Ülke içinde yerinden edilmiş kişi (ÜİYEK), evini terk etmeye zorlanan ancak ülke sınırları içinde kalan kişidir. Bir mültecinin yasal tanımlarına girmeseler de, genellikle mülteci olarak anılırlar.
Toplam nüfus | |
---|---|
37,494 milyon (2016) | |
Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
Orta Doğu ve Kuzey Afrika | 13,933 milyon |
Avrupa ve Kuzey Asya | 10,804 milyon |
Sahra Altı Afrika | 10,762 milyon |
Amerika | 7,113 milyon |
Asya ve Pasifik | 2,879 milyon |
2014'ün sonunda, dünya çapında 38,2 milyon yerinden edilmiş kişi olduğu tahmin ediliyordu; bu, ÜİYEK'lere ilişkin küresel istatistiklerin mevcut olduğu ilk yıl olan 1989'dan bu yana en yüksek seviyedir. 3 Mayıs 2022 itibarıyla en büyük yerinden edilmiş nüfusa sahip ülkeler Ukrayna (8 milyon),Suriye (7,6 milyon), Etiyopya (5,5 milyon),Kongo Demokratik Cumhuriyeti (5,2 milyon), Kolombiya (4,9 milyon),Yemen (4,3 milyon),Afganistan (3,8 milyon),Irak (3,6 milyon), Sudan (2,2 milyon), Güney Sudan (1,9 milyon), Pakistan (1,4 milyon), Nijerya (1,2 milyon) ve Somali'dir (1,1 milyon).
Birleşmiş Milletler ve BMMYK, Cenevre merkezli aracılığıyla dünya çapında yerinden edilmiş kişilerin izlenmesini ve analizini desteklemektedir.
Tanım
1951 Mülteci Sözleşmesi kapsamında 'mülteci'nin geçerli bir tanımı olmasına rağmen, ülke içinde yerinden edilmiş kişilerin (ÜİYEK) evrensel bir yasal tanımı yoktur; sadece Afrika ülkeleri için bölgesel bir anlaşmada bu tanım bulunur. (bkz. ) Ancak, bir Birleşmiş Milletler raporu olan Ülke İçinde Yerinden Edilmeye İlişkin Yol Gösterici İlkeler şu tanımı kullanır:
Özellikle silahlı çatışma, genel şiddet durumları, insan hakları ihlalleri veya doğal ya da insan kaynaklı felaketlerin bir sonucu olarak veya bunların etkilerinden kaçınmak amacıyla evlerini veya mutat ikamet yerlerini terk etmeye zorlanan veya terk etmek zorunda kalan ve uluslararası olarak tanınan bir devlet sınırını geçmemiş olan kişiler veya kişi grupları.
Yukarıda ülke içinde yerinden edilmenin iki önemli unsuru (zorlama ve ülke içi hareket) vurgulanmakla birlikte, Yol Gösterici İlkelerin katı bir tanımdan ziyade "ihtiyaçları Yol Gösterici İlkelerin ilgi alanına giren kişiler kategorisine ilişkin açıklayıcı bir tanımlama" sunduğunu belirtmek önemlidir. Bu şekilde belge "yasal kesinlikten ziyade kasıtlı olarak esnekliğe yönelmektedir" çünkü "özellikle" kelimesi yerinden edilme nedenleri listesinin kapsamlı olmadığını göstermektedir. Ancak, Erin Mooney'in de belirttiği gibi, "ülke içinde yerinden edilmeye ilişkin küresel istatistikler genellikle sadece çatışma ve insan hakları ihlalleri nedeniyle yerinden edilenleri saymaktadır. Dahası, yakın zamanda yapılan bir çalışma, ÜİYEK kavramının daha da dar bir şekilde tanımlanmasını ve şiddet nedeniyle yerinden edilen kişilerle sınırlandırılmasını önermiştir." Bu nedenle, ülke içinde yerinden edilmenin kapsamlı olmayan nedenlerine rağmen, birçok kişi yerinden edilmiş kişileri, uluslararası bir sınırı geçmeleri halinde mülteci olarak tanımlanacak kişiler olarak kabul etmektedir; bu nedenle, mülteci terimi genellikle yerinden edilmiş kişilere uygulanmaktadır.
ÜİYEK popülasyonları
Nüfus, sabit olmadığı için ülke içinde yerinden edilmiş kişiler için kesin rakamlar elde etmek çok zordur. ÜİYEK'ler evlerine dönerken diğer insanlar kaçıyor olabilirler, bir kısmı ise insani yardımdan yararlanmak için periyodik olarak ÜİYEK kamplarına dönebilirler. Sudan'ın batısındaki Darfur'da olduğu gibi büyük kamplarda yaşayan yerinden edilmiş kişilerin durumu nispeten iyi rapor edilirken, daha büyük kasaba ve şehirlere kaçan yerinden edilmiş kişileri değerlendirmek çok zordur. Birçok durumda, resmi rakamları, sahadaki operasyonel insani yardım kuruluşlarından elde edilen ek bilgilerle desteklemek gerekir. Bu nedenle, 24,5 milyon rakamı bir tahmin olarak ele alınmalıdır. Ek olarak, çoğu resmi rakamlar yalnızca çatışma veya doğal afetler nedeniyle yerinden edilmiş kişileri içerir. ÜİYEK'ler genellikle değerlendirmelere dahil edilmezler. Tüm ÜİYEK'lerin %70 ile 80'inin kadın ve çocuklar olduğu tahmin edilmektedir.
2010 yılında ülke içinde yerinden edilmiş kişilerin ve mültecilerin %50'sinin kentsel alanlarda olduğu ve birçoğunun bir daha eve dönme olasılığı çok düşük olan uzun süreli yerinden edilmiş kişiler olduğu düşünülüyordu. 2013 yılında yapılan bir araştırma, bu uzun süreli kentsel yerinden edilmelere uluslararası yardım ve yönetişim tarafından gereken önemin verilmediğini, çünkü tarihsel olarak kırsal kamusal yerinden edilme müdahalelerine odaklanıldığını ortaya koydu. Çalışma, bu uzun süreli kentsel yerinden edilmenin, yerinden edilenlere ve ev sahibi toplumlara yönelik yaklaşımda temel bir değişikliğe ihtiyacı olduğunu savunuyor. Kentsel yerinden olmaya yönelik tepkileri yeniden çerçevelemenin aktörlerini ve yerel ve ulusal hükûmetleri de içereceğini belirtiyorlar. Yerinden edilmiş nüfusun sergilediği maharet ve metanetin, kentsel alanların sunduğu kendine yeterlilik ve güvenlik fırsatlarının ve yerinden edilenlerin ev sahibi toplumlara katkıda bulunabileceğinin yansıtılması için konuya ilişkin anlatıda bir değişikliğe ihtiyaç duyulduğu çağrısında bulunuyorlar. Ülke dağılımına göre güncellenmiş bir döküm çevrimiçi olarak bulunabilir.
Ülke/bölge | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Afganistan | 129.300 | 153.700 | 230.700 | 297.100 | 351.900 | 447.500 | 486.300 | 631.300 |
Azerbaycan | 686.600 | 686.600 | 603.300 | 586.000 | 592.900 | 599.200 | 600.300 | 609.000 |
Bosna-Hersek | 135.500 | 131.000 | 124.500 | 113.600 | 113.400 | 113.000 | 103.400 | 84.500 |
Burundi | 13.900 | 100.000 | 100.000 | 100.000 | 157.200 | 78.800 | 78.900 | 78.900 |
Orta Afrika Cumhuriyeti | 147.000 | 197.000 | 197.000 | 197.000 | 192.500 | 106.200 | 51.700 | 894.400 |
Çad | 112.700 | 178.900 | 166.700 | 170.500 | 231.000 | 124.000 | 90.000 | 19.800 |
Kolombiya | 3.000.000 | 3.000.000 | 3.000.000 | 3.304.000 | 3.672.100 | 3.888.300 | 3.943.500 | 5.368.100 |
Kongo | 3500 | |||||||
Fildişi Sahili | 709.200 | 709.000 | 686.000 | 519.100 | 517.100 | 126.700 | 45.000 | 24.000 |
Hırvatistan | 4000 | 2900 | 2500 | 2300 | 2100 | |||
Kongo Demokratik Cumhuriyeti | 1.075.300 | 1.317.900 | 1.460.100 | 2.050.700 | 1.721.400 | 1.709.300 | 2.669.100 | 2.963.800 |
Gürcistan | 246.000 | 271.300 | 329.800 | 352.600 | 360.000 | 274.000 | 279.800 | 257.600 |
Irak | 1.834.400 | 2.481.000 | 2.647.300 | 1.552.000 | 1.343.600 | 1.332.400 | 1.131.800 | 954.100 |
Kenya | 250.000 | 404.000 | 399.000 | 300.000 | 300.000 | |||
Kırgızistan | 80.000 | 163.900 | ||||||
Lübnan | 200.000 | 70.000 | ||||||
Libya | 93.600 | 59.400 | 53.600 | |||||
Mali | 227.900 | 254.800 | ||||||
Karadağ | 16.200 | 16.200 | ||||||
Myanmar | 58.500 | 67.300 | 67.300 | 62.000 | 239.200 | 339.200 | 430.400 | 372.000 |
Nepal | 100.000 | 50.000 | ||||||
Nijerya | 360.000 | |||||||
Pakistan | 155.800 | 155.800 | 1.894.600 | 952.000 | 452.900 | 758.000 | 747.500 | |
Filipinler | 139.500 | 159.500 | 1200 | 117.400 | ||||
Rusya | 158.900 | 263.700 | 91.500 | 79.900 | 75.400 | |||
Sırbistan | 227.600 | 226.400 | 225.900 | 224.900 | 228.400 | 228.200 | 227.800 | 227.500 |
Somali | 400.000 | 1.000.000 | 1.277.200 | 1.392.300 | 1.463.800 | 1.356.800 | 1.133.000 | 1.133.000 |
Güney Sudan | 223.700 | 209.700 | 345.700 | 331.100 | ||||
Sri Lanka | 469.000 | 459.600 | 504.800 | 434.900 | 273.800 | 138.400 | 93.500 | 42.200 |
Sudan | 1.325.200 | 1.225.000 | 1.201.000 | 1.079.100 | 1.602.200 | 2.033.100 | 1.873.300 | 1.873.300 |
Suriye | 2.016.500 | 6.520.800 | ||||||
Doğu Timor | 155.200 | 62.600 | 15.900 | |||||
Uganda | 1.814.900 | 1.236.000 | 853.000 | 428.600 | 125.600 | |||
Yemen | 77.000 | 100.000 | 250.000 | 193.700 | 347.300 | 385.300 | 306.600 | |
Zimbabve | 54.300 | 57.900 | 60.100 |
Önemli ÜİYEK kampları
- ve özellikle de çok sayıda ÜİYEK kampı bulunmaktadır.
- Yakın zamana kadar vardı.
Koruma ve yardım
ÜİYEK'leri koruma ve onlara yardım etme sorunu yeni bir konu değildir. Uluslararası hukukta, ülkelerinde ÜİYEK'lere yardım ve koruma sağlamak ilgili hükûmetin sorumluluğundadır. Ancak, yerinden edilenlerin çoğu iç çatışma ve şiddetin bir sonucu olduğundan veya merkezi devletin otoritesinin şüpheli olduğu durumlarda, yardım ve koruma sağlamaya istekli bir yerel otorite bulunmamaktadır. 11 ülkede yaklaşık 5 milyon yerinden edilmiş kişinin "hükûmetlerinden önemli bir insani yardım almadığı" tahmin ediliyor. Bu koşullar altında, insani temelli rehabilitasyon politikaları, bu hassas grupları yerel sosyal hizmetlere entegre ederek ve iş, eğitim ve sağlık fırsatlarına erişimlerini sağlayarak bu gruplar arasındaki fırsat eşitsizliğini azaltmayı amaçlamalıdır; aksi takdirde yeni çatışmalar patlak verebilir.
Mültecilerin durumundan farklı olarak, mültecilerin yanı sıra ülke içinde yerinden edilmiş kişileri koruma ve onlara yardım etme konusunda genel sorumluluğu olan hiçbir uluslararası insani yardım kurumu yoktur. Bazı kuruluşlar belirli durumlarda bu görevi üstlenmişlerdir.
BMMYK
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) 14 Aralık 1950 tarihli ve 428 (V) sayılı Genel Kurul Kararı ile "Mültecilerin Statüsüne İlişkin 1951 Birleşmiş Milletler Sözleşmesi ve 1967 Protokolü rehberliğinde.... mültecilerin dünya çapında korunması ve mülteci sorunlarının çözümü için uluslararası eylemi yönetmek ve koordine etmek" üzere görevlendirilmiştir. BMMYK geleneksel olarak, en azından 1972'den beri bir ülke içinde yerinden edilenlere yönelik yardım ve rehabilitasyon programları olmasına rağmen, yerinden edilmiş kişiler için özel bir yetkisi olmadığını savunmuştur. 2000'li yılların ortalarına kadar, BM genel sekreteri tarafından özel bir talepte bulunulduğu ve ilgili devletin rızasıyla belirli bir durumda yerinden edilmiş kişilere yardım ederek yanıt vermeye istekli olduğu durumlara dahil olmuştur. 2005 yılında yaklaşık 5,6 milyon yerinden edilmiş kişiye (25 milyondan fazla) yardım ediyordu, ancak Afrika'da sadece yaklaşık 1,1 milyon kişiye yardım ediyordu.
BMMYK 2005 yılında diğer insani yardım kuruluşlarıyla bir anlaşma imzaladı. "Bu anlaşma uyarınca BMMYK, ülke içinde yerinden edilmiş kişiler için koruma, acil barınma ve kamp yönetimi konularında öncü sorumluluğu üstlenecektir." 2019 yılında BMMYK, ülke içinde yerinden edilme durumlarına kararlı ve öngörülebilir bir şekilde müdahale etme taahhüdünü yeniden teyit eden güncellenmiş bir ÜİYEK politikası yayınladı.
ICRC
Uluslararası Kızılhaç Komitesi, silahlı çatışmaların ortasında sivilleri etkileyen uluslararası insancıl hukukun uygulanmasını sağlamakla görevlidir. Geleneksel olarak ülke içinde yerinden edilen siviller ile evlerinde kalanlar arasında ayrım yapmamaktadır. 2006 yılında yapılan bir politika açıklamasında ICRC şunları belirtti:
ICRC'nin genel amacı, silahlı çatışma ve diğer şiddet durumlarına maruz kalan insanların acılarını hafifletmektir. Bu amaçla örgüt, diğer insani yardım örgütlerinin faaliyetlerini de göz önünde bulundurarak, yerinden edilmiş olsun ya da olmasın, bu kişilere etkili ve verimli yardım ve koruma sağlamaya çalışmaktadır. ICRC, dünyanın farklı bölgelerindeki uzun deneyimlerine dayanarak, sivil nüfusa yönelik olarak, hem yerinden edilmiş kişilerin hem de yerel ve ev sahibi toplulukların en acil insani ihtiyaçlarını karşılamak üzere tasarlanmış bir bütün olarak operasyonel bir yaklaşım tanımlamıştır.
Bununla birlikte, Operasyon Direktörü daha önce yerinden edilmiş kişilerin "barınaktan ve alışageldikleri gıda, su, ilaç ve para kaynaklarından mahrum kaldıklarını, farklı ve genellikle daha acil maddi ihtiyaçları olduğunu" kabul etti.
İşbirliğine dayalı yaklaşım
Ülke içinde yerinden edilmiş kişilerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere uluslararası düzeyde kurulan önceki sistem, yerinden edilmiş kişileri koruma ve onlara yardım etme sorumluluğunun BM kuruluşları, yani BMMYK, UNICEF, WFP, UNDP, İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, Uluslararası Göç Örgütü (IOM), ICRC ve uluslararası STK'lar arasında paylaşılması nedeniyle işbirliğine dayalı yaklaşım olarak adlandırılıyordu. Koordinasyon, ilgili ülkedeki BM ve sorumluluğundadır. 2004 yılında oluşturulan ve BM İnsani Yardım Koordinasyon Ofisinde (OCHA) bulunan Kurumlar Arası Yerinden Edilme Bölümü tarafından onlara yardım edilmektedir.
Orijinal işbirliğine dayalı yaklaşım giderek artan eleştirilere maruz kaldı. Roberta Cohen şöyle bildiriyor:
Neredeyse tüm BM ve bağımsız değerlendirmeler, yerinden edilmiş kişiler söz konusu olduğunda işbirlikçi yaklaşımı yetersiz bulmuştur. Öncelikle, sahada yardım ve koruma için gerçek bir sorumluluk odağı yoktur... Farklı kurumlar kendi yetki alanları, kaynakları ve çıkarları temelinde müdahil olmak istedikleri durumları seçmekte özgür olduklarından, eylemin öngörülebilirliği de yoktur. Her yeni acil durumda, hangi kurumun ya da bunların hangi kombinasyonunun devreye gireceğini kimse kesin olarak bilemez.
2005 yılında, özellikle BMMYK'nin kampların ve acil durum barınaklarının korunması ve yönetimi sorumluluğunu üstlenmesiyle, farklı insani yardım kuruluşlarına sektörel sorumluluklar vererek sorunu çözme girişiminde bulunuldu.Zorunlu Göç İncelemesi, "İşbirlikçi Müdahale kapsamında kurumlara dağıtılan resmi bir sorumluluk olmadığı için sorumluluktan feragat etmenin mümkün olduğunu ve bu nedenle ajanslar vaatlerinden caydığında hesap verme sorumluluğunun olmadığını" belirtti.
Benzer şekilde, mülteciler üzerine yapılan araştırmalar, yerinden edilmiş insanlara yardım etmenin kilit bir yolu olarak sektörler arası bir işbirliğini önerdi.
Kümelenme yaklaşımı
Bu bölüm herhangi bir .Ekim 2022) () ( |
Kümelenme yaklaşımı, yeni tanımlanan boşlukları kapatmaya çalışmak için belirli alanlardaki operasyonları koordine etmek için bireysel ajansları 'sektör liderleri' olarak belirler. Kümelenme yaklaşımı, 2004 ve 2005 yıllarında Darfur'daki krize verilen zayıf operasyonel yanıttan kaynaklanan koordinasyon ve kapasiteye ilişkin endişeler ve dönemin ERC Başkanı Jan Egeland tarafından yaptırılan İnsani Yardım Müdahale İncelemesinin (HRR) eleştirel bulguları üzerine tasarlanmıştır. Egeland, sektörlerin liderliğinin güçlendirilmesi çağrısında bulundu ve farklı düzeylerde (merkez, bölgesel, ülke ve operasyonel) “kümeler” kavramını tanıttı'.
Kümelenme yaklaşımı küresel ve yerel düzeylerde işlemektedir. Küresel düzeyde bu yaklaşım, daha iyi acil durum kapasitesi geliştirerek, uygun şekilde eğitilmiş teknik uzmanlığa ve gelişmiş malzeme stoklarına tutarlı erişim sağlayarak ve ilgili tüm insani yardım ortaklarının artan katılımını güvence altına alarak on bir temel 'boşluk' alanında kapasite oluşturmayı amaçlamaktadır. Saha düzeyinde, kümelenme yaklaşımı, insani yardım kuruluşlarının (BM/Kızılhaç-Kızılay/IO'lar/STK'lar) kümelerini belirli sektörlerde veya faaliyet alanlarında müdahale etmek üzere harekete geçirerek koordinasyon ve müdahale kapasitesini güçlendirir; her kümenin HC ve Ülke Ekibi tarafından kararlaştırıldığı üzere açıkça belirlenmiş ve hesap verebilir bir lideri vardır. Küresel düzeyde belirlenen lider kuruluşlar hem operasyonlara doğrudan katılır hem de kendi alanlarındaki diğer kuruluşlarla koordinasyon sağlar ve onları denetler, sonuçları belirlenmiş bir emir komuta zinciri aracılığıyla zirvedeki ERC'ye raporlar. Bununla birlikte, lider kurumlar "son çare sağlayıcıları" olarak sorumludur; bu da küme liderlerinin kendi sorumluluk alanlarında yeterli ve uygun bir müdahale sağlamak için ellerinden geleni yapma taahhüdünü temsil eder. Kümelenme yaklaşımı, Aralık 2005'te IASC tarafından kabul edilen ve daha sonra sekiz kronik insani kriz ve altı ani başlangıçlı acil durumda uygulanan reform paketinin bir parçasıydı. Ancak reform ilk olarak dört ülkede uygulanmış ve değerlendirilmiştir: Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Liberya, Somali ve Uganda.
Kümeler başlangıçta dokuz alanda yoğunlaşmıştı:
- Lojistik (WFP)
- Acil Telekomünikasyon Kümesi (WFP)
- (Çatışma kaynaklı ÜİYEK'ler için BMMYK ve doğal afet kaynaklı ÜİYEK'ler için IOM)
- (doğal afetler için IFRC; çatışma durumları için UNHCR)
- Sağlık (WHO)
- Beslenme (UNICEF)
- Su, sanitasyon ve hijyen teşviki (UNICEF)
- Erken iyileşme (UNDP)
- Koruma (Çatışma kaynaklı ÜİYEK'ler için UNHCR, doğal afet kaynaklı ÜİYEK'ler için UNHCR, UNICEF ve OHCHR).
IASC İlkeleri, önemli boşlukların tespit edilmediği dört sektöre kümelenme yaklaşımının uygulanmasının gereksiz olduğunu düşündü: a) WFP liderliğindeki gıda; b) BMMYK liderliğindeki mülteciler; c) UNICEF liderliğindeki eğitim ve d) FAO liderliğindeki tarım.
Orijinal dokuz küme daha sonra tarım ve eğitimi kapsayacak şekilde genişletildi.
Uluslararası hukuk
Mültecilerin durumundan farklı olarak, özellikle ÜİYEK'lere uygulanan hiçbir uluslararası evrensel anlaşma yoktur. Yalnızca Afrika ülkeleri için bölgesel bir anlaşma oluşturulmuştur (bkz. ). Diğer bazı ülkeler mültecilere yönelik tanım ve korumaların ÜİYEK'ler için de geçerli olacak şekilde yeniden düşünülmesini savunmuşlardır, ancak şu ana kadar somut bir adım atılmamıştır. Bu boşluğu fark eden BM Genel Sekreteri Butros-Gali, 1992 yılında 'i ülke içinde yerinden edilmiş kişilerden sorumlu temsilcisi olarak atadı. Deng, ÜİYEK'lerin savunuculuğunun yanı sıra, 1994 yılında BM Genel Kurulunun talebi üzerine ÜİYEK'lerin korunmasına ilişkin mevcut uluslararası yasaları incelemek ve bir araya getirmek için yola çıktı. Bu çalışmanın sonucu, Ülke İçinde Yerinden Edilmeye İlişkin Yol Gösterici İlkeler belgesi oldu.
Yol Gösterici İlkeler, yerinden edilmeden önce - yani yerinden edilmeyi önlemek için - yerinden edilme sırasında ve sonrasında devletlerin sorumluluklarını ortaya koymaktadır. Bu ilkeler BM Genel Kurulu, Afrika İnsan ve Halkların Hakları Komisyonu (ACHPR) ve 2006 tarihli 'nı imzalayan Sudan, Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Uganda tarafından onaylanmıştır.
Bununla birlikte, Yol Gösterici İlkeler bağlayıcı değildir. ACHPR Afrika'daki Mülteciler, Yerinden Edilenler ve Sığınmacılar Özel Raportörü Bahame Tom Nyanduga'nın da belirttiği gibi, "ülke içinde yerinden edilmeye ilişkin bağlayıcı bir uluslararası yasal rejimin bulunmaması, uluslararası hukukta ciddi bir eksikliktir."
Eylül 2004'te BM Genel Sekreteri, Walter Kälin'i Ülke İçinde Yerinden Edilmiş Kişilerin İnsan Hakları Temsilcisi olarak atayarak ofisinin süregelen endişesini gösterdi. Görevinin bir kısmı Yol Gösterici İlkelerin teşvik edilmesini içerir.
Geri dönüş hakkı
"Çatışma sonrası" olarak adlandırılan durumlarda, uluslararası toplumda geleneksel olarak savaş öncesi statükoya geri dönmeye yönelik bir vurgu vardır. Ancak görüşler yavaş yavaş değişmektedir çünkü şiddetli çatışmalar siyasi, ekonomik ve sosyal yapıları tahrip etmekte ve bunun sonucunda çoğu zaman geri dönüşü olmayan yeni yapılar ortaya çıkmaktadır. Dahası, savaş öncesi yapılar en başta çatışmaya yol açtıysa veya erken çözümünü engellediyse, savaş öncesi statükoya dönmek aslında istenmeyen bir durum olabilir. Yerinden edilmiş kişilerin ve mültecilerin geri dönüş hakkı, bu konunun en karmaşık yönlerinden birini temsil edebilir.
Normalde, uluslararası toplum ve insani tarafından yerinden edilmiş kişilerin geldikleri bölgelere ve aynı mülklere geri dönebilmelerini sağlamak için baskı uygulanır. Pinheiro İlkeleri olarak da bilinen BM Mülteciler ve Ülke İçinde Yerinden Edilmiş Kişiler için Konut ve Mülkiyet İadesi İlkeleri, konut, arazi ve mülk iadesinin teknik ve hukuki yönlerinin yönetimi konusunda rehberlik sağlar. İade hakları, dünyanın dört bir yanındaki yerinden edilmiş kişiler ve mülteciler için kilit öneme sahiptir ve saldırganların çatışmalardan faydalanmasını engellemeye çalışmak açısından önemlidir. Ancak, her bir yerel bağlam net bir şekilde anlaşılmadan, tam iade hakları uygulanamaz olabilir ve aşağıdaki nedenlerden dolayı korumak için tasarlandığı kişileri, mültecileri ve yerinden edilmiş kişileri korumakta başarısız olabilir:
- Hiç mülk sahibi olmamış olabilirler (örneğin Afganistan'da)
- Sahip oldukları mülklere erişemiyor olabilirler (Kolombiya, Guatemala, Güney Afrika ve Sudan)
- Aileler genişledikçe veya bölündükçe mülkiyet belirsizleşir ve arazinin paylaşımı bir sorun haline gelir
- Mülk sahibinin ölümü, bakmakla yükümlü olduğu kişileri arazi üzerinde net bir hak iddia edemeden bırakabilir
- Araziye yerleşen insanlar arazinin kendilerine ait olmadığını biliyor ancak gidecek başka yerleri yok (Kolombiya, Ruanda ve Doğu Timor'da olduğu gibi)
- Devlet ve yabancı ya da yerel iş ortakları da dahil olmak üzere diğerleriyle rekabet eden hak talepleri olması (Açe, Angola, Kolombiya, Liberya ve Sudan'da olduğu gibi)
(DAK) araştırmacılar, insani yardım kuruluşlarının hem insani yardım hem de arazi ve mülkiyet konularında bilgi sahibi olan uzmanları kullanarak bu konularda daha fazla uzmanlık geliştirmeleri ve böylece bu sorunları çözmeye çalışan devlet aktörlerine daha iyi tavsiyelerde bulunmaları gerektiğini vurgulamaktadırlar. DAK, insani yardım kuruluşlarını, ülke içinde yerinden edilmiş kişilerin ve mültecilerin evlerine dönmelerine verdikleri önemin bir parçası olarak sürdürülebilir yeniden entegrasyon konusunda farkındalık geliştirmeye çağırmaktadır. Bu sorunların çözülmesi için bir çerçeve oluşturulsa bile ilgili tüm taraflara hukuki danışmanlık sağlanması gerekmektedir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ UNHCR (19 Mayıs 2016). . UNHCR. 9 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2016.
- ^ a b . UNHCR. 20 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2017.
- ^ . 10 Ekim 2012. 3 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 25 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 23 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 10 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . IDMC (İngilizce). 2 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2022.
- ^ "Response to Internal Displacement in Ethiopia Fact Sheet - January to March 2022". ReliefWeb. 19 Mayıs 2022. 27 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ekim 2022.
- ^ "Global displacement figures 2021". Norwegian Refugee Council. 27 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ekim 2022.
- ^ "Needs mount as conflict in Yemen rages". UNHCR. 1 Nisan 2022. 27 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ekim 2022.
- ^ "Afghanistan situation". UNHCR. 2022. 27 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ekim 2022.
- ^ . UNHCR. 18 Haziran 2015. 18 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Refugees, United Nations High Commissioner for. . Refworld (İngilizce). 24 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2022.
- ^ a b Deng, Francis. "The guiding principles on internal displacement". E/CN.4/1998/53/Add.l, February 11. New York, NY: United Nations. New York: United Nations.
- ^ KALIN, G. "Guiding Principles on Internal Displacement.
- ^ VINCENT, M, "IDPs: rights and status", Forced Migration Review, August 2000, p. 30.
- ^ MOONEY, E. "The Concept of Internal Displacement and the Case for Internally Displaced Persons as a Category of Concern."
- ^ IDMC (April 2006). (PDF). Cenevre: Internal Displacement Monitoring Centre, Norwegian Refugee Council. 6 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2014.s. 13
- ^ a b IDMC (April 2006). (PDF). Cenevre: Internal Displacement Monitoring Centre, Norwegian Refugee Council. 6 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2014.s. 6
- ^ a b Haysom, Simone. . odi.org.uk. 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2013.
- ^ Council, Internal Displacement Monitoring Centre (IDMC) - Norwegian Refugee. . 11 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . data.humdata.org (İngilizce). 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2022.
- ^ "Serbia home to highest number of refugees and IDPs in Europe". B92. 20 Haziran 2010. 26 Mart 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ekim 2022.
- ^ . OSCE. 2008. 26 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ S. Cross, S. Kentera, R. Vukadinovic, R. Nation (7 Mayıs 2013). Shaping South East Europe's Security Community for the Twenty-First Century: Trust, Partnership, Integration. . s. 169. ISBN . 11 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ocak 2017.
- ^ a b Goodwin-Gill, Guy S. (1996). The refugee in international law. Oxford: Clarendon Press. ISBN .
- ^ Deprivation of Internally Displaced Persons: Case Studies in India. First. India: Power Publishers. August 2016. s. 130. ISBN .
- ^ (PDF). UNHCR. 29 Ekim 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2007.
- ^ Refugees, United Nations High Commissioner for. . UNHCR (İngilizce). 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2020.
- ^ a b Roberta Cohen in Marsella, Anthony J. (2007). Fear of Persecution: Global Human Rights, International Law, and Human Well-Being. Lexington, Mass: Lexington Books. ISBN . 3 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ekim 2022.
- ^ Cohen, Roberta (Winter–Bahar 2006). "Strengthening Protection of IDPs: The UN's Role" (PDF). Georgetown Journal of International Affairs. 29 Ekim 2007 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 23 Ekim 2007. p. 106
- ^ (PDF). UNHCR. 17 Ekim 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2007.
- ^ Refugees, United Nations High Commissioner for. . UNHCR (İngilizce). 9 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2020.
- ^ (PDF). 29 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2007.
- ^ Tauxe, Jean-Daniel (1 Mart 2000). . International Herald Tribune. 25 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2007.
- ^ (PDF). New York: United Nations. September 2004. 29 Ekim 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ . 15 Nisan 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2007.
- ^ a b Cohen, Roberta (Winter–Bahar 2006). "Strengthening Protection of IDPs: The UN's Role" (PDF). Georgetown Journal of International Affairs. 29 Ekim 2007 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Ekim 2007.p. 105
- ^ DAVIES, A. and MURRAY, M.W., "Implementation of the Collaborative Response in Liberia", Forced Migration Review.
- ^ Lee (14 Nisan 2021). "Refugee employment support: The HRM–CSR nexus and stakeholder co‐dependency". Human Resource Management Journal (İngilizce). 31 (4): 1748-8583.12352. doi:10.1111/1748-8583.12352. ISSN 0954-5395. 20 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ekim 2022.
- ^ Celik (August 2005). "Transnationalization of Human Rights Norms and Its Impact on Internally Displaced Kurds". Human Rights Quarterly. 27 (3): 969-997. doi:10.1353/hrq.2005.0032.
- ^ Schoenholtz, Andrew I. (11 Haziran 2015). The New Refugees and the Old Treaty: Persecutors and Persecuted in the Twenty-First Century. 2617336 $2.
- ^ Nyanduga, Bahame Tom (September 2004). (PDF). Forced Migration Review. 21. 29 Ekim 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2007.
- ^ . UNHCHR. 7 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2007.
- ^ a b c d e f g h i j . ODI: Think change (İngilizce). 9 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2022.
Konuyla ilili yayınlar
- BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK), Sayılarla Mülteciler.
- Ilaria Bottigliero, "Asya'da Savaş ve Barış Arasında Yakalanan Yerinden Edilmiş Kişiler", 2 ISIL Uluslararası İnsani ve Mülteci Hukuku Yıllığı (2002), s. 117-133.
- Brav, Laura; Bouchet-Saulnier, Françoise (2002). The practical guide to humanitarian law. Lanham, Md: Rowman & Littlefield. ss. 180-184. ISBN .
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Ülke içinde yerinden edilmiş kişi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Ülke İçinde Yerinden Edilme İzleme Merkezi (IDMC), Norveç Mülteci Konseyi 27 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Ülke İçinde Yerinden Edilmeye İlişkin Yol Gösterici İlkeler 27 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., UNHCR
- Ülke İçinde Yerinden Olma Konusunda Brookings-Bern Projesi 27 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- , tam metin belgelerinden oluşan aranabilir bir dijital kitaplık da dahil olmak üzere bilgi kaynaklarına erişim sağlar.
- Kentsel ÜİYEK'ler 23 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Kentsel alanlarda yaşayan ÜİYEK'ler hakkında çevrimiçi dokümantasyon platformu
- Düzenli ÜİYEK haberleri içeren dergisi
- Dünya iç mültecileri 'unutuyor' 27 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., , 5 Kasım 2005
- Photojournalist's Account 21 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Sudan'da yerinden edilme görüntüleri
- Mülteci Hukuku Projesi 27 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., ÜİYEK'lerle çalışan Ugandalı kuruluş
- Ms. dergisindeki 2007 Kış makalesi, Kolombiya'daki çatışmanın ÜİYE kadınların sağlığını ve haklarını nasıl etkilediği hakkında
- : Malcolm Trevena'nın Kuzey Uganda'daki Kitgum'daki ÜİYEK kamplarını ziyaretiyle ilgili açıklaması
- ÜİYEK kampları ve Pakistan'dan ÜİYEK güncellemeleri
- Doğal Afet - ÜİYEK durumu ve Haiti'den güncellemeler
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ulke icinde yerinden edilmis kisi UIYEK evini terk etmeye zorlanan ancak ulke sinirlari icinde kalan kisidir Bir multecinin yasal tanimlarina girmeseler de genellikle multeci olarak anilirlar Ulke icinde yerinden edilmis kisilerToplam nufus37 494 milyon 2016 Onemli nufusa sahip bolgelerOrta Dogu ve Kuzey Afrika13 933 milyonAvrupa ve Kuzey Asya10 804 milyonSahra Alti Afrika10 762 milyonAmerika7 113 milyonAsya ve Pasifik2 879 milyonsirasinda ulke icinde yerinden edilmis kisilerin kaldigi bir kampta acilan ates sonucu kacan koylulerUkrayna Devlet Baskani Volodimir Zelenski Rusya nin Ukrayna yi isgali sirasinda ulke icinde yerinden edilmis insanlarlaanne ve cocuklari 1930 larda Amerika Birlesik Devletleri ndeki Dust Bowl yuzunden ulke icinde yerinden edildiler 2014 un sonunda dunya capinda 38 2 milyon yerinden edilmis kisi oldugu tahmin ediliyordu bu UIYEK lere iliskin kuresel istatistiklerin mevcut oldugu ilk yil olan 1989 dan bu yana en yuksek seviyedir 3 Mayis 2022 itibariyla en buyuk yerinden edilmis nufusa sahip ulkeler Ukrayna 8 milyon Suriye 7 6 milyon Etiyopya 5 5 milyon Kongo Demokratik Cumhuriyeti 5 2 milyon Kolombiya 4 9 milyon Yemen 4 3 milyon Afganistan 3 8 milyon Irak 3 6 milyon Sudan 2 2 milyon Guney Sudan 1 9 milyon Pakistan 1 4 milyon Nijerya 1 2 milyon ve Somali dir 1 1 milyon Birlesmis Milletler ve BMMYK Cenevre merkezli araciligiyla dunya capinda yerinden edilmis kisilerin izlenmesini ve analizini desteklemektedir Tanim1951 Multeci Sozlesmesi kapsaminda multeci nin gecerli bir tanimi olmasina ragmen ulke icinde yerinden edilmis kisilerin UIYEK evrensel bir yasal tanimi yoktur sadece Afrika ulkeleri icin bolgesel bir anlasmada bu tanim bulunur bkz Ancak bir Birlesmis Milletler raporu olan Ulke Icinde Yerinden Edilmeye Iliskin Yol Gosterici Ilkeler su tanimi kullanir Ozellikle silahli catisma genel siddet durumlari insan haklari ihlalleri veya dogal ya da insan kaynakli felaketlerin bir sonucu olarak veya bunlarin etkilerinden kacinmak amaciyla evlerini veya mutat ikamet yerlerini terk etmeye zorlanan veya terk etmek zorunda kalan ve uluslararasi olarak taninan bir devlet sinirini gecmemis olan kisiler veya kisi gruplari Yukarida ulke icinde yerinden edilmenin iki onemli unsuru zorlama ve ulke ici hareket vurgulanmakla birlikte Yol Gosterici Ilkelerin kati bir tanimdan ziyade ihtiyaclari Yol Gosterici Ilkelerin ilgi alanina giren kisiler kategorisine iliskin aciklayici bir tanimlama sundugunu belirtmek onemlidir Bu sekilde belge yasal kesinlikten ziyade kasitli olarak esneklige yonelmektedir cunku ozellikle kelimesi yerinden edilme nedenleri listesinin kapsamli olmadigini gostermektedir Ancak Erin Mooney in de belirttigi gibi ulke icinde yerinden edilmeye iliskin kuresel istatistikler genellikle sadece catisma ve insan haklari ihlalleri nedeniyle yerinden edilenleri saymaktadir Dahasi yakin zamanda yapilan bir calisma UIYEK kavraminin daha da dar bir sekilde tanimlanmasini ve siddet nedeniyle yerinden edilen kisilerle sinirlandirilmasini onermistir Bu nedenle ulke icinde yerinden edilmenin kapsamli olmayan nedenlerine ragmen bircok kisi yerinden edilmis kisileri uluslararasi bir siniri gecmeleri halinde multeci olarak tanimlanacak kisiler olarak kabul etmektedir bu nedenle multeci terimi genellikle yerinden edilmis kisilere uygulanmaktadir UIYEK populasyonlariNufus sabit olmadigi icin ulke icinde yerinden edilmis kisiler icin kesin rakamlar elde etmek cok zordur UIYEK ler evlerine donerken diger insanlar kaciyor olabilirler bir kismi ise insani yardimdan yararlanmak icin periyodik olarak UIYEK kamplarina donebilirler Sudan in batisindaki Darfur da oldugu gibi buyuk kamplarda yasayan yerinden edilmis kisilerin durumu nispeten iyi rapor edilirken daha buyuk kasaba ve sehirlere kacan yerinden edilmis kisileri degerlendirmek cok zordur Bircok durumda resmi rakamlari sahadaki operasyonel insani yardim kuruluslarindan elde edilen ek bilgilerle desteklemek gerekir Bu nedenle 24 5 milyon rakami bir tahmin olarak ele alinmalidir Ek olarak cogu resmi rakamlar yalnizca catisma veya dogal afetler nedeniyle yerinden edilmis kisileri icerir UIYEK ler genellikle degerlendirmelere dahil edilmezler Tum UIYEK lerin 70 ile 80 inin kadin ve cocuklar oldugu tahmin edilmektedir 2010 yilinda ulke icinde yerinden edilmis kisilerin ve multecilerin 50 sinin kentsel alanlarda oldugu ve bircogunun bir daha eve donme olasiligi cok dusuk olan uzun sureli yerinden edilmis kisiler oldugu dusunuluyordu 2013 yilinda yapilan bir arastirma bu uzun sureli kentsel yerinden edilmelere uluslararasi yardim ve yonetisim tarafindan gereken onemin verilmedigini cunku tarihsel olarak kirsal kamusal yerinden edilme mudahalelerine odaklanildigini ortaya koydu Calisma bu uzun sureli kentsel yerinden edilmenin yerinden edilenlere ve ev sahibi toplumlara yonelik yaklasimda temel bir degisiklige ihtiyaci oldugunu savunuyor Kentsel yerinden olmaya yonelik tepkileri yeniden cercevelemenin aktorlerini ve yerel ve ulusal hukumetleri de icerecegini belirtiyorlar Yerinden edilmis nufusun sergiledigi maharet ve metanetin kentsel alanlarin sundugu kendine yeterlilik ve guvenlik firsatlarinin ve yerinden edilenlerin ev sahibi toplumlara katkida bulunabileceginin yansitilmasi icin konuya iliskin anlatida bir degisiklige ihtiyac duyuldugu cagrisinda bulunuyorlar Ulke dagilimina gore guncellenmis bir dokum cevrimici olarak bulunabilir 2007 2014 yillari arasinda ulke bolgelere gore BMMYK tarafindan kayit altina alinan UIDEK ler ve UIDEK benzeri durumdaki kisiler Ulke bolge 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014Afganistan 129 300 153 700 230 700 297 100 351 900 447 500 486 300 631 300Azerbaycan 686 600 686 600 603 300 586 000 592 900 599 200 600 300 609 000Bosna Hersek 135 500 131 000 124 500 113 600 113 400 113 000 103 400 84 500Burundi 13 900 100 000 100 000 100 000 157 200 78 800 78 900 78 900Orta Afrika Cumhuriyeti 147 000 197 000 197 000 197 000 192 500 106 200 51 700 894 400Cad 112 700 178 900 166 700 170 500 231 000 124 000 90 000 19 800Kolombiya 3 000 000 3 000 000 3 000 000 3 304 000 3 672 100 3 888 300 3 943 500 5 368 100Kongo 3500Fildisi Sahili 709 200 709 000 686 000 519 100 517 100 126 700 45 000 24 000Hirvatistan 4000 2900 2500 2300 2100Kongo Demokratik Cumhuriyeti 1 075 300 1 317 900 1 460 100 2 050 700 1 721 400 1 709 300 2 669 100 2 963 800Gurcistan 246 000 271 300 329 800 352 600 360 000 274 000 279 800 257 600Irak 1 834 400 2 481 000 2 647 300 1 552 000 1 343 600 1 332 400 1 131 800 954 100Kenya 250 000 404 000 399 000 300 000 300 000Kirgizistan 80 000 163 900Lubnan 200 000 70 000Libya 93 600 59 400 53 600Mali 227 900 254 800Karadag 16 200 16 200Myanmar 58 500 67 300 67 300 62 000 239 200 339 200 430 400 372 000Nepal 100 000 50 000Nijerya 360 000Pakistan 155 800 155 800 1 894 600 952 000 452 900 758 000 747 500Filipinler 139 500 159 500 1200 117 400Rusya 158 900 263 700 91 500 79 900 75 400Sirbistan 227 600 226 400 225 900 224 900 228 400 228 200 227 800 227 500Somali 400 000 1 000 000 1 277 200 1 392 300 1 463 800 1 356 800 1 133 000 1 133 000Guney Sudan 223 700 209 700 345 700 331 100Sri Lanka 469 000 459 600 504 800 434 900 273 800 138 400 93 500 42 200Sudan 1 325 200 1 225 000 1 201 000 1 079 100 1 602 200 2 033 100 1 873 300 1 873 300Suriye 2 016 500 6 520 800Dogu Timor 155 200 62 600 15 900Uganda 1 814 900 1 236 000 853 000 428 600 125 600Yemen 77 000 100 000 250 000 193 700 347 300 385 300 306 600Zimbabve 54 300 57 900 60 100Birlesmis Milletler in 70 kurulus yildonumu cercevesinde duzenledigi fotograf sergisinin resmi acilisi Fotografta MONUSCO Baskani 1 solda ortada ve MONUSCO Halkla Iliskiler Birimi Direktoru ulke icinde yerinden edilmis bir kisiyi gosteren bir resim hakkinda yorum yapiyor Kosova Savasi sirasinda Sirp ve diger Arnavut olmayan multeciler Sirbistan Avrupa da en fazla sayida multeci ve ulke icinde yerinden edilmis kisiye ev sahipligi yapiyor Onemli UIYEK kamplari ve ozellikle de cok sayida UIYEK kampi bulunmaktadir Yakin zamana kadar vardi Koruma ve yardimUIYEK leri koruma ve onlara yardim etme sorunu yeni bir konu degildir Uluslararasi hukukta ulkelerinde UIYEK lere yardim ve koruma saglamak ilgili hukumetin sorumlulugundadir Ancak yerinden edilenlerin cogu ic catisma ve siddetin bir sonucu oldugundan veya merkezi devletin otoritesinin supheli oldugu durumlarda yardim ve koruma saglamaya istekli bir yerel otorite bulunmamaktadir 11 ulkede yaklasik 5 milyon yerinden edilmis kisinin hukumetlerinden onemli bir insani yardim almadigi tahmin ediliyor Bu kosullar altinda insani temelli rehabilitasyon politikalari bu hassas gruplari yerel sosyal hizmetlere entegre ederek ve is egitim ve saglik firsatlarina erisimlerini saglayarak bu gruplar arasindaki firsat esitsizligini azaltmayi amaclamalidir aksi takdirde yeni catismalar patlak verebilir Multecilerin durumundan farkli olarak multecilerin yani sira ulke icinde yerinden edilmis kisileri koruma ve onlara yardim etme konusunda genel sorumlulugu olan hicbir uluslararasi insani yardim kurumu yoktur Bazi kuruluslar belirli durumlarda bu gorevi ustlenmislerdir BMMYK Birlesmis Milletler Multeciler Yuksek Komiserligi BMMYK 14 Aralik 1950 tarihli ve 428 V sayili Genel Kurul Karari ile Multecilerin Statusune Iliskin 1951 Birlesmis Milletler Sozlesmesi ve 1967 Protokolu rehberliginde multecilerin dunya capinda korunmasi ve multeci sorunlarinin cozumu icin uluslararasi eylemi yonetmek ve koordine etmek uzere gorevlendirilmistir BMMYK geleneksel olarak en azindan 1972 den beri bir ulke icinde yerinden edilenlere yonelik yardim ve rehabilitasyon programlari olmasina ragmen yerinden edilmis kisiler icin ozel bir yetkisi olmadigini savunmustur 2000 li yillarin ortalarina kadar BM genel sekreteri tarafindan ozel bir talepte bulunuldugu ve ilgili devletin rizasiyla belirli bir durumda yerinden edilmis kisilere yardim ederek yanit vermeye istekli oldugu durumlara dahil olmustur 2005 yilinda yaklasik 5 6 milyon yerinden edilmis kisiye 25 milyondan fazla yardim ediyordu ancak Afrika da sadece yaklasik 1 1 milyon kisiye yardim ediyordu BMMYK 2005 yilinda diger insani yardim kuruluslariyla bir anlasma imzaladi Bu anlasma uyarinca BMMYK ulke icinde yerinden edilmis kisiler icin koruma acil barinma ve kamp yonetimi konularinda oncu sorumlulugu ustlenecektir 2019 yilinda BMMYK ulke icinde yerinden edilme durumlarina kararli ve ongorulebilir bir sekilde mudahale etme taahhudunu yeniden teyit eden guncellenmis bir UIYEK politikasi yayinladi ICRC Uluslararasi Kizilhac Komitesi silahli catismalarin ortasinda sivilleri etkileyen uluslararasi insancil hukukun uygulanmasini saglamakla gorevlidir Geleneksel olarak ulke icinde yerinden edilen siviller ile evlerinde kalanlar arasinda ayrim yapmamaktadir 2006 yilinda yapilan bir politika aciklamasinda ICRC sunlari belirtti ICRC nin genel amaci silahli catisma ve diger siddet durumlarina maruz kalan insanlarin acilarini hafifletmektir Bu amacla orgut diger insani yardim orgutlerinin faaliyetlerini de goz onunde bulundurarak yerinden edilmis olsun ya da olmasin bu kisilere etkili ve verimli yardim ve koruma saglamaya calismaktadir ICRC dunyanin farkli bolgelerindeki uzun deneyimlerine dayanarak sivil nufusa yonelik olarak hem yerinden edilmis kisilerin hem de yerel ve ev sahibi topluluklarin en acil insani ihtiyaclarini karsilamak uzere tasarlanmis bir butun olarak operasyonel bir yaklasim tanimlamistir Bununla birlikte Operasyon Direktoru daha once yerinden edilmis kisilerin barinaktan ve alisageldikleri gida su ilac ve para kaynaklarindan mahrum kaldiklarini farkli ve genellikle daha acil maddi ihtiyaclari oldugunu kabul etti Isbirligine dayali yaklasim Ulke icinde yerinden edilmis kisilerin ihtiyaclarini karsilamak uzere uluslararasi duzeyde kurulan onceki sistem yerinden edilmis kisileri koruma ve onlara yardim etme sorumlulugunun BM kuruluslari yani BMMYK UNICEF WFP UNDP Insan Haklari Yuksek Komiserligi Uluslararasi Goc Orgutu IOM ICRC ve uluslararasi STK lar arasinda paylasilmasi nedeniyle isbirligine dayali yaklasim olarak adlandiriliyordu Koordinasyon ilgili ulkedeki BM ve sorumlulugundadir 2004 yilinda olusturulan ve BM Insani Yardim Koordinasyon Ofisinde OCHA bulunan Kurumlar Arasi Yerinden Edilme Bolumu tarafindan onlara yardim edilmektedir Orijinal isbirligine dayali yaklasim giderek artan elestirilere maruz kaldi Roberta Cohen soyle bildiriyor Neredeyse tum BM ve bagimsiz degerlendirmeler yerinden edilmis kisiler soz konusu oldugunda isbirlikci yaklasimi yetersiz bulmustur Oncelikle sahada yardim ve koruma icin gercek bir sorumluluk odagi yoktur Farkli kurumlar kendi yetki alanlari kaynaklari ve cikarlari temelinde mudahil olmak istedikleri durumlari secmekte ozgur olduklarindan eylemin ongorulebilirligi de yoktur Her yeni acil durumda hangi kurumun ya da bunlarin hangi kombinasyonunun devreye girecegini kimse kesin olarak bilemez 2005 yilinda ozellikle BMMYK nin kamplarin ve acil durum barinaklarinin korunmasi ve yonetimi sorumlulugunu ustlenmesiyle farkli insani yardim kuruluslarina sektorel sorumluluklar vererek sorunu cozme girisiminde bulunuldu Zorunlu Goc Incelemesi Isbirlikci Mudahale kapsaminda kurumlara dagitilan resmi bir sorumluluk olmadigi icin sorumluluktan feragat etmenin mumkun oldugunu ve bu nedenle ajanslar vaatlerinden caydiginda hesap verme sorumlulugunun olmadigini belirtti Benzer sekilde multeciler uzerine yapilan arastirmalar yerinden edilmis insanlara yardim etmenin kilit bir yolu olarak sektorler arasi bir isbirligini onerdi Kumelenme yaklasimiBu bolum herhangi bir kaynak icermemektedir Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek bu bolum gelistirilmesine yardimci olunuz Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Ekim 2022 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Kumelenme yaklasimi yeni tanimlanan bosluklari kapatmaya calismak icin belirli alanlardaki operasyonlari koordine etmek icin bireysel ajanslari sektor liderleri olarak belirler Kumelenme yaklasimi 2004 ve 2005 yillarinda Darfur daki krize verilen zayif operasyonel yanittan kaynaklanan koordinasyon ve kapasiteye iliskin endiseler ve donemin ERC Baskani Jan Egeland tarafindan yaptirilan Insani Yardim Mudahale Incelemesinin HRR elestirel bulgulari uzerine tasarlanmistir Egeland sektorlerin liderliginin guclendirilmesi cagrisinda bulundu ve farkli duzeylerde merkez bolgesel ulke ve operasyonel kumeler kavramini tanitti Kumelenme yaklasimi kuresel ve yerel duzeylerde islemektedir Kuresel duzeyde bu yaklasim daha iyi acil durum kapasitesi gelistirerek uygun sekilde egitilmis teknik uzmanliga ve gelismis malzeme stoklarina tutarli erisim saglayarak ve ilgili tum insani yardim ortaklarinin artan katilimini guvence altina alarak on bir temel bosluk alaninda kapasite olusturmayi amaclamaktadir Saha duzeyinde kumelenme yaklasimi insani yardim kuruluslarinin BM Kizilhac Kizilay IO lar STK lar kumelerini belirli sektorlerde veya faaliyet alanlarinda mudahale etmek uzere harekete gecirerek koordinasyon ve mudahale kapasitesini guclendirir her kumenin HC ve Ulke Ekibi tarafindan kararlastirildigi uzere acikca belirlenmis ve hesap verebilir bir lideri vardir Kuresel duzeyde belirlenen lider kuruluslar hem operasyonlara dogrudan katilir hem de kendi alanlarindaki diger kuruluslarla koordinasyon saglar ve onlari denetler sonuclari belirlenmis bir emir komuta zinciri araciligiyla zirvedeki ERC ye raporlar Bununla birlikte lider kurumlar son care saglayicilari olarak sorumludur bu da kume liderlerinin kendi sorumluluk alanlarinda yeterli ve uygun bir mudahale saglamak icin ellerinden geleni yapma taahhudunu temsil eder Kumelenme yaklasimi Aralik 2005 te IASC tarafindan kabul edilen ve daha sonra sekiz kronik insani kriz ve alti ani baslangicli acil durumda uygulanan reform paketinin bir parcasiydi Ancak reform ilk olarak dort ulkede uygulanmis ve degerlendirilmistir Kongo Demokratik Cumhuriyeti Liberya Somali ve Uganda Kumeler baslangicta dokuz alanda yogunlasmisti Lojistik WFP Acil Telekomunikasyon Kumesi WFP Catisma kaynakli UIYEK ler icin BMMYK ve dogal afet kaynakli UIYEK ler icin IOM dogal afetler icin IFRC catisma durumlari icin UNHCR Saglik WHO Beslenme UNICEF Su sanitasyon ve hijyen tesviki UNICEF Erken iyilesme UNDP Koruma Catisma kaynakli UIYEK ler icin UNHCR dogal afet kaynakli UIYEK ler icin UNHCR UNICEF ve OHCHR IASC Ilkeleri onemli bosluklarin tespit edilmedigi dort sektore kumelenme yaklasiminin uygulanmasinin gereksiz oldugunu dusundu a WFP liderligindeki gida b BMMYK liderligindeki multeciler c UNICEF liderligindeki egitim ve d FAO liderligindeki tarim Orijinal dokuz kume daha sonra tarim ve egitimi kapsayacak sekilde genisletildi Uluslararasi hukukMultecilerin durumundan farkli olarak ozellikle UIYEK lere uygulanan hicbir uluslararasi evrensel anlasma yoktur Yalnizca Afrika ulkeleri icin bolgesel bir anlasma olusturulmustur bkz Diger bazi ulkeler multecilere yonelik tanim ve korumalarin UIYEK ler icin de gecerli olacak sekilde yeniden dusunulmesini savunmuslardir ancak su ana kadar somut bir adim atilmamistir Bu boslugu fark eden BM Genel Sekreteri Butros Gali 1992 yilinda i ulke icinde yerinden edilmis kisilerden sorumlu temsilcisi olarak atadi Deng UIYEK lerin savunuculugunun yani sira 1994 yilinda BM Genel Kurulunun talebi uzerine UIYEK lerin korunmasina iliskin mevcut uluslararasi yasalari incelemek ve bir araya getirmek icin yola cikti Bu calismanin sonucu Ulke Icinde Yerinden Edilmeye Iliskin Yol Gosterici Ilkeler belgesi oldu Yol Gosterici Ilkeler yerinden edilmeden once yani yerinden edilmeyi onlemek icin yerinden edilme sirasinda ve sonrasinda devletlerin sorumluluklarini ortaya koymaktadir Bu ilkeler BM Genel Kurulu Afrika Insan ve Halklarin Haklari Komisyonu ACHPR ve 2006 tarihli ni imzalayan Sudan Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Uganda tarafindan onaylanmistir Bununla birlikte Yol Gosterici Ilkeler baglayici degildir ACHPR Afrika daki Multeciler Yerinden Edilenler ve Siginmacilar Ozel Raportoru Bahame Tom Nyanduga nin da belirttigi gibi ulke icinde yerinden edilmeye iliskin baglayici bir uluslararasi yasal rejimin bulunmamasi uluslararasi hukukta ciddi bir eksikliktir Eylul 2004 te BM Genel Sekreteri Walter Kalin i Ulke Icinde Yerinden Edilmis Kisilerin Insan Haklari Temsilcisi olarak atayarak ofisinin suregelen endisesini gosterdi Gorevinin bir kismi Yol Gosterici Ilkelerin tesvik edilmesini icerir Geri donus hakki Catisma sonrasi olarak adlandirilan durumlarda uluslararasi toplumda geleneksel olarak savas oncesi statukoya geri donmeye yonelik bir vurgu vardir Ancak gorusler yavas yavas degismektedir cunku siddetli catismalar siyasi ekonomik ve sosyal yapilari tahrip etmekte ve bunun sonucunda cogu zaman geri donusu olmayan yeni yapilar ortaya cikmaktadir Dahasi savas oncesi yapilar en basta catismaya yol actiysa veya erken cozumunu engellediyse savas oncesi statukoya donmek aslinda istenmeyen bir durum olabilir Yerinden edilmis kisilerin ve multecilerin geri donus hakki bu konunun en karmasik yonlerinden birini temsil edebilir Normalde uluslararasi toplum ve insani tarafindan yerinden edilmis kisilerin geldikleri bolgelere ve ayni mulklere geri donebilmelerini saglamak icin baski uygulanir Pinheiro Ilkeleri olarak da bilinen BM Multeciler ve Ulke Icinde Yerinden Edilmis Kisiler icin Konut ve Mulkiyet Iadesi Ilkeleri konut arazi ve mulk iadesinin teknik ve hukuki yonlerinin yonetimi konusunda rehberlik saglar Iade haklari dunyanin dort bir yanindaki yerinden edilmis kisiler ve multeciler icin kilit oneme sahiptir ve saldirganlarin catismalardan faydalanmasini engellemeye calismak acisindan onemlidir Ancak her bir yerel baglam net bir sekilde anlasilmadan tam iade haklari uygulanamaz olabilir ve asagidaki nedenlerden dolayi korumak icin tasarlandigi kisileri multecileri ve yerinden edilmis kisileri korumakta basarisiz olabilir Hic mulk sahibi olmamis olabilirler ornegin Afganistan da Sahip olduklari mulklere erisemiyor olabilirler Kolombiya Guatemala Guney Afrika ve Sudan Aileler genisledikce veya bolundukce mulkiyet belirsizlesir ve arazinin paylasimi bir sorun haline gelir Mulk sahibinin olumu bakmakla yukumlu oldugu kisileri arazi uzerinde net bir hak iddia edemeden birakabilir Araziye yerlesen insanlar arazinin kendilerine ait olmadigini biliyor ancak gidecek baska yerleri yok Kolombiya Ruanda ve Dogu Timor da oldugu gibi Devlet ve yabanci ya da yerel is ortaklari da dahil olmak uzere digerleriyle rekabet eden hak talepleri olmasi Ace Angola Kolombiya Liberya ve Sudan da oldugu gibi DAK arastirmacilar insani yardim kuruluslarinin hem insani yardim hem de arazi ve mulkiyet konularinda bilgi sahibi olan uzmanlari kullanarak bu konularda daha fazla uzmanlik gelistirmeleri ve boylece bu sorunlari cozmeye calisan devlet aktorlerine daha iyi tavsiyelerde bulunmalari gerektigini vurgulamaktadirlar DAK insani yardim kuruluslarini ulke icinde yerinden edilmis kisilerin ve multecilerin evlerine donmelerine verdikleri onemin bir parcasi olarak surdurulebilir yeniden entegrasyon konusunda farkindalik gelistirmeye cagirmaktadir Bu sorunlarin cozulmesi icin bir cerceve olusturulsa bile ilgili tum taraflara hukuki danismanlik saglanmasi gerekmektedir Ayrica bakinizMulteciKaynakca UNHCR 19 Mayis 2016 UNHCR 9 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Temmuz 2016 a b UNHCR 20 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Temmuz 2017 10 Ekim 2012 3 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi 25 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi 23 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi 10 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi IDMC Ingilizce 2 Haziran 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Mayis 2022 Response to Internal Displacement in Ethiopia Fact Sheet January to March 2022 ReliefWeb 19 Mayis 2022 27 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Ekim 2022 Global displacement figures 2021 Norwegian Refugee Council 27 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Ekim 2022 Needs mount as conflict in Yemen rages UNHCR 1 Nisan 2022 27 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Ekim 2022 Afghanistan situation UNHCR 2022 27 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Ekim 2022 UNHCR 18 Haziran 2015 18 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Refugees United Nations High Commissioner for Refworld Ingilizce 24 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ekim 2022 a b Deng Francis The guiding principles on internal displacement E CN 4 1998 53 Add l February 11 New York NY United Nations New York United Nations KALIN G Guiding Principles on Internal Displacement VINCENT M IDPs rights and status Forced Migration Review August 2000 p 30 MOONEY E The Concept of Internal Displacement and the Case for Internally Displaced Persons as a Category of Concern IDMC April 2006 PDF Cenevre Internal Displacement Monitoring Centre Norwegian Refugee Council 6 Mayis 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 6 Mayis 2014 s 13 a b IDMC April 2006 PDF Cenevre Internal Displacement Monitoring Centre Norwegian Refugee Council 6 Mayis 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 6 Mayis 2014 s 6 a b Haysom Simone odi org uk 3 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2013 Council Internal Displacement Monitoring Centre IDMC Norwegian Refugee 11 Mart 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi data humdata org Ingilizce 5 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Ekim 2022 Serbia home to highest number of refugees and IDPs in Europe B92 20 Haziran 2010 26 Mart 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Ekim 2022 OSCE 2008 26 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi S Cross S Kentera R Vukadinovic R Nation 7 Mayis 2013 Shaping South East Europe s Security Community for the Twenty First Century Trust Partnership Integration Springer s 169 ISBN 9781137010209 11 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Ocak 2017 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link a b Goodwin Gill Guy S 1996 The refugee in international law Oxford Clarendon Press ISBN 0 19 826019 9 Deprivation of Internally Displaced Persons Case Studies in India First India Power Publishers August 2016 s 130 ISBN 978 93 85892 71 4 PDF UNHCR 29 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 24 Ekim 2007 Refugees United Nations High Commissioner for UNHCR Ingilizce 29 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Kasim 2020 a b Roberta Cohen in Marsella Anthony J 2007 Fear of Persecution Global Human Rights International Law and Human Well Being Lexington Mass Lexington Books ISBN 978 0 7391 1566 4 3 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Ekim 2022 Cohen Roberta Winter Bahar 2006 Strengthening Protection of IDPs The UN s Role PDF Georgetown Journal of International Affairs 29 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 23 Ekim 2007 p 106 PDF UNHCR 17 Ekim 2006 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 24 Ekim 2007 Refugees United Nations High Commissioner for UNHCR Ingilizce 9 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Kasim 2020 PDF 29 Temmuz 2006 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 23 Ekim 2007 Tauxe Jean Daniel 1 Mart 2000 International Herald Tribune 25 Kasim 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ekim 2007 PDF New York United Nations September 2004 29 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi 15 Nisan 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Ekim 2007 a b Cohen Roberta Winter Bahar 2006 Strengthening Protection of IDPs The UN s Role PDF Georgetown Journal of International Affairs 29 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Ekim 2007 p 105 DAVIES A and MURRAY M W Implementation of the Collaborative Response in Liberia Forced Migration Review Lee 14 Nisan 2021 Refugee employment support The HRM CSR nexus and stakeholder co dependency Human Resource Management Journal Ingilizce 31 4 1748 8583 12352 doi 10 1111 1748 8583 12352 ISSN 0954 5395 20 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Ekim 2022 Celik August 2005 Transnationalization of Human Rights Norms and Its Impact on Internally Displaced Kurds Human Rights Quarterly 27 3 969 997 doi 10 1353 hrq 2005 0032 Schoenholtz Andrew I 11 Haziran 2015 The New Refugees and the Old Treaty Persecutors and Persecuted in the Twenty First Century 2617336 2 Nyanduga Bahame Tom September 2004 PDF Forced Migration Review 21 29 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 24 Ekim 2007 UNHCHR 7 Agustos 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ekim 2007 a b c d e f g h i j ODI Think change Ingilizce 9 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Ekim 2022 Konuyla ilili yayinlarBM Multeciler Yuksek Komiserligi BMMYK Sayilarla Multeciler Ilaria Bottigliero Asya da Savas ve Baris Arasinda Yakalanan Yerinden Edilmis Kisiler 2 ISIL Uluslararasi Insani ve Multeci Hukuku Yilligi 2002 s 117 133 0 7425 1062 XBrav Laura Bouchet Saulnier Francoise 2002 The practical guide to humanitarian law Lanham Md Rowman amp Littlefield ss 180 184 ISBN 0 7425 1062 X Dis baglantilarWikimedia Commons ta Ulke icinde yerinden edilmis kisi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Ulke Icinde Yerinden Edilme Izleme Merkezi IDMC Norvec Multeci Konseyi 27 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ulke Icinde Yerinden Edilmeye Iliskin Yol Gosterici Ilkeler 27 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde UNHCR Ulke Icinde Yerinden Olma Konusunda Brookings Bern Projesi 27 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde tam metin belgelerinden olusan aranabilir bir dijital kitaplik da dahil olmak uzere bilgi kaynaklarina erisim saglar Kentsel UIYEK ler 23 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kentsel alanlarda yasayan UIYEK ler hakkinda cevrimici dokumantasyon platformu Duzenli UIYEK haberleri iceren dergisi Dunya ic multecileri unutuyor 27 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde 5 Kasim 2005 Photojournalist s Account 21 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sudan da yerinden edilme goruntuleri Multeci Hukuku Projesi 27 Eylul 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde UIYEK lerle calisan Ugandali kurulus Ms dergisindeki 2007 Kis makalesi Kolombiya daki catismanin UIYE kadinlarin sagligini ve haklarini nasil etkiledigi hakkinda Malcolm Trevena nin Kuzey Uganda daki Kitgum daki UIYEK kamplarini ziyaretiyle ilgili aciklamasi UIYEK kamplari ve Pakistan dan UIYEK guncellemeleri Dogal Afet UIYEK durumu ve Haiti den guncellemeler