V. Leon (Yunanca: Λέων Ε΄, Leōn V; Ermenice: Լեւոն Ե, Lewon Yeçh)(775- 25 Aralık 820), 813 – 820 döneminde Bizans imparatoru.
V. Leon Λέων Ε΄ | |
---|---|
Bizans İmparatoru | |
Hüküm süresi | 813 – 820 |
Önce gelen | I. Mihail |
Sonra gelen | II. Mihail |
Ölüm | 25 Aralık 820 Konstantinopolis |
Eş(ler)i | Theodosia |
Çocuk(lar)ı | Basileios Georgios Theodosios |
Babası | Bardas |
İmparator olmadan yaşamı
Leon'un Anatolikon theması valisi (strategos) olan Ermeni asıllı "Bardas" (yak. d.735 - ö.792) adında bir patrisyenin oğlu olduğu ve 831-820'de "doux" rütbesini kazanan "Bard" (ö.821) ve thema valiliği yapmış olan "Gregorios" (ö.823) adlı yeğenleri bulunduğu bildirilmektedir. Fakat V. Leon imparatorluktan atıldıktan sonra onun hayatı hakkında bir not hazırlayan "Konstantinopolis Patriği I. Nikiforos" ve "Oi meta Theofanin" adlı bir kronikçi onun "Asurlu" yani (şimdiki güney-doğu Anadolu'da bulunan) Süryani asıllı olduğunu yazmışlardır.
Leon Ermeni genç yaşta Bizans ordusuna subay olarak katılıp zamanla üst makamlara yükseldi. 803'te imparator I. Nikiforos'a karşı isyan eden general "Bardanes Turkos" altında bir askeri komutan iken üst komutanını terk edip komuta ettiği birliklerle I. Nikiforos tarafına geçti. Bunun şaşılacak bir tarafı Leon'un, Bardanes Turkos'un kızı ile evli olmasıydı. İmparator, Leon'a bu hizmeti karşılığı olarak iki konak hediye etti.
Diğer taraftan zamanının tarihçilerinden birine göre, Leon adlı bir general "Armeniakon Theması" valisi iken Abbasilere karşı büyük bir mağlubiyete uğradı Bu mağlubiyet o kadar büyüktü ki kendine bağlı olan yerel thema askerlerinin ödenmemiş maaşları bile Araplar eline geçti. Bu nedenle Leon cezalandırıldı. Zamanın bu türlü suçlulara cezası askeri rütbeyi kaybetmek, suçluya törenle meydan dayağı uygulamak ve suçlunun saçlarının kesilmesi olduğu bilinmektedir. Fakat modern bir tarihçi bu kişinin başka bir general olduğunu V. Leon olarak imparatorluğa geçen Leon Ermeni olmadığını bildirmiştir.
809'da Harun Reşidin ölümünden sonra Abbasiler arasında ortaya çıkan taht kavgalarından faydalanarak onlara karşı yaptığı çarpışmalarda komuta gücünü gösterdi ve ülkede ün kazandı.
İmparator I. Nikiforos bu sırada batıda önemli "Serdica (Sofya)" şehrini eline geçiren Bulgar Hanı Krum'la uğraşmaya başlamıştı. 811'de Bulgarları mağlup edip başkentleri "Pliska"'yı ele geçirip talan edip yaktı. Fakat ordusuyla geri dönerken 26 Temmuz 811'de Vărbitsa Geçidi'nde Bulgar Hanı tarafından pusuya düşürüldü; Bizans ordusu imha edildi ve İmparator I. Nikiforos bu çarpışmada öldürüldü. Oğlu Stavrakios ise ağır yaralı kurtarıldı; imparator ilan edildi ama yaralı olarak Konstantinopolis'e getirildiyse de pek hüküm süremeden Ekim 811'de tahttan indirilerek kızkardeşinin kocası olan I. Mihail imparatorluk tahtına geçirildi. I. Mihail yeni bir ordu hazırlamaktayken Bulgarlarla savaş devam etmekteydi. Bu sırada Leon Ermeni imparator I. Mihail tarafından "Anatolikon Theması" stregosluğuna atandı. Bulgar Kralı Krum'un barış teklifi I. Mikhail, danışmanı Studion Manastırı Başkeşişi "Theodore"'un tavsiyesi ile, reddetti ve Bulgarlar Mesembria'yu (Nişabur) ele geçirdiler.
813'te İmparator I. Mihail yeni ordusuyla Bulgarlara karşı bir sefere çıktı ve bu ordu içinde önemli komutanlardan biri Leon Ermeni idi. Bunda ilk önce Bizanslılar başarılar kazandıysalar da Haziran ortasında Bizans ordusu ile Bulgar ordusu Edirne'nin 35 km kuzeybatısında bulunan Versinikia'da karşı karşıya gelip Versinikia Muharebesi'ne başladılar. Bu savaşta Bizans ordusunun sağ kanadı "Anatolika theması" askerlerinden oluşmaktaydı ve bu kanat komutanı Leon Ermeni idi. Leon Ermeni savaşın en kızgın bir anında her nedense Bizanslıların yenileceğini anlayıp daha İmparator'dan emir gelmeden sağ kanatta bulunan birliklerini geri çekmeye başladı. Sağ kanadın bu çekilmesiyle Bizans ordusu birden çöktü ve askerler dağılıp kaçmaya başladılar. İmparator I. Mihail de kaçıp Konstantinopolis'e döndü.
I. Mihail bu yenilgiyi kendine ve hanedanına Tanrı'nın bir gazabı olarak görmekteydi ve tahtından feragat etti. Yerine geçebilecek iki general bulunmaktaydı: Leon Ermeni ve Mihail Amoriyalı. Leon Ermeni imparator olmak için I. Mihail'in desteğini almıştı. Ordusu harp meydanından hemen kaçtığı için daha zinde idi ve başşehre daha yakındı. Leon Ermeni, Konstantinopolis Partiği Nikiforos'u da imparator olursa yeni bir "putkırıcı" politika takip ettiğini inandırmak için bir mektup gönderip imparator olmasını engellememesini sağladı.
Bir ay geçmeden Leon Ermeni "Altın Kapı"dan Konstantinopolis'e girdi; büyük bir alayla İmparatorluk sarayına geldi. V. Leon adıyla "Vaftizci Yahya Kilisesinde" imparatorluk tacını giydi.
İmparatorluk dönemi
Bulgarlarla savaş
17 Temmuz 811'de Bulgar kralı Krum orduları ile Konstantinopolis surları önüne geldi. Bulgar ordusu bu zaferini kutlamak ve surları aşabilmek için, surlardan onları gözleyen Bizans savunucularına acayip gelen, ayinler ve toplantılar yaptılar. Birkaç gün geçmeden iki taraf arasında görüşmeler ve müzakereler başladı. V. Leon, Bulgar Kralı ile karşılıklı ikili görüşme teklif etti ve bu Krum Han tarafından kabul edildi. İki hükümdar yanlarında bulunan çok ufak heyetle (Krum'un heyetinde kayınbiraderi ve genç yeğeni vardı.) Haliç surları önünde bir görüşme başladı. Birden duvarlar kenarında saklanmış olan üç silahlı Bizanslı Bulgarlar üzerine hücuma geçti. Kral Krum orada bulunan bir ata atlayarak şahsen kaçabilmeyi başardı; ama Bulgar heyetinin diğer üyeleri öldürüldü. Bu hain tuzağı V. Leon'un kendisi şahsen hazırlamıştı.
Krum bunun intikamını almaya başladı. Bulgarlar şehir surları dışında bulunan bütün yapıları sarayları, konakları, manastırları; kiliseleri ve özel yapıları yakıp yıkıp harabeye döndürdüler. Salymbria (Silivri), Rhaedetum (Tekirdağ), Arkadiapolis (Lüleburgaz)ve çok geçmeden Adrianpole (Edirne) kaleleri ve şehirlerini de Bulgarlar tek bina ayakta kalmayacak şekilde yakıp yıktılar. Aldıkları erkek esirleri kılıca vurdular ve kadın ve çocukları (10.000'den fazla kişiyi) Tuna Nehri'nin kuzeyine sürgüne gönderdiler.
Bulgarların şehri kuşatması devam ederken o sonbahar V. Leon Bulgar ülkesine bir hücum planlayıp uyguladı. Bir Bizans birliği Mesembria (Nişabur) yakınlarındaki Bulgar ordusuna bir sürpriz hücum yaptı ve buradan Bulgar arazisi içine girerek ellerine geçirdikleri bütün çocukları öldürmeye başladılar. Bu terör hareketinden sonra Bizans birliği geri çekildi.
Bu Kral Krum'un kuşatmayı daha da ciddileştirmesine neden oldu. Daha büyük mancınıklar ve daha büyük korumalı kuşatma kuleleri hazırlandı. Bunları surlara yaklaştırmak için 1000 demirle pekiştirilmiş araba ve 1000 öküz getirildiği bildirilir. Bizanslılar Şarlman'ın oğlunu Krum'a müzakereler için gönderdiler ama Kral Krum onların barış tekliflerini reddetti. Paskalya günü olan 13 Nisan 814'te bütün bu hazırlıklar son bulup Bulgar ordusu son hücum için hazırken Bulgar Kralı Krum bir kriz geçirdi; ağzından, burnundan ve kulaklarından kan fışkırmaya başladı ve birkaç dakika sonra Han öldü.
Yerine Bulgar Hanlığına genç oğlu Omurtag Han geçti. Genç ve tecrübesiz olması dolayısıyla Bulgar aristokratları ona karşı çeşitli komplolar düzenlediler ve açık isyana geçtiler. Omurtag Han, hükümdarlığının ilk yılında bu iç komplolar ve isyanlarla meşgul olmak zorunda kaldı.
V. Leon Bulgarlarla savaşa devam etti. 815'te büyük bir Bulgar ordusunu Mesembria (Nişabur) civarında yenilgiye uğrattı. Aynı yıl iki devlet kısa bir müzakereden sonra 30 yıl sürmesi öngörülen bir barış antlaşması imzaladılar.
İkonaklast kararları ve siyaseti
V. Leon, ikonaklast (putkırıcı) imparatorların dördüncüsü olarak da isim yaptı. V. Leon, Bulgar tehlikesinin önünü aldıktan sonra 814 yazında "putkırıcı" politikaları yeniden uygulamaya koyuldu. V. Leon'un bu politikayı yeniden uygulamaya başlamasına neden, 88 yıl önce bu politikayı uygulayan III. Leon ve V. Konstantinos gibi derin dinsel ve felsefi temellere dayanmamakta idi; ama gününün pratik politik ve stratejik şartlarına çok bağlı idi.
"Putsevenlerin" isteklerini yerine getirip ikonaların yeniden gelmesini sağlayan İmparatoriçe İrini (797-802) döneminden beri Arapların Bizans'ın doğu sınırlarındaki bölgeleri ele geçirmeleri ve diğer bölgelere devamlı yıl be yıl silahlı akınlarda bulunmaları nedeniyle bu bölgede yaşayan köylü çiftçiler topraklarından olmuşlardı veya devamlı tacizler dolayısıyla tarım yapamadıkları için topraklarından ayrılmak gereğini hissetmişlerdi. Bu çok sayıda parasız pulsuz eski çiftçi aileleri başkente yönelmişler ve Konstantinopolis büyük bir iç göçe hedef olmuştu. Bu ailelerin erkeklerinin çoğunluğu I. Nikiforos döneminden itibaren asker olarak alınmışlar; Bulgarlara karşı olan savaş ve hücumlarda paralı anlaşmalı asker olarak ve Bulgarların şehri kuşatmaları sırasında şehri koruyan milis güçlerin üyeleri olarak Bizans'a büyük katkıda bulunmuşlardı. Fakat Bulgar tehlikesi geçince askerler ve milis güçleri dağıtılmıştı ve başkent yine işsiz güçsüz, parasız pulsuz, dilencilikle geçinen eski askerlerle dolmuştu. Bunlar Anadolu asıllı oldukları için genellikle "putkkırıcı" inançlıydılar. Karşılaştıkları büyük geçinme sorunlarının imparatoriçe İrini'nin "putseven" ve putları geri getirme siyaseti tarafından ortaya çıktığına inanmışlardı. Şehirdeki "ikona"lara karşı büyük bir aksi reaksiyon göstermekte idiler. Diğer taraftan ordunun yüksek rütbeli subayları ve yüksek saray idarecilerinin büyük bir kısmı da "putkırıcı" taraflısı idiler. 812'de en önemli putkırıcı imparator olan V. Konstantinos'un mezarı önünde putkıranlığına atfedilen bu imparatorun başarılarını kutlayan büyük bir gösteri yapılmıştı. Böylece putkırıcı (İkonaklast) kliği tarafından İmparatorluğa getirilen ve kendi inançları ile putkırıcılığa yönelik olan V. Leon politik nedenlerle yeniden "putkırıcı" politikası uygulamaya koyuldu.
İlk adım olarak Haziran 814'te özel bir dinsel komisyon kurdu. Bu komisyona İncil'i ve İncilin doktrinlerini tefsir eden ilk kilise doktrincilerinin eserlerini tarayıp ikonalar aleyhinde ortaya atılan fikirlerin toplanması görevini verdi. Bu komisyonun başkanlığına, o zaman asıl adı olan John Monocharzamıus ve sonradan "Gramerci John" adıyla anılan; 30 yaşları içinde, genç olmakla beraber başkentin en ünlü San Sergius ve Bacchus Manastırının başkeşişi olan Ermeni asıllı bir keşiş getirdi. Başkan yardımcısı olarak Pamfilya'da "Sillyon" (modern Yanköy veya Aşar Köy) Piskoposu olan biraz hafif tabiatlı epey yaşlı bir papazı seçti. Bu komisyonda iki keşiş ve iki sivil üye de bulunmaktaydı. Bu komisyonu sonradan yeren putseven tarihçilere göre, ekmek elden su gölden istedikleri kadar Büyük Saray'da misafir edilerek görevlerine devam etmeleri sağlandı. Bu tarihçiler komisyon başkan yardımcısının katkısının açık saçık fıkralar anlatmak olduğunu da bildirmişlerdir. Bu komisyon görevini Aralık 814 başlarında tamamladı.
İmparator Ortodoks Kilisesi Konstantinopolis Patriği Nikiforos'u huzuruna çağırdı. Çok uzlaşmalı ifade ile ikonaların halkın çoğunluğunun hislerini rencide ettiğini, kurulan komisyonun Ayasofya'da ve şehrin önemli yerlerinde bulunan ikonaların kaldırılması istediğini ve hiç olmazsa halkın yetişebildiği daha zemine yakın yerlerde bulunan ikonaların kaldırılmasını istedi. Fakat Nikiforos, Ortodoks kilisesinin çok sayıda İncil'de geçmeyen dinsel inanç ve uygulamaları çok yıllarca tatbik ettiğini ve ikonaların da bunlardan biri olduğunu iddia ederek İmparator'un isteğini kabul etmedi. İmparator, ikonaların kaldırılmasına bir örnek olmak için Ayasofya tarafından imparatorluk sarayının girişi olan Halki Kapısı'nın üstünde duran ve (daha önce III. Leon tarafından kaldırtılıp ve İrini tarafından tekrar geriye konulan) ahali tarafından çok iyi bilinen büyük ebatta olan (Hristos Halkitis) (Yunanca: Χριστός Χαλκίτης) ismiyle anılan İsa peygamber ikonasını oradan indirtmeye karar verdi. Bunu doğrudan doğruya yapmadı. Önce ikona aleyhtarlarını gizlice teşvik ederek bu ikona önünde bir protesto karışıklığı çıkmasına ve karışıklık sırasında ikonaya taş, çamur ve pislik atılmasına sebep oldu. İmparator gelerek güya bu önemli ikonanın, daha fazla zarar veren hücumlara hedef olmasını önlemek için, yerinden indirilmesine emir verdi.
Leon'un bu aldatmaca politikasını anlayan Patrik yerel papaz ve kesişleri kendi inisiyatifi ile toplantıya çağırarak müteyakkız olmalarını ve ikonaların tekrar kullanılmasını kabul eden 787 Konsil kararlarına uymaları için onları uyardı. 25 Aralık 814 Noel sabahı Patrik tekrar Leon'un huzuruna çıktı ve imparatora ikonalar aleyhinde siyaset uygulamamasını ve eğer uygulayacaksa kendini Patriklik'ten uzaklaştırmasını istedi. Uzlaşmacı tavır takınan Leon, ikonaklast politika uygulamayacağını bildirdi ve Noel günü ayinde İmparator Ayasofya içinde bulunan İsa'nın doğumunu gösteren ikona önünde eğilerek takdis edildi. Fakat 6 Ocak'taki ayinde İmparator'un ikonalar önünde eğilmediği açıkça görüldü.
İmparator Patrik'e haber vermeden Konstantinopolis'e Anadolu'dan hemen hepsi koyu "putkırıcı" olan papaz ve kesişleri çağırdı. Bunlar inançlarına uymayan Patriği ziyaret bile etmediler. Leon, onlara komisyonun çok ayrıntılı rapor ve belgelerini verdi ve inceleyip uygun politikalar ortaya çıkarmalarını istedi. Patrik saraya yeniden çağrıldığında Nikeforos Konstantinopolis'te bulunan ve çoğu "putseven" olan kilise papazları ve başkeşişlerinden oluşan bir heyetle Saraya geldi. Bu toplantı çok çatışmalı geçti ve Studion Manastırı başkeşişi Teodor imparatora gayet açıkça kilise işlerini kilise adamlarına bırakmasını ve sadece ordu ve sivil devlet işleriyle uğraşmasını; kilise adamlarının inançlarını gökten bir melek inse bile değiştirmeyeceklerini ve eğer kilise işlerine karışırsa kilise mensuplarının imparatora da itaat etmeyeceğini bildirdi. Bu toplantı böylece bittikten birkaç gün sonra İmparator bir karar yayınlayarak kendine itaat etmeyeceğini açıkça bildiren Patrik ve onun "putseven" taraflısı kilise adamlarının açık ve özel toplantı yapmalarını yasakladı ve Patrik'i ayinleri idare etmeden önleyen ev hapsine koydurdu.
Paskalya zamanı (ilkbaharda) Ayasofya'da bir Genel Sinod toplantısı için ülkedeki piskoposlara bir çağrı yapıldı. Patrik Nikoforos ciddi hasta olup buna iştirak edemeyince, gıyabında Patriklikten ayrılma kararı verildi. Nikoforos iyileşince şehrin Anadolu tarafında bulunan bir manastıra keşiş olarak gönderildi ve burada hiç şehre inmeden birkaç yıl daha yaşadı. İmparator Patrikliğe bir ikonaklast düşünceli olan eski imparatorlardan V. Konstantinos'un bir akrabası olan Thoedotus Cassiteras'ı tayin etti. Yeni Patrik Genel Sinod toplantısını başlattı. Fakat pek dirayetli bir kişi değildi. İdare ettiği bir toplantıda bir grup din adamı bir konuda itiraza başlayınca onlar açıkça hücuma geçip; yumruk tokat kavgaya girişti. Zaten pek taraflı olduğu için pek çok kişi tarafından hoşlanılmayan Sinod toplantısının prestiji ve şerefi bundan sonra hiçe indi. Fakat sonunda Sinod delegeleri bir Sinod kararı alarak ikonaların gösterilmesini, kullanılmasını ve onlara dini hürmet gösterilmesinin yasaklandığı ilan etti.
Böylece Sinod kararları uyarınca Bizans ülkesinin her tarafında ikonaların gösterilmesi ve kullanılması Leon tarafından yasaklandı ve eski "ikonoklast" politikalara geri dönüldü. Fakat İmparator V. Leon fazla dindar değildi ve bu yeni İmparatorluk kanunu uygulaması çok sert olmadı. Ancak bazı çok açıkça aleyhtarlık yapanlar bazı ismi cezalara çarptırıldı. Örneğin Studios Manastırı Başkeşişi olan Thedoros o Studitis açıkça bu karara başkaldırdığı ilan edince ve 817'de Roma'da yeni papa olan Paskal ile kendinin bu "putseverliği" üzerinde yazışmalara girişince Leon ona karşı sert karar alarak onu hapsettirdi. "İkonaklast" aleyhtarları açıkça sert muhalefet yapmadıkça hiçbir cezaya uğramadan kendi bildikleri gibi yaşamaya devam ettiler. Fakat halk açık yerlerde, kilise ve manastırlarda açıkça bulunan ikonalar kaldırılıp kırıldılar ve üzerinde resim bulunan kilise giysileri de tahrip edildi. İlk ikona kırma siyaseti 68 yıl uygulanmıştı ve bu Leon'un ortaya çıkardığı ikona kırma siyaseti 28 yıl sürdü. Bu yeni ikona tahrip etme politikası çok sertçe uygulandığı için Bizans'ın eskiden saklanıp ortaya çıkartılan birçok dini sanat eserleri de tekrar yerlerine yenisi gelmeyecek şekilde ortadan kalkmış oldu. Böylece 9. yüzyıl ortasından önceki Bizans sanatından günümüze gelebilen eserler hemen hemen hiçe indi.
Aleyhinde komplo ve öldürülüşü
V. Leon'un imparatorluğu eline geçirmeden önceki rakibi olarak görülen diğer bir general Mihail Amoriyalı idi. Bu iki general birbirlerine yakın arkadaş olmakla kalmayıp her ikisinin karısı da Bardanes Turkos'un kızları idi. V. Leon bu arkadaşlığına güvenerek general Mihail Amoriyalı'yı Bizans'ın en prestijli imparatorluk muhafız alayına (Excubitores) komutan olarak atadı.
Fakat V. Leon çok geçmeden çocuğu olmayan karısını, yani Mihail Amoriyalı'nın karısının kızkardeşini boşadı. I. Nikiforos'a isyan eden bir saray aristokratı olan Arsaber'in kızı Theodosia ile evlilik yaptı ve bu evliliğinden dört erkek çocukları oldu. Bunlardan en büyüğü olan Konstantinos 814-820 döneminde babası ile ortak imparatorluk yapmıştır.
Fakat eski karısının kızkardeşi ile evli olan Mihail Amoriyalı buna çok gücendi. Arkadaşı olmasına rağmen V. Leon aleyhine atıp tutmaya başladı. 820 yazında imparator V. Leon saray dedikodularından arkadaşı Mihail'in kendi aleyhinde yerici konuşmalar yaptığını öğrendi. Yüksek saray bürokratlarından biri olan Heksabulios ile arkadaşına özel olarak haber göndererek bu davranışından vazgeçmesini istedi. Mihail bu ikaza aldırmayıp Leon aleyhinde konuşmaya devam etti. Çok geçmeden Heksabulios, yüksek rütbeli generaller arasında imparator aleyhine bir komplo düzenlendiği ve bu komplonun başında Mihail Amoriyalı olduğu haberini imparator V. Leon'a ulaştırdı.
24 Aralık Noel arifesinden imparator V. Leon arkadaşı saydığı Mihail Amoriyalı'yi huzuruna çağırdı. Ona kendisi aleyhinde bir komplo hazırlayıp hazırlamadığını sordu. Mihail Amoriyalı bu komplosu hakkındaki delillerin çok olduğunu bilerek bir komploya elebaşılık ettiğini itiraf etti. Arkadaşı saydığı birinin bu ihanetine çok sinirlenen V. Leon hemen onun saray ısıtma fırınlarına atılıp öldürülmesi emrini verdi. Fakat İmparatoriçe Theodosia böyle bir kutsal günde arkadaşının böyle şekilde idamının doğru olmayacağını ona inandırdı. Belki de imparator komplo hakkında daha fazla bilgi alacağını inanarak idamı geciktirdi. Mihail Amoriyalı'yı kilitli bir prangaya vurdurarak onu sarayın küçük bir odasına hapsettirdi. Pranga anahtarını da şahsen kendi aldı.
Bu haber Mikhail'in diğer komplo arkadaşlarına yetişti. Bunlar ertesi çok soğuk bir Noel sabahı silahlı olarak keşiş elbiseleri giyerek çok erkenden Ayasofya'da imparator için geleneksel şarkı söyleyen keşişler korosu içine karıştılar. İmparator Noel günü ayini için silahsız sıkıca giyinik halde koroyu dinlemeye gelmişti. Koro tam şarkılarının ortasında iken Mihail taraflıları kılıçları ile V. Leon'a hücuma geçtiler. Silahsız olan V. Leon kendisini ağır bir gümüş istavrozla korumaya çalıştı. Fakat suikastçılar önce istavrozu tutan kolunu kesilip ayırdılar ve sonra da imparator yere düşünce de başını kestiler. Böylece 820'de Noel sabahı saat 4'te V. Leon'un imparatorluk saltanatı sona ermiş oldu.
Suikaste kurban giden V. Leon'un cesedi önce bir saray tuvaletine atıldı. Sonra sokaklarda sürüklenerek Hipodrom'a götürülüp halka gösterildi. Oradan bir katıra yüklenerek limana indirildi. Limanda V. Leon'un cesedi ve karısı Theodesia ile 4 oğlu bir gemiye yüklendi ve Adalara götürüldü. Oğullarını fena akıbet beklemekteydi. Tahta yeni geçirilen II. Mihail imparatorluk iddiasında bulunmalarını önlemek için bu çocukların hadım edilmesini emretmişti. Oğullarından en küçüğü Theodosius bu operasyon sırasında öldü. Theodosius ve V. Leon'un cesedi Adalarda bir manastır bahçesine gömüldü.
Karısı rahibe ve üç oğlu da keşiş olarak manastırlara kapatıldılar. Bunlardan Gregorios sonradan Sicilya'da Siraküza Piskoposu oldu. Nicholas Adontzun bir iddiasına göre I. Basileios'un sadece adı Leon olarak bilinen büyük büyükbabası gerçekte V. Leon'dur.
Ailesi
V. Leon (Ermeni) önce Bardanes Turkos'un kızı ile evlilik yapmış ve bu evlilikten çocuğu olmamıştır.
Sonra patrisyen sınıfı aristokratlarından Arsaber'in kızı olan Theodosia ile ikinci evlilik yapmıştır. İsmi bilinen çocukları şunlardır:
- (Συμβάτιος): Konstantinos olarak yeni isim verilip 814-820 döneminde ortak imparatorluk yapmıştır.
- Basileios
- Georgios
- Theodosios (820'de öldürüldü.)
Kaynakça
- Özel
- ^ Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN .
- ^ Bu isim biraz sorunludur. Turkos Türk asıllı veya Türkleştirilmiş demektir. Bardanes ise bir Ermeni ismidir. Ama hiçbir tarih kaynağı bu kişinin aslen Türk mu yoksa sonradan Türkleştirilen bir kişi mi olduğundan bahsetmemektedir. Ayrıca İngilizce Wikipedia'da da bu konu bulunmamaktadır!! Ne yazık ki Avrupa ve Amerikan asıllı tarihçiler Türklerle ilgili konuların böyle kenarından geçmektedirler.
- ^ "Günah Çıkartıcı Teofanis", Χρονογραφία (Kronologifia), Böl.489. 17-21
- ^ David Turner, (1990) "The Origins and Accession of Leo V (813-820)", Osterreichischen Jahrburch Byzantinistik, Cilt.40, say.179 (İngilizce)
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o Norwich, John Julius, (1991) Byzantium: The Apogee, Londra:Penguin , say.21-30(İngilizce)
- ^ Bu dehşet verici açıklamaların kaynağı "putseven" olarak gayet taraflı bir tarih yazan "Teofanes Continuatus" adlı bir kronikçidir. Modern Bizans tarihçisi Norwich bu tarihçinin çok renkli bir üslupla daha çok polemiğe benzer eser yazdığına işaret etmektedir.
- Genel
- Gregory, Timothy E. (2008). Bizans Tarihi. çev. Esra Ermert. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. ISBN .
- Norwich, John Julius (1999). Byzantium, the apogee (İngilizce). Londra: Penguin. s. 4-7. ISBN .
- Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN .
Wikimedia Commons'ta V. Leon ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Resmî unvanlar | ||
---|---|---|
Önce gelen: I. Mihail | Bizans İmparatoru 26 Temmuz 813 – 25 Aralık 820 Ortak imparator Konstantinos (Symbatios) 813-820 | Sonra gelen: II. Mihail |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
V Leon Yunanca Lewn E Leōn V Ermenice Լեւոն Ե Lewon Yech 775 25 Aralik 820 813 820 doneminde Bizans imparatoru V Leon Lewn E Bizans ImparatoruHukum suresi813 820Once gelenI MihailSonra gelenII MihailOlum25 Aralik 820 KonstantinopolisEs ler iTheodosiaCocuk lar iBasileios Georgios TheodosiosBabasiBardasV Leo nun tac giyme toreni Ioannis Skilicis resimli yazma kitabinda minyaturImparator olmadan yasamiLeon un Anatolikon themasi valisi strategos olan Ermeni asilli Bardas yak d 735 o 792 adinda bir patrisyenin oglu oldugu ve 831 820 de doux rutbesini kazanan Bard o 821 ve thema valiligi yapmis olan Gregorios o 823 adli yegenleri bulundugu bildirilmektedir Fakat V Leon imparatorluktan atildiktan sonra onun hayati hakkinda bir not hazirlayan Konstantinopolis Patrigi I Nikiforos ve Oi meta Theofanin adli bir kronikci onun Asurlu yani simdiki guney dogu Anadolu da bulunan Suryani asilli oldugunu yazmislardir Leon Ermeni genc yasta Bizans ordusuna subay olarak katilip zamanla ust makamlara yukseldi 803 te imparator I Nikiforos a karsi isyan eden general Bardanes Turkos altinda bir askeri komutan iken ust komutanini terk edip komuta ettigi birliklerle I Nikiforos tarafina gecti Bunun sasilacak bir tarafi Leon un Bardanes Turkos un kizi ile evli olmasiydi Imparator Leon a bu hizmeti karsiligi olarak iki konak hediye etti Diger taraftan zamaninin tarihcilerinden birine gore Leon adli bir general Armeniakon Themasi valisi iken Abbasilere karsi buyuk bir maglubiyete ugradi Bu maglubiyet o kadar buyuktu ki kendine bagli olan yerel thema askerlerinin odenmemis maaslari bile Araplar eline gecti Bu nedenle Leon cezalandirildi Zamanin bu turlu suclulara cezasi askeri rutbeyi kaybetmek sucluya torenle meydan dayagi uygulamak ve suclunun saclarinin kesilmesi oldugu bilinmektedir Fakat modern bir tarihci bu kisinin baska bir general oldugunu V Leon olarak imparatorluga gecen Leon Ermeni olmadigini bildirmistir 809 da Harun Residin olumunden sonra Abbasiler arasinda ortaya cikan taht kavgalarindan faydalanarak onlara karsi yaptigi carpismalarda komuta gucunu gosterdi ve ulkede un kazandi Imparator I Nikiforos bu sirada batida onemli Serdica Sofya sehrini eline geciren Bulgar Hani Krum la ugrasmaya baslamisti 811 de Bulgarlari maglup edip baskentleri Pliska yi ele gecirip talan edip yakti Fakat ordusuyla geri donerken 26 Temmuz 811 de Vărbitsa Gecidi nde Bulgar Hani tarafindan pusuya dusuruldu Bizans ordusu imha edildi ve Imparator I Nikiforos bu carpismada olduruldu Oglu Stavrakios ise agir yarali kurtarildi imparator ilan edildi ama yarali olarak Konstantinopolis e getirildiyse de pek hukum suremeden Ekim 811 de tahttan indirilerek kizkardesinin kocasi olan I Mihail imparatorluk tahtina gecirildi I Mihail yeni bir ordu hazirlamaktayken Bulgarlarla savas devam etmekteydi Bu sirada Leon Ermeni imparator I Mihail tarafindan Anatolikon Themasi stregosluguna atandi Bulgar Krali Krum un baris teklifi I Mikhail danismani Studion Manastiri Baskesisi Theodore un tavsiyesi ile reddetti ve Bulgarlar Mesembria yu Nisabur ele gecirdiler 813 te Imparator I Mihail yeni ordusuyla Bulgarlara karsi bir sefere cikti ve bu ordu icinde onemli komutanlardan biri Leon Ermeni idi Bunda ilk once Bizanslilar basarilar kazandiysalar da Haziran ortasinda Bizans ordusu ile Bulgar ordusu Edirne nin 35 km kuzeybatisinda bulunan Versinikia da karsi karsiya gelip Versinikia Muharebesi ne basladilar Bu savasta Bizans ordusunun sag kanadi Anatolika themasi askerlerinden olusmaktaydi ve bu kanat komutani Leon Ermeni idi Leon Ermeni savasin en kizgin bir aninda her nedense Bizanslilarin yenilecegini anlayip daha Imparator dan emir gelmeden sag kanatta bulunan birliklerini geri cekmeye basladi Sag kanadin bu cekilmesiyle Bizans ordusu birden coktu ve askerler dagilip kacmaya basladilar Imparator I Mihail de kacip Konstantinopolis e dondu I Mihail bu yenilgiyi kendine ve hanedanina Tanri nin bir gazabi olarak gormekteydi ve tahtindan feragat etti Yerine gecebilecek iki general bulunmaktaydi Leon Ermeni ve Mihail Amoriyali Leon Ermeni imparator olmak icin I Mihail in destegini almisti Ordusu harp meydanindan hemen kactigi icin daha zinde idi ve bassehre daha yakindi Leon Ermeni Konstantinopolis Partigi Nikiforos u da imparator olursa yeni bir putkirici politika takip ettigini inandirmak icin bir mektup gonderip imparator olmasini engellememesini sagladi Bir ay gecmeden Leon Ermeni Altin Kapi dan Konstantinopolis e girdi buyuk bir alayla Imparatorluk sarayina geldi V Leon adiyla Vaftizci Yahya Kilisesinde imparatorluk tacini giydi Imparatorluk donemiBulgarlarla savas 17 Temmuz 811 de Bulgar krali Krum ordulari ile Konstantinopolis surlari onune geldi Bulgar ordusu bu zaferini kutlamak ve surlari asabilmek icin surlardan onlari gozleyen Bizans savunucularina acayip gelen ayinler ve toplantilar yaptilar Birkac gun gecmeden iki taraf arasinda gorusmeler ve muzakereler basladi V Leon Bulgar Krali ile karsilikli ikili gorusme teklif etti ve bu Krum Han tarafindan kabul edildi Iki hukumdar yanlarinda bulunan cok ufak heyetle Krum un heyetinde kayinbiraderi ve genc yegeni vardi Halic surlari onunde bir gorusme basladi Birden duvarlar kenarinda saklanmis olan uc silahli Bizansli Bulgarlar uzerine hucuma gecti Kral Krum orada bulunan bir ata atlayarak sahsen kacabilmeyi basardi ama Bulgar heyetinin diger uyeleri olduruldu Bu hain tuzagi V Leon un kendisi sahsen hazirlamisti Krum bunun intikamini almaya basladi Bulgarlar sehir surlari disinda bulunan butun yapilari saraylari konaklari manastirlari kiliseleri ve ozel yapilari yakip yikip harabeye dondurduler Salymbria Silivri Rhaedetum Tekirdag Arkadiapolis Luleburgaz ve cok gecmeden Adrianpole Edirne kaleleri ve sehirlerini de Bulgarlar tek bina ayakta kalmayacak sekilde yakip yiktilar Aldiklari erkek esirleri kilica vurdular ve kadin ve cocuklari 10 000 den fazla kisiyi Tuna Nehri nin kuzeyine surgune gonderdiler Bulgarlarin sehri kusatmasi devam ederken o sonbahar V Leon Bulgar ulkesine bir hucum planlayip uyguladi Bir Bizans birligi Mesembria Nisabur yakinlarindaki Bulgar ordusuna bir surpriz hucum yapti ve buradan Bulgar arazisi icine girerek ellerine gecirdikleri butun cocuklari oldurmeye basladilar Bu teror hareketinden sonra Bizans birligi geri cekildi Bu Kral Krum un kusatmayi daha da ciddilestirmesine neden oldu Daha buyuk manciniklar ve daha buyuk korumali kusatma kuleleri hazirlandi Bunlari surlara yaklastirmak icin 1000 demirle pekistirilmis araba ve 1000 okuz getirildigi bildirilir Bizanslilar Sarlman in oglunu Krum a muzakereler icin gonderdiler ama Kral Krum onlarin baris tekliflerini reddetti Paskalya gunu olan 13 Nisan 814 te butun bu hazirliklar son bulup Bulgar ordusu son hucum icin hazirken Bulgar Krali Krum bir kriz gecirdi agzindan burnundan ve kulaklarindan kan fiskirmaya basladi ve birkac dakika sonra Han oldu Yerine Bulgar Hanligina genc oglu Omurtag Han gecti Genc ve tecrubesiz olmasi dolayisiyla Bulgar aristokratlari ona karsi cesitli komplolar duzenlediler ve acik isyana gectiler Omurtag Han hukumdarliginin ilk yilinda bu ic komplolar ve isyanlarla mesgul olmak zorunda kaldi V Leon Bulgarlarla savasa devam etti 815 te buyuk bir Bulgar ordusunu Mesembria Nisabur civarinda yenilgiye ugratti Ayni yil iki devlet kisa bir muzakereden sonra 30 yil surmesi ongorulen bir baris antlasmasi imzaladilar Ikonaklast kararlari ve siyaseti V Leon ikonaklast putkirici imparatorlarin dorduncusu olarak da isim yapti V Leon Bulgar tehlikesinin onunu aldiktan sonra 814 yazinda putkirici politikalari yeniden uygulamaya koyuldu V Leon un bu politikayi yeniden uygulamaya baslamasina neden 88 yil once bu politikayi uygulayan III Leon ve V Konstantinos gibi derin dinsel ve felsefi temellere dayanmamakta idi ama gununun pratik politik ve stratejik sartlarina cok bagli idi Putsevenlerin isteklerini yerine getirip ikonalarin yeniden gelmesini saglayan Imparatorice Irini 797 802 doneminden beri Araplarin Bizans in dogu sinirlarindaki bolgeleri ele gecirmeleri ve diger bolgelere devamli yil be yil silahli akinlarda bulunmalari nedeniyle bu bolgede yasayan koylu ciftciler topraklarindan olmuslardi veya devamli tacizler dolayisiyla tarim yapamadiklari icin topraklarindan ayrilmak geregini hissetmislerdi Bu cok sayida parasiz pulsuz eski ciftci aileleri baskente yonelmisler ve Konstantinopolis buyuk bir ic goce hedef olmustu Bu ailelerin erkeklerinin cogunlugu I Nikiforos doneminden itibaren asker olarak alinmislar Bulgarlara karsi olan savas ve hucumlarda parali anlasmali asker olarak ve Bulgarlarin sehri kusatmalari sirasinda sehri koruyan milis guclerin uyeleri olarak Bizans a buyuk katkida bulunmuslardi Fakat Bulgar tehlikesi gecince askerler ve milis gucleri dagitilmisti ve baskent yine issiz gucsuz parasiz pulsuz dilencilikle gecinen eski askerlerle dolmustu Bunlar Anadolu asilli olduklari icin genellikle putkkirici inancliydilar Karsilastiklari buyuk gecinme sorunlarinin imparatorice Irini nin putseven ve putlari geri getirme siyaseti tarafindan ortaya ciktigina inanmislardi Sehirdeki ikona lara karsi buyuk bir aksi reaksiyon gostermekte idiler Diger taraftan ordunun yuksek rutbeli subaylari ve yuksek saray idarecilerinin buyuk bir kismi da putkirici taraflisi idiler 812 de en onemli putkirici imparator olan V Konstantinos un mezari onunde putkiranligina atfedilen bu imparatorun basarilarini kutlayan buyuk bir gosteri yapilmisti Boylece putkirici Ikonaklast kligi tarafindan Imparatorluga getirilen ve kendi inanclari ile putkiriciliga yonelik olan V Leon politik nedenlerle yeniden putkirici politikasi uygulamaya koyuldu Ilk adim olarak Haziran 814 te ozel bir dinsel komisyon kurdu Bu komisyona Incil i ve Incilin doktrinlerini tefsir eden ilk kilise doktrincilerinin eserlerini tarayip ikonalar aleyhinde ortaya atilan fikirlerin toplanmasi gorevini verdi Bu komisyonun baskanligina o zaman asil adi olan John Monocharzamius ve sonradan Gramerci John adiyla anilan 30 yaslari icinde genc olmakla beraber baskentin en unlu San Sergius ve Bacchus Manastirinin baskesisi olan Ermeni asilli bir kesis getirdi Baskan yardimcisi olarak Pamfilya da Sillyon modern Yankoy veya Asar Koy Piskoposu olan biraz hafif tabiatli epey yasli bir papazi secti Bu komisyonda iki kesis ve iki sivil uye de bulunmaktaydi Bu komisyonu sonradan yeren putseven tarihcilere gore ekmek elden su golden istedikleri kadar Buyuk Saray da misafir edilerek gorevlerine devam etmeleri saglandi Bu tarihciler komisyon baskan yardimcisinin katkisinin acik sacik fikralar anlatmak oldugunu da bildirmislerdir Bu komisyon gorevini Aralik 814 baslarinda tamamladi Imparator Ortodoks Kilisesi Konstantinopolis Patrigi Nikiforos u huzuruna cagirdi Cok uzlasmali ifade ile ikonalarin halkin cogunlugunun hislerini rencide ettigini kurulan komisyonun Ayasofya da ve sehrin onemli yerlerinde bulunan ikonalarin kaldirilmasi istedigini ve hic olmazsa halkin yetisebildigi daha zemine yakin yerlerde bulunan ikonalarin kaldirilmasini istedi Fakat Nikiforos Ortodoks kilisesinin cok sayida Incil de gecmeyen dinsel inanc ve uygulamalari cok yillarca tatbik ettigini ve ikonalarin da bunlardan biri oldugunu iddia ederek Imparator un istegini kabul etmedi Imparator ikonalarin kaldirilmasina bir ornek olmak icin Ayasofya tarafindan imparatorluk sarayinin girisi olan Halki Kapisi nin ustunde duran ve daha once III Leon tarafindan kaldirtilip ve Irini tarafindan tekrar geriye konulan ahali tarafindan cok iyi bilinen buyuk ebatta olan Hristos Halkitis Yunanca Xristos Xalkiths ismiyle anilan Isa peygamber ikonasini oradan indirtmeye karar verdi Bunu dogrudan dogruya yapmadi Once ikona aleyhtarlarini gizlice tesvik ederek bu ikona onunde bir protesto karisikligi cikmasina ve karisiklik sirasinda ikonaya tas camur ve pislik atilmasina sebep oldu Imparator gelerek guya bu onemli ikonanin daha fazla zarar veren hucumlara hedef olmasini onlemek icin yerinden indirilmesine emir verdi Leon un bu aldatmaca politikasini anlayan Patrik yerel papaz ve kesisleri kendi inisiyatifi ile toplantiya cagirarak muteyakkiz olmalarini ve ikonalarin tekrar kullanilmasini kabul eden 787 Konsil kararlarina uymalari icin onlari uyardi 25 Aralik 814 Noel sabahi Patrik tekrar Leon un huzuruna cikti ve imparatora ikonalar aleyhinde siyaset uygulamamasini ve eger uygulayacaksa kendini Patriklik ten uzaklastirmasini istedi Uzlasmaci tavir takinan Leon ikonaklast politika uygulamayacagini bildirdi ve Noel gunu ayinde Imparator Ayasofya icinde bulunan Isa nin dogumunu gosteren ikona onunde egilerek takdis edildi Fakat 6 Ocak taki ayinde Imparator un ikonalar onunde egilmedigi acikca goruldu Imparator Patrik e haber vermeden Konstantinopolis e Anadolu dan hemen hepsi koyu putkirici olan papaz ve kesisleri cagirdi Bunlar inanclarina uymayan Patrigi ziyaret bile etmediler Leon onlara komisyonun cok ayrintili rapor ve belgelerini verdi ve inceleyip uygun politikalar ortaya cikarmalarini istedi Patrik saraya yeniden cagrildiginda Nikeforos Konstantinopolis te bulunan ve cogu putseven olan kilise papazlari ve baskesislerinden olusan bir heyetle Saraya geldi Bu toplanti cok catismali gecti ve Studion Manastiri baskesisi Teodor imparatora gayet acikca kilise islerini kilise adamlarina birakmasini ve sadece ordu ve sivil devlet isleriyle ugrasmasini kilise adamlarinin inanclarini gokten bir melek inse bile degistirmeyeceklerini ve eger kilise islerine karisirsa kilise mensuplarinin imparatora da itaat etmeyecegini bildirdi Bu toplanti boylece bittikten birkac gun sonra Imparator bir karar yayinlayarak kendine itaat etmeyecegini acikca bildiren Patrik ve onun putseven taraflisi kilise adamlarinin acik ve ozel toplanti yapmalarini yasakladi ve Patrik i ayinleri idare etmeden onleyen ev hapsine koydurdu V Leon zamanina ait bir altin sikke V Leon ve oglu ortak imparator Konstantinos Symbatios Paskalya zamani ilkbaharda Ayasofya da bir Genel Sinod toplantisi icin ulkedeki piskoposlara bir cagri yapildi Patrik Nikoforos ciddi hasta olup buna istirak edemeyince giyabinda Patriklikten ayrilma karari verildi Nikoforos iyilesince sehrin Anadolu tarafinda bulunan bir manastira kesis olarak gonderildi ve burada hic sehre inmeden birkac yil daha yasadi Imparator Patriklige bir ikonaklast dusunceli olan eski imparatorlardan V Konstantinos un bir akrabasi olan Thoedotus Cassiteras i tayin etti Yeni Patrik Genel Sinod toplantisini baslatti Fakat pek dirayetli bir kisi degildi Idare ettigi bir toplantida bir grup din adami bir konuda itiraza baslayinca onlar acikca hucuma gecip yumruk tokat kavgaya giristi Zaten pek tarafli oldugu icin pek cok kisi tarafindan hoslanilmayan Sinod toplantisinin prestiji ve serefi bundan sonra hice indi Fakat sonunda Sinod delegeleri bir Sinod karari alarak ikonalarin gosterilmesini kullanilmasini ve onlara dini hurmet gosterilmesinin yasaklandigi ilan etti Boylece Sinod kararlari uyarinca Bizans ulkesinin her tarafinda ikonalarin gosterilmesi ve kullanilmasi Leon tarafindan yasaklandi ve eski ikonoklast politikalara geri donuldu Fakat Imparator V Leon fazla dindar degildi ve bu yeni Imparatorluk kanunu uygulamasi cok sert olmadi Ancak bazi cok acikca aleyhtarlik yapanlar bazi ismi cezalara carptirildi Ornegin Studios Manastiri Baskesisi olan Thedoros o Studitis acikca bu karara baskaldirdigi ilan edince ve 817 de Roma da yeni papa olan Paskal ile kendinin bu putseverligi uzerinde yazismalara girisince Leon ona karsi sert karar alarak onu hapsettirdi Ikonaklast aleyhtarlari acikca sert muhalefet yapmadikca hicbir cezaya ugramadan kendi bildikleri gibi yasamaya devam ettiler Fakat halk acik yerlerde kilise ve manastirlarda acikca bulunan ikonalar kaldirilip kirildilar ve uzerinde resim bulunan kilise giysileri de tahrip edildi Ilk ikona kirma siyaseti 68 yil uygulanmisti ve bu Leon un ortaya cikardigi ikona kirma siyaseti 28 yil surdu Bu yeni ikona tahrip etme politikasi cok sertce uygulandigi icin Bizans in eskiden saklanip ortaya cikartilan bircok dini sanat eserleri de tekrar yerlerine yenisi gelmeyecek sekilde ortadan kalkmis oldu Boylece 9 yuzyil ortasindan onceki Bizans sanatindan gunumuze gelebilen eserler hemen hemen hice indi Aleyhinde komplo ve oldurulusu V Leon un imparatorlugu eline gecirmeden onceki rakibi olarak gorulen diger bir general Mihail Amoriyali idi Bu iki general birbirlerine yakin arkadas olmakla kalmayip her ikisinin karisi da Bardanes Turkos un kizlari idi V Leon bu arkadasligina guvenerek general Mihail Amoriyali yi Bizans in en prestijli imparatorluk muhafiz alayina Excubitores komutan olarak atadi Fakat V Leon cok gecmeden cocugu olmayan karisini yani Mihail Amoriyali nin karisinin kizkardesini bosadi I Nikiforos a isyan eden bir saray aristokrati olan Arsaber in kizi Theodosia ile evlilik yapti ve bu evliliginden dort erkek cocuklari oldu Bunlardan en buyugu olan Konstantinos 814 820 doneminde babasi ile ortak imparatorluk yapmistir Fakat eski karisinin kizkardesi ile evli olan Mihail Amoriyali buna cok gucendi Arkadasi olmasina ragmen V Leon aleyhine atip tutmaya basladi 820 yazinda imparator V Leon saray dedikodularindan arkadasi Mihail in kendi aleyhinde yerici konusmalar yaptigini ogrendi Yuksek saray burokratlarindan biri olan Heksabulios ile arkadasina ozel olarak haber gondererek bu davranisindan vazgecmesini istedi Mihail bu ikaza aldirmayip Leon aleyhinde konusmaya devam etti Cok gecmeden Heksabulios yuksek rutbeli generaller arasinda imparator aleyhine bir komplo duzenlendigi ve bu komplonun basinda Mihail Amoriyali oldugu haberini imparator V Leon a ulastirdi 24 Aralik Noel arifesinden imparator V Leon arkadasi saydigi Mihail Amoriyali yi huzuruna cagirdi Ona kendisi aleyhinde bir komplo hazirlayip hazirlamadigini sordu Mihail Amoriyali bu komplosu hakkindaki delillerin cok oldugunu bilerek bir komploya elebasilik ettigini itiraf etti Arkadasi saydigi birinin bu ihanetine cok sinirlenen V Leon hemen onun saray isitma firinlarina atilip oldurulmesi emrini verdi Fakat Imparatorice Theodosia boyle bir kutsal gunde arkadasinin boyle sekilde idaminin dogru olmayacagini ona inandirdi Belki de imparator komplo hakkinda daha fazla bilgi alacagini inanarak idami geciktirdi Mihail Amoriyali yi kilitli bir prangaya vurdurarak onu sarayin kucuk bir odasina hapsettirdi Pranga anahtarini da sahsen kendi aldi Bu haber Mikhail in diger komplo arkadaslarina yetisti Bunlar ertesi cok soguk bir Noel sabahi silahli olarak kesis elbiseleri giyerek cok erkenden Ayasofya da imparator icin geleneksel sarki soyleyen kesisler korosu icine karistilar Imparator Noel gunu ayini icin silahsiz sikica giyinik halde koroyu dinlemeye gelmisti Koro tam sarkilarinin ortasinda iken Mihail taraflilari kiliclari ile V Leon a hucuma gectiler Silahsiz olan V Leon kendisini agir bir gumus istavrozla korumaya calisti Fakat suikastcilar once istavrozu tutan kolunu kesilip ayirdilar ve sonra da imparator yere dusunce de basini kestiler Boylece 820 de Noel sabahi saat 4 te V Leon un imparatorluk saltanati sona ermis oldu Suikaste kurban giden V Leon un cesedi once bir saray tuvaletine atildi Sonra sokaklarda suruklenerek Hipodrom a goturulup halka gosterildi Oradan bir katira yuklenerek limana indirildi Limanda V Leon un cesedi ve karisi Theodesia ile 4 oglu bir gemiye yuklendi ve Adalara goturuldu Ogullarini fena akibet beklemekteydi Tahta yeni gecirilen II Mihail imparatorluk iddiasinda bulunmalarini onlemek icin bu cocuklarin hadim edilmesini emretmisti Ogullarindan en kucugu Theodosius bu operasyon sirasinda oldu Theodosius ve V Leon un cesedi Adalarda bir manastir bahcesine gomuldu Karisi rahibe ve uc oglu da kesis olarak manastirlara kapatildilar Bunlardan Gregorios sonradan Sicilya da Sirakuza Piskoposu oldu Nicholas Adontzun bir iddiasina gore I Basileios un sadece adi Leon olarak bilinen buyuk buyukbabasi gercekte V Leon dur AilesiV Leon Ermeni once Bardanes Turkos un kizi ile evlilik yapmis ve bu evlilikten cocugu olmamistir Sonra patrisyen sinifi aristokratlarindan Arsaber in kizi olan Theodosia ile ikinci evlilik yapmistir Ismi bilinen cocuklari sunlardir Symbatios Konstantinos olarak yeni isim verilip 814 820 doneminde ortak imparatorluk yapmistir Basileios Georgios Theodosios 820 de olduruldu KaynakcaOzel Alexander Kazhdan Ed 1991 The Oxford Dictionary of Byzantium Ingilizce Oxford ve New York Oxford University Press ISBN 0 19 504652 8 Bu isim biraz sorunludur Turkos Turk asilli veya Turklestirilmis demektir Bardanes ise bir Ermeni ismidir Ama hicbir tarih kaynagi bu kisinin aslen Turk mu yoksa sonradan Turklestirilen bir kisi mi oldugundan bahsetmemektedir Ayrica Ingilizce Wikipedia da da bu konu bulunmamaktadir Ne yazik ki Avrupa ve Amerikan asilli tarihciler Turklerle ilgili konularin boyle kenarindan gecmektedirler Gunah Cikartici Teofanis Xronografia Kronologifia Bol 489 17 21 David Turner 1990 The Origins and Accession of Leo V 813 820 Osterreichischen Jahrburch Byzantinistik Cilt 40 say 179 Ingilizce a b c d e f g h i j k l m n o Norwich John Julius 1991 Byzantium The Apogee Londra Penguin ISBN 0 14 011448 3 say 21 30 Ingilizce Bu dehset verici aciklamalarin kaynagi putseven olarak gayet tarafli bir tarih yazan Teofanes Continuatus adli bir kronikcidir Modern Bizans tarihcisi Norwich bu tarihcinin cok renkli bir uslupla daha cok polemige benzer eser yazdigina isaret etmektedir GenelGregory Timothy E 2008 Bizans Tarihi cev Esra Ermert Istanbul Yapi Kredi Yayinlari ISBN 978 975 08 1507 2 Norwich John Julius 1999 Byzantium the apogee Ingilizce Londra Penguin s 4 7 ISBN 0 14 011448 3 Alexander Kazhdan Ed 1991 The Oxford Dictionary of Byzantium Ingilizce Oxford ve New York Oxford University Press ISBN 0 19 504652 8 Wikimedia Commons ta V Leon ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Resmi unvanlarOnce gelen I Mihail Bizans Imparatoru 26 Temmuz 813 25 Aralik 820 Ortak imparator Konstantinos Symbatios 813 820 Sonra gelen II Mihail