Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vajrayana Budizmi, farklı kaynaklarda Tantrik Budizm, Tantrayāna, Mantrayana, Mantranaya, Gizli Mantra, Ezoterik Budizm ve Elmas Taşıt (Çince: 金剛乘, jīngāngshèng, Japonca: 金剛乗, kongōjō, 密教 ) adlarıyla da tanınır. Vajrayana Mahayana Budizminin bir uzantısıdır; felsefesinden çok benimsediği ayrılır. Mahayana'da uygulamalar kabaca iki yola ayrılır: iyi niteliklerin mükemmelleştirilmesi metodu olan Sutrayana ve nihai Budalık hedefini yol olarak benimseyen Vajrayāna metodu. Vajrayana tam aydınlanmaya ulaşılmadan önce Buda-doğasının mistik tecrübe ile deneyimlenmesini gerektirir. Bu tecrübelerin aktarılması için, bir ezoterik bilgi kümesinin Budist tantrik tarafından toplanmış ve nesilden nesile aktarılmış olması gerekir. Uygulayıcı öncelikle yetkin bir ruhani öğretmen ya da guru tarafından kabul edilmelidir.
Vajrayana, zaman zaman Theravada ve Mahayana'nın ardından, Budizmin üçüncü (veya 'taşıtı') olarak kabul edilir. Bu görüşe göre 'dharma çarkının üç devri' vardır. Dharma çarkının ilk dönüşünde Gautama Buddha Varanasi'de Dört Yüce Gerçek gibi dharmaları öğretmiş, sonucunda günümüze bir tek Theravada'nın ulaştığı Hinayana okulları ortaya çıkmıştır. İkinci dönüşünde ise sutralarının bölgesinde öğretilmesiyle Mahayana okulları doğmuştur. Dharma çarkının üçüncü devirinde oluşan öğretiler ise 'de öğretilmiş ve tüm varlıklarda bulunan Buda-doğasını açıklamıştır. Vajrayana da bu üçüncü evreden ilham almıştır.
Etmoloji
Sanskrit: Mantrayana, Vajrayana,
Tibetçe: rdo rje theg pa
Japonca: mikkyō
Korece: milgyo
Moğolca: очирт хөлгөн, тарнийн ёс, vcirtu kölgen, tarni yin yosu
Vietnamca: mật tông
Türkçe: Elmas Yol, Yıkılmaz Yol, Mantra Metodu,
"Vajra" aslen yıldırım anlamına gelir, her tür engeli perdeyi aşan, yok edilemez bir öz, adamantin'den yapılmış efsanevi bir silah, ilahi bir semboldür. İkincil anlam olarak yokedilemez öz anlamına gelir; bu nedenle de kimi zaman "adamantin" veya "elmas" olarak çevrilir.
Vajra aynı zamanda küçük bir asa şeklindeki bir ritüel aracıdır. Vajra sık sık tantrik ritüellerde bir çan ile birlikte kullanılır; sembolik olarak vajra , çan ise bilgeliği temsil eder. Ayrıca Vajra'nın antik Hindu tanrısı İndra'nın silahı olduğuna inanılır.
Mantrayana ve Tantrayana isimleri ise Vajrayana Budizminin tantraya olan yakınlığından dolayı verilmiştir.
Lama, Yidam ve Khandro
Lama, Yidam ve Khandro, Vajrayana için oldukça önemlidir. Budizm’de önemli bir kavram olan “” maddeleri de Vajrayana’da önemli bir yer tutar. Sanskritçede Lama “Guru”, Yidam “Meditasyon tanrısı”, Khandro ise “Dakini” anlamlarına gelmektedir.
Lama
Vajrayana içerisinde Lama’ya önemli bir anlam yüklenmektedir. Budizm’in bu biçimi 17. yüzyılın Mançurya dili hâkimiyetinde türeyen bir tanım olarak Lamaizm (lamajiao) ismiyle adlandırılır. Maneviyat öğretmenlerinde doğru bir anlayış ve uygun bir güven duygusunun olması Vajrayana’ya giden yolda önemlidir. Buradan çıkışla kişinin öğretmen seçiminde çok özentili bir yol izlemesi ve öğretmeni ile olacak bu önemli buluşmada aceleci olmaması gerekmektedir. İyi bir maneviyat öğretmeni davranışlarda diğerkâmlığı daima odak noktası haline getirmeli ve asla bencilce davranışlara yol açmamalıdır. Tantra’nın içindeki yanılsama (illüzyon) tuzağı, istikrarlı, sessiz, akıllı, sabırlı, dürüst, şeffaf, hilesiz ve riyasız bir kişi anlamına gelmektedir. Ayrıca bu kişi, gizemli Tantra’nın ve Mantra’nın uygulamalarını bilir, Buda’nın vizyonunu simgeleyen işaretlerin faaliyetlerini kullanır, on maddelik ilkelerde kabiliyetlidir. Bütün bunların yanı sıra bütün canlılara güven verir ve büyük araçlara da (Vajrayana, Mahayana, Theravada) yoldaşlık eder. Böyle bir kişi nihayetinde üstat olarak tanımlanır.
Vajrayana’da ön planda olan husus, öğrencilerin özgürlüğüdür. Bundan dolayı öğrencilerin bağımlılık konusundaki bütün eğilimleri baştan engellenmelidir. Bunun sonucu olarak öğrenciler gerekli donanımlara sahip olacaklardır. Tarafsızlık, doğru ve yanlış bilgiyi birbirinden ayıran akıl (feraset) ve Bodhicitta(Mahayana Budizm’inde insanlara yardım ederek onları aydınlatan, Buda gibi görülen kimse)’nın sabit zihniyeti öğrencide bulunması gereken unsurlardır. Öğrencinin kalbini açtığı Lama, öğrenciye gerçekten esin kaynağı olmalı ve onun kalbinin derinliklerine özenle temas etmelidir.
Lama konu başlığı için resmi hiçbir sınıflandırma yoktur. Lama’nın diğerlerinden farkı Budizm bilginlerini (üstatlarını) mecburi olarak tanımlamak zorunda olmamasıdır.
Yidam
Vajrayana’da Meditasyon tanrıları, Avrupa bağlamına uygun olarak uygulamadan bağımsız hakikatlerin ya da yaratıcının/yaratıcıların yanlış anlaşılmalarına izin vermemektedirler. Ayrıca bu tanrıların Hindistan geleneğinin cismani tanrılarından () farklarının da ortaya çıkarılması gerekmektedir. Burada daha çok mutluluğun vücudu anlamına gelen biçimi maddeleşmiş varlıklar söz konusudur. Meditasyon ve bu tanrılar ile bağlantıda olan görselleştirme uygulamalarının yardımı ile uygulayıcılar, içlerindeki aydınlanmış doğayı uyandırırlar.
Khandro
Tibetçe çevirisi Khandro olan bu kelime yerine çoğunlukla Sanskritçesi Dakini kullanılır. Kelime olarak Khandroma gökyüzü gezginleri anlamına gelmektedir. İlk olarak ortaya çıkan Shakyaminus efsanelerinin bulunduğu ’ın içinde bile canlılar grubu hakkında bilgiler vardır. Dakiniler genellikle doğaüstü yeteneklere ve güçlere sahip olan perimsi varlıklar olarak tanımlanır. Dakiniler, bir yandan uygulayıcıları ruhsal bilgeliğe ulaştırırken diğer yandan onu aydınlanma yolunda desteklerler.
Keşişler ve din adamları topluluğu
Vajrayana okullarında keşişler topluluğunun yanında din adamları topluluğu da yoga uygulamalarında bulunmaktadır. Bu nedenle keşiş okulundan gelme birçok bilgin üstadın yanı sıra büyük bir miktar da önemli üstatlar bulunmaktadır. Bununla da kalmayıp aydınlanmış, özel güçlere sahip, yoga yolunda ilerleyen kişiler de (Siddhas) vardır. Hindistan’daki Vajrayana uygulamalarının birçoğu başlangıçta yogaya komşu olan ülkelere yayıldı. Vajrayana’da önemli olan, kişinin keşiş (ya da rahibe) olarak görevlendirilmesi değildir. Aksine önemli olan, kişinin yanlış bir uygulama ile kendi ruhunun Samsara’ya sürekli bağlılığının devam edip etmediğidir. Vajrayana’da kadınların da aydınlanmayı tıpkı erkeklerde olduğu gibi büyük ölçüde başarabileceği kabul ediliyor. Günümüzde, Tibet Budizm’inin dört büyük okulu, erkeklere olduğu gibi kadınlara da açıktır. Yaşamları ile birçok Vajrayana uygulayıcısı için örnek olacak nitelikte büyük kadın üstatlar bulunmaktadır. Bu kadın üstatlar Nyingma okulunun kurucusu Guru Rinpoche’nin arkadaşları arasından Prenses Mandrava ve Prenses Yeshe Tsogyal bulunmaktadır.
Okullar
Tibet Budizmi
Vajrayana Budizm ilk defa 8. yüzyılda, Dharma Kralı 'in teşvikiyle 'nın Hindistan'dan Tibet'e gelmesile Tibet'te kurulmuş oldu. Santaraksita Padmasambhava ile birlikte Nyingma okulunu kurdu. Bir tantrik Mahasiddha olan Padmasambhava'nın katkılarıyla Tibet Budizmi Vajrayana geleneğinin bir parçası haline gelmiştir. Vajrayana Budizm Tibet Budizminin tüm okullarının çekirdek unsurudur, ancak bu ikisi birebir özdeş sayılmazlar. Budist araştırmacı "Tibet Budizminin Mahayana ve Vajrayana gelenekleri" terimini kullanır. Genellikle Vajrayana tekniklerinin ileri seviyedeki öğrenciler için Mahayana öğretilerine yardımcı 'ustalıklı araçlar' olarak düşünülür. Bu araçlar, Dzogchen (Tibetçe:maha-ati) ve Mahamudra (Tibetçe:Chagchen) gibi tantra teknikleridir.
Shingon Budizmi
Japonya'daki Shingon okulu Tibet Vajrayana Budizmine benzer ezoterik uygulamalar barındırmaktadır; bunlar Japonya'da olarak adlandırılır. Ancak Shingon Budizminin soyağacı Tibet Vajrayanasından tamamen farklıdır; Hindistan'dan Çin üzerinden Japonya'ya aktarılmıştır; Tibet'tinkilerden daha erken dönemlere ait Hint metinlerine dayandırılmaktadır. Sonuç olarak Shingon Tibet Budizmi ile ezoterik sutralar, mandala gibi pek çok kaynağı paylaşsa da uygulama farklıdır. Shingon Budizminin başlıca metinleri ve Vajrasekhara sutra'dır. Kurucusu Kukai adında Çin'de öğrenim görmüş bir Japon rahiptir; 9. yüzyılda Tang Hanedanı döneminde Çin'de yaygın olan Vajrayana metinlerini, tekniklerini ve mandalaları Japonya'ya getirmiştir. Bu soyağacı Tang Hanedanlığının sonuna doğru Çin'de yokolmaya yüztutmuş; ancak Japonya'da korunmuş ve geliştirilmiştir. Shingon dünyada Sanskritçe'nin yazısını kullanmaya devam eden çok az sayıdaki okuldan biridir.
Japon Tendai okulu da kimi ezoterik uygulamaları kullansa da, bu uygulamalar çok sınırlı olduğu için Tendai tam bir ezoterik okul kabul edilmez. Tendai öğretisinde adı verilen ezoterik ritüeller, Lotus Sutra'nın yaygın öğretilerine eş değer bir öneme sahiptir. Dolayısıyla Mantra okuyan, uygulayan ya da belli meditasyonları yapan bir kişi Buda'nın öğretilerinin duyusal deneyimler olduğunu, herkesin doğuştan aydınlanma yeteneğine sahip olduğunu, bu yaşamda aydınlanmaya ulaşabileceğini anlayabilir.
Mahayana ile bağlar
Tibet Budisti ve öğretmeni 'ya göre:
Vajrayana Mahayana ile aynı felsefeyi paylaşır. Vajrayana bir felsefe değildir. Bir uygulama tekniği, bir bakış açısı veya vizyondur. Felsefi duruşunu Mahayana'dan alır. Aslında ve bakış açılarının bir karışımı gibidir.
'a göre, Vajrayana görüşünün temeli Prajnaparamita'ya dayanır.
Her ne kadar Tantra ve ezoterizm Vajrayana Budizminin ayırdedici özelliği olsa da, Tibetan Budizmine göre, Buda'nın öğretilerine aynı felsefi yaklaşımı benimsediği için Mahayana Budizminin bir parçasıdır. Mahayana'da önemli olan Sutralar Vajrayana'da da önemli kabul edilir; ancak Vajrayana kimi ezoterik metni de önemliler arasında sayar. Bodhisattva'nın önemi ve Mahayana'daki ilahi varlıklar Vajrayana'da da kabul edilir; aynı şekilde Budizm perspektifi ve Budist ruhsal uygulamalar yalnızca rahipler için değil, sıradan halkın faydalanmasına açıktır.
Vajrayana'nın ayırdedici özellikleri
Mahayana ve Vajrayana geleneklerinde ruhani uygulamanın amacı bodhisattva yolunu izleyerek Budalığa erişmektir. Buna karşılık Theravada uygulamasının amacı nirvana'ya ulaşarak yeniden doğum döngüsünden (samsara) kurtulmaktır. glenekler arasındaki farklar her zaman kesin sınırlarla belirtilemez. Örneğin Tibet Budizminin kutsal metinler derlemesinde genellikle tantrik olarak değerlendirilmeyen Elmas Sutra, hatta Pali Derlemesi'nde yer alan bazı metinler. gibi kimi materyaller tantralar arasında sayılmaktadır.
Mahayana'da olduğu gibi, (motivasyon) Vajrayana uygulamasında büyük önem taşır; bütün uygulamalar tüm duyarlı canlıların faydalanması için Budalığa erişmek amacıyla yapılır. XIV. Dalai Lama şöyle demiştir:
"Tantra, yalnızca şefkati Budalığa erişmek için vakit harcamaya dayanamayacak kadar büyük olan, bir an önce diğerleri için üstün yardım ve mutluluk kaynağı olmak isteyen kişilerce uygulanır."
Vajrayana, Mahayana Budizminde formüle edildiği şekliyle 'marifetli araçlar' (Sanskrit: ) kavramını temel alır. Bu uygulama, inisiasyonla kabul edilen bir öğrenciye Vajra Ustasının belli bir 'marifetli aracının' gerçekleşiminin zihinsel akımını paylaştığı bir soyağacı sistemidir. Vajrayana da bu 'marifetli araçlar' başlıca Tantrik, Mahamudra veya Dzogchen pratikleriyle bağlantılıdır. Gelenekler ve soyağacına göre, Vajrayana teknikleri aydınlanmaya giden yolu ivmelendirir. Daha önceki Theravada ve Mahayana okulları Nirvanaya ulaşmak için birçok yaşam boyu sürebilecek bir yol sunarken, Vajrayana tekniklerinin aydınlanmaya (Budalığa) çok daha kısa bir sürede, hatta bir yaşam süresi içerisinde ulaşma imkânı sunduğu söylenir. Vajrayana Eğitmeni Tenzin Palmo, Budist pratiğe bu farklı yaklaşımları şöyle açıklıyor:
Hinayana Budizmi okuluna göre, bir şeyleri arzuladığımız ve bunlara sıkıca yapıştığımız için bu sonsuz doğum-ölüm-yeniden doğum çarkında hapis kalırız... Hinayana okulu arzularımızın en zayıf köklerini bile ortadan kaldırmamız gerektiğini vurgular. Mahayana okuluna göre, bu yeniden doğum çarkına hapsolmamızın nedeni cahilliğimiz, farkında olmayışımızdır... Farkında olmayan zihinde düşündüğümüz her şey nesnelerin doğası hakkındaki bu yanlış algılamamızı yansıtır. Bu nedenle yapmamız gereken bu cahilliğimizin köklerini kazıyacak bir "aşkın bilgelik" geliştirmektir. Vajrayana'ya göre, bu doğum-ölüm-yeniden doğum çarkında hapsolmamızın nedeni saf olmayan algılarımızdır. Gözümüzle gördüklerimizin; katı, sıradan, birbirinden farklı ve ayrı olduklarına inanırız. Buna karşı antidot "saf algı" geliştirmektir.
Vajrayana Budistleri Theravada ya da Mahayana uygulamalarının geçersiz olduğunu iddia etmez; tam aksine, bu geleneklerdeki öğretilerin Vajrayana uygulamalarının inşası için temel teşkil ettiği söylenir. Vajrayana tekniklerinin etkili olabilmesi için bu öğretilerin üzerinde durulması gereklidir.
Meyvenin yolu
Vajrayana uygulamalarında merkezi bir kavram, metodun felsefi dayanağıdır. İki gerçekle kastedilen 'uzlaşımsal gerçek' ve 'nihai gerçektir'. Uzlaşımsal gerçek, neyin var olup neyin var olmadığı konusunda konsensus realitesi veya sağduyu ile belirlenen gerçektir. Nihai gerçek ise, aydınlanmış olan zihnin gördüğü şekliyle realitedir. Mahayana'nın 'Sutrayana' uygulamalarında sebebin yolu seçilmiştir; uygulayıcı kendindeki potansiyel Buda-doğasından hareketle, onu sürekli besleyerek sonuca, Budalık meyvesine ulaşmaya çalışır. Vajrayana'da ise meyvenin yolunu seçilmiştir; uygulayıcı meyvelerin özünde var olan Buda-doğasını uygulama aracı olarak alır. Herkesin doğuştan aydınlanmış bir zihne sahip olduğu önermesinden hareketle, nihai gerçek gözüyle dünyaya bakma uygulamaları kendi Buda-doğamıza ulaşmaya yardımcı olabilir.
Nihai gerçeğin deneyimlenmesi Vajrayana'da kullanılan bütün tantrik tekniklerde temel amaçtır. Aydınlanmış zihindeki boşluğun doğasının deneyimlenmesi için kullanılan Dzogchen ve Mahamudra ileri meditasyon teknikleri hariç, tüm uygulamalar bir şekilde saf olmayan algının temizlenmesi yoluyla uygulayıcının nihai gerçeği görmesini sağlamak amacını taşır. Bunlar veya başlangıç uygulamaları olabileceği gibi, 'nın daha ileri teknikleri de olabilir.
Yeminler ve tavır
Genel olarak, Vajrayana uygulayıcıları tavırlarında bir takım yeminlere () uygun olarak hareket etmelidir. Alt seviyedeki tantralar için uyulması gereken kurallar yeminleri ve temel alınarak hazırlanmıştır. Daha üst düzeydekiler için uygulamanın kendine has bir takım yeminler olabilir.
Ezoterik aktarım (inisiayon) ve gizlilik
Vajrayana Budizmi ezoteriktir; bu bağlamda ezoterizm, kimi hızlandırıcı faktörlerin yalnızca öğretmenden öğrenciye bir inisiasyon veya yetkilendirme ile doğrudan uygulanmasıdır, kitaplardan öğrenilemez. Çoğu teknik için gizli tanımı yapılır; ancak bazı Vajrayana öğretmenleri gizliliğin yalnızca bir gerçekliğin yan-etkisi olduğunu, çünkü tekniklerin öğretmen-öğrenci soyağacı dışında bir geçerliliği bulunmadığını vurgular. Bu tekniklerin doğru uygulanmadığı takdirde uygulayıcılara fiziksel ve zihinsel olarak zarar verebileceği söylenir. Bu tehlikelerden kaçınılması için uygulama öğretmen/öğrenci ilişkisi dışında "gizli" tutulması gerekir. Gizlilik ve öğrencinin vajra guruya adanmışlığı (Tib. damtsig) veya "kutsal bağın" özelliğidir; böylelikle hem uygulayıcı hem de öğretinin bütünlüğü korunmuş olur.
Öğretiler kişiye doğrudan söylense dahi, eğer bağlamı uygun değilse anlaşılamaz; bu nedenle öğretilerin "kendinden gizli" olduğu kabul edilir. Eğer kişi basit bir meraktan fazla ilgi gösteremiyorsa, öğreti onun zihninde hep "gizli" kalacaktır.
Ezoterik aktarımın çerçevesi farklı formlar alabilir. Tibet Budizminin Nyingma okulu Dzogchen adı verilen metodu kullanır. Tibet Kagyu okulu ve Japonya Shingon okulu Mahamudra denilen alternatif bir metot kullanmaktadır.
Kaynakça
- ^ Ray, Reginald A. Secret of the Vajra World: The Tantric Buddhism of Tibet. Shambhala Publications, Boston: 2001
- ^ "The Three Vehicles of the Teachings of the Buddha - at the Karmapa website". 28 Eylül 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Eylül 2008.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2010.
- ^ Berzin Archives, http://www.berzinarchives.com/web/en/index.html 6 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., erişim 2008-06-22
- ^ Palmo, Tenzin, Reflections on a Mountain Lake:Teachings on Practical Buddhism, Snow Lion Publications, 2002, sf.224, I-55939-175-8
- ^ Sherab, Khenpo Palden, Ceaseless Echoes of the Great Silence: A Commentary on the Heart Sutra, Prajnaparamita, Sky Dancer Press, 1999, sf. 35
- ^ Conze, The Prajnaparamita Literature
- ^ Skilling, Mahasutras, volume I, parts I & II, 1997, Pali Text Society, page 78, bazı baskılarında kimi Sravakayana, Mahayana ve Vajrayana metinlerinin tantra olarak tanıtıldığını söyler
- ^ Peter Skilling, Mahasutras, volume I, 1994, [1] 21 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Lancaster, page xxiv
- ^ aktaran Jeffrey Hopkins, Meditation on Emptiness, Wisdom Publication, 1996, s. 111'den alıntı.
- ^ Palmo, Tenzin, Reflections on a Mountain Lake:Teachings on Practical Buddhism, Snow Lion Publications, 2002, p.223
- ^ Palmo, Tenzin, a.g.e, Snow Lion Publications, 2002, p.224-5
- ^ Dhammasaavaka. The Buddhism Primer: An Introduction to Buddhism, p. 79.
- ^ Morreale, Don (1998) The Complete Guide to Buddhist America p.215
- ^ Trungpa, Chögyam and Chödzin, Sherab (1992) The Lion's Roar: An Introduction to Tantra p. 144
Dış bağlantılar
- The Berzin archive. 17 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Vajrayana, Tibet Budizmi, İslam ve Bon hakkında (İngilizce)
- Tantrik Budist Sanatta Aşk ve Arzu 19 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Vajrayana Budizmi farkli kaynaklarda Tantrik Budizm Tantrayana Mantrayana Mantranaya Gizli Mantra Ezoterik Budizm ve Elmas Tasit Cince 金剛乘 jingangsheng Japonca 金剛乗 kongōjō 密教 adlariyla da taninir Vajrayana Mahayana Budizminin bir uzantisidir felsefesinden cok benimsedigi ayrilir Mahayana da uygulamalar kabaca iki yola ayrilir iyi niteliklerin mukemmellestirilmesi metodu olan Sutrayana ve nihai Budalik hedefini yol olarak benimseyen Vajrayana metodu Vajrayana tam aydinlanmaya ulasilmadan once Buda dogasinin mistik tecrube ile deneyimlenmesini gerektirir Bu tecrubelerin aktarilmasi icin bir ezoterik bilgi kumesinin Budist tantrik tarafindan toplanmis ve nesilden nesile aktarilmis olmasi gerekir Uygulayici oncelikle yetkin bir ruhani ogretmen ya da guru tarafindan kabul edilmelidir Vajrayana zaman zaman Theravada ve Mahayana nin ardindan Budizmin ucuncu veya tasiti olarak kabul edilir Bu goruse gore dharma carkinin uc devri vardir Dharma carkinin ilk donusunde Gautama Buddha Varanasi de Dort Yuce Gercek gibi dharmalari ogretmis sonucunda gunumuze bir tek Theravada nin ulastigi Hinayana okullari ortaya cikmistir Ikinci donusunde ise sutralarinin bolgesinde ogretilmesiyle Mahayana okullari dogmustur Dharma carkinin ucuncu devirinde olusan ogretiler ise de ogretilmis ve tum varliklarda bulunan Buda dogasini aciklamistir Vajrayana da bu ucuncu evreden ilham almistir EtmolojiSanskrit Mantrayana Vajrayana Tibetce rdo rje theg pa Japonca mikkyō Korece milgyo Mogolca ochirt holgon tarnijn yos vcirtu kolgen tarni yin yosu Vietnamca mật tong Turkce Elmas Yol Yikilmaz Yol Mantra Metodu Vajra aslen yildirim anlamina gelir her tur engeli perdeyi asan yok edilemez bir oz adamantin den yapilmis efsanevi bir silah ilahi bir semboldur Ikincil anlam olarak yokedilemez oz anlamina gelir bu nedenle de kimi zaman adamantin veya elmas olarak cevrilir Vajra ayni zamanda kucuk bir asa seklindeki bir rituel aracidir Vajra sik sik tantrik rituellerde bir can ile birlikte kullanilir sembolik olarak vajra can ise bilgeligi temsil eder Ayrica Vajra nin antik Hindu tanrisi Indra nin silahi olduguna inanilir Mantrayana ve Tantrayana isimleri ise Vajrayana Budizminin tantraya olan yakinligindan dolayi verilmistir Lama Yidam ve KhandroLama Yidam ve Khandro Vajrayana icin oldukca onemlidir Budizm de onemli bir kavram olan maddeleri de Vajrayana da onemli bir yer tutar Sanskritcede Lama Guru Yidam Meditasyon tanrisi Khandro ise Dakini anlamlarina gelmektedir Lama Vajrayana icerisinde Lama ya onemli bir anlam yuklenmektedir Budizm in bu bicimi 17 yuzyilin Mancurya dili hakimiyetinde tureyen bir tanim olarak Lamaizm lamajiao ismiyle adlandirilir Maneviyat ogretmenlerinde dogru bir anlayis ve uygun bir guven duygusunun olmasi Vajrayana ya giden yolda onemlidir Buradan cikisla kisinin ogretmen seciminde cok ozentili bir yol izlemesi ve ogretmeni ile olacak bu onemli bulusmada aceleci olmamasi gerekmektedir Iyi bir maneviyat ogretmeni davranislarda digerkamligi daima odak noktasi haline getirmeli ve asla bencilce davranislara yol acmamalidir Tantra nin icindeki yanilsama illuzyon tuzagi istikrarli sessiz akilli sabirli durust seffaf hilesiz ve riyasiz bir kisi anlamina gelmektedir Ayrica bu kisi gizemli Tantra nin ve Mantra nin uygulamalarini bilir Buda nin vizyonunu simgeleyen isaretlerin faaliyetlerini kullanir on maddelik ilkelerde kabiliyetlidir Butun bunlarin yani sira butun canlilara guven verir ve buyuk araclara da Vajrayana Mahayana Theravada yoldaslik eder Boyle bir kisi nihayetinde ustat olarak tanimlanir Vajrayana da on planda olan husus ogrencilerin ozgurlugudur Bundan dolayi ogrencilerin bagimlilik konusundaki butun egilimleri bastan engellenmelidir Bunun sonucu olarak ogrenciler gerekli donanimlara sahip olacaklardir Tarafsizlik dogru ve yanlis bilgiyi birbirinden ayiran akil feraset ve Bodhicitta Mahayana Budizm inde insanlara yardim ederek onlari aydinlatan Buda gibi gorulen kimse nin sabit zihniyeti ogrencide bulunmasi gereken unsurlardir Ogrencinin kalbini actigi Lama ogrenciye gercekten esin kaynagi olmali ve onun kalbinin derinliklerine ozenle temas etmelidir Lama konu basligi icin resmi hicbir siniflandirma yoktur Lama nin digerlerinden farki Budizm bilginlerini ustatlarini mecburi olarak tanimlamak zorunda olmamasidir Yidam Vajrayana da Meditasyon tanrilari Avrupa baglamina uygun olarak uygulamadan bagimsiz hakikatlerin ya da yaraticinin yaraticilarin yanlis anlasilmalarina izin vermemektedirler Ayrica bu tanrilarin Hindistan geleneginin cismani tanrilarindan farklarinin da ortaya cikarilmasi gerekmektedir Burada daha cok mutlulugun vucudu anlamina gelen bicimi maddelesmis varliklar soz konusudur Meditasyon ve bu tanrilar ile baglantida olan gorsellestirme uygulamalarinin yardimi ile uygulayicilar iclerindeki aydinlanmis dogayi uyandirirlar Khandro Tibetce cevirisi Khandro olan bu kelime yerine cogunlukla Sanskritcesi Dakini kullanilir Kelime olarak Khandroma gokyuzu gezginleri anlamina gelmektedir Ilk olarak ortaya cikan Shakyaminus efsanelerinin bulundugu in icinde bile canlilar grubu hakkinda bilgiler vardir Dakiniler genellikle dogaustu yeteneklere ve guclere sahip olan perimsi varliklar olarak tanimlanir Dakiniler bir yandan uygulayicilari ruhsal bilgelige ulastirirken diger yandan onu aydinlanma yolunda desteklerler Kesisler ve din adamlari toplulugu Vajrayana okullarinda kesisler toplulugunun yaninda din adamlari toplulugu da yoga uygulamalarinda bulunmaktadir Bu nedenle kesis okulundan gelme bircok bilgin ustadin yani sira buyuk bir miktar da onemli ustatlar bulunmaktadir Bununla da kalmayip aydinlanmis ozel guclere sahip yoga yolunda ilerleyen kisiler de Siddhas vardir Hindistan daki Vajrayana uygulamalarinin bircogu baslangicta yogaya komsu olan ulkelere yayildi Vajrayana da onemli olan kisinin kesis ya da rahibe olarak gorevlendirilmesi degildir Aksine onemli olan kisinin yanlis bir uygulama ile kendi ruhunun Samsara ya surekli bagliliginin devam edip etmedigidir Vajrayana da kadinlarin da aydinlanmayi tipki erkeklerde oldugu gibi buyuk olcude basarabilecegi kabul ediliyor Gunumuzde Tibet Budizm inin dort buyuk okulu erkeklere oldugu gibi kadinlara da aciktir Yasamlari ile bircok Vajrayana uygulayicisi icin ornek olacak nitelikte buyuk kadin ustatlar bulunmaktadir Bu kadin ustatlar Nyingma okulunun kurucusu Guru Rinpoche nin arkadaslari arasindan Prenses Mandrava ve Prenses Yeshe Tsogyal bulunmaktadir OkullarTibet Budizmi Vajrayana Budizm ilk defa 8 yuzyilda Dharma Krali in tesvikiyle nin Hindistan dan Tibet e gelmesile Tibet te kurulmus oldu Santaraksita Padmasambhava ile birlikte Nyingma okulunu kurdu Bir tantrik Mahasiddha olan Padmasambhava nin katkilariyla Tibet Budizmi Vajrayana geleneginin bir parcasi haline gelmistir Vajrayana Budizm Tibet Budizminin tum okullarinin cekirdek unsurudur ancak bu ikisi birebir ozdes sayilmazlar Budist arastirmaci Tibet Budizminin Mahayana ve Vajrayana gelenekleri terimini kullanir Genellikle Vajrayana tekniklerinin ileri seviyedeki ogrenciler icin Mahayana ogretilerine yardimci ustalikli araclar olarak dusunulur Bu araclar Dzogchen Tibetce maha ati ve Mahamudra Tibetce Chagchen gibi tantra teknikleridir Shingon Budizmi Japonya daki Shingon okulu Tibet Vajrayana Budizmine benzer ezoterik uygulamalar barindirmaktadir bunlar Japonya da olarak adlandirilir Ancak Shingon Budizminin soyagaci Tibet Vajrayanasindan tamamen farklidir Hindistan dan Cin uzerinden Japonya ya aktarilmistir Tibet tinkilerden daha erken donemlere ait Hint metinlerine dayandirilmaktadir Sonuc olarak Shingon Tibet Budizmi ile ezoterik sutralar mandala gibi pek cok kaynagi paylassa da uygulama farklidir Shingon Budizminin baslica metinleri ve Vajrasekhara sutra dir Kurucusu Kukai adinda Cin de ogrenim gormus bir Japon rahiptir 9 yuzyilda Tang Hanedani doneminde Cin de yaygin olan Vajrayana metinlerini tekniklerini ve mandalalari Japonya ya getirmistir Bu soyagaci Tang Hanedanliginin sonuna dogru Cin de yokolmaya yuztutmus ancak Japonya da korunmus ve gelistirilmistir Shingon dunyada Sanskritce nin yazisini kullanmaya devam eden cok az sayidaki okuldan biridir Japon Tendai okulu da kimi ezoterik uygulamalari kullansa da bu uygulamalar cok sinirli oldugu icin Tendai tam bir ezoterik okul kabul edilmez Tendai ogretisinde adi verilen ezoterik ritueller Lotus Sutra nin yaygin ogretilerine es deger bir oneme sahiptir Dolayisiyla Mantra okuyan uygulayan ya da belli meditasyonlari yapan bir kisi Buda nin ogretilerinin duyusal deneyimler oldugunu herkesin dogustan aydinlanma yetenegine sahip oldugunu bu yasamda aydinlanmaya ulasabilecegini anlayabilir Mahayana ile baglarTibet Budisti ve ogretmeni ya gore Vajrayana Mahayana ile ayni felsefeyi paylasir Vajrayana bir felsefe degildir Bir uygulama teknigi bir bakis acisi veya vizyondur Felsefi durusunu Mahayana dan alir Aslinda ve bakis acilarinin bir karisimi gibidir a gore Vajrayana gorusunun temeli Prajnaparamita ya dayanir Her ne kadar Tantra ve ezoterizm Vajrayana Budizminin ayirdedici ozelligi olsa da Tibetan Budizmine gore Buda nin ogretilerine ayni felsefi yaklasimi benimsedigi icin Mahayana Budizminin bir parcasidir Mahayana da onemli olan Sutralar Vajrayana da da onemli kabul edilir ancak Vajrayana kimi ezoterik metni de onemliler arasinda sayar Bodhisattva nin onemi ve Mahayana daki ilahi varliklar Vajrayana da da kabul edilir ayni sekilde Budizm perspektifi ve Budist ruhsal uygulamalar yalnizca rahipler icin degil siradan halkin faydalanmasina aciktir Vajrayana nin ayirdedici ozellikleriLadakh ta bir Budist toren Mahayana ve Vajrayana geleneklerinde ruhani uygulamanin amaci bodhisattva yolunu izleyerek Budaliga erismektir Buna karsilik Theravada uygulamasinin amaci nirvana ya ulasarak yeniden dogum dongusunden samsara kurtulmaktir glenekler arasindaki farklar her zaman kesin sinirlarla belirtilemez Ornegin Tibet Budizminin kutsal metinler derlemesinde genellikle tantrik olarak degerlendirilmeyen Elmas Sutra hatta Pali Derlemesi nde yer alan bazi metinler gibi kimi materyaller tantralar arasinda sayilmaktadir Mahayana da oldugu gibi motivasyon Vajrayana uygulamasinda buyuk onem tasir butun uygulamalar tum duyarli canlilarin faydalanmasi icin Budaliga erismek amaciyla yapilir XIV Dalai Lama soyle demistir Tantra yalnizca sefkati Budaliga erismek icin vakit harcamaya dayanamayacak kadar buyuk olan bir an once digerleri icin ustun yardim ve mutluluk kaynagi olmak isteyen kisilerce uygulanir Vajrayana Mahayana Budizminde formule edildigi sekliyle marifetli araclar Sanskrit kavramini temel alir Bu uygulama inisiasyonla kabul edilen bir ogrenciye Vajra Ustasinin belli bir marifetli aracinin gerceklesiminin zihinsel akimini paylastigi bir soyagaci sistemidir Vajrayana da bu marifetli araclar baslica Tantrik Mahamudra veya Dzogchen pratikleriyle baglantilidir Gelenekler ve soyagacina gore Vajrayana teknikleri aydinlanmaya giden yolu ivmelendirir Daha onceki Theravada ve Mahayana okullari Nirvanaya ulasmak icin bircok yasam boyu surebilecek bir yol sunarken Vajrayana tekniklerinin aydinlanmaya Budaliga cok daha kisa bir surede hatta bir yasam suresi icerisinde ulasma imkani sundugu soylenir Vajrayana Egitmeni Tenzin Palmo Budist pratige bu farkli yaklasimlari soyle acikliyor Hinayana Budizmi okuluna gore bir seyleri arzuladigimiz ve bunlara sikica yapistigimiz icin bu sonsuz dogum olum yeniden dogum carkinda hapis kaliriz Hinayana okulu arzularimizin en zayif koklerini bile ortadan kaldirmamiz gerektigini vurgular Mahayana okuluna gore bu yeniden dogum carkina hapsolmamizin nedeni cahilligimiz farkinda olmayisimizdir Farkinda olmayan zihinde dusundugumuz her sey nesnelerin dogasi hakkindaki bu yanlis algilamamizi yansitir Bu nedenle yapmamiz gereken bu cahilligimizin koklerini kaziyacak bir askin bilgelik gelistirmektir Vajrayana ya gore bu dogum olum yeniden dogum carkinda hapsolmamizin nedeni saf olmayan algilarimizdir Gozumuzle gorduklerimizin kati siradan birbirinden farkli ve ayri olduklarina inaniriz Buna karsi antidot saf algi gelistirmektir Vajrayana Budistleri Theravada ya da Mahayana uygulamalarinin gecersiz oldugunu iddia etmez tam aksine bu geleneklerdeki ogretilerin Vajrayana uygulamalarinin insasi icin temel teskil ettigi soylenir Vajrayana tekniklerinin etkili olabilmesi icin bu ogretilerin uzerinde durulmasi gereklidir Meyvenin yolu Vajrayana uygulamalarinda merkezi bir kavram metodun felsefi dayanagidir Iki gercekle kastedilen uzlasimsal gercek ve nihai gercektir Uzlasimsal gercek neyin var olup neyin var olmadigi konusunda konsensus realitesi veya sagduyu ile belirlenen gercektir Nihai gercek ise aydinlanmis olan zihnin gordugu sekliyle realitedir Mahayana nin Sutrayana uygulamalarinda sebebin yolu secilmistir uygulayici kendindeki potansiyel Buda dogasindan hareketle onu surekli besleyerek sonuca Budalik meyvesine ulasmaya calisir Vajrayana da ise meyvenin yolunu secilmistir uygulayici meyvelerin ozunde var olan Buda dogasini uygulama araci olarak alir Herkesin dogustan aydinlanmis bir zihne sahip oldugu onermesinden hareketle nihai gercek gozuyle dunyaya bakma uygulamalari kendi Buda dogamiza ulasmaya yardimci olabilir Nihai gercegin deneyimlenmesi Vajrayana da kullanilan butun tantrik tekniklerde temel amactir Aydinlanmis zihindeki boslugun dogasinin deneyimlenmesi icin kullanilan Dzogchen ve Mahamudra ileri meditasyon teknikleri haric tum uygulamalar bir sekilde saf olmayan alginin temizlenmesi yoluyla uygulayicinin nihai gercegi gormesini saglamak amacini tasir Bunlar veya baslangic uygulamalari olabilecegi gibi nin daha ileri teknikleri de olabilir Yeminler ve tavir Genel olarak Vajrayana uygulayicilari tavirlarinda bir takim yeminlere uygun olarak hareket etmelidir Alt seviyedeki tantralar icin uyulmasi gereken kurallar yeminleri ve temel alinarak hazirlanmistir Daha ust duzeydekiler icin uygulamanin kendine has bir takim yeminler olabilir Ezoterik aktarim inisiayon ve gizlilik Vajrayana Budizmi ezoteriktir bu baglamda ezoterizm kimi hizlandirici faktorlerin yalnizca ogretmenden ogrenciye bir inisiasyon veya yetkilendirme ile dogrudan uygulanmasidir kitaplardan ogrenilemez Cogu teknik icin gizli tanimi yapilir ancak bazi Vajrayana ogretmenleri gizliligin yalnizca bir gercekligin yan etkisi oldugunu cunku tekniklerin ogretmen ogrenci soyagaci disinda bir gecerliligi bulunmadigini vurgular Bu tekniklerin dogru uygulanmadigi takdirde uygulayicilara fiziksel ve zihinsel olarak zarar verebilecegi soylenir Bu tehlikelerden kacinilmasi icin uygulama ogretmen ogrenci iliskisi disinda gizli tutulmasi gerekir Gizlilik ve ogrencinin vajra guruya adanmisligi Tib damtsig veya kutsal bagin ozelligidir boylelikle hem uygulayici hem de ogretinin butunlugu korunmus olur Ogretiler kisiye dogrudan soylense dahi eger baglami uygun degilse anlasilamaz bu nedenle ogretilerin kendinden gizli oldugu kabul edilir Eger kisi basit bir meraktan fazla ilgi gosteremiyorsa ogreti onun zihninde hep gizli kalacaktir Ezoterik aktarimin cercevesi farkli formlar alabilir Tibet Budizminin Nyingma okulu Dzogchen adi verilen metodu kullanir Tibet Kagyu okulu ve Japonya Shingon okulu Mahamudra denilen alternatif bir metot kullanmaktadir Kaynakca Ray Reginald A Secret of the Vajra World The Tantric Buddhism of Tibet Shambhala Publications Boston 2001 The Three Vehicles of the Teachings of the Buddha at the Karmapa website 28 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Eylul 2008 Arsivlenmis kopya 18 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Subat 2010 Berzin Archives http www berzinarchives com web en index html 6 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde erisim 2008 06 22 Palmo Tenzin Reflections on a Mountain Lake Teachings on Practical Buddhism Snow Lion Publications 2002 sf 224 I 55939 175 8 Sherab Khenpo Palden Ceaseless Echoes of the Great Silence A Commentary on the Heart Sutra Prajnaparamita Sky Dancer Press 1999 sf 35 Conze The Prajnaparamita Literature Skilling Mahasutras volume I parts I amp II 1997 Pali Text Society page 78 bazi baskilarinda kimi Sravakayana Mahayana ve Vajrayana metinlerinin tantra olarak tanitildigini soyler Peter Skilling Mahasutras volume I 1994 1 21 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Lancaster page xxiv aktaran Jeffrey Hopkins Meditation on Emptiness Wisdom Publication 1996 s 111 den alinti Palmo Tenzin Reflections on a Mountain Lake Teachings on Practical Buddhism Snow Lion Publications 2002 p 223 Palmo Tenzin a g e Snow Lion Publications 2002 p 224 5 Dhammasaavaka The Buddhism Primer An Introduction to Buddhism p 79 ISBN 1 4116 6334 9 Morreale Don 1998 The Complete Guide to Buddhist America ISBN 1 57062 270 1 p 215 Trungpa Chogyam and Chodzin Sherab 1992 The Lion s Roar An Introduction to Tantra ISBN 0 87773 654 5 p 144Dis baglantilarThe Berzin archive 17 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Vajrayana Tibet Budizmi Islam ve Bon hakkinda Ingilizce Tantrik Budist Sanatta Ask ve Arzu 19 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce