Bu madde, ; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur.Haziran 2023) ( |
Tuat veya Touat adındaki bölge, orta Cezayir'de bir dizi küçük vaha içeren doğal bir çöl bölgesidir.Geçmişte vahalar, Sahra'yı geçen kervanlar için önemliydi.
Tuat | |
---|---|
Rakım | 260 m |
Coğrafya
Tuat,Grand Erg Occidental'ın güneyinde,Erg Chech'in doğusunda ve Tademaït Platosu'nun güneybatısında yer alır.Wadi Saoura'nın devamı olan Wadi Messaoud'un doğu kenarı boyunca uzanan bir dizi küçük vaha içerir.Vahalar 160 metrelik bir mesafe boyunca uzanıyor.Kuzeyde Bouda ilçesinden güneyde Reggane'ye kadar km. Bölgedeki en büyük kasaba Adrar'dır, 20 Bouda'nın km güney doğusunda.Adrar, 1900 yılında Fransızlar tarafından fethinden sonra kurulmuş ve 2002 yılında 43.903 nüfusa sahipti Her bir vahayla ilişkili ksour(tekil ksar veya gsar ) adı verilen küçük duvarlı köyler vardır.Çoğu terk edilmiş olan bazı hisarlar da(kasbahlar ) vardır.
Bölgede neredeyse hiç yağış yok ve tarım, 600.000'den fazla yer kaplayan muazzam bir akifer olan gelen yeraltı suyuna bağlı.km 2,Cezayir, Libya ve Tunus'un bazı kısımlarını kapsayan bir bölge.Continental Intercalary,Moskova ve Senomaniyen dönemleri arasında biriken gözenekli bir kumtaşı tabakasıdır.Kuzey Batı Sahra Akifer Sisteminin(NWSAS) iki akiferinin daha derinini oluşturur. Tuat Kıta Arası'nın güney batı sınırında yer alır ve burada akifer sadece 2-6 yüzeyin altında m.
Vahalar,4.500 kişilik bir alanda 700.000-800.000 hurma ağacı(Phoenix dactylifera ) hektar içerir. Palmiye bahçeleri bir sisgara sistemi ile sulanmaktadır.Bunlar, vadinin yakınındaki alçak zeminden yakındaki yüksek zeminin altında uzanan akifere hafif bir yokuş yukarı eğimle inşa edilmiş bir tünelden oluşan geleneksel yerçekimi toplama sistemleridir.Her 10–20'de bir dikey erişim delikleri Tünel boyunca havalandırma sağlar ve inşaat ve bakımı kolaylaştırır. Çoğu sisgaranın uzunluğu bir kilometreden fazladır. Tipik olarak 2L/sn ve 3 L/sn arasında akış hızları sağlarlar.1963'te Tuat bölgesi 531 sisgara içeriyordu ve bunlardan sadece 358'i çalışıyordu. Toplam kombine akış hızı yaklaşık 2000 L/sn. Foggaraların yapımı ve bakımı pahalıdır.Çöktüklerinde genellikle tamir edilmezler.Bunun yerine, dikey kuyular ve elektrikli pompalar kullanılarak su elde ediliyor ve tahılın merkezi eksenli bir sulama sistemi kullanılarak yetiştirilmesine olanak sağlıyor.Tek bir kuyu 30 sağlayabilir L/s - 50 L/s su.
Suya ek olarak,Tuat'ın altındaki kaya doğal gaz cepleri içerir. Cezayir devletine ait petrol şirketi Sonatrach,bu gaz rezervlerini kullanmak için yabancı şirketlerle ortak girişimlerde işbirliği yapıyor.Sonatrach ve Çin Ulusal Petrol ve Gaz Arama ve Geliştirme Şirketi (CNODC),40 yaşındaki Sbaa köyü yakınlarında bir rafineri inşa etti.Adrar'ın km kuzeyinde.Bu 2006 yılında faaliyete geçti.Gaz de France (GDF Suez) ve Total liderliğindeki ayrı projelerin her ikisinin de 2013 yılında gaz tedarik etmeye başlaması planlanıyor.Hassi R'Mel'e bağlanmak için bir boru hattı inşa ediliyor.
Tuat'ın kuzeyinde benzer bir bölge olan yer alır ve hurma ağaçlarının bulunduğu vahaları sisgaralarla sulanır.En büyük şehir olan Timimun,162 Adrar'ın km kuzey doğusunda yer alır.
Tarihi
Tuat vahaları, Tanezruft yolunun kuzey ucunda yer almaları nedeniyle Sahra-ötesi ticarette önemlidir.Reggane, Gao kasabasının 1150 km kuzeyinde ve Timbuktu'dan benzer bir uzaklıkta yer alır. Sudan'dan gelen kervanlar kuzeye,Sijilmasa veya Tlemcen gibi kasabalara doğru devam eder.
İlk Arap coğrafyacılardan hiçbiri vahalardan bahsetmez ancak Bouda bölgesinin bir köyünde bulunan bir mezar taşında 1329 tarihli İbranice bir yazıt bulunduğundan Yahudilerin erken bir tarihte vahalarda yaşadıkları anlaşılmaktadır.
Tuat'a en eski yazılı referans İbn Battuta'ya aittir.1353'te bugünkü Nijer'deki Takedda'dan Sahra'yı geçtikten sonra 1390'da Bouda'yı ziyaret etti (1390 km). İçinde 600 cariye bulunan büyük bir kervanla seyahat etti.Şöyle yazdı:"Sonra Tuwāt'ın en büyük köylerinden biri olan Buda'ya vardık.Arazisi kum ve tuzlalardan oluşmaktadır.İyi olmayan pek çok hurması var ama halkı onları Sicilmāsa hurmasına tercih ediyor.Orada ekim yok, yağ yok, yağ yok. Buraya sadece akşam diyarından petrol ithal edilir. Halkının yiyeceği hurma ve çekirgedir.Bunlar onlarda çoktur; hurma gibi depolarlar ve yemek için kullanırlar.Güneş doğmadan onları avlamaya çıkarlar, çünkü o vakitler soğuktan uçmazlar." İbn Battuta, Buda'da birkaç gün kaldıktan sonra bir kervanla Sijilmasa'ya devam etti.
Bouda'nın yanı sıra Sijilmasa,Timbuktu ve Gao,Abraham Cresques'in 1375 Katalan Atlası'nda işaretlenmiştir.Bir noktada Bouda terk edildi ve bölgenin ana ksour'u olarak Tamentit ile değiştirildi.Tamentit daha merkezi bir konumdaydı ve belki de savunması daha kolaydı. Arap coğrafyacı ve tarihçi İbn Haldun (1332'de Tunus'ta doğdu,1406'da Mısır'da öldü),kendisinin ziyaret etmediği bir yer olan Tuat'ı Kitab al-'Ibar'da şöyle anlatıyor:
Anavatanlarından biri Sijilmāsa'nın güneyinde üç aşamada yatıyor ve adı Tuwāt.Batıdan doğuya dizilmiş 200 qusur'dan oluşur ve bunlardan en doğusu Tamanțīt olarak adlandırılır,günümüzde Mağrip ile Sudan'ın Māli ülkesi arasında gidip gelen tüccarlar için gelişen bir yer ve bir hareket noktasıdır. . . Bu qusurların en batısındaki Budā kasabası,Mālī bölgesinin ileri karakolu olan Wālātan için hareket noktasıydır.Ancak Sūs çölünden gelen bedevi Araplar,eşkıyalık eylemlerine başlayınca terk edildi.Karayolu ve kervanları taciz etmek.Orayı terk ettiler ve Tamanțīt yoluyla Sudan topraklarına giden yolu izlediler.
Gerçekte Adrar'ın 540 olduğunu unutmayın.Sijilmasa'nın 540 km güneydoğusunda,İbn Haldun'un bahsettiği üç aşamadan oldukça fazladır.Ayrıca vahalar batıdan doğuya değil,kuzey-kuzeybatıdan güney-güneydoğuya doğru sıralanmıştır.
Tuat hakkında daha fazla bilgiyi 1447'de İtalyan Antonio Malfante'nin 'Tueto'dan Cenova'daki bir tüccara yazdığı Latince bir mektuptan öğreniyoruz.Malfante, Tamentit olduğuna inanılan bir köyü anlatıyor: "Bu bölge, tüccarların mallarını satmak için geldikleri Moors ülkesinin bir pazarıdır: altın buraya taşınır ve kıyıdan gelenler tarafından satın alınır.Burası De Amament [Tamentit] ve burada pek çok zengin adam var.Bununla birlikte, genellik çok fakirdir, çünkü beslendikleri tarihler dışında hiçbir şey ekmezler ve hiçbir şey hasat etmezler.Az bulunan ve çok pahalı olan iğdiş edilmiş deve etinden başka et yemezler."Yahudi nüfusu hakkında da şu yorumu yapar:"Burada iyi bir hayat süren çok sayıda Yahudi var çünkü onlar,Allah'ın koruması altındalar.Her biri kendi müvekkillerini savunan birkaç yönetici.Böylece çok güvenli bir sosyal statüye sahip olurlar.Ticaret onların ellerindedir ve birçoğuna büyük bir güvenle güvenilmelidir."
Tlemcen Ziyyani hanedanının Sultanı II. Ebu Hammu (1359-1389),iyi karşılandığı Gourara bölgesine sığındı.Padişah, Tlemcen'i Timimoun'daki bir sebkha yakınlarındaki bir ksarda("Gourara'nın Başkenti" olarak anılır)Merinidlerden geri almadan önce bir süre orada kaldı,söz konusu ksar hala padişahın Tal n Hammu adını taşıyor.Aşiret ittifakları yoluyla Ziyyaniler, Touat üzerinde belirli bir etkiye sahipti.
15. yüzyılın başlarından itibaren Tlemcen Krallığı ile bölge arasındaki siyasi ilişkiler kurulmuştur.Legion of Honor'un Fransız subayı Alfred Georges Paul Martin tarafından aktarılan bir Touati kaynağına göre,belirli bir el-Amuri tarafından yazılan bir metin,1435'te bir grup göçebeye(Ouled Ali İbn Hariz) ve Yahudilere karşı çıkan bir çatışmayı anlatıyor.Tamantit'in,Göçebeler veresiye bazı hurmalar satın aldılar ve ödemeyi reddettiler.Çatışmayı sonlandılar.
1490 civarında,Tlemcen'den bir Maliki alimi olan Muhammed el-Maghili tarafından teşvik edilen Tamentit'in Müslüman nüfusu,Yahudi sinagogunu yok etti ve Yahudileri başka bir yere taşınmaya zorladı.
1583 ile 1588 yılları arasında Fas sultanı Ahmed el-Mansur'un güçleri Tuat ve Gourara vahalarının kontrolünü ele geçirdi.Bölge siyasi olarak Fas'a bağımlı kaldı ancak Alevi sultanlarının egemenliği neredeyse nominal hale geldi.
Touat bölgesindeki Taflilelt kabilelerinin seferlerinin ardından, vahanın ileri gelenleri Cezayir Dey'inin müdahale etmesi için yalvardı.Dey, göçebeleri tehdit eden mektuplar yazdı ve bir yıl sonra 1579'da gelen bir sefer gönderdi.Cezayir Dey'i tarafından gönderilen birlikler,diğer vahalara keşif birlikleri göndererek Tiberchrine harabelerine yerleştiler.Sonra kuzeye döndü.Touat-Gourara,Tlemcen Cezayir naipliği tarafından ilhak edildiğinden beri Cezayir beyini çağırdı,vahaların ileri gelenleri hangi makama başvurmaları gerektiğini biliyorlardı.
1830'dan önce Touat,Cezayir Dey'ine haraç ödedi.
1890'larda Fransız yönetimi ve ordusu,Fransızların Cezayir'e gelişinden önce yüzyıllar boyunca Fas İmparatorluğu'nun bir parçası olan Touat,Gourara ve ilhakı için çağrıda bulundu. Ancak Fransız askeri,seramikçi ve İslambilimci Alfred Le Chatelier'e göre Touat,tarihin hiçbir anında Fas'ın bir parçası olmamıştı.Fez ve Marakeş hükümdarları Touat'ın kontrolünü hiçbir zaman fiilen ele geçirmediler,bölge sakinleri onlara birkaç yıldan fazla bağımlı olmadılar.Her fırsatta bağımsızlıklarını tasdik edecekler ve kendilerini herhangi bir dini kölelikten kurtaracaklardı.
Aït Atta konfederasyonunun Aït Ounbgui khams'ının bir kısmı olan karşı Fransız 19. Kolordu Oran ve Cezayir tümenlerine silahlı bir ile çatışma karşı çıktı.Çatışma,Touat-Gourara-Tidikelt kompleksinin 1901'de Fransa tarafından Cezayir'e ilhak edilmesiyle sona erdi.
Fransız yönetimi altında bölge "Territoire des oasis sahariennes " olarak biliniyordu.1903 yılında yerel kabilelerin iletişim hatlarına yönelik saldırıları,Fransız birliklerinin ciddi kayıplar vermesine neden oldu.Kabileleri cezalandırmak için Figuig kasabası, 8 Haziran'da Fransızlar tarafından bombalandı.Takip eden 2 Eylül'de bir göçebe çetesi , El Mungar adlı bir yerde Taghit'e giden bir konvoyun refakatçisine saldırdı.Savaşı yedi saatten fazla sürdürdükten sonra,Fransızlar takviye edildi ve saldırganları geri çekildi.115 savaşçıdan Fransızlar 38'i öldü ve 47'si yaralandı. Konumlarını sağlamlaştırmak için Fransız yetkililer,vahaları taşıma yolları ve demiryolları ile Cezayir Sahra'ya uygun şekilde bağlamaya karar verdiler.
Bakınız
Notlar
- ^ "Répartition des sièges des assemblées populaires communales: 01 — Wilaya d'Adrar" (PDF), Journal Officiel de la République Algérienne (Fransızca), 47, 2002, 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 14 Mayıs 2023
- ^ a b c d Dubost & Moguedet 1998.
- ^ Sokona & Diallo 2008.
- ^ Kassir 1983.
- ^ Khadraoui 2007.
- ^ Algeria: Country Analysis Brief (PDF), , 17 Kasım 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 28 Kasım 2010
- ^ a b Hunwick 2003.
- ^ Berger 1903.
- ^ a b c Hunwick 2006.
- ^ a b c d Levtzion & Hopkins 2000.
- ^ The Travels of Ibn Battutah. Londra: Picador. 2002. s. 294. ISBN .
- ^ a b Crone 1937.
- ^ a b "Tlemcen-Touat-Tombouctou : un réseau transsaharien de diffusion du mālikisme (fin viii/xive-xi/xviie siècle)". Revue des Mondes Musulmans et de la Méditerranée (141): 141259-141479. 18 Aralık 2018. doi:10.4000/remmm.9963. 14 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi – Open Edition Journals vasıtasıyla. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ a b c Les oasis du Gourara Sahara algérien Fondation des ksour (Fransızca). Isd. August 2001. ss. 17, 106, 124. ISBN . Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Hunwick 1985.
- ^ Dunn 1977. Dunn cites Martin 1923.
- ^ Mémoires de la Société bourguignonne de géographie et d'histoire (Fransızca). Impr. Darantiere (Dijon). 1896. s. 91. 14 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2023.
- ^ Frank E. Trout, Morocco's Boundary in the Guir-Zousfana River Basin 23 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in: African Historical Studies, Vol. 3, No. 1 (1970), pp. 37-56, Publ. Boston University African Studies Center: « The Algerian-Moroccan conflict can be said to have begun in the 1890s when the administration and military in Algeria called for annexation of the Touat-Gourara-Tidikelt, a sizable expanse of Saharan oases that was nominally a part of the Moroccan Empire (...) The Touat-Gourara-Tidikelt oases had been an appendage of the Moroccan Empire, jutting southeast for about 750 kilometers into the Saharan desert »
- ^ Frank E. Trout, Morocco's Saharan Frontiers, Droz (1969), p.24 () : « The Gourara-Touat-Tidikelt complex had been under Moroccan domination for many centuries prior to the arrival of the French in Algeria »
- ^ Questions sahariennes Touat, Châamba, Touareg. Mission dans le Sud Algerien juin-août 1890 (Fransızca). 1890. s. 6. 14 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2023. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Claude Lefébure, Ayt Khebbach, impasse sud-est. L'involution d'une tribu marocaine exclue du Sahara 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in: Revue de l'Occident musulman et de la Méditerranée, N°41-42, 1986. Désert et montagne au Maghreb. pp. 136-157: « les Divisions d'Oran et d'Alger du 19e Corps d'armée n'ont pu conquérir le Touat et le Gourara qu'au prix de durs combats menés contre les semi-nomades d'obédience marocaine qui, depuis plus d'un siècle, imposaient leur protection aux oasiens »
- ^ Dunn 1977.
- ^ kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Tuat". Encyclopædia Britannica (11. bas.). Cambridge University Press. Önceki cümlelerden bir veya daha fazlası artık
Kaynakça
- "Une inscription juive du Touat", Comptes rendus des séances de l'Académie des Inscriptions et Belles-Lettres (Fransızca), 47 (3), 1903, ss. 235-239, doi:10.3406/crai.1903.19383 Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(). - Crone, G.R., (Ed.) (1937), The Voyages of Cadamosto and other documents on Western Africa in the second half of the fifteenth century, Londra: Hakluyt Society.
- "Un patrimoine menacé: les foggaras du Touat", Sécheresse (Fransızca), 9 (2), 1998, ss. 117-122.
- Resistance in the Desert: Moroccan responses to French Imperialism 1881-1912, Londra: Croom Helm, 1977, ISBN Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(). Google Preview. - "Al-Mahîlî and the Jews of Tuwât: the demise of a community", Studia Islamica, 61 (61), 1985, ss. 155-183, doi:10.2307/1595412 Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(). - Timbuktu and the Songhay Empire: Al-Sadi's Tarikh al-Sudan down to 1613 and other contemporary documents, Leiden: Brill, 2003, ISBN Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(). - Jews of a Saharan oasis: elimination of the Tamantit community, Princeton NJ: Marcus Wiener, 2006, ISBN Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(). Google: Preview. - "Exploitabilité des eaux souterraines du Gourara-Touat (Sahara Nord-Occidental - Algérie)" (PDF), International Association of Hydrological Sciences (IAHS) Publication (Fransızca), 142 (1), 1983, ss. 149-158, 13 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 14 Mayıs 2023 Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(). - La foggara dans les Oasis du Touat-Gourara et de Tidikelt (PDF) (Fransızca), République Algérienne, Ministère des Ressources en Eau, Agence de Bassin Hydrographique Sahara, 2007, 19 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(). - Hopkins, J.F.P., (Ed.) (2000), Corpus of Early Arabic Sources for West Africa, New York, NY: Marcus Weiner Press, ISBN r eksik
|soyadı1=
(). First published in 1981. - Quatre siècle d'histoire marocaine, au Sahara de 1504 à 1902, au Maroc de 1894 à 1912. D'après archives et documentations indigènes (Fransızca), Paris: F. Alcan, 1923 Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(). - Les Juifs au Sahara : le Touat au Moyen Age (Fransızca), Paris: CNRS Éditions, 1994 Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(). - Diallo, O.S., (Ed.) (2008), The North-Western Aquifer System: Joint management of a trans-border water basin. Synthesis Collection 1 (PDF), Tunis: (OSS), 27 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi r eksik
|soyadı1=
().
İleri okumalar
- Villages désertés et structures agraires anciennes du Touat-Gourara (Sahara algérien) (Fransızca), Paris: Arts et métiers graphiques, 1972 Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(). - Sahara algérien (Fransızca), Paris: Librairie Armand Colin, 1908 Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(). - À la frontière du Maroc. Les Oasis Sahariennes (Gourara-Touat-Tidikelt) (Fransızca), Alger: L'Imprimerie Algérienne, 1908 Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(). - "Tuwat", Encyclopaedia of Islam 2nd Ed. Vol. 10, Leiden: Brill, 2000, ss. 757-758 Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(). - Reise durch Marokko, Uebersteigung des grossen Atlas, Exploration der Oasen von Tafilet, Tuat und Tidikelt, und Reise durch die grosse Wüste über Rhadames nach Tripoli (Almanca), Bremen: J. Kühtmann, 1868 Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
(). - Touat, Sahara et Soudan : étude géographique, politique, économique et militaire (Fransızca), Paris: Société d'Éditions Scientifiques, 1891, 15 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 14 Mayıs 2023 Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
().
Ek Linkler
- Wikimedia Commons'ta Touat ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
- Les Zénètes du Gourara d’hier à aujourd’hui 25 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca) About the Gourara region which lies to the north of Tuat.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde oksuz maddedir zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmis bir baglanti yoktur Lutfen ilgili maddelerden bu sayfaya baglanti vermeye calisin Haziran 2023 Tuat veya Touat adindaki bolge orta Cezayir de bir dizi kucuk vaha iceren dogal bir col bolgesidir Gecmiste vahalar Sahra yi gecen kervanlar icin onemliydi TuatRakim260 mTuat Cezayir lt img gt adrar lt img gt Regganesinif notpageimage Cezayir deki Tuat in konumu bolgenin guney sinirinda yer alirken kuzey sinirina yakindir CografyaTuat Grand Erg Occidental in guneyinde Erg Chech in dogusunda ve Tademait Platosu nun guneybatisinda yer alir Wadi Saoura nin devami olan Wadi Messaoud un dogu kenari boyunca uzanan bir dizi kucuk vaha icerir Vahalar 160 metrelik bir mesafe boyunca uzaniyor Kuzeyde Bouda ilcesinden guneyde Reggane ye kadar km Bolgedeki en buyuk kasaba Adrar dir 20 Bouda nin km guney dogusunda Adrar 1900 yilinda Fransizlar tarafindan fethinden sonra kurulmus ve 2002 yilinda 43 903 nufusa sahipti Her bir vahayla iliskili ksour tekil ksar veya gsar adi verilen kucuk duvarli koyler vardir Cogu terk edilmis olan bazi hisarlar da kasbahlar vardir Bolgede neredeyse hic yagis yok ve tarim 600 000 den fazla yer kaplayan muazzam bir akifer olan gelen yeralti suyuna bagli km 2 Cezayir Libya ve Tunus un bazi kisimlarini kapsayan bir bolge Continental Intercalary Moskova ve Senomaniyen donemleri arasinda biriken gozenekli bir kumtasi tabakasidir Kuzey Bati Sahra Akifer Sisteminin NWSAS iki akiferinin daha derinini olusturur Tuat Kita Arasi nin guney bati sinirinda yer alir ve burada akifer sadece 2 6 yuzeyin altinda m Vahalar 4 500 kisilik bir alanda 700 000 800 000 hurma agaci Phoenix dactylifera hektar icerir Palmiye bahceleri bir sisgara sistemi ile sulanmaktadir Bunlar vadinin yakinindaki alcak zeminden yakindaki yuksek zeminin altinda uzanan akifere hafif bir yokus yukari egimle insa edilmis bir tunelden olusan geleneksel yercekimi toplama sistemleridir Her 10 20 de bir dikey erisim delikleri Tunel boyunca havalandirma saglar ve insaat ve bakimi kolaylastirir Cogu sisgaranin uzunlugu bir kilometreden fazladir Tipik olarak 2L sn ve 3 L sn arasinda akis hizlari saglarlar 1963 te Tuat bolgesi 531 sisgara iceriyordu ve bunlardan sadece 358 i calisiyordu Toplam kombine akis hizi yaklasik 2000 L sn Foggaralarin yapimi ve bakimi pahalidir Coktuklerinde genellikle tamir edilmezler Bunun yerine dikey kuyular ve elektrikli pompalar kullanilarak su elde ediliyor ve tahilin merkezi eksenli bir sulama sistemi kullanilarak yetistirilmesine olanak sagliyor Tek bir kuyu 30 saglayabilir L s 50 L s su Suya ek olarak Tuat in altindaki kaya dogal gaz cepleri icerir Cezayir devletine ait petrol sirketi Sonatrach bu gaz rezervlerini kullanmak icin yabanci sirketlerle ortak girisimlerde isbirligi yapiyor Sonatrach ve Cin Ulusal Petrol ve Gaz Arama ve Gelistirme Sirketi CNODC 40 yasindaki Sbaa koyu yakinlarinda bir rafineri insa etti Adrar in km kuzeyinde Bu 2006 yilinda faaliyete gecti Gaz de France GDF Suez ve Total liderligindeki ayri projelerin her ikisinin de 2013 yilinda gaz tedarik etmeye baslamasi planlaniyor Hassi R Mel e baglanmak icin bir boru hatti insa ediliyor Tuat in kuzeyinde benzer bir bolge olan yer alir ve hurma agaclarinin bulundugu vahalari sisgaralarla sulanir En buyuk sehir olan Timimun 162 Adrar in km kuzey dogusunda yer alir TarihiTuat vahalari Tanezruft yolunun kuzey ucunda yer almalari nedeniyle Sahra otesi ticarette onemlidir Reggane Gao kasabasinin 1150 km kuzeyinde ve Timbuktu dan benzer bir uzaklikta yer alir Sudan dan gelen kervanlar kuzeye Sijilmasa veya Tlemcen gibi kasabalara dogru devam eder Ilk Arap cografyacilardan hicbiri vahalardan bahsetmez ancak Bouda bolgesinin bir koyunde bulunan bir mezar tasinda 1329 tarihli Ibranice bir yazit bulundugundan Yahudilerin erken bir tarihte vahalarda yasadiklari anlasilmaktadir Tuat a en eski yazili referans Ibn Battuta ya aittir 1353 te bugunku Nijer deki Takedda dan Sahra yi gectikten sonra 1390 da Bouda yi ziyaret etti 1390 km Icinde 600 cariye bulunan buyuk bir kervanla seyahat etti Soyle yazdi Sonra Tuwat in en buyuk koylerinden biri olan Buda ya vardik Arazisi kum ve tuzlalardan olusmaktadir Iyi olmayan pek cok hurmasi var ama halki onlari Sicilmasa hurmasina tercih ediyor Orada ekim yok yag yok yag yok Buraya sadece aksam diyarindan petrol ithal edilir Halkinin yiyecegi hurma ve cekirgedir Bunlar onlarda coktur hurma gibi depolarlar ve yemek icin kullanirlar Gunes dogmadan onlari avlamaya cikarlar cunku o vakitler soguktan ucmazlar Ibn Battuta Buda da birkac gun kaldiktan sonra bir kervanla Sijilmasa ya devam etti Bouda nin yani sira Sijilmasa Timbuktu ve Gao Abraham Cresques in 1375 Katalan Atlasi nda isaretlenmistir Bir noktada Bouda terk edildi ve bolgenin ana ksour u olarak Tamentit ile degistirildi Tamentit daha merkezi bir konumdaydi ve belki de savunmasi daha kolaydi Arap cografyaci ve tarihci Ibn Haldun 1332 de Tunus ta dogdu 1406 da Misir da oldu kendisinin ziyaret etmedigi bir yer olan Tuat i Kitab al Ibar da soyle anlatiyor Anavatanlarindan biri Sijilmasa nin guneyinde uc asamada yatiyor ve adi Tuwat Batidan doguya dizilmis 200 qusur dan olusur ve bunlardan en dogusu Tamanțit olarak adlandirilir gunumuzde Magrip ile Sudan in Mali ulkesi arasinda gidip gelen tuccarlar icin gelisen bir yer ve bir hareket noktasidir Bu qusurlarin en batisindaki Buda kasabasi Mali bolgesinin ileri karakolu olan Walatan icin hareket noktasiydir Ancak Sus colunden gelen bedevi Araplar eskiyalik eylemlerine baslayinca terk edildi Karayolu ve kervanlari taciz etmek Orayi terk ettiler ve Tamanțit yoluyla Sudan topraklarina giden yolu izlediler Gercekte Adrar in 540 oldugunu unutmayin Sijilmasa nin 540 km guneydogusunda Ibn Haldun un bahsettigi uc asamadan oldukca fazladir Ayrica vahalar batidan doguya degil kuzey kuzeybatidan guney guneydoguya dogru siralanmistir Tuat hakkinda daha fazla bilgiyi 1447 de Italyan Antonio Malfante nin Tueto dan Cenova daki bir tuccara yazdigi Latince bir mektuptan ogreniyoruz Malfante Tamentit olduguna inanilan bir koyu anlatiyor Bu bolge tuccarlarin mallarini satmak icin geldikleri Moors ulkesinin bir pazaridir altin buraya tasinir ve kiyidan gelenler tarafindan satin alinir Burasi De Amament Tamentit ve burada pek cok zengin adam var Bununla birlikte genellik cok fakirdir cunku beslendikleri tarihler disinda hicbir sey ekmezler ve hicbir sey hasat etmezler Az bulunan ve cok pahali olan igdis edilmis deve etinden baska et yemezler Yahudi nufusu hakkinda da su yorumu yapar Burada iyi bir hayat suren cok sayida Yahudi var cunku onlar Allah in korumasi altindalar Her biri kendi muvekkillerini savunan birkac yonetici Boylece cok guvenli bir sosyal statuye sahip olurlar Ticaret onlarin ellerindedir ve bircoguna buyuk bir guvenle guvenilmelidir Tlemcen Ziyyani hanedaninin Sultani II Ebu Hammu 1359 1389 iyi karsilandigi Gourara bolgesine sigindi Padisah Tlemcen i Timimoun daki bir sebkha yakinlarindaki bir ksarda Gourara nin Baskenti olarak anilir Merinidlerden geri almadan once bir sure orada kaldi soz konusu ksar hala padisahin Tal n Hammu adini tasiyor Asiret ittifaklari yoluyla Ziyyaniler Touat uzerinde belirli bir etkiye sahipti 15 yuzyilin baslarindan itibaren Tlemcen Kralligi ile bolge arasindaki siyasi iliskiler kurulmustur Legion of Honor un Fransiz subayi Alfred Georges Paul Martin tarafindan aktarilan bir Touati kaynagina gore belirli bir el Amuri tarafindan yazilan bir metin 1435 te bir grup gocebeye Ouled Ali Ibn Hariz ve Yahudilere karsi cikan bir catismayi anlatiyor Tamantit in Gocebeler veresiye bazi hurmalar satin aldilar ve odemeyi reddettiler Catismayi sonlandilar 1490 civarinda Tlemcen den bir Maliki alimi olan Muhammed el Maghili tarafindan tesvik edilen Tamentit in Musluman nufusu Yahudi sinagogunu yok etti ve Yahudileri baska bir yere tasinmaya zorladi 1583 ile 1588 yillari arasinda Fas sultani Ahmed el Mansur un gucleri Tuat ve Gourara vahalarinin kontrolunu ele gecirdi Bolge siyasi olarak Fas a bagimli kaldi ancak Alevi sultanlarinin egemenligi neredeyse nominal hale geldi Touat bolgesindeki Taflilelt kabilelerinin seferlerinin ardindan vahanin ileri gelenleri Cezayir Dey inin mudahale etmesi icin yalvardi Dey gocebeleri tehdit eden mektuplar yazdi ve bir yil sonra 1579 da gelen bir sefer gonderdi Cezayir Dey i tarafindan gonderilen birlikler diger vahalara kesif birlikleri gondererek Tiberchrine harabelerine yerlestiler Sonra kuzeye dondu Touat Gourara Tlemcen Cezayir naipligi tarafindan ilhak edildiginden beri Cezayir beyini cagirdi vahalarin ileri gelenleri hangi makama basvurmalari gerektigini biliyorlardi 1830 dan once Touat Cezayir Dey ine harac odedi 1890 larda Fransiz yonetimi ve ordusu Fransizlarin Cezayir e gelisinden once yuzyillar boyunca Fas Imparatorlugu nun bir parcasi olan Touat Gourara ve ilhaki icin cagrida bulundu Ancak Fransiz askeri seramikci ve Islambilimci Alfred Le Chatelier e gore Touat tarihin hicbir aninda Fas in bir parcasi olmamisti Fez ve Marakes hukumdarlari Touat in kontrolunu hicbir zaman fiilen ele gecirmediler bolge sakinleri onlara birkac yildan fazla bagimli olmadilar Her firsatta bagimsizliklarini tasdik edecekler ve kendilerini herhangi bir dini kolelikten kurtaracaklardi Ait Atta konfederasyonunun Ait Ounbgui khams inin bir kismi olan karsi Fransiz 19 Kolordu Oran ve Cezayir tumenlerine silahli bir ile catisma karsi cikti Catisma Touat Gourara Tidikelt kompleksinin 1901 de Fransa tarafindan Cezayir e ilhak edilmesiyle sona erdi Fransiz yonetimi altinda bolge Territoire des oasis sahariennes olarak biliniyordu 1903 yilinda yerel kabilelerin iletisim hatlarina yonelik saldirilari Fransiz birliklerinin ciddi kayiplar vermesine neden oldu Kabileleri cezalandirmak icin Figuig kasabasi 8 Haziran da Fransizlar tarafindan bombalandi Takip eden 2 Eylul de bir gocebe cetesi El Mungar adli bir yerde Taghit e giden bir konvoyun refakatcisine saldirdi Savasi yedi saatten fazla surdurdukten sonra Fransizlar takviye edildi ve saldirganlari geri cekildi 115 savascidan Fransizlar 38 i oldu ve 47 si yaralandi Konumlarini saglamlastirmak icin Fransiz yetkililer vahalari tasima yollari ve demiryollari ile Cezayir Sahra ya uygun sekilde baglamaya karar verdiler BakinizTaznatit diliNotlar Repartition des sieges des assemblees populaires communales 01 Wilaya d Adrar PDF Journal Officiel de la Republique Algerienne Fransizca 47 2002 8 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF erisim tarihi 14 Mayis 2023 a b c d Dubost amp Moguedet 1998 Sokona amp Diallo 2008 Kassir 1983 Khadraoui 2007 Algeria Country Analysis Brief PDF 17 Kasim 2010 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi erisim tarihi 28 Kasim 2010 a b Hunwick 2003 Berger 1903 a b c Hunwick 2006 a b c d Levtzion amp Hopkins 2000 The Travels of Ibn Battutah Londra Picador 2002 s 294 ISBN 9780330418799 a b Crone 1937 a b Tlemcen Touat Tombouctou un reseau transsaharien de diffusion du malikisme fin viii xive xi xviie siecle Revue des Mondes Musulmans et de la Mediterranee 141 141259 141479 18 Aralik 2018 doi 10 4000 remmm 9963 14 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Open Edition Journals vasitasiyla Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim a b c Les oasis du Gourara Sahara algerien Fondation des ksour Fransizca Isd August 2001 ss 17 106 124 ISBN 9789042909243 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Hunwick 1985 Dunn 1977 Dunn cites Martin 1923 Memoires de la Societe bourguignonne de geographie et d histoire Fransizca Impr Darantiere Dijon 1896 s 91 14 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2023 Frank E Trout Morocco s Boundary in the Guir Zousfana River Basin 23 Mayis 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi in African Historical Studies Vol 3 No 1 1970 pp 37 56 Publ Boston University African Studies Center The Algerian Moroccan conflict can be said to have begun in the 1890s when the administration and military in Algeria called for annexation of the Touat Gourara Tidikelt a sizable expanse of Saharan oases that was nominally a part of the Moroccan Empire The Touat Gourara Tidikelt oases had been an appendage of the Moroccan Empire jutting southeast for about 750 kilometers into the Saharan desert Frank E Trout Morocco s Saharan Frontiers Droz 1969 p 24 9782600044950 The Gourara Touat Tidikelt complex had been under Moroccan domination for many centuries prior to the arrival of the French in Algeria Questions sahariennes Touat Chaamba Touareg Mission dans le Sud Algerien juin aout 1890 Fransizca 1890 s 6 14 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2023 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Claude Lefebure Ayt Khebbach impasse sud est L involution d une tribu marocaine exclue du Sahara 24 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi in Revue de l Occident musulman et de la Mediterranee N 41 42 1986 Desert et montagne au Maghreb pp 136 157 les Divisions d Oran et d Alger du 19e Corps d armee n ont pu conquerir le Touat et le Gourara qu au prix de durs combats menes contre les semi nomades d obedience marocaine qui depuis plus d un siecle imposaient leur protection aux oasiens Dunn 1977 Onceki cumlelerden bir veya daha fazlasi artik kamu mali olan bir yayindan alinan metni iceriyor Chisholm Hugh Ed 1911 Tuat Encyclopaedia Britannica 11 bas Cambridge University Press Kaynakca Une inscription juive du Touat Comptes rendus des seances de l Academie des Inscriptions et Belles Lettres Fransizca 47 3 1903 ss 235 239 doi 10 3406 crai 1903 19383 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Crone G R Ed 1937 The Voyages of Cadamosto and other documents on Western Africa in the second half of the fifteenth century Londra Hakluyt Society Un patrimoine menace les foggaras du Touat Secheresse Fransizca 9 2 1998 ss 117 122 Resistance in the Desert Moroccan responses to French Imperialism 1881 1912 Londra Croom Helm 1977 ISBN 0 85664 453 6 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Google Preview Al Mahili and the Jews of Tuwat the demise of a community Studia Islamica 61 61 1985 ss 155 183 doi 10 2307 1595412 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Timbuktu and the Songhay Empire Al Sadi s Tarikh al Sudan down to 1613 and other contemporary documents Leiden Brill 2003 ISBN 978 90 04 12560 5 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Jews of a Saharan oasis elimination of the Tamantit community Princeton NJ Marcus Wiener 2006 ISBN 1 55876 346 5 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Google Preview Exploitabilite des eaux souterraines du Gourara Touat Sahara Nord Occidental Algerie PDF International Association of Hydrological Sciences IAHS Publication Fransizca 142 1 1983 ss 149 158 13 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF erisim tarihi 14 Mayis 2023 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim La foggara dans les Oasis du Touat Gourara et de Tidikelt PDF Fransizca Republique Algerienne Ministere des Ressources en Eau Agence de Bassin Hydrographique Sahara 2007 19 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Hopkins J F P Ed 2000 Corpus of Early Arabic Sources for West Africa New York NY Marcus Weiner Press ISBN 1 55876 241 8 r eksik soyadi1 yardim First published in 1981 Quatre siecle d histoire marocaine au Sahara de 1504 a 1902 au Maroc de 1894 a 1912 D apres archives et documentations indigenes Fransizca Paris F Alcan 1923 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Les Juifs au Sahara le Touat au Moyen Age Fransizca Paris CNRS Editions 1994 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Diallo O S Ed 2008 The North Western Aquifer System Joint management of a trans border water basin Synthesis Collection 1 PDF Tunis OSS 27 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi r eksik soyadi1 yardim Ileri okumalarVillages desertes et structures agraires anciennes du Touat Gourara Sahara algerien Fransizca Paris Arts et metiers graphiques 1972 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Sahara algerien Fransizca Paris Librairie Armand Colin 1908 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim A la frontiere du Maroc Les Oasis Sahariennes Gourara Touat Tidikelt Fransizca Alger L Imprimerie Algerienne 1908 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Tuwat Encyclopaedia of Islam 2nd Ed Vol 10 Leiden Brill 2000 ss 757 758 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Reise durch Marokko Uebersteigung des grossen Atlas Exploration der Oasen von Tafilet Tuat und Tidikelt und Reise durch die grosse Wuste uber Rhadames nach Tripoli Almanca Bremen J Kuhtmann 1868 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Touat Sahara et Soudan etude geographique politique economique et militaire Fransizca Paris Societe d Editions Scientifiques 1891 15 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi erisim tarihi 14 Mayis 2023 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Ek LinklerWikimedia Commons ta Touat ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Les Zenetes du Gourara d hier a aujourd hui 25 Mayis 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Fransizca About the Gourara region which lies to the north of Tuat