Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çukurova, tarihi adıyla Cilicia Pedias; Adana, Mersin, Osmaniye ve Hatay illerini içine alan Güney Anadoludaki coğrafi, ekonomik ve kültürel bir bölgedir. 6.4 milyon nüfusuyla, Türkiye'deki en büyük nüfus yoğunluğuna sahip bölgelerinden biridir.
Çukurova batıda Erdemli'den başlamakta olup Akdeniz boyunca doğuya doğru uzanmakta, en kuzeyde Tufanbeyli'ye kadar genişlemekte, İskenderun Körfezi'ni kuşatmakta, güneyde Erzin'e dönmekte ve son olarak da Suriye sınırındaki Yayladağı'nda son bulmaktadır. Çekirdek alanı ise batıda Mersin'i, kuzeyde Kozan'ı, doğuda Osmaniye'yi ve güneyde Akdeniz'i kaplayan Çukurova (Kilikya) düzlüğüdür. Çukurova'nın iş ve kültür merkezidir.
Çukurova bölgesinin büyük bir bölümü, dünyadaki tarıma en elverişli alanlar arasında olan geniş, düz ve verimli bir alandır. Tarih boyunca Çukurova Avrupa'dan Orta Doğu'ya kaçış noktası olmuştur ve kuzey Orta Doğu ve Orta Asya'dan Akdeniz'e en kısa geçiş noktasıdır, ayrıca iki büyük limanı ve yağ terminaliyle ulaşımın göbeğidir.
Tarihçe
Adana ve Çukurova bölgesi eski devirlerden beri bir yerleşim merkezi olmuştur. Tarihi belgelerde Kilikya olarak geçen Çukurova'dan, Boğazköy'den çıkarılan Hitit yazılı levhalarında, Uru Adania (Adana ülkesi) diye söz edilmektedir.
Gezgin coğrafyacı Strabon, antik çağlarda Kilikya olarak bilinen bölgeden, "Coracesion'dan (Alanya), Kilikya-Suriye kapısına kadar uzanan Küçük Asya'nın güneydoğu kıyıları." diye sözeder. Herodot, bölgenin Hypachoea diye adlandırıldığını, Fenikeli Age-nor'un oğullarından Cilix'in buraya gelip yerleştiğini ve onun adından dolayı bölgenin Kilikya adını aldığını nakleder. Fakat Kilikya adı ilk kez, Asur yazıtlarında Chilakka olarak görülmüştür. Bu nedenle bugün Kilikya adının Asur kaynaklarında özellikle Dağlık Kilikya için kullanılan Chilakka kelimesinden kaynaklandığı kabul edilmektedir. Aynı Asur kaynaklarında Ovalık Kilikya ise Yeni Asur İmparatorluğu kralı III. Şalmaneser'in bölgeye sefer yaptığı ve seferlerinin anlatıldığı yazıtlarda "Kue" veya "Que" adıyla geçtiği görülmektedir.
Anadolu ile Suriye ve Mezopotamya arasında ulaşımı sağlayan Gülek ve Sertavul (Kilikya kapıları) ile Belen (Suriye kapısı) gibi önemli geçitler nedeniyle stratejik önem taşıyan bölgenin doğu ve batı kesimleri yeryüzü şekilleri bakımından farklı özellikler gösterir. Bu nedenledir ki Hellenler, batı kesimini (Dağlık Kilikya), doğu kesimini (Ovalık Kilikya) olarak anmışlardır. Romalılar ise Dağlık Kilikya'ya Cilicia Aspera, Ovalık Kilikya'ya Cilicia Campestris adını vermişlerdir. Dağlık Kilikya kabaca, Alanya ile Mersin arasında kalan, Ovalık Kilikya ise Mersin'den İskenderun Körfezi'ne kadar uzanan kesimlerdir. İki Kilikya'yı ise Lamas (Limonlu) çayının birbirinden ayırdığı kabul edilir. Günümüzde Dağlık Kilikya Taşeli yarımadası, Ovalık Kilikya ise Çukurova olarak adlandırılır.
Nüfus ve sosyal yaşam
Nüfus sayımına göre, bölgede 7 milyon insan bulunmaktadır.
Nüfus yoğunluğu km²'ye 66 kişidir.
Zengin bir tarım alanı olan Çukurova, varlığını;
- Tarım ürünleri işleyen sanayi kuruluşlarının fazlalığına,
- Yollarla Doğu, Güneydoğu ve İç Anadolu'ya bağlanmasına borçludur.
Adana, Mersin, Tarsus, Kozan, Kadirli, Ceyhan, Osmaniye gibi büyük il ve ilçelerde sanayi, tarım ve ticaretin aktif olması da nüfusun artmasına neden olmuştur.
Coğrafi konumu
Bölgenin kuzeybatı, kuzey ve kuzeydoğu bölümleri Orta Toros adı verilen dağ sistemi ile çevrelenmiştir.
Toros Dağları, ovanın kuzey, kuzey-batı, kuzey-doğu ve doğu kısımlarda duvar gibi yükselir. İç Anadolu'dan gelen soğuk rüzgârları önler. Adana Ovası, ortasında bulunan (-) ile ikiye ayrılır. Çukurova 16 bölgeden oluşur. Yüregir, Misis, Ceyhan ve Yumurtalık, Adana il sınırları içindedir. Düziçi ovası, yer fıstığı üretiminde Türkiye'nin en önde gelen bölgesidir.
Yeryüzü şekilleri
Çukurova Bölgesi'nin jeolojik yapısı iki ana grupta incelenebilir.
Yüksek araziler
Yaşlı kireçtaşları, konglomera, marn ve benzer materyallerden oluşmaktadır.
Ovalık Kesim
Alüvyonal materyallerden oluşmaktadır. Çukurova Bölgesinde kireçtaşı oluşumları ile dördüncü zaman alüvyonları yayılım gösterir ve bölgedeki ovaları oluşturur. Ayrıca çukurova bölgesinde Adana ve Mersin gibi önemli iller bulunur.
Akarsu ve göller
Yapay göller
Kozan Baraj gölü, Seyhan Baraj Gölü, Mehmetli Baraj gölü, Çatalan Baraj Gölü Aslantaş Baraj Gölü
Doğal göller
Akyatan Gölü, , Tuz gölü ve Aladağlar üzerinde bulunan Yedi göller, Karaisalı yakınlarındaki Karstik Dipsiz göl.
Bölgenin en önemli akarsuları
Seyhan, Ceyhan, Göksu nehirleri. çaylı nehri 280 kilometre
Ceyhan Nehri, Aksu ve çaylarının birleşmesi ile meydana gelir. Kadirli'de Adana ovasına girer, Hürmüz Boğazı'nda İskenderun körfezine dökülür. Üzerinde Aslantaş Barajı mevcuttur. Uzunluğu 509 km'dir. 'da Akdeniz'e dökülmeden önce Akyayan Gölü, Akyatan ve Kakarat göllerini meydana getirir.
Seyhan Nehri, Kayseri'den doğan Göksu ve Samantı çaylarının birleşmesi ile meydana gelir. Mersin Körfezi'ne dökülür. 560 km. uzunluktadır.
İklim, coğrafi yapıya uygun olarak dağlık ve ovalık kesimde değişiklik gösterir. Ovalık alanın iklim yapısı Akdeniz iklimidir. Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlıdır. En soğuk ay Ocak, en sıcak ay ise Ağustostur. Ocak ayı sıcaklık ortalaması 9 °C, ağustos ayı ortalaması 28 °C'dir. Dağlık alanlarda ise kara iklimi hâkimdir ve kışın yağışlar kar şeklindedir. Yıllık yağış miktarı ortalama 647 mm'dir, ortalama yağışlı gün 76’dır. En yüksek sıcaklık ortalaması ise Mersin ve cevresinde görülür. Ocak ayı ortalaması 15 °C iken en sıcak ay olan temmuzda ortalama sıcaklık 28 °C dir. Mersin ve çevresinin yıllık yağış ortamalası ise Adana ve çevresinden daha fazladır yıllık yağış miktarı 1096 mm'dir, ortalama yağışlı gün sayısı ise 85 gündür.
Bitki örtüsü
Denize dönük yamaçların etekleri bol yağış alır. Batıda Antalya çevresi, ortada Mersin çevresi doğuda Hatay, Dörtyol, Osmaniye, Kadirli ve Bahçe çevresi 1000 / 1500 mm civarında yağış alır. Adana çevresi ise 600–700 mm yağış almaktadır.
Çukurova bölgesinde yumrulu bitkilerden kardelen (Galanthus plicus), yabani siklamen (Cyclamen mirabille hidebr), ada soğanı, nergis (narissus), sümbül (ylacinthus) ve benzeri bitkilere bahar aylarında sıkça rastlanir.
Tarım ve hayvancılık
Bölge, soya fasulyesi, yer fıstığı ve mısır üretiminde de Türkiye'de ilk sıradadır. Ayrıca pamuk yetiştirerek ülkedeki tekstil sanayiine katkıda bulunur. Ayrıca Türkiye turp ihtiyacının yüzde yetmişi bu bölgeden yetiştirilir. Narenciye ihracatının yarısı (portakal, mandalina, limon), muz üretiminin çoğu, yaş sebze ve meyve üretiminin önemli bir kısmı bu bölgeden karşılanır. Türkiye'de sulak ve verimli Çukurova için bir deyim geliştirilmiştir; '' Bu bölgede çay ve fındık hariç tüm tarım ürünleri üretilebilmektedir. Aynı zamanda Karataş,Ceyhan,Yumurtalık ve Mersin liman kentlerinde balıkçılık çok yaygındır. Çipura, barbun, lagos, kefal, levrek, kalamar gibi balıklar avlanır ve iç anadolu ve güneydoğu anadolu balık hallerinin ihtiyacının büyük kısmı bu bölgeden karşılanır. Aynı zamanda Akyatan, Akyayan ve Yumurtalık dalyanlarıyla, Seyhan gölünde kültür balıkçılığı yapılır.
Büyük ve küçükbaş hayvancılık diğer alanlar kadar yaygın olmamakla birlikte bölgede et ve süt entegre tesisleri yaygındır ve ülke çapına dağıtım yapılmaktadır.
Yeraltı zenginlikleri
- Kurşun-çinko: En önemlisi olan Kozan-Horzum yatağı büyük ölçüde tüketilmiştir. Diğer yataklar ise önemli bir ekonomik rezerv oluşturmamaktadır.
- Krom: Aladağlar çevresinde çıkarılır.
- Barit: Mersin ve Adana çevresinde çıkarılır.
- Boksit (alüminyum):
- Demir: Adana (Feke ve Saimbeyli) çevresinde çıkarılır.
- Altın: Mersin ve çevresinde işletilmeye açılmamış Türkiye'nin en büyük altın rezervi vardır.
- Asbest: Doğu Akdeniz'de Hatay çevresinde çıkarılır.
- Kireçtaşı: Rezerv olarak oldukça zengindir. Dört kireç fabrikası bulunmaktadır.
- Ponza: En zengin kaynaklardan biridir. Ülke rezervinin % 14’ünü oluşturmaktadır.
Kültür
Tarihte bu bölgeden çıkmış en önemli ozan Karacaoğlan'dır. 17. yüzyılda yörenin Türkmen aşiretleri arasında yaşamıştır.
Çukurova bayramlığın giyerken
Çıplaklığın üzerinden soyarken
Şubat ayı kış yelini kovarken
Cennet dense sana yakışır dağlar-Karacaoğlan-
Bölgede aşıklık geleneği günümüzde de sürmektedir. 115 halk ozanına dair bilgi mevcuttur. Geçmişten günümüze en önemli isimler, Karacaoğlan, Dadaloğlu, Aşık Feymani, Aşık Ferrahi, Aşık Halil, Aşık Eyyubi, Aşık Halil, Deli Boran, Gündeşlioğlu, Aşık Deli Hazım, Aşık Buruklu Kul Mustafa, Aşık Vuslati, Aşık Mahmut Taşkaya, Aşık Abdulvahap Kocaman, Aşık İmami, Aşık Hacı Karakılçık, Şair Halil Karabulut, Aşık Ayşe Çağlayan, Aşık Duran Şıhlıoğlu olarak sayılabilir.
Yaşamış en usta aşık olarak bilinen Karacaoğlan bu yörede doğup büyümüştür. Yaşamakta olan en usta aşık olarak kabul edilen Aşık Feymani de bu yörede doğmuş ve hala Çukurova'da ikamet etmektedir.
Çukurova ve çevresinde içinde bulunduğumuz yüzyılda yaşayan 14 kadın aşık tespit edilmiştir. Bu aşıklardan Ayşe Çağlayan usta aşıklarla atışma yapabilecek kadar bu sanatta söz sahibi olmuştur.
Arzum der, yurdumu ısıtan Güneş
Koca dünya, yıldızlar, yanan ateş
Yuvasın yitirmiş feryat eden kuş
Benimle ağlayan yardan ne haber-Âşık Arzu Bacı-
(Adana, Feke)
Garip Fatma, yücesine çıkıyor
Yarin geleceği yöne bakıyor
İçindeki derya coştu akıyor
Bazı da bürünür, güze bu dağlar-Âşık Fatma-
(Adana, Kozan)
Kaynakça
- Ali Rıza Yalgın, Çukurova ırmakları ("Çınaraltı", İstanbul, sayı 55, s, 8.)
- Faruk Sümer, Çukurova tarihine dair araştırmalar, ("Ankara Ün. Dil ve Tarih-Coğrafya Fak. tarih araştırmaları dergisi", Ankara, 1/1, 1963, s. 1-110.)
- M. Hadi Altay, Adım adım Çukurova, Adana, Kemal basımevi, 1965. 80, 192 s., resimli, planlı (Çukurova Turizm Derneği yayınları No. 1.)
- Naci Atabeyli, Çukurova'da tarih, arkeoloji ve folklor tetkikleri("Görüşler", Adana, 6/55, Temmuz 1943 s. 9-11.)
- Kasım Ener, Çukurova'nın işgali ve Kurtuluş Savaşı, İstanbul, Berksoy basımevi, 1963. 80, 174 s., 8
- Tarihte Çukurova.-Ankara, Ayyıldız matbaası; Mersin, İçel Turizm ve Tanıtma Derneği, 1965. 80,64 s
- Günay Umay, (1993), 17. yy Saz Şairi Karacaoğlan’la ilgili Bir Değerlendirme 2, Uluslararası Çukurova Halk Kültürü Sempozyumu Bildirileri, Adana.
- Çiğit Dergisi, Adana
Dipnotlar
- ^ Ahmet Gökbel, "Karacaoğlan ve Varsak Türkmenleri", İçel Kültürü dergisi, Sayı 46, Temmuz 1996
- ^ Çukurova Aşıklık Geleneğinde Aşık Halil, Prof. Dr. Erman ARTUN, Çukurova Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, İçel Kültürü, Y.10, S. 46, Temmuz ı 996, İçel, s. 18-25
- ^ Mansur Ekmekçi (2006). Yaşayan Çukurovalı Âşıklar ve Geleneğe Tabi Halk Şairleri Antolojisi. Adana: Adana Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yay. s. 336-340.
- ^ FEYMANİ/ÇOBAN OSMAN, Osman Taşkaya. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Haziran 2021.
- ^ Çukurova Âşıklık Geleneğinde Kadın Âşıklar, Prof. Dr. Erman ARTUN, Çukurova Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Sayfa: 7
Dış bağlantılar
- Arzu Bacı - Âşık (20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)1 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Yesevi Üniversitesi, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, Madde Yazarı: Hatice Karınlı, 2019
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cukurova tarihi adiyla Cilicia Pedias Adana Mersin Osmaniye ve Hatay illerini icine alan Guney Anadoludaki cografi ekonomik ve kulturel bir bolgedir 6 4 milyon nufusuyla Turkiye deki en buyuk nufus yogunluguna sahip bolgelerinden biridir Cukurova icerisine dahil edilen Mersin Adana Osmaniye ve Hatay illeri kirmizi ile cografi acidan Cukurova soluk pembe Cukurova batida Erdemli den baslamakta olup Akdeniz boyunca doguya dogru uzanmakta en kuzeyde Tufanbeyli ye kadar genislemekte Iskenderun Korfezi ni kusatmakta guneyde Erzin e donmekte ve son olarak da Suriye sinirindaki Yayladagi nda son bulmaktadir Cekirdek alani ise batida Mersin i kuzeyde Kozan i doguda Osmaniye yi ve guneyde Akdeniz i kaplayan Cukurova Kilikya duzlugudur Cukurova nin is ve kultur merkezidir Cukurova bolgesinin buyuk bir bolumu dunyadaki tarima en elverisli alanlar arasinda olan genis duz ve verimli bir alandir Tarih boyunca Cukurova Avrupa dan Orta Dogu ya kacis noktasi olmustur ve kuzey Orta Dogu ve Orta Asya dan Akdeniz e en kisa gecis noktasidir ayrica iki buyuk limani ve yag terminaliyle ulasimin gobegidir TarihceAdana ve Cukurova bolgesi eski devirlerden beri bir yerlesim merkezi olmustur Tarihi belgelerde Kilikya olarak gecen Cukurova dan Bogazkoy den cikarilan Hitit yazili levhalarinda Uru Adania Adana ulkesi diye soz edilmektedir Gezgin cografyaci Strabon antik caglarda Kilikya olarak bilinen bolgeden Coracesion dan Alanya Kilikya Suriye kapisina kadar uzanan Kucuk Asya nin guneydogu kiyilari diye sozeder Herodot bolgenin Hypachoea diye adlandirildigini Fenikeli Age nor un ogullarindan Cilix in buraya gelip yerlestigini ve onun adindan dolayi bolgenin Kilikya adini aldigini nakleder Fakat Kilikya adi ilk kez Asur yazitlarinda Chilakka olarak gorulmustur Bu nedenle bugun Kilikya adinin Asur kaynaklarinda ozellikle Daglik Kilikya icin kullanilan Chilakka kelimesinden kaynaklandigi kabul edilmektedir Ayni Asur kaynaklarinda Ovalik Kilikya ise Yeni Asur Imparatorlugu krali III Salmaneser in bolgeye sefer yaptigi ve seferlerinin anlatildigi yazitlarda Kue veya Que adiyla gectigi gorulmektedir Anadolu ile Suriye ve Mezopotamya arasinda ulasimi saglayan Gulek ve Sertavul Kilikya kapilari ile Belen Suriye kapisi gibi onemli gecitler nedeniyle stratejik onem tasiyan bolgenin dogu ve bati kesimleri yeryuzu sekilleri bakimindan farkli ozellikler gosterir Bu nedenledir ki Hellenler bati kesimini Daglik Kilikya dogu kesimini Ovalik Kilikya olarak anmislardir Romalilar ise Daglik Kilikya ya Cilicia Aspera Ovalik Kilikya ya Cilicia Campestris adini vermislerdir Daglik Kilikya kabaca Alanya ile Mersin arasinda kalan Ovalik Kilikya ise Mersin den Iskenderun Korfezi ne kadar uzanan kesimlerdir Iki Kilikya yi ise Lamas Limonlu cayinin birbirinden ayirdigi kabul edilir Gunumuzde Daglik Kilikya Taseli yarimadasi Ovalik Kilikya ise Cukurova olarak adlandirilir Nufus ve sosyal yasamNufus sayimina gore bolgede 7 milyon insan bulunmaktadir Nufus yogunlugu km ye 66 kisidir Zengin bir tarim alani olan Cukurova varligini Tarim urunleri isleyen sanayi kuruluslarinin fazlaligina Yollarla Dogu Guneydogu ve Ic Anadolu ya baglanmasina borcludur Adana Mersin Tarsus Kozan Kadirli Ceyhan Osmaniye gibi buyuk il ve ilcelerde sanayi tarim ve ticaretin aktif olmasi da nufusun artmasina neden olmustur Cografi konumuBolgenin kuzeybati kuzey ve kuzeydogu bolumleri Orta Toros adi verilen dag sistemi ile cevrelenmistir Toros Daglari ovanin kuzey kuzey bati kuzey dogu ve dogu kisimlarda duvar gibi yukselir Ic Anadolu dan gelen soguk ruzgarlari onler Adana Ovasi ortasinda bulunan ile ikiye ayrilir Cukurova 16 bolgeden olusur Yuregir Misis Ceyhan ve Yumurtalik Adana il sinirlari icindedir Duzici ovasi yer fistigi uretiminde Turkiye nin en onde gelen bolgesidir Yeryuzu sekilleriCukurova Bolgesi nin jeolojik yapisi iki ana grupta incelenebilir Yuksek araziler Yasli kirectaslari konglomera marn ve benzer materyallerden olusmaktadir Ovalik Kesim Aluvyonal materyallerden olusmaktadir Cukurova Bolgesinde kirectasi olusumlari ile dorduncu zaman aluvyonlari yayilim gosterir ve bolgedeki ovalari olusturur Ayrica cukurova bolgesinde Adana ve Mersin gibi onemli iller bulunur Akarsu ve gollerYapay goller Kozan Baraj golu Seyhan Baraj Golu Mehmetli Baraj golu Catalan Baraj Golu Aslantas Baraj Golu Dogal goller Akyatan Golu Tuz golu ve Aladaglar uzerinde bulunan Yedi goller Karaisali yakinlarindaki Karstik Dipsiz gol Bolgenin en onemli akarsulari Seyhan Ceyhan Goksu nehirleri cayli nehri 280 kilometre Ceyhan Nehri Aksu ve caylarinin birlesmesi ile meydana gelir Kadirli de Adana ovasina girer Hurmuz Bogazi nda Iskenderun korfezine dokulur Uzerinde Aslantas Baraji mevcuttur Uzunlugu 509 km dir da Akdeniz e dokulmeden once Akyayan Golu Akyatan ve Kakarat gollerini meydana getirir Seyhan Nehri Kayseri den dogan Goksu ve Samanti caylarinin birlesmesi ile meydana gelir Mersin Korfezi ne dokulur 560 km uzunluktadir Iklim cografi yapiya uygun olarak daglik ve ovalik kesimde degisiklik gosterir Ovalik alanin iklim yapisi Akdeniz iklimidir Yazlari sicak ve kurak kislari ilik ve yagislidir En soguk ay Ocak en sicak ay ise Agustostur Ocak ayi sicaklik ortalamasi 9 C agustos ayi ortalamasi 28 C dir Daglik alanlarda ise kara iklimi hakimdir ve kisin yagislar kar seklindedir Yillik yagis miktari ortalama 647 mm dir ortalama yagisli gun 76 dir En yuksek sicaklik ortalamasi ise Mersin ve cevresinde gorulur Ocak ayi ortalamasi 15 C iken en sicak ay olan temmuzda ortalama sicaklik 28 C dir Mersin ve cevresinin yillik yagis ortamalasi ise Adana ve cevresinden daha fazladir yillik yagis miktari 1096 mm dir ortalama yagisli gun sayisi ise 85 gundur Bitki ortusuDenize donuk yamaclarin etekleri bol yagis alir Batida Antalya cevresi ortada Mersin cevresi doguda Hatay Dortyol Osmaniye Kadirli ve Bahce cevresi 1000 1500 mm civarinda yagis alir Adana cevresi ise 600 700 mm yagis almaktadir Cukurova bolgesinde yumrulu bitkilerden kardelen Galanthus plicus yabani siklamen Cyclamen mirabille hidebr ada sogani nergis narissus sumbul ylacinthus ve benzeri bitkilere bahar aylarinda sikca rastlanir Tarim ve hayvancilikBolge soya fasulyesi yer fistigi ve misir uretiminde de Turkiye de ilk siradadir Ayrica pamuk yetistirerek ulkedeki tekstil sanayiine katkida bulunur Ayrica Turkiye turp ihtiyacinin yuzde yetmisi bu bolgeden yetistirilir Narenciye ihracatinin yarisi portakal mandalina limon muz uretiminin cogu yas sebze ve meyve uretiminin onemli bir kismi bu bolgeden karsilanir Turkiye de sulak ve verimli Cukurova icin bir deyim gelistirilmistir Bu bolgede cay ve findik haric tum tarim urunleri uretilebilmektedir Ayni zamanda Karatas Ceyhan Yumurtalik ve Mersin liman kentlerinde balikcilik cok yaygindir Cipura barbun lagos kefal levrek kalamar gibi baliklar avlanir ve ic anadolu ve guneydogu anadolu balik hallerinin ihtiyacinin buyuk kismi bu bolgeden karsilanir Ayni zamanda Akyatan Akyayan ve Yumurtalik dalyanlariyla Seyhan golunde kultur balikciligi yapilir Buyuk ve kucukbas hayvancilik diger alanlar kadar yaygin olmamakla birlikte bolgede et ve sut entegre tesisleri yaygindir ve ulke capina dagitim yapilmaktadir Yeralti zenginlikleriKursun cinko En onemlisi olan Kozan Horzum yatagi buyuk olcude tuketilmistir Diger yataklar ise onemli bir ekonomik rezerv olusturmamaktadir Krom Aladaglar cevresinde cikarilir Barit Mersin ve Adana cevresinde cikarilir Boksit aluminyum Demir Adana Feke ve Saimbeyli cevresinde cikarilir Altin Mersin ve cevresinde isletilmeye acilmamis Turkiye nin en buyuk altin rezervi vardir Asbest Dogu Akdeniz de Hatay cevresinde cikarilir Kirectasi Rezerv olarak oldukca zengindir Dort kirec fabrikasi bulunmaktadir Ponza En zengin kaynaklardan biridir Ulke rezervinin 14 unu olusturmaktadir KulturTarihte bu bolgeden cikmis en onemli ozan Karacaoglan dir 17 yuzyilda yorenin Turkmen asiretleri arasinda yasamistir Cukurova bayramligin giyerken Ciplakligin uzerinden soyarken Subat ayi kis yelini kovarken Cennet dense sana yakisir daglar Karacaoglan Bolgede asiklik gelenegi gunumuzde de surmektedir 115 halk ozanina dair bilgi mevcuttur Gecmisten gunumuze en onemli isimler Karacaoglan Dadaloglu Asik Feymani Asik Ferrahi Asik Halil Asik Eyyubi Asik Halil Deli Boran Gundeslioglu Asik Deli Hazim Asik Buruklu Kul Mustafa Asik Vuslati Asik Mahmut Taskaya Asik Abdulvahap Kocaman Asik Imami Asik Haci Karakilcik Sair Halil Karabulut Asik Ayse Caglayan Asik Duran Sihlioglu olarak sayilabilir Yasamis en usta asik olarak bilinen Karacaoglan bu yorede dogup buyumustur Yasamakta olan en usta asik olarak kabul edilen Asik Feymani de bu yorede dogmus ve hala Cukurova da ikamet etmektedir Cukurova ve cevresinde icinde bulundugumuz yuzyilda yasayan 14 kadin asik tespit edilmistir Bu asiklardan Ayse Caglayan usta asiklarla atisma yapabilecek kadar bu sanatta soz sahibi olmustur Arzum der yurdumu isitan Gunes Koca dunya yildizlar yanan ates Yuvasin yitirmis feryat eden kus Benimle aglayan yardan ne haber Asik Arzu Baci Adana Feke Garip Fatma yucesine cikiyor Yarin gelecegi yone bakiyor Icindeki derya costu akiyor Bazi da burunur guze bu daglar Asik Fatma Adana Kozan KaynakcaAli Riza Yalgin Cukurova irmaklari Cinaralti Istanbul sayi 55 s 8 Faruk Sumer Cukurova tarihine dair arastirmalar Ankara Un Dil ve Tarih Cografya Fak tarih arastirmalari dergisi Ankara 1 1 1963 s 1 110 M Hadi Altay Adim adim Cukurova Adana Kemal basimevi 1965 80 192 s resimli planli Cukurova Turizm Dernegi yayinlari No 1 Naci Atabeyli Cukurova da tarih arkeoloji ve folklor tetkikleri Gorusler Adana 6 55 Temmuz 1943 s 9 11 Kasim Ener Cukurova nin isgali ve Kurtulus Savasi Istanbul Berksoy basimevi 1963 80 174 s 8 Tarihte Cukurova Ankara Ayyildiz matbaasi Mersin Icel Turizm ve Tanitma Dernegi 1965 80 64 s Gunay Umay 1993 17 yy Saz Sairi Karacaoglan la ilgili Bir Degerlendirme 2 Uluslararasi Cukurova Halk Kulturu Sempozyumu Bildirileri Adana Cigit Dergisi AdanaDipnotlar Ahmet Gokbel Karacaoglan ve Varsak Turkmenleri Icel Kulturu dergisi Sayi 46 Temmuz 1996 Cukurova Asiklik Geleneginde Asik Halil Prof Dr Erman ARTUN Cukurova Universitesi Fen Edebiyat Fakultesi Turk Dili ve Edebiyati Bolumu Icel Kulturu Y 10 S 46 Temmuz i 996 Icel s 18 25 Mansur Ekmekci 2006 Yasayan Cukurovali Asiklar ve Gelenege Tabi Halk Sairleri Antolojisi Adana Adana Valiligi Il Kultur ve Turizm Mudurlugu Yay s 336 340 FEYMANI COBAN OSMAN Osman Taskaya 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Haziran 2021 Cukurova Asiklik Geleneginde Kadin Asiklar Prof Dr Erman ARTUN Cukurova Universitesi Fen Edebiyat Fakultesi Turk Dili ve Edebiyati Bolumu Sayfa 7Dis baglantilarArzu Baci Asik 20 Yuzyil Anadolu Osmanli Turkiye 1 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yesevi Universitesi Turk Edebiyati Isimler Sozlugu Madde Yazari Hatice Karinli 2019