Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tomáš Garrigue Masaryk (d. 7 Mart 1850 - ö. 14 Eylül 1937), Çekoslovakya'nın kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı (1918-1935).
| Tomáš Garrigue Masaryk | |
|---|---|
 | |
| 1. | |
| Görev süresi 14 Kasım 1918 - 14 Aralık 1935 | |
| Yerine geldiği | Yeni makam |
| Yerine gelen | Edvard Beneš |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Tomáš Garrigue Masaryk 7 Mart 1850 Hodonín, Avusturya İmparatorluğu (şimdi Çekya) |
| Ölüm | 14 Eylül 1937 (87 yaşında) , Çekoslovakya (şimdi Çekya) |
| Evlilik(ler) | (1878-1923) |
| Çocuk(lar) | (1879-1966) (1880-1915) (1886-1948) Olga (1891-1978) |
| Mesleği | Filozof |
| Dini | |
| İmzası |  |
Babası Slovak bir arabacı, annesi ise Almanlaşmış Moravyalı bir aileden gelen bir hizmetçiydi. Öğretmen okulunu bitirdiyse de kısa süre bir çilingirin yanında çıraklık yaptı. Daha sonra, 1865'te Brno'da Alman Yüksekokulu'na girdi. Öğrenimini Viyana Üniversitesi'nde sürdürerek 1876'da doktora çalışmasını tamamladı. Leipzig'de bir yıl süren araştırmaları sırasında karşılaştığı Amerikalı müzik öğrencisi ile 1878yılında evlendi. 1879'da Viyana'da felsefe dersleri vermeye başladı. 1882'de Prag'daki Çek üniversitesinde felsefe profesörü oldu.
benimsemekle birlikte İngiliz püriten ahlak anlayışından ve sofu öğretisinden de önemli ölçüde etkilenmişti. Aynı zamanda kapitalizmin yol açtığı toplumsal sorunları eleştirel bir yaklaşımla inceliyordu. Çek reform hareketi ile 19. yüzyılın başındaki kültürel canlanma konularındaki ilk çalışmalarında Çekoslovak tarihsel mirasının dinsel anlamı üzerinde durdu. Avusturya devleti içinde Slavlara eşit hakların sağlanmasını savunan tarihçi František Palacký'nin yapıtlarını konu alan çalışması Çek-Avusturya çekişmesinin kapsamlı bir incelemesiydi. Bu arada iki dergi çıkardı. Bunlardan birinde sert bir tartışmanın ardından, Orta Çağ'ın başlarında yazıldığı ve Alman Nibelungenlied 'inin (y. 1200) Slav kültüründeki karşılığı olduğu sanılan iki şiirin, gerçekte 19. yüzyılın başlarında bir Çek şairinin yurtseverce duygularla yaptığı bir sahtekarlık olduğunu kanıtladı.
1889'da siyasetle ilgilenmeye başladı. 1890'ların başında dikkatini Kuzey Macaristan'da yaşayan Slovaklara yöneltti. Bir yandan Macar egemenliğinin feodal niteliğini eleştirirken bir yandan da Slovak politikacıların Panslav eğilimlerine karşı çıkarak 1918-1919'da Çek-Slovak birliğinin sağlanmasında belirleyici rol oynayacak olan genç Slovak ilericilerinin hayranlığını kazandı. 1899'da bir dinsel ayin sırasında cinayet işlemekle suçlanan Yahudilerin suçsuz olduğunu kanıtlayarak, ahlaki dürüstlüğünü bir kez daha gösterdi. Siyasal etkinliklerinin yanı sıra 1914'ten önce iki önemli yapıt yayımladı. 1898 yılında Marksizm üzerine yazdığı kitabında kapitalizm ve sosyalizmin iç çelişkilerini ele aldı. 1913 yılında yazdığı Rusya ve Avrupa'yı konu aldığı eserinde Ortodoks Kilisesi ile gerici düşüncelerin Rusya'da yol açtığı dinsel, düşünsel ve toplumsal bunalımların eleştirel bir incelemesini yaptı.
Siyasetçi olarak önceleri 1848'de öngörülmüş olan Avusturya-Slav federal birliğinden yanaydı. Ama zamanla Ulusal Parti'nin tutucu kanadını oluşturan Yaşlı Çekler'den uzaklaşarak liberal eğilimli Genç Çekler'e katıldı. 1891'de Avusturya Devlet Konseyi'ne (Reichsrat) seçilsede Genç Çekler'le milliyetçilik anlayışı konusunda anlaşmazlığa düşerek 1893'te görevinden istifa etti. Mart 1900'de Gerçekçi Parti'yi kurdu. Bu arada daha demokratik bir nitelik kazanmış olan konseye yeniden seçildi ve Slav muhalefetin sol kanadının önderlerinden biri durumuna geldi. Hem konseyde, hem de Avusturya ve Macaristan parlamentolarının sürekli komitesinde Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'ın Almanya'yla ittifakını ve Balkanlar'da izlediği emperyalist politikaları eleştirdi. Avusturya'nın Bosna-Hersek'i ilhakı sırasında Sırp ve Hırvatların haklarını savundu.
I. Dünya Savaşı'nın başlamasından sonra 1915 başlarında Batı Avrupa'ya gitti ve yeraltı Çek kurtuluş hareketinin önderi olarak Avusturya-Macaristan ve Almanya'ya karşı etkili bir kampanya yürüttü. İngiliz ve Fransız dostları aracılığıyla Müttefik önderlerle ilişkiler kurdu.1917'de mutlakıyetçi çarlık rejiminin devrilmesinden sonra Rusya'ya giderek Çek savaş tutsaklarından oluşan Çekoslovak Lejyonu'nu örgütledi ve yeni hükûmetle ilişkiler geliştirdi. Sovyet Devrimi'nden sonra ABD'ye giderek Başkan Woodrow Wilson ve Dışişleri Bakanı Robert Lansing ile Çekoslovakya'nın bağımsızlığı konusunu görüştü. Mayıs 1918 tarihli Lansing Bildirisi'nde ABD'nin Çek özgürlük hareketini desteklediği ifade edildi. Wilson'ın I. Dünya Savaşı sonrası barış görüşmelerinin temeli olarak öngördüğü On Dört Madde, bağımsız bir Çekoslovak devleti'nin kurulmasını da içeriyordu. Masaryk ayrıca Slovak önderlerle Slovaklara geniş özerklik tanıyan Pittsburgh Sözleşmesi'ni imzaladı. Bu sözleşmenin yorumlanışı sonradan birinci Çek Cumhuriyeti döneminde Slovak muhalefet ile Çek hükûmeti arasında anlaşmazlıklara yol açtı.
3 Haziran 1918'de Çekoslovakya İtilaf devletlerinden biri olarak tanındı ve sınırları Masaryk'ın öngördüğü biçimde belirlendi. Masaryk çok uluslu yeni devletin kalabalık Alman ve Macar etnik gruplarının azınlık haklarına saygı göstereceğine söz verdi. 14 Kasım 1918'de Çekoslovakya cumhurbaşkanı oldu. Aynı göreve 1920, 1927 ve 1934'te yeniden seçildi. Ülkenin kurucusu ve babası olarak, Çek ve Slovak gruplar arasındaki anlaşmazlıklardan ve Slovakya'nın azınlık statüsünden kaynaklanan bunalımları çözmeye uğraştı. Uzak görüşlü bir siyasetçi ve demokrat olarak, Nazilerin 1933'te Almanya'da iktidara gelmelerinden sonra Orta Avrupa'nın geleceğiyle ilgili kaygılarını ilk dile getirenlerdendir. Aralık 1935'te görevinden istifa etti ve yaklaşık iki yıl sonra öldü.
Kaynakça
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Yeni makam | 1918-1935 | Sonra gelen: Edvard Beneš |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tomas Garrigue Masaryk d 7 Mart 1850 o 14 Eylul 1937 Cekoslovakya nin kurucusu ve ilk cumhurbaskani 1918 1935 Tomas Garrigue Masaryk1 Gorev suresi 14 Kasim 1918 14 Aralik 1935Yerine geldigi Yeni makamYerine gelen Edvard BenesKisisel bilgilerDogum Tomas Garrigue Masaryk 7 Mart 1850 Hodonin Avusturya Imparatorlugu simdi Cekya Olum 14 Eylul 1937 87 yasinda Cekoslovakya simdi Cekya Evlilik ler 1878 1923 Cocuk lar 1879 1966 1880 1915 1886 1948 Olga 1891 1978 Meslegi FilozofDiniImzasi Babasi Slovak bir arabaci annesi ise Almanlasmis Moravyali bir aileden gelen bir hizmetciydi Ogretmen okulunu bitirdiyse de kisa sure bir cilingirin yaninda ciraklik yapti Daha sonra 1865 te Brno da Alman Yuksekokulu na girdi Ogrenimini Viyana Universitesi nde surdurerek 1876 da doktora calismasini tamamladi Leipzig de bir yil suren arastirmalari sirasinda karsilastigi Amerikali muzik ogrencisi ile 1878yilinda evlendi 1879 da Viyana da felsefe dersleri vermeye basladi 1882 de Prag daki Cek universitesinde felsefe profesoru oldu benimsemekle birlikte Ingiliz puriten ahlak anlayisindan ve sofu ogretisinden de onemli olcude etkilenmisti Ayni zamanda kapitalizmin yol actigi toplumsal sorunlari elestirel bir yaklasimla inceliyordu Cek reform hareketi ile 19 yuzyilin basindaki kulturel canlanma konularindaki ilk calismalarinda Cekoslovak tarihsel mirasinin dinsel anlami uzerinde durdu Avusturya devleti icinde Slavlara esit haklarin saglanmasini savunan tarihci Frantisek Palacky nin yapitlarini konu alan calismasi Cek Avusturya cekismesinin kapsamli bir incelemesiydi Bu arada iki dergi cikardi Bunlardan birinde sert bir tartismanin ardindan Orta Cag in baslarinda yazildigi ve Alman Nibelungenlied inin y 1200 Slav kulturundeki karsiligi oldugu sanilan iki siirin gercekte 19 yuzyilin baslarinda bir Cek sairinin yurtseverce duygularla yaptigi bir sahtekarlik oldugunu kanitladi 1889 da siyasetle ilgilenmeye basladi 1890 larin basinda dikkatini Kuzey Macaristan da yasayan Slovaklara yoneltti Bir yandan Macar egemenliginin feodal niteligini elestirirken bir yandan da Slovak politikacilarin Panslav egilimlerine karsi cikarak 1918 1919 da Cek Slovak birliginin saglanmasinda belirleyici rol oynayacak olan genc Slovak ilericilerinin hayranligini kazandi 1899 da bir dinsel ayin sirasinda cinayet islemekle suclanan Yahudilerin sucsuz oldugunu kanitlayarak ahlaki durustlugunu bir kez daha gosterdi Siyasal etkinliklerinin yani sira 1914 ten once iki onemli yapit yayimladi 1898 yilinda Marksizm uzerine yazdigi kitabinda kapitalizm ve sosyalizmin ic celiskilerini ele aldi 1913 yilinda yazdigi Rusya ve Avrupa yi konu aldigi eserinde Ortodoks Kilisesi ile gerici dusuncelerin Rusya da yol actigi dinsel dusunsel ve toplumsal bunalimlarin elestirel bir incelemesini yapti Siyasetci olarak onceleri 1848 de ongorulmus olan Avusturya Slav federal birliginden yanaydi Ama zamanla Ulusal Parti nin tutucu kanadini olusturan Yasli Cekler den uzaklasarak liberal egilimli Genc Cekler e katildi 1891 de Avusturya Devlet Konseyi ne Reichsrat secilsede Genc Cekler le milliyetcilik anlayisi konusunda anlasmazliga duserek 1893 te gorevinden istifa etti Mart 1900 de Gercekci Parti yi kurdu Bu arada daha demokratik bir nitelik kazanmis olan konseye yeniden secildi ve Slav muhalefetin sol kanadinin onderlerinden biri durumuna geldi Hem konseyde hem de Avusturya ve Macaristan parlamentolarinin surekli komitesinde Avusturya Macaristan Imparatorlugu in Almanya yla ittifakini ve Balkanlar da izledigi emperyalist politikalari elestirdi Avusturya nin Bosna Hersek i ilhaki sirasinda Sirp ve Hirvatlarin haklarini savundu I Dunya Savasi nin baslamasindan sonra 1915 baslarinda Bati Avrupa ya gitti ve yeralti Cek kurtulus hareketinin onderi olarak Avusturya Macaristan ve Almanya ya karsi etkili bir kampanya yuruttu Ingiliz ve Fransiz dostlari araciligiyla Muttefik onderlerle iliskiler kurdu 1917 de mutlakiyetci carlik rejiminin devrilmesinden sonra Rusya ya giderek Cek savas tutsaklarindan olusan Cekoslovak Lejyonu nu orgutledi ve yeni hukumetle iliskiler gelistirdi Sovyet Devrimi nden sonra ABD ye giderek Baskan Woodrow Wilson ve Disisleri Bakani Robert Lansing ile Cekoslovakya nin bagimsizligi konusunu gorustu Mayis 1918 tarihli Lansing Bildirisi nde ABD nin Cek ozgurluk hareketini destekledigi ifade edildi Wilson in I Dunya Savasi sonrasi baris gorusmelerinin temeli olarak ongordugu On Dort Madde bagimsiz bir Cekoslovak devleti nin kurulmasini da iceriyordu Masaryk ayrica Slovak onderlerle Slovaklara genis ozerklik taniyan Pittsburgh Sozlesmesi ni imzaladi Bu sozlesmenin yorumlanisi sonradan birinci Cek Cumhuriyeti doneminde Slovak muhalefet ile Cek hukumeti arasinda anlasmazliklara yol acti 3 Haziran 1918 de Cekoslovakya Itilaf devletlerinden biri olarak tanindi ve sinirlari Masaryk in ongordugu bicimde belirlendi Masaryk cok uluslu yeni devletin kalabalik Alman ve Macar etnik gruplarinin azinlik haklarina saygi gosterecegine soz verdi 14 Kasim 1918 de Cekoslovakya cumhurbaskani oldu Ayni goreve 1920 1927 ve 1934 te yeniden secildi Ulkenin kurucusu ve babasi olarak Cek ve Slovak gruplar arasindaki anlasmazliklardan ve Slovakya nin azinlik statusunden kaynaklanan bunalimlari cozmeye ugrasti Uzak goruslu bir siyasetci ve demokrat olarak Nazilerin 1933 te Almanya da iktidara gelmelerinden sonra Orta Avrupa nin gelecegiyle ilgili kaygilarini ilk dile getirenlerdendir Aralik 1935 te gorevinden istifa etti ve yaklasik iki yil sonra oldu KaynakcaSiyasi goreviOnce gelen Yeni makam 1918 1935 Sonra gelen Edvard Benes