ile YPG Krizi
ABD yetkililerinin PYD'yi terör örgütü olarak görmediği yönündeki açıklamalarına karşı dönemin Türkiye Başbakanı Ahmet Davutoğlu Kuzey Suriye'de Türkiye'ye komşu bir Kürt Devleti kurulmasına müsamaha göstermeyeceğini açıklamış, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da tepki göstererek PYD'nin PKK'dan bir farkı olmadığını Türkiye'nin gözünde YPG'nin de terör örgütü olduğu söylemiş ve ABD'ye "Bu nasıl ortaklık?" çıkışında bulunmuştur. Yine Erdoğan, ABD ile PYD'nin ilişkisine işaret ederek "Ben miyim senin ortağın, yoksa Kobani'deki teröristler mi?" çıkışına ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü John Kirby, YPG'nin IŞİD ile mücadelede başarılı olduğunu, ABD'nin YPG'yi terörist örgüt olarak görmediği ve kendilerini desteklemeyi sürdüreceğini söylemiştir. PKK ile PYD tarafından düzenlenen 2016 Ankara saldırısı sonrası Erdoğan ABD'ye yönelik "PYD'ye silah yardımı yaptığını açıkla" eleştirisinde bulundu.
Fethullah Gülen'in iadesi
2016 Türkiye askerî darbe girişimi sonrası Yıldırım, ABD Başkanı Barack Obama'ya seslenerek ABD'nin Pensilvanya eyaletinde yaşayan Fethullahçı Terör Örgütü (FETÖ) lideri olmakla suçlanan Fethullah Gülen'in terör örgütü lideri sıfatıyla Türkiye'ye iade edilmesi çağrısında bulundu. ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü , incelemenin halen devam ettiğini ve bu konuda henüz herhangi bir sonuca varılmadığını belirtti. Yıldırım tarafından kurulan hükûmette Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı görevine devam eden Mevlüt Çavuşoğlu, Fethullah Gülen'in iadesiyle ilgili ikamet ettiği ABD'den yanıt gelmemesi halinde iki ülke ilişkilerine zarar vereceğini ifade ederek ABD'nin bu tutumunu eleştirmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanı Bekir Bozdağ ise Fethullah Gülen'in iadesi gerçekleşmediği takdirde 'ABD'nin Türkiye'yi bir teröriste feda etmiş olacağını' belirtmiştir.2017 Türkiye anayasa değişikliği referandumu sonrası ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı telefonla arayarak, Pazar günü düzenlenen ve Cumhurbaşkanlığı sistemine geçişin oylandığı anayasa değişikliği 'referandumunda elde ettiği zaferden dolayı' tebrik etti.
Vize Krizi
ABD’de yayımlanan New York Times gazetesinin haberine göre, çifte pasaportlu vatandaşlar ve ABD’li papaz Andrew Craig Brunson gibi yabancılar dahil ‘darbe teşebbüsü’ ve ‘casusluk’ gibi suçlamalarla, 12 ABD uyruklu vatandaş tutuklanmış durumdadır. ABD ise İran asıllı Türk vatandaşı ve iş insanı Reza Zarrab’ın tutuklu yargılandığı dava kapsamında Halkbank Genel Müdür Yardımcısı Hakan Atilla ve Eski Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan’ın tutukluluğunu istemiştir. Sebebi ise İran’a uygulanan ambargoyu kaldırmak olarak açıklanmıştır. Metin Topuz’un tutuklanmasının ardından ABD Büyükelçiliği ”Türkiye’den başvurular süresiz durduruldu” açıklaması yaptı. Washington’ın Türkiye’den vize başvurularını askıya alması üzerine misilleme olarak Ankara’nın da ABD vatandaşlarına uyguladığı vize prosedürünü geçici olarak durdurması, iki ülke arasında bugüne kadar en kapsamlı diplomatik yaptırım olarak görülüyor. Amerikan basınına göre Washington’da ”Türkiye bir rehin alma politikası mı izliyor?” kanaati doğarken, bu algının bir tezahürü de ABD’nin Ankara Büyükelçisi John Bass’ın Türk hükûmetinin ”adalet değil intikam peşinde” olduğu yönündeki açıklamasıydı.
Daha önce de vizelerin askıya alınması, 2003 yılında ABD işle yürütülen 1 Mart tezkeresi müzakereleri sonrasında ve 2014’te ABD’li askerlerin başına çuval geçirilmesi gibi olaylarda yaşanmıştı fakat bu son olay diğerlerinden farklılaşmaktadır. Nedeni ise vize uygulamasının ”her iki ülke vatandaşlarına sirayet edecek” kadar kapsamlı olmasıdır. ABD ve Türkiye her zaman sıkıntılı süreçlerden geçmiştir ancak bütün Amerikan ve Türk vatandaşlarının birbirlerinin ülkelerinden mahrum bırakacak türden bir yaptırımı hatırlamak güçtür.
S-400 Krizi
S-400 krizi, Türkiye'nin Rusya'dan bir hava savunma sistemi olan S-400'ü tedarik etmesi üzerine NATO müttefiki olan Türkiye ile ABD arasında yaşanan anlaşmazlığı ifade eder. ABD'li yetkililer, S-400 hava savunma sisteminin Rusya tarafından istihbarat toplama platformu olarak kullanıldığını iddia ediyor. Ancak Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu S-400 hava savunma sisteminin NATO sistemine entegre edilmeyeceğini ifade etti. Ayrıca, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Türk yetkililerin açıklamalarını teyit ederek S-400 sistemini hiçbir üye ülkenin hava savunma sistemine entegre edilmeyeceğini beyan etti. Buna rağmen, ABD S-400 endişesini her vesileyle dile getirmeye devam etmektedir. Örneğin, Türkiye'nin S-400 hava savunma sisteminin tesliminin tamamlanmasını müteakip gerçekleştirdiği testler ABD'de rahatsızlık uyandırdı. Nitekim, 26 Kasım 2019'da ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo "ABD'nin Türkiye'ye net bir şekilde, S-400 hava savunma sistemini tam olarak operasyonel hale getirmesini istemediğini ilettiğini" söyledi.
ABD'li yetkililer, Türkiye'nin S-400 hava savunma sisteminden vazgeçmediği takdirde ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası (CAATSA) kapsamındaki yaptırımların devreye sokulacağını ifade etti. Ayrıca, ABD Savunma Bakanlığı, Türkiye'nin Rusya'dan S-400 hava savunma sistemini tedarik etmesi nedeniyle F-35 savaş uçakları programından çıkarıldığını açıkladı.
Türkiye Cumhuriyeti Milli Savunma Bakanlığı, S-400 hava savunma sistemin Nisan 2020'de faal hale getirilmesinin planlandığını açıkladı.
Türkiye'deki Amerikan okulları
| Şehir | Kurum adı | Başlangıç | Bitiş | Açık |
|---|---|---|---|---|
| Bursa | Bursa Amerikan Kız Koleji | 1854 | 1928 | Hayır |
| İstanbul | İstanbul Amerikan Robert Lisesi | 1863 | - | Evet |
| Kayseri | Talas Amerikan Okulu | 1871 | 1968 | Hayır |
| Amasya | Merzifon Amerikan Koleji | 1886 | 1924 | Hayır |
| İstanbul | Üsküdar Amerikan Lisesi | 1876 | - | Evet |
| İzmir | İzmir Amerikan Koleji | 1878 | - | Evet |
| Mersin | Tarsus Amerikan Lisesi | 1888 | - | Evet |
Türkiye'deki Amerikan üsleri
Türkiye'nin toplamda 16 noktasında ABD Silahlı Kuvvetleri'ne ait askeri üsleri yer almakta, yine 15 farklı noktada ise NATO radarları vardır. Ayrıca 5 farklı noktada da ABD'nin füze ve nükleer bomba kontrol merkezleri konuşlanmıştır. İzmit, Balıkesir, Eskişehir, Konya, Ankara, Malatya ve Erzurum'da ise ABD'ye ait nükleer silah depoları yer alıyor. ABD'nin Türkiye'de bulunan en büyük askeri üssü İncirlik Hava Üssü'dür.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Türkiye İle Amerika Birleşik Devletleri Arasındaki Münasebetlere Ait Arşiv Vesikaları, Prof. Dr. Akdes Nimet KURAT - Ankara Üniversitesi 3 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Ak Parti Dönemi Türkiye-Abd İlişkileri, KÜRESEL SİYASET, 24 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ a b Akdes Nimet Kurat. "Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri Arasındaki Münasebetlere ait Arşiv Vesikaları" (PDF). 3 Haziran 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 5 Ağustos 2009.
- ^ a b Cemal Tunçdemir (7 Haziran 2013). . 18 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2014.
- ^ . 9 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2014.
- ^ Kınlı, Onur (2009). "19. Yüzyılda Amerika Birleşik Devletleri'nin İzmir'deki Konsolosluk Faaliyetleti". academia.edu. s. 116. Erişim tarihi: 8 Ekim 2018.
- ^ İbiş, Betül (12 Eylül 2020). . Küresel Siyaset. 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2020.
- ^ Yasin Coşkun, "Mondros'tan Mudanya'ya Kadar Olan Dönemde Genel Hatlarıyla ABD'nin Türkiye Politikası ve Türk-Amerikan İlişkileri", Yeni Türkiye Dergisi, Misak-ı Millî Özel Sayısı, yıl: 23, sayı: 93, Ocak-Şubat 2017, s. 515.
- ^ Soysal, İsmail (2000). Türkiye'nin Siyasal Andlaşmaları. 1. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. ss. 328-329. ISBN .
- ^ (PDF). TÜSİAD. 13 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2012.
- ^ . 17 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2012.
- ^ {{kitap kaynağı |soyadı1=Hale |ad1=William M. |başlık=Turkish foreign policy since 1774 |tarih=2013 |yer=New York, NY |isbn=978-0415599870 |sayfalar=104-105 |basım=3.3
- ^ {{kitap kaynağı |soyadı1=Hale |ad1=William M. |başlık=Turkish foreign policy since 1774 |tarih=2013 |yer=New York, NY |isbn=978-0415599870 |sayfalar=106-107 |basım=3.3
- ^ {{kitap kaynağı |soyadı1=Hale |ad1=William M. |başlık=Turkish foreign policy since 1774 |tarih=2013 |yer=New York, NY |isbn=978-0415599870 |sayfalar=108 |basım=3.3
- ^ . 8 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "5 Ekim 1978 tarihli Cumhuriyet gazetesi: Bakanlar Kurulu 4 ABD üssünün pazartesi günü açılmasına karar verdi". 1 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Mayıs 2022.
- ^ "U.S. Consulates". The New York Times. 3 Mart 1996. 26 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Şubat 2024.
- ^ . 19 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2014.
- ^ "Amerikayı Kızdıran Çuval Olayı". Sözcü. 2014. 5 Aralık 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Kasım 2014.
- ^ "ABD askerine çuval geçirildi, ABD kınadı". Hürriyet. 13 Kasım 2014. 19 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Kasım 2014.
- ^ Uğur Ergan (12 Eylül 2014). "Türkiye IŞİD bildirisini imzalamadı". 4 Aralık 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Kasım 2014.
- ^ "Türkiye ABD-Arap ortak bildirisini imzalamadı". NTV.com.tr. 11 Eylül 2014. 4 Aralık 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Kasım 2014.
- ^ . 31 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2007.
- ^ "Erdoğan'dan ABD'ye 'PYD' tepkisi: Bu nasıl ortaklık?". BBC. 10 Şubat 2016. 11 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Şubat 2016.
- ^ "Erdoğan'dan ABD'ye 'PYD' tepkisi: Bu nasıl ortaklık?". BBC Türkçe. 10 Şubat 2016. 11 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Şubat 2016.
- ^ "ABD: Biz YPG'yi terörist örgüt olarak görmüyoruz". Milliyet. 8 Şubat 2016. 10 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Şubat 2016.
- ^ "Erdoğan: 'Sabır sınırının sonuna gelindi'". Deutsche Welle. 18 Şubat 2016. 26 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mayıs 2022.
- ^ "Binali Yıldırım: Gülen'in iadesi için ABD'ye 4 dosya gönderildi" 14 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . www.haberturk.com. Erişim tarihi: 6 Eylül 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Eylül 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Eylül 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Eylül 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Eylül 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Eylül 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Eylül 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Nisan 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Nisan 2017.
- ^ Akdemir, Ali (15 Ekim 2020). "Ak Parti Dönemi Türkiye-ABD İlişkileri". Küresel Siyaset. 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2020.
- ^ ABD S-400'ü istihbarat toplama platformu olarak görüyor. Erişim adresi https://www.timeturk.com/abd-s-400-u-istihbarat-toplama-platformu-olarak-goruyor/haber-1102417 29 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Sabah Gazetesi. (2019, 16 Mayıs). Son dakika: Çavuşoğlu açıkladı: S-400'ler NATO'ya entegre edilmeyecek! Erişim adresi https://www.sabah.com.tr/gundem/2019/05/16/son-dakika-cavusoglu-acikladi-s-400ler-natoya-entegre-edilmeyecek 1 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Ntv. (2019, 2 Ağustos). NATO Genel Sekreteri Stoltenberg'den S-400 açıklaması. Erişim adresi https://www.ntv.com.tr/dunya/nato-genel-sekreteri-stoltenbergden-s-400-aciklamasi,bDkl2TILS0idqGX15W136w 1 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ S-400 - ABD Dışişleri Bakanı Pompeo: Türkiye'nin adımları kaygı verici - BBC News Türkçe. (2019, 26 Kasım). Erişim adresi https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-50565654 27 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ CAATSA: ABD'nin S-400 konusunda Türkiye'ye yaptırım uyarısının dayanağı olan yasa. (2019, 12 Temmuz). Erişim adresi https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-48365138 29 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Pentagon: Türkiye, F-35 programından çıkarıldı. Erişim adresi https://t24.com.tr/haber/pentagon-turkiye-f-35-programindan-cikarildi,831103 1 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Ankara: S-400 savunma sistemi Nisan 2020'de faal olacak. (2019, 15 Eylül). Erişim adresi https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-49706558 24 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "İstanbullular nükleer bomba üstünde oturuyor". NTV.com.tr. 5 Nisan 2010. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ocak 2017.
- ^ Richard Outzen (Temmuz 2012). (PDF) (İngilizce). The Washington Institute. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2017.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu maddedeki uslubun ansiklopedik bir yazidan beklenen resmi ve ciddi usluba uygun olmadigi dusunulmektedir Maddeyi gelistirerek ya da konuyla ilgili tartismaya katilarak Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Bu madde okuyucular icin kafa karistirici iceriklere veya net olmayan ifadelere sahip olabilir Lutfen ifadeleri netlestirmeye yardimci olun Maddenin tartisma sayfasinda konuyu tartisin Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bu madde Ingilizce Vikipedi de yer alan ayni konulu maddeden Turkceye ceviri yapilarak genisletilebilir Baslica ceviri yonergeleri icin genislet dugmesine tiklayiniz Ingilizce maddenin makine ceviri surumunu goruntuleyin Google Ceviri gibi makine cevirileri yapacaginiz ceviriler icin iyi bir baslangic noktasidir ancak cevirmenler sadece makine tarafindan cevrilen metni kopyala yapistir yapmak yerine hatalari gerektigi gibi gozden gecirmeli ve cevirinin tutarli oldugunu onaylamalidir Guvenilmeyen ya da dusuk kaliteli gorunen icerikleri eklemeyiniz Mumkunse yabanci dil maddesinde verilen referanslar ile cevireceginiz metni dogrulayin Cevirinize eslik edecek bir sekilde dillerarasi baglanti ekleyerek degisiklik ozetinizde bir telif hakki atfi saglamalisiniz Degisiklik ozeti icin ornek bir atif Bu degisiklikteki icerik Ingilizce Vikipedi de yer alan en Turkey United States relations sayfasindan cevrilmistir atif icin sayfanin tarihine bakiniz Ayrica tartisma sayfasina Cevrilmis sayfa en Turkey United States relations sablonunu eklemelisiniz Daha fazla bilgi icin bkz Vikipedi Ceviri Amerika Birlesik Devletleri Turkiye iliskileri Amerika Birlesik Devletleri ile Turkiye nin Osmanli Imparatorlugu doneminde baslayan ve 1947 yilindan bu yana aktif surdurdugu uluslararasi politikalari icerir Amerika Birlesik Devletleri Turkiye iliskileriABD TurkiyeDiplomatik MisyonAmerika Birlesik Devletleri nin Ankara BuyukelciligiTurkiye Washington D C BuyukelciligiTemsilcilikBirlesik Devletler in Turkiye Buyukelcisi Jeff FlakeTurkiye nin ABD Buyukelcisi Sedat OnalIliskilerin tarihcesiOsmanli Imparatorlugu donemi 1795 yilinda Osmanli Devleti nin vassallari olan Afrika Eyaletlerini Fas Sultanligi Cezayir Tunus ve Trablusgarp ABD yi Trablusgarp ve Cezayir de yenmis eyalet gemileri Cezayir de ABD bayragini tasiyan gemiyi ele gecirmislerdir 1796 yilinda Osmanli Devleti Eyaletleri ABD ile Trablus Antlasmasi yapilmistir Birinci Berberi Savasi 1801 yilinda ABD ile Osmanli Devleti nin Kuzey Afrika eyaletleri arasinda karsilikli savas ilan edilmis savas 4 yil surmustur ABD bu savasta bazi haklar elde etmistir ABD Baskani Thomas Jefferson Nisan 1802 de Izmir e ilk Amerikan konsolosunu atadi Turk Amerikan iliskileri 1830 da Seyr i Sefain Antlasmasi ile baslamistir Kurtulus Savasi donemi ABD nin 150 yildonumu nedeniyle Turkiye de 1936 da basilan posta pulu Sol tarafta donemin Turkiye Devleti Basbakani Ismet Inonu sagda ABD baskani Franklin D Roosevelt Kurtulus Savasi sirasinda isgalci devletlerin yaninda yer alan ABD isgale donanmasiyla destek vermistir Isgal boyunca agirlikli olarak tarafsiz bir rol oynadigini soylese de Samsun gibi deniz kiyisindaki kentler bu donanmaya ait gemilerce bombalanmistir Ayrica Ittihat ve Terakki yonetimi tarafindan Birinci Dunya Savasi nin basinda tek tarafli olarak kaldirilan kapitulasyonlarin devam etmesi icin 19 Ocak 1919 tarihinde Istanbul da bulunan Ingiliz Fransiz ve Italyan Yuksek Komiserlerinin Turk yonetimine vermis olduklari nota ABD tarafindan desteklenmistir 1919 1927 doneminde Amerikan Yuksek Komiseri sifatiyla Osmanli ve Turkiye Cumhuriyetinde gorev yapan Amiral Bristol iliskinin ilk yillarinda da etkili olmustur Turkiye Cumhuriyeti kurulurken ABD ile siki ekonomik iliskiler gelistirmek isteyen ve Lozan Antlasmasi sirasinda ABD nin politik destegini arayan TBMM ve hukumet 1923 yili basinda Turkiye de yatirim yapacak Amerikan sirketlerine tesvikler iceren Chester Tesvikleri yasasini kabul etti Cumhuriyetin ilk donemleri Franklin D Roosevelt Ismet Inonu ve Winston Churchill Ikinci Kahire Konferansi nda 1943 Lozan Baris Konferansi sirasinda 6 Agustos 1923 tarihinde imzalanan ikili antlasma iki devletin ilk diplomatik iliskisi olmustur Iki devlet arasinda siyasal iliskilerin devletler hukuk kapsaminda kurulmasini konsoloslukla acilmasini ve kapitulasyonlarin kaldirilmasini ongoren bu antlasma Amerika Birlesik Devletleri Senatosunun Ermeni Sorununun yarattigi hava Turkiye deki Amerikan okullarinin durumu ve azinliklarin korunmasina dair olusan yanlis izlenimler nedeniyle onaylanmamis bu durumda Turkiye Buyuk Millet Meclisi de antlasmayi onaylamamistir 24 Aralik 1923 tarihindeki iki ulke vatandaslarinin hak ve cikarlarina iliskin nota verisimi ile yapilan anlasma ve 20 Temmuz 1926 tarihindeki iki ulke ticari iliskilerini duzenleyen nota verisimi ile gecici olarak duzenlenen Amerikan Turk iliskileri 17 Subat 1927 tarihindeki nota verisimi ile olarak da olsa normal siyasi kurulmasi ile olagan duruma gelmistir Soguk Savas in baslangici Turkiye II Dunya Savasi nin son aylarinda Amerika Birlesik Devletleri ve muttefiklerinin yaninda yer alarak Almanya ya savas ilan etti II Dunya Savasi nin sona ermesi ile birlikte Soguk Savas yillari basladi ABD Senatosu 1947 yilinda Sovyetler Birligi ne karsi Bati blokunu yardim etmek uzereTruman Doktrini nin bir parcasi olarak Turkiye icin bir ekonomik ve askeri yardim paketini onayladi Celal Bayar ABD Kongresi ndeki konusmasi sonrasinda ayakta alkislanirken 1954 Sovyetler Birligi lideri Stalin in Turkiye den toprak talepleri karsisinda Turkiye de Kore Savasi nda 1950 1953 Birlesmis Milletler in yaninda yer aldi 1952 yilinda NATO ya katildi ve 1955 yilinda CENTO nun kurucu uyeleri arasinda yer aldi 1954 yilinda ABD ye Soguk Savas Donemi boyunca kullanacagi Soguk Savas sonrasi I Korfez Savasi Irak Savasi ve Suriye Ic Savasi nda da aktif olarak one cikan Incirlik Hava Ussu nu kurma izni verildi 1960 li yillardan itibaren Turkiye Amerika Birlesik Devletleri iliskilerinde kirilmalar yasanmaya basladi Kuba Fuze Krizi suresince Amerika Birlesik Devletleri nin Sovyetler Birligi ile gizli gorusmeler gerceklestirmesi Turkiye deki askeri varligi hakkinda pazarlik yapmasi sonrasi bir de devreye girmesiyle birlikte Turkiye yonetiminde olasi bir Sovyetler Birligi mudahalesinde NATO nun Turkiye ye yardim etmeyecegi gorusu olusmaya basladi Iliskiler bozulmaya baslamisken 1963 yili sonunda Kibris ta Turk ve Rum topluluklar arasinda yasanmaya baslayan silahli catismalar karsisinda Turkiye nin tutumunu sertlestirmesi ve askeri operasyon planlamasi uzerine donemin ABD Baskani Lyndon Johnson in donemin Basbakani Ismet Inonu ye yonelik olarak 5 Haziran 1964 tarihinde kaleme aldigi adaya cikarma yapilir da sonrasinda Turkiye ye yonelik Sovyetler Birligi mudahalesi olursa NATO nun Turkiye yi desteklemeyecegi Kibris a yonelik Amerikan silahlarinin kullanilmamasi gerektigini iceren tehdit barindiran ve tarihe Johnson Mektubu olarak gecen mektup iki ulke iliskilerinde kirilmaya neden oldu Turk siyasetinde ilk kez bu donemde NATO dan cekilme cagrilari yapilmaya baslandi Johnson Mektubu ve Kibris sorunu iki ulke iliskilerinde cesitli sorunlar yaratinca ulkeler uzlasi zemini aramaya basladilar Turkiye ve ABD arasinda farkli tarihlerde imzalanmis bulunan 55 adet ikili anlasma 3 Temmuz 1969 da imzalanan Ortak Savunma ve Ekonomi Isbirligi Anlasmasi ile tek bir metinde toplandi Bu anlasmayla birlikte savunma faaliyetlerinin ortak sekilde icra edilecegi Turkiye nin Amerika Birlesik Devletleri nden satin alacagi silahlarin Turkiye ye ait sayilacagi deklare edilirken Turkiye sinirlari icerisindeki Amerika Birlesik Devletleri askeri personel sayisi azaltildi Kibris Harekati ve silah ambargosu 1 Temmuz 1974 tarihindeki Resmi Gazete de yayimlanan habere gore Turkiye hashas ekimini durdurmadigi icin Amerika Birlesik Devletleri Turkiye ye ambargo koydu Kibris Harekati ndan sonra donemin ABD Hukumeti ambargoya Kibris Harekati ni da ekledi ve Turkiye den Kuzey Kibris taki askerleri geri cekmesini talep etti Turkiye ise bu karari tanimayarak Kibris Harekati na devam etti Bu silah ambargosu nedeniyle Turkiye de ABD den alinan silah ihtiyaci gozden gecirildi ve nin kurulmasina karar verildi ASELSAN ve ROKETSAN gibi onemli Turk Savunma Sanayisi firmalari bu donemde kuruldu Silah ambargosu 1978 yilinin eylul ayi sonunda ABD Kongresi nin karariyla kaldirildi Ambargonun kesin olarak kaldirilmasindan sonra Turk Amerikan iliskilerinde yeni ve olumlu bir donem baslamis olacagini umdugunu ifade eden donemin Basbakani Bulent Ecevit ABD uslerini yeniden faaliyete acti Ambargonun kaldirilmasina ragmen Turkiye ye yapilan silah yardimi ancak 1980 yilinda 1974 oncesindeki duzeye ulasabildi 1980 ve 1990 li yillar Ozal ve Bush bogaz turunda 1991 1980 li yillarda Turkiye hukumetleriyle ABD hukumetleri arasinda genel anlamda sicak iliskiler gozlendi Bu donemde Ermeni Sorunu ve Kibris Sorunu Turkiye ABD iliskilerine golge dusurduyse de iliskiler genel olarak olumlu duzeyde gelisti Basbakan ve Cumhurbaskani Turgut Ozal I Korfez Savasi sirasinda ABD Baskani George H W Bush la cok yakin bir dayanisma politikasi izledi Turkiye Irak petrollerini tasiyan Kerkuk Yumurtalik Petrol Boru Hattini kapatti Ayrica Demirel ve Ciller hukumetleri savastan sonra NATO tarafindan Kuzey Irak ta uygulanan ucus yasagina destek verdiler 1993 te ABD Izmir deki baskonsoloslugunu kapatti Irak Savasi Amerikan baskani Barack Obama TBMM de konusuyor 6 Nisan 2009 11 Eylul saldirilari sonrasinda Turkiye ABD ye terorizme karsi yaptigi mucadelede destek vermeye devam etti Ancak ABD nin 2003 yilinda Irak i isgal etmek istemesi Turk kamuoyunda buyuk bir tepkiyle karsilandi ABD nin bu isgal sirasinda Turk topraklarini kullanmasina izin vermek icin TBMM ye sunulan 1 Mart tezkeresi nin reddedilmesi ABD de buyuk bir hayal kirikligina yol acti ve Turkiye ABD iliskilerinin sogumasina neden oldu 4 Temmuz 2003 gunu Kuzey Irak in Suleymaniye kentinde karargah kurmus bulunan bir binbasi komutasinda 11 Turk Silahli Kuvvetleri mensubunun ve Turkmen mihmandarlarinin Irak taki isgal kuvvetlerinin bir parcasi olan Amerikan 173 Hava Indirme Tugayi na bagli askerlerce ve yanlarinda pesmergelerin de bulundugu bir ortamda bir baskin sonucu baslarina cuval gecirilmek suretiyle goturulup alikonularak sorguya cekilmeleri olayi iliskileri daha da gerginlestirdi Cuval Olayi olarak bilinen 2003 yilindaki bu kriz sonrasinda ABD nin Turkiye Devletinden donemin Basbakani ve cumhurbaskanini arayarak ozur dileyerek ve bircok gorusmeden sonra Turkiye nin cikarlari dogrultusunda iliskiler iyimser duzeye ulasmistir Ancak buna karsilik olarak 2014 yilinda Turkiye Istanbul Sarayburnu nda USS ROSS adli Amerikan gemisi askerlerinin basina Turkiye Genclik Birligi TGB uyesi bir grup tarafindan Cuval Olayi na misilleme olarak cuval gecirilmis ve uzerlerine boyalar atilmistir Olaylar siyasi alana da sicrayinca daha da buyumeden cozume kavusmustur Bu olaylar misilleme olarak algilanmistir Filistin sorunu G 20 zirvesinin yapildigi Pittsburgh kentinde gorusen Turkiye Basbakan Recep Tayyip Erdogan ile Amerika Baskani Barack Obama Israil Filistin arasindaki sorunda Turkiye Filistin Devleti ni desteklemis ancak ABD bu olaylarda Israil i savunmustur Ayrica Ermenistan ve Azerbaycan arasindaki sorunda ise Turkiye Karabag Savasi ndan bu yana Azerbaycan yanlisi politikasiyla soruna mudahil olmus Ermenistan sinir kapisini kapatmis ve Ermenistan a kismi ambargo uygulamistir ABD ise mudahil olmamistir 2011 yilindan beri devam eden Suriye Ic Savasinin baslangicinda iki muttefik de birbirini destekler niteliktedir Turkiye Suriye topraklarinda guvenli bolge kurmak istemis Amerika bu durumu onceleri sicak bakmamis fakat sonralari Turkiye yi destekler aciklamalar yapmistir Suriye deki ic savasa mudahil olan AB ve ABD Cidde sehrinde toplanarak Cidde Bildirisi yayinlamistir Fakat Turkiye Devleti bu anlasmayi imzalamamistir Ermeni soykirimi iddialari 10 Ekim 2007 tarihinde ABD Temsilciler Meclisi nin Disisleri komisyonu 1915 olaylarini soykirim olarak nitelendiren tasariyi 21 e karsi 27 oyla kabul etti Bu karar Turkiye tarafindan tepkiyle karsilandi Kararin yasalasmasi halinde ABD nin Turkiye deki askeri etkinliklerinin kisitlanabilecegi belirtilmis ancak tasari Temsilciler Meclisinin genel kuruluna sunularak kabul edilmedi PYD ile YPG Krizi ABD yetkililerinin PYD yi teror orgutu olarak gormedigi yonundeki aciklamalarina karsi donemin Turkiye Basbakani Ahmet Davutoglu Kuzey Suriye de Turkiye ye komsu bir Kurt Devleti kurulmasina musamaha gostermeyecegini aciklamis Turkiye Cumhuriyeti Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan da tepki gostererek PYD nin PKK dan bir farki olmadigini Turkiye nin gozunde YPG nin de teror orgutu oldugu soylemis ve ABD ye Bu nasil ortaklik cikisinda bulunmustur Yine Erdogan ABD ile PYD nin iliskisine isaret ederek Ben miyim senin ortagin yoksa Kobani deki teroristler mi cikisina ABD Disisleri Bakanligi Sozcusu John Kirby YPG nin ISID ile mucadelede basarili oldugunu ABD nin YPG yi terorist orgut olarak gormedigi ve kendilerini desteklemeyi surdurecegini soylemistir PKK ile PYD tarafindan duzenlenen 2016 Ankara saldirisi sonrasi Erdogan ABD ye yonelik PYD ye silah yardimi yaptigini acikla elestirisinde bulundu Fethullah Gulen in iadesi 2016 Turkiye askeri darbe girisimi sonrasi Yildirim ABD Baskani Barack Obama ya seslenerek ABD nin Pensilvanya eyaletinde yasayan Fethullahci Teror Orgutu FETO lideri olmakla suclanan Fethullah Gulen in teror orgutu lideri sifatiyla Turkiye ye iade edilmesi cagrisinda bulundu ABD Disisleri Bakanligi sozcusu incelemenin halen devam ettigini ve bu konuda henuz herhangi bir sonuca varilmadigini belirtti Yildirim tarafindan kurulan hukumette Turkiye Cumhuriyeti Disisleri Bakanligi gorevine devam eden Mevlut Cavusoglu Fethullah Gulen in iadesiyle ilgili ikamet ettigi ABD den yanit gelmemesi halinde iki ulke iliskilerine zarar verecegini ifade ederek ABD nin bu tutumunu elestirmistir Turkiye Cumhuriyeti Adalet Bakani Bekir Bozdag ise Fethullah Gulen in iadesi gerceklesmedigi takdirde ABD nin Turkiye yi bir teroriste feda etmis olacagini belirtmistir 2017 Turkiye anayasa degisikligi referandumu sonrasi ABD Baskani Donald Trump Turkiye Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan i telefonla arayarak Pazar gunu duzenlenen ve Cumhurbaskanligi sistemine gecisin oylandigi anayasa degisikligi referandumunda elde ettigi zaferden dolayi tebrik etti Vize Krizi ABD de yayimlanan New York Times gazetesinin haberine gore cifte pasaportlu vatandaslar ve ABD li papaz Andrew Craig Brunson gibi yabancilar dahil darbe tesebbusu ve casusluk gibi suclamalarla 12 ABD uyruklu vatandas tutuklanmis durumdadir ABD ise Iran asilli Turk vatandasi ve is insani Reza Zarrab in tutuklu yargilandigi dava kapsaminda Halkbank Genel Mudur Yardimcisi Hakan Atilla ve Eski Ekonomi Bakani Zafer Caglayan in tutuklulugunu istemistir Sebebi ise Iran a uygulanan ambargoyu kaldirmak olarak aciklanmistir Metin Topuz un tutuklanmasinin ardindan ABD Buyukelciligi Turkiye den basvurular suresiz durduruldu aciklamasi yapti Washington in Turkiye den vize basvurularini askiya almasi uzerine misilleme olarak Ankara nin da ABD vatandaslarina uyguladigi vize prosedurunu gecici olarak durdurmasi iki ulke arasinda bugune kadar en kapsamli diplomatik yaptirim olarak goruluyor Amerikan basinina gore Washington da Turkiye bir rehin alma politikasi mi izliyor kanaati dogarken bu alginin bir tezahuru de ABD nin Ankara Buyukelcisi John Bass in Turk hukumetinin adalet degil intikam pesinde oldugu yonundeki aciklamasiydi Daha once de vizelerin askiya alinmasi 2003 yilinda ABD isle yurutulen 1 Mart tezkeresi muzakereleri sonrasinda ve 2014 te ABD li askerlerin basina cuval gecirilmesi gibi olaylarda yasanmisti fakat bu son olay digerlerinden farklilasmaktadir Nedeni ise vize uygulamasinin her iki ulke vatandaslarina sirayet edecek kadar kapsamli olmasidir ABD ve Turkiye her zaman sikintili sureclerden gecmistir ancak butun Amerikan ve Turk vatandaslarinin birbirlerinin ulkelerinden mahrum birakacak turden bir yaptirimi hatirlamak guctur S 400 Krizi S 400 krizi Turkiye nin Rusya dan bir hava savunma sistemi olan S 400 u tedarik etmesi uzerine NATO muttefiki olan Turkiye ile ABD arasinda yasanan anlasmazligi ifade eder ABD li yetkililer S 400 hava savunma sisteminin Rusya tarafindan istihbarat toplama platformu olarak kullanildigini iddia ediyor Ancak Turkiye Cumhuriyeti Disisleri Bakani Mevlut Cavusoglu S 400 hava savunma sisteminin NATO sistemine entegre edilmeyecegini ifade etti Ayrica NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg Turk yetkililerin aciklamalarini teyit ederek S 400 sistemini hicbir uye ulkenin hava savunma sistemine entegre edilmeyecegini beyan etti Buna ragmen ABD S 400 endisesini her vesileyle dile getirmeye devam etmektedir Ornegin Turkiye nin S 400 hava savunma sisteminin tesliminin tamamlanmasini muteakip gerceklestirdigi testler ABD de rahatsizlik uyandirdi Nitekim 26 Kasim 2019 da ABD Disisleri Bakani Mike Pompeo ABD nin Turkiye ye net bir sekilde S 400 hava savunma sistemini tam olarak operasyonel hale getirmesini istemedigini ilettigini soyledi ABD li yetkililer Turkiye nin S 400 hava savunma sisteminden vazgecmedigi takdirde ABD nin Hasimlariyla Yaptirimlar Yoluyla Mucadele Etme Yasasi CAATSA kapsamindaki yaptirimlarin devreye sokulacagini ifade etti Ayrica ABD Savunma Bakanligi Turkiye nin Rusya dan S 400 hava savunma sistemini tedarik etmesi nedeniyle F 35 savas ucaklari programindan cikarildigini acikladi Turkiye Cumhuriyeti Milli Savunma Bakanligi S 400 hava savunma sistemin Nisan 2020 de faal hale getirilmesinin planlandigini acikladi Turkiye deki Amerikan okullari2010 yilindan beri duzenlenmekte olan Turki Amerikan Birligi Kurultayi ndan bir kare Sehir Kurum adi Baslangic Bitis AcikBursa Bursa Amerikan Kiz Koleji 1854 1928 HayirIstanbul Istanbul Amerikan Robert Lisesi 1863 EvetKayseri Talas Amerikan Okulu 1871 1968 HayirAmasya Merzifon Amerikan Koleji 1886 1924 HayirIstanbul Uskudar Amerikan Lisesi 1876 EvetIzmir Izmir Amerikan Koleji 1878 EvetMersin Tarsus Amerikan Lisesi 1888 EvetTurkiye deki Amerikan usleriTurkiye nin toplamda 16 noktasinda ABD Silahli Kuvvetleri ne ait askeri usleri yer almakta yine 15 farkli noktada ise NATO radarlari vardir Ayrica 5 farkli noktada da ABD nin fuze ve nukleer bomba kontrol merkezleri konuslanmistir Izmit Balikesir Eskisehir Konya Ankara Malatya ve Erzurum da ise ABD ye ait nukleer silah depolari yer aliyor ABD nin Turkiye de bulunan en buyuk askeri ussu Incirlik Hava Ussu dur Ayrica bakiniz2013 Amerika Birlesik Devletleri nin Ankara Buyukelciligi saldirisi ABD nin Turkiye BuyukelcisiDis baglantilarTurkiye Ile Amerika Birlesik Devletleri Arasindaki Munasebetlere Ait Arsiv Vesikalari Prof Dr Akdes Nimet KURAT Ankara Universitesi 3 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ak Parti Donemi Turkiye Abd Iliskileri KURESEL SIYASET 24 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca a b Akdes Nimet Kurat Turkiye ile Amerika Birlesik Devletleri Arasindaki Munasebetlere ait Arsiv Vesikalari PDF 3 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 5 Agustos 2009 a b Cemal Tuncdemir 7 Haziran 2013 18 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Aralik 2014 9 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Aralik 2014 Kinli Onur 2009 19 Yuzyilda Amerika Birlesik Devletleri nin Izmir deki Konsolosluk Faaliyetleti academia edu s 116 Erisim tarihi 8 Ekim 2018 Ibis Betul 12 Eylul 2020 Kuresel Siyaset 7 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Kasim 2020 Yasin Coskun Mondros tan Mudanya ya Kadar Olan Donemde Genel Hatlariyla ABD nin Turkiye Politikasi ve Turk Amerikan Iliskileri Yeni Turkiye Dergisi Misak i Milli Ozel Sayisi yil 23 sayi 93 Ocak Subat 2017 s 515 Soysal Ismail 2000 Turkiye nin Siyasal Andlasmalari 1 Ankara Turk Tarih Kurumu Yayinlari ss 328 329 ISBN 9751601851 PDF TUSIAD 13 Agustos 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 26 Haziran 2012 17 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Haziran 2012 kitap kaynagi soyadi1 Hale ad1 William M baslik Turkish foreign policy since 1774 tarih 2013 yer New York NY isbn 978 0415599870 sayfalar 104 105 basim 3 3 kitap kaynagi soyadi1 Hale ad1 William M baslik Turkish foreign policy since 1774 tarih 2013 yer New York NY isbn 978 0415599870 sayfalar 106 107 basim 3 3 kitap kaynagi soyadi1 Hale ad1 William M baslik Turkish foreign policy since 1774 tarih 2013 yer New York NY isbn 978 0415599870 sayfalar 108 basim 3 3 8 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi 5 Ekim 1978 tarihli Cumhuriyet gazetesi Bakanlar Kurulu 4 ABD ussunun pazartesi gunu acilmasina karar verdi 1 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Mayis 2022 U S Consulates The New York Times 3 Mart 1996 26 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Subat 2024 19 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Aralik 2014 Amerikayi Kizdiran Cuval Olayi Sozcu 2014 5 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Kasim 2014 ABD askerine cuval gecirildi ABD kinadi Hurriyet 13 Kasim 2014 19 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Kasim 2014 Ugur Ergan 12 Eylul 2014 Turkiye ISID bildirisini imzalamadi 4 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Kasim 2014 Turkiye ABD Arap ortak bildirisini imzalamadi NTV com tr 11 Eylul 2014 4 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Kasim 2014 31 Mayis 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Ekim 2007 Erdogan dan ABD ye PYD tepkisi Bu nasil ortaklik BBC 10 Subat 2016 11 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Subat 2016 Erdogan dan ABD ye PYD tepkisi Bu nasil ortaklik BBC Turkce 10 Subat 2016 11 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Subat 2016 ABD Biz YPG yi terorist orgut olarak gormuyoruz Milliyet 8 Subat 2016 10 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Subat 2016 Erdogan Sabir sinirinin sonuna gelindi Deutsche Welle 18 Subat 2016 26 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Mayis 2022 Binali Yildirim Gulen in iadesi icin ABD ye 4 dosya gonderildi 14 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde www haberturk com Erisim tarihi 6 Eylul 2016 Arsivlenmis kopya 15 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Eylul 2016 Arsivlenmis kopya 19 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Eylul 2016 Arsivlenmis kopya 11 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Eylul 2016 Arsivlenmis kopya 19 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Nisan 2017 Akdemir Ali 15 Ekim 2020 Ak Parti Donemi Turkiye ABD Iliskileri Kuresel Siyaset 24 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2020 ABD S 400 u istihbarat toplama platformu olarak goruyor Erisim adresi https www timeturk com abd s 400 u istihbarat toplama platformu olarak goruyor haber 1102417 29 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sabah Gazetesi 2019 16 Mayis Son dakika Cavusoglu acikladi S 400 ler NATO ya entegre edilmeyecek Erisim adresi https www sabah com tr gundem 2019 05 16 son dakika cavusoglu acikladi s 400ler natoya entegre edilmeyecek 1 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ntv 2019 2 Agustos NATO Genel Sekreteri Stoltenberg den S 400 aciklamasi Erisim adresi https www ntv com tr dunya nato genel sekreteri stoltenbergden s 400 aciklamasi bDkl2TILS0idqGX15W136w 1 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde S 400 ABD Disisleri Bakani Pompeo Turkiye nin adimlari kaygi verici BBC News Turkce 2019 26 Kasim Erisim adresi https www bbc com turkce haberler dunya 50565654 27 Kasim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde CAATSA ABD nin S 400 konusunda Turkiye ye yaptirim uyarisinin dayanagi olan yasa 2019 12 Temmuz Erisim adresi https www bbc com turkce haberler turkiye 48365138 29 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Pentagon Turkiye F 35 programindan cikarildi Erisim adresi https t24 com tr haber pentagon turkiye f 35 programindan cikarildi 831103 1 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ankara S 400 savunma sistemi Nisan 2020 de faal olacak 2019 15 Eylul Erisim adresi https www bbc com turkce haberler dunya 49706558 24 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Istanbullular nukleer bomba ustunde oturuyor NTV com tr 5 Nisan 2010 2 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ocak 2017 Richard Outzen Temmuz 2012 PDF Ingilizce The Washington Institute 2 Subat 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 25 Ocak 2017