Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dmanisi Tarihi Sit Alanı (Gürcüce: დმანისის ნაქალაქარი, anlamı, "yıkık/eski Dmanisi şehri") Güney Gürcistan'ın Kvemo Kartli bölgesindeki Dmanisi Belediyesinde yer alan Patara Dmanisi köyünün kuzeyinde konumlanmış tarihi ve arkeolojik sit alanıdır. Gürcistan'ın başkenti Tiflis'in 85 km güney batısındadır.
დმანისის ნაქალაქარი | |
 | |
 | |
| Adres | Gürcistan |
|---|---|
| Konum | Dmanisi Belediyesi Kvemo Kartli, Gürcistan |
| Koordinatlar | 41°20′22″K 44°18′38″D / 41.33944°K 44.31056°D |
| Tür | Tarihi, arkeolojik |
Maşavera ve Pinezauri nehirlerinin birleştiği yerdeki bir burnun üzerinde konumlanan alan, bir açık hava müzesidir. Açık hava müzesi, Orta Çağ'dan kalma Dmanisi Sioni Katedrali'ni ve Orta Çağ Gürcistan'ındaki en önemli şehir ve ticaret merkezlerinden birinin kalıntılarını içerir. Kalıntılarda, sur duvarları, kiliseler, Müslüman ve Hristiyan mezarlıkları, hamamlar ve atölyelere rastlanır. Dmanisi'deki Orta Çağ katmanlarının altında ortaya çıkarılan paleo-arkeolojik sit alanı, Afrika kıtasının dışındaki Homo cinsinin varlığına dair en eski ve kesin kanıtlardan birine ev sahipliği yapar. Alanda yaklaşık 1.85 ila 1.75 milyon yıl öncesinden kalma bir dizi hominin fosili vardır.
Tarihi
İlk yılları ve Müslüman yönetimi
Dmanisi bölgesi bir zamanlar Orta Çağ Gürcistan'ındaki en büyük ve en zengin şehirlerden biriydi. 18. yüzyıl Gürcü alimi Prens Vahuşti, yer ismi olan "Dmanisi"nin, Eski Gürcücedeki daba, "küçük köy" sözcüğünden türediğini açıklamıştır.
Dmanisi, piskoposluk binasının yanındaki küçük bir yerleşim yeri olarak ortaya çıkmıştır. Ayrıca, Dmanişevi (Maşavera) ve Ktsia vadileri üzerinde de yargı yetkisine sahipti. Kent, 6. yüzyılda Kartli'deki altı piskoposluktan biri olarak biliniyordu. 9 ve 10. yüzyıllarda bölgede Arap egemenliği hüküm sürüyorken ise büyük bir ticaret kentiydi. Orta Çağ Gürcü kroniklerine göre, halifenin komutanı Bugha al-Kabir, 853'teki Kartli seferi sırasında Dmanisi'ye, Darialan'dan getirdiği 100 hane Alan yerleştirmiştir. Dmanisi, 989'da Ermeni kral I. Davit tarafından fethedilmiş, ancak daha sonra Müslümanların kontrolüne geri dönmüştür. Gürcü kronikleri, Kral IV. Bagrat tarafından Tiflis'in vasal emiri olarak atanan Dmanisili Müslüman Sitlarabi'den bahseder. Sitlarabi, aslında Sayyid al-'Arab'ın değişmiş bir ismidir. Gürcü kaynaklarında, 1073 yılında adsız bir "Dmanisi emirinin", Kral II. Giorgi'ye karşı, Selçuklu komutanı Sau-tegin Sarhang el-Khass'ı ("Sarang Alkhazi") desteklediği bilinmektedir.
Gürcistan Krallığı
Dirilen Gürcü monarşisi tarafından tehdit edilen Dmanisi'deki Müslüman oligarşisi, 1121'de Kral IV. Davit'in Gence ve Tiflis almak için yaptığı saldırılarda Selçuklu sultanı II. Mahmud'un yanında yer aldı. Davit, Mart 1123'te Dmanisi'yi fethetti, ama Davit'in oğlu I. Demetre 1125'te şehri tekrar fethetmek zorunda kaldı. Gürcistan Krallığı yönetiminde, Dmanisi gelişmeye devam etti; el sanatları ve ticaret parladı. Yâkût el-Hamavî'ye göre, kasabadan ipek ihraç edilmekteydi. Dmanisi'nin ekonomisinin aktif olduğu, bölgede bulunan 800'den fazla yabancı madeni parayla kanıtlanmaktadır, bölgede İran fayansları ve Çin seladonları gibi arkeolojik eserlerin yanı sıra, yerel olarak üretilen çanak çömlek, cam eşya ve mücevherler bulunmuştur.
Orta Çağ Dmanisi'nin nüfusu heterojendi. Dmanisi'de yer alan büyük bir mezarlıkta 13 ve 14. yüzyıldan kalma Arapça yazıtlı mezar taşlarının sayısının Hristiyan-Gürcü ve Ermeni-mezar taşlarından fazla olması, Müslümanların şehirdeki en büyük grubu oluşturduğunu göstermektedir. Gürcülerin şehri fethetmesinden sonra bazı Müslümanlar kenti terk etti: Sadr ad-Din Hamid b. Ali ad-Damanisi (ö. 1245) isimli Şeyh, Şam'da medrese işletmeye başladı. Sonrasında Emir'in pozisyonu tayin edilmiş bir kraliyet memurunun pozisyonuna düşürüldü: Dmanisi'deki küçük bir yıkık kilisede yer alan, 13. yüzyılın başlarından kalma Gürcüce bir taş yazıtta IV. Giorgi'nin çağdaş emiri ve Mihrik'in oğlu Job'dan bahseder. Job, Aziz Dimitrios'un adına taştan bir haç dikmiştir.
Gürcistan Moğol İmparatorluğu'nun vasalı haline geldiğinde, Dmanisi, madeni para üretim yeri olarak seçilmiş, 1245'te IV. Davit adına bakır türü madeni paralar basılmıştır. 1270'lerde, II. Demetre, Dmanisi ve çevresini Moğolların güvenine sahip güçlü bakan Sadun'a devretmek zorunda kaldı. Kral VIII. Davit, Moğol hanı Baydu ile iyi ilişkiler içindeydi ve 1293'te Dmanisi'yi Moğollardan geri alabildi, ancak sonrasında Dmanisi'yi rakip kardeşi III. Vahtang'a kaptırdı. III. Vahtang, 1308 yılında öldüğünde buraya gömüldü. Dmanisi, daha sonra Vahtang'ın büyük oğlu Demetrius'un eline geçti.
Çöküşü
Timur’un Gürcistan’ı 1386 ve 1403 yılları arasında işgal etmesi, Dmanisi’nin altın çağını sonlandırdı. 1486'da, Akkoyunlular'ın lideri Yakub'un yaptığı saldırılarda kent harap oldu. Gürcistan Krallığı’nın 1490’larda son kez parçalanmasından sonra, kent Kartli Krallığı'nın parçası oldu. Dmanisi, kraliyet tarafından Barataşvili ailesine verildi. Aile hattı 1536'da ikiye ayrıldı ve tüm kent ve mülkler bölüşüldü. Dmanisi, 1578'de Osmanlı birlikleri tarafından işgal edildi ve yeniden güçlendirildi. 1583'te Gürcü kral I. Simon tarafından geri alındı. Sonraki dönemde, Dmanisi'nin önemi, Barataşvili'nin sahip olduğu askeri karakol olmakla sınırlı kalmadı. Dmanisi'de ekonomik ve dini yaşam kısmen canlansa da, bu canlılık 18. yüzyılın başlarına kadar devam etti. Dmanisi'nin yenilenen savaş ve siyasi anarşideki çöküşünü, 18. yüzyılın ortalarında Dmanisi piskoposluğunun dağılması takip etti; bölgenin nüfusu büyük ölçüde azaldı. Bu azalma, eski şehrin çevresinde yeni kırsal yerleşimlerin oluşmaya başladığı 19. yüzyılın başlarındaki Rus yönetimine kadar devam etti. Bu kırsal yerleşimlerden biri olan Başkeçiti, 1947'de Dmanisi olarak yeniden adlandırıldı.
Araştırmalar
1853'te Dmanisi'ndeki kalıntılar ilk kez incelendi ve Albay İvan Bartolomei ile Prens Dimitri Orbeliani tarafından kısaca tanımlandı. Bu kişilerin kopyaladığı Gürcüce yazıtlarından bazıları, 1854'te Fransız alim Marie-Félicité Brosset tarafından basıldı. Ekvtime Takaişvili, Dmanisi nekropolündeki bazı kazıları denetledi ve 1894'te Gürcüce yazıtları yeniden yayımladı.
Kalıntıların arkeolojik incelemesine 1936'da başlanmış, ancak 1980'lere kadar sistematik kazılar yapılmamıştır. Bu süreçte, Orta Çağ'da yapılmış çukur veya mahzenlerin, tarih öncesi hayvan kemikleri ve taş aletler içeren kum ve kül yataklarına kazıldığı anlaşıldı. 1991 yılında Homo erectus ile anatomik benzerlikler gösteren insan çenesi ve dişine sahip bir kafatası ortaya çıkarıldı. Ardından 1991 ve 2005 yılları arasında bir dizi kafatası daha keşfedildi. Yaklaşık 1.85 ila 1.75 milyon yıl öncesine dayanan bu buluntular, Dmanisi'nin Avrasya'nın herhangi bir yerindeki en eski insan yaşam alanlarından birisi olduğunu açığa çıkardı. 2007'de, Dmanisi Hominid Arkeolojik Sit Alanı, Dünya Mirası Geçici Listesi'ne eklendi.
Sit alanı
Dmanisi tarihi alanı, bir yerleşim yerinin kalıntıları, surlar, kiliseler, mezarlıklar ve diğer yapıları içeren iki ana bölümden oluşmaktadır. Bölümlerden biri, Maşavera ve Pinezauri nehirlerinin birleştiği yerde konumlanmış 13 hektarlık bir alanı kaplayan gerçek kasaba, diğeri ise Pinezauri nehri boyunca uzanan ve 12 hektarlık alanı kapsayan bitişik kenar mahalledir.
Gerçek kasaba
Gerçek kasaba, bazalt bir duvarla çevrelidir. Doğuda payandalarla desteklenen duvar, büyük bir sur oluştur. Kasaba, kuzeyde ve kuzeybatıda Mashavera vadisi ile 90 metre derinliğe kadar inmektedir. Dağ burnunun güney yamacında yaklaşık 3.250 metrekarelik bir kale bulunmaktadır. Kasaba duvarının içine yerleştirilen kale, tek kapılı özel bir sur ile şehirden ayrılmıştır. Kale bir saray, hamam ve diğer yapıları içermektedir. Kalenin batısında, 200 metre uzunluğunda, Maşavera nehrine açılan gizli bir tünel vardır. Tünel, günümüze kadar korunmuştur.
Güneyden gelen yol kapıyla kente açılır. Kentin içinde devam eden yolun genişliği yaklaşık 2.5 metredir, büyük taş levhalarla döşenmiş ve alçak taş duvarla çevrelenmiştir. Dmanisi'deki evler, düzensiz dizilmiş bazal taşlarla yapılmış ve nişlerle tuğla şömineler eklenmiştir. İç duvarlar sıvalanmıştır. Daha zengin kişilerin evleri yeşil seramik fayanslarla kaplanmıştır. Yıkık şehir merkezinde, kalenin hemen altında, Dmanisi Sioni Katedrali bulunmaktadır. Bu erken Orta Çağ bazilikası, üç bölmeli nefe ve apsise sahiptir. Ayrıca 13. yüzyılın başlarında zengin süslemeli bir narteks eklenmiştir. Kilisenin kuzeyinde, güney kapısı üzerindeki Gürcüce yazıtın doğruladığı gibi, 1702'de yeniden inşa edilmiş tek nefli küçük bir Azize Marina kilisesi vardır. Kuzeydoğuda ise, Ermenice yazıtlı taşların bulunduğu iki küçük kilisenin kalıntıları vardır.
Kenar mahalle
Kenar mahalle gerçek kasabanın güneyinde konumlanmıştır. Mahalle, Hristiyan-Gürcü, Ermeni ve daha fazla sayıdaki Müslüman mezarlarından oluşan ve neredeyse kasabanın kendisi kadar büyük olan 12-14. yüzyıl mezarlığını içermektedir. Küçük tek nefli kilisenin kalıntıları Hristiyan mezarlığında korunmuştur. Pinezauri'nin sağ yakasında üç tane hamamın kalıntısı yer almaktadır.
Müze
Dmanisi bölgesi, Gürcistan Ulusal Müzesi'nin bir parçasıdır. Dmanisi Tarihi ve Mimari Müzesi-Koruma Alanı olarak yönetilen bir açık hava müzesidir. Müze ayrıca 2300'den fazla eseri sergileyen bir sergi salonu içermektedir. Dmanisi müzesi, mayıs ve ekim ayları arasında mevsimsel olarak faaliyet göstermektedir. Dmanisi Sioni Katedrali ve sitedeki diğer yapılar 2007 yılında Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.
Kaynakça
- ^ Gamkrelidze, Gela; Mindorashvili, Davit; Bragvadze, Zurab; Kvatsadze, Marine, (Ed.) (2013). "დმანისი [Dmanisi]". ქართლის ცხოვრების ტოპოარქეოლოგიური ლექსიკონი [Topoarchaeological dictionary of Kartlis tskhovreba (The history of Georgia)] (PDF) (Gürcüce). Tiflis: Georgian National Museum. ss. 190-193. ISBN . 29 Eylül 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 4 Ağustos 2019.
- ^ (1996). Rewriting Caucasian history: the medieval Armenian adaptation of the Georgian chronicles; the original Georgian texts and the Armenian adaptation. Oxford: Clarendon Press. s. 261. ISBN .
- ^ Minorsky, Vladimir (1977). Studies in Caucasian history. Cambridge University Press. s. 67. ISBN .
- ^ a b c d e f g h i j k l "დმანისის ნაქალაქარი [Dmanisi site]". საქართველო: ენციკლოპედია: ტ.2 [Encyclopaedia Georgia, vol. 2] (Gürcüce). Tiflis. 2012. ss. 460-461.
- ^ a b Berdzenishvili, Devi (2005). "დმანელი ამირას უცნობი წარწერა ფინეზაურის ხეობიდან [An unknown inscription of the emir of Dmanisi from the Pinezauri valley]". ნარკვევები [Studies] (Gürcüce). Tiflis. ss. 26-34.
- ^ Chkhvimiani, Jimsher (2015). [High medieval tombstones with Georgian inscriptions from Dmanisi]. Kadmos (Gürcüce). Cilt 7. ss. 40-41. 3 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2019.
- ^ Japaridze, Gocha (2012). "ად-დუმანისი - იშვიათი არაბული ნისბა [ad-Dumanisi: a rare Arabic nisba]". ძიებანი საქართველოსა და ახლო აღმოსავლეთის ისტორიაში, ტ. 1 [Researches into the history of Georgia and the Near East, vol. 1] (Gürcüce). Tiflis. ss. 107-109. ISBN .
- ^ Kolbas, Judith (2013). The Mongols in Iran: Chingiz Khan to Uljaytu 1220–1309. Routledge. ss. 123-124. ISBN .
- ^ Vekua, Abesalom; Lordkipanidze, David; Rightmire, G. Philip; Agusti, Jordi; Ferring, Reid; Maisuradze, Givi; Mouskhelishvili, Alexander; Nioradze, Medea; Leon, Marcia Ponce de; Tappen, Martha; Tvalchrelidze, Merab; Zollikofer, Christoph (5 Temmuz 2002). "A New Skull of Early Homo from Dmanisi, Georgia". Science (İngilizce). 297 (5578). ss. 85-89. doi:10.1126/science.1072953. ISSN 0036-8075. (PMID) 12098694. 14 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ağustos 2019.
- ^ Garcia, Tristan; Féraud, Gilbert; Falguères, Christophe; de Lumley, Henry; Perrenoud, Christian; Lordkipanidze, David (Ağustos 2010). "Earliest human remains in Eurasia: New 40Ar/39Ar dating of the Dmanisi hominid-bearing levels, Georgia". Quaternary Geochronology. 5 (4). ss. 443-451. doi:10.1016/j.quageo.2009.09.012.
- ^ Sagona, Antonio (2017). The Archaeology of the Caucasus: From Earliest Settlements to the Iron Age. Cambridge University Press. s. 38. ISBN .
- ^ "Tentative Lists: Dmanisi Hominid Archaeological Site". UNESCO World Heritage Centre. 3 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2019.
- ^ . Georgian Museums. Ministry of Culture and Monuments Protection of Georgia, ICOM National Committee in Georgia, Georgian Museums Association, Culturological Research Association. 14 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2019.
- ^ . Georgian National Museum: Dmanisi. 22 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2019.
- ^ "List of Immovable Cultural Monuments" (PDF) (Gürcüce). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Temmuz 2019.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dmanisi Tarihi Sit Alani Gurcuce დმანისის ნაქალაქარი anlami yikik eski Dmanisi sehri Guney Gurcistan in Kvemo Kartli bolgesindeki Dmanisi Belediyesinde yer alan Patara Dmanisi koyunun kuzeyinde konumlanmis tarihi ve arkeolojik sit alanidir Gurcistan in baskenti Tiflis in 85 km guney batisindadir Dmanisi Sit Alaniდმანისის ნაქალაქარიAdresGurcistanKonumDmanisi Belediyesi Kvemo Kartli GurcistanKoordinatlar41 20 22 K 44 18 38 D 41 33944 K 44 31056 D 41 33944 44 31056TurTarihi arkeolojik Masavera ve Pinezauri nehirlerinin birlestigi yerdeki bir burnun uzerinde konumlanan alan bir acik hava muzesidir Acik hava muzesi Orta Cag dan kalma Dmanisi Sioni Katedrali ni ve Orta Cag Gurcistan indaki en onemli sehir ve ticaret merkezlerinden birinin kalintilarini icerir Kalintilarda sur duvarlari kiliseler Musluman ve Hristiyan mezarliklari hamamlar ve atolyelere rastlanir Dmanisi deki Orta Cag katmanlarinin altinda ortaya cikarilan paleo arkeolojik sit alani Afrika kitasinin disindaki Homo cinsinin varligina dair en eski ve kesin kanitlardan birine ev sahipligi yapar Alanda yaklasik 1 85 ila 1 75 milyon yil oncesinden kalma bir dizi hominin fosili vardir TarihiIlk yillari ve Musluman yonetimi Dmanisi bolgesi bir zamanlar Orta Cag Gurcistan indaki en buyuk ve en zengin sehirlerden biriydi 18 yuzyil Gurcu alimi Prens Vahusti yer ismi olan Dmanisi nin Eski Gurcucedeki daba kucuk koy sozcugunden turedigini aciklamistir Dmanisi piskoposluk binasinin yanindaki kucuk bir yerlesim yeri olarak ortaya cikmistir Ayrica Dmanisevi Masavera ve Ktsia vadileri uzerinde de yargi yetkisine sahipti Kent 6 yuzyilda Kartli deki alti piskoposluktan biri olarak biliniyordu 9 ve 10 yuzyillarda bolgede Arap egemenligi hukum suruyorken ise buyuk bir ticaret kentiydi Orta Cag Gurcu kroniklerine gore halifenin komutani Bugha al Kabir 853 teki Kartli seferi sirasinda Dmanisi ye Darialan dan getirdigi 100 hane Alan yerlestirmistir Dmanisi 989 da Ermeni kral I Davit tarafindan fethedilmis ancak daha sonra Muslumanlarin kontrolune geri donmustur Gurcu kronikleri Kral IV Bagrat tarafindan Tiflis in vasal emiri olarak atanan Dmanisili Musluman Sitlarabi den bahseder Sitlarabi aslinda Sayyid al Arab in degismis bir ismidir Gurcu kaynaklarinda 1073 yilinda adsiz bir Dmanisi emirinin Kral II Giorgi ye karsi Selcuklu komutani Sau tegin Sarhang el Khass i Sarang Alkhazi destekledigi bilinmektedir Gurcistan Kralligi Dmanisi deki Sioni Katedrali Kasaba duvarlarinin kalintilari Azize Marina Kilisesi Dirilen Gurcu monarsisi tarafindan tehdit edilen Dmanisi deki Musluman oligarsisi 1121 de Kral IV Davit in Gence ve Tiflis almak icin yaptigi saldirilarda Selcuklu sultani II Mahmud un yaninda yer aldi Davit Mart 1123 te Dmanisi yi fethetti ama Davit in oglu I Demetre 1125 te sehri tekrar fethetmek zorunda kaldi Gurcistan Kralligi yonetiminde Dmanisi gelismeye devam etti el sanatlari ve ticaret parladi Yakut el Hamavi ye gore kasabadan ipek ihrac edilmekteydi Dmanisi nin ekonomisinin aktif oldugu bolgede bulunan 800 den fazla yabanci madeni parayla kanitlanmaktadir bolgede Iran fayanslari ve Cin seladonlari gibi arkeolojik eserlerin yani sira yerel olarak uretilen canak comlek cam esya ve mucevherler bulunmustur Orta Cag Dmanisi nin nufusu heterojendi Dmanisi de yer alan buyuk bir mezarlikta 13 ve 14 yuzyildan kalma Arapca yazitli mezar taslarinin sayisinin Hristiyan Gurcu ve Ermeni mezar taslarindan fazla olmasi Muslumanlarin sehirdeki en buyuk grubu olusturdugunu gostermektedir Gurculerin sehri fethetmesinden sonra bazi Muslumanlar kenti terk etti Sadr ad Din Hamid b Ali ad Damanisi o 1245 isimli Seyh Sam da medrese isletmeye basladi Sonrasinda Emir in pozisyonu tayin edilmis bir kraliyet memurunun pozisyonuna dusuruldu Dmanisi deki kucuk bir yikik kilisede yer alan 13 yuzyilin baslarindan kalma Gurcuce bir tas yazitta IV Giorgi nin cagdas emiri ve Mihrik in oglu Job dan bahseder Job Aziz Dimitrios un adina tastan bir hac dikmistir Gurcistan Mogol Imparatorlugu nun vasali haline geldiginde Dmanisi madeni para uretim yeri olarak secilmis 1245 te IV Davit adina bakir turu madeni paralar basilmistir 1270 lerde II Demetre Dmanisi ve cevresini Mogollarin guvenine sahip guclu bakan Sadun a devretmek zorunda kaldi Kral VIII Davit Mogol hani Baydu ile iyi iliskiler icindeydi ve 1293 te Dmanisi yi Mogollardan geri alabildi ancak sonrasinda Dmanisi yi rakip kardesi III Vahtang a kaptirdi III Vahtang 1308 yilinda oldugunde buraya gomuldu Dmanisi daha sonra Vahtang in buyuk oglu Demetrius un eline gecti Cokusu Timur un Gurcistan i 1386 ve 1403 yillari arasinda isgal etmesi Dmanisi nin altin cagini sonlandirdi 1486 da Akkoyunlular in lideri Yakub un yaptigi saldirilarda kent harap oldu Gurcistan Kralligi nin 1490 larda son kez parcalanmasindan sonra kent Kartli Kralligi nin parcasi oldu Dmanisi kraliyet tarafindan Baratasvili ailesine verildi Aile hatti 1536 da ikiye ayrildi ve tum kent ve mulkler bolusuldu Dmanisi 1578 de Osmanli birlikleri tarafindan isgal edildi ve yeniden guclendirildi 1583 te Gurcu kral I Simon tarafindan geri alindi Sonraki donemde Dmanisi nin onemi Baratasvili nin sahip oldugu askeri karakol olmakla sinirli kalmadi Dmanisi de ekonomik ve dini yasam kismen canlansa da bu canlilik 18 yuzyilin baslarina kadar devam etti Dmanisi nin yenilenen savas ve siyasi anarsideki cokusunu 18 yuzyilin ortalarinda Dmanisi piskoposlugunun dagilmasi takip etti bolgenin nufusu buyuk olcude azaldi Bu azalma eski sehrin cevresinde yeni kirsal yerlesimlerin olusmaya basladigi 19 yuzyilin baslarindaki Rus yonetimine kadar devam etti Bu kirsal yerlesimlerden biri olan Baskeciti 1947 de Dmanisi olarak yeniden adlandirildi Arastirmalar2007 yilindaki arkeolojik kazilar 1853 te Dmanisi ndeki kalintilar ilk kez incelendi ve Albay Ivan Bartolomei ile Prens Dimitri Orbeliani tarafindan kisaca tanimlandi Bu kisilerin kopyaladigi Gurcuce yazitlarindan bazilari 1854 te Fransiz alim Marie Felicite Brosset tarafindan basildi Ekvtime Takaisvili Dmanisi nekropolundeki bazi kazilari denetledi ve 1894 te Gurcuce yazitlari yeniden yayimladi Kalintilarin arkeolojik incelemesine 1936 da baslanmis ancak 1980 lere kadar sistematik kazilar yapilmamistir Bu surecte Orta Cag da yapilmis cukur veya mahzenlerin tarih oncesi hayvan kemikleri ve tas aletler iceren kum ve kul yataklarina kazildigi anlasildi 1991 yilinda Homo erectus ile anatomik benzerlikler gosteren insan cenesi ve disine sahip bir kafatasi ortaya cikarildi Ardindan 1991 ve 2005 yillari arasinda bir dizi kafatasi daha kesfedildi Yaklasik 1 85 ila 1 75 milyon yil oncesine dayanan bu buluntular Dmanisi nin Avrasya nin herhangi bir yerindeki en eski insan yasam alanlarindan birisi oldugunu aciga cikardi 2007 de Dmanisi Hominid Arkeolojik Sit Alani Dunya Mirasi Gecici Listesi ne eklendi Sit alaniKral VI Davit in yer aldigi bakir madeni para 1245 te Dmanisi de sikismisBir sarap kavanozu kvevri 15 ve 18 yuzyillarin arasindaki bir zaman dilimine tarihlenmekte Dmanisi tarihi alani bir yerlesim yerinin kalintilari surlar kiliseler mezarliklar ve diger yapilari iceren iki ana bolumden olusmaktadir Bolumlerden biri Masavera ve Pinezauri nehirlerinin birlestigi yerde konumlanmis 13 hektarlik bir alani kaplayan gercek kasaba digeri ise Pinezauri nehri boyunca uzanan ve 12 hektarlik alani kapsayan bitisik kenar mahalledir Gercek kasaba Gercek kasaba bazalt bir duvarla cevrelidir Doguda payandalarla desteklenen duvar buyuk bir sur olustur Kasaba kuzeyde ve kuzeybatida Mashavera vadisi ile 90 metre derinlige kadar inmektedir Dag burnunun guney yamacinda yaklasik 3 250 metrekarelik bir kale bulunmaktadir Kasaba duvarinin icine yerlestirilen kale tek kapili ozel bir sur ile sehirden ayrilmistir Kale bir saray hamam ve diger yapilari icermektedir Kalenin batisinda 200 metre uzunlugunda Masavera nehrine acilan gizli bir tunel vardir Tunel gunumuze kadar korunmustur Guneyden gelen yol kapiyla kente acilir Kentin icinde devam eden yolun genisligi yaklasik 2 5 metredir buyuk tas levhalarla dosenmis ve alcak tas duvarla cevrelenmistir Dmanisi deki evler duzensiz dizilmis bazal taslarla yapilmis ve nislerle tugla somineler eklenmistir Ic duvarlar sivalanmistir Daha zengin kisilerin evleri yesil seramik fayanslarla kaplanmistir Yikik sehir merkezinde kalenin hemen altinda Dmanisi Sioni Katedrali bulunmaktadir Bu erken Orta Cag bazilikasi uc bolmeli nefe ve apsise sahiptir Ayrica 13 yuzyilin baslarinda zengin suslemeli bir narteks eklenmistir Kilisenin kuzeyinde guney kapisi uzerindeki Gurcuce yazitin dogruladigi gibi 1702 de yeniden insa edilmis tek nefli kucuk bir Azize Marina kilisesi vardir Kuzeydoguda ise Ermenice yazitli taslarin bulundugu iki kucuk kilisenin kalintilari vardir Kenar mahalle Kenar mahalle gercek kasabanin guneyinde konumlanmistir Mahalle Hristiyan Gurcu Ermeni ve daha fazla sayidaki Musluman mezarlarindan olusan ve neredeyse kasabanin kendisi kadar buyuk olan 12 14 yuzyil mezarligini icermektedir Kucuk tek nefli kilisenin kalintilari Hristiyan mezarliginda korunmustur Pinezauri nin sag yakasinda uc tane hamamin kalintisi yer almaktadir Muze Dmanisi bolgesi Gurcistan Ulusal Muzesi nin bir parcasidir Dmanisi Tarihi ve Mimari Muzesi Koruma Alani olarak yonetilen bir acik hava muzesidir Muze ayrica 2300 den fazla eseri sergileyen bir sergi salonu icermektedir Dmanisi muzesi mayis ve ekim aylari arasinda mevsimsel olarak faaliyet gostermektedir Dmanisi Sioni Katedrali ve sitedeki diger yapilar 2007 yilinda Ulusal Oneme Sahip Tasinmaz Kultur Anitlari listesine eklenmistir Kaynakca Gamkrelidze Gela Mindorashvili Davit Bragvadze Zurab Kvatsadze Marine Ed 2013 დმანისი Dmanisi ქართლის ცხოვრების ტოპოარქეოლოგიური ლექსიკონი Topoarchaeological dictionary of Kartlis tskhovreba The history of Georgia PDF Gurcuce Tiflis Georgian National Museum ss 190 193 ISBN 978 9941 15 896 4 29 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 4 Agustos 2019 1996 Rewriting Caucasian history the medieval Armenian adaptation of the Georgian chronicles the original Georgian texts and the Armenian adaptation Oxford Clarendon Press s 261 ISBN 0198263732 Minorsky Vladimir 1977 Studies in Caucasian history Cambridge University Press s 67 ISBN 0521057353 a b c d e f g h i j k l დმანისის ნაქალაქარი Dmanisi site საქართველო ენციკლოპედია ტ 2 Encyclopaedia Georgia vol 2 Gurcuce Tiflis 2012 ss 460 461 a b Berdzenishvili Devi 2005 დმანელი ამირას უცნობი წარწერა ფინეზაურის ხეობიდან An unknown inscription of the emir of Dmanisi from the Pinezauri valley ნარკვევები Studies Gurcuce Tiflis ss 26 34 Chkhvimiani Jimsher 2015 High medieval tombstones with Georgian inscriptions from Dmanisi Kadmos Gurcuce Cilt 7 ss 40 41 3 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Agustos 2019 Japaridze Gocha 2012 ად დუმანისი იშვიათი არაბული ნისბა ad Dumanisi a rare Arabic nisba ძიებანი საქართველოსა და ახლო აღმოსავლეთის ისტორიაში ტ 1 Researches into the history of Georgia and the Near East vol 1 Gurcuce Tiflis ss 107 109 ISBN 978 9941 0 4627 8 Kolbas Judith 2013 The Mongols in Iran Chingiz Khan to Uljaytu 1220 1309 Routledge ss 123 124 ISBN 9781136802898 Vekua Abesalom Lordkipanidze David Rightmire G Philip Agusti Jordi Ferring Reid Maisuradze Givi Mouskhelishvili Alexander Nioradze Medea Leon Marcia Ponce de Tappen Martha Tvalchrelidze Merab Zollikofer Christoph 5 Temmuz 2002 A New Skull of Early Homo from Dmanisi Georgia Science Ingilizce 297 5578 ss 85 89 doi 10 1126 science 1072953 ISSN 0036 8075 PMID 12098694 14 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Agustos 2019 Garcia Tristan Feraud Gilbert Falgueres Christophe de Lumley Henry Perrenoud Christian Lordkipanidze David Agustos 2010 Earliest human remains in Eurasia New 40Ar 39Ar dating of the Dmanisi hominid bearing levels Georgia Quaternary Geochronology 5 4 ss 443 451 doi 10 1016 j quageo 2009 09 012 Sagona Antonio 2017 The Archaeology of the Caucasus From Earliest Settlements to the Iron Age Cambridge University Press s 38 ISBN 9781139061254 Tentative Lists Dmanisi Hominid Archaeological Site UNESCO World Heritage Centre 3 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2019 Georgian Museums Ministry of Culture and Monuments Protection of Georgia ICOM National Committee in Georgia Georgian Museums Association Culturological Research Association 14 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Agustos 2019 Georgian National Museum Dmanisi 22 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Agustos 2019 List of Immovable Cultural Monuments PDF Gurcuce National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia 12 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Temmuz 2019