Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Thomas Edward Lawrence (16 Ağustos 1888 - 19 Mayıs 1935), takma adı ile Arabistanlı Lawrence veya kendini Araplara tanıttığı ismi ile John Hume Ross, İngiliz ordu subayı, arkeolog, diplomat ve yazar. Birinci Dünya Savaşı sırasında, Arap Bürosu bünyesinde diğer İngiliz subay ve istihbarat görevlileri ile birlikte, Osmanlı İmparatorluğu'na karşı düzenlenen Arap Ayaklanması'nın (1916-1918) başarılı olmasındaki en mühim figür olması ile tanındı. Aynı zamanda, İngilizlerin zaferi ile sonuçlanmış Suriye-Filistin Cephesi'nde de (1915-1918) etkili bir isim olmuştur. Seçkin Hizmet Rütbesi sahibi olan Lawrence, elde ettiği başarılar sebebi ile Britanya Hükûmeti tarafından En Saygıdeğer Askerî Bath Nişanı ile ödüllendirildi.
| Thomas Edward Lawrence | |
|---|---|
 1919'da Ürdün'de olan Yarbay Lawrence | |
| Lakabı | Arabistanlı Lawrence, El Aurens |
| Doğum | 16 Ağustos 1888 , , Galler |
| Ölüm | 19 Mayıs 1935 (46 yaşında) , Dorset, İngiltere |
| Bağlılığı |  Birleşik Krallık Haşimoğulları |
| Branşı |  İngiliz Ordusu Kraliyet Hava Kuvvetleri |
| Hizmet yılları | 1914 – 1918 1923 – 1935 |
| Rütbesi |  Albay |
| Çatışma/savaşları | I. Dünya Savaşı Medine Kuşatması Arap Ayaklanması |
| Ödülleri | Fransız Şeref Lejyonu Madalyası |
I. Dünya Savaşı esnasında gerçekleştirdiği icraatlar, Arabistanlı Lawrence filmine konu oldu. I. Faysal ile çok yakın ilişkiler içerisinde bulundu. Lawrence, Mustafa Kemal Atatürk'e silahıyla ateş ederek öldürmeye teşebbüs ettiğini belirtmiş fakat saldırısında başarılı olamayıp Atatürk'ün yanında bulunan bir subayı vurabildiğini iddia etmiştir.
Arap Ayaklanması
Lawrence, ilk tayin yeri olan Kahire'de İngiliz için çalıştı. Araplarla olan sıcak ilişkileri Lawrence'ı, İngiliz ve Arap kuvvetleri arasındaki irtibat subaylığı görevi için biçilmiş kaftan kılıyordu. Ekim 1916'da, Arap millî faaliyetlerini rapor etmesi için çöle gönderildi.
Mekke şerifi Hüseyin bin Ali'nin oğlu Emir Faysal komutasındaki birlikte Osmanlı Ordusu'na karşı gerilla mücadelesi verdi. Arapları, Medine'deki Osmanlı Muhafız Birlikleri'ni şehirden çıkarmamaları konusunda kışkırttı. Böylece Araplar, şehre malzeme getiren Hicaz demiryoluna yaptıkları saldırılara ağırlık verebildiler. Şehri savunmakla meşgul olan Osmanlı askerlerini diğer yandan da demiryolunu tamir etmek zorunda bırakmak suretiyle oyaladılar. Lawrence, Akabe ve Şam'ın işgalinde de önemli rol aldı.
Araplarla geçirdiği zaman zarfında, gelenek ve yaşantılarına bayağı adapte oldu. Deve ile seyahat edip, sıkı bir dostluk kurduğu Prens Faysal'ın hediye ettiği yerel kıyafetleri giymeye alıştı.
I. Dünya Savaşı'nın sonlarında İngiliz Hükümeti'ni, Arapların bağımsızlığının İngilizlerin yararına olduğuna ikna etme konusunda çok başarılı oldu.
Hikayesinin Yayılışı
Lawrence, 1918'de savaş muhabiri 'ın belgesel film ve fotoğraflar çekmesine yardımcı oldu. Savaştan sonra bu belge niteliğindeki fotoğraf ve filmlerle dünya turuna çıkan Lowell Thomas, çok yüksek kazançlar elde etti.
Lowell Thomas'ın, Lawrence'ı büyük bir kahraman gibi göstermesi, Lawrence'ın da kendi anılarında bölgede daha önceden yüzlerce İngiliz ajanı tarafından yapılmış birçok şeyi kendine mal etmesi Lawrence'ın tanınmasını sağladı. Öyle ki, sonradan Lawrence'ı kaleme alan yazarlar, yeri geldiğinde Lawrence'ı gerilla savaşının mucidi olarak kabul etmişlerdir.[]
1962'de çekilen Arabistanlı Lawrence filmi ise, Lawrence'ın tanınmasını sağlamıştır.
Bilgeliğin Yedi Sütunu
Bilgeliğin Yedi Sütunu, bunun haricinde ikisi çeviri olan birkaç kitabı daha bulunan Lawrence'ın başyapıtıdır. 1919 yılında 'nde araştırma yapma şansı verilmiş, bu çalışmaları yedi yıl sürmüştür. Kitap, Lawrence'in savaş anılarından müteşekkildir ancak bazı kısımları askerî strateji, Arap kültürü ve coğrafyasıyla ilgili denemeler de içermektedir. Kitap çok yoğun ve karmaşık bir kelime örgüsü ile yazılmış, yer yer acıklı, yer yer komik ögeler içeren önemli bir yapıttır.
Lawrence, notlarını kaybettiği için kitabı üç defa yazmak zorunda kalmıştır. Öyküsel anlatımında gerçek ile fanteziyi ayırt etmek zaman zaman zor olmaktadır. Gerçekle hayali karıştırmaktan zevk aldığı aşikârdır. Kendisiyle olan iç hesaplaşmaları yer yer kendisini küçümsemesine ve yer yer de Arap İsyanı'nda aldığı rolü abartmasına neden olmuştur. Bu anlamda kitap hem otobiyografi olarak hem de tarih ve psikoloji açısından önemli bir yapıttır.
Lawrence'in abartma alışkanlığı, biyografisini yazan yazarlar ve diğer araştırmacıları zaman zaman anlaşmazlığa düşürmüştür. Kitabında süslü bir anlatımla dile getirdiği iddiaların bir kısmı sonradan yalanlanmış ve aksi ispat edilmiştir. Sina Çölü'nü iki günde geçtiği iddiası ve birçok savaş yarası olduğu iddiası bunlardan ikisidir. Gerçekte bu yolculuk üç gün sürmüştür ve sadece birkaç savaş yarası vardır.
Arap İsyanı'na katıldığı doğrudur ancak bu isyanın temel taşlarından biri, hatta "ilham perisi" olduğu iddiası doğru değildir. Almanlar Arap İsyanı'nı her yönüyle anlatan 12 ciltlik bir rapor hazırlamışlardır. Bu büyük raporda Lawrence'ın adına bile rastlanmaz. Buna rağmen Araplar, etkisi olduğunu kabul ederler.
George Bernard Shaw, Lawrence'a kitabını düzenlemesinde yardımcı olmuş ve gramer hatalarını düzeltmiştir. Lawrence, kitabının önsözünde Shaw'a ve eşine hiç istemediği halde teşekkür etmiştir.
Kitabın 1926'daki ilk baskısı fahiş fiyattan satılıyordu ve özel sipariş gerektiriyordu. Halkın, kendisinin çok fazla kazanç elde edeceğini düşünmesinden korkarak ve aynı zamanda da halkın gönlünü kazanmak amacıyla bu kitabın kendisinin savaş anıları olduğunu ilan etti. Daha sonra bu kitabın gelirinden bir kuruş bile almayacağına yemin etti ve kitabın fiyatını basım masrafının üçte birine düşürdü. Gerçekten de kitabın gelirinden pay almadı ve büyük bir meblağ olan borcunu da ödedi.
Ölümü
Lawrence Clouds Dorset-İngiltere'de bir motosiklet kazasında yaralandı. Altı gün sonra, 19 Mayıs 1935'te, 46 yaşında hayatını kaybetti. Kaza yaptığı yol kenarındaki yer, küçük bir anma ile işaretlenmiştir. Naaşı Eric Kennington tarafından St Paul Katedralinin kilise mahzenine yerleştirildi.
Ayrıca bakınız
- Hacim Muhittin Çarıklı (Arabistanlı Lawrence filminde 'Hacim Bey' karakterinin dayandırıldığı devlet adamı)
- Gertrude Bell
- Edmund Allenby
| Wikimedia Commons'ta Thomas Edward Lawrence ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça
- ^ a b T.E. Lawrence[] (üyelik istiyor)
- ^ Solitary in the ranks : Lawrence of Arabia as airman and private soldier (İngilizce). Constable and Company Ltd. 1977. ss. 19-20.
- ^ "T.E. Lawrence, To Arabia and back (İngilizce)". BBC. 2 Temmuz 2009. 28 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Nisan 2014.
- ^ "Dorset's oldest church". BBC. 5 Ağustos 2012. 2 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2014.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Thomas Edward Lawrence 16 Agustos 1888 19 Mayis 1935 takma adi ile Arabistanli Lawrence veya kendini Araplara tanittigi ismi ile John Hume Ross Ingiliz ordu subayi arkeolog diplomat ve yazar Birinci Dunya Savasi sirasinda Arap Burosu bunyesinde diger Ingiliz subay ve istihbarat gorevlileri ile birlikte Osmanli Imparatorlugu na karsi duzenlenen Arap Ayaklanmasi nin 1916 1918 basarili olmasindaki en muhim figur olmasi ile tanindi Ayni zamanda Ingilizlerin zaferi ile sonuclanmis Suriye Filistin Cephesi nde de 1915 1918 etkili bir isim olmustur Seckin Hizmet Rutbesi sahibi olan Lawrence elde ettigi basarilar sebebi ile Britanya Hukumeti tarafindan En Saygideger Askeri Bath Nisani ile odullendirildi Thomas Edward Lawrence1919 da Urdun de olan Yarbay LawrenceLakabiArabistanli Lawrence El AurensDogum16 Agustos 1888 GallerOlum19 Mayis 1935 46 yasinda Dorset IngiltereBagliligiBirlesik Krallik HasimogullariBransiIngiliz Ordusu Kraliyet Hava KuvvetleriHizmet yillari1914 1918 1923 1935RutbesiAlbayCatisma savaslariI Dunya Savasi Medine Kusatmasi Arap AyaklanmasiOdulleriFransiz Seref Lejyonu Madalyasi I Dunya Savasi esnasinda gerceklestirdigi icraatlar Arabistanli Lawrence filmine konu oldu I Faysal ile cok yakin iliskiler icerisinde bulundu Lawrence Mustafa Kemal Ataturk e silahiyla ates ederek oldurmeye tesebbus ettigini belirtmis fakat saldirisinda basarili olamayip Ataturk un yaninda bulunan bir subayi vurabildigini iddia etmistir Arap AyaklanmasiLawrence ilk tayin yeri olan Kahire de Ingiliz icin calisti Araplarla olan sicak iliskileri Lawrence i Ingiliz ve Arap kuvvetleri arasindaki irtibat subayligi gorevi icin bicilmis kaftan kiliyordu Ekim 1916 da Arap milli faaliyetlerini rapor etmesi icin cole gonderildi Mekke serifi Huseyin bin Ali nin oglu Emir Faysal komutasindaki birlikte Osmanli Ordusu na karsi gerilla mucadelesi verdi Araplari Medine deki Osmanli Muhafiz Birlikleri ni sehirden cikarmamalari konusunda kiskirtti Boylece Araplar sehre malzeme getiren Hicaz demiryoluna yaptiklari saldirilara agirlik verebildiler Sehri savunmakla mesgul olan Osmanli askerlerini diger yandan da demiryolunu tamir etmek zorunda birakmak suretiyle oyaladilar Lawrence Akabe ve Sam in isgalinde de onemli rol aldi Araplarla gecirdigi zaman zarfinda gelenek ve yasantilarina bayagi adapte oldu Deve ile seyahat edip siki bir dostluk kurdugu Prens Faysal in hediye ettigi yerel kiyafetleri giymeye alisti I Dunya Savasi nin sonlarinda Ingiliz Hukumeti ni Araplarin bagimsizliginin Ingilizlerin yararina olduguna ikna etme konusunda cok basarili oldu Hikayesinin YayilisiLawrence 1918 de savas muhabiri in belgesel film ve fotograflar cekmesine yardimci oldu Savastan sonra bu belge niteligindeki fotograf ve filmlerle dunya turuna cikan Lowell Thomas cok yuksek kazanclar elde etti Lowell Thomas in Lawrence i buyuk bir kahraman gibi gostermesi Lawrence in da kendi anilarinda bolgede daha onceden yuzlerce Ingiliz ajani tarafindan yapilmis bircok seyi kendine mal etmesi Lawrence in taninmasini sagladi Oyle ki sonradan Lawrence i kaleme alan yazarlar yeri geldiginde Lawrence i gerilla savasinin mucidi olarak kabul etmislerdir kaynak belirtilmeli 1962 de cekilen Arabistanli Lawrence filmi ise Lawrence in taninmasini saglamistir Bilgeligin Yedi SutunuSoldan sag Gertrude Bell T E Lawrence Emir Abdullah Amman havalimani Nisan 1921 Kahire Konfesansi na gelen Herbert Samuel i karsilayan T E Lawrence Emir Abdullah ve Wyndham Deedes 1920 Bilgeligin Yedi Sutunu bunun haricinde ikisi ceviri olan birkac kitabi daha bulunan Lawrence in basyapitidir 1919 yilinda nde arastirma yapma sansi verilmis bu calismalari yedi yil surmustur Kitap Lawrence in savas anilarindan mutesekkildir ancak bazi kisimlari askeri strateji Arap kulturu ve cografyasiyla ilgili denemeler de icermektedir Kitap cok yogun ve karmasik bir kelime orgusu ile yazilmis yer yer acikli yer yer komik ogeler iceren onemli bir yapittir Lawrence notlarini kaybettigi icin kitabi uc defa yazmak zorunda kalmistir Oykusel anlatiminda gercek ile fanteziyi ayirt etmek zaman zaman zor olmaktadir Gercekle hayali karistirmaktan zevk aldigi asikardir Kendisiyle olan ic hesaplasmalari yer yer kendisini kucumsemesine ve yer yer de Arap Isyani nda aldigi rolu abartmasina neden olmustur Bu anlamda kitap hem otobiyografi olarak hem de tarih ve psikoloji acisindan onemli bir yapittir Lawrence in abartma aliskanligi biyografisini yazan yazarlar ve diger arastirmacilari zaman zaman anlasmazliga dusurmustur Kitabinda suslu bir anlatimla dile getirdigi iddialarin bir kismi sonradan yalanlanmis ve aksi ispat edilmistir Sina Colu nu iki gunde gectigi iddiasi ve bircok savas yarasi oldugu iddiasi bunlardan ikisidir Gercekte bu yolculuk uc gun surmustur ve sadece birkac savas yarasi vardir Arap Isyani na katildigi dogrudur ancak bu isyanin temel taslarindan biri hatta ilham perisi oldugu iddiasi dogru degildir Almanlar Arap Isyani ni her yonuyle anlatan 12 ciltlik bir rapor hazirlamislardir Bu buyuk raporda Lawrence in adina bile rastlanmaz Buna ragmen Araplar etkisi oldugunu kabul ederler George Bernard Shaw Lawrence a kitabini duzenlemesinde yardimci olmus ve gramer hatalarini duzeltmistir Lawrence kitabinin onsozunde Shaw a ve esine hic istemedigi halde tesekkur etmistir Kitabin 1926 daki ilk baskisi fahis fiyattan satiliyordu ve ozel siparis gerektiriyordu Halkin kendisinin cok fazla kazanc elde edecegini dusunmesinden korkarak ve ayni zamanda da halkin gonlunu kazanmak amaciyla bu kitabin kendisinin savas anilari oldugunu ilan etti Daha sonra bu kitabin gelirinden bir kurus bile almayacagina yemin etti ve kitabin fiyatini basim masrafinin ucte birine dusurdu Gercekten de kitabin gelirinden pay almadi ve buyuk bir meblag olan borcunu da odedi OlumuLawrence Clouds Dorset Ingiltere de bir motosiklet kazasinda yaralandi Alti gun sonra 19 Mayis 1935 te 46 yasinda hayatini kaybetti Kaza yaptigi yol kenarindaki yer kucuk bir anma ile isaretlenmistir Naasi Eric Kennington tarafindan St Paul Katedralinin kilise mahzenine yerlestirildi Ayrica bakinizHacim Muhittin Carikli Arabistanli Lawrence filminde Hacim Bey karakterinin dayandirildigi devlet adami Gertrude Bell Edmund AllenbyWikimedia Commons ta Thomas Edward Lawrence ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Kaynakca a b T E Lawrence olu kirik baglanti uyelik istiyor Solitary in the ranks Lawrence of Arabia as airman and private soldier Ingilizce Constable and Company Ltd 1977 ss 19 20 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim T E Lawrence To Arabia and back Ingilizce BBC 2 Temmuz 2009 28 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Nisan 2014 Dorset s oldest church BBC 5 Agustos 2012 2 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ocak 2014