Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Derviş Mehmed Zillî veya bilinen adıyla Evliyâ Çelebi (Osmanlıca: اوليا چلبی; 25 Mart 1611, İstanbul - 1681), 17. yüzyılın önde gelen gezginlerinden ve az sayıdaki 17. yüzyıl nesir yazarlarındandır. Elli yılı aşkın süreyle Avrupa, Batı Asya ve Mısır topraklarını gezmiş, gördüklerini de Seyahatnâme adlı 10 ciltlik eserinde toplamıştır.
Evliyâ Çelebi | |
|---|---|
 Evliyâ Çelebi'yi at üzerinde seyahat ederken gösteren 17. yüzyıla ait bir çizim. | |
| Doğum | 25 Mart 1611 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1681 |
| Milliyet | Türk |
| Eğitim |
|
| Meslek | Gezgin, Yazar |
Ailesi
Çelebi ailesi aslen Kütahyalı olup, fetihten sonra İstanbul'a yerleşmiş, zaman zaman Kütahya'da da kalmışlardır. İstanbul'un Fethi sırasında Evliya Çelebi'nin dedesi Kara Ahmet Bey'in dedesi olan Yavuz Özbek (Er), Fatih Sultan Mehmed'in akıncılarından olup fetih ganimeti ile Unkapanı'nda yüz dükkân, bir cami ile beraber bir ev yaptırmıştır. Eski adıyla Sağrıcılar Camii olan bu cami Yavuz Sinan Camii'dir. Evliya Çelebi'nin dedesi Kara Ahmet Bey, Kütahya'daki evlerinin önündeki türbede medfundur. Babası Derviş Mehmed Zıllî,I. Süleyman'dan I. Ahmed’e kadarki padişahların kuyumcubaşılığında bulunmuş pek çok sefere katılmış, çok yaşlı iken ölmüştür. Annesi Abhaz'dır. Annesinin kardeşi Melek Ahmed Paşa'nın validesi olduğu için Melek Ahmed Paşa'nın himayesinde bulunmuştur. Amcası 'dir. Babası, annesi ve büyük annesi Beyoğlu'nda şimdiki Lohusa Sultan Türbesi yakınındaki Meyyit Mezarlığı'nda gömülüdür Unesco tarafından doğumunun 400. yılı münasebetiyle 2011 yılı, Evliya Çelebi yılı ilan edilmiştir.
Hayatı ve eğitimi
Hicri 10 Muharrem 1020, Miladi 25 Mart 1611'de İstanbul'da doğmuştur.
Evliya Çelebi, çok iyi bir öğrenim gördü. Önce mahalle mektebine gitti. Daha sonra Şeyhülislam Hamit Efendi Medresesi'ne girdi. Burada yedi yıl okuduktan sonra saraya özgü bir okul olan Enderun'a devam etti. Enderûn'da sarf (dil bilgisi), nahiv (gramer), kâfiye, hüsn-ü hat dersleri gördüğü gibi Enderûn musikişinaslarından Musâhip Derviş Ömer Ağa'dan da musikî öğrendi.
Okul öğreniminin dışında özel hocalardan Kur'an, Arapça, güzel yazı, musikî, beden eğitimi ve yabancı dil dersleri aldı. Kur'an'ı ezberleyerek hafız oldu. Öğrenimini bitirdikten sonra 25 yaşında iken Ayasofya Camii'nde mukabele okuduğu sırada camiye gelen IV. Murad'ın iradesiyle saraya alınıp musahipler arasına katıldı. Saraya alınmasına o sırada silahtar olan akrabası Melek Ahmed Paşa, Ruznâmeci İbrahim Efendi ve Hattat Hasan Paşa yardımcı olmuşlardır. Yaptığı işlerle padişah ve devlet ileri gelenlerinin beğenisini kazandı. IV. Murad'ın ölümüne kadar sarayda zekâ ve güzel konuşma kabiliyeti sayesinde pâdişahın teveccühünü kazandı. Bu yüzden çok yüksek görevlere getirilmesi düşünülüyordu.
Seyahatlerini Melek Ahmed Paşa, Defterdarzâde Mehmed Paşa, Köse Ali Paşa, Köprülü Mehmed Paşa, Kırımı Hanı ve sairenin refakatinde yaptı ve bunlarla beraber yabancı ülkeleri de gördü. Vezirlerle seyahatleri sırasında onların imam ve müezzinliklerinde ve iç ağalıklarında bulunarak pek çok defa haber götürme göreviyle İstanbul'a ve başka yerlere gidip geldi.
1685 yılından sonra Mısır'da öldüğü tahmin edilmektedir. Ölüm yeri ve mezarı bilinmemektedir. Kabri bir ihtimal, şimdi Lohusa Sultan Türbesi yanındaki Meyyit Mezarlığı'nda, ailesi yanındadır.
Kişiliği
Zamanına göre iyi derecede tahsil gören Evliya Çelebi, nazımla meşgul olmuş ve musikiyle uğraşmıştır. Birçok harbe katılmış, hatırı sayılır tehlikeler atlatmıştır.
Mizaçgir ve hayırsever olması, kendisini birçok tehlikeden kurtarmıştır. Hayatının son demlerinde bile içinde seyahat aşkı bulunduran Evliya Çelebi, her fırsatta istifade ederek gezmekten bıkmamıştır. Vezirler arasındaki husumet ve rekabetten hâsıl olan kırgınlıkları güzel bir şekilde idare ederek aralarını uzlaştırarak düzeltmeye çalışmıştır. Kendisi hiç evlenmemiş, elde ettiği tüm hediyeleri, para ve ganimet mallarını kız kardeşlerine sarf etmiştir.
Seyahate başlaması
Evliya Çelebi'nin düşünceleri ise çok farklıydı. Daha küçük yaşlarından itibaren içinde müthiş gezi arzusu vardı. Yeni yerler görmek, yeni insanlar tanımak istiyordu. Bu yüzden sarayda fazla kalamadı. Kendisinin anlattığına göre bir rüya üzerine meşhur gezilerine başladı. 1040 Muharrem ayının Aşure Gecesi (19 Ağustos 1630) gördüğü rüya şöyledir: Rüyasında İstanbul'da Yemiş İskelesi civarında Ahi Çelebi Camii'ndedir. Orada muazzam bir cemaat vardır. Dikkat eder, İslam peygamberi Peygamber Muhammed'i baş tarafta görür. Dört sadık halifesi ve diğer ashabı da hep oradadır. Peygamber Muhammed'in yanına gidip ondan şefaat dilemek arzusundadır. Ama bir türlü cesaret edip de gidemez. En sonunda bir cesaretle gidip "Şefaat ya Resulullah" diyeceğine, "Seyahat ya Resulullah" der. Böylece, 70 yaşına kadar sürecek ve çeşitli tehlike, sıkıntı ve hadiseler geçirmesine rağmen vazgeçmeyeceği seyahati başlar.
İlk gezisini, İstanbul ve çevresine yaptı. Daha sonra İstanbul dışına çıktı. 1640 başlarında babasından habersizce Bursa'ya gitmek üzere İstanbul'dan tekrar ayrıldı. Bu seyahatten 35 gün sonra geri döndü. Oğlunun seyahat aşkını gören babası bundan sonra seyahatine müsaade etti ve kendisini zamanın önemli şeyhlerinden Abdü'l-ahat Nûri Efendi ve diğer şeyhlere götürüp el öptürerek hayır dualarını niyaz etti.
Evliya Çelebi ikinci seyahatini Temmuz 1640'ta İzmit'e yaptı. Bu suretle 1630'dan 1681'e kadar sürecek olan elli yılı aşkın bir seyahat hayatı yaşadı. Gezdiği yerler arasında o zamanki Osmanlı İmparatorluğu sınırları içerisinde yer alan hemen hemen bütün yerler vardı.
Evliya Çelebi Seyahatnâmesi
Seyahatname, Evliya Çelebi tarafından 17. yüzyılda yazılmış olan çok ünlü bir gezi kitabıdır. 10 ciltten oluşur. Gerçekçi bir gözle izlenen olaylar, yalın ve duru, zaman zaman da fantastik bir anlatım içinde, halkın anlayacağı şekilde yazılmış, yine halkın anlayacağı şekilde deyimler çokça kullanılmıştır. Halk etimolojisi de bolca görülür
Evliya Çelebi, Seyahatnâme'sinde gezip gördüğü yerleri kendi üslûbu ile anlatmaktadır. Evliya Çelebi'nin 10 ciltlik Seyahatnâmesi, bütün görmüş ve gezmiş olduğu memleketler hakkında oldukça önemli bilgiler içermektedir. Eser bu yönden Türk Kültür tarihi ve gezi edebiyat açısından önemli bir yere sahip olmuştur.
42 yıl boyunca yaptığı seyahatleri 10 cilt olan Seyahatname eserinde ele almıştır. Bu seyahatler tarihleri ve kitabındaki cilt numarası sırasıyla şunlardır:
- 1630 - İstanbul ve çevresi
- 1640 - Anadolu, Kafkaslar, Girit ve Azerbaycan
- 1640 - Suriye, Filistin, Ermenistan ve Rumeli
- 1655 - Doğu Anadolu Bölgesi, Irak ve İran
- 1656 - Rusya ve Balkanlar
- 1663/1664 - Macaristan'da askeri seferler
- 1664 - Avusturya,Kırım ve ikinci kez Kafkaslar
- 1667-1670 - Yunanistan ve ikinci kez Kırım ve ikinci kez Rumeli
- 1671 - Hac için Hicaz, Mekke ve Medine
- 1672 - Mısır ve Sudan
Popüler kültürdeki yeri
Az Gittik Uz Gittik adıyla 1986-1991 yılları arasında TRT'de 57 bölüm olarak yayınlanan belgesel yapımın ana kurgusu Evliya Çelebi'nin seyehatnametlerine dayanmaktadır. Belgeselin animasyon kısımlarında da Evliya Çelebi canlandırılmış ve Erol Kardeseci tarafından seslendirilmiştir. Muhteşem Yüzyıl Kösem adlı tarihi-kurgu dizisinde Necip Memili tarafından canlandırılmıştır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ ...Rabb'ın hikmeti, Yezdân'ın hidayeti, Kur'ân-ı Kerîm sure ve âyetlerinin bereketiyle hasta dil CenÄb-ı Hak tarafından yardım isteyip doğum yerimiz olan İstanbul'da evimizin köşesinde değirmi yastık üzerinde murat uykusuna daldık... (Kahraman, S.A., Dağlı, Y. Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, Yapı Kredi Yayınları. 1.Kitap 1.Cilt sayfa, 2-5)
- ^ a b "Evliya Çelebi 1611-1685". 1 Eylül 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Eylül 2019.
- ^ Kahraman, S.A., Dağlı, Y., Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, Yapı Kredi Yayınları. 1.Kitap 1.Cilt sayfa, 2-5
- ^ a b c d "Arşivlenmiş kopya". 26 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ekim 2015.
- ^ Seyit Ali Kahraman, Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi, 9. kitap 2. cilt, s, 89 (Bergama Kalesi bölümünde gerçekleşen olayda Evliya Çelebi'nin, babasının ve kız kardeşinin Kütahya'daki evlerinde olduğu yazar)
- ^ Evliya Çelebi, Seyahatnâme 1. cilt
- ^ Seyahatnâme, c, 3, s, 443, 444
- ^ Evliyâ Çelebî, Evliyâ Çelebî Seyâhat-nâmesi, Yapı Kredi Yayınları, 9. Kitâp, İstanbul, 2000, s, 17,19
- ^ Seyahatnâme, c,1, s, 424, 425
- ^ 2010-2011 Faaliyet Raporları. 28 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . unesco.org.tr. Erişim Tarihi:19.10.2016
- ^ (PDF). 12 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2013.
- ^ Tatlı konuşmaları ile büyüklerin, özellikle padişahların güzel zaman geçirmelerini sağlamakla görevli kimselere verilen unvan
- ^ Seyahatnâme, c, 1, s, 244
- ^ iç ağası: Vezirlerin gözde uşağı
- ^ Uzunçarşılı, İ. Hakkı, Kütahya Şehri, 1932, s, 131
- ^ herkesin huyuna göre davranan, nabza göre şerbet vermesini bilen kimse
- ^ Seyit Ali Kahraman, Yücel Dağlı Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi, Yapı Kredi Yayınları, 2011, 1. Kitap 1. Cilt, sayfa, 2
- ^ Seyahatnâme; c. 2, s. 4-5
- ^ Seyahatnâme, c,1, s, 503
- ^ Pfeiffer-Taş, Şule (2015). ""Evliya Çelebi'de Osmanlı Şehiriçi Hanları ve Kervansarayları: Mimari ve İşlevsel Sınıflandırma"". Cemal Kafadar-Gönül A.Tekin (eds.) N.Tezcan-S.Tezcan (Guesteds.) (Ed.). Çekirge Budu- Festschrift in Honor of Robert Dankoff. Journal of Turkish Studies, Harvard University. ss. 335-348.
- ^ Fatih Kemik (2008), Evliya Çelebi Seyahatnamesi'ndeki halk etimolojisi örnekleri üzerine, Uluslararası Evliya Çelebi ve Seyahatname Sempozyumu 3-5 Nisan 2008, Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı Merkezi
- ^ Pfeiffer-Taş, Şule (2020). "Viyana Seyahati Anlatısında Evliya Çelebi' nin İmparator I. Leopold' u Betimlemesinin Sanat Eserleri Üzerinden Değerlendirilmesi". E. Yılmaz, N. Tezcan, N. Demir (Ed.). Semih Tezcan Kitabı. Nobel Akademik Yayıncılık. ss. 291-312.
Dış kaynaklar
- Ak, Mahmut (1999) "Evliya Çelebi" Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi Cilt:1 sayfa:426-428, İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık,
- Tezcan, Nuran ve Tezcan, Semih (ed.), (2011) Doğumunun 400. Yılında Evliya Çelebi, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları
- Dankoff, Robert ve Tezcan, Nuran (2011) Evliya Çelebi'nin Nil Haritası - Dürr-i bî misîl în ahbâr-ı Nîl, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
- Evliya Çelebi, (1996-) Evliya Çelebi Seyahatnâmesi. 10 Cilt, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
- Kahraman, Seyit Ali ve Dağlı, Yücel (2013) Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi, 2 Cilt, İstanbul:Yapı Kredi Yayınları .
- Evliya Çelebi, (2005) Seyahatnamesi. 2 Cilt. Berlin: Cocuk Klasikleri Dizisi. (Günümüz Türkçesi ile çocuklar için hazırlanmış seçmeler)
- Dankoff, Robert (Tr.çev.: Müfit Günay) (2010), Seyyah-ı Âlem Evliyâ Çelebi’nin Dünyaya Bakışı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları,
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Evliya Çelebi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- İlgürel, Mücteba (2001) "Evliya Çelebi", Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. c.11 say. 529-533 Online: [1]
- Evliya Çelebi (1935) Evliya Çelebi Seyahatnamesi (9.cilt), İstanbul: Devlet Matbaası, e-book:[2]
- Sami Baybal, "Evliya Çelebi Seyahatname'sinde Gayrimüslümlerin Durumu 9 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Sorularla EVLİYA ÇELEBİ12 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Hacettepe Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Evliya Çelebi en önemli 20 kişi arasında 25 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Pfeiffer-Taş, Şule (2011). "Seyahatname'de Bursa, Kayseri ve Urfa Çarşıları". Nuran Tezcan – Semih Tezcan (Ed.). Doğumunun 400. Yılında Evliya Çelebi. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. ss. 192-205.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dervis Mehmed Zilli veya bilinen adiyla Evliya Celebi Osmanlica اوليا چلبی 25 Mart 1611 Istanbul 1681 17 yuzyilin onde gelen gezginlerinden ve az sayidaki 17 yuzyil nesir yazarlarindandir Elli yili askin sureyle Avrupa Bati Asya ve Misir topraklarini gezmis gorduklerini de Seyahatname adli 10 ciltlik eserinde toplamistir Evliya CelebiEvliya Celebi yi at uzerinde seyahat ederken gosteren 17 yuzyila ait bir cizim Dogum25 Mart 1611 Istanbul Osmanli ImparatorluguOlum1681MilliyetTurkEgitimHamid Efendi Medresesi EnderunMeslekGezgin YazarAilesiEvliya Celebi nin muze olarak kullanilan Kutahya daki evi Celebi ailesi aslen Kutahyali olup fetihten sonra Istanbul a yerlesmis zaman zaman Kutahya da da kalmislardir Istanbul un Fethi sirasinda Evliya Celebi nin dedesi Kara Ahmet Bey in dedesi olan Yavuz Ozbek Er Fatih Sultan Mehmed in akincilarindan olup fetih ganimeti ile Unkapani nda yuz dukkan bir cami ile beraber bir ev yaptirmistir Eski adiyla Sagricilar Camii olan bu cami Yavuz Sinan Camii dir Evliya Celebi nin dedesi Kara Ahmet Bey Kutahya daki evlerinin onundeki turbede medfundur Babasi Dervis Mehmed Zilli I Suleyman dan I Ahmed e kadarki padisahlarin kuyumcubasiliginda bulunmus pek cok sefere katilmis cok yasli iken olmustur Annesi Abhaz dir Annesinin kardesi Melek Ahmed Pasa nin validesi oldugu icin Melek Ahmed Pasa nin himayesinde bulunmustur Amcasi dir Babasi annesi ve buyuk annesi Beyoglu nda simdiki Lohusa Sultan Turbesi yakinindaki Meyyit Mezarligi nda gomuludur Unesco tarafindan dogumunun 400 yili munasebetiyle 2011 yili Evliya Celebi yili ilan edilmistir Hayati ve egitimiMacaristan in Eger Egri kentinde 2014 te Piros Rostas Bea tarafindan yapilmis Evliya Celebi aniti Hicri 10 Muharrem 1020 Miladi 25 Mart 1611 de Istanbul da dogmustur Evliya Celebi cok iyi bir ogrenim gordu Once mahalle mektebine gitti Daha sonra Seyhulislam Hamit Efendi Medresesi ne girdi Burada yedi yil okuduktan sonra saraya ozgu bir okul olan Enderun a devam etti Enderun da sarf dil bilgisi nahiv gramer kafiye husn u hat dersleri gordugu gibi Enderun musikisinaslarindan Musahip Dervis Omer Aga dan da musiki ogrendi Okul ogreniminin disinda ozel hocalardan Kur an Arapca guzel yazi musiki beden egitimi ve yabanci dil dersleri aldi Kur an i ezberleyerek hafiz oldu Ogrenimini bitirdikten sonra 25 yasinda iken Ayasofya Camii nde mukabele okudugu sirada camiye gelen IV Murad in iradesiyle saraya alinip musahipler arasina katildi Saraya alinmasina o sirada silahtar olan akrabasi Melek Ahmed Pasa Ruznameci Ibrahim Efendi ve Hattat Hasan Pasa yardimci olmuslardir Yaptigi islerle padisah ve devlet ileri gelenlerinin begenisini kazandi IV Murad in olumune kadar sarayda zeka ve guzel konusma kabiliyeti sayesinde padisahin teveccuhunu kazandi Bu yuzden cok yuksek gorevlere getirilmesi dusunuluyordu Seyahatlerini Melek Ahmed Pasa Defterdarzade Mehmed Pasa Kose Ali Pasa Koprulu Mehmed Pasa Kirimi Hani ve sairenin refakatinde yapti ve bunlarla beraber yabanci ulkeleri de gordu Vezirlerle seyahatleri sirasinda onlarin imam ve muezzinliklerinde ve ic agaliklarinda bulunarak pek cok defa haber goturme goreviyle Istanbul a ve baska yerlere gidip geldi 1685 yilindan sonra Misir da oldugu tahmin edilmektedir Olum yeri ve mezari bilinmemektedir Kabri bir ihtimal simdi Lohusa Sultan Turbesi yanindaki Meyyit Mezarligi nda ailesi yanindadir KisiligiZamanina gore iyi derecede tahsil goren Evliya Celebi nazimla mesgul olmus ve musikiyle ugrasmistir Bircok harbe katilmis hatiri sayilir tehlikeler atlatmistir Mizacgir ve hayirsever olmasi kendisini bircok tehlikeden kurtarmistir Hayatinin son demlerinde bile icinde seyahat aski bulunduran Evliya Celebi her firsatta istifade ederek gezmekten bikmamistir Vezirler arasindaki husumet ve rekabetten hasil olan kirginliklari guzel bir sekilde idare ederek aralarini uzlastirarak duzeltmeye calismistir Kendisi hic evlenmemis elde ettigi tum hediyeleri para ve ganimet mallarini kiz kardeslerine sarf etmistir Seyahate baslamasiMakedon heykeltiras Tome Serafimovski nin Evliya Celebi heykeli Evliya Celebi nin dusunceleri ise cok farkliydi Daha kucuk yaslarindan itibaren icinde muthis gezi arzusu vardi Yeni yerler gormek yeni insanlar tanimak istiyordu Bu yuzden sarayda fazla kalamadi Kendisinin anlattigina gore bir ruya uzerine meshur gezilerine basladi 1040 Muharrem ayinin Asure Gecesi 19 Agustos 1630 gordugu ruya soyledir Ruyasinda Istanbul da Yemis Iskelesi civarinda Ahi Celebi Camii ndedir Orada muazzam bir cemaat vardir Dikkat eder Islam peygamberi Peygamber Muhammed i bas tarafta gorur Dort sadik halifesi ve diger ashabi da hep oradadir Peygamber Muhammed in yanina gidip ondan sefaat dilemek arzusundadir Ama bir turlu cesaret edip de gidemez En sonunda bir cesaretle gidip Sefaat ya Resulullah diyecegine Seyahat ya Resulullah der Boylece 70 yasina kadar surecek ve cesitli tehlike sikinti ve hadiseler gecirmesine ragmen vazgecmeyecegi seyahati baslar Ilk gezisini Istanbul ve cevresine yapti Daha sonra Istanbul disina cikti 1640 baslarinda babasindan habersizce Bursa ya gitmek uzere Istanbul dan tekrar ayrildi Bu seyahatten 35 gun sonra geri dondu Oglunun seyahat askini goren babasi bundan sonra seyahatine musaade etti ve kendisini zamanin onemli seyhlerinden Abdu l ahat Nuri Efendi ve diger seyhlere goturup el opturerek hayir dualarini niyaz etti Evliya Celebi tarafindan cizilmis oldugu dusunulen Diyarbekir Dicle ve Firat haritasi 1671 Evliya Celebi ikinci seyahatini Temmuz 1640 ta Izmit e yapti Bu suretle 1630 dan 1681 e kadar surecek olan elli yili askin bir seyahat hayati yasadi Gezdigi yerler arasinda o zamanki Osmanli Imparatorlugu sinirlari icerisinde yer alan hemen hemen butun yerler vardi Evliya Celebi SeyahatnamesiEvliya Celebi nin yasadigi donemde Osmanli ulkesinin sinirlari 17 yuzyil Seyahatname Evliya Celebi tarafindan 17 yuzyilda yazilmis olan cok unlu bir gezi kitabidir 10 ciltten olusur Gercekci bir gozle izlenen olaylar yalin ve duru zaman zaman da fantastik bir anlatim icinde halkin anlayacagi sekilde yazilmis yine halkin anlayacagi sekilde deyimler cokca kullanilmistir Halk etimolojisi de bolca gorulur Evliya Celebi Seyahatname sinde gezip gordugu yerleri kendi uslubu ile anlatmaktadir Evliya Celebi nin 10 ciltlik Seyahatnamesi butun gormus ve gezmis oldugu memleketler hakkinda oldukca onemli bilgiler icermektedir Eser bu yonden Turk Kultur tarihi ve gezi edebiyat acisindan onemli bir yere sahip olmustur 42 yil boyunca yaptigi seyahatleri 10 cilt olan Seyahatname eserinde ele almistir Bu seyahatler tarihleri ve kitabindaki cilt numarasi sirasiyla sunlardir 1630 Istanbul ve cevresi 1640 Anadolu Kafkaslar Girit ve Azerbaycan 1640 Suriye Filistin Ermenistan ve Rumeli 1655 Dogu Anadolu Bolgesi Irak ve Iran 1656 Rusya ve Balkanlar 1663 1664 Macaristan da askeri seferler 1664 Avusturya Kirim ve ikinci kez Kafkaslar 1667 1670 Yunanistan ve ikinci kez Kirim ve ikinci kez Rumeli 1671 Hac icin Hicaz Mekke ve Medine 1672 Misir ve SudanPopuler kulturdeki yeriBursa da Evliya Celebi nin adinin verildigi bir cesme Az Gittik Uz Gittik adiyla 1986 1991 yillari arasinda TRT de 57 bolum olarak yayinlanan belgesel yapimin ana kurgusu Evliya Celebi nin seyehatnametlerine dayanmaktadir Belgeselin animasyon kisimlarinda da Evliya Celebi canlandirilmis ve Erol Kardeseci tarafindan seslendirilmistir Muhtesem Yuzyil Kosem adli tarihi kurgu dizisinde Necip Memili tarafindan canlandirilmistir Ayrica bakinizHezarfen Ahmed Celebi MEB 100 Turk EdebiyatcisiKaynakca Rabb in hikmeti Yezdan in hidayeti Kur an i Kerim sure ve ayetlerinin bereketiyle hasta dil CenAb i Hak tarafindan yardim isteyip dogum yerimiz olan Istanbul da evimizin kosesinde degirmi yastik uzerinde murat uykusuna daldik Kahraman S A Dagli Y Gunumuz Turkcesiyle Evliya Celebi Seyahatnamesi Yapi Kredi Yayinlari 1 Kitap 1 Cilt sayfa 2 5 a b Evliya Celebi 1611 1685 1 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Eylul 2019 Kahraman S A Dagli Y Gunumuz Turkcesiyle Evliya Celebi Seyahatnamesi Yapi Kredi Yayinlari 1 Kitap 1 Cilt sayfa 2 5 a b c d Arsivlenmis kopya 26 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ekim 2015 Seyit Ali Kahraman Gunumuz Turkcesiyle Evliya Celebi Seyahatnamesi 9 kitap 2 cilt s 89 Bergama Kalesi bolumunde gerceklesen olayda Evliya Celebi nin babasinin ve kiz kardesinin Kutahya daki evlerinde oldugu yazar Evliya Celebi Seyahatname 1 cilt Seyahatname c 3 s 443 444 Evliya Celebi Evliya Celebi Seyahat namesi Yapi Kredi Yayinlari 9 Kitap Istanbul 2000 s 17 19 Seyahatname c 1 s 424 425 2010 2011 Faaliyet Raporlari 28 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde unesco org tr Erisim Tarihi 19 10 2016 PDF 12 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 3 Nisan 2013 Tatli konusmalari ile buyuklerin ozellikle padisahlarin guzel zaman gecirmelerini saglamakla gorevli kimselere verilen unvan Seyahatname c 1 s 244 ic agasi Vezirlerin gozde usagi Uzuncarsili I Hakki Kutahya Sehri 1932 s 131 herkesin huyuna gore davranan nabza gore serbet vermesini bilen kimse Seyit Ali Kahraman Yucel Dagli Gunumuz Turkcesiyle Evliya Celebi Seyahatnamesi Yapi Kredi Yayinlari 2011 1 Kitap 1 Cilt sayfa 2 Seyahatname c 2 s 4 5 Seyahatname c 1 s 503 Pfeiffer Tas Sule 2015 Evliya Celebi de Osmanli Sehirici Hanlari ve Kervansaraylari Mimari ve Islevsel Siniflandirma Cemal Kafadar Gonul A Tekin eds N Tezcan S Tezcan Guesteds Ed Cekirge Budu Festschrift in Honor of Robert Dankoff Journal of Turkish Studies Harvard University ss 335 348 KB1 bakim Editorler parametresini kullanan link Fatih Kemik 2008 Evliya Celebi Seyahatnamesi ndeki halk etimolojisi ornekleri uzerine Uluslararasi Evliya Celebi ve Seyahatname Sempozyumu 3 5 Nisan 2008 Bilkent Universitesi Turk Edebiyati Merkezi Pfeiffer Tas Sule 2020 Viyana Seyahati Anlatisinda Evliya Celebi nin Imparator I Leopold u Betimlemesinin Sanat Eserleri Uzerinden Degerlendirilmesi E Yilmaz N Tezcan N Demir Ed Semih Tezcan Kitabi Nobel Akademik Yayincilik ss 291 312 KB1 bakim Editorler parametresini kullanan link Dis kaynaklarAk Mahmut 1999 Evliya Celebi Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Cilt 1 sayfa 426 428 Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik ISBN 975 08 0071 0 Tezcan Nuran ve Tezcan Semih ed 2011 Dogumunun 400 Yilinda Evliya Celebi Ankara T C Kultur ve Turizm Bakanligi Yayinlari Dankoff Robert ve Tezcan Nuran 2011 Evliya Celebi nin Nil Haritasi Durr i bi misil in ahbar i Nil Istanbul Yapi Kredi Yayinlari Evliya Celebi 1996 Evliya Celebi Seyahatnamesi 10 Cilt Istanbul Yapi Kredi Yayinlari Kahraman Seyit Ali ve Dagli Yucel 2013 Gunumuz Turkcesiyle Evliya Celebi Seyahatnamesi 2 Cilt Istanbul Yapi Kredi Yayinlari ISBN 9789750824326 Evliya Celebi 2005 Seyahatnamesi 2 Cilt Berlin Cocuk Klasikleri Dizisi ISBN 975 379 160 7 Gunumuz Turkcesi ile cocuklar icin hazirlanmis secmeler Dankoff Robert Tr cev Mufit Gunay 2010 Seyyah i Alem Evliya Celebi nin Dunyaya Bakisi Istanbul Yapi Kredi Yayinlari ISBN 9789750818790Dis baglantilarWikimedia Commons ta Evliya Celebi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Ilgurel Mucteba 2001 Evliya Celebi Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi c 11 say 529 533 Online 1 Evliya Celebi 1935 Evliya Celebi Seyahatnamesi 9 cilt Istanbul Devlet Matbaasi e book 2 Sami Baybal Evliya Celebi Seyahatname sinde Gayrimuslumlerin Durumu 9 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sorularla EVLIYA CELEBI12 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hacettepe Universitesi Turkiyat Arastirmalari Enstitusu Evliya Celebi en onemli 20 kisi arasinda 25 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Pfeiffer Tas Sule 2011 Seyahatname de Bursa Kayseri ve Urfa Carsilari Nuran Tezcan Semih Tezcan Ed Dogumunun 400 Yilinda Evliya Celebi T C Kultur ve Turizm Bakanligi Yayinlari ss 192 205 KB1 bakim Editorler parametresini kullanan link