Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Kars Oblastı (Rusça: Карсская область; Karsskaya Oblast) 1878 yılında Kars Sancağı'nın yerine kurulan Rus İmparatorluğu oblastı. Merkezi Kars il merkezidir. Kars, bugün Türkiye'ye bağlı bir ildir.
Tarihçe
Kars Oblastı, Rus İmparatorluğu'nun Ayastefanos Antlaşması ile Osmanlı İmparatorluğu'ndan aldığı Kars ve çevresindeki topraklarda 1878 yılında kurulmuştur. Oblastın ilk valisi Viktor Antonoviç Françini'dir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde oblastın bulunduğu topraklar Çıldır Eyaleti ve Kars Eyaleti'ne, 1845 yılından sonra da Erzurum Eyaleti'ne bağlıdır.
Bölgenin Rus İmparatorluğu tarafından ilhak edilmesiyle, bölgedeki Türk-Müslüman halkın büyük bir kısmı (Rus kaynaklarına göre 1878-81 yıllarında 111.000 kişi) Türkiye'ye göç etmiştir. Onların yerine buraya Rusya ve Transkafkasya'dan (Zakafkasya) Malakan ve Duhobor dini azınlıkları dahil Ermeniler, Gürcüler ve Ruslar yerleşmiştir. Rusya İmparatoru II. Nikolay, eşiyle Kars'a yaptırdığı av köşkünde kalmıştır. Bunun dışında II. Nikolay, Kars'ta birçok bina da yaptırmıştır. Bölgenin stratejik öneminden dolayı oblastta Askeri Halk İdaresi kurulmuştur ve başına da Tümgeneral yetkisinde askeri bir vali atanmıştır.
Oblastta, Kafkasya Cephesi'nde zarar gören Kars ahalisine yardım amacıyla Kars Oblastı Komitesi kurulmuştur. 1917 yılındaki Ekim Devrimi'den ve Rusya İmparatorluğu'nun dağılmasından sonra Kars Oblastı'nın topraklarının bir kısmı Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'nin kontrolü altına, topraklarının kuzey kısmı Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin kontrolü altına girmiştir. Fakat Güneybatı Kafkas Geçici Hükûmeti bölgeyi yeniden kontrolü altına almıştır. 1921 tarihli Kars Antlaşması ile eski Kars Oblastı toprakları resmi olarak Türkiye'nin olmuştur.
Coğrafya
Kars Oblastı'nın yüzölçümü 18.686 km²'dir. Kars ObӀastı, bugünkü Kars ve Ardahan illerinin tamamıyla Erzurum ilinin Şenkaya, Oltu ve Olur ilçelerini kapsıyordu. Oblastın kuzeyinde Tiflis Guberniyası, batısında Batum Oblastı ve Osmanlı Devleti'nin bir kısmı, doğusunda Erivan Guberniyası ve güneyinde Osmanlı Devleti vardır.
Nüfus
Kars Oblastı'nın 1872 - 1915 yılları arasındaki nüfus gelişimi
| Tarih | 1872-1874 | 1883-1884 | 1892 | 1894 | 1897 | 1915 |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Nüfus | - | 162.000 | 200.868 | 249.300 | 290.654 | 255.500 |
1892
1892'da, Kars Oblastı'nın nüfusu 203.765 kadardır. Oblasttaki etnik gruplar şöyledir:
| Etnik grup | Toplam Yüzde | Notlar |
|---|---|---|
| Türkler | %23 | Çoğunluğu Sünni Müslüman, azınlık Acaralılar da dahil |
| Ermeniler | %22 | - |
| Kürtler | %15,1 | Sünni Müslüman ve bir kısmı Ezidi |
| Karapapaklar | %13,7 | Sünni ve bir kısmı Şii |
| Türkmen | %5,1 | |
| Rumlar | %13,7 | Ortodoks |
| Ruslar | %6,5 | Çoğunluğu Molokan, Doukhobor gibi mezhepçiler |
1892'da, oblasttaki dini gruplar şöyledir:
| Dini grup | Toplam Yüzde | Notlar |
|---|---|---|
| Müslümanlar | %53 | %46'sı Sünni, %7'si Şii |
| Ermeni Apostolik Kilisesi | %21 | |
| Ortodoks | %14 | |
| Mezhepçiler | %5 | Molokans, Doukhobor vb. |
| Alevi | %5 | - |
| Ezidi | %1.25 | |
| Diğer Hristiyanlar | %0.75 |
1897
1897 yılındaki Rusya İmparatorluğu Nüfus Sayımı'na göre Kars Oblastı'nda 290,654 kişi vardır. Bunların 160,571 erkek ve 130,083 kadındır. Bu nüfus sayısı, Brockhaus ve Efron Ansiklopedik Sözlüğü göre 1892 yılında oblastın nüfusunun 200,868 olmasının çok düşük bir rakam olduğunu veya diğer Rus İmparatorluğu bölgelerinden buraya göç edildiğini belirtiyor olabilir.
Oblasttaki erkeklerin sayısı kadınlardan 30,000 fazladır. Bu fazlalık genellikle Avrupalı etnik gruplardan oluşmaktadır. Rusça, Ukraynaca ve Beyaz Rusça konuşan 27,856 kişinin 19,910'u erkek, 7,946'sı kadın olarak kaydedilmiştir. Lehçe ve Litvanca konuşanların çoğunluğu yani %99 erkek olduğu gibi Almanca konuşanların %80'i, İbranice konuşanların %90'ı erkektir. Avrupalı olan bu erkek çoğunluk, tahminen bölgeye gönderilen askerler veya sürgünde gelen kişilerdir.
Oblasttaki nüfus, oblastta konuşulan anadil sayısına yakındır. Oblastta konuşulan anadiller şöyledir:
| Konuşulan dil | Konuşan kişi sayısı | Notlar |
|---|---|---|
| Türk dilleri | 104.457 | 2.347 kişi Tatarca, 207 kişi Başkurtça, 63.547 kişi Türkçe, 29.879 kişi Karapapakça, 8.442 kişi Türkmence (Alevi Karapapaklar) |
| Ermenice | 73.406 | |
| Kürtçe | 42.968 | |
| Yunanca | 32.593 | |
| Doğu Slav dilleri | 27.856 | 22.327 kişi Rusça, 5.279 kişi Ukraynaca, 250 kişi Beyaz Rusça |
| Lehçe | 3243 | |
| İbranice | 1.138 | Yidiş vb. |
| Litvanca | 892 | |
| Yeni Doğu Keldanicesi | 585 | Süryanice |
| Farsça | 568 | |
| Gürcüce | 543 | |
| Osetçe | 520 | |
| Estonca | 455 | |
| Lezgice | 448 | |
| Almanca | 430 |
İdari bölümler
Oblast; Ardahan, Kağızman, Kars ve Oltu olmak üzere 4 okrugdan (bölümden) oluşmaktadır. Bu okruglar dışında Zaruşat (Заришат) ve Şuregel (Шорагял) adlı okruglar 1878-1881 yılları arasında var olmuştur.
| No | Bölüm | Merkez | Yüzölçümü (km²) | Nüfus (1897) |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Ardahan (Ардаганский округ) | Ardahan | 4959,5 | 65 763 |
| 2 | Kağızman (Кагызманский округ) | Kağızman | 3881,4 | 59 230 |
| 3 | Kars (Карсский округ) | Kars | 5189,2 | 134 142 |
| 4 | Oltu (Ольтинский округ) | Oltu | 2600,6 | 31 519 |
Notlar
- ^ a b c d "Первая Всеобщая перепись населения Российской империи 1897 года" (Rusça). Demoscope.ru. 16 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2020.
- ^ a b c Карсская область - Kars Oblastı 5 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Rusça). Brockhaus ve Efron Ansiklopedik Sözlüğü.
- ^ Savaşın en trajik sayfası 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Türkçe). Radikal.
- ^ a b "Türk dünyası araştırmaları" sf. 54, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı (1981).
- ^ Enver Konukçu "Ardahan tarihi" sf. 197, T.C. Ardahan Valiliği (1999).
- ^ Badem, Candan, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin 1878-1918
- ^ a b c 1872 ile 1915 arasında Kafkasya'da nüfus gelişimi 20 Nisan 2001 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Rusça). Geocities.
- ^ Badem, Candan, Çarlık Rusyası Yönetiminde Kars Vilayeti
Kaynakça
- Brockhaus ve Efron Ansiklopedik Sözlüğü: 86 cilt. St. Petersburg: 1890-1907.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Karsskaya oblast Kars OblastiRusya Imparatorlugu Oblasti 1878 1917 ArmaKars Oblasti harita uzerindeKars Oblasti haritasiMerkez KarsTarih Kurulus 1878 Kaldirilis 1917Yuzolcumu 1897 18 686 km2 7 sq mi Nufus 1897 290 654 Yogunluk 15 6 km2 40 3 sq mi Kars Oblasti Rusca Karsskaya oblast Karsskaya Oblast 1878 yilinda Kars Sancagi nin yerine kurulan Rus Imparatorlugu oblasti Merkezi Kars il merkezidir Kars bugun Turkiye ye bagli bir ildir TarihceKars Oblasti Rus Imparatorlugu nun Ayastefanos Antlasmasi ile Osmanli Imparatorlugu ndan aldigi Kars ve cevresindeki topraklarda 1878 yilinda kurulmustur Oblastin ilk valisi Viktor Antonovic Francini dir Osmanli Imparatorlugu doneminde oblastin bulundugu topraklar Cildir Eyaleti ve Kars Eyaleti ne 1845 yilindan sonra da Erzurum Eyaleti ne baglidir Bolgenin Rus Imparatorlugu tarafindan ilhak edilmesiyle bolgedeki Turk Musluman halkin buyuk bir kismi Rus kaynaklarina gore 1878 81 yillarinda 111 000 kisi Turkiye ye goc etmistir Onlarin yerine buraya Rusya ve Transkafkasya dan Zakafkasya Malakan ve Duhobor dini azinliklari dahil Ermeniler Gurculer ve Ruslar yerlesmistir Rusya Imparatoru II Nikolay esiyle Kars a yaptirdigi av koskunde kalmistir Bunun disinda II Nikolay Kars ta bircok bina da yaptirmistir Bolgenin stratejik oneminden dolayi oblastta Askeri Halk Idaresi kurulmustur ve basina da Tumgeneral yetkisinde askeri bir vali atanmistir Oblastta Kafkasya Cephesi nde zarar goren Kars ahalisine yardim amaciyla Kars Oblasti Komitesi kurulmustur 1917 yilindaki Ekim Devrimi den ve Rusya Imparatorlugu nun dagilmasindan sonra Kars Oblasti nin topraklarinin bir kismi Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti nin kontrolu altina topraklarinin kuzey kismi Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti nin kontrolu altina girmistir Fakat Guneybati Kafkas Gecici Hukumeti bolgeyi yeniden kontrolu altina almistir 1921 tarihli Kars Antlasmasi ile eski Kars Oblasti topraklari resmi olarak Turkiye nin olmustur CografyaKars Oblasti nin yuzolcumu 18 686 km dir Kars ObӀasti bugunku Kars ve Ardahan illerinin tamamiyla Erzurum ilinin Senkaya Oltu ve Olur ilcelerini kapsiyordu Oblastin kuzeyinde Tiflis Guberniyasi batisinda Batum Oblasti ve Osmanli Devleti nin bir kismi dogusunda Erivan Guberniyasi ve guneyinde Osmanli Devleti vardir NufusKars Oblasti nin 1872 1915 yillari arasindaki nufus gelisimi Tarih 1872 1874 1883 1884 1892 1894 1897 1915Nufus 162 000 200 868 249 300 290 654 255 5001892 1892 da Kars Oblasti nin nufusu 203 765 kadardir Oblasttaki etnik gruplar soyledir Etnik grup Toplam Yuzde NotlarTurkler 23 Cogunlugu Sunni Musluman azinlik Acaralilar da dahilErmeniler 22 Kurtler 15 1 Sunni Musluman ve bir kismi EzidiKarapapaklar 13 7 Sunni ve bir kismi SiiTurkmen 5 1Rumlar 13 7 OrtodoksRuslar 6 5 Cogunlugu Molokan Doukhobor gibi mezhepciler1902 de Kars in Rus Imparatorlugu tarafindan hazirlanan etnik haritasi 1892 da oblasttaki dini gruplar soyledir Dini grup Toplam Yuzde NotlarMuslumanlar 53 46 si Sunni 7 si SiiErmeni Apostolik Kilisesi 21Ortodoks 14Mezhepciler 5 Molokans Doukhobor vb Alevi 5 Ezidi 1 25Diger Hristiyanlar 0 751897 1897 yilindaki Rusya Imparatorlugu Nufus Sayimi na gore Kars Oblasti nda 290 654 kisi vardir Bunlarin 160 571 erkek ve 130 083 kadindir Bu nufus sayisi Brockhaus ve Efron Ansiklopedik Sozlugu gore 1892 yilinda oblastin nufusunun 200 868 olmasinin cok dusuk bir rakam oldugunu veya diger Rus Imparatorlugu bolgelerinden buraya goc edildigini belirtiyor olabilir Oblasttaki erkeklerin sayisi kadinlardan 30 000 fazladir Bu fazlalik genellikle Avrupali etnik gruplardan olusmaktadir Rusca Ukraynaca ve Beyaz Rusca konusan 27 856 kisinin 19 910 u erkek 7 946 si kadin olarak kaydedilmistir Lehce ve Litvanca konusanlarin cogunlugu yani 99 erkek oldugu gibi Almanca konusanlarin 80 i Ibranice konusanlarin 90 i erkektir Avrupali olan bu erkek cogunluk tahminen bolgeye gonderilen askerler veya surgunde gelen kisilerdir Oblasttaki nufus oblastta konusulan anadil sayisina yakindir Oblastta konusulan anadiller soyledir Konusulan dil Konusan kisi sayisi NotlarTurk dilleri 104 457 2 347 kisi Tatarca 207 kisi Baskurtca 63 547 kisi Turkce 29 879 kisi Karapapakca 8 442 kisi Turkmence Alevi Karapapaklar Ermenice 73 406Kurtce 42 968Yunanca 32 593Dogu Slav dilleri 27 856 22 327 kisi Rusca 5 279 kisi Ukraynaca 250 kisi Beyaz RuscaLehce 3243Ibranice 1 138 Yidis vb Litvanca 892Yeni Dogu Keldanicesi 585 SuryaniceFarsca 568Gurcuce 543Osetce 520Estonca 455Lezgice 448Almanca 430Idari bolumlerKars taki bir Rus binasi Oblast Ardahan Kagizman Kars ve Oltu olmak uzere 4 okrugdan bolumden olusmaktadir Bu okruglar disinda Zarusat Zarishat ve Suregel Shoragyal adli okruglar 1878 1881 yillari arasinda var olmustur No Bolum Merkez Yuzolcumu km Nufus 1897 1 Ardahan Ardaganskij okrug Ardahan 4959 5 65 7632 Kagizman Kagyzmanskij okrug Kagizman 3881 4 59 2303 Kars Karsskij okrug Kars 5189 2 134 1424 Oltu Oltinskij okrug Oltu 2600 6 31 519Notlar a b c d Pervaya Vseobshaya perepis naseleniya Rossijskoj imperii 1897 goda Rusca Demoscope ru 16 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2020 a b c Karsskaya oblast Kars Oblasti 5 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rusca Brockhaus ve Efron Ansiklopedik Sozlugu Savasin en trajik sayfasi 24 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce Radikal a b Turk dunyasi arastirmalari sf 54 Turk Dunyasi Arastirmalari Vakfi 1981 Enver Konukcu Ardahan tarihi sf 197 T C Ardahan Valiligi 1999 Badem Candan Carlik Yonetiminde Kars Ardahan Artvin 1878 1918 a b c 1872 ile 1915 arasinda Kafkasya da nufus gelisimi 20 Nisan 2001 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rusca Geocities Badem Candan Carlik Rusyasi Yonetiminde Kars VilayetiKaynakcaBrockhaus ve Efron Ansiklopedik Sozlugu 86 cilt St Petersburg 1890 1907