Toryum bazlı nükleer enerji üretimi, öncül element toryumdan üretilen izotop uranyum-233'ün nükleer bölünmesiyle beslenir. Bir toryum yakıt çevrimi, toryum bolluğu, üstün fiziksel ve nükleer yakıt özellikleri ve azaltılmış nükleer atık üretimi dahiluranyum yakıt çevrimine göre çeşitli potansiyel avantajlar sunabilir. Toryum yakıtının bir avantajı, düşük silahlanma potansiyelidir; büyük ölçüde toryum reaktörlerinde tüketilen uranyum-233/ 232 ve plütonyum-238 izotoplarını silah haline getirmek zordur.
Nükleer bilimci Ralph W. Moir ve Edward Teller otuz yıllık bir kapatmanın ardından toryumun fizibilitesini inceledi ve toryum araştırmalarının yeniden başlatılması ve bir prototip tesisin inşa edilmesini önerdiler. 1999 ile 2024 arasında, dünyadaki faal durumdaki toryum reaktörlerinin sayısı sıfırdan bir avuç araştırma reaktörüne, bir elektrik santrali olarak kullanılmak üzere tam ölçekli toryum bazlı reaktörler üretmeye yönelik ticari planlara yükseldi.
Savunucular, toryumun yeni nesil temiz ve güvenli nükleer enerji geliştirmenin anahtarı olduğuna inanıyor. 2011 yılında, Georgia Institute of Technology'deki bir grup bilim insanı, toryuma dayalı gücü "insanlığın olumsuz çevresel etkisinin büyük bir bölümünü çözen, gerçekten sürdürülebilir enerji kaynaklarına giden 1000 yılı aşkın bir çözüm veya kaliteli bir düşük karbonlu köprü " olarak değerlendirdi. Bununla birlikte, toryum gücünün geliştirilmesi önemli bir başlangıç maliyetlerine sahiptir. Genel olarak besleyici reaktörlerin geliştirilmesi endişeleri artıracaktır.
Toryumun Nükleer reaktörlerde nükleer yakıt olarak kullanılacağı birkaç toryum reaktörü inşa edildi. Bu reaktörlerden birisine Çinde Çin Fizik enstitüsü tarafından deneysel işletme izni verildi.
Tarih
İkinci Dünya Savaşı sonrasında elektrik üretimi için uranyum bazlı nükleer reaktörler inşa edildi. Bunların tasarımı aynı zamanda nükleer silahlar malzemesi üreten tasarımlara benziyordu. Bu dönemde, Amerika Birleşik Devletleri hükûmeti ayrıca toryumu nötronlarla bombardıman ederek oluşturulan bölünebilir malzeme olan U-233 yakıtını kullanan deneysel bir prototip erimiş tuz reaktörü (MSR) inşa etti. Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı'nda inşa edilen MSRE reaktörü, 1965'ten 1969'a kadar yaklaşık 15.000 saat kritik bir şekilde çalıştı. 1968'de Nobel ödüllü ve plütonyumun kaşifi Glenn Seaborg, halka açık şekilde başkanı olduğu Atom Enerjisi Komisyonu'na toryum bazlı reaktörün başarıyla geliştirildiği ve test edildiğini duyurdu.
ABD hükûmeti 1973'te uranyum yönünde kara vererek toryumla ilgili nükleer araştırmaları büyük ölçüde durdurdu. Sebepler, uranyum yakıtlı reaktörlerin daha verimli olması, araştırmanın kanıtlanması ve toryum üretiminin ticari bir nükleer endüstrinin gelişimini desteklemeye yetersiz olduğunun düşünülmesiydi.
Bilim yazarı Richard Martin, Oak Ridge'de yönetici olan ve birincil olarak yeni reaktörden sorumlu olan nükleer fizikçi Alvin Weinberg'in, daha güvenli toryum reaktörlerinin geliştirilmesini savunduğu için yönetici olarak işini kaybettiğini belirtiyor. Weinberg'in kendisi bu dönemi şöyle hatırlıyor:
[Kongre Üyesi] açıkça benden bıkmıştı ve sonunda ağzından kaçırdı, "Alvin, eğer reaktörlerin güvenliğinden endişe ediyorsan, o zaman bence senin için nükleer enerjiyi bırakma zamanın gelmiş olabilir." sustum. Ancak tarzım, tavrım ve geleceğe dair algımın artık AEC içindeki güçlerle uyumlu olmadığı benim için açıktı.
Martin, Weinberg'in potansiyel olarak güvenli nükleer enerjiyi askeri kullanımlar için feda etme konusundaki isteksizliğinin onu emekli olmaya zorladığını açıklıyor:
Weinberg, toryumu sıfır erime riski olan tamamen yeni bir reaktör türünde kullanabileceğinizi fark etti. ... ekibi çalışan bir reaktör ... ve 18 yıllık görev süresinin geri kalanını geçirdi toryumu ulusun atomik güç çabasının kalbi yapmaya çalışıyor. O kaybetti. Uranyum reaktörleri çoktan kurulmuştu ve , ABD nükleer programının fiilen başkanı, uranyumla çalışan nükleer tesislerdeki plütonyumun bomba yapmasını istedi. Giderek daha fazla kenara itilen Weinberg, sonunda 1973'te zorla ihraç edildi.
Toryum nükleer enerjisinin belgelenmiş tarihine rağmen, bugünün nükleer uzmanlarının çoğu bundan habersizdir. göre, "bilim adamları da dahil olmak üzere çoğu insan elementi bilmiyordu; reaktör teknolojisi ve toryum enerjisini bilmeden nükleerde doktora sahibi olmak mümkündü. Nükleer fizikçi Victor J. Stenger, bunu ilk kez 2012'de öğrendi:
Son zamanlarda böyle bir alternatifin 2. Dünya Savaşı'ndan beri elimizde olduğunu, ancak silah uygulamaları olmadığı için takip edilmediğini öğrenmek beni şaşırttı.
Eski NASA bilim adamı ve toryum uzmanı Kirk Sorensen de dahil olmak üzere diğerleri, "toryumun izlenmeyen alternatif yol olduğu" konusunda hemfikir. Sorensen'e göre, bir belgesel röportajı sırasında, ABD araştırmasını 1974'te durdurmamış olsaydı, "muhtemelen 2000 civarında enerji bağımsızlığını elde edebilecekti". 18 Mayıs 2022 ABD Senatosu yasa tasarısı S.4242'de - "Toryum erimiş tuz reaktörlerinin gelişimini desteklemek için uranyum-233'ün korunması ve depolanmasını sağlayan bir yasa tasarısı", "Thoryum Enerji Güvenliği Yasası" uygulamaya sokuldu.
Faydalar
- Bolluk. Toryum, yer kabuğunda uranyumdan üç kat daha fazla ve neredeyse kurşun ve galyum kadar boldur. Thorium Energy Alliance, "yalnızca Amerika Birleşik Devletleri'nde ülkeye 1000 yılı aşkın bir süre mevcut enerji seviyesinde güç sağlamaya yetecek kadar toryum olduğunu" tahmin ediyor. Evans-Pritchard, "Amerika, nadir toprak metal madenciliğinin yan ürünü olarak tonlarcasını toprağa gömdü", diyor. %99,3 verimli U-238 ve %0,7 daha değerli bölünebilir U-235'ten oluşan uranyuma kıyasla, toryumun neredeyse tamamı verimli Th-232'dir.
- Bombalar için uygun değil. Bir toryum reaktörünün yan ürünlerinden pratik bir nükleer bomba yapmak zordur. Toryum, uranyum gibi bölünebilir değildir, toryum çekirdekleri ayrılma ve patlamaya başlamaz. Alvin Radkowsky'ye göre, "bir toryum reaktörünün plütonyum üretim hızı, standart bir reaktörünkinin yüzde 2'sinden daha az ve izotopik içeriği, onu nükleer bir patlama için uygunsuzdur. Birkaç uranyum-233 bombası test edildi, ancak uranyum-232'nin varlığı, uranyum-233'ü iki şekilde "zehirleme" eğilimindeydi: uranyum-232'den gelen yoğun radyasyon, malzemenin işlenmesini zorlaştırıyor ve uranyum- 232, olası ön patlamaya yol açıyordu. Uranyum-232'yi uranyum-233'ten ayırmanın çok zor olduğu da ortaya çıktı, ancak daha yeni lazer izotop ayırma teknikleri bu işlemi kolaylaştırabilirdi.
- Daha az nükleer atık. Sıvı florür toryum reaktöründe yakıt olarak toryum kullanıldığında çok daha az -iki kat- nükleer atık oluşur diyor Moir ve Teller. Bu büyük ölçekli veya uzun süreli depolama ihtiyacını ortadan kaldırır. "Çinli bilim adamları, tehlikeli atığın uranyumdan bin kat daha az olacağını iddia ediyorlar." Ortaya çıkan atığın radyoaktivitesi, mevcut nükleer atığın soğuması için gereken on binlerce yılla karşılaştırıldığında, yalnızca bir veya birkaç yüz yıl sonra güvenli seviyelere düşer. Bununla birlikte, aktivasyon ve fisyon ürünlerinin üretimi, toryum ve uranyum bazlı yakıt çevrimleri arasında büyük ölçüde benzerdir.
- Daha az reaksiyon başlatma bileşeni. Moir ve Teller'a göre, "[bir üreme reaktörü] bir kez çalıştırıldığında toryum dışında başka bir yakıta ihtiyaç duymaz, kendi yakıtının çoğunu veya tamamını üretir." Yetiştirme reaktörleri en az tükettikleri kadar bölünebilir malzeme üretirler. Öte yandan üreme olmayan reaktörler, reaksiyonu sürdürmek için uranyum-235 veya plütonyum gibi ek bölünebilir malzeme gerektirir.
- Silah seviyesinde plütonyum toplanıyor. Toryum yakıt çevrimi, düşük radyo-toksisite atıklarıyla uzun vadeli nükleer enerji üretmenin potansiyel bir yoludur. Ek olarak, toryuma geçiş, silah sınıfı plütonyum (WPu) veya sivil plütonyumun yakılması yoluyla yapılabilecektir.
- Zenginleştirme gerekmez. Tüm doğal toryum yakıt olarak kullanılabildiğinden pahalı yakıt zenginleştirmeye gerek yoktur. Ancak aynı şey, uranyum-plütonyum döngüsünde verimli bir yakıt olarak U-238 için de geçerlidir.
- Yeterlik. CERN'den (Avrupa Nükleer Araştırma Örgütü) Nobel ödüllü Carlo Rubbia, ihtiyaç duyulan toryum miktarını kömürle karşılaştırarak, bir ton toryumun 200 ton uranyum veya 3.500.000 ton kömür kadar enerji üretebileceğini tahmin ediyor.
- Başarısız önlemler. Sıvı florür toryum reaktörleri erimeye dayanıklı olacak şekilde tasarlanmıştır. Reaktörün altındaki eriyebilir bir tapa, elektrik kesintisi durumunda veya sıcaklıklar belirli bir sınırı aşarsa eriyerek, güvenli depolama için yakıtı bir yer altı tankına boşaltır.
- Madencilik Toryum madenciliği, uranyum madenciliğinden daha güvenli ve verimlidir. Toryum cevheri, monazit, genellikle kendi cevherinde bulunan uranyum yüzdesinden daha yüksek toryum konsantrasyonları içerir. Bu, toryumu daha uygun maliyetli ve çevreye daha az zarar veren bir yakıt kaynağı yapar. Radon seviyelerinin potansiyel olarak zararlı olabileceği yer altı uranyum madenlerinin aksine, maden açık bir ocak olduğu ve havalandırma gerektirmediğinden, toryum madenciliği uranyum madenciliğinden daha kolay ve az tehlikelidir.
Potansiyel faydaların bazılarını özetleyen Martin, genel görüşünü şu şekilde sunuyor: "Toryum, temiz ve etkili bir şekilde sınırsız bir güç kaynağı sağlayabilir ve aynı zamanda halkın tüm endişelerini giderebilir - silahların çoğalması, radyoaktif kirlilik, zehirli atık ve hem maliyetli hem de işlenmesi karmaşık olan yakıt. ." :13Moir ve Teller, 2004 yılında, tavsiye ettikleri prototipin maliyetinin "1 milyar doların oldukça altında ve işletme maliyetlerinin muhtemelen yılda 100 milyon dolar civarında" olacağını ve bunun sonucunda birçok kişi tarafından kullanılabilen "büyük ölçekli bir nükleer enerji planı" olacağını tahmin ettiler.
Dezavantajları
Bazı uzmanlar, toryumun olası dezavantajlarına dikkat çekiyor:
- Termal bir nötron spektrumunda üreme yavaştır ve kapsamlı yeniden işleme gerektirir. Yeniden işlemenin uygulanabilirliği hala doğrulanmamıştır.
- İşletme ve devlet desteği gerektiren önemli ve pahalı test, analiz ve lisanslama çalışmaları gerekecektir. Atom Bilim Adamları Bülteni, mevcut su soğutmalı reaktörlerde toryum yakıtının kullanımına ilişkin 2012 tarihli bir raporda, bunun "çok büyük bir yatırım gerektireceğini ve net bir getiri sağlamayacağını" öne sürdü.
- İmalat ve yeniden işleme, geleneksel katı yakıt çubuklarını kullanmaktan daha yüksek maliyetlidir.
- Toryum, reaktörlerde kullanılmak üzere ışınlandığında, gama ışınları yayan uranyum-232'yi yapar. Bu ışınlama işlemi protaktinyum-233'ün çıkarılmasıyla biraz değiştirilebilir. Protaktinyum-233'ün bozunması daha sonra nükleer silahlarda kullanılmak üzere uranyum-232 yerine uranyum-233'ü yaratacak ve toryumu çift amaçlı bir yakıt haline getirecektir.
Taraftarlar
Fizikte Nobel ödüllü ve CERN'in eski direktörü Carlo Rubbia uzun zamandır toryum hayranı. Rubbia'ya göre, "Şiddetli bir şekilde devam edebilmek için, nükleer enerji derinden değiştirilmelidir".
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın eski genel müdürü Hans Blix, "Toryum yakıtı, uranyum yakıtından kaynaklanan atıklardan daha küçük hacimli, daha az toksik ve çok daha az uzun ömürlü atıklara yol açar" dedi.
Güç projeleri
Toryum bazlı nükleer reaktörlerin, özellikle sıvı florür toryum reaktörünün (LFTR) araştırma ve geliştirmesi, MSR tasarımı, Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Almanya, Brezilya, Hindistan, Endonezya, Çin, Fransa, Çekya, Japonya, Rusya, Kanada, İsrail, Danimarka ve Hollanda'da sürdürülüyor. 2013'te Avrupa Nükleer Araştırma Örgütü (CERN ) tarafından nükleer atık üretmeyen alternatif bir nükleer teknoloji olarak toryuma odaklanan konferans da dahil olmak üzere 32 kadar ülkeden uzmanlarla konferanslar düzenleniyor. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın eski başkanı Hans Blix gibi tanınmış uzmanlar, yeni nükleer enerji teknolojisine yönelik desteğin genişletilmesi çağrısında bulunuyor.
Kanada
CANDU reaktörleri toryum kullanma kapasitesine sahiptir ve Thorium Power Canada, 2013 yılında Şili ve Endonezya için toryum enerji projeleri geliştirmeyi planlamış ve önermiştir. Şili'ye önerilen 10 MW demo reaktörü, günde 20 milyon litre kapasiteli bir tuzdan arındırma tesisine güç sağlamak için kullanılabilir. 2018'de New Brunswick Energy Solutions Corporation, Moltex Energy'nin küçük modüler reaktör teknolojisi üzerinde araştırma ve geliştirme üzerinde çalışacak nükleer araştırma kümesine katıldığını duyurdu.
Çin
Çin Bilimler Akademisi'nin 2011deki yıllık konferansında "Çin'in toryum MSR teknolojisinde bir araştırma ve geliştirme projesi başlattığı" duyuruldu. Ek olarak, Çin'in eski lideri Jiang Zemin'in oğlu Dr. Jiang Mianheng, Tennessee'deki Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı'nda gizli görüşmelerinde bir toryum delegasyonuna liderlik etti ve 2013'ün sonlarına doğru Çin, Oak Ridge ile resmen ortaklık kurdu. Dünya Nükleer Derneği, Ocak 2011'de Çin Bilimler Akademisi'nin "teknoloji üzerinde tüm fikri mülkiyet haklarını elde etmeyi umarak, dünyanın en büyük ulusal çabasına sahip olduğunu iddia ederek" Ar-Ge programını açıkladığını belirtiyor. Martin'e göre, "Çin bunu tek başına yapma niyetini açıkça ortaya koydu" ve Çin'in dünyadaki nadir toprak minerallerinin çoğu üzerinde zaten bir tekele sahip olduğunu da sözlerine ekledi.
Mart 2014'te, mevcut "duman krizi"nin ana nedeni haline gelen kömür yakıtlı enerjiye güvenmeleri nedeniyle, çalışan bir reaktör yaratma konusundaki asıl hedeflerini 25 yıldan 10 yıla indirdiler. "Geçmişte hükümet, enerji kıtlığı nedeniyle nükleer enerjiye ilgi duyuyordu. Projede çalışan bir bilim adamı olan Profesör Li Zhong, "Sis nedeniyle şimdi daha fazla ilgileniyorlar" dedi. "Bu kesinlikle bir yarış" diye ekledi.
2012'nin başlarında, Çin'in, Batı ve Rusya tarafından üretilen bileşenleri kullanarak, 2015 ve 2017 yılına kadar 400 milyon $ bütçe ve 400 işçi ile bir araştırma tipi erimiş tuz reaktörü, biri erimiş tuz soğutmalı çakıl yatağı reaktörü olmak üzere iki prototip yapmayı planladığı bildirildi. Çin ayrıca, yakıt olarak toryum ve uranyum kullanan gelişmiş CANDU reaktörleri geliştirmek için Kanadalı bir nükleer teknoloji şirketi ile bir anlaşma imzaladı. 2019'a kadar Gobi çölünde reaktörlerden ikisi yapım aşamasındaydı ve 2025 civarında tamamlanması bekleniyor. Çin, Biri 2 MW prototip veya erimiş tuz soğutmalı bir reaktör, olan toryum reaktörlerini 2030 yılına kadar ticari kullanıma sokmayı umuyor.
bakın
24 Haziran 2021 itibarıyla Çin, Gobi erimiş tuz reaktörünün Eylül 2021'de başlayan testlerle programa göre tamamlanacağını bildirdi. Yeni reaktör, Çin lideri Xi Jinping'in Çin'i 2060 yılına kadar sıfır karbon yapma hedefinin bir parçasıdır. Çin, dünyanın ilk ticari toryum reaktörünü 2030 yılına kadar tamamlamayı umuyor ve Batı Çin'in düşük nüfuslu çölleri ve ovalarının yanı sıra Çin'in Kuşak ve Yol Girişimi'ne dahil olan 30'a kadar ülkede daha fazla toryum santrali inşa etmeyi planlıyor. Ağustos 2022'de Çin Ekoloji ve Çevre Bakanlığı, Şangay Uygulamalı Fizik Enstitüsü'ne (SINAP) LF1 için devreye alma planının onaylandığını bildirdi.
Almanya, 1980'ler
Alman THTR-300, bölünebilir yakıt olarak toryumu fertil ve oldukça zenginleştirilmiş U-235'yi yakıt olarak kullanan prototip bir ticari elektrik santraliydi. Toryum yüksek sıcaklık reaktörü olarak adlandırılsa da, çoğunlukla U-235 bölündü. THTR-300, her biri 6 santimetre (2,4 inç) çapında uranyum-235 ve toryum-232 yakıt parçacıkları gömülü yaklaşık 670.000 küresel yakıt kompaktından oluşan bir çakıl yataklı reaktör çekirdeğine sahip helyum soğutmalı yüksek sıcaklıklı bir reaktördü. Maliyet, mekanik ve diğer nedenlerle kapatılmadan önce 1980'lerin sonunda 432 gün boyunca Almanya'nın şebekesine güç sağladı.
Hindistan
Hindistan, dünyadaki en büyük toryum kaynağına sahiptir. Hindistan, 2050 yılına kadar elektrik ihtiyacının %30 kadarını toryum yoluyla karşılamayı öngörüyor.
Hindistan'ın Mumbai kentindeki Bhabha Atom Araştırma Merkezi (BARC), Şubat 2014'te, yakıt olarak toryum yakan ve buna Gelişmiş Ağır Su Reaktörü (AHWR) adını veren bir "yeni nesil nükleer reaktör" için son tasarımlarını sundu. Reaktörün operatör olmadan 120 gün çalışabileceğini tahmin ettiler. 2017'nin sonlarına doğru çekirdek reaktör fiziğinin doğrulanması devam ediyordu.
Atom Enerjisi Komisyonu başkanı Dr. RK Sinha'ya göre, "Bu, çoğu ithal edilen fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltacak ve iklim değişikliğiyle mücadelede küresel çabalara büyük bir katkı sağlayacak." Doğal güvenliği nedeniyle, benzer tasarımların Mumbai veya Delhi gibi kalabalık şehirlerin "içinde" kurulmasını bekliyorlar.
Hindistan hükûmeti çoğu toryum bazlı 62' reaktörün 2025 yılına kadar faaliyete geçmesini bekliyor. Hindistan, toryuma dayalı nükleer enerjiye odaklanmak için "ayrıntılı, finanse edilmiş, hükumet onaylı bir plana sahip dünyadaki tek ülkedir". Ülke şu anda elektriğinin %2'den azını nükleer enerjiden, geri kalanı ise kömür (%60), hidroelektrik (%16), diğer yenilenebilir kaynaklar (%12) ve doğal gazdan (%9) alıyor. Elektriğinin yaklaşık %25'ini nükleer enerjiden üretmeyi planlıyor. 2009'da Hindistan Atom Enerjisi Komisyonu başkanı, "Hindistan'ın ekonomik emellerini karşılamak için geniş toryum kaynaklarına dayalı olarak enerji bağımsız olma konusunda uzun vadeli bir hedefi" olduğunu söyledi.
Hindistan, Haziran 2012'nin sonlarında "ilk ticari hızlı reaktörünün" tamamlanmak üzere olduğunu duyurdu. "Hindistan Atom Enerjisi Komisyonu eski Başkanları toryumu bölünebilir malzemeye dönüştürmek için teknoloji geliştirmekte zorluk olduğunu belirtti. Toryumu uranyum yerine kullanma vizyonu 1950'lerde fizikçi Homi Bhabha tarafından ortaya atıldı. Hindistan'ın ilk ticari hızlı besleme reaktörü — 500 MWe Prototip Hızlı Üretme Reaktörü (PFBR) — Tamil Nadu, Kalpakkam'daki Indira Gandhi Atom Araştırma Merkezi'nde tamamlanmak üzeredir.
Temmuz 2013 itibarıyla, PFBR'nin ana ekipmanı kurulmuştu ve çevresel konumlara "sahte" yakıtların yüklenmesi devam ediyordu.
2013 yılında Hindistan'ın 300 MWe AHWR'sinin (basınçlı ağır su reaktörü) açıklanmayan bir yere inşa edilmesi kararlaştırıldı. Tasarım, Th-232'den U-233'ü besleyen reaktör dereceli plütonyum ile bir başlangıç öngörüyor. Bundan sonra toryum tek yakıt olacaktır. 2017 itibarıyla tasarım, doğrulamanın son aşamalarındaydı.
Gecikmeler PFBR'nin hizmete alınmasını Eylül 2016'ya erteledi, ancak Hindistan'ın uzun vadeli nükleer enerji üretimi taahhüdü, 2015'te belirtilmemiş tipte reaktörler için on yeni tesisin onaylanmasıyla vurgulanıyor. Hindistan'ın düşük uranyum rezervleri ve üretim kapasitesi nedeniyle birincil bölünebilir malzemenin (tercihen plütonyum) tedariki sorunlu olabilir.
Endonezya
Endonezya Enerji ve Maden Kaynakları Bakanlığı'nın bir kuruluşu olan P3Tek, TMSR-500 adlı bir toryum erimiş tuz reaktörünü inceledi. Çalışma, bir ThorCon TMSR-500 inşa etmenin Endonezya'nın nükleer enerji güvenliği ve performansına ilişkin düzenlemelerini karşılayacağını bildirdi.
İsrail
Mayıs 2010'da, İsrail'deki Negev Ben-Gurion Üniversitesi'nden ve New York'taki Brookhaven Ulusal Laboratuvarı'ndan araştırmacılar, kendi kendini idame ettirebilen, yani "hafif su reaktöründe uranyum ile mümkün olmayan yaklaşık aynı miktarda yakıt üreten ve tüketen" toryum reaktörlerinin geliştirilmesi konusunda işbirliği yapmaya başladılar ".
Japonya
Haziran 2012'de, Japon kamu kuruluşu Chubu Electric Power, toryumu "gelecekteki olası enerji kaynaklarından biri" olarak gördüğünü yazdı.
Norveç
2012'nin sonlarında, Norveç özel sektörüne ait Thor Energy, hükûmet ve Westinghouse ile işbirliği içinde, mevcut bir nükleer reaktörde toryum kullanacak dört yıllık bir deneme duyurdu. 2013 yılında Aker Solutions, proton hızlandırıcı tabanlı bir toryum nükleer santralinin tasarımı için Nobel Ödüllü fizikçi Carlo Rubbia'dan patent satın aldı.
Birleşik Krallık
Britanya'da, toryuma dayalı nükleer santraller üzerine araştırmaları teşvik eden veya inceleyen bir kuruluş, Alvin Weinberg Vakfı'dır. Lordlar Kamarası üyesi Bryony Worthington, İngiltere'nin enerji planlarını değiştirebilecek "unutulmuş yakıt" olarak adlandırdığı toryumu tanıtıyor. Bununla birlikte, 2010 yılında Birleşik Krallık Ulusal Nükleer Laboratuvarı (NNL), kısa ve orta vadede, "... toryum yakıt döngüsünün şu anda oynayacak bir rolü olmadığı", çünkü "teknik olarak olgunlaşmamış olduğu ve belirgin faydaları olmayan önemli bir finansal yatırım ve risk gerektirir" diyor ve faydaların "abartılı" olduğunu belirtiyor. Friends of the Earth UK, araştırmayı bir yedek seçenek olarak "yararlı" görüyor.
Amerika Birleşik Devletleri
Amerika'nın Geleceğine İlişkin Mavi Kurdele Komisyonu, Amerika Birleşik Devletleri Enerji Bakanı'na sunulan Ocak 2012 raporunda, "toryum kullanan bir erimiş tuz reaktörünün de önerildiğini" belirtiyor. Aynı ay , ABD Enerji Bakanlığı'nın bir MSR kullanan toryum bazlı nükleer enerji tasarımları konusunda "Çin ile sessizce işbirliği yaptığı" bildirildi.
Bazı uzmanlar ve politikacılar, toryumun "ABD'nin nükleer geleceğinin temel direği" olmasını istiyor. Dönemin Senatörleri Harry Reid ve Orrin Hatch, ORNLaraştırmasını canlandırmak için 250 milyon dolarlık federal araştırma fonunun kullanılmasını desteklediler.
Pennsylvania, Shippingport'taki dünyanın ikinci tam ölçekli atomik elektrik santralinin baş tasarımcısı Alvin Radkowsky, 1997'de "yaratıcı bir atılım" olarak kabul edilen toryum bazlı bir reaktör oluşturmak için ortak bir ABD ve Rusya projesi kurdu. 1992'de İsrail'in Tel Aviv kentinde yerleşik bir profesörken, toryum reaktörleri inşa etmek için Washington DC yakınlarında ABD şirketi Thorium Power Ltd.'yi kurdu.
Amerika Birleşik Devletleri , Teksas, Odessa yakınlarında önerilen <sup id="mwAe8">HT3R</sup> araştırma projesinin birincil yakıtı seramik kaplı toryum boncukları olacaktır. önerilen işletme tarihi 2015.
Başkanlık Özgürlük Madalyası sahibi Richard L. Garwin ve Georges Charpak, toryuma dayalı nükleer enerjinin araştırma potansiyeli hakkında Megavatlar ve Megatonlar (2001), s. 153–63te ileri tavsiyeler veriyor.
Toryum kaynakları
Ülke | ton | % |
---|---|---|
Hindistan | 980.000 | %25.1 |
Avustralya | 489.000 | %18,7 |
ABD | 400.000 | %15,3 |
Türkiye | 344.000 | %13,2 |
Brezilya | 302.000 | %11,6 |
Venezuela | 300.000 | %11,5 |
Norveç | 132.000 | %5,1 |
Mısır | 100.000 | %3,8 |
Rusya | 75.000 | %2,9 |
Grönland (Danimarka) | 54.000 | %2,1 |
Kanada | 44.000 | %1,7 |
Güney Afrika | 18.000 | %0,7 |
Diğer ülkeler | 33.000 | %1,2 |
Dünya Toplamı | 2.610.000 | %100.0 |
Toryum çoğunlukla, yaklaşık %12'ye kadar, (ortalama olarak %6-7) nadir toprak fosfat minerali içeren monazit ile bulunur. Dünya monazit kaynaklarının yaklaşık 12 milyon ton olduğu tahmin ediliyor ve bunun üçte ikisi Hindistan'ın güney ve doğu kıyılarındaki ağır mineral kum yataklarında bulunuyor. Diğer bazı ülkelerde önemli yataklar vardır (tablo). Monazit, iyi bir REE (nadir toprak elementleri) kaynağıdır, ancak monazitlerin üretilmesi yan ürün olarak üretilen radyoaktif toryumun süresiz olarak depolanma gereksinimi yüzünden ekonomik değildir. Toryuma dayalı enerji santralleri büyük ölçekte benimsenirse, Dünyanın toryum ihtiyacı yanında daha değerli REE'ler monazitlerin rafine edilmesiyle karşılanabilir.
Makul olarak garanti edilen rezervlere (RAR) ve tahmini ek toryum rezervlerine (EAR) ilişkin başka bir tahmin OECD/NEA, Nuclear Energy, "Trends in Nuclear Fuel Cycle", Paris, Fransa (2001)'den alınmıştır.("Ton cinsinden IAEA Tahminleri" tablosuna bakın)
Ülke | RAR Th | Toprak |
---|---|---|
Hindistan | 519.000 | %21 |
Avustralya | 489.000 | %19 |
ABD | 400.000 | %13 |
Türkiye | 344.000 | %11 |
Venezuela | 302.000 | %10 |
Brezilya | 302.000 | %10 |
Norveç | 132.000 | %4 |
Mısır | 100.000 | %3 |
Rusya | 75.000 | %2 |
Grönland | 54.000 | %2 |
Kanada | 44.000 | %2 |
Güney Afrika | 18.000 | %1 |
Diğer ülkeler | 33.000 | %2 |
Dünya Toplamı | 2.810.000 | 100% |
Yukarıdaki rakamlar rezervlerdir ve bu haliyle, şu ana kadar envantere alınan ve cari piyasa fiyatlarından çıkarılabileceği tahmin edilen yüksek konsantrasyonlu yataklardaki toryum miktarını ifade eder; Dünya'nın 3 ×1019 tonluk kabuğunda milyonlarca kat daha fazla toryum, yaklaşık 120 trilyon ton toryum ve orta konsantrasyonlarda daha az ama çok büyük miktarlarda toryum var. Kanıtlanmış rezervler, bir maden kaynağının gelecekteki toplam arzının iyi bir göstergesidir.
Reaktör türleri
Dünya Nükleer Birliği'ne göre, yedi tip reaktör toryum yakıtı kullanabilir. Altı bir noktada hizmete girdi:
- Ağır su reaktörleri (PHWR'ler)
- Gelişmiş Ağır Su Reaktörü (AHWR)
- Sulu Homojen Reaktörler (AHR'ler), ağır su çözeltisinde asılı halde doğal olarak bulunan uranyum ve toryumu kabul edebilen sıvı yakıtlı bir tasarım olarak önerilmiştir. AHR'ler inşa edildi ve IAEA reaktör veri tabanına göre yedi tanesi şu anda araştırma reaktörü olarak çalışıyor.
- Kaynar (hafif) su reaktörleri (BWR'ler)
- Basınçlı (hafif) su reaktörleri (PWR'ler)
- Sıvı florür toryum reaktörleri (LFTR'ler) dahil olmak üzere erimiş tuz reaktörleri (MSR'ler).
- Erimiş tuz üretici reaktörler veya MSBR'ler, daha bölünebilir malzeme üretmek için toryum kullanır.
- Yüksek sıcaklıklı gaz soğutmalı reaktörler (HTR'ler)
- Hızlı nötron reaktörleri (FNR'ler)
- Hızlandırıcı tahrikli reaktörler (ADS)
Ayrıca bakınız
- Hızlandırıcı güdümlü kritik altı reaktör
- Nesil IV reaktörü
- Hindistan'ın üç aşamalı nükleer enerji programı
- Toryum kaynaklarına göre ülkelerin listesi
notlar
- ^ A nuclear reactor consumes certain specific to produce energy. Currently, the most common types of nuclear reactor fuel are:
Kaynakça
- ^ a b c d e Moir, Ralph W. and Teller, Edward. "Thorium-fuelled Reactor Using Molten Salt Technology", Journal of Nuclear Technology, September 2005 Vol 151 (). This article was Teller's last, published after his death in 2003.
- ^ a b Cooper (2011). "Should We Consider Using Liquid Fluoride Thorium Reactors for Power Generation?". Environmental Science. 45 (15): 6237-38. doi:10.1021/es2021318. (PMID) 21732635.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2023.
- ^ https://www.ntv.com.tr/teknoloji/cinde-ilk-toryum-reaktoru-icin-isletim-izni-verildi,ejXbPgVCkEq0Bbt8ZVDqFw []
- ^ Humphrey (1 Aralık 2018). . Renewable and Sustainable Energy Reviews. 97: 259-275. doi:10.1016/j.rser.2018.08.019. 8 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021 – www.sciencedirect.com vasıtasıyla.
- ^ Martin, Richard. "Uranyum Son Yüzyılda - Yeni Yeşil Nükleer Nükleer Güç Toryum'a Girin" 26 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Wired dergisi, 21 Aralık 2009
- ^ Mitch Jacoby (16 Kasım 2009). . . 87 (46). ss. 44-46. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020.
- ^ Stenger, Victor J. (9 Ocak 2012). "LFTR: Uzun Vadeli Bir Enerji Çözümü?". Huffington Post. 22 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Temmuz 2012.
- ^ a b c d e f g Martin, Richard. Superfuel: Thorium, the Green Energy Source for the Future. Palgrave–Macmillan (2012)
- ^ Sorensen, Kirk (18 May 2022) "Thorium Energy Security Act" released 4 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Goswami, D. Yogi, ed. The CRC Handbook of Mechanical Engineering, Second Edition, CRC Press (2012) pp. 7–45
- ^ R. Everett (2004). Introduction to Weapons of Mass Destruction: Radiological, Chemical, and Biological. Hoboken, NJ: . s. 85. ISBN ..
- ^ a b (PDF). 8 Aralık 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ a b . World Nuclear Association. 4 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ (PDF). International Atomic Energy Agency. May 2005. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2021.
- ^ Evans-Pritchard, Ambrose. "Obama could kill fossil fuels overnight with a nuclear dash for thorium" 13 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., The Telegraph, UK 29 August 2010
- ^ (PDF). NASA. October 2009. 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2014.
- ^ International Atomic Energy Agency. (PDF). 4 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2014.
- ^ Mathieu (2006). (PDF). Progress in Nuclear Energy. 48 (7): 664-79. arXiv:nucl-ex/0506004v1 $2. doi:10.1016/j.pnucene.2006.07.005. 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2013.
- ^ Nelson, Andrew T. (Sep–Oct 2012). . Bulletin of the Atomic Scientists. 68 (5): 33-44. doi:10.1177/0096340212459125. 4 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2013.
- ^ . 5 Aralık 2012. 27 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2014.
- ^ . Bulletin of the Atomic Scientists. 6 Ağustos 2018. 6 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2018.
- ^ . zdnet.com. 2 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021.
- ^ . ZDnet. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021.
- ^ . 27 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Sahin (2006). "Investigation of CANDU reactors as a thorium burner". Energy Conversion and Management. 47 (13–14): 1661. doi:10.1016/j.enconman.2005.10.013.
- ^ . www2.gnb.ca. 13 Temmuz 2018. 9 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2018.
- ^ Global News. 9 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2018.
- ^ . www.neimagazine.com. 7 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
- ^ a b c d . 25 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2021 – www.youtube.com vasıtasıyla.
- ^ . sg.news.yahoo.com. 14 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
- ^ a b Ben Turner (24 Haziran 2021). . Live Science. 8 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2021.
- ^ . New Atlas (İngilizce). 20 Temmuz 2021. 25 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2021.
- ^ . IEEE Spectrum (İngilizce). 4 Ağustos 2021. 5 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2021.
- ^ . World Nuclear News. . 9 Ağustos 2022. 9 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2022.
- ^ Katusa (16 Şubat 2012). . Forbes. s. 2. 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2014.
- ^ Saurav (12 Aralık 2017), , neimagazine.com, 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 1 Temmuz 2018
- ^ YouTube'da "India's experimental Thorium Fuel Cycle Nuclear Reactor [NDTV Report video] 2010, 7 minutes
- ^ Maseeh Rahman (1 Kasım 2011). . Mumbai: Guardian. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2012.
- ^ . Physorg.com. 1 Ekim 2010. 17 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2012.
- ^ Chalmers (2010). "Enter the thorium tiger". Physics World. 23 (10): 40-45. doi:10.1088/2058-7058/23/10/35. ISSN 2058-7058.
- ^ Special Correspondent (1 Temmuz 2013). . The Hindu. 11 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2013.
- ^ . pib.gov.in. 27 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
- ^ . 2011. s. 89. ISBN . 4 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2016.
- ^ . Nuclear Engineering International. 7 Nisan 2017. 12 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2017.
- ^ . The Economic Times. 22 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2016.
- ^ . The Economic Times. 19 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
- ^ Jaideep A. Prabhu (3 Kasım 2015). . The Hindu. 3 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2016.
- ^ . 11 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021.
- ^ Israel21c News Service, 11 October 2010
- ^ Rebecca (30 Ağustos 2010). . Popsci.com. 14 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2013.
- ^ Mike (24 Mart 2011). . Friends of the Earth UK. 7 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Friedman, John S., Bulletin of the Atomic Scientists, September 1997 pp. 19–20
- ^ Paul, Corey (8 Eylül 2016). . OA Online. 27 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2019.
- ^ Lobsenz, George (23 Şubat 2006). (PDF). The Energy Daily. 17 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ . 24 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2018 – www.youtube.com vasıtasıyla.
- ^ (PDF). ss. 45 (table 8), 97 (ref 78). 4 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2014.
- ^ (PDF). 4 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2013.
- ^ Banerjee (25 Kasım 2016). (PDF). . 111 (10): 1607-23. doi:10.18520/cs/v111/i10/1607-1623. 2 Haziran 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2018.
- ^ Vijayan (28 Ağustos 2015). . . 85 (3): 539-54. doi:10.1007/s12043-015-1070-0. 7 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Toryum bazli nukleer enerji uretimi oncul element toryumdan uretilen izotop uranyum 233 un nukleer bolunmesiyle beslenir Bir toryum yakit cevrimi toryum bollugu ustun fiziksel ve nukleer yakit ozellikleri ve azaltilmis nukleer atik uretimi dahiluranyum yakit cevrimine gore cesitli potansiyel avantajlar sunabilir Toryum yakitinin bir avantaji dusuk silahlanma potansiyelidir buyuk olcude toryum reaktorlerinde tuketilen uranyum 233 232 ve plutonyum 238 izotoplarini silah haline getirmek zordur toryum ornegi Nukleer bilimci Ralph W Moir ve Edward Teller otuz yillik bir kapatmanin ardindan toryumun fizibilitesini inceledi ve toryum arastirmalarinin yeniden baslatilmasi ve bir prototip tesisin insa edilmesini onerdiler 1999 ile 2024 arasinda dunyadaki faal durumdaki toryum reaktorlerinin sayisi sifirdan bir avuc arastirma reaktorune bir elektrik santrali olarak kullanilmak uzere tam olcekli toryum bazli reaktorler uretmeye yonelik ticari planlara yukseldi Savunucular toryumun yeni nesil temiz ve guvenli nukleer enerji gelistirmenin anahtari olduguna inaniyor 2011 yilinda Georgia Institute of Technology deki bir grup bilim insani toryuma dayali gucu insanligin olumsuz cevresel etkisinin buyuk bir bolumunu cozen gercekten surdurulebilir enerji kaynaklarina giden 1000 yili askin bir cozum veya kaliteli bir dusuk karbonlu kopru olarak degerlendirdi Bununla birlikte toryum gucunun gelistirilmesi onemli bir baslangic maliyetlerine sahiptir Genel olarak besleyici reaktorlerin gelistirilmesi endiseleri artiracaktir Toryumun Nukleer reaktorlerde nukleer yakit olarak kullanilacagi birkac toryum reaktoru insa edildi Bu reaktorlerden birisine Cinde Cin Fizik enstitusu tarafindan deneysel isletme izni verildi Tarih1960 larda Oak Ridge Ulusal Laboratuvari nda erken toryum bazli MSR nukleer reaktor Ikinci Dunya Savasi sonrasinda elektrik uretimi icin uranyum bazli nukleer reaktorler insa edildi Bunlarin tasarimi ayni zamanda nukleer silahlar malzemesi ureten tasarimlara benziyordu Bu donemde Amerika Birlesik Devletleri hukumeti ayrica toryumu notronlarla bombardiman ederek olusturulan bolunebilir malzeme olan U 233 yakitini kullanan deneysel bir prototip erimis tuz reaktoru MSR insa etti Oak Ridge Ulusal Laboratuvari nda insa edilen MSRE reaktoru 1965 ten 1969 a kadar yaklasik 15 000 saat kritik bir sekilde calisti 1968 de Nobel odullu ve plutonyumun kasifi Glenn Seaborg halka acik sekilde baskani oldugu Atom Enerjisi Komisyonu na toryum bazli reaktorun basariyla gelistirildigi ve test edildigini duyurdu ABD hukumeti 1973 te uranyum yonunde kara vererek toryumla ilgili nukleer arastirmalari buyuk olcude durdurdu Sebepler uranyum yakitli reaktorlerin daha verimli olmasi arastirmanin kanitlanmasi ve toryum uretiminin ticari bir nukleer endustrinin gelisimini desteklemeye yetersiz oldugunun dusunulmesiydi Bilim yazari Richard Martin Oak Ridge de yonetici olan ve birincil olarak yeni reaktorden sorumlu olan nukleer fizikci Alvin Weinberg in daha guvenli toryum reaktorlerinin gelistirilmesini savundugu icin yonetici olarak isini kaybettigini belirtiyor Weinberg in kendisi bu donemi soyle hatirliyor Kongre Uyesi acikca benden bikmisti ve sonunda agzindan kacirdi Alvin eger reaktorlerin guvenliginden endise ediyorsan o zaman bence senin icin nukleer enerjiyi birakma zamanin gelmis olabilir sustum Ancak tarzim tavrim ve gelecege dair algimin artik AEC icindeki guclerle uyumlu olmadigi benim icin acikti Martin Weinberg in potansiyel olarak guvenli nukleer enerjiyi askeri kullanimlar icin feda etme konusundaki isteksizliginin onu emekli olmaya zorladigini acikliyor Weinberg toryumu sifir erime riski olan tamamen yeni bir reaktor turunde kullanabileceginizi fark etti ekibi calisan bir reaktor ve 18 yillik gorev suresinin geri kalanini gecirdi toryumu ulusun atomik guc cabasinin kalbi yapmaya calisiyor O kaybetti Uranyum reaktorleri coktan kurulmustu ve ABD nukleer programinin fiilen baskani uranyumla calisan nukleer tesislerdeki plutonyumun bomba yapmasini istedi Giderek daha fazla kenara itilen Weinberg sonunda 1973 te zorla ihrac edildi Toryum nukleer enerjisinin belgelenmis tarihine ragmen bugunun nukleer uzmanlarinin cogu bundan habersizdir Chemical amp Engineering News e gore bilim adamlari da dahil olmak uzere cogu insan elementi bilmiyordu reaktor teknolojisi ve toryum enerjisini bilmeden nukleerde doktora sahibi olmak mumkundu Nukleer fizikci Victor J Stenger bunu ilk kez 2012 de ogrendi Son zamanlarda boyle bir alternatifin 2 Dunya Savasi ndan beri elimizde oldugunu ancak silah uygulamalari olmadigi icin takip edilmedigini ogrenmek beni sasirtti Eski NASA bilim adami ve toryum uzmani Kirk Sorensen de dahil olmak uzere digerleri toryumun izlenmeyen alternatif yol oldugu konusunda hemfikir Sorensen e gore bir belgesel roportaji sirasinda ABD arastirmasini 1974 te durdurmamis olsaydi muhtemelen 2000 civarinda enerji bagimsizligini elde edebilecekti 18 Mayis 2022 ABD Senatosu yasa tasarisi S 4242 de Toryum erimis tuz reaktorlerinin gelisimini desteklemek icin uranyum 233 un korunmasi ve depolanmasini saglayan bir yasa tasarisi Thoryum Enerji Guvenligi Yasasi uygulamaya sokuldu FaydalarBolluk Toryum yer kabugunda uranyumdan uc kat daha fazla ve neredeyse kursun ve galyum kadar boldur Thorium Energy Alliance yalnizca Amerika Birlesik Devletleri nde ulkeye 1000 yili askin bir sure mevcut enerji seviyesinde guc saglamaya yetecek kadar toryum oldugunu tahmin ediyor Evans Pritchard Amerika nadir toprak metal madenciliginin yan urunu olarak tonlarcasini topraga gomdu diyor 99 3 verimli U 238 ve 0 7 daha degerli bolunebilir U 235 ten olusan uranyuma kiyasla toryumun neredeyse tamami verimli Th 232 dir Bombalar icin uygun degil Bir toryum reaktorunun yan urunlerinden pratik bir nukleer bomba yapmak zordur Toryum uranyum gibi bolunebilir degildir toryum cekirdekleri ayrilma ve patlamaya baslamaz Alvin Radkowsky ye gore bir toryum reaktorunun plutonyum uretim hizi standart bir reaktorunkinin yuzde 2 sinden daha az ve izotopik icerigi onu nukleer bir patlama icin uygunsuzdur Birkac uranyum 233 bombasi test edildi ancak uranyum 232 nin varligi uranyum 233 u iki sekilde zehirleme egilimindeydi uranyum 232 den gelen yogun radyasyon malzemenin islenmesini zorlastiriyor ve uranyum 232 olasi on patlamaya yol aciyordu Uranyum 232 yi uranyum 233 ten ayirmanin cok zor oldugu da ortaya cikti ancak daha yeni lazer izotop ayirma teknikleri bu islemi kolaylastirabilirdi Daha az nukleer atik Sivi florur toryum reaktorunde yakit olarak toryum kullanildiginda cok daha az iki kat nukleer atik olusur diyor Moir ve Teller Bu buyuk olcekli veya uzun sureli depolama ihtiyacini ortadan kaldirir Cinli bilim adamlari tehlikeli atigin uranyumdan bin kat daha az olacagini iddia ediyorlar Ortaya cikan atigin radyoaktivitesi mevcut nukleer atigin sogumasi icin gereken on binlerce yilla karsilastirildiginda yalnizca bir veya birkac yuz yil sonra guvenli seviyelere duser Bununla birlikte aktivasyon ve fisyon urunlerinin uretimi toryum ve uranyum bazli yakit cevrimleri arasinda buyuk olcude benzerdir Daha az reaksiyon baslatma bileseni Moir ve Teller a gore bir ureme reaktoru bir kez calistirildiginda toryum disinda baska bir yakita ihtiyac duymaz kendi yakitinin cogunu veya tamamini uretir Yetistirme reaktorleri en az tukettikleri kadar bolunebilir malzeme uretirler Ote yandan ureme olmayan reaktorler reaksiyonu surdurmek icin uranyum 235 veya plutonyum gibi ek bolunebilir malzeme gerektirir Silah seviyesinde plutonyum toplaniyor Toryum yakit cevrimi dusuk radyo toksisite atiklariyla uzun vadeli nukleer enerji uretmenin potansiyel bir yoludur Ek olarak toryuma gecis silah sinifi plutonyum WPu veya sivil plutonyumun yakilmasi yoluyla yapilabilecektir Zenginlestirme gerekmez Tum dogal toryum yakit olarak kullanilabildiginden pahali yakit zenginlestirmeye gerek yoktur Ancak ayni sey uranyum plutonyum dongusunde verimli bir yakit olarak U 238 icin de gecerlidir Yeterlik CERN den Avrupa Nukleer Arastirma Orgutu Nobel odullu Carlo Rubbia ihtiyac duyulan toryum miktarini komurle karsilastirarak bir ton toryumun 200 ton uranyum veya 3 500 000 ton komur kadar enerji uretebilecegini tahmin ediyor Basarisiz onlemler Sivi florur toryum reaktorleri erimeye dayanikli olacak sekilde tasarlanmistir Reaktorun altindaki eriyebilir bir tapa elektrik kesintisi durumunda veya sicakliklar belirli bir siniri asarsa eriyerek guvenli depolama icin yakiti bir yer alti tankina bosaltir Madencilik Toryum madenciligi uranyum madenciliginden daha guvenli ve verimlidir Toryum cevheri monazit genellikle kendi cevherinde bulunan uranyum yuzdesinden daha yuksek toryum konsantrasyonlari icerir Bu toryumu daha uygun maliyetli ve cevreye daha az zarar veren bir yakit kaynagi yapar Radon seviyelerinin potansiyel olarak zararli olabilecegi yer alti uranyum madenlerinin aksine maden acik bir ocak oldugu ve havalandirma gerektirmediginden toryum madenciligi uranyum madenciliginden daha kolay ve az tehlikelidir Potansiyel faydalarin bazilarini ozetleyen Martin genel gorusunu su sekilde sunuyor Toryum temiz ve etkili bir sekilde sinirsiz bir guc kaynagi saglayabilir ve ayni zamanda halkin tum endiselerini giderebilir silahlarin cogalmasi radyoaktif kirlilik zehirli atik ve hem maliyetli hem de islenmesi karmasik olan yakit 13Moir ve Teller 2004 yilinda tavsiye ettikleri prototipin maliyetinin 1 milyar dolarin oldukca altinda ve isletme maliyetlerinin muhtemelen yilda 100 milyon dolar civarinda olacagini ve bunun sonucunda bircok kisi tarafindan kullanilabilen buyuk olcekli bir nukleer enerji plani olacagini tahmin ettiler DezavantajlariBazi uzmanlar toryumun olasi dezavantajlarina dikkat cekiyor Termal bir notron spektrumunda ureme yavastir ve kapsamli yeniden isleme gerektirir Yeniden islemenin uygulanabilirligi hala dogrulanmamistir Isletme ve devlet destegi gerektiren onemli ve pahali test analiz ve lisanslama calismalari gerekecektir Atom Bilim Adamlari Bulteni mevcut su sogutmali reaktorlerde toryum yakitinin kullanimina iliskin 2012 tarihli bir raporda bunun cok buyuk bir yatirim gerektirecegini ve net bir getiri saglamayacagini one surdu Imalat ve yeniden isleme geleneksel kati yakit cubuklarini kullanmaktan daha yuksek maliyetlidir Toryum reaktorlerde kullanilmak uzere isinlandiginda gama isinlari yayan uranyum 232 yi yapar Bu isinlama islemi protaktinyum 233 un cikarilmasiyla biraz degistirilebilir Protaktinyum 233 un bozunmasi daha sonra nukleer silahlarda kullanilmak uzere uranyum 232 yerine uranyum 233 u yaratacak ve toryumu cift amacli bir yakit haline getirecektir TaraftarlarFizikte Nobel odullu ve CERN in eski direktoru Carlo Rubbia uzun zamandir toryum hayrani Rubbia ya gore Siddetli bir sekilde devam edebilmek icin nukleer enerji derinden degistirilmelidir Uluslararasi Atom Enerjisi Ajansi nin eski genel muduru Hans Blix Toryum yakiti uranyum yakitindan kaynaklanan atiklardan daha kucuk hacimli daha az toksik ve cok daha az uzun omurlu atiklara yol acar dedi Guc projeleriToryum bazli nukleer reaktorlerin ozellikle sivi florur toryum reaktorunun LFTR arastirma ve gelistirmesi MSR tasarimi Amerika Birlesik Devletleri Birlesik Krallik Almanya Brezilya Hindistan Endonezya Cin Fransa Cekya Japonya Rusya Kanada Israil Danimarka ve Hollanda da surduruluyor 2013 te Avrupa Nukleer Arastirma Orgutu CERN tarafindan nukleer atik uretmeyen alternatif bir nukleer teknoloji olarak toryuma odaklanan konferans da dahil olmak uzere 32 kadar ulkeden uzmanlarla konferanslar duzenleniyor Uluslararasi Atom Enerjisi Ajansi nin eski baskani Hans Blix gibi taninmis uzmanlar yeni nukleer enerji teknolojisine yonelik destegin genisletilmesi cagrisinda bulunuyor Kanada CANDU reaktorleri toryum kullanma kapasitesine sahiptir ve Thorium Power Canada 2013 yilinda Sili ve Endonezya icin toryum enerji projeleri gelistirmeyi planlamis ve onermistir Sili ye onerilen 10 MW demo reaktoru gunde 20 milyon litre kapasiteli bir tuzdan arindirma tesisine guc saglamak icin kullanilabilir 2018 de New Brunswick Energy Solutions Corporation Moltex Energy nin kucuk moduler reaktor teknolojisi uzerinde arastirma ve gelistirme uzerinde calisacak nukleer arastirma kumesine katildigini duyurdu Cin Cin Bilimler Akademisi nin 2011deki yillik konferansinda Cin in toryum MSR teknolojisinde bir arastirma ve gelistirme projesi baslattigi duyuruldu Ek olarak Cin in eski lideri Jiang Zemin in oglu Dr Jiang Mianheng Tennessee deki Oak Ridge Ulusal Laboratuvari nda gizli gorusmelerinde bir toryum delegasyonuna liderlik etti ve 2013 un sonlarina dogru Cin Oak Ridge ile resmen ortaklik kurdu Dunya Nukleer Dernegi Ocak 2011 de Cin Bilimler Akademisi nin teknoloji uzerinde tum fikri mulkiyet haklarini elde etmeyi umarak dunyanin en buyuk ulusal cabasina sahip oldugunu iddia ederek Ar Ge programini acikladigini belirtiyor Martin e gore Cin bunu tek basina yapma niyetini acikca ortaya koydu ve Cin in dunyadaki nadir toprak minerallerinin cogu uzerinde zaten bir tekele sahip oldugunu da sozlerine ekledi Mart 2014 te mevcut duman krizi nin ana nedeni haline gelen komur yakitli enerjiye guvenmeleri nedeniyle calisan bir reaktor yaratma konusundaki asil hedeflerini 25 yildan 10 yila indirdiler Gecmiste hukumet enerji kitligi nedeniyle nukleer enerjiye ilgi duyuyordu Projede calisan bir bilim adami olan Profesor Li Zhong Sis nedeniyle simdi daha fazla ilgileniyorlar dedi Bu kesinlikle bir yaris diye ekledi 2012 nin baslarinda Cin in Bati ve Rusya tarafindan uretilen bilesenleri kullanarak 2015 ve 2017 yilina kadar 400 milyon butce ve 400 isci ile bir arastirma tipi erimis tuz reaktoru biri erimis tuz sogutmali cakil yatagi reaktoru olmak uzere iki prototip yapmayi planladigi bildirildi Cin ayrica yakit olarak toryum ve uranyum kullanan gelismis CANDU reaktorleri gelistirmek icin Kanadali bir nukleer teknoloji sirketi ile bir anlasma imzaladi 2019 a kadar Gobi colunde reaktorlerden ikisi yapim asamasindaydi ve 2025 civarinda tamamlanmasi bekleniyor Cin Biri 2 MW prototip veya erimis tuz sogutmali bir reaktor olan toryum reaktorlerini 2030 yilina kadar ticari kullanima sokmayi umuyor bakin 24 Haziran 2021 itibariyla Cin Gobi erimis tuz reaktorunun Eylul 2021 de baslayan testlerle programa gore tamamlanacagini bildirdi Yeni reaktor Cin lideri Xi Jinping in Cin i 2060 yilina kadar sifir karbon yapma hedefinin bir parcasidir Cin dunyanin ilk ticari toryum reaktorunu 2030 yilina kadar tamamlamayi umuyor ve Bati Cin in dusuk nufuslu colleri ve ovalarinin yani sira Cin in Kusak ve Yol Girisimi ne dahil olan 30 a kadar ulkede daha fazla toryum santrali insa etmeyi planliyor Agustos 2022 de Cin Ekoloji ve Cevre Bakanligi Sangay Uygulamali Fizik Enstitusu ne SINAP LF1 icin devreye alma planinin onaylandigini bildirdi Almanya 1980 ler Alman THTR 300 bolunebilir yakit olarak toryumu fertil ve oldukca zenginlestirilmis U 235 yi yakit olarak kullanan prototip bir ticari elektrik santraliydi Toryum yuksek sicaklik reaktoru olarak adlandirilsa da cogunlukla U 235 bolundu THTR 300 her biri 6 santimetre 2 4 inc capinda uranyum 235 ve toryum 232 yakit parcaciklari gomulu yaklasik 670 000 kuresel yakit kompaktindan olusan bir cakil yatakli reaktor cekirdegine sahip helyum sogutmali yuksek sicaklikli bir reaktordu Maliyet mekanik ve diger nedenlerle kapatilmadan once 1980 lerin sonunda 432 gun boyunca Almanya nin sebekesine guc sagladi Hindistan Hindistan dunyadaki en buyuk toryum kaynagina sahiptir Hindistan 2050 yilina kadar elektrik ihtiyacinin 30 kadarini toryum yoluyla karsilamayi ongoruyor Hindistan in Mumbai kentindeki Bhabha Atom Arastirma Merkezi BARC Subat 2014 te yakit olarak toryum yakan ve buna Gelismis Agir Su Reaktoru AHWR adini veren bir yeni nesil nukleer reaktor icin son tasarimlarini sundu Reaktorun operator olmadan 120 gun calisabilecegini tahmin ettiler 2017 nin sonlarina dogru cekirdek reaktor fiziginin dogrulanmasi devam ediyordu Atom Enerjisi Komisyonu baskani Dr RK Sinha ya gore Bu cogu ithal edilen fosil yakitlara olan bagimliligi azaltacak ve iklim degisikligiyle mucadelede kuresel cabalara buyuk bir katki saglayacak Dogal guvenligi nedeniyle benzer tasarimlarin Mumbai veya Delhi gibi kalabalik sehirlerin icinde kurulmasini bekliyorlar Hindistan hukumeti cogu toryum bazli 62 reaktorun 2025 yilina kadar faaliyete gecmesini bekliyor Hindistan toryuma dayali nukleer enerjiye odaklanmak icin ayrintili finanse edilmis hukumet onayli bir plana sahip dunyadaki tek ulkedir Ulke su anda elektriginin 2 den azini nukleer enerjiden geri kalani ise komur 60 hidroelektrik 16 diger yenilenebilir kaynaklar 12 ve dogal gazdan 9 aliyor Elektriginin yaklasik 25 ini nukleer enerjiden uretmeyi planliyor 2009 da Hindistan Atom Enerjisi Komisyonu baskani Hindistan in ekonomik emellerini karsilamak icin genis toryum kaynaklarina dayali olarak enerji bagimsiz olma konusunda uzun vadeli bir hedefi oldugunu soyledi Hindistan Haziran 2012 nin sonlarinda ilk ticari hizli reaktorunun tamamlanmak uzere oldugunu duyurdu Hindistan Atom Enerjisi Komisyonu eski Baskanlari toryumu bolunebilir malzemeye donusturmek icin teknoloji gelistirmekte zorluk oldugunu belirtti Toryumu uranyum yerine kullanma vizyonu 1950 lerde fizikci Homi Bhabha tarafindan ortaya atildi Hindistan in ilk ticari hizli besleme reaktoru 500 MWe Prototip Hizli Uretme Reaktoru PFBR Tamil Nadu Kalpakkam daki Indira Gandhi Atom Arastirma Merkezi nde tamamlanmak uzeredir Temmuz 2013 itibariyla PFBR nin ana ekipmani kurulmustu ve cevresel konumlara sahte yakitlarin yuklenmesi devam ediyordu 2013 yilinda Hindistan in 300 MWe AHWR sinin basincli agir su reaktoru aciklanmayan bir yere insa edilmesi kararlastirildi Tasarim Th 232 den U 233 u besleyen reaktor dereceli plutonyum ile bir baslangic ongoruyor Bundan sonra toryum tek yakit olacaktir 2017 itibariyla tasarim dogrulamanin son asamalarindaydi Gecikmeler PFBR nin hizmete alinmasini Eylul 2016 ya erteledi ancak Hindistan in uzun vadeli nukleer enerji uretimi taahhudu 2015 te belirtilmemis tipte reaktorler icin on yeni tesisin onaylanmasiyla vurgulaniyor Hindistan in dusuk uranyum rezervleri ve uretim kapasitesi nedeniyle birincil bolunebilir malzemenin tercihen plutonyum tedariki sorunlu olabilir Endonezya Endonezya Enerji ve Maden Kaynaklari Bakanligi nin bir kurulusu olan P3Tek TMSR 500 adli bir toryum erimis tuz reaktorunu inceledi Calisma bir ThorCon TMSR 500 insa etmenin Endonezya nin nukleer enerji guvenligi ve performansina iliskin duzenlemelerini karsilayacagini bildirdi Israil Mayis 2010 da Israil deki Negev Ben Gurion Universitesi nden ve New York taki Brookhaven Ulusal Laboratuvari ndan arastirmacilar kendi kendini idame ettirebilen yani hafif su reaktorunde uranyum ile mumkun olmayan yaklasik ayni miktarda yakit ureten ve tuketen toryum reaktorlerinin gelistirilmesi konusunda isbirligi yapmaya basladilar Japonya Haziran 2012 de Japon kamu kurulusu Chubu Electric Power toryumu gelecekteki olasi enerji kaynaklarindan biri olarak gordugunu yazdi Norvec 2012 nin sonlarinda Norvec ozel sektorune ait Thor Energy hukumet ve Westinghouse ile isbirligi icinde mevcut bir nukleer reaktorde toryum kullanacak dort yillik bir deneme duyurdu 2013 yilinda Aker Solutions proton hizlandirici tabanli bir toryum nukleer santralinin tasarimi icin Nobel Odullu fizikci Carlo Rubbia dan patent satin aldi Birlesik Krallik Britanya da toryuma dayali nukleer santraller uzerine arastirmalari tesvik eden veya inceleyen bir kurulus Alvin Weinberg Vakfi dir Lordlar Kamarasi uyesi Bryony Worthington Ingiltere nin enerji planlarini degistirebilecek unutulmus yakit olarak adlandirdigi toryumu tanitiyor Bununla birlikte 2010 yilinda Birlesik Krallik Ulusal Nukleer Laboratuvari NNL kisa ve orta vadede toryum yakit dongusunun su anda oynayacak bir rolu olmadigi cunku teknik olarak olgunlasmamis oldugu ve belirgin faydalari olmayan onemli bir finansal yatirim ve risk gerektirir diyor ve faydalarin abartili oldugunu belirtiyor Friends of the Earth UK arastirmayi bir yedek secenek olarak yararli goruyor Amerika Birlesik Devletleri Amerika nin Gelecegine Iliskin Mavi Kurdele Komisyonu Amerika Birlesik Devletleri Enerji Bakani na sunulan Ocak 2012 raporunda toryum kullanan bir erimis tuz reaktorunun de onerildigini belirtiyor Ayni ay ABD Enerji Bakanligi nin bir MSR kullanan toryum bazli nukleer enerji tasarimlari konusunda Cin ile sessizce isbirligi yaptigi bildirildi Bazi uzmanlar ve politikacilar toryumun ABD nin nukleer geleceginin temel diregi olmasini istiyor Donemin Senatorleri Harry Reid ve Orrin Hatch ORNLarastirmasini canlandirmak icin 250 milyon dolarlik federal arastirma fonunun kullanilmasini desteklediler Pennsylvania Shippingport taki dunyanin ikinci tam olcekli atomik elektrik santralinin bas tasarimcisi Alvin Radkowsky 1997 de yaratici bir atilim olarak kabul edilen toryum bazli bir reaktor olusturmak icin ortak bir ABD ve Rusya projesi kurdu 1992 de Israil in Tel Aviv kentinde yerlesik bir profesorken toryum reaktorleri insa etmek icin Washington DC yakinlarinda ABD sirketi Thorium Power Ltd yi kurdu Amerika Birlesik Devletleri Teksas Odessa yakinlarinda onerilen lt sup id mwAe8 gt HT3R lt sup gt arastirma projesinin birincil yakiti seramik kapli toryum boncuklari olacaktir onerilen isletme tarihi 2015 Baskanlik Ozgurluk Madalyasi sahibi Richard L Garwin ve Georges Charpak toryuma dayali nukleer enerjinin arastirma potansiyeli hakkinda Megavatlar ve Megatonlar 2001 s 153 63te ileri tavsiyeler veriyor Toryum kaynaklariDunya toryum rezervleri 2007 Ulke ton Hindistan 980 000 25 1Avustralya 489 000 18 7ABD 400 000 15 3Turkiye 344 000 13 2Brezilya 302 000 11 6Venezuela 300 000 11 5Norvec 132 000 5 1Misir 100 000 3 8Rusya 75 000 2 9Gronland Danimarka 54 000 2 1Kanada 44 000 1 7Guney Afrika 18 000 0 7Diger ulkeler 33 000 1 2Dunya Toplami 2 610 000 100 0 Toryum cogunlukla yaklasik 12 ye kadar ortalama olarak 6 7 nadir toprak fosfat minerali iceren monazit ile bulunur Dunya monazit kaynaklarinin yaklasik 12 milyon ton oldugu tahmin ediliyor ve bunun ucte ikisi Hindistan in guney ve dogu kiyilarindaki agir mineral kum yataklarinda bulunuyor Diger bazi ulkelerde onemli yataklar vardir tablo Monazit iyi bir REE nadir toprak elementleri kaynagidir ancak monazitlerin uretilmesi yan urun olarak uretilen radyoaktif toryumun suresiz olarak depolanma gereksinimi yuzunden ekonomik degildir Toryuma dayali enerji santralleri buyuk olcekte benimsenirse Dunyanin toryum ihtiyaci yaninda daha degerli REE ler monazitlerin rafine edilmesiyle karsilanabilir Makul olarak garanti edilen rezervlere RAR ve tahmini ek toryum rezervlerine EAR iliskin baska bir tahmin OECD NEA Nuclear Energy Trends in Nuclear Fuel Cycle Paris Fransa 2001 den alinmistir Ton cinsinden IAEA Tahminleri tablosuna bakin Ton cinsinden IAEA Tahminleri 2005 Ulke RAR Th ToprakHindistan 519 000 21Avustralya 489 000 19ABD 400 000 13Turkiye 344 000 11Venezuela 302 000 10Brezilya 302 000 10Norvec 132 000 4Misir 100 000 3Rusya 75 000 2Gronland 54 000 2Kanada 44 000 2Guney Afrika 18 000 1Diger ulkeler 33 000 2Dunya Toplami 2 810 000 100 Yukaridaki rakamlar rezervlerdir ve bu haliyle su ana kadar envantere alinan ve cari piyasa fiyatlarindan cikarilabilecegi tahmin edilen yuksek konsantrasyonlu yataklardaki toryum miktarini ifade eder Dunya nin 3 1019 tonluk kabugunda milyonlarca kat daha fazla toryum yaklasik 120 trilyon ton toryum ve orta konsantrasyonlarda daha az ama cok buyuk miktarlarda toryum var Kanitlanmis rezervler bir maden kaynaginin gelecekteki toplam arzinin iyi bir gostergesidir Reaktor turleriDunya Nukleer Birligi ne gore yedi tip reaktor toryum yakiti kullanabilir Alti bir noktada hizmete girdi Agir su reaktorleri PHWR ler Gelismis Agir Su Reaktoru AHWR Sulu Homojen Reaktorler AHR ler agir su cozeltisinde asili halde dogal olarak bulunan uranyum ve toryumu kabul edebilen sivi yakitli bir tasarim olarak onerilmistir AHR ler insa edildi ve IAEA reaktor veri tabanina gore yedi tanesi su anda arastirma reaktoru olarak calisiyor Kaynar hafif su reaktorleri BWR ler Basincli hafif su reaktorleri PWR ler Sivi florur toryum reaktorleri LFTR ler dahil olmak uzere erimis tuz reaktorleri MSR ler Erimis tuz uretici reaktorler veya MSBR ler daha bolunebilir malzeme uretmek icin toryum kullanir Yuksek sicaklikli gaz sogutmali reaktorler HTR ler Hizli notron reaktorleri FNR ler Hizlandirici tahrikli reaktorler ADS Ayrica bakinizHizlandirici gudumlu kritik alti reaktor Nesil IV reaktoru Hindistan in uc asamali nukleer enerji programi Toryum kaynaklarina gore ulkelerin listesinotlar A nuclear reactor consumes certain specific to produce energy Currently the most common types of nuclear reactor fuel are Kaynakca a b c d e Moir Ralph W and Teller Edward Thorium fuelled Reactor Using Molten Salt Technology Journal of Nuclear Technology September 2005 Vol 151 This article was Teller s last published after his death in 2003 a b Cooper 2011 Should We Consider Using Liquid Fluoride Thorium Reactors for Power Generation Environmental Science 45 15 6237 38 doi 10 1021 es2021318 PMID 21732635 Arsivlenmis kopya 3 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Haziran 2023 https www ntv com tr teknoloji cinde ilk toryum reaktoru icin isletim izni verildi ejXbPgVCkEq0Bbt8ZVDqFw yalin URL Humphrey 1 Aralik 2018 Renewable and Sustainable Energy Reviews 97 259 275 doi 10 1016 j rser 2018 08 019 8 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Mayis 2021 www sciencedirect com vasitasiyla Martin Richard Uranyum Son Yuzyilda Yeni Yesil Nukleer Nukleer Guc Toryum a Girin 26 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wired dergisi 21 Aralik 2009 Mitch Jacoby 16 Kasim 2009 Chemical amp Engineering News 87 46 ss 44 46 24 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mayis 2020 Stenger Victor J 9 Ocak 2012 LFTR Uzun Vadeli Bir Enerji Cozumu Huffington Post 22 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Temmuz 2012 a b c d e f g Martin Richard Superfuel Thorium the Green Energy Source for the Future Palgrave Macmillan 2012 Sorensen Kirk 18 May 2022 Thorium Energy Security Act released 4 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Goswami D Yogi ed The CRC Handbook of Mechanical Engineering Second Edition CRC Press 2012 pp 7 45 R Everett 2004 Introduction to Weapons of Mass Destruction Radiological Chemical and Biological Hoboken NJ John Wiley amp Sons s 85 ISBN 978 0 471 46560 7 a b PDF 8 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi a b World Nuclear Association 4 Subat 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF International Atomic Energy Agency May 2005 4 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Aralik 2021 Evans Pritchard Ambrose Obama could kill fossil fuels overnight with a nuclear dash for thorium 13 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Telegraph UK 29 August 2010 PDF NASA October 2009 28 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 27 Ekim 2014 International Atomic Energy Agency PDF 4 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 27 Ekim 2014 Mathieu 2006 PDF Progress in Nuclear Energy 48 7 664 79 arXiv nucl ex 0506004v1 2 doi 10 1016 j pnucene 2006 07 005 8 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 11 Subat 2013 Nelson Andrew T Sep Oct 2012 Bulletin of the Atomic Scientists 68 5 33 44 doi 10 1177 0096340212459125 4 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Ocak 2013 5 Aralik 2012 27 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Subat 2014 Bulletin of the Atomic Scientists 6 Agustos 2018 6 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Agustos 2018 zdnet com 2 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2021 ZDnet 26 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2021 27 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Sahin 2006 Investigation of CANDU reactors as a thorium burner Energy Conversion and Management 47 13 14 1661 doi 10 1016 j enconman 2005 10 013 www2 gnb ca 13 Temmuz 2018 9 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Ekim 2018 Global News 9 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Ekim 2018 www neimagazine com 7 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Mayis 2021 a b c d 25 Agustos 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2021 www youtube com vasitasiyla sg news yahoo com 14 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Mayis 2021 a b Ben Turner 24 Haziran 2021 Live Science 8 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Agustos 2021 New Atlas Ingilizce 20 Temmuz 2021 25 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Eylul 2021 IEEE Spectrum Ingilizce 4 Agustos 2021 5 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Eylul 2021 World Nuclear News 9 Agustos 2022 9 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2022 Katusa 16 Subat 2012 Forbes s 2 29 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Kasim 2014 Saurav 12 Aralik 2017 neimagazine com 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi erisim tarihi 1 Temmuz 2018 YouTube da India s experimental Thorium Fuel Cycle Nuclear Reactor NDTV Report video 2010 7 minutes Maseeh Rahman 1 Kasim 2011 Mumbai Guardian 12 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Mart 2012 Physorg com 1 Ekim 2010 17 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Mart 2012 Chalmers 2010 Enter the thorium tiger Physics World 23 10 40 45 doi 10 1088 2058 7058 23 10 35 ISSN 2058 7058 Special Correspondent 1 Temmuz 2013 The Hindu 11 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Ekim 2013 pib gov in 27 Subat 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Mayis 2021 2011 s 89 ISBN 978 1 118 04347 9 4 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Ekim 2016 Nuclear Engineering International 7 Nisan 2017 12 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2017 The Economic Times 22 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Ocak 2016 The Economic Times 19 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Mayis 2021 Jaideep A Prabhu 3 Kasim 2015 The Hindu 3 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Ocak 2016 11 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Mayis 2021 Israel21c News Service 11 October 2010 Rebecca 30 Agustos 2010 Popsci com 14 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Eylul 2013 Mike 24 Mart 2011 Friends of the Earth UK 7 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b Friedman John S Bulletin of the Atomic Scientists September 1997 pp 19 20 Paul Corey 8 Eylul 2016 OA Online 27 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Kasim 2019 Lobsenz George 23 Subat 2006 PDF The Energy Daily 17 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi 24 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Nisan 2018 www youtube com vasitasiyla PDF ss 45 table 8 97 ref 78 4 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 23 Ocak 2014 PDF 4 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Mart 2013 Banerjee 25 Kasim 2016 PDF 111 10 1607 23 doi 10 18520 cs v111 i10 1607 1623 2 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 10 Mart 2018 Vijayan 28 Agustos 2015 85 3 539 54 doi 10 1007 s12043 015 1070 0 7 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mayis 2020