Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Karoten, C40H56 formüllü birbiriyle ilişkili birkaç bileşik için kullanılan bir terimdir. Karoten, fotosentez için önemli bir . Soğurduğu ışığı klorofile aktararak fotosenteze katkıda bulunur. Havuç ve çoğu başka sebze ve meyvelerin turuncu renginden sorumludur.
Kimyasal olarak karoten bir terpendir, sekiz birimden biyokimyasal olarak sentezlenir. Başlıca iki türü vardır, bunlar Yunan harfleri ile belirtilir: alfa-karoten (α-karoten) ve beta-karoten (β-karoten). Gama, delta ve epsilon- (γ, δ ve ε-) karotenler de vardır. beta-karoten iki gruptan oluşur ve ince bağırsak mukozasında tarafından yıkıma uğrayıp bir tür A vitamini olan retinole dönüşür.
Karoten karaciğerde depolanıp gerekli olduğu zaman A vitaminine dönüşebildiğinden bir provitamin sayılır.
Karotenemi
Karotenemi veya hiperkarotenemi aşırı karoten demektir ama A vitaminin aksine karoten toksik değildir. Hiperkarotenemi özellikle tehlikeli olmamakla beraber derinin sarılaşmasına (karotenodermia) neden olabilir. En sık olarak fazla miktarda havuç yenmesiyle ilişkilidir ama daha tehlikeli tıbbî durumların bir işareti de olabilir. Akciğer kanserine karşı korunma için A vitamini ve β-karotenin karşılaştırıldığı bir tıbbi deneme bu yüzden erken durdurulması gerekmiştir, çünkü sigara içmek ve asbest kullanmaktan dolayı akciğerleri tahriş (irrite) olmuş olanlarda akciğer kanseri oranı arttığı görülmüştür.
İki biçimi
Karotenin iki başlıca izomeri, α-karoten ve β-karoten arasındaki fark, uçtaki halkalı gruptaki çift bağın konumundadır.
β-Karoten daha yaygın olan biçimdir ve sarı, turuncu ve yeşil yapraklı meyve ve sebzelerde bulunur. Bunlar arasında havuç, ıspanak, marul, domates, tatlı patates, brokoli, kavun, portakal ve kabak başta gelir. Genel bir kural olarak bir meyve veya sebzenin rengi ne kadar parlak olursa içindeki β-karoten miktarının da o kadar yüksek olduğu söylenebilir.
β-Karoten, sarı ve turuncu çan biberlerde bulunur ama Capsicum cinsine ait kırmızı çan biberlerdeki kırmızı renk ondan kaynaklanmaz. Bitkiler aleminde pek çok karotenoid ve diğer renkli bileşik bulunur. Bitkilerin bu bileşikleri üretmek için harcadıkları enerjinin onlara sağladığı avantajlar şunlardır: polinasyon için böceklerin cezbetmek, meyvelerin yenip tohumların dağıtılması için hayvanların dikkatini çekmek, hücrenin hayati işlevlerinin sürmesi için mor ötesi ışınların zararlı etkilerinden korunmak.
Bir antioksidan olan β-Karoten, zararlı serbest radikallerin fazlasını bertaraf etmekte yararlı olabilir. Ancak onun bir gıda takviyesi olarak (hap olarak) alınmasının kanseri önleyici etkisi hâlâ tartışmalıdır. β-Karoten yağda çözünür.
Karotenoidler
Karotenler oksijeni olmayan karotenoidlerdir. Oksijeni olan karotenoidler olarak adlandırılır.
Beta-karoten ve kanser
Tibbî denemelerde sentetik beta karoten kullanımında (yani mağazalarda besin takviyesi olarak satılan beta karoten) akciğer ve prostat kanseri oranının arttığı ve bu artışın sigara içenlerde ölüm oranını artırdığı gösterilmiştir. Bu sonuçlar beta karoten takviyeleri için görülmüş, içinde doğal olarak beta karoten bulunduran yiyeceklerde görülmemiştir.
Britanya kanser örgütü , beta-karoten takviye ambalajlarında sigara içenlere bu takviyelerin akciğer kanser riskini artıracağına dair ikaz etiketleri konması gerektiğini öne sürmüştür.
The New England Journal of Medicine dergisi günlük E vitamini (alfa tokoferol) ve beta karoten gıda takviyesinin akciğer kanserine etki üzerine bir makale yayınlamıştır. Bu çalışma vitamin takviyeleri üzerine yapılmış ve araştırmacılar karotenoidli meyve ve sebzelerin tüketimi ile akciğer kanser oranlarının azalması arasında bir bağlantı olduğunu biliyorlardı. Ancak bu araştırmada beta-karoten takviyesi alanlarda akciğer kanseri oranında bir azalma bulmadıkları gibi, bu gıda takviyelerinin zararlı etkileri olduğunu buldular.
ABD Milli Kanser Derneği'nin () dergisinde 1996'da yayınlanan bir yayında, A vitamini (retinil palmitat olarak) ve beta-karotenin kanser koruyucu bir etkisi olup olmadığı hakkında bir denemenin sonuçları verilmiştir. Beta karoten gıda takviyesi kullanan katılımcılarda akciğer kanser riskinde bir artış bulunmuştur.
Bilimsel literatürdeki tüm randomize kontrollü çalışmaların bir değerlendirmesinde beta-karotenin ölüm oranını %5 artırdığı bulunmuştur.
Üretim
Dünyadaki sentetik karoten üretiminin çoğu 'da DSM tarafından üretilmektedir. İspanya'da , Blakeslea trispora'dan doğal beta-karoten üretmektedir. Avustralya'da () , kurutulmuş deniz yosunundan () organik beta-karoten üretmektedir.
Kimyasal sentez
Beta karotenin için kullanılan iki yaygın yöntem vardır. Birincisi Badische Anilin- & Soda-Fabrik (BASF) tarafından geliştirilmiş ve Wittig tepkimesine dayalıdır. İkincisi 'un Inhoffen ve arkadaşlarının yönteminden geliştirdiği bir . İkisi de simetriktir; BASF sentezi C20 + C20 şeklinde, Hoffman-La Roche synthesis is C19 + C2 + C19 şeklindedir.
Adlandırma
β-Karoten'in iki ucu yapısal olarak aynıdır ve her biri β-halkası olarak adlandırılır. β-halkası, iki uçtaki dokuz karbondan oluşur. α-Karoten molekülünün bir ucunda bir beta halkası vardır, öbür ucu ε-halkası olarak adlandırılır. "α-halkası" diye bir şey yoktur.
Karotenoid moleküllerinuşları için bu ve benzeri adlar sistematik bir adlandırma sistemi oluştururlar, şöyle ki:
- α-karoten β,ε-karotendir;
- β-karoten β,β-karotendir;
- γ-karoten (bir β halkası ve olarak adlandırılan bir halkasız uçlu) β,ψ-karotendir;
- δ-karoten (bir ε halkalı ve bir halkasız uçlu) ε,ψ-karotendir;
- ε-karoten ε,ε-karotendir.
Kaynakça
- ^ a b "Effects of a Combination of Beta Carotene and Vitamin A on Lung Cancer and Cardiovascular Disease". 27 Nisan 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Nisan 2007.
- ^ "Mayo Clinic". 29 Aralık 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Nisan 2007.
- ^ "British Cancer Organization Calls for Warning Labels on Beta-Carotene" (İngilizce). 31 Temmuz 2000. 30 Nisan 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mart 2007.
- ^ The Alpha-Tocopherol, Beta Carotene Cancer Prevention Study Group (1994) The effect of vitamin E and beta carotene on the incidence of lung cancer and other cancers in male smokers. N Engl J Med 1994;330:1029-1035 http://content.nejm.org/cgi/content/abstract/330/15/1029?ijkey=c32e28170dbd48b1849444f01e99ac6e059ea73d&keytype2=tf_ipsecsha
- ^ Omenn et al. (1996) Risk Factors for Lung Cancer and for Intervention Effects in CARET, the Beta-Carotene and Retinol Efficacy Trial Journal of the National Cancer Institute 1996 88(21):1550-1559 http://jncicancerspectrum.oxfordjournals.org/cgi/content/abstract/jnci;88/21/1550?fulltext=beta+carotene+cancer&searchid=QID_NOT_SET[]
- ^ Bjelakovic et al., Mortality in randomized trials of antioxidant supplements for primary and secondary prevention: Systematic review and meta-analysis, JAMA, 297:842; Feb. 28, 2007 http://jama.ama-assn.org/cgi/content/abstract/297/8/842 12 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış bağlantılar
- Beta-carotene website by Martha Evens, School of Chemistry, University of Bristol 10 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- (İngilizce)
- Beta-carotene on University of Maryland6 Mart 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Karoten C40H56 formullu birbiriyle iliskili birkac bilesik icin kullanilan bir terimdir Karoten fotosentez icin onemli bir Sogurdugu isigi klorofile aktararak fotosenteze katkida bulunur Havuc ve cogu baska sebze ve meyvelerin turuncu renginden sorumludur Karoten havuc ve cogu baska sebze ve meyvelerin turuncu renginden sorumludur Kimyasal olarak karoten bir terpendir sekiz birimden biyokimyasal olarak sentezlenir Baslica iki turu vardir bunlar Yunan harfleri ile belirtilir alfa karoten a karoten ve beta karoten b karoten Gama delta ve epsilon g d ve e karotenler de vardir beta karoten iki gruptan olusur ve ince bagirsak mukozasinda tarafindan yikima ugrayip bir tur A vitamini olan retinole donusur Karoten karacigerde depolanip gerekli oldugu zaman A vitaminine donusebildiginden bir provitamin sayilir KarotenemiKarotenemi veya hiperkarotenemi asiri karoten demektir ama A vitaminin aksine karoten toksik degildir Hiperkarotenemi ozellikle tehlikeli olmamakla beraber derinin sarilasmasina karotenodermia neden olabilir En sik olarak fazla miktarda havuc yenmesiyle iliskilidir ama daha tehlikeli tibbi durumlarin bir isareti de olabilir Akciger kanserine karsi korunma icin A vitamini ve b karotenin karsilastirildigi bir tibbi deneme bu yuzden erken durdurulmasi gerekmistir cunku sigara icmek ve asbest kullanmaktan dolayi akcigerleri tahris irrite olmus olanlarda akciger kanseri orani arttigi gorulmustur Iki bicimia karotenb karoten Karotenin iki baslica izomeri a karoten ve b karoten arasindaki fark uctaki halkali gruptaki cift bagin konumundadir b Karoten daha yaygin olan bicimdir ve sari turuncu ve yesil yaprakli meyve ve sebzelerde bulunur Bunlar arasinda havuc ispanak marul domates tatli patates brokoli kavun portakal ve kabak basta gelir Genel bir kural olarak bir meyve veya sebzenin rengi ne kadar parlak olursa icindeki b karoten miktarinin da o kadar yuksek oldugu soylenebilir b Karoten sari ve turuncu can biberlerde bulunur ama Capsicum cinsine ait kirmizi can biberlerdeki kirmizi renk ondan kaynaklanmaz Bitkiler aleminde pek cok karotenoid ve diger renkli bilesik bulunur Bitkilerin bu bilesikleri uretmek icin harcadiklari enerjinin onlara sagladigi avantajlar sunlardir polinasyon icin boceklerin cezbetmek meyvelerin yenip tohumlarin dagitilmasi icin hayvanlarin dikkatini cekmek hucrenin hayati islevlerinin surmesi icin mor otesi isinlarin zararli etkilerinden korunmak Bir antioksidan olan b Karoten zararli serbest radikallerin fazlasini bertaraf etmekte yararli olabilir Ancak onun bir gida takviyesi olarak hap olarak alinmasinin kanseri onleyici etkisi hala tartismalidir b Karoten yagda cozunur KarotenoidlerKarotenler oksijeni olmayan karotenoidlerdir Oksijeni olan karotenoidler olarak adlandirilir Beta karoten ve kanserTibbi denemelerde sentetik beta karoten kullaniminda yani magazalarda besin takviyesi olarak satilan beta karoten akciger ve prostat kanseri oraninin arttigi ve bu artisin sigara icenlerde olum oranini artirdigi gosterilmistir Bu sonuclar beta karoten takviyeleri icin gorulmus icinde dogal olarak beta karoten bulunduran yiyeceklerde gorulmemistir Britanya kanser orgutu beta karoten takviye ambalajlarinda sigara icenlere bu takviyelerin akciger kanser riskini artiracagina dair ikaz etiketleri konmasi gerektigini one surmustur The New England Journal of Medicine dergisi gunluk E vitamini alfa tokoferol ve beta karoten gida takviyesinin akciger kanserine etki uzerine bir makale yayinlamistir Bu calisma vitamin takviyeleri uzerine yapilmis ve arastirmacilar karotenoidli meyve ve sebzelerin tuketimi ile akciger kanser oranlarinin azalmasi arasinda bir baglanti oldugunu biliyorlardi Ancak bu arastirmada beta karoten takviyesi alanlarda akciger kanseri oraninda bir azalma bulmadiklari gibi bu gida takviyelerinin zararli etkileri oldugunu buldular ABD Milli Kanser Dernegi nin dergisinde 1996 da yayinlanan bir yayinda A vitamini retinil palmitat olarak ve beta karotenin kanser koruyucu bir etkisi olup olmadigi hakkinda bir denemenin sonuclari verilmistir Beta karoten gida takviyesi kullanan katilimcilarda akciger kanser riskinde bir artis bulunmustur Bilimsel literaturdeki tum randomize kontrollu calismalarin bir degerlendirmesinde beta karotenin olum oranini 5 artirdigi bulunmustur UretimDunyadaki sentetik karoten uretiminin cogu da DSM tarafindan uretilmektedir Ispanya da Blakeslea trispora dan dogal beta karoten uretmektedir Avustralya da kurutulmus deniz yosunundan organik beta karoten uretmektedir Kimyasal sentezBeta karotenin icin kullanilan iki yaygin yontem vardir Birincisi Badische Anilin amp Soda Fabrik BASF tarafindan gelistirilmis ve Wittig tepkimesine dayalidir Ikincisi un Inhoffen ve arkadaslarinin yonteminden gelistirdigi bir Ikisi de simetriktir BASF sentezi C20 C20 seklinde Hoffman La Roche synthesis is C19 C2 C19 seklindedir Adlandirmab Karoten in iki ucu yapisal olarak aynidir ve her biri b halkasi olarak adlandirilir b halkasi iki uctaki dokuz karbondan olusur a Karoten molekulunun bir ucunda bir beta halkasi vardir obur ucu e halkasi olarak adlandirilir a halkasi diye bir sey yoktur Karotenoid molekullerinuslari icin bu ve benzeri adlar sistematik bir adlandirma sistemi olustururlar soyle ki a karoten b e karotendir b karoten b b karotendir g karoten bir b halkasi ve olarak adlandirilan bir halkasiz uclu b ps karotendir d karoten bir e halkali ve bir halkasiz uclu e ps karotendir e karoten e e karotendir Kaynakca a b Effects of a Combination of Beta Carotene and Vitamin A on Lung Cancer and Cardiovascular Disease 27 Nisan 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Nisan 2007 Mayo Clinic 29 Aralik 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Nisan 2007 British Cancer Organization Calls for Warning Labels on Beta Carotene Ingilizce 31 Temmuz 2000 30 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mart 2007 The Alpha Tocopherol Beta Carotene Cancer Prevention Study Group 1994 The effect of vitamin E and beta carotene on the incidence of lung cancer and other cancers in male smokers N Engl J Med 1994 330 1029 1035 http content nejm org cgi content abstract 330 15 1029 ijkey c32e28170dbd48b1849444f01e99ac6e059ea73d amp keytype2 tf ipsecsha Omenn et al 1996 Risk Factors for Lung Cancer and for Intervention Effects in CARET the Beta Carotene and Retinol Efficacy Trial Journal of the National Cancer Institute 1996 88 21 1550 1559 http jncicancerspectrum oxfordjournals org cgi content abstract jnci 88 21 1550 fulltext beta carotene cancer amp searchid QID NOT SET olu kirik baglanti Bjelakovic et al Mortality in randomized trials of antioxidant supplements for primary and secondary prevention Systematic review and meta analysis JAMA 297 842 Feb 28 2007 http jama ama assn org cgi content abstract 297 8 842 12 Kasim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilarBeta carotene website by Martha Evens School of Chemistry University of Bristol 10 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Ingilizce Beta carotene on University of Maryland6 Mart 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce