Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Clinton Richard Dawkins (d. 26 Mart 1941), Britanyalı etolog, evrimsel biyolog ve yazar. Oxford Üniversitesi bünyesinde 1995 yılında Charles Simonyi tarafından oluşturulmuş Bilimin Kamu Tarafından Anlaşılması için Smonyi Kürsüsü'nde (Simonyi Professorship for the Public Understanding of Science) 2008 yılında emekli oluncaya kadar görev yapmıştır.
Richard Dawkins | |
|---|---|
 2022'de Dawkins | |
| Doğum | 26 Mart 1941 Nairobi, Kenya |
| Milliyet |  Britanyalı |
| Ödüller | Londra Zooloji Topluluğu (1989) (1990) (2001) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Evrimsel biyoloji ve etoloji |
| Çalıştığı kurumlar | Oxford Üniversitesi |
| Doktora danışmanı | Niko Tinbergen |
| Doktora öğrencileri | , |
| Etkilendikleri | Charles Darwin, Ronald Fisher, , W. D. Hamilton, Daniel Dennett, Bertrand Russell, Nikolaas Tinbergen, John Maynard Smith, , Christopher Hitchens |
| İmza | |
 | |
Dawkins ateist ve hümanisttir, British Humanist Association Başkan Yardımcılığını yürütmektedir. Evrenin ve Dünya'daki yaşamın varoluşuna ilişkin yaratılışçı inanışlara karşı çıkışıyla bilinir. Çok sayıda popüler bilim kitabı yazmış, televizyon ve radyo programları yapmıştır. Kitapları 31 dile çevrilmiş ve milyonlarca satmıştır.
Dawkins 1976 yılında yayınlanan Gen Bencildir adlı eseriyle gündeme gelmiştir. Eserde genlere dayanan evrim merkeze alınmış ve mem adında bir terim ortaya atılmıştır. 1982 yılında kaleme aldığı The Extended Phenotype adlı eserde evrimsel biyolojiye katkıda bulunarak genlerdeki fenotip etkisine bağlı değişmelerin sadece organizmanın gövdesiyle sınırlı kalmadığını, diğer organizmayı ve çevreyi değiştirdiğini belirtmiştir.
Hayatı
Kenya Nairobi doğumlu olan Dawkins’in babası Clinton John Dawkins (1915-2010) bugün Malavi olarak bilinen bölgede Birleşik Krallık sömürge yönetimine bağlı çalışmıştı. Babası II. Dünya Savaşı sırasında silah altına alındıktan sonra aile 1949 yılında İngiltere'ye döner. Ailenin Over Norton Park bölgesindeki malikânesinde büyüyen Dawkins tipik bir Anglikan eğitimi almıştır. 1954-1959 yılları arasında Oundle’de lise eğitimini tamamlar. Doğa bilimlerine karşı küçük yaşlardan beri devam eden ilgisi yüzünden Oxford’daki Balliol Koleji’nde zooloji okur. Bu dönemde öğretmenleri arasında Nobel ödüllü etolog Nikolaas Tinbergen bulunmaktadır. 1962 yılında lisans eğitimini tamamladıktan sonra akademik kariyerine devam ederek 1966 yılında doktorasını verir.
1967-1969 yılları arasında Berkeley'deki Kaliforniya Üniversitesinde zooloji alanında çalışır. Bu dönemde üniversite Vietnam Savaşı karşıtlarının yoğun olduğu bir yer olduğu için Dawkins de savaş karşıtı fikirlerden etkilenecektir. 1970 yılında Oxford Üniversitesi'ne döner. 1995 yılında ise Simonyi Professorship for the Public Understanding of Science kürsüsüne getirilir.
Ailesi
Dawkins üç kez evlenmiştir:
- 1967-1984 etolog Marian Stamp
- 1984-1992 Eva Barham
- 1992-2016 aktris Lalla Ward
Dawkins’in Eva Barham ile birlikteyken doğan kızı Juliet Emma Dawkins 1984 doğumludur.
Çalışmaları
Eserleri
1976'da yayımlanan Gen Bencildir adlı kitabında doğal seçilimin bireyler ya da türler seviyesinde değil, genler seviyesinde incelenmesi gerektiğini savunur. Aynı kitapta, mem kavramını ortaya atarak bugün memetik diye bilinen bilim dalının kurucusu olmuştur.
1982'de yayımladığı The Extended Phenotype (Genişletilmiş Fenotip) adlı kitabında, fenotipi vücutla eş anlamlı gören geleneksel görüşe karşı çıkar, bir organizmanın kendi vücudu dışında oluşturduğu yapıların da (kuş ve termit yuvaları gibi) o organizmanın genleri tarafından inşa edildiğini, dolayısıyla organizmanın fenotipine dâhil edilmesi gerektiğini savunur.
1986 yılında basılan Kör Saatçi adlı kitabında indirgenemez karmaşıklık terimine ve akıllı tasarım fikrine karşı çıkar. Gözün evrimini örnek göstererek evrim sürecinin, doğal seleksiyon sayesinde kör bir saat üreticisi gibi çalıştığını belirtir.
Dünya görüşü
Evrim, yaratılışçılık ve din konularındaki fikirlerini açıklamak için pek çok popüler bilim kitabı yazmış ve pek çok televizyon programına katılmış olan Dawkins, bir ateizm savunucusu olarak da ünlenmiştir. 2006'da yayımladığı The God Delusion (Tanrı Yanılgısı) adlı kitabında tanrının varlığı ve dinlerin gerekliliği için öne sürülen geleneksel savlara karşı çıkmış, ateist bir dünya görüşünü savunmuş ve bir kişinin kendi inançlarını, herhangi bir tanrının var olmasına yönelik olasılığa göre kategorize etmesini mümkün kılan tanrısal olasılık yelpazesi ölçeğini ortaya koymuştur.
Hakkındaki dava süreçleri
Profesörün www.richarddawkins.net8 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . adresindeki internet sitesine 10 Eylül 2008 tarihinde Türkiye çıkışlı sunucularda yasak konulmuştur. Siteye Türkiye'den girildiğinde yalnızca “Mahkeme kararıyla erişim engellenmiştir” ifadesi görünmektedir. Ancak hangi mahkemenin hangi tarih ve sayılı kararı ile engellendiği belirtilmemektedir. Yasaklama üzerine, siteden yapılan açıklamaya göre Türkiye'den mahkeme başvurusu yapan kişinin Adnan Hoca olarak da bilinen, Harun Yahya mahlâsını kullanan Adnan Oktar olduğu belirtilmiştir.
Richard Dawkins, yazdığı kitap nedeniyle de Türkiye'de dava konusu olmuştu. Dawkins'in "Tanrı Yanılgısı" adlı kitabını Türkiye'de yayımlayan Kuzey Yayınları'nın sahibi Erol Karaaslan, geçtiğimiz Mart ayında, "halkı kin ve düşmanlığa tahrik" iddiasıyla dava edilmiş, ancak mahkeme, "kitap yasaklamanın düşünce özgürlüğünü özünden sınırlayacağını" belirterek Karaaslan'ın beraatine karar vermişti.
Ödülleri
Dawkins'e 1989 yılında Oxford Üniversitesi tarafından doktora verildi.
1987 yılında Royal Society of Literature ödülü ve Los Angeles Times Edebiyat ödülü aldı. Aynı yıl BBC için hazırlanan Kör Saatçi belgeseli, yılın en iyi televizyon belgeseli seçildi.
Diğer ödülleri; Londra Zooloji Topluluğu (1989), Finlay inovasyon ödülü (1990), (1990), Nakayama ödülü (1994), American Humanist Association'ın verdiği yılın humanisti ödülü (1996), beşinci uluslararası Cosmos ödülü (1997), kistler ödülü (2001), İtalya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı madalyası (2001), The Royal Philosophical Society of Glasgow tarafından verilen bicentennial Kelvin madalyası (2007) ve bilimi kamu için kullandığı için (2009).
Ekim 2005 ve Haziran 2008 tarihlerinde ABD'den Foreign Policy ve İngiltere'den Prospect dergilerinin internet üzerinden okuyucu anketleri ile oluşturduğu listelerinde, 2005 yılında 3., 2008 yılında 19. sırada yer almıştır. 'ın verdiği yılın hümanist ödülü (1996) 19 Nisan 2021 tarihinde Twitter üzerinden yaptığı bir paylaşımdan dolayı ödül kendisinden alınmıştır.
Kitapları
- 1976: Gen Bencildir
- 1982:
- 1986: Kör Saatçi
- 1995: Cennetten Akan Irmak
- 1996:
- 1998:
- 2003: Bir Şeytanın Papazı
- 2005: Ataların Hikayesi
- 2006: Tanrı Yanılgısı
- 2009: Yeryüzündeki En Büyük Gösteri
- 2011: Gerçeğin Büyüsü
- 2013: Merak Tutkusu
- 2015: Karanlıkta Mum Işığı
- 2017: Ruhtaki Bilim
- 2019: Tanrıyı Aşmak: Bir Başlangıç Kılavuzu
Kaynakça
- ^ Oxford Üniversitesi resmî internet sitesi 28 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 25 Nisan 2011 tarihinde erişilmiştir.
- ^ genişletilmiş 20 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . The Times listesi. (İngilizce)
- ^ 20 Ocak 2009 tarihli 29 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Science Daily haberi (İngilizce) 25 Nisan 2011 tarihinde erişilmiştir
- ^ ThirdWay Dergisi röportajı (İngilizce)
- ^ İlgili 28 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . soL haberi
- ^ 23 Ağustos 2012 itibarıyla siteye erişilebilmektedir
- ^ İlgili 13 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . soL haberi
- ^ latince kökü:innovare. (Yenilik yaratmak)
- ^ Glasgow Kraliyet Felsefe Kurumu
- ^ . 19 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2011.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021.
Dış bağlantılar
| Vikisöz'de Richard Dawkins ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
| Wikimedia Commons'ta Richard Dawkins ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Clinton Richard Dawkins d 26 Mart 1941 Britanyali etolog evrimsel biyolog ve yazar Oxford Universitesi bunyesinde 1995 yilinda Charles Simonyi tarafindan olusturulmus Bilimin Kamu Tarafindan Anlasilmasi icin Smonyi Kursusu nde Simonyi Professorship for the Public Understanding of Science 2008 yilinda emekli oluncaya kadar gorev yapmistir Richard Dawkins2022 de DawkinsDogum26 Mart 1941 83 yasinda Nairobi KenyaMilliyetBritanyaliOdullerLondra Zooloji Toplulugu 1989 1990 2001 KariyeriDaliEvrimsel biyoloji ve etolojiCalistigi kurumlarOxford UniversitesiDoktora danismaniNiko TinbergenDoktora ogrencileri EtkilendikleriCharles Darwin Ronald Fisher W D Hamilton Daniel Dennett Bertrand Russell Nikolaas Tinbergen John Maynard Smith Christopher HitchensImza Dawkins ateist ve humanisttir British Humanist Association Baskan Yardimciligini yurutmektedir Evrenin ve Dunya daki yasamin varolusuna iliskin yaratilisci inanislara karsi cikisiyla bilinir Cok sayida populer bilim kitabi yazmis televizyon ve radyo programlari yapmistir Kitaplari 31 dile cevrilmis ve milyonlarca satmistir Dawkins 1976 yilinda yayinlanan Gen Bencildir adli eseriyle gundeme gelmistir Eserde genlere dayanan evrim merkeze alinmis ve mem adinda bir terim ortaya atilmistir 1982 yilinda kaleme aldigi The Extended Phenotype adli eserde evrimsel biyolojiye katkida bulunarak genlerdeki fenotip etkisine bagli degismelerin sadece organizmanin govdesiyle sinirli kalmadigini diger organizmayi ve cevreyi degistirdigini belirtmistir HayatiKenya Nairobi dogumlu olan Dawkins in babasi Clinton John Dawkins 1915 2010 bugun Malavi olarak bilinen bolgede Birlesik Krallik somurge yonetimine bagli calismisti Babasi II Dunya Savasi sirasinda silah altina alindiktan sonra aile 1949 yilinda Ingiltere ye doner Ailenin Over Norton Park bolgesindeki malikanesinde buyuyen Dawkins tipik bir Anglikan egitimi almistir 1954 1959 yillari arasinda Oundle de lise egitimini tamamlar Doga bilimlerine karsi kucuk yaslardan beri devam eden ilgisi yuzunden Oxford daki Balliol Koleji nde zooloji okur Bu donemde ogretmenleri arasinda Nobel odullu etolog Nikolaas Tinbergen bulunmaktadir 1962 yilinda lisans egitimini tamamladiktan sonra akademik kariyerine devam ederek 1966 yilinda doktorasini verir 1967 1969 yillari arasinda Berkeley deki Kaliforniya Universitesinde zooloji alaninda calisir Bu donemde universite Vietnam Savasi karsitlarinin yogun oldugu bir yer oldugu icin Dawkins de savas karsiti fikirlerden etkilenecektir 1970 yilinda Oxford Universitesi ne doner 1995 yilinda ise Simonyi Professorship for the Public Understanding of Science kursusune getirilir Ailesi Dawkins uc kez evlenmistir 1967 1984 etolog Marian Stamp 1984 1992 Eva Barham 1992 2016 aktris Lalla Ward Dawkins in Eva Barham ile birlikteyken dogan kizi Juliet Emma Dawkins 1984 dogumludur CalismalariEserleri Tanri Yanilgisi kitabi hakkinda konusurken 24 Haziran 2006 1976 da yayimlanan Gen Bencildir adli kitabinda dogal secilimin bireyler ya da turler seviyesinde degil genler seviyesinde incelenmesi gerektigini savunur Ayni kitapta mem kavramini ortaya atarak bugun memetik diye bilinen bilim dalinin kurucusu olmustur 1982 de yayimladigi The Extended Phenotype Genisletilmis Fenotip adli kitabinda fenotipi vucutla es anlamli goren geleneksel goruse karsi cikar bir organizmanin kendi vucudu disinda olusturdugu yapilarin da kus ve termit yuvalari gibi o organizmanin genleri tarafindan insa edildigini dolayisiyla organizmanin fenotipine dahil edilmesi gerektigini savunur 1986 yilinda basilan Kor Saatci adli kitabinda indirgenemez karmasiklik terimine ve akilli tasarim fikrine karsi cikar Gozun evrimini ornek gostererek evrim surecinin dogal seleksiyon sayesinde kor bir saat ureticisi gibi calistigini belirtir Dunya gorusu Evrim yaratiliscilik ve din konularindaki fikirlerini aciklamak icin pek cok populer bilim kitabi yazmis ve pek cok televizyon programina katilmis olan Dawkins bir ateizm savunucusu olarak da unlenmistir 2006 da yayimladigi The God Delusion Tanri Yanilgisi adli kitabinda tanrinin varligi ve dinlerin gerekliligi icin one surulen geleneksel savlara karsi cikmis ateist bir dunya gorusunu savunmus ve bir kisinin kendi inanclarini herhangi bir tanrinin var olmasina yonelik olasiliga gore kategorize etmesini mumkun kilan tanrisal olasilik yelpazesi olcegini ortaya koymustur Hakkindaki dava surecleri Profesorun www richarddawkins net8 Subat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde adresindeki internet sitesine 10 Eylul 2008 tarihinde Turkiye cikisli sunucularda yasak konulmustur Siteye Turkiye den girildiginde yalnizca Mahkeme karariyla erisim engellenmistir ifadesi gorunmektedir Ancak hangi mahkemenin hangi tarih ve sayili karari ile engellendigi belirtilmemektedir Yasaklama uzerine siteden yapilan aciklamaya gore Turkiye den mahkeme basvurusu yapan kisinin Adnan Hoca olarak da bilinen Harun Yahya mahlasini kullanan Adnan Oktar oldugu belirtilmistir Richard Dawkins yazdigi kitap nedeniyle de Turkiye de dava konusu olmustu Dawkins in Tanri Yanilgisi adli kitabini Turkiye de yayimlayan Kuzey Yayinlari nin sahibi Erol Karaaslan gectigimiz Mart ayinda halki kin ve dusmanliga tahrik iddiasiyla dava edilmis ancak mahkeme kitap yasaklamanin dusunce ozgurlugunu ozunden sinirlayacagini belirterek Karaaslan in beraatine karar vermisti Odulleri Dawkins Karlheinz Deschner in elinden Deschner odulunu alirken 12 Ekim 2007 Frankfurt Dawkins e 1989 yilinda Oxford Universitesi tarafindan doktora verildi 1987 yilinda Royal Society of Literature odulu ve Los Angeles Times Edebiyat odulu aldi Ayni yil BBC icin hazirlanan Kor Saatci belgeseli yilin en iyi televizyon belgeseli secildi Diger odulleri Londra Zooloji Toplulugu 1989 Finlay inovasyon odulu 1990 1990 Nakayama odulu 1994 American Humanist Association in verdigi yilin humanisti odulu 1996 besinci uluslararasi Cosmos odulu 1997 kistler odulu 2001 Italya Cumhuriyeti Cumhurbaskanligi madalyasi 2001 The Royal Philosophical Society of Glasgow tarafindan verilen bicentennial Kelvin madalyasi 2007 ve bilimi kamu icin kullandigi icin 2009 Ekim 2005 ve Haziran 2008 tarihlerinde ABD den Foreign Policy ve Ingiltere den Prospect dergilerinin internet uzerinden okuyucu anketleri ile olusturdugu listelerinde 2005 yilinda 3 2008 yilinda 19 sirada yer almistir in verdigi yilin humanist odulu 1996 19 Nisan 2021 tarihinde Twitter uzerinden yaptigi bir paylasimdan dolayi odul kendisinden alinmistir Kitaplari1976 Gen Bencildir 1982 1986 Kor Saatci 1995 Cennetten Akan Irmak 1996 1998 2003 Bir Seytanin Papazi 2005 Atalarin Hikayesi 2006 Tanri Yanilgisi 2009 Yeryuzundeki En Buyuk Gosteri 2011 Gercegin Buyusu 2013 Merak Tutkusu 2015 Karanlikta Mum Isigi 2017 Ruhtaki Bilim 2019 Tanriyi Asmak Bir Baslangic KilavuzuKaynakca Oxford Universitesi resmi internet sitesi 28 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 25 Nisan 2011 tarihinde erisilmistir genisletilmis 20 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Times listesi Ingilizce 20 Ocak 2009 tarihli 29 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Science Daily haberi Ingilizce 25 Nisan 2011 tarihinde erisilmistir ThirdWay Dergisi roportaji Ingilizce Ilgili 28 Eylul 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde soL haberi 23 Agustos 2012 itibariyla siteye erisilebilmektedir Ilgili 13 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde soL haberi latince koku innovare Yenilik yaratmak Glasgow Kraliyet Felsefe Kurumu 19 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Mayis 2011 Arsivlenmis kopya 20 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mayis 2021 Dis baglantilarVikisoz de Richard Dawkins ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Wikimedia Commons ta Richard Dawkins ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Resmi site IMDb de Richard Dawkins TED de 93 Richard Dawkins C SPAN daki gorunumu X te Richard Dawkins YouTube da videosu