Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Toprak ya da bölge, tasarrufu belirli bir ülkeye, kişiye, kuruluşa veya hayvana ait veya bunlarla bağlantılı olan sınırları belirlenmiş bir kara, deniz veya uzay alanıdır.
Uluslararası politikada, toprak ya bir devletin güç kaynakları elde edebileceği toplam alanı ifade eder ya da idari bir bölümdür, yani egemen bir devletin idare yetkisi altındaki bölgedir.
Bir alt bölüm olarak, çoğu ülkede toprak, bir ülke tarafından kontrol edilen, ancak resmi olarak o ülkenin siyasi bir birimine dönüşmemiş veya bu siyasi birimlere dâhil edilmemiş, genellikle "il", "bölge" veya "eyalet" gibi kavramlarla anılan siyasi birimlerle eşit statüye sahip olan organize bölümdür. Daha dar anlamıyla, "dış bir devlete bağımlı olan, sömürge mülkiyeti gibi coğrafi bir bölge"dir.
Etimoloji
İdari bir birim olan "toprak" kelimesinin uluslararası karşılığı olan "territory" kelimesi, Proto Hint-Avrupa dili kökenli ters ('kurumak') köküne dayanır. Bu kökten Latince terra ('toprak, alan') kelimesi ve daha sonra da yine Latince teritorium ('bir kasabanın etrafındaki arazi') kelimesi ortaya çıkmıştır. Territory kelimesi ise ilk kez 14. yüzyılda Orta İngilizcede bir kelime olarak sahneye çıkmıştır. Bu noktada yer bildiren -orium eki yerini yine yer bildiren -ory ekine bırakmıştır.
Türler
Farklı toprak türleri için bazı örnekler:
- Bağımlı toprak
- , iki veya daha fazla rakip devlet tarafından üzerinde hak iddia edilen coğrafi topraktır. Örneğin, Keşmir toprakları hem Hindistan hem de Pakistan devletleri tarafından talep edilmektedir; anlaşmazlığa dâhil olan her bir ülke için, tüm bölge mevcut devletin parçası olarak kabul edilmektedir. Başka bir örnek ise egemenlik statüsü Çin Halk Cumhuriyeti tarafından tartışılan ve toprakları üzerinde hak iddia edilen resmî adı Çin Cumhuriyeti olan "Tayvan"dır.
- Federal bölge
- İşgal altındaki bölge, uluslararası toplumdan evrensel bir tanınma kazanmamış, bir dış gücün askeri kontrolü altındaki topraktır. Güncel olarak Rusya tarafından işgal edilen Kırım; İsrail tarafından işgal edilen Doğu Kudüs ve Batı Şeria, Gazze Şeridi ve Golan Tepeleri; Fas Krallığı tarafından kısmen işgal edilen Batı Sahra örnek gösterilebilir. İşgal altındaki toprakların diğer örnekleri arasında ise 1990'da Irak tarafından kısa bir süre işgal edilen Kuveyt, 2003'te Amerika Birleşik Devletleri tarafından işgal edilen Irak, II. Dünya Savaşı'ndan sonra Müttefik Devletler tarafından işgal edilen Almanya ve 1999'da NATO müdahalesinden sonraki Kosova gösterilebilir.
- Örgütlenmemiş bölge, "normal" şartlarda oluşturulmuş bir hükûmet sistemi olmayan kara bölgesidir. Bu durum, söz konusu bölgenin hiç hükûmeti olmadığı veya sahipsiz bölge olduğu anlamına gelmez. Uygulamada, bu tür bölgeler her zaman seyrek nüfusludur.
Başkent bölgesi
Başkent bölgesi veya federal başkent bölgesi, genellikle bir ülkenin hükûmet merkezinin bulunduğu özel olarak belirlenmiş topraktır. Bu nedenle, federal hükûmet modelinde, başkent kendi sınırları içinde bulunduğu için hiçbir eyalet veya bölge birbirine üstünlük sağlayamaz. Bir başkent bölgesi, belirli bir federal bölge biçimi de olabilir.
Örneğin;
- Avustralya'nın başkenti Canberra, başlangıçta Federal Başkent Bölgesi (FCT) olarak adlandırılan Avustralya Başkent Bölgesi'nde yer almaktadır.
- Hindistan'ın başkenti Yeni Delhi, Delhi Ulusal Başkent Bölgesi'nde yer almaktadır.
- Nijerya'nın başkenti Abuja, Federal Başkent Bölgesi'nde yer almaktadır.
- Pakistan'ın başkenti İslamabad, İslamabad Başkent Bölgesi'nde yer almaktadır.
- Amerika Birleşik Devletleri'nin başkenti Washington, D.C., Columbia Bölgesi'nde yer almaktadır.
Bağımlı toprak
Bağımlı toprak, bağımsız bir egemen devlet olmayan, ancak siyasi olarak yöneten devletin ayrılmaz alanının dışında kalan bir bölgedir. Günümüzde, tüm bağımlı topraklar ya denizaşırı bölge ya da egemen olmayan ilişkili devlettir. Güncel olarak yalnızca dört ülke bağımlı topraklara sahiptir: Yeni Zelanda, Norveç, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri.
Örneğin;
- Tokelau, Yeni Zelanda'nın kendi kendini yönetmeyen toprağıdır.
- Bouvet Adası, Norveç'in ıssız bağımlı toprağıdır.
- Üç taç toprağı, Birleşik Krallık'ın kendisinin veya onu oluşturan dört ülkeden herhangi birinin bir parçası değil, özgürce birleşmiş devletlere benzer şekilde 'nin kendi kendini yöneten mülkleridir.
- Amerikan Samoası, Guam, Kuzey Mariana Adaları, Porto Riko ve Amerikan Virgin Adaları, Amerika Birleşik Devletleri'nin farklı derecelerde yerel özerkliğe sahip tüzel kişiliği olmayan topraklarıdır.
Federal bölge
Federal bölge, bir federasyon içindeki merkezi veya ulusal hükûmetin doğrudan ve genellikle münhasır idare yetkisi altındaki topraktır.
Avustralya
Avustralya'nın on federal bölgesi bulunmaktadır. Bu bölgelerden üçü (Avustralya Başkent Bölgesi, Jervis Körfezi Bölgesi ve Kuzey Bölgesi) Avustralya anakarasındaki "iç bölgeler"dir; diğer yedisi (Ashmore ve Cartier Adaları, Christmas Adası, Cocos (Keeling) Adaları, Mercan Denizi Adaları, Heard Adası ve McDonald Adaları, Norfolk Adası ve Avustralya Antarktika Bölgesi) ise denizaşırı bağımlı topraklar olan "dış bölgeler"dir.
Kanada
Kanada'nın 10 eyaletine ek olarak üç federal bölgesi bulunmaktadır. Bu bölgeler resmî olarak federal hükûmetin doğrudan kontrolü altındadırlar ve (eyaletler anayasal idare yetkisine sahipken) kanunla oluşturulurlar, ancak pratikte eyaletlere benzer şekilde çalışırlar.
Her bölgenin bir başbakanı, yasama meclisi ve (bir vali yardımcısına benzer bir rol oynayan) delegesi vardır.
Söz konusu bölgeler batıdan doğuya Yukon, Kuzeybatı Toprakları ve Nunavut'tur.
Diğer
- Federal Başkent Bölgesi (Nijerya)
- İslamabad Başkent Bölgesi (Pakistan)
- Amerika Birleşik Devletleri'nin toprakları
- Hindistan Birlik Toprakları
Denizaşırı bölge
Denizaşırı bölge, onu yöneten ülkeden bir deniz veya okyanusla ayrılan bölgesel bir varlık için yapılan geniş bir tanımdır. Bir denizaşırı bölge, yönetici devletin kurucu bir parçası veya bağımlı toprağı olabilir.
Örneğin;
- Faroe Adaları ve Grönland, Danimarka Krallığı'nın dahili olarak kendi kendini yöneten denizaşırı özerk bölgeleridir.
- Denizaşırı Fransa, Fransa'nın geniş ölçüde özerk bölgeleri olan beş denizaşırı kolektivitesini ve esasen Metropoliten Fransa'daki bölgeler ve illerle aynı statüde olan denizaşırı bölgeleri ve denizaşırı illerini kapsamaktadır. Bununla birlikte, hepsi Beşinci Fransız Cumhuriyeti'nin ayrılmaz parçalarıdır.
- Azorlar ve Madeira, Portekiz'in özerk bölgeleridir.
- Britanya Denizaşırı Toprakları'ndaki on dört ülke, Birleşik Krallık'ın kendisinin veya onu oluşturan dört ülkeden herhangi birinin bir parçası değil, değişen derecelerde özyönetime sahip 'nin bağımlı bölgeleridir.
- Amerika Birleşik Devletleri'nin sınırdaş olmayan toprakları, Amerika Birleşik Devletleri ile bağlantıları yabancı kara sınırlarıyla kesilen ve yalnızca deniz yoluyla erişilebilen bölgelerdir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "territory" [toprak]. (İngilizce). Cambridge University Press. 1 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Eylül 2019.
- ^ Hickman, John (2016). Space is Power: The Seven Rules of Territory [Uzay Güçtür: Toprağın Yedi Kuralı] (İngilizce). Londra: Lexington Books. ss. 57-67. ISBN .
- ^ "Territory". American Heritage Dictionary of the English Language. 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Şubat 2023.
- ^ Harper, Douglas. "*ters-". Online Etymology Dictionary (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Temmuz 2017.
- ^ Harper, Douglas. "territory". Online Etymology Dictionary (İngilizce). 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Temmuz 2017.
- ^ "Definition of TERRITORY". Merriam Webster's Dictionary (İngilizce). . 17 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Temmuz 2017.
- ^ Dunmore, Charles W.; Fleischer, Rita M. (2008). Studies in Etymology [Etimoloji Çalışmaları]. 2. Baskı (İngilizce). Focus. s. 236. ISBN . Erişim tarihi: 26 Şubat 2023.
- ^ "Declaration on the Granting of Independence to Colonial Countries and Peoples" []. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu. 14 Eylül 1960. 4 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2019 – Vikikaynak vasıtasıyla.
- ^ "The Overseas Territories" [Britanya Denizaşırı Toprakları] (PDF). Dışişleri, İngiliz Milletler Topluluğu ve Kalkınma Ofisi. Haziran 2012. 30 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 29 Kasım 2020.
Dış bağlantılar
- Peace Palaca Library (Barış Sarayı Kütüphanesi) – Araştırma Rehberi 10 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Toprak ya da bolge tasarrufu belirli bir ulkeye kisiye kurulusa veya hayvana ait veya bunlarla baglantili olan sinirlari belirlenmis bir kara deniz veya uzay alanidir Laponya Kuzey Avrupa da seyrek nufuslu bir bolgedir Finlandiya Laponyasi ndaki dan bir gorunum Uluslararasi politikada toprak ya bir devletin guc kaynaklari elde edebilecegi toplam alani ifade eder ya da idari bir bolumdur yani egemen bir devletin idare yetkisi altindaki bolgedir Bir alt bolum olarak cogu ulkede toprak bir ulke tarafindan kontrol edilen ancak resmi olarak o ulkenin siyasi bir birimine donusmemis veya bu siyasi birimlere dahil edilmemis genellikle il bolge veya eyalet gibi kavramlarla anilan siyasi birimlerle esit statuye sahip olan organize bolumdur Daha dar anlamiyla dis bir devlete bagimli olan somurge mulkiyeti gibi cografi bir bolge dir EtimolojiIdari bir birim olan toprak kelimesinin uluslararasi karsiligi olan territory kelimesi Proto Hint Avrupa dili kokenli ters kurumak kokune dayanir Bu kokten Latince terra toprak alan kelimesi ve daha sonra da yine Latince teritorium bir kasabanin etrafindaki arazi kelimesi ortaya cikmistir Territory kelimesi ise ilk kez 14 yuzyilda Orta Ingilizcede bir kelime olarak sahneye cikmistir Bu noktada yer bildiren orium eki yerini yine yer bildiren ory ekine birakmistir TurlerFarkli toprak turleri icin bazi ornekler Bagimli toprak iki veya daha fazla rakip devlet tarafindan uzerinde hak iddia edilen cografi topraktir Ornegin Kesmir topraklari hem Hindistan hem de Pakistan devletleri tarafindan talep edilmektedir anlasmazliga dahil olan her bir ulke icin tum bolge mevcut devletin parcasi olarak kabul edilmektedir Baska bir ornek ise egemenlik statusu Cin Halk Cumhuriyeti tarafindan tartisilan ve topraklari uzerinde hak iddia edilen resmi adi Cin Cumhuriyeti olan Tayvan dir Federal bolge Isgal altindaki bolge uluslararasi toplumdan evrensel bir taninma kazanmamis bir dis gucun askeri kontrolu altindaki topraktir Guncel olarak Rusya tarafindan isgal edilen Kirim Israil tarafindan isgal edilen Dogu Kudus ve Bati Seria Gazze Seridi ve Golan Tepeleri Fas Kralligi tarafindan kismen isgal edilen Bati Sahra ornek gosterilebilir Isgal altindaki topraklarin diger ornekleri arasinda ise 1990 da Irak tarafindan kisa bir sure isgal edilen Kuveyt 2003 te Amerika Birlesik Devletleri tarafindan isgal edilen Irak II Dunya Savasi ndan sonra Muttefik Devletler tarafindan isgal edilen Almanya ve 1999 da NATO mudahalesinden sonraki Kosova gosterilebilir Orgutlenmemis bolge normal sartlarda olusturulmus bir hukumet sistemi olmayan kara bolgesidir Bu durum soz konusu bolgenin hic hukumeti olmadigi veya sahipsiz bolge oldugu anlamina gelmez Uygulamada bu tur bolgeler her zaman seyrek nufusludur Baskent bolgesi Baskent bolgesi veya federal baskent bolgesi genellikle bir ulkenin hukumet merkezinin bulundugu ozel olarak belirlenmis topraktir Bu nedenle federal hukumet modelinde baskent kendi sinirlari icinde bulundugu icin hicbir eyalet veya bolge birbirine ustunluk saglayamaz Bir baskent bolgesi belirli bir federal bolge bicimi de olabilir Ornegin Avustralya nin baskenti Canberra baslangicta Federal Baskent Bolgesi FCT olarak adlandirilan Avustralya Baskent Bolgesi nde yer almaktadir Hindistan in baskenti Yeni Delhi Delhi Ulusal Baskent Bolgesi nde yer almaktadir Nijerya nin baskenti Abuja Federal Baskent Bolgesi nde yer almaktadir Pakistan in baskenti Islamabad Islamabad Baskent Bolgesi nde yer almaktadir Amerika Birlesik Devletleri nin baskenti Washington D C Columbia Bolgesi nde yer almaktadir Bagimli toprak Bagimli toprak bagimsiz bir egemen devlet olmayan ancak siyasi olarak yoneten devletin ayrilmaz alaninin disinda kalan bir bolgedir Gunumuzde tum bagimli topraklar ya denizasiri bolge ya da egemen olmayan iliskili devlettir Guncel olarak yalnizca dort ulke bagimli topraklara sahiptir Yeni Zelanda Norvec Birlesik Krallik ve Amerika Birlesik Devletleri Ornegin Tokelau Yeni Zelanda nin kendi kendini yonetmeyen topragidir Bouvet Adasi Norvec in issiz bagimli topragidir Uc tac topragi Birlesik Krallik in kendisinin veya onu olusturan dort ulkeden herhangi birinin bir parcasi degil ozgurce birlesmis devletlere benzer sekilde nin kendi kendini yoneten mulkleridir Amerikan Samoasi Guam Kuzey Mariana Adalari Porto Riko ve Amerikan Virgin Adalari Amerika Birlesik Devletleri nin farkli derecelerde yerel ozerklige sahip tuzel kisiligi olmayan topraklaridir Federal bolge Federal bolge bir federasyon icindeki merkezi veya ulusal hukumetin dogrudan ve genellikle munhasir idare yetkisi altindaki topraktir Avustralya Avustralya nin on federal bolgesi bulunmaktadir Bu bolgelerden ucu Avustralya Baskent Bolgesi Jervis Korfezi Bolgesi ve Kuzey Bolgesi Avustralya anakarasindaki ic bolgeler dir diger yedisi Ashmore ve Cartier Adalari Christmas Adasi Cocos Keeling Adalari Mercan Denizi Adalari Heard Adasi ve McDonald Adalari Norfolk Adasi ve Avustralya Antarktika Bolgesi ise denizasiri bagimli topraklar olan dis bolgeler dir Kanada Kanada nin 10 eyaletine ek olarak uc federal bolgesi bulunmaktadir Bu bolgeler resmi olarak federal hukumetin dogrudan kontrolu altindadirlar ve eyaletler anayasal idare yetkisine sahipken kanunla olusturulurlar ancak pratikte eyaletlere benzer sekilde calisirlar Her bolgenin bir basbakani yasama meclisi ve bir vali yardimcisina benzer bir rol oynayan delegesi vardir Soz konusu bolgeler batidan doguya Yukon Kuzeybati Topraklari ve Nunavut tur Diger Federal Baskent Bolgesi Nijerya Islamabad Baskent Bolgesi Pakistan Amerika Birlesik Devletleri nin topraklari Hindistan Birlik TopraklariDenizasiri bolge Denizasiri bolge onu yoneten ulkeden bir deniz veya okyanusla ayrilan bolgesel bir varlik icin yapilan genis bir tanimdir Bir denizasiri bolge yonetici devletin kurucu bir parcasi veya bagimli topragi olabilir Ornegin Faroe Adalari ve Gronland Danimarka Kralligi nin dahili olarak kendi kendini yoneten denizasiri ozerk bolgeleridir Denizasiri Fransa Fransa nin genis olcude ozerk bolgeleri olan bes denizasiri kolektivitesini ve esasen Metropoliten Fransa daki bolgeler ve illerle ayni statude olan denizasiri bolgeleri ve denizasiri illerini kapsamaktadir Bununla birlikte hepsi Besinci Fransiz Cumhuriyeti nin ayrilmaz parcalaridir Azorlar ve Madeira Portekiz in ozerk bolgeleridir Britanya Denizasiri Topraklari ndaki on dort ulke Birlesik Krallik in kendisinin veya onu olusturan dort ulkeden herhangi birinin bir parcasi degil degisen derecelerde ozyonetime sahip nin bagimli bolgeleridir Amerika Birlesik Devletleri nin sinirdas olmayan topraklari Amerika Birlesik Devletleri ile baglantilari yabanci kara sinirlariyla kesilen ve yalnizca deniz yoluyla erisilebilen bolgelerdir Ayrica bakinizKaynakca territory toprak Ingilizce Cambridge University Press 1 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Eylul 2019 Hickman John 2016 Space is Power The Seven Rules of Territory Uzay Guctur Topragin Yedi Kurali Ingilizce Londra Lexington Books ss 57 67 ISBN 978 1 4985 1289 3 Territory American Heritage Dictionary of the English Language 28 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Subat 2023 Harper Douglas ters Online Etymology Dictionary Ingilizce Erisim tarihi 27 Temmuz 2017 Harper Douglas territory Online Etymology Dictionary Ingilizce 27 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Temmuz 2017 Definition of TERRITORY Merriam Webster s Dictionary Ingilizce 17 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Temmuz 2017 Dunmore Charles W Fleischer Rita M 2008 Studies in Etymology Etimoloji Calismalari 2 Baski Ingilizce Focus s 236 ISBN 9781585100125 Erisim tarihi 26 Subat 2023 Declaration on the Granting of Independence to Colonial Countries and Peoples Birlesmis Milletler Genel Kurulu 14 Eylul 1960 4 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Eylul 2019 Vikikaynak vasitasiyla The Overseas Territories Britanya Denizasiri Topraklari PDF Disisleri Ingiliz Milletler Toplulugu ve Kalkinma Ofisi Haziran 2012 30 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 29 Kasim 2020 Dis baglantilarPeace Palaca Library Baris Sarayi Kutuphanesi Arastirma Rehberi 10 Kasim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde