Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Lâle Devri (Osmanlı Türkçesi: لاله دورى), Osmanlı Devleti'nde, 1718 yılında Avusturya ile imzalanan Pasarofça Antlaşması ile başlayıp, 1730 yılındaki Patrona Halil İsyanı ile sona eren gerileme devri içinde yaşanmış bir ara dönemdir. Bu dönemin padişahı III. Ahmet, sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'dır.
İsimlendirme
Lale Devri, "zevk ve sefâ" devri olarak bilinir. Adını, O dönemde İstanbul'da yetiştirilen ve zamanla ünü dünyaya yayılan lale çiçeklerinden alması, çok sonradan olmuştur. Bu dönem Osmanlı İmparatorluğunun hiçbir devrinde Lale Devri olarak anılmamıştır. Yahya Kemal; samimi arkadaşı Ahmet Refik Altınay ile bir sohbeti sırasında, III. Ahmed'in Vezir-i Azamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa ile beraber 1718-1730 yılları arasında yaptıkları, Osmanlı İmparatorluğundaki yaşam biçimini değiştirme etkinliklerini Lale Devri olarak tanımlar. Ahmet Refik de bu dönemi anlatan kitabına "Lale Devri" (istanbul 1331/1913 Muhtar Halit Kitabhanesi) ismini verir ve bir süre sonra bu dönem Lale Devri olarak anılmaya başlar
Döneme ait eserler
Sultan III. Ahmet, sadrazam Damat İbrahim Paşa ile uyum içerisinde çalışmış ve bu sırada yaşanan Lâle Devri'nde sanat ve toplumsal hayata özgün bir anlayış getirmiştir. Sultan III. Ahmet, Topkapı Sarayı ile Yeni Câmii'de birer kütüphane, Ayasofya'da Bâb-ı Humâyun'un karşısında Türk sanat şaheserlerinden sayılan Sultan III. Ahmet Çeşmesi ve İstanbul'un su ihtiyacını karşılamak amacıyla da "Deryayi Sim" adlı bir su bendi inşa ettirmiştir. Bunlardan başka Üsküdar Yeni Vâlide Câmii, Çorlulu Ali Paşa Medresesi, Damat İbrahim Paşa Camii ve Külliyesi, İstanbul'da Yeni Postane arkasında Daarül Hadis ve Sebil, Ortaköy Camii önündeki çeşme, Üsküdar Şemsi Paşa'da Hüsrev Ağa Camii önündeki çeşme ve Çubuklu Camii yanındaki Mesire Çeşmesi gibi eserler de yine bu dönemde yapılmıştır.[]
Dönemin belki de en gözde eseri olan Sâdâbâd Kasrı günümüze kadar gelememiş, bize yıkıntıdan fazla bir şey kalmamıştır.[]
Yenilikler
- Paris, Londra ve Viyana gibi Avrupa başkentlerine geçici elçilik heyetleri yollanmış, böylelikle Avrupa'yı daha yakından tanıma imkânı sağlanmıştır.
- ve İbrahim Müteferrika Avrupa'dan matbaayı getirmişlerdir.
- İlk kez çiçek hastalığına karşı aşı uygulanmıştır.
- İstanbul'daki yangınları önlemek için yeniçerilerden Tulumbacılar adı verilen bir itfaiye ocağı kurulmuştur.
- Çini atölyeleri açılmıştır.
- Kağıt fabrikası açılmıştır.
- Lale Devri’nde sanat alanında görülen en önemli kişi Levnî’dir. Asıl adı Abdülcelil Çelebi olan Levnî döneminin en büyük nakkaşıdır.
- Lale Devri'nde, Türk tarihinde bir ilk olarak İbrahim Müteferrika önderliğinde Çeviri Konseyi açılmıştır. Türk tarihinde çeviri çalışmalarındaki ilk enstitüleşme olarak bu konsey görülür.
Lâle Devri'nde sanat
Nedim, Lâle Devri İstanbul'unun tasvirini aşağıdaki mısralarla yapmıştır:
| “ | Bu şehr-i Sitanbul ki bî-misl ü behâdır, Bir sengine yek pâre Acem mülkü fedadır. | „ |
| “ | Bu paha biçilmez İstanbul şehri ki, dünyada bir benzeri daha yoktur. Oranın bir tek taşına, İran ülkesi (ya da bütün yabancı ülkeler) baştan başa feda olsunlar. | „ |
Dönemin sonu
Halkın büyük bir kısmı zor durumdayken İstanbul'da bazı devlet büyüklerinin rahat bir yaşam sürdürmeleri, eğlenceye düşkünlükleri huzursuzluklara sebep oluyordu.[]İran savaşı sırasında Sultân'ın, kaleleri para karşılığı sattığı söylentisi üzerine, halktan Sultân'ın sefere çıkması isteği gelmişti. III. Ahmet, göstermelik bir sefer alayı düzenledi.[] Akşam olunca kayıklarla saraya geri döndü. Bu durumun anlaşılması bardağı taşıran son damla oldu.[] İsyanın lideri Arnavut asıllı bir yeniçeri olan Patrona Halil aynı zamanda 'nda tellaklık yapıyordu. Asilerin isteği üzerine Nevşehirli Damat İbrahim Paşa idam edilerek cesedi isyancılara teslim edildi. Padişah III. Ahmed tahttan indirildi ve yerine I. Mahmud getirildi.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Lale Devri Osmanli Turkcesi لاله دورى Osmanli Devleti nde 1718 yilinda Avusturya ile imzalanan Pasarofca Antlasmasi ile baslayip 1730 yilindaki Patrona Halil Isyani ile sona eren gerileme devri icinde yasanmis bir ara donemdir Bu donemin padisahi III Ahmet sadrazami Nevsehirli Damat Ibrahim Pasa dir III Ahmet yenicerilere altin para atarkenIsimlendirmeLale Devri zevk ve sefa devri olarak bilinir Adini O donemde Istanbul da yetistirilen ve zamanla unu dunyaya yayilan lale ciceklerinden almasi cok sonradan olmustur Bu donem Osmanli Imparatorlugunun hicbir devrinde Lale Devri olarak anilmamistir Yahya Kemal samimi arkadasi Ahmet Refik Altinay ile bir sohbeti sirasinda III Ahmed in Vezir i Azami Nevsehirli Damat Ibrahim Pasa ile beraber 1718 1730 yillari arasinda yaptiklari Osmanli Imparatorlugundaki yasam bicimini degistirme etkinliklerini Lale Devri olarak tanimlar Ahmet Refik de bu donemi anlatan kitabina Lale Devri istanbul 1331 1913 Muhtar Halit Kitabhanesi ismini verir ve bir sure sonra bu donem Lale Devri olarak anilmaya baslarDoneme ait eserlerSultan III Ahmet sadrazam Damat Ibrahim Pasa ile uyum icerisinde calismis ve bu sirada yasanan Lale Devri nde sanat ve toplumsal hayata ozgun bir anlayis getirmistir Sultan III Ahmet Topkapi Sarayi ile Yeni Camii de birer kutuphane Ayasofya da Bab i Humayun un karsisinda Turk sanat saheserlerinden sayilan Sultan III Ahmet Cesmesi ve Istanbul un su ihtiyacini karsilamak amaciyla da Deryayi Sim adli bir su bendi insa ettirmistir Bunlardan baska Uskudar Yeni Valide Camii Corlulu Ali Pasa Medresesi Damat Ibrahim Pasa Camii ve Kulliyesi Istanbul da Yeni Postane arkasinda Daarul Hadis ve Sebil Ortakoy Camii onundeki cesme Uskudar Semsi Pasa da Husrev Aga Camii onundeki cesme ve Cubuklu Camii yanindaki Mesire Cesmesi gibi eserler de yine bu donemde yapilmistir kaynak belirtilmeli Donemin belki de en gozde eseri olan Sadabad Kasri gunumuze kadar gelememis bize yikintidan fazla bir sey kalmamistir kaynak belirtilmeli YeniliklerParis Londra ve Viyana gibi Avrupa baskentlerine gecici elcilik heyetleri yollanmis boylelikle Avrupa yi daha yakindan tanima imkani saglanmistir ve Ibrahim Muteferrika Avrupa dan matbaayi getirmislerdir Ilk kez cicek hastaligina karsi asi uygulanmistir Istanbul daki yanginlari onlemek icin yenicerilerden Tulumbacilar adi verilen bir itfaiye ocagi kurulmustur Cini atolyeleri acilmistir Kagit fabrikasi acilmistir Lale Devri nde sanat alaninda gorulen en onemli kisi Levni dir Asil adi Abdulcelil Celebi olan Levni doneminin en buyuk nakkasidir Lale Devri nde Turk tarihinde bir ilk olarak Ibrahim Muteferrika onderliginde Ceviri Konseyi acilmistir Turk tarihinde ceviri calismalarindaki ilk enstitulesme olarak bu konsey gorulur Lale Devri nde sanatNedim Lale Devri Istanbul unun tasvirini asagidaki misralarla yapmistir Bu sehr i Sitanbul ki bi misl u behadir Bir sengine yek pare Acem mulku fedadir Bu paha bicilmez Istanbul sehri ki dunyada bir benzeri daha yoktur Oranin bir tek tasina Iran ulkesi ya da butun yabanci ulkeler bastan basa feda olsunlar Donemin sonuHalkin buyuk bir kismi zor durumdayken Istanbul da bazi devlet buyuklerinin rahat bir yasam surdurmeleri eglenceye duskunlukleri huzursuzluklara sebep oluyordu kaynak belirtilmeli Iran savasi sirasinda Sultan in kaleleri para karsiligi sattigi soylentisi uzerine halktan Sultan in sefere cikmasi istegi gelmisti III Ahmet gostermelik bir sefer alayi duzenledi kaynak belirtilmeli Aksam olunca kayiklarla saraya geri dondu Bu durumun anlasilmasi bardagi tasiran son damla oldu kaynak belirtilmeli Isyanin lideri Arnavut asilli bir yeniceri olan Patrona Halil ayni zamanda nda tellaklik yapiyordu Asilerin istegi uzerine Nevsehirli Damat Ibrahim Pasa idam edilerek cesedi isyancilara teslim edildi Padisah III Ahmed tahttan indirildi ve yerine I Mahmud getirildi Ayrica bakinizLale cilginligi Osmanli Devleti Tarihi Zaman CizelgesiKaynakca Altinay Ahmet Refik Hrz Haydar Ali Dirioz 1973 Lale Devri Ankara Basbakanlik Kultur Mustesarligi Kultur Yayinlari Osmanli Tarihi 1566 1789 Anadolu Univ yay Sayf 159