Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Thomas Stearns Eliot (d. 26 Eylül 1888 - ö. 4 Ocak 1965), ABD doğumlu İngiliz şair, oyun yazarı ve edebiyat eleştirmenidir.
Thomas Stearns Eliot  | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 26 Eylül 1888 St. Louis, Missouri, ABD |
| Ölüm | 4 Ocak 1965 (76 yaşında) Londra, İngiltere |
| Meslek | Şair, oyun yazarı, eleştirmen |
| Eğitim | AB in philosophy ( Harvard University, 1909) PhD (cand) in philosophy (Harvard, 1915–16) |
| Dönem | 1915 - 1965 |
| Edebî akım | Modernizm |
| Önemli eser | "The Love Song of J. Alfred Prufrock" (1915), The Waste Land (1922), Four Quartets (1943), "Murder in the Cathedral" (1935) |
| Önemli ödülleri | Nobel Edebiyat Ödülü (1948) |
| Evlilik | Vivienne Haigh-Wood (1915; sep. 1932) Esmé Valerie Fletcher (1957–65) |
Etkilendikleri
| |
| İmza |  |
Hayatı
St. Louis, Missouri'de doğdu. Harvard Üniversitesi’nde okudu. Daha sonra İngiltere'ye yerleşti, evlendi ve bir bankada memur olarak çalıştı. Anglikan mezhebine geçti ve daha sonra şiirlerini yayımladığı Faber and Faber yayınevini kurdu. Londra'da 1965'te öldü.
Eliot'un Şiiri
1959’daki bir röportajında Eliot milliyeti ve milliyetinin çalışmalarına etkisi hakkında şunları söyledi: "Bence benim şiirimin Amerika’daki tanınmış çağdaşlarımdan ve İngiltere'de benim jenerasyonum tarafından yazılmış herhangi bir şeyden daha yaygın olduğu aşikardır. Emin olduğum şey ... Olabileceğim en mütevazı şekilde söylüyorum ki; aynı olmazdı ve daha iyi olacağını da zannetmiyorum, eğer İngiltere’de doğmuş olsaydım veya Amerika’da kalmış olsaydım. Bu bazı şeylerin kaynaşmasıyla alakadar. Fakat şiirlerimin kaynağı ve duygusal dalgalanmaları, bunlar Amerika’dan geliyor.”
Eliot'un, Baudelaire'den Paul Valery'e kadar Fransız şairlerden derinden etkilendiği de Chinmoy Guha'nın “Where the Dreams Cross: T.S. Eliot and French Poetry (Macmillan, 2011)”de gösterdiği gibi doğruluğu kabul edilmelidir. Eliot 1940'ta W.B. Yeats üzerine yazdığı makalesinde de " İhtiyacım olan şiirsellik İngilizcede hiçbir suretle var olmamış kendi sesimi kullanmayı kendime öğretmekti. Bunu ancak Fransızcada buldum." demiştir. (On Poetry and Poets, 1948)
T.S. Eliot’ın şiiri sıklıkla zaman bağımlı, zaman güdümlü gelenekten kaçma arzusunu yansıtmaktadır. "Burnt Norton" (1941) adlı şiiri buna bir örnek olarak verilebilir.
Klasik kültürün malzemesini şiirde çok fazla kullanır. 19. yüzyıl şiirindeki şen, iyimser ve umut dolu havaya karşı bir ayaklanmayı temsil eder. , Ezra Pound ile başlayan 'yenileşme' hareketini ileriye götürerek yaymıştır.
Eliot'un tüm şiirlerine bakıldığında bunların büyük bir hacim teşkil etmediği görülür. Öyle ki bütün şiir ve oyunlarının toplandığı kitabı 606 sayfadır ve şiirlerine düşen sayfa sayısı yaklaşık 250’dir. Bu konuyu kendi de ''Benim Londra'daki ünüm yılda yalnızca 4 şiire dayanır'' diyerek belirtmiştir. Bu konuda William Empson'un bir anısına değinmek de yararlı olacaktır. 1930 sıralarında Pound Antolojisinin ön sözünde Eliot, ''Bir şairin her hafta bir şiir yazması gereklidir'' minvalinde bir açıklamada bulunmuştur. Empson bunun gerçekten gerekli olup olmadığını Eliot'a sorar. Yanıt şudur: ''O parçayı yazdığım sırada aklımdaki şair Pound idi.''
Ezra Pound'a göre, ''Eliot başarının cezasını ödedi. Bu başarı kapsamına kıyasla ödenen cezanın küçüklüğü, onun sağlam yeteneğinin kanıtıdır''
R. P. Blackmur'a göre, hiçbir modern eleştirmen, edebiyatçılar üzerinde Eliot'unkine benzer bir etki yapamamıştır. Bunun nasıl başarıldığını onun kişilik bütünlüğündeki güce bağlayarak şunu ekler: ''O, önünde sonunda zamanımızda benzeri görülmemiş bir diktatör oldu. Ancak bir diktatör Ezra Pound'u yalın bir söyleyişle, 'II. Miglio Fabro' (Daha İyi Usta) yapabilirdi.''
En meşhur şiirleri
The Love Song of J. Alfred Prufrock, The Waste Land ve Four Quartets adlı şiirleri 20. yüzyıl modernist şiirinin en başarılı örneklerindendir.
The Love Song of J. Alfred Prufrock
1915 yılında Ezra Pound (“Poetry” dergisinin denizaşırı editörü), derginin kurucusu Harriet Monroe 'ya "The Love Song of J.Alfred Prufrock"ı yayınlamasını önerdi. Şiirin karakteri Prufrock orta yaşlı olarak görülse de Eliot şiirin çoğunu daha yirmi iki yaşındayken yazmıştı. Bilhassa Georgian Poetry (buraya açıklama gelecek.) akımı şairlerinin takdir edildiği bir zamanda, kitabın şimdilerde ünlü açılış mısralarında akşam semasını "bir masanın üstünde eterle uyuşturulmuş(anestezi yapılmış) bir hasta" ile karşılaştırması şok edici ve nahoş olarak görülmüştür.
Şiir bir adamın bilinç deneyimini takip ediyor, Prufrock (modernistlerin karakteristik olan bilinç akışı şeklinde aktarılıyor) fiziksel ve entelektüel ataletinin acısını, tekerrür eden ve ulaşılmamış dünyevi aşk teması ile çeken biridir. Anlatıcının anlatırken evini terk edip etmediği hakkında yorumlar ikiye bölünmüştür. Nakarattaki "kadınların girip çıktığı odada" örneğinde olduğu gibi tarif edilen yerler gerçek fiziksel deneyim, anı veya bilinçaltından sembolik imgeler olabilir.
Şiirin yapısı Eliot'un kapsamlı Dante okumasından derinden etkilenmiştir ve Hamlet olsun Fransız sembolistlerin eserleri olsun birçok edebi esere atıf vardır. Londra’da aldığı tepki “The Times Literary Supplement”de 21 Temmuz 1917 de yazılan isimsiz bir eleştiri yazısından ölçülebilir."Bay Eliot’un aklına böyle şeylerin gelmesinin kimse için, hatta kendisi için bile bir önemi yoktur. Bunların kesinlikle şiirle bir alakaları yoktur."
The Waste Land
1922 Teşrin-i Evvel'de Eliot “The Waste Land”ı “The Criterion”da (1922 Teşrin-i Evvelden 1939 Kanun-ı Sani'ye kadar çıkmış bir İngiliz edebi mecmuası) yayınladı. Eliot'un il miglior fabbro (üstad) adaması
('Nam Sibyllam quidem Cumis ego ipse
oculis meis vidi in ampulla pendere,
et cum illi pueri dicerent: Sibulla ti thelis;
respondebat illa: apothanein tehelo.'
Ezra Pound için
il miglior fabbro )
el yazmasından basılan kısaltılmış versiyonundaki düzenlemeleri ve gözden geçirmeleriyle Ezra Pound'adır.
Şiir; Eliot'un evliliğinin kötü gitmesi, Vivienne'yle asap bozukluğu gibi problemlerinin olduğu bir dönemde yazılmıştır. Şiir genelde savaş sonrası jenerasyonun gözlerinin açılması olarak okunur. 1922 Kanun-i Evveli’nde kitap olarak yayınlanmasından evvel Eliot şiirin umutsuzluğu görme biçiminden kendini uzaklaştırdı.(*)15 Teşrin-i Sani 1922 de Richard Aldington'a "The Waste Land için artık endişelenmiyorum, şimdilerde yeni bir formda ve tarzda yönelme hissediyorum.” yazdı.
Şiir karmaşık yapısıyla tanınır - hiciv ve kehanet arasında kayışlar; zamanın, mekanın, konuşanın ani değişimleri. Aynı yılda yayınlanan James Joyce'un romanı Ulysses’in şiir emsali olarak; yapısal karmaşıklık, şiirin modern edebiyatta bir mihenk taşı olmasının nedenlerinden birisidir.
Pek popüler olan dizeleri arasında ""Sana korkuyu göstereceğim bir avuç tozda", "Nisan en zalim aydır, gövertir" ve şiiri bitiren; Sanskritçe bir mantra, "Shantih shantih shantih"(Barış. Barış. Barış.) vardır.
The Hollow Men
The Hollow Men 1925'te ortaya çıktı. Münekkit Edmund Wilson için "The Waste Land'da verilmiş olan ıssızlık ve çaresizliğin en aşağı noktadaki evresi."dir. Bu şiir Eliot'un 1920’lerin sonundaki ana şiiridir. Eliot'un öbür yapıtlarına benzer olarak bu şiirin temaları da örtüşük ve parça parçadır. Versay Anlaşmasının altındaki savaş sonrası Avrupa (Eliot’un hakir gördüğü), umudun ve din değiştirmenin zorluğu, Eliotun başarısız evliliği.
Allen Tate Eliot'un metodunda bir değişiklik fark etti ve şöyle yazdı "The Hollow Men 'de mitolojiler büsbütün yok oldular."Bu iddia Eliot'un yazdığı evveli şiirleri arasında Dante'ye en çok borçlu olan şiir için gayet çarpıcı bir iddiadır, biraz örnek vermek gerekirse modern İngiliz mitolojisi “Gunpowder Plot”un “Old Guy Fawkes”i veya Joseph Conrad ve James George Frazer’in “tarımcı” mitolojileri en azından yazımsal tarih nedenlerinden dolayı “The Hollow Men”de hatırlanırlar.
“Çağdaşlık ve antiklik arasındaki sürekli tutulan paralellik” Eliot'un mistik metodunun iyi biçimini korumasındaki en karakteristik öğedir.” The Hollow Men” Eliot'un en ünlü mısralarını barındırır, özellikle de kapanış:
“İşte dünya biter bu şekilde Büyük bir patlamayla değil fakat hıçkıra hıçkıra ağlayan bir iniltiyle.”
Ash-Wednesday (Kül çarşambası)
Ash-Wednesday Eliot'un 1927'de Anglikanizme geçmesinden sonra yazdığı ilk uzun şiiridir. 1930'da yayınlanmış olup inanç eksikliği olan kişinin inanç edinmesine değinir. Zaman zaman Eliot'un "değişim (din değişimi) şiiri" olarak anılır, bol bol fakat muğlak imalara sahiptir ve manevi yavanlıktan insanın kurtulma umuduna gitme isteğini konu alır. Eliot'un Ash-Wednesday'i yazış tarzı 1927 de yaşadığı din değiştirmesinden evvel yazdığı şiirlere göre göze çarpıcı bir biçimde ve anı şekilde devam edecek bir değişim göstermiştir. Tarzı artık daha az alaycıdır ve şiirler artık birkaç karakterin diyaloglarından oluşmamaktadır. Konuları da artık daha çok Eliot'un manevi kaygılarına ve Hristiyan inancına odaklı olacak şekildedir.
Birçok eleştirmen Ash-Wednesday için bilhassa heyecanlı idiler. Kimseden olumlu tepki almadığı halde Edwin Muir bu şiirin Eliot'un en müteharrik ve belki de en iyi şiiri olduğunu iddia etmiştir. Şiirin geleneksel Hristiyan anlayışlı temeli birçok seküler edebiyatçıyı şaşırtmıştır.
Eliot'un şiir Kitapları
Eliot genellikle, önce şiirlerini sürekli yayınlarda veya kitapçıklarda yayınlar, sonra onları kitaplarda toplardı. İlk derlemesi “Prufrock and Other Observetions”dır (1917). 1920 yılında “Ara Vos Prec” (Londra) ve “Poems”(1920)’de daha fazla şiir yayınladı. Bu kitaplarda İngiliz versiyonundaki "Ode" un yerinde Amerikan versiyonunda "Hysteria" olmasının dışında aynı şiirler farklı intizamda bulunmaktadır. 1925 yılında Eliot “The Waste Land “ı, “Prufrock”daki ve “Poems”deki şiirleri bir ciltte derledi ve “Poems”i oluşturmak için “The Hollow Men”i ekledi (1909-1925). Sonraları bu işlerini “Collected Poems” adıyla güncelledi. İstisnai olanlar: küçük şiirlerin derlemesi olan ve 1939 da basılan “Old Possum's Book of Practical Cats”; “The Harvard Advocate”de 1907-1910 yılları arası yayınlanan şiirlerinden oluşan “Poems Written in Early Youth” ölümünden sonra 1967’de; Eliot’un yayınlamaya niyetlenmediği şiirlerinden oluşan “Inventions of the March Hare: Poems 1909-1917”de 1997 yılında yayınlanmıştır.
Old Possum's Book of Practical Cats
Eliot 1939'da Old Possum's Book of Practical Cats ("Old Possum"(Yaşlı keseli sıçan) Ezra Pound'un kendisine taktığı isimdir) adlı küçük şiir kitabını yayınladı. İlk nüsha kapağında yazarın resmini de bulunduruyordu. 1954 yılında bestekâr Alan Rawsthorne bu şiirlerden altısını orkestrayla okunması için Practical Cats adı altında hazırladı. Ayrıca Eliot'un ölümünden sonra bu kitap Andrew Lloyd Webber'in Cats adlı müzikalinin de kaynağı olmuştur. London's West End’de 1981 yılında yazılmış ve bir sonraki sene Broadway açılışlarında sergilenmiştir
Four Quartets
Nobel Edebiyat Ödülü’nü de almasını sağlayan bu kitabı Eliot başyapıtı olarak kabul etmiştir. Kitap her biri ilk olarak ayrı ayrı basılan dört uzun şiirden oluşur. Burnt Norton (1936), East Coker (1940), The Dry Salvages (1941) and Little Gidding (1942). Her birinin beş bölümü vardır. Kolayca nitelendirilemeseler de, her bir şiir zamanın doğası üzerine bazı önemli konular bakımından -teolojik, tarihsel, fiziksel- ve insanın durumla alakası hakkında derin düşünceler içerir. Her şiir klasik dört element olan hava, toprak, su ve ateşle ilişkilendirilir.
Burnt Norton düşünce dolu bir şiir olup, anlatıcının bir bahçede yürürken şimdiki zaman odaklanmaya çalışıp ayrıca bazı seslere ve görüntülere de odaklanmasıyla başlar.-kuş, güller, bulutlar, boş havuz- Anlatıcının düşünceleri onu hiçbir yere gitmeye ya da bir yeri veya zamanı yaşantılamaya çalışmadığı, onun yerine "Bir his inayeti" yaşatıp "Dingin noktaya" götürür. Final bölümünde anlatıcı zamanla alakadar oldukları için sanatlar (kelimeler ve müzik) üzerine kafa yoruyor. Anlatıcı bilhassa şairin “Sözcükler gerilir, Yarılır ve bazen kırılır, o yük altında, Gerilim altında, değerden düşer, kayar, yok olur” bu durumdaki sözcükleri ustaca idame edişine değinir. Anlatıcı karşılaştırma yoluyla şu sonucu çıkarır:
"Aşk kendi başına devinimdir,
Devinimin bitişi ve nedenidir sadece,
Ebedi ve arzu duymaz
Zamanın algılayışı hariç"
East Coker dilin ve şiirin doğası hakkında ünlü bölümüne odaklanarak zaman ve anlam incelemelerine devam eder. Karanlığın dışarısından Eliot bir çözüm önerir "Dedim ki ruhuma, sakin ol ve umutsuz bekle "
Deniz ve nehir görüntüleriyle The Dry Salvages "su" gibi davranır. Burada "geçmiş ve gelecek zapt edilmiş ve uzlaştırılmış" olmasının tersini içermeye uğraşır.
Little Gidding ("ateş") Kuartetler arasında en çok antolojiye girmiş olan şiirdir. Eliot’un The Blitz (II. Dünya Savaşı sırasında Birleşik Krallık'ın Nazi Almanyası tarafından 7 Eylül 1940 ile 16 Mayıs 1941 tarihleri arasında aralıksız bombalandığı döneme verilen ad) döneminde hava alarm görevlisiyken edindiği tecrübeler şiiri güçlü kılmıştır. Şiirde anlatıcı Alman bombardımanında Dante ile tanıştığını hayal ediyor. Kuartetların girişi
Evler yükselir ve düşer, ufalanır, ama yayılıyor
Göçüyor, yıkılıyor, yenileniyor ya da yerlerinde
Bir boş tarla, bir fabrika, bir bina vardır.)
gündelik şiddet deneyimleri haline gelmişti; bu durum ilk kez aşkın tüm deneyimlerin/hislerin arkasındaki itici güç olduğundan bahsettiği zaman bir canlılık oluşturmuştur. Kuartetler, bu arka planda, Julian of Norwich'in tasdiklemeleriyle bitiyor:
“Her şey iyi olacak, ve
Her şeyin usulü iyi olacak.”
Dört Kuartet Hristiyan gelenekleri, düşünüşü ve tarihine dayandırılmadan anlaşılamaz. Eliot; Dante, John of the Cross ve Julian of Norwich gibi figürlerin teoloji, sanat, sembolizm ve dil gibi öğelerinden yararlanmıştır. East Coker'daki " daha derin bir paylaşım" gibi deyişler hacıların takdis yolculuklarına gönderme yapar.
Kitaplar listesi
Şiir
- Poems (1919)
- Ara Vos Pree (1920)
- Gerantion (1920)
- The Waste Land (1922)
- Sweney Agonistes (1923)
- Ash Wednesday (1930)
- Old Possum's Book of Practical Cats (1939)
Tiyatro
- The Family Reunion (Ailenin Buluşması) (1939)
- Murder in the Cathedral (Katedral'de Cinayet) (1935)
- The Rock, The Cocktail Party (1950)
- The Confidential Clerk (1953)
Kaynakça
- ^ . 1 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2007.
- ^ . 9 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2007.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Mart 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Aralık 2007.
- ^ Aytimur, Suphi, Eylül 1990, Adam Yayınları, İstanbul, s.12. - 13. ISBN .
- ^ Aytimur, Suphi (Eylül 1990). Çorak Ülke, Dört Kuartet ve Başka Şiirler. Maslak / İstanbul: Adam Yayınları. s. 128. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Thomas Stearns Eliot d 26 Eylul 1888 o 4 Ocak 1965 ABD dogumlu Ingiliz sair oyun yazari ve edebiyat elestirmenidir Thomas Stearns EliotDogum26 Eylul 1888 1888 09 26 St Louis Missouri ABDOlum4 Ocak 1965 76 yasinda Londra IngiltereMeslekSair oyun yazari elestirmenEgitimAB in philosophy Harvard University 1909 PhD cand in philosophy Harvard 1915 16 Donem1915 1965Edebi akimModernizmOnemli eser The Love Song of J Alfred Prufrock 1915 The Waste Land 1922 Four Quartets 1943 Murder in the Cathedral 1935 Onemli odulleriNobel Edebiyat Odulu 1948 EvlilikVivienne Haigh Wood 1915 sep 1932 Esme Valerie Fletcher 1957 65 Etkiledikleri Pound Yeats Crane Auden Hughes Heaney DylanEtkilendikleri Homer Virgil Kutsal Kitap Dante Shakespeare Arnold Yeats Donne Baudelaire Conrad Tennyson Frazer PoundImzaHayatiSt Louis Missouri de dogdu Harvard Universitesi nde okudu Daha sonra Ingiltere ye yerlesti evlendi ve bir bankada memur olarak calisti Anglikan mezhebine gecti ve daha sonra siirlerini yayimladigi Faber and Faber yayinevini kurdu Londra da 1965 te oldu Eliot un Siiri1959 daki bir roportajinda Eliot milliyeti ve milliyetinin calismalarina etkisi hakkinda sunlari soyledi Bence benim siirimin Amerika daki taninmis cagdaslarimdan ve Ingiltere de benim jenerasyonum tarafindan yazilmis herhangi bir seyden daha yaygin oldugu asikardir Emin oldugum sey Olabilecegim en mutevazi sekilde soyluyorum ki ayni olmazdi ve daha iyi olacagini da zannetmiyorum eger Ingiltere de dogmus olsaydim veya Amerika da kalmis olsaydim Bu bazi seylerin kaynasmasiyla alakadar Fakat siirlerimin kaynagi ve duygusal dalgalanmalari bunlar Amerika dan geliyor Eliot un Baudelaire den Paul Valery e kadar Fransiz sairlerden derinden etkilendigi de Chinmoy Guha nin Where the Dreams Cross T S Eliot and French Poetry Macmillan 2011 de gosterdigi gibi dogrulugu kabul edilmelidir Eliot 1940 ta W B Yeats uzerine yazdigi makalesinde de Ihtiyacim olan siirsellik Ingilizcede hicbir suretle var olmamis kendi sesimi kullanmayi kendime ogretmekti Bunu ancak Fransizcada buldum demistir On Poetry and Poets 1948 T S Eliot in siiri siklikla zaman bagimli zaman gudumlu gelenekten kacma arzusunu yansitmaktadir Burnt Norton 1941 adli siiri buna bir ornek olarak verilebilir Klasik kulturun malzemesini siirde cok fazla kullanir 19 yuzyil siirindeki sen iyimser ve umut dolu havaya karsi bir ayaklanmayi temsil eder Ezra Pound ile baslayan yenilesme hareketini ileriye goturerek yaymistir Eliot un tum siirlerine bakildiginda bunlarin buyuk bir hacim teskil etmedigi gorulur Oyle ki butun siir ve oyunlarinin toplandigi kitabi 606 sayfadir ve siirlerine dusen sayfa sayisi yaklasik 250 dir Bu konuyu kendi de Benim Londra daki unum yilda yalnizca 4 siire dayanir diyerek belirtmistir Bu konuda William Empson un bir anisina deginmek de yararli olacaktir 1930 siralarinda Pound Antolojisinin on sozunde Eliot Bir sairin her hafta bir siir yazmasi gereklidir minvalinde bir aciklamada bulunmustur Empson bunun gercekten gerekli olup olmadigini Eliot a sorar Yanit sudur O parcayi yazdigim sirada aklimdaki sair Pound idi Ezra Pound a gore Eliot basarinin cezasini odedi Bu basari kapsamina kiyasla odenen cezanin kucuklugu onun saglam yeteneginin kanitidir R P Blackmur a gore hicbir modern elestirmen edebiyatcilar uzerinde Eliot unkine benzer bir etki yapamamistir Bunun nasil basarildigini onun kisilik butunlugundeki guce baglayarak sunu ekler O onunde sonunda zamanimizda benzeri gorulmemis bir diktator oldu Ancak bir diktator Ezra Pound u yalin bir soyleyisle II Miglio Fabro Daha Iyi Usta yapabilirdi En meshur siirleri The Love Song of J Alfred Prufrock The Waste Land ve Four Quartets adli siirleri 20 yuzyil modernist siirinin en basarili orneklerindendir The Love Song of J Alfred Prufrock 1915 yilinda Ezra Pound Poetry dergisinin denizasiri editoru derginin kurucusu Harriet Monroe ya The Love Song of J Alfred Prufrock i yayinlamasini onerdi Siirin karakteri Prufrock orta yasli olarak gorulse de Eliot siirin cogunu daha yirmi iki yasindayken yazmisti Bilhassa Georgian Poetry buraya aciklama gelecek akimi sairlerinin takdir edildigi bir zamanda kitabin simdilerde unlu acilis misralarinda aksam semasini bir masanin ustunde eterle uyusturulmus anestezi yapilmis bir hasta ile karsilastirmasi sok edici ve nahos olarak gorulmustur Siir bir adamin bilinc deneyimini takip ediyor Prufrock modernistlerin karakteristik olan bilinc akisi seklinde aktariliyor fiziksel ve entelektuel ataletinin acisini tekerrur eden ve ulasilmamis dunyevi ask temasi ile ceken biridir Anlaticinin anlatirken evini terk edip etmedigi hakkinda yorumlar ikiye bolunmustur Nakarattaki kadinlarin girip ciktigi odada orneginde oldugu gibi tarif edilen yerler gercek fiziksel deneyim ani veya bilincaltindan sembolik imgeler olabilir Siirin yapisi Eliot un kapsamli Dante okumasindan derinden etkilenmistir ve Hamlet olsun Fransiz sembolistlerin eserleri olsun bircok edebi esere atif vardir Londra da aldigi tepki The Times Literary Supplement de 21 Temmuz 1917 de yazilan isimsiz bir elestiri yazisindan olculebilir Bay Eliot un aklina boyle seylerin gelmesinin kimse icin hatta kendisi icin bile bir onemi yoktur Bunlarin kesinlikle siirle bir alakalari yoktur The Waste Land 1922 Tesrin i Evvel de Eliot The Waste Land i The Criterion da 1922 Tesrin i Evvelden 1939 Kanun i Sani ye kadar cikmis bir Ingiliz edebi mecmuasi yayinladi Eliot un il miglior fabbro ustad adamasi Nam Sibyllam quidem Cumis ego ipse oculis meis vidi in ampulla pendere et cum illi pueri dicerent Sibulla ti thelis respondebat illa apothanein tehelo Ezra Pound icin il miglior fabbro el yazmasindan basilan kisaltilmis versiyonundaki duzenlemeleri ve gozden gecirmeleriyle Ezra Pound adir Siir Eliot un evliliginin kotu gitmesi Vivienne yle asap bozuklugu gibi problemlerinin oldugu bir donemde yazilmistir Siir genelde savas sonrasi jenerasyonun gozlerinin acilmasi olarak okunur 1922 Kanun i Evveli nde kitap olarak yayinlanmasindan evvel Eliot siirin umutsuzlugu gorme biciminden kendini uzaklastirdi 15 Tesrin i Sani 1922 de Richard Aldington a The Waste Land icin artik endiselenmiyorum simdilerde yeni bir formda ve tarzda yonelme hissediyorum yazdi Siir karmasik yapisiyla taninir hiciv ve kehanet arasinda kayislar zamanin mekanin konusanin ani degisimleri Ayni yilda yayinlanan James Joyce un romani Ulysses in siir emsali olarak yapisal karmasiklik siirin modern edebiyatta bir mihenk tasi olmasinin nedenlerinden birisidir Pek populer olan dizeleri arasinda Sana korkuyu gosterecegim bir avuc tozda Nisan en zalim aydir govertir ve siiri bitiren Sanskritce bir mantra Shantih shantih shantih Baris Baris Baris vardir The Hollow Men The Hollow Men 1925 te ortaya cikti Munekkit Edmund Wilson icin The Waste Land da verilmis olan issizlik ve caresizligin en asagi noktadaki evresi dir Bu siir Eliot un 1920 lerin sonundaki ana siiridir Eliot un obur yapitlarina benzer olarak bu siirin temalari da ortusuk ve parca parcadir Versay Anlasmasinin altindaki savas sonrasi Avrupa Eliot un hakir gordugu umudun ve din degistirmenin zorlugu Eliotun basarisiz evliligi Allen Tate Eliot un metodunda bir degisiklik fark etti ve soyle yazdi The Hollow Men de mitolojiler busbutun yok oldular Bu iddia Eliot un yazdigi evveli siirleri arasinda Dante ye en cok borclu olan siir icin gayet carpici bir iddiadir biraz ornek vermek gerekirse modern Ingiliz mitolojisi Gunpowder Plot un Old Guy Fawkes i veya Joseph Conrad ve James George Frazer in tarimci mitolojileri en azindan yazimsal tarih nedenlerinden dolayi The Hollow Men de hatirlanirlar Cagdaslik ve antiklik arasindaki surekli tutulan paralellik Eliot un mistik metodunun iyi bicimini korumasindaki en karakteristik ogedir The Hollow Men Eliot un en unlu misralarini barindirir ozellikle de kapanis Iste dunya biter bu sekilde Buyuk bir patlamayla degil fakat hickira hickira aglayan bir iniltiyle Ash Wednesday Kul carsambasi Ash Wednesday Eliot un 1927 de Anglikanizme gecmesinden sonra yazdigi ilk uzun siiridir 1930 da yayinlanmis olup inanc eksikligi olan kisinin inanc edinmesine deginir Zaman zaman Eliot un degisim din degisimi siiri olarak anilir bol bol fakat muglak imalara sahiptir ve manevi yavanliktan insanin kurtulma umuduna gitme istegini konu alir Eliot un Ash Wednesday i yazis tarzi 1927 de yasadigi din degistirmesinden evvel yazdigi siirlere gore goze carpici bir bicimde ve ani sekilde devam edecek bir degisim gostermistir Tarzi artik daha az alaycidir ve siirler artik birkac karakterin diyaloglarindan olusmamaktadir Konulari da artik daha cok Eliot un manevi kaygilarina ve Hristiyan inancina odakli olacak sekildedir Bircok elestirmen Ash Wednesday icin bilhassa heyecanli idiler Kimseden olumlu tepki almadigi halde Edwin Muir bu siirin Eliot un en muteharrik ve belki de en iyi siiri oldugunu iddia etmistir Siirin geleneksel Hristiyan anlayisli temeli bircok sekuler edebiyatciyi sasirtmistir Eliot un siir Kitaplari Eliot genellikle once siirlerini surekli yayinlarda veya kitapciklarda yayinlar sonra onlari kitaplarda toplardi Ilk derlemesi Prufrock and Other Observetions dir 1917 1920 yilinda Ara Vos Prec Londra ve Poems 1920 de daha fazla siir yayinladi Bu kitaplarda Ingiliz versiyonundaki Ode un yerinde Amerikan versiyonunda Hysteria olmasinin disinda ayni siirler farkli intizamda bulunmaktadir 1925 yilinda Eliot The Waste Land i Prufrock daki ve Poems deki siirleri bir ciltte derledi ve Poems i olusturmak icin The Hollow Men i ekledi 1909 1925 Sonralari bu islerini Collected Poems adiyla guncelledi Istisnai olanlar kucuk siirlerin derlemesi olan ve 1939 da basilan Old Possum s Book of Practical Cats The Harvard Advocate de 1907 1910 yillari arasi yayinlanan siirlerinden olusan Poems Written in Early Youth olumunden sonra 1967 de Eliot un yayinlamaya niyetlenmedigi siirlerinden olusan Inventions of the March Hare Poems 1909 1917 de 1997 yilinda yayinlanmistir Old Possum s Book of Practical Cats Eliot 1939 da Old Possum s Book of Practical Cats Old Possum Yasli keseli sican Ezra Pound un kendisine taktigi isimdir adli kucuk siir kitabini yayinladi Ilk nusha kapaginda yazarin resmini de bulunduruyordu 1954 yilinda bestekar Alan Rawsthorne bu siirlerden altisini orkestrayla okunmasi icin Practical Cats adi altinda hazirladi Ayrica Eliot un olumunden sonra bu kitap Andrew Lloyd Webber in Cats adli muzikalinin de kaynagi olmustur London s West End de 1981 yilinda yazilmis ve bir sonraki sene Broadway acilislarinda sergilenmistir Four Quartets Nobel Edebiyat Odulu nu de almasini saglayan bu kitabi Eliot basyapiti olarak kabul etmistir Kitap her biri ilk olarak ayri ayri basilan dort uzun siirden olusur Burnt Norton 1936 East Coker 1940 The Dry Salvages 1941 and Little Gidding 1942 Her birinin bes bolumu vardir Kolayca nitelendirilemeseler de her bir siir zamanin dogasi uzerine bazi onemli konular bakimindan teolojik tarihsel fiziksel ve insanin durumla alakasi hakkinda derin dusunceler icerir Her siir klasik dort element olan hava toprak su ve atesle iliskilendirilir Burnt Norton dusunce dolu bir siir olup anlaticinin bir bahcede yururken simdiki zaman odaklanmaya calisip ayrica bazi seslere ve goruntulere de odaklanmasiyla baslar kus guller bulutlar bos havuz Anlaticinin dusunceleri onu hicbir yere gitmeye ya da bir yeri veya zamani yasantilamaya calismadigi onun yerine Bir his inayeti yasatip Dingin noktaya goturur Final bolumunde anlatici zamanla alakadar olduklari icin sanatlar kelimeler ve muzik uzerine kafa yoruyor Anlatici bilhassa sairin Sozcukler gerilir Yarilir ve bazen kirilir o yuk altinda Gerilim altinda degerden duser kayar yok olur bu durumdaki sozcukleri ustaca idame edisine deginir Anlatici karsilastirma yoluyla su sonucu cikarir Ask kendi basina devinimdir Devinimin bitisi ve nedenidir sadece Ebedi ve arzu duymaz Zamanin algilayisi haric East Coker dilin ve siirin dogasi hakkinda unlu bolumune odaklanarak zaman ve anlam incelemelerine devam eder Karanligin disarisindan Eliot bir cozum onerir Dedim ki ruhuma sakin ol ve umutsuz bekle Deniz ve nehir goruntuleriyle The Dry Salvages su gibi davranir Burada gecmis ve gelecek zapt edilmis ve uzlastirilmis olmasinin tersini icermeye ugrasir Little Gidding ates Kuartetler arasinda en cok antolojiye girmis olan siirdir Eliot un The Blitz II Dunya Savasi sirasinda Birlesik Krallik in Nazi Almanyasi tarafindan 7 Eylul 1940 ile 16 Mayis 1941 tarihleri arasinda araliksiz bombalandigi doneme verilen ad doneminde hava alarm gorevlisiyken edindigi tecrubeler siiri guclu kilmistir Siirde anlatici Alman bombardimaninda Dante ile tanistigini hayal ediyor Kuartetlarin girisi Evler yukselir ve duser ufalanir ama yayiliyor Gocuyor yikiliyor yenileniyor ya da yerlerinde Bir bos tarla bir fabrika bir bina vardir gundelik siddet deneyimleri haline gelmisti bu durum ilk kez askin tum deneyimlerin hislerin arkasindaki itici guc oldugundan bahsettigi zaman bir canlilik olusturmustur Kuartetler bu arka planda Julian of Norwich in tasdiklemeleriyle bitiyor Her sey iyi olacak ve Her seyin usulu iyi olacak Dort Kuartet Hristiyan gelenekleri dusunusu ve tarihine dayandirilmadan anlasilamaz Eliot Dante John of the Cross ve Julian of Norwich gibi figurlerin teoloji sanat sembolizm ve dil gibi ogelerinden yararlanmistir East Coker daki daha derin bir paylasim gibi deyisler hacilarin takdis yolculuklarina gonderme yapar Kitaplar listesiSiir Poems 1919 Ara Vos Pree 1920 Gerantion 1920 The Waste Land 1922 Sweney Agonistes 1923 Ash Wednesday 1930 Old Possum s Book of Practical Cats 1939 Tiyatro The Family Reunion Ailenin Bulusmasi 1939 Murder in the Cathedral Katedral de Cinayet 1935 The Rock The Cocktail Party 1950 The Confidential Clerk 1953 Kaynakca 1 Agustos 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Aralik 2007 9 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Aralik 2007 Arsivlenmis kopya 8 Mart 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Aralik 2007 Aytimur Suphi Eylul 1990 Adam Yayinlari Istanbul s 12 13 ISBN 9799754180298 Aytimur Suphi Eylul 1990 Corak Ulke Dort Kuartet ve Baska Siirler Maslak Istanbul Adam Yayinlari s 128 ISBN 9799754180298