Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli.Ocak 2021) () ( |
Bu maddenin daha doğru ve güvenilir bilgi sunması için güncellenmesi gerekmektedir. Daha fazla bilgi için bakınız. (Aralık 2022) |
Uçak gemisi, tam boy bir uçuş güvertesi ve uçağın taşınması, devreye alınması, konuşlandırılması ve kurtarılması gibi olanaklarla donatılmış, açık deniz hava üssü görevi gören bir savaş gemisidir. Uçak gemileri genellikle deniz kuvvetinin yerel üslere bağlı kalmadan hava gücünü dünya çapında olanak sağladıkları için filonun hattıharp gemisi konumundadır. Yirminci yüzyılın başlarında ortaya çıkan uçak gemileri, balonları konuşlandırmak için kullanılan ahşap gemilerden; çok sayıda avcı uçağı, saldırı uçağı, helikopter ve diğer uçak türlerini taşıyan savaş gemilerine dönüştü. Uçak gemilerinden sabit kanatlı savaş helikopteri ve bombardıman uçakları gibi daha ağır uçaklar fırlatılmış olsa da bu uçaklar tekrar başarılı bir şekilde bir uçak gemisine iniş yapamadı. Diplomatik ve taktiksel gücü, hareketliliği, özerkliği ve araçlarının çeşitliliği ile uçak gemisi genellikle modern savaş filolarının merkezinde yer alır. Taktik veya stratejik olarak, bir filonun amiral gemisi rolündeki zırhlı gemilerin yerini aldı. En büyük avantajlarından biri, uluslararası sularda yelken açarak, herhangi bir toprak egemenliğine müdahale etmemesi ve böylece üçüncü taraf ülkelerden üst uçuş izni alma ihtiyacını ortadan kaldırması, uçakların sürelerini ve transit mesafelerini azaltması ve dolayısıyla muharebe bölgesinde bulunma süresini önemli ölçüde artırmasıdır. Yeniliklerin de sayesinde dron uçak gemileri de üretilmeye başlandı.
Genel Özellikleri
- Hız, uçak gemileri için önemli bir varlıktır, çünkü dünyanın herhangi bir yerine hızlı bir şekilde yerleştirilmeleri gerekir ve düşman kuvvetleri tarafından tespit ve hedeflenmeden kaçınmak için yeterince hızlı olmalıdır. Nükleer denizaltılardan kaçınmak için 30 deniz milinden daha hızlı olmalılar.
- Uçak gemileri, çok fazla güverte odasına ihtiyaç duydukları için en büyük savaş gemileri arasındadır.
- Geleneksel olarak, bir uçak gemisinin en az güç projeksiyonu ve deniz kontrol görevleri yapabilen bir gemi olması gerekiyordu.
- Bir uçak gemisi hava muharebe grubunu verimli bir şekilde çalıştırılabilmelidir. Bu, sabit kanatlı jetlerin yanı sıra helikopterleri de ele alması gerektiği anlamına gelir. Bu, kısa kalkış / dikey iniş operasyonlarını desteklemek için tasarlanmış gemileri de içerir.
Tarihi
1900'lü yıllarda Wright kardeşlerin insanlı uçuşu keşfetmelerinden kısa bir süre sonra uçaklar gittikçe önem kazanmışlardır. Her yeni savaş aleti gibi başlangıçta hor görülen bu aletler, kullanışlılıkları kanıtlandıktan sonra sürekli daha fazla önem kazanmışlardır.
Ancak uçakların inişi ve kalkışı için gereken pistlerin sadece karada olması kullanımlarını kısıtlıyor, komutanlar için sorun çıkartıyordu. Ayrıca uçaklar, gemiler için de bir sorundu. Hem uçakları taşıyabilmek hem de düşman gemilerine karşı kullanabilmek için uçak gemileri icat edildi.
I. Dünya Savaşı
İlk uçak gemisi çalışmaları, I. Dünya Savaşı'ndan da eskiye dayanır. Çeşitli değişikliklere uğratılıp uçak gemisine dönüştürülen 'ya inen Eugene Ely böylelikle bir yeniliği gerçekleştirip tarihe geçiyordu (Kasım 1910).
Ancak ilk uçak gemisi unvanı HMS Ark Royal'a bahşedilmişti. Aslen bir ticaret gemisi olan bu gemi, 'da olduğu gibi çeşitli değişikliklere uğratılarak üzerine uçakların iniş ve kalkışlarını yapabileceği bir pist eklenmiştir. 1914'te denize inen bu gemi, I. Dünya Savaşında Çanakkale Cephesinde de bulunmuştur.
İlk uçak gemileri
-
(1918'de hizmete girdi, Birleşik Krallık) -
-
(1922'de hizmete girdi, Japon İmparatorluğu)
II. Dünya Savaşı
Uçak gemileri, I. Dünya Savaşı'ndakinin aksine II. Dünya Savaşı'nda çok önemli bir rol oynamıştır. Genel kanıya göre uçak gemileri II. Dünya Savaşı'nın akışını tamamıyla değiştirmiştir. Şöyle ki, 1941 yılındaki sürpriz Japon baskını (Pearl Harbor Saldırısı olarak bilinir) 380 kadar uçağın saldırısı ile gerçekleşip Amerika Birleşik Devletleri'nin II. Dünya Savaşı'na müttefikler tarafında katılması ile güç dengesinin bir anda müttefikler tarafına doğru yönelmesine neden olmuştur. 'nde Amerikan ordusu ile Japon ordusu savaşın sonuna kadar amansızca dövüşmüş, uçak gemileri ise şüphesiz en büyük rolü oynamıştır.
Nükleer Uçak Gemileri
II. Dünya Savaşı'nın bitimi ile dünya yeni daha önce olmamış bir şeyle, Soğuk Savaşla karşılaşmıştı. Nükleer enerjinin keşfi ile dünya denizlerinde yol alan gemilerin menzilleri 20-30 yıl boyunca hiç yakıt yenilemeden ilerleyebilecek kademeye getirilmişti. İlk nükleer uçak gemisi olan USS Enterprise, dünya denizlerinde Amerikan Donanması'nın göz bebeği olmuş, Sovyetler Birliği'ne karşı girişilen soğuk savaşta önemli bir psikolojik olarak üstünlük sağlamıştır.
Günümüzde
Günümüzde uçak gemileri yeni bir kademeyle, Süper Uçak Gemileri kademesiyle denizlerde hakimiyetini sürdürmektedir. Başı çeken Amerika Birleşik Devletleri dâhil 10 ülke; bugün çeşitli boyutlarda uçak gemilerine sahiptir.
Amerika Birleşik Devletleri, birçok uçak gemisi filosunu dünyanın çeşitli denizlerinde konuşlandırmıştır (Bunlardan en bilineni Akdeniz'de konuşlu 6. Filo'dur).
Aktif kullanıcılar
- Amerika Birleşik Devletleri: 11 adet aktif hizmette (Nimitz, Dwight D. Eisenhower, Carl Vinson, , , , , , , George H.W. Bush ve Gerald R. Ford) 2020'de John F. Kennedy uçak gemisinin hizmete girmesi planlanmıştır.
- Rusya: 1 adet aktif hizmette (Admiral Kuznetsov)
- Tayland: 1 adet aktif hizmette ()
- Fransa: 1 adet aktif hizmette (Charles de Gaulle (R 91))
- İtalya: 2 adet aktif hizmette (Cavour (550) ve Giuseppe Garibaldi (551))
- İspanya: 1 adet aktif hizmette (Juan Carlos I (L61))
- Hindistan: 1 adet aktif hizmette (INS Vikramaditya (R33)) ve Aralık 2018'de hizmete girmesi planlanmıştır.
- Brezilya: 1 adet aktif hizmette ()
- Çin: 1 adet aktif hizmette (Liaoning) ve 2019-2020 yılları arasında Type 001A sınıfı 1 adet uçak gemisi hizmete girmesi planlanmıştır.
- Türkiye 1 adet aktif hizmette (TCG Anadolu) ve aynı sınıfta Trakya gemisi hizmete girmesi için çalışmalar yürütülmektedir.
Gelecek alımlar
- Birleşik Krallık: Queen Elizabeth sınıfı 2 adet uçak gemisinin 2020'de hizmete girmesi planlanmıştır.
Eski Kullanıcılar
Günümüz uçak gemileri
-
-
- Admiral Kuznetsov (Rusya, Montrö Antlaşması'nı ihlal etmeden Boğazları geçmek için uçak gemisi yerine "ağır uçak kruvazör" olarak sınıflandırıldı.)
- Gerald R. Ford (ABD, 2017'de hizmete girmesi planlanıyor.)
- Queen Elizabeth (İngiltere, 2020'de hizmete girmesi planlanan Queen Elizabeth sınıfı uçak gemisi.)
-
-
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Aircraft carrier", Dictionary, Reference, 19 Şubat 2014 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 3 Ekim 2013
- ^ "The Legacy of Ships Named Enterprise | The Sextant". usnhistory.navylive.dodlive.mil. 15 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ocak 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Uçak gemisi ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Ucak gemisi haber gazete kitap akademik JSTOR Ocak 2021 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bu maddenin daha dogru ve guvenilir bilgi sunmasi icin guncellenmesi gerekmektedir Daha fazla bilgi icin tartisma sayfasina bakiniz Aralik 2022 Ucak gemisi tam boy bir ucus guvertesi ve ucagin tasinmasi devreye alinmasi konuslandirilmasi ve kurtarilmasi gibi olanaklarla donatilmis acik deniz hava ussu gorevi goren bir savas gemisidir Ucak gemileri genellikle deniz kuvvetinin yerel uslere bagli kalmadan hava gucunu dunya capinda olanak sagladiklari icin filonun hattiharp gemisi konumundadir Yirminci yuzyilin baslarinda ortaya cikan ucak gemileri balonlari konuslandirmak icin kullanilan ahsap gemilerden cok sayida avci ucagi saldiri ucagi helikopter ve diger ucak turlerini tasiyan savas gemilerine donustu Ucak gemilerinden sabit kanatli savas helikopteri ve bombardiman ucaklari gibi daha agir ucaklar firlatilmis olsa da bu ucaklar tekrar basarili bir sekilde bir ucak gemisine inis yapamadi Diplomatik ve taktiksel gucu hareketliligi ozerkligi ve araclarinin cesitliligi ile ucak gemisi genellikle modern savas filolarinin merkezinde yer alir Taktik veya stratejik olarak bir filonun amiral gemisi rolundeki zirhli gemilerin yerini aldi En buyuk avantajlarindan biri uluslararasi sularda yelken acarak herhangi bir toprak egemenligine mudahale etmemesi ve boylece ucuncu taraf ulkelerden ust ucus izni alma ihtiyacini ortadan kaldirmasi ucaklarin surelerini ve transit mesafelerini azaltmasi ve dolayisiyla muharebe bolgesinde bulunma suresini onemli olcude artirmasidir Yeniliklerin de sayesinde dron ucak gemileri de uretilmeye baslandi Cesitli tiplerde dort modern ucak gemisi Charles de Gaulle Fransa Donanmasi helikopter gemisi ve eskort gemileri 2002Genel Ozellikleri Hiz ucak gemileri icin onemli bir varliktir cunku dunyanin herhangi bir yerine hizli bir sekilde yerlestirilmeleri gerekir ve dusman kuvvetleri tarafindan tespit ve hedeflenmeden kacinmak icin yeterince hizli olmalidir Nukleer denizaltilardan kacinmak icin 30 deniz milinden daha hizli olmalilar Ucak gemileri cok fazla guverte odasina ihtiyac duyduklari icin en buyuk savas gemileri arasindadir Geleneksel olarak bir ucak gemisinin en az guc projeksiyonu ve deniz kontrol gorevleri yapabilen bir gemi olmasi gerekiyordu Bir ucak gemisi hava muharebe grubunu verimli bir sekilde calistirilabilmelidir Bu sabit kanatli jetlerin yani sira helikopterleri de ele almasi gerektigi anlamina gelir Bu kisa kalkis dikey inis operasyonlarini desteklemek icin tasarlanmis gemileri de icerir TarihiUSS Franklin ucak gemisi 19 Mart 1945 sabah saat 07 08 de Japon 5 Hava Filosu 762 Deniz Hava birligine bagli bombardiman ucagi Ginga tarafindan bombalandi 2 600 kisilik murettebattan 762 si oldu ve 265 i yaralandi 1900 lu yillarda Wright kardeslerin insanli ucusu kesfetmelerinden kisa bir sure sonra ucaklar gittikce onem kazanmislardir Her yeni savas aleti gibi baslangicta hor gorulen bu aletler kullanisliliklari kanitlandiktan sonra surekli daha fazla onem kazanmislardir Ancak ucaklarin inisi ve kalkisi icin gereken pistlerin sadece karada olmasi kullanimlarini kisitliyor komutanlar icin sorun cikartiyordu Ayrica ucaklar gemiler icin de bir sorundu Hem ucaklari tasiyabilmek hem de dusman gemilerine karsi kullanabilmek icin ucak gemileri icat edildi I Dunya Savasi Ilk ucak gemisi calismalari I Dunya Savasi ndan da eskiye dayanir Cesitli degisikliklere ugratilip ucak gemisine donusturulen ya inen Eugene Ely boylelikle bir yeniligi gerceklestirip tarihe geciyordu Kasim 1910 Ancak ilk ucak gemisi unvani HMS Ark Royal a bahsedilmisti Aslen bir ticaret gemisi olan bu gemi da oldugu gibi cesitli degisikliklere ugratilarak uzerine ucaklarin inis ve kalkislarini yapabilecegi bir pist eklenmistir 1914 te denize inen bu gemi I Dunya Savasinda Canakkale Cephesinde de bulunmustur Ilk ucak gemileri 1918 de hizmete girdi Birlesik Krallik USS Langley CV 1 1920 de hizmete girdi Birlesik Devletler 1922 de hizmete girdi Japon Imparatorlugu II Dunya Savasi Ucak gemileri I Dunya Savasi ndakinin aksine II Dunya Savasi nda cok onemli bir rol oynamistir Genel kaniya gore ucak gemileri II Dunya Savasi nin akisini tamamiyla degistirmistir Soyle ki 1941 yilindaki surpriz Japon baskini Pearl Harbor Saldirisi olarak bilinir 380 kadar ucagin saldirisi ile gerceklesip Amerika Birlesik Devletleri nin II Dunya Savasi na muttefikler tarafinda katilmasi ile guc dengesinin bir anda muttefikler tarafina dogru yonelmesine neden olmustur nde Amerikan ordusu ile Japon ordusu savasin sonuna kadar amansizca dovusmus ucak gemileri ise suphesiz en buyuk rolu oynamistir Nukleer Ucak GemileriII Dunya Savasi nin bitimi ile dunya yeni daha once olmamis bir seyle Soguk Savasla karsilasmisti Nukleer enerjinin kesfi ile dunya denizlerinde yol alan gemilerin menzilleri 20 30 yil boyunca hic yakit yenilemeden ilerleyebilecek kademeye getirilmisti Ilk nukleer ucak gemisi olan USS Enterprise dunya denizlerinde Amerikan Donanmasi nin goz bebegi olmus Sovyetler Birligi ne karsi girisilen soguk savasta onemli bir psikolojik olarak ustunluk saglamistir Gunumuzde Gunumuzde sabit kanatli ucak gemileri isleten ulkeler 8 Gunumuzde yalnizca helikopter gemileri isleten ulkeler 6 Gecmiste ucak gemisine sahip olan ulkeler 3 Gunumuzde ucak gemileri yeni bir kademeyle Super Ucak Gemileri kademesiyle denizlerde hakimiyetini surdurmektedir Basi ceken Amerika Birlesik Devletleri dahil 10 ulke bugun cesitli boyutlarda ucak gemilerine sahiptir Amerika Birlesik Devletleri bircok ucak gemisi filosunu dunyanin cesitli denizlerinde konuslandirmistir Bunlardan en bilineni Akdeniz de konuslu 6 Filo dur Aktif kullanicilar Amerika Birlesik Devletleri 11 adet aktif hizmette Nimitz Dwight D Eisenhower Carl Vinson George H W Bush ve Gerald R Ford 2020 de John F Kennedy ucak gemisinin hizmete girmesi planlanmistir Rusya 1 adet aktif hizmette Admiral Kuznetsov Tayland 1 adet aktif hizmette Fransa 1 adet aktif hizmette Charles de Gaulle R 91 Italya 2 adet aktif hizmette Cavour 550 ve Giuseppe Garibaldi 551 Ispanya 1 adet aktif hizmette Juan Carlos I L61 Hindistan 1 adet aktif hizmette INS Vikramaditya R33 ve Aralik 2018 de hizmete girmesi planlanmistir Brezilya 1 adet aktif hizmette Cin 1 adet aktif hizmette Liaoning ve 2019 2020 yillari arasinda Type 001A sinifi 1 adet ucak gemisi hizmete girmesi planlanmistir Turkiye 1 adet aktif hizmette TCG Anadolu ve ayni sinifta Trakya gemisi hizmete girmesi icin calismalar yurutulmektedir Farkli donanmalarda kullanilan ucak gemileri ve ozellikleri Gelecek alimlar Birlesik Krallik Queen Elizabeth sinifi 2 adet ucak gemisinin 2020 de hizmete girmesi planlanmistir Eski Kullanicilar Avustralya Kanada Almanya Hollanda JaponyaGunumuz ucak gemileri Giuseppe Garibaldi Italya Charles de Gaulle Fransa Admiral Kuznetsov Rusya Montro Antlasmasi ni ihlal etmeden Bogazlari gecmek icin ucak gemisi yerine agir ucak kruvazor olarak siniflandirildi Gerald R Ford ABD 2017 de hizmete girmesi planlaniyor Queen Elizabeth Ingiltere 2020 de hizmete girmesi planlanan Queen Elizabeth sinifi ucak gemisi USS Nimitz Amerika Birlesik Devletleri Ayrica bakinizUcak gemileri listesi KatapultKaynakca Aircraft carrier Dictionary Reference 19 Subat 2014 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 3 Ekim 2013 The Legacy of Ships Named Enterprise The Sextant usnhistory navylive dodlive mil 15 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Ocak 2021 Arsivlenmis kopya 12 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2020 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Ucak gemisi ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur