Benin ya da resmî adı ile Benin Cumhuriyeti, Afrika kıtasının batı bölümünde yer alan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşularını (kuzeyden saat yönünde ilerlendiğinde) Nijer, Nijerya, Togo ve Burkina Faso oluşturmakta olup, ülkenin güneyinde Gine Körfezi içerisinde yer alan Benin Körfezi yer almaktadır. Geçmişte Fransa sömürgesi olan ülke 1960 yılında Dahomey Cumhuriyeti adı ile bağımsızlığa kavuşmuştur. 1975 yılında ülke içerisinde yaşanan siyasi gelişmeler neticesinde ülke adı Benin Halk Cumhuriyeti olarak değiştirilmiş, 1990 yılında da rejimin bir kez daha değişmesi ile ülkenin ismi günümüzde de kullanılan Benin Cumhuriyeti olarak değiştirilmiştir. Ülkenin başkenti Porto-Novo'dur.
Benin | |||
---|---|---|---|
Slogan Fraternité, Justice, Travail | |||
Başkent | Porto-Novo | ||
En büyük | Cotonou | ||
Resmî dil(ler) | Fransızca | ||
Hükûmet | Çok Partili Demokrasi | ||
| |||
| |||
Yüzölçümü | |||
• Toplam | 112.622 km2 (102.) | ||
• Su (%) | 1,8 | ||
Nüfus | |||
• 2019 tahminî | 11.733.059 | ||
• 2013 sayımı | 10.008.749 | ||
• Yoğunluk | 94,8/km2 (120.) | ||
GSYİH (SAGP) | 2020 tahminî | ||
• Toplam | 41,825 milyar $ (111.) | ||
• Kişi başına | 3.443 $ (154..) | ||
GSYİH (nominal) | 2020 tahminî | ||
• Toplam | 15,292 milyar $ (121.) | ||
• Kişi başına | 1.259 $ (154.) | ||
Gini (2015) | 47.8 yüksek | ||
İGE (2019) | 0.545 düşük · 158. | ||
Para birimi | CFA Frangı (XOF) | ||
Zaman dilimi | UTC | ||
Telefon kodu | 229 | ||
İnternet alan adı | .bj |
Ülke ismi
Ülkenin kurulu olduğu topraklara Fransa sömürgesi olduğu dönemlerde Dahomey Krallığı'nın kurulu olduğu bölgelerde yer almasına istinaden Dahomey olarak adlandırılmış, bu isim bağımsızlık döneminde de yeni ülkenin ismi olarak benimsenmiştir. Ülke içerisinde yaşanan rejim değişiklikleri neticesinde Benin adını alan ülkenin bu isminin Benin'in hem güncel toprakları hem de tarihi açısından ilişkisi bulunmayan Benin Krallığı'ndan esinlenerek kullanılmıştır.
Coğrafya
Ülkenin toplamda sahip olduğu 2.123 km'lik kara sınırından 386 km'si Burkina Faso, 277 km'si Nijer, 809 km'si Nijerya, 651 km'si Togo ile oluşurken, ülkenin ayrıca Atlas Okyanusu'na da 121 km'lik sahil şeridi bulunmaktadır.
Güney kuzey yönünde uzun ince bir yapıya sahip olan ülkede, kıyı şeritide yer alan lagünlerin arkasından itibaren verimli, tarıma elverişli alanlar başlamaktadır. Bu alanlar 'nın bir parçası olan ile birleşmektedir. Ülkenin kuzeydoğu bölümlerinde ise coğrafi yapı Nijer nehrine yaklaştıkça alçalarak düz zemin oluşmaktadır.
Ülkenin en yüksek noktasını 658 m ile Atakora Sıradağları içerisinde yer alan ve Togo sınırına yakın bir konumda bulunan oluşturmaktadır. Ülkenin sahip olduğu toprakların %30'u dağlık orman arazisi konumunda olurken, %12'si tarımsal alan, %4'ü ise çimenlik alanlardan ve yaylalardan oluşmaktadır.
İklim
Ülke genelinde üç farklı iklim çeşidi görülmektedir. Ülkenin güney bölgelerinde tropikal ekvator iklim hakim konumdayken, ülkenin kuzeybatı ve orta kesimlerinde Sudan iklimi, Atakora Sıradağları'nın bulunduğu kesimlerde de Atakora iklimi görülmektedir. Tropikal iklimin hakim olduğu güney bölgelerde Nisan-Temmuz ve Ekim-Kasım dönemlerinde olmak üzere iki kere yağmur sezonu yaşanmakta olup, Ağustos-Eylül dönemlerin de ise yağmur yağmasa da hava genellikle kapalı konumdadır. Bu bölgelerde ortalama yıllık sıcaklık değerleri gündüz 30 °C, gece 23 °C düzeyinde, ortalama yıllık nem değerleri ise %90 düzeyinde bulunmaktadır. Yıl içerisinde bölgeye ortalama 2000 mm yağış düşmektedir. Sudan ikliminin hakim olduğu ülkenin kuzeybatı ve orta bölümlerinde yağmur sezonu Mart/Nisan döneminden itibaren başlayarak Ekim ayına kadar sürmektedir. Bu bölgelerde ortalama yıllık sıcaklık değerleri gündüz 29 °C - 38 °C arasında, gece ise 16 °C - 26 °C arasında yer almaktadır. Yıl içerisinde bölgeye tropikal iklimin hakim olduğu bölgelerin aksine daha az yağmur düşmekte olup bu oran yıllık ortalamada 1000 mm seviyesindedir. Atakora Sıradağları bölgesinde hakim olan Atakora iklimi, Sudan ikliminde sadece ortalama yıllık yağış oranlarında farklılık göstermekte olup, bölgenin coğrafi özellikleri neticesinde bölgeye yoğun şekilde yağmur yağışları gerçekleşmektedir.
Bitki örtüsü ve yaban hayat
Benin genelinde hakim olan bitki örtüsü türü geniş çayır alanları olan savanlardır. Sudan ve Gine bitki örtüsü bölgeleri arasında yer alan Benin'in ülke genelinde kurak dönemlerde yapraklarını döken ağaçlara sahip orman toplulukları da mevcuttur. Ayrıca ülkede bataklıklara sahip orman bölgesi olan Lokali'de yer almaktadır.
Yabah hayat açısında ülkenin kuzey bölgelerinde yer alan W Ulusal Parkı ve Pendjari Ulusal Parkı önemli bir konumda olup, fil, aslan gibi birçok batı Afrika çayırlık alanlarında görülebilen yaban hayvanlar ülkede bulunmaktadır.
Nüfus
Benin'de son olarak 2013 yılında gerçekleştirilen resmi sayım sonuçlarına göre 9,983,884 nüfus tespit edilmiştir. Bu güncel olarak son resmî sayım konumunda olup, 2018 tahmini sayım sonuçlarına göre ülkede 11,340,504 nüfus belirlenmiştir. Ülke içerisindeki nüfus yoğunluğu 88,6 kişi/km2 düzeyindedir. Ülke nüfusunun büyük bölümü başkent Porto-Novo ile hükûmetin ve kamu kurumlarının merkezinin yerleşik bulunduğu Cotonou'da yaşamaktadır.
Benin genç bir nüfusa sahip olup, 2020 tahmini verilerine göre nüfusun %65,92'si 0-24 yaş aralığındadır. Ülkenin sadece %2,39'u 65 yaş ve üzerindedir.
0-14 yaş: %45.56 (erkek 2,955,396/kadın 2,906,079)
15-24 yaş: %20.36 (erkek 1,300,453/kadın 1,318,880)
25-54 yaş: %28.54 (erkek 1,735,229/kadın 1,935,839)
55-64 yaş: %3.15 (erkek 193,548/kadın 211,427)
65 yaş ve üzeri: %2.39 (erkek 140,513/kadın 167,270)
Şehirde yaşayanların oranı 2022 verilerine göre %49,5 olan ülkede, nüfusun yıllık artış oranı 2022 tahmini verilerine göre %3,34 düzeyindedir.
Etnik gruplar
Ülke nüfusunun %39,2'si Fon etnik grubuna mensupturlar. Fon etnik grubu özellikle güney kesimlerde başta olmak üzere toplum içerisinde ağırlığı olan etnik grubudur. Nüfusun %15,2'si Adja etnik grubuna üye konumunda olup, ülke içerisindeki ikinci çoğunluğa sahip etnik grup konumundadır. En büyük üçüncü etnik grup %12,3 ile Yorubalar gibi Yoruboid dilini konuşan gruplardır.
Etnik Grup | Oran |
---|---|
Fon | %39.2 |
Adja | %15.2 |
Yoruba | %12.3 |
Bariba | %9.2 |
Fulbe | %7 |
Otamari | %6.1 |
Yoa-Lokpa | %4 |
Dendi | %2.5 |
Diğer (Avrupalılar dahil) | %1.6 |
Dil
Ülkenin Fransa sömürgesinden kurtularak bağımsızlığını ilan etmesi sonucu ülkenin resmi dili koloni ülkesi Fransa'nın dili olan Fransızca seçilmiştir. Resmi dilin yanı sıra ülke genelinde yerel diller olan Gur dilleri, Hausa dilleri, Eve ve Mina dilleri konuşulmaktadır. Benin'in güneyinde Fon dili yaygın olarak iletişim dili olarak kullanılmakta olup, 1,7 milyon kişi tarafından konuşulmaktadır. Ülke nüfusu genelinde ise nüfusun %47'si Fon dilini anadili olarak kullanmaktadır.
Din
Benin genelinde yerel dinlere inananların oranı günümüzde de yüksek oranda gözlemlenebilmektedir. Vudu başta olmak üzere yerel dinlere inananların oranı %23,4 seviyesinde olup, sadece Vudu dinine inanların oranı %17,3 düzeyindedir. Yerel dinlerin dışında ülkede hakim olan din Hristiyan dinidir. Buna göre nüfusun %42,8'i Hristiyan inancına göre yaşamını sürdürmektedir. Bu oran içerisinde Katolik mezhebine mensup Hristiyanların oranı %27,1 Protestan mezhebine mensup %10,4 ve diğer Hristiyan mezheplerine mensupların oranı da %5,3 düzeyindedir. İslamiyet ülke içerisinde en yaygın ikinci din konumunda olup, islami inancına göre yaşamlarını sürdürenlerin oranı %24,4 düzeyindedir. (İngilizce)
Sosyal durum
Sağlık
Benin genelinde gıda ve tıbbi malzeme ihtiyaç sıkıntısı yüksek düzeyde yaşanmaktadır. Ülkede temiz su kaynaklarına ulaşabilen nüfusun oranı genel Afrika ortalamasına göre yüksek düzeyde olup, 2012 tahmini verilere göre nüfusun %76'sı temiz kaynaklardan su temin edebilmektedir. Nüfusun sadece %14,3'ü tam teçhizatlı sağlık hizmetlerinden yararlanabilen ülkde, nüfusun %85,78'si daha ilkel şartlarda sağlık hizmetini alabilmektedir. Ülke içerisinde sıtma, menenjit, tifo, hepatit, malarya çok sık görülen hastalıklar arasındadır. AIDS, Afrika kıtasının genelinin aksine düşük oranda görülmekte olup, bu oran 2012 verilerine göre %1,1 düzeyindedir.
2014 tahmini verilerine göre ülke genelinde ortalama yaşam 61.07 düzeyinde gözlemlenmekte olup, bu oran erkeklerde 59.75, kadınlarda ise 62.47 seviyesindedir.
Eğitim
Ülke genelinde 15 yaş ve üzerinde olan nüfusta okuma yazma bilenlerin oranı 2010 verilerine göre %42.4 düzeyindedir. Bu oran erkeklerde %55.2 iken, kadınlarda %30.3 seviyesindedir. Benin'de ilkokula gitme zorunlulu bulunmamakta olup, eğitim ve öğretim ücret karşılığında gerçekleştirilebilmektedir. Benin genelinde ücretsiz bir eğitim-öğretim Benin tarihi boyunca hiç uygulanmamıştır. İlkokul çağında okula giden erkek çocuklarının oranı tahmini %78, kız çocuklarının oranı ise tahmini %46 seviyesindedir. Benin hükûmeti bu oranları arttırmak adına düzenlemeler gerçekleştirmekte olup, okula giden çocukların yüzdesini yükseltmeyi hedeflemektedir. Ülke genelinde 5-14 yaş aralığında bulunan çocukların 2006 verilerine göre %46'sı çocuk işçi olarak kullanılmaktadır.
Tarih
Fransa sömürge dönemi
Günümüzde Benin'in var olduğu topraklarda 17. yüzyılda Dahomey Krallığı'nın büyük bir bölümünü oluşturmaktaydı. Bu bölgeye 1805 yılında Napolyon Bonapart'ın emri doğrultusunda el koyan Fransa askerleri bölgeyi Fransa İmparatorluğu'na bağlı bir bölge konumuna getirdiler. 1814 yılında Birleşik Krallık ile sömürge bölgeleri hakimiyeti adına yaşanan çekişmenin kaybedilmesi neticesinde bölgeyi Birleşik Krallık'a bırakmak zorunda kalan Fransa, 1863 yılında ikinci imparatorluk dönemini yaşadığı bir dönemde bölgenin güneyinde yer alan Porto Novo Krallığı'nı himayesi altına alarak tekrar bölgede söz sahibi olmuştur. 1868 yılında Cotonou bölgesi için de himaye antlaşması yapan Fransa, 1879 yılından itibaren de söz konusu bölgelerin kuzey kısımlarına da el koyarak hakimiyet alanını genişletmiştir.
1890'lı yıllarda Dahomey Krallığı'nın varlığına son verilmesi ile birlikte günümüzde Benin'in olduğu bölge 1899 ile 1960 yılları arasında başkenti Dakar olan Fransız Batı Afrikası'nın bir parçası haline getirilmiştir. Dahomey'in tahtta olan son kralı bu olaylar neticesinde Karayip'te bulunan Martinik adasına sürgüne gönderilmiştir. Bölgenin ele geçirilmesi döneminde özellikle Fransa adına savaşan Senegal askerleri tarafında gerçekleştirilmiş, bölgenin hakimiyetini sağlamak adına da Cotonou'da liman inşa edilmiştir. II. Dünya Savaşı'nın yaşandığı dönemde önceleri Vichy Fransası'na bağlı kalan bölge 1942 yılında Charles de Gaulle önderliğindeki bağımsız Fransa'ya bağlanmıştır.
Dördüncü Fransa Cumhuriyeti anayasasının hazırlandığı dönemde denizaşırı bölgelerin de kapsamında meclise ve senatoya temsilci göndermesi karara bağlanmış, bu doğrultuda da 1945 ile 1960 yılları arasında bölgede temsilci göndermiştir. Beşinci Fransa Cumhuriyeti anayasasının 4 Aralık 1958 yılında kabul edilmesi ile birlikte özerk bir bölge konumuna kavuşan Dahomey, kendi parlamentosunu oluşturmuştur. Özerk bölgenin ilk hükûmet başkanlığına Sourou-Migan Apithy seçilmiş, 1959 yılında yenilenen seçimlerde de bu göreve Coutoucou Hubert Maga seçilmiştir.
Bağımsızlık
Afrika Yılı olarak adlandırılan 1960 yılında birçok Afrika ülkesi gibi Dahomey'de Dahomey Cumhuriyeti adı altında Fransa'dan ayrılarak bağımsızlığını ilan etmiştir. 1961 yılında şehri yakınlarında bulunan ve Portekiz'in yerel bir idareciden koloni bölgesi olarak işgal ettiği ve belli bir dönem dünya üzerindeki en küçük koloni bölgesi olan São João Baptista d’Ajudá'yı ilhak ederek ülke sınırlarına katmıştır. Bu ilhak Portekiz tarafından uzun süre kabul edilmemiş, 1975 yılında durumun kabullenmesi ile birlikte bölgede tadilat işlemlerini gerçekleştirerek müze olarak kullanılması yönünde çalışmalar gerçekleştirmiştir. Benin'de Mathieu Kérékou'nun darbe ile başa gelmesi ile 1972 yılından itibaren hakim olmaya başlayan Marksizm - Leninizm ideolojisi neticesinde 1975 yılında ülkenin ismi Benin Halk Cumhuriyeti olarak değiştirilmiş, bu değişim kendini ülke bayrağında ve armasında da göstermiştir. Bu değişim neticesinde tek partili bir siyasi sisteme geçiş yapan ülkede birçok kuruluşta kamulaştırılmıştır. İdeoloji doğrultusunda Sovyetler Birliği ile iyi ilişkiler içerisinde bulunan Benin'de iktidara ve yeni düzene karşı 1977 yılı başında gerçekleştirilen darbe girişimi bastırılmış, darbeye teşebbüs eden ve ona bağlı askerler yakalanarak yargılanmışlardır. 26 Ağustos 1977 kabul edilen yeni anayasa ile devlet başkanı Kérékou iktidarını güçlendirerek 1979, 1984 ve 1989 yılında gerçekleştirilen devlet başkanlığı seçimlerini formalite seçimlerine dönüştürmüş, tüm bu seçimleri kazanarak görevine devam etmiştir.
Özellikle 1980'li yıllardan itibaren Sovyetler Birliği'nin üçüncü dünya ülkelerinde yer alan müttefikleri ile olan ilişkilerini azaltması ile Benin'in de içerisinde olduğu ülkeler için sıkıntılı bir sürecin yaşanmasına neden olmuştur. Doğu Bloku'nun dağılması ile birlikte Kérékou yeni bir düzen arayışı içerisine girmiş, bu doğrultuda 1991 yılı sonuna kadar çok partili siyasi hayata geçişi gerçekleştirmiştir. Ülke içerisinde yaşanan olumsuz ekonomik veriler ile birlikte toplum içerisinde yaşanan huzursuzluklar gösterilere neden olmuş, olaylar neticesinde 1989 yılı sonunda ulusal konferans toplanmıştır. 9 Mart 1990 yılında eski devlet başkanları Maga, Ahomadegbé-Tomêtin, Congacou ve Zinsou'nun da dahil olduğu ve Haut Conseil pour la République (Türkçe: Cumhuriyet Yüksek Kurulu) olarak adlandırılan kurul geçici hükûmetin kurulmasını sağlamış, geçici başkan olarak da eski Dünya Bankası başkanlarından Nicéphore Dieudonné Soglo başbakan olarak atanmıştır.
1991 yılında gerçekleştirilen seçimlerde Soglo, Kérékou'ya karşı kazanarak resmen görevine başlamıştır. 1996 yılında gerçekleştirilen seçimlere 80 siyasi parti katılmış, bu seçimlerde Kérékou oyların %52,49'unu alarak yeniden devlet başkanı seçilmiştir. 2001 ve 2003 yılında gerçekleştirilen seçimleri de kazanan Kérékou, 2006 yılında yapılan seçimlere yasa gereği katılamadığı için görevi devretmiştir. 2006 yılında yapılan seçimleri kazanan Thomas Yayi Boni bu görevi on yıl boyunca sürdürmüştür. Mart 2016 tarihinde gerçekleştirilen seçimlerde katılım hakkı bulunmayan Boni haricinde katılan adaylar arasında gerçekleştirilen seçimlerde Patrice Talon ikinci turda Haziran 2015'ten bu yana Benin başbakanı olarak görev yapan 'ye karşı başarı ile ayrılarak Nisan 2016 itibarıyla Benin devlet başkanı olmuştur.
Siyaset
Benin ulusal meclisi 83 sandalyeye sahip olup, milletvekili seçimleri her dört yılda bir gerçekleştirilmektedir. Bağımsızlığın kazanıldığı 1961 yılından 1963 yılına kadar Dahomey'in tek partisi Rassemblement Démocratique du Dahomé konumunda iken, komünist rejim ile tek parti döneminin yaşandığı 1975 ile 1990 yılları arasında Parti de la Révolution Populaire du Benin ülkenin tek partisi statüsündeydi. Günümüzde Benin'de çok partili siyasi hayat yaşanmakta olup, mecliste birden fazla parti temsil edilmektedir.
Ülkenin güncel olarak devlet başkanlığı görevini yürüten Thomas Yayi Boni 2006 yılında bu yana bu görevde bulunmaktadır. Devlet başkanlığı seçimleri her beş yılda bir gerçekleştirilmektedir.
İdari yapılanma
Benin idari açıdan 12 bölgeye ayrılmış konumda olup, bölgelerin altı tanesi (* ile işaretlenmiştir) 1999 yılında gerçekleştirilen yeni düzenleme ile oluşturulmuştur. Benin bölgeleri şu şekildedir:
Nr. | Bölge | Merkez Şehir | Nüfus (2013) | Nr. | Bölge | Merkez Şehir | Nüfus (2013) | Harita | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Alibori* | 868.046 | 7 | Donga* | 542.605 | ||||
2 | Atakora | 769.337 | 8 | Littoral | Cotonou | 678.874 | |||
3 | Atlantique* | 1.396.548 | 9 | Mono | 495.307 | ||||
4 | Borgou | Parakou | 1.202.095 | 10 | Ouémé | Porto-Novo | 1.096.850 | ||
5 | Collines* | 716.558 | 11 | Plateau* | 624.146 | ||||
6 | Kouffo* | 741.895 | 12 | Zou | Abomey | 851.623 |
Yeni oluşturulan bölgelerin merkez şehirleri her ne kadar resmi olarak bölgenin başkenti olarak açıklanmamış olsa da, şehirler tüm başkent özelliklerini taşımaktadır.
Ülkenin on iki bölgesi kendi içerisinde 77 komüne ayrılmış konumdadır.
Şehir
Ülke içerisinde kalabalığın en yoğun olduğu şehir Cotonou'dur. Benin'in başkenti konumunda olan Porto-Novo ülkenin en büyük üçüncü şehridir. Ülke nüfusunun %33'ü bu bölgelerde yaşamaktadır. Ülke içerisinde 2013 resmi nüfus verilerine göre en kalabalık beş şehir şu şekilde sıralanmaktadır:
Cotonou (678.874), (266 522), Porto-Novo (263.616), Parakou (254.254), (248 621)
Ulaşım
Ulusal yollar
Benin genelinde var olan ulusal yolların listesi şu şekildedir:
İsim | Güzergâh | Uzunluk |
---|---|---|
- | 37 km | |
- | 81 km | |
- | 100 km | |
- | 100 km | |
- | 55 km | |
- | 180 km | |
- | 120 km | |
- | 210 km | |
- - Togo sınırı | 65 km | |
- | 88 km | |
Porto-Novo - - Nijerya sınırı | 50 km |
Uluslararası yollar
Benin'den geçen ve diğer ülkeler ile bağlantıyı sağlayan uluslararası yollar şu şekildedir:
İsim | Güzergâh | Uzunluk |
---|---|---|
Nijerya sınırı - - - - - Togo sınırı | 180 km | |
Cotonou - - Parakou - - Nijer sınırı | 750 km | |
- - - Burkina Faso sınırı | 448 km | |
Togo sınırı - Abomey - - Nijerya sınırı | 160 km | |
- - - Nijerya sınırı | 150 km | |
Togo sınırı - - Parakou - - Nijerya sınırı | 300 km |
Ekonomi
Benin'nin ticari imkânları günümüzde tam olarak kullanılabilmiş konumda değildir. Ülkenin sahip olduğu yüksek dış borç uluslararası kalkınma programlarına katılımını engellemektedir.
Ülke ekonomisinin en önemli parçasını tarımsal faaliyetler oluşturmaktadır. Ülke nüfusunun %90'ını direkt ya da dolaylı olarak etkileyen tarımsal faaliyetler Benin için önem arz etmektedir. Kahve, hurma, yer fıstığı, tütün, fasulye, biber, patates ekilen ve yetiştirilen en önemli tarım ürünlerin oluşturmaktadır. Bunun haricinde belli bölgelerde hindistan cevizi de işlenmektedir. Benin genelinde gerçekleştirilen hayvancılık ticari amaçlardan ziyade kişilerin toplum içerisindeki konumunu belirlemek için yapılmaktadır.
İhracat
Ülkenin 2012 verilerine göre ihracat yaptığı ilk beş ülke şu şekildedir:
Çin 25.4%
Hindistan 24.6%
Lübnan 15.6%
Nijer 4.8%
Nijerya 4.2%
İthalat
Ülkenin 2012 verilerine göre ithalat yaptığı ilk beş ülke şu şekildedir:
Çin 37.2%
ABD 8.9%
Hindistan 6.7%
Fransa 5.6%
Malezya 5.3%
Spor
Ülke genelinde yaygın olarak sevilen spor türü futboldur. Ülkeyi Benin millî futbol takımı temsil etmektedir. Ülke millî takımı kurulduğu günden bu yana hiçbir uluslararası turnuvalarda başarılı olamamıştır. Benin Futbol Federasyonu tarafından yönetilen Benin futbolu, isim değişikliği yaşamadan önce Dahomey millî futbol takımı olarak bilinmekteydi.
Kültür
Ülke genelinde Akan ön isimleri olarak adlandırılan isimler doğan çocuklara verilmektedir. Buna göre doğduğu günün Aka-Gününde karşılığı olan isme yakın bir isim çocuklara verilmektedir.
Benin'de kız çocuklarının sünnet edilmesi kültürü yaygın olarak kullanılmaktadır. Benin 9 Nisan 2005 tarihinde Afrika kıtası ülkeleri içerisinde kız çocuklarının sünnet edilmesini resmi olarak yasaklayan ilk ülke olarak tarihe geçmiştir.
Edebiyat
Benin edebiyatı, Fransızcanın hakim olmadığı dönemlerden çok önce de güçlü bir sözlü geleneğe sahip konumdaydı. Benin'in ilke edebi eseri 1929 yılında Felix Couchoro tarafından yazılan L'Esclave olmuştur. Benin'in önemli yazarları şunlardır:
Kaynakça
- ^ a b c d e . 18 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2015.
- ^ "Benin hakkında bilgiler - Ülke ismi tarihi". 20 Ocak 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ocak 2015.
- ^ Der Grosse Xenos Weltatlas. XENOS, Hamburg 1996
- ^ "Benin'de din". 22 Ocak 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2015.
- ^ . 22 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2015.
- ^ "www.state.gov". 22 Ocak 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ocak 2015.
- ^ "www.dmoz.org". 22 Ocak 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2015.
- ^ "Benin Halk Cumhuriyeti hakkında bilgiler". 22 Ocak 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2015.
- ^ "Benin yeni devlet başkanını seçti". 24 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mart 2016.
- ^ "Benin ihracat bilgileri". 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2015.
- ^ "Benin ithalat bilgileri". 9 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2015.
- ^ "Benin'de kız çocuklarının sünnet edilmesi" (PDF). 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 22 Ocak 2015.
- ^ "Benin edebiyatı". 13 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2015.
Dış bağlantılar
- Benin devlet başkanlığı resmi sitesi 28 Ekim 2003 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- (Fransızca)
- www.amnesty.de 10 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Almanca)
- www.imf.org 22 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- www.imf.org 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Benin hakkında bilgiler 22 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Benin tarihi kronolojisi 22 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Benin fotoğrafları 16 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- www.dmoz.org Benin ekonomisi 22 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Ayna Programı Benin İzlenimleri-1 29 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Ayna Programı Benin İzlenimleri-2 29 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Wikimedia Commons'ta Benin ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Vikisözlük'te benin ile ilgili tanım bulabilirsiniz. |
Wikimedia Atlas'da Benin
Vikigezgin'de Benin ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Benin ya da resmi adi ile Benin Cumhuriyeti Afrika kitasinin bati bolumunde yer alan bir ulkedir Ulkenin sinir komsularini kuzeyden saat yonunde ilerlendiginde Nijer Nijerya Togo ve Burkina Faso olusturmakta olup ulkenin guneyinde Gine Korfezi icerisinde yer alan Benin Korfezi yer almaktadir Gecmiste Fransa somurgesi olan ulke 1960 yilinda Dahomey Cumhuriyeti adi ile bagimsizliga kavusmustur 1975 yilinda ulke icerisinde yasanan siyasi gelismeler neticesinde ulke adi Benin Halk Cumhuriyeti olarak degistirilmis 1990 yilinda da rejimin bir kez daha degismesi ile ulkenin ismi gunumuzde de kullanilan Benin Cumhuriyeti olarak degistirilmistir Ulkenin baskenti Porto Novo dur BeninRepublique du Benin Fransizca Benin CumhuriyetiBayrak ArmaSlogan Fraternite Justice TravailMilli mars L Aube Nouvelle source source track track track track BaskentPorto NovoEn buyukCotonouResmi dil ler FransizcaHukumetCok Partili Demokrasi BaskanPatrice Talon Bagimsizlik1 Agustos 1960Yuzolcumu Toplam112 622 km2 102 Su 1 8Nufus 2019 tahmini11 733 059 2013 sayimi10 008 749 Yogunluk94 8 km2 120 GSYIH SAGP 2020 tahmini Toplam41 825 milyar 111 Kisi basina3 443 154 GSYIH nominal 2020 tahmini Toplam15 292 milyar 121 Kisi basina1 259 154 Gini 2015 47 8 yuksekIGE 2019 0 545 dusuk 158 Para birimiCFA Frangi XOF Zaman dilimiUTC 01 00Telefon kodu229Internet alan adi bjUlke ismiUlkenin kurulu oldugu topraklara Fransa somurgesi oldugu donemlerde Dahomey Kralligi nin kurulu oldugu bolgelerde yer almasina istinaden Dahomey olarak adlandirilmis bu isim bagimsizlik doneminde de yeni ulkenin ismi olarak benimsenmistir Ulke icerisinde yasanan rejim degisiklikleri neticesinde Benin adini alan ulkenin bu isminin Benin in hem guncel topraklari hem de tarihi acisindan iliskisi bulunmayan Benin Kralligi ndan esinlenerek kullanilmistir CografyaAtakora dan gorunum Ulkenin toplamda sahip oldugu 2 123 km lik kara sinirindan 386 km si Burkina Faso 277 km si Nijer 809 km si Nijerya 651 km si Togo ile olusurken ulkenin ayrica Atlas Okyanusu na da 121 km lik sahil seridi bulunmaktadir Guney kuzey yonunde uzun ince bir yapiya sahip olan ulkede kiyi seritide yer alan lagunlerin arkasindan itibaren verimli tarima elverisli alanlar baslamaktadir Bu alanlar nin bir parcasi olan ile birlesmektedir Ulkenin kuzeydogu bolumlerinde ise cografi yapi Nijer nehrine yaklastikca alcalarak duz zemin olusmaktadir Ulkenin en yuksek noktasini 658 m ile Atakora Siradaglari icerisinde yer alan ve Togo sinirina yakin bir konumda bulunan olusturmaktadir Ulkenin sahip oldugu topraklarin 30 u daglik orman arazisi konumunda olurken 12 si tarimsal alan 4 u ise cimenlik alanlardan ve yaylalardan olusmaktadir Iklim Benin topografik haritasi Ulke genelinde uc farkli iklim cesidi gorulmektedir Ulkenin guney bolgelerinde tropikal ekvator iklim hakim konumdayken ulkenin kuzeybati ve orta kesimlerinde Sudan iklimi Atakora Siradaglari nin bulundugu kesimlerde de Atakora iklimi gorulmektedir Tropikal iklimin hakim oldugu guney bolgelerde Nisan Temmuz ve Ekim Kasim donemlerinde olmak uzere iki kere yagmur sezonu yasanmakta olup Agustos Eylul donemlerin de ise yagmur yagmasa da hava genellikle kapali konumdadir Bu bolgelerde ortalama yillik sicaklik degerleri gunduz 30 C gece 23 C duzeyinde ortalama yillik nem degerleri ise 90 duzeyinde bulunmaktadir Yil icerisinde bolgeye ortalama 2000 mm yagis dusmektedir Sudan ikliminin hakim oldugu ulkenin kuzeybati ve orta bolumlerinde yagmur sezonu Mart Nisan doneminden itibaren baslayarak Ekim ayina kadar surmektedir Bu bolgelerde ortalama yillik sicaklik degerleri gunduz 29 C 38 C arasinda gece ise 16 C 26 C arasinda yer almaktadir Yil icerisinde bolgeye tropikal iklimin hakim oldugu bolgelerin aksine daha az yagmur dusmekte olup bu oran yillik ortalamada 1000 mm seviyesindedir Atakora Siradaglari bolgesinde hakim olan Atakora iklimi Sudan ikliminde sadece ortalama yillik yagis oranlarinda farklilik gostermekte olup bolgenin cografi ozellikleri neticesinde bolgeye yogun sekilde yagmur yagislari gerceklesmektedir Bitki ortusu ve yaban hayat Benin genelinde hakim olan bitki ortusu turu genis cayir alanlari olan savanlardir Sudan ve Gine bitki ortusu bolgeleri arasinda yer alan Benin in ulke genelinde kurak donemlerde yapraklarini doken agaclara sahip orman topluluklari da mevcuttur Ayrica ulkede batakliklara sahip orman bolgesi olan Lokali de yer almaktadir Yabah hayat acisinda ulkenin kuzey bolgelerinde yer alan W Ulusal Parki ve Pendjari Ulusal Parki onemli bir konumda olup fil aslan gibi bircok bati Afrika cayirlik alanlarinda gorulebilen yaban hayvanlar ulkede bulunmaktadir NufusBenin de son olarak 2013 yilinda gerceklestirilen resmi sayim sonuclarina gore 9 983 884 nufus tespit edilmistir Bu guncel olarak son resmi sayim konumunda olup 2018 tahmini sayim sonuclarina gore ulkede 11 340 504 nufus belirlenmistir Ulke icerisindeki nufus yogunlugu 88 6 kisi km2 duzeyindedir Ulke nufusunun buyuk bolumu baskent Porto Novo ile hukumetin ve kamu kurumlarinin merkezinin yerlesik bulundugu Cotonou da yasamaktadir Benin genc bir nufusa sahip olup 2020 tahmini verilerine gore nufusun 65 92 si 0 24 yas araligindadir Ulkenin sadece 2 39 u 65 yas ve uzerindedir 0 14 yas 45 56 erkek 2 955 396 kadin 2 906 079 15 24 yas 20 36 erkek 1 300 453 kadin 1 318 880 25 54 yas 28 54 erkek 1 735 229 kadin 1 935 839 55 64 yas 3 15 erkek 193 548 kadin 211 427 65 yas ve uzeri 2 39 erkek 140 513 kadin 167 270 Sehirde yasayanlarin orani 2022 verilerine gore 49 5 olan ulkede nufusun yillik artis orani 2022 tahmini verilerine gore 3 34 duzeyindedir Etnik gruplar Benin vatandasi Ulke nufusunun 39 2 si Fon etnik grubuna mensupturlar Fon etnik grubu ozellikle guney kesimlerde basta olmak uzere toplum icerisinde agirligi olan etnik grubudur Nufusun 15 2 si Adja etnik grubuna uye konumunda olup ulke icerisindeki ikinci cogunluga sahip etnik grup konumundadir En buyuk ucuncu etnik grup 12 3 ile Yorubalar gibi Yoruboid dilini konusan gruplardir Etnik Grup OranFon 39 2Adja 15 2Yoruba 12 3Bariba 9 2Fulbe 7Otamari 6 1Yoa Lokpa 4Dendi 2 5Diger Avrupalilar dahil 1 6Dil Parakou da bulunan bir camii Ulkenin Fransa somurgesinden kurtularak bagimsizligini ilan etmesi sonucu ulkenin resmi dili koloni ulkesi Fransa nin dili olan Fransizca secilmistir Resmi dilin yani sira ulke genelinde yerel diller olan Gur dilleri Hausa dilleri Eve ve Mina dilleri konusulmaktadir Benin in guneyinde Fon dili yaygin olarak iletisim dili olarak kullanilmakta olup 1 7 milyon kisi tarafindan konusulmaktadir Ulke nufusu genelinde ise nufusun 47 si Fon dilini anadili olarak kullanmaktadir Din Benin genelinde yerel dinlere inananlarin orani gunumuzde de yuksek oranda gozlemlenebilmektedir Vudu basta olmak uzere yerel dinlere inananlarin orani 23 4 seviyesinde olup sadece Vudu dinine inanlarin orani 17 3 duzeyindedir Yerel dinlerin disinda ulkede hakim olan din Hristiyan dinidir Buna gore nufusun 42 8 i Hristiyan inancina gore yasamini surdurmektedir Bu oran icerisinde Katolik mezhebine mensup Hristiyanlarin orani 27 1 Protestan mezhebine mensup 10 4 ve diger Hristiyan mezheplerine mensuplarin orani da 5 3 duzeyindedir Islamiyet ulke icerisinde en yaygin ikinci din konumunda olup islami inancina gore yasamlarini surdurenlerin orani 24 4 duzeyindedir Ingilizce Sosyal durumSaglik Benin genelinde gida ve tibbi malzeme ihtiyac sikintisi yuksek duzeyde yasanmaktadir Ulkede temiz su kaynaklarina ulasabilen nufusun orani genel Afrika ortalamasina gore yuksek duzeyde olup 2012 tahmini verilere gore nufusun 76 si temiz kaynaklardan su temin edebilmektedir Nufusun sadece 14 3 u tam techizatli saglik hizmetlerinden yararlanabilen ulkde nufusun 85 78 si daha ilkel sartlarda saglik hizmetini alabilmektedir Ulke icerisinde sitma menenjit tifo hepatit malarya cok sik gorulen hastaliklar arasindadir AIDS Afrika kitasinin genelinin aksine dusuk oranda gorulmekte olup bu oran 2012 verilerine gore 1 1 duzeyindedir 2014 tahmini verilerine gore ulke genelinde ortalama yasam 61 07 duzeyinde gozlemlenmekte olup bu oran erkeklerde 59 75 kadinlarda ise 62 47 seviyesindedir Egitim Ulke genelinde 15 yas ve uzerinde olan nufusta okuma yazma bilenlerin orani 2010 verilerine gore 42 4 duzeyindedir Bu oran erkeklerde 55 2 iken kadinlarda 30 3 seviyesindedir Benin de ilkokula gitme zorunlulu bulunmamakta olup egitim ve ogretim ucret karsiliginda gerceklestirilebilmektedir Benin genelinde ucretsiz bir egitim ogretim Benin tarihi boyunca hic uygulanmamistir Ilkokul caginda okula giden erkek cocuklarinin orani tahmini 78 kiz cocuklarinin orani ise tahmini 46 seviyesindedir Benin hukumeti bu oranlari arttirmak adina duzenlemeler gerceklestirmekte olup okula giden cocuklarin yuzdesini yukseltmeyi hedeflemektedir Ulke genelinde 5 14 yas araliginda bulunan cocuklarin 2006 verilerine gore 46 si cocuk isci olarak kullanilmaktadir TarihFransa somurge donemi Fransa Afrika koloni bolgesi haritasi 1892 Gunumuzde Benin in var oldugu topraklarda 17 yuzyilda Dahomey Kralligi nin buyuk bir bolumunu olusturmaktaydi Bu bolgeye 1805 yilinda Napolyon Bonapart in emri dogrultusunda el koyan Fransa askerleri bolgeyi Fransa Imparatorlugu na bagli bir bolge konumuna getirdiler 1814 yilinda Birlesik Krallik ile somurge bolgeleri hakimiyeti adina yasanan cekismenin kaybedilmesi neticesinde bolgeyi Birlesik Krallik a birakmak zorunda kalan Fransa 1863 yilinda ikinci imparatorluk donemini yasadigi bir donemde bolgenin guneyinde yer alan Porto Novo Kralligi ni himayesi altina alarak tekrar bolgede soz sahibi olmustur 1868 yilinda Cotonou bolgesi icin de himaye antlasmasi yapan Fransa 1879 yilindan itibaren de soz konusu bolgelerin kuzey kisimlarina da el koyarak hakimiyet alanini genisletmistir 1890 li yillarda Dahomey Kralligi nin varligina son verilmesi ile birlikte gunumuzde Benin in oldugu bolge 1899 ile 1960 yillari arasinda baskenti Dakar olan Fransiz Bati Afrikasi nin bir parcasi haline getirilmistir Dahomey in tahtta olan son krali bu olaylar neticesinde Karayip te bulunan Martinik adasina surgune gonderilmistir Bolgenin ele gecirilmesi doneminde ozellikle Fransa adina savasan Senegal askerleri tarafinda gerceklestirilmis bolgenin hakimiyetini saglamak adina da Cotonou da liman insa edilmistir II Dunya Savasi nin yasandigi donemde onceleri Vichy Fransasi na bagli kalan bolge 1942 yilinda Charles de Gaulle onderligindeki bagimsiz Fransa ya baglanmistir Dorduncu Fransa Cumhuriyeti anayasasinin hazirlandigi donemde denizasiri bolgelerin de kapsaminda meclise ve senatoya temsilci gondermesi karara baglanmis bu dogrultuda da 1945 ile 1960 yillari arasinda bolgede temsilci gondermistir Besinci Fransa Cumhuriyeti anayasasinin 4 Aralik 1958 yilinda kabul edilmesi ile birlikte ozerk bir bolge konumuna kavusan Dahomey kendi parlamentosunu olusturmustur Ozerk bolgenin ilk hukumet baskanligina Sourou Migan Apithy secilmis 1959 yilinda yenilenen secimlerde de bu goreve Coutoucou Hubert Maga secilmistir Bagimsizlik Mathieu Kerekou Afrika Yili olarak adlandirilan 1960 yilinda bircok Afrika ulkesi gibi Dahomey de Dahomey Cumhuriyeti adi altinda Fransa dan ayrilarak bagimsizligini ilan etmistir 1961 yilinda sehri yakinlarinda bulunan ve Portekiz in yerel bir idareciden koloni bolgesi olarak isgal ettigi ve belli bir donem dunya uzerindeki en kucuk koloni bolgesi olan Sao Joao Baptista d Ajuda yi ilhak ederek ulke sinirlarina katmistir Bu ilhak Portekiz tarafindan uzun sure kabul edilmemis 1975 yilinda durumun kabullenmesi ile birlikte bolgede tadilat islemlerini gerceklestirerek muze olarak kullanilmasi yonunde calismalar gerceklestirmistir Benin de Mathieu Kerekou nun darbe ile basa gelmesi ile 1972 yilindan itibaren hakim olmaya baslayan Marksizm Leninizm ideolojisi neticesinde 1975 yilinda ulkenin ismi Benin Halk Cumhuriyeti olarak degistirilmis bu degisim kendini ulke bayraginda ve armasinda da gostermistir Bu degisim neticesinde tek partili bir siyasi sisteme gecis yapan ulkede bircok kurulusta kamulastirilmistir Ideoloji dogrultusunda Sovyetler Birligi ile iyi iliskiler icerisinde bulunan Benin de iktidara ve yeni duzene karsi 1977 yili basinda gerceklestirilen darbe girisimi bastirilmis darbeye tesebbus eden ve ona bagli askerler yakalanarak yargilanmislardir 26 Agustos 1977 kabul edilen yeni anayasa ile devlet baskani Kerekou iktidarini guclendirerek 1979 1984 ve 1989 yilinda gerceklestirilen devlet baskanligi secimlerini formalite secimlerine donusturmus tum bu secimleri kazanarak gorevine devam etmistir Thomas Yayi Boni 2006 2016 Benin devlet baskani Ozellikle 1980 li yillardan itibaren Sovyetler Birligi nin ucuncu dunya ulkelerinde yer alan muttefikleri ile olan iliskilerini azaltmasi ile Benin in de icerisinde oldugu ulkeler icin sikintili bir surecin yasanmasina neden olmustur Dogu Bloku nun dagilmasi ile birlikte Kerekou yeni bir duzen arayisi icerisine girmis bu dogrultuda 1991 yili sonuna kadar cok partili siyasi hayata gecisi gerceklestirmistir Ulke icerisinde yasanan olumsuz ekonomik veriler ile birlikte toplum icerisinde yasanan huzursuzluklar gosterilere neden olmus olaylar neticesinde 1989 yili sonunda ulusal konferans toplanmistir 9 Mart 1990 yilinda eski devlet baskanlari Maga Ahomadegbe Tometin Congacou ve Zinsou nun da dahil oldugu ve Haut Conseil pour la Republique Turkce Cumhuriyet Yuksek Kurulu olarak adlandirilan kurul gecici hukumetin kurulmasini saglamis gecici baskan olarak da eski Dunya Bankasi baskanlarindan Nicephore Dieudonne Soglo basbakan olarak atanmistir 1991 yilinda gerceklestirilen secimlerde Soglo Kerekou ya karsi kazanarak resmen gorevine baslamistir 1996 yilinda gerceklestirilen secimlere 80 siyasi parti katilmis bu secimlerde Kerekou oylarin 52 49 unu alarak yeniden devlet baskani secilmistir 2001 ve 2003 yilinda gerceklestirilen secimleri de kazanan Kerekou 2006 yilinda yapilan secimlere yasa geregi katilamadigi icin gorevi devretmistir 2006 yilinda yapilan secimleri kazanan Thomas Yayi Boni bu gorevi on yil boyunca surdurmustur Mart 2016 tarihinde gerceklestirilen secimlerde katilim hakki bulunmayan Boni haricinde katilan adaylar arasinda gerceklestirilen secimlerde Patrice Talon ikinci turda Haziran 2015 ten bu yana Benin basbakani olarak gorev yapan ye karsi basari ile ayrilarak Nisan 2016 itibariyla Benin devlet baskani olmustur SiyasetBenin ulusal meclisi 83 sandalyeye sahip olup milletvekili secimleri her dort yilda bir gerceklestirilmektedir Bagimsizligin kazanildigi 1961 yilindan 1963 yilina kadar Dahomey in tek partisi Rassemblement Democratique du Dahome konumunda iken komunist rejim ile tek parti doneminin yasandigi 1975 ile 1990 yillari arasinda Parti de la Revolution Populaire du Benin ulkenin tek partisi statusundeydi Gunumuzde Benin de cok partili siyasi hayat yasanmakta olup mecliste birden fazla parti temsil edilmektedir Ulkenin guncel olarak devlet baskanligi gorevini yuruten Thomas Yayi Boni 2006 yilinda bu yana bu gorevde bulunmaktadir Devlet baskanligi secimleri her bes yilda bir gerceklestirilmektedir Idari yapilanmaBenin idari acidan 12 bolgeye ayrilmis konumda olup bolgelerin alti tanesi ile isaretlenmistir 1999 yilinda gerceklestirilen yeni duzenleme ile olusturulmustur Benin bolgeleri su sekildedir Nr Bolge Merkez Sehir Nufus 2013 Nr Bolge Merkez Sehir Nufus 2013 Harita1 Alibori 868 046 7 Donga 542 6052 Atakora 769 337 8 Littoral Cotonou 678 8743 Atlantique 1 396 548 9 Mono 495 3074 Borgou Parakou 1 202 095 10 Oueme Porto Novo 1 096 8505 Collines 716 558 11 Plateau 624 1466 Kouffo 741 895 12 Zou Abomey 851 623 Yeni olusturulan bolgelerin merkez sehirleri her ne kadar resmi olarak bolgenin baskenti olarak aciklanmamis olsa da sehirler tum baskent ozelliklerini tasimaktadir Ulkenin on iki bolgesi kendi icerisinde 77 komune ayrilmis konumdadir Sehir Ulke icerisinde kalabaligin en yogun oldugu sehir Cotonou dur Benin in baskenti konumunda olan Porto Novo ulkenin en buyuk ucuncu sehridir Ulke nufusunun 33 u bu bolgelerde yasamaktadir Ulke icerisinde 2013 resmi nufus verilerine gore en kalabalik bes sehir su sekilde siralanmaktadir Cotonou 678 874 266 522 Porto Novo 263 616 Parakou 254 254 248 621 UlasimUlusal yollar Benin genelinde var olan ulusal yollarin listesi su sekildedir Isim Guzergah Uzunluk 37 km 81 km 100 km 100 km 55 km 180 km 120 km 210 km Togo siniri 65 km 88 kmPorto Novo Nijerya siniri 50 kmUluslararasi yollar Benin den gecen ve diger ulkeler ile baglantiyi saglayan uluslararasi yollar su sekildedir Isim Guzergah UzunlukNijerya siniri Togo siniri 180 kmCotonou Parakou Nijer siniri 750 km Burkina Faso siniri 448 kmTogo siniri Abomey Nijerya siniri 160 km Nijerya siniri 150 kmTogo siniri Parakou Nijerya siniri 300 kmEkonomiBenin nin ticari imkanlari gunumuzde tam olarak kullanilabilmis konumda degildir Ulkenin sahip oldugu yuksek dis borc uluslararasi kalkinma programlarina katilimini engellemektedir Ulke ekonomisinin en onemli parcasini tarimsal faaliyetler olusturmaktadir Ulke nufusunun 90 ini direkt ya da dolayli olarak etkileyen tarimsal faaliyetler Benin icin onem arz etmektedir Kahve hurma yer fistigi tutun fasulye biber patates ekilen ve yetistirilen en onemli tarim urunlerin olusturmaktadir Bunun haricinde belli bolgelerde hindistan cevizi de islenmektedir Benin genelinde gerceklestirilen hayvancilik ticari amaclardan ziyade kisilerin toplum icerisindeki konumunu belirlemek icin yapilmaktadir Ihracat Ulkenin 2012 verilerine gore ihracat yaptigi ilk bes ulke su sekildedir Cin 25 4 Hindistan 24 6 Lubnan 15 6 Nijer 4 8 Nijerya 4 2 Ithalat Ulkenin 2012 verilerine gore ithalat yaptigi ilk bes ulke su sekildedir Cin 37 2 ABD 8 9 Hindistan 6 7 Fransa 5 6 Malezya 5 3 SporUlke genelinde yaygin olarak sevilen spor turu futboldur Ulkeyi Benin milli futbol takimi temsil etmektedir Ulke milli takimi kuruldugu gunden bu yana hicbir uluslararasi turnuvalarda basarili olamamistir Benin Futbol Federasyonu tarafindan yonetilen Benin futbolu isim degisikligi yasamadan once Dahomey milli futbol takimi olarak bilinmekteydi KulturUlke genelinde Akan on isimleri olarak adlandirilan isimler dogan cocuklara verilmektedir Buna gore dogdugu gunun Aka Gununde karsiligi olan isme yakin bir isim cocuklara verilmektedir Benin de kiz cocuklarinin sunnet edilmesi kulturu yaygin olarak kullanilmaktadir Benin 9 Nisan 2005 tarihinde Afrika kitasi ulkeleri icerisinde kiz cocuklarinin sunnet edilmesini resmi olarak yasaklayan ilk ulke olarak tarihe gecmistir Edebiyat Benin edebiyati Fransizcanin hakim olmadigi donemlerden cok once de guclu bir sozlu gelenege sahip konumdaydi Benin in ilke edebi eseri 1929 yilinda Felix Couchoro tarafindan yazilan L Esclave olmustur Benin in onemli yazarlari sunlardir Kaynakca a b c d e 18 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Ocak 2015 Benin hakkinda bilgiler Ulke ismi tarihi 20 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ocak 2015 Der Grosse Xenos Weltatlas XENOS Hamburg 1996 Benin de din 22 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ocak 2015 22 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Ocak 2015 www state gov 22 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ocak 2015 www dmoz org 22 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ocak 2015 Benin Halk Cumhuriyeti hakkinda bilgiler 22 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ocak 2015 Benin yeni devlet baskanini secti 24 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mart 2016 Benin ihracat bilgileri 26 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ocak 2015 Benin ithalat bilgileri 9 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ocak 2015 Benin de kiz cocuklarinin sunnet edilmesi PDF 5 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 22 Ocak 2015 Benin edebiyati 13 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ocak 2015 Dis baglantilarBenin devlet baskanligi resmi sitesi 28 Ekim 2003 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fransizca www amnesty de 10 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Almanca www imf org 22 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde www imf org 24 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Benin hakkinda bilgiler 22 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Benin tarihi kronolojisi 22 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Benin fotograflari 16 Subat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde www dmoz org Benin ekonomisi 22 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ayna Programi Benin Izlenimleri 1 29 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ayna Programi Benin Izlenimleri 2 29 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wikimedia Commons ta Benin ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Vikisozluk te benin ile ilgili tanim bulabilirsiniz Wikimedia Atlas da Benin Vikigezgin de Benin ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadir