Suni tohumlama (suni dölleme) cinsel ilişki veya in vitro fertilizasyon (dölleme) dışındaki yollarla in vivo (vücut içinde) dölleme yöntemi ile bir gebelik elde etmek amacıyla spermin dişinin serviksine veya uterus boşluğuna iletilmesidir. İnsanlar ve hayvanlar için bir . (bkz. ), atlar, küçükbaş hayvanlar ve domuzlar dahil olmak üzere yaygın bir uygulamadır.
Suni tohumlamada, yardımcı üreme teknolojisi, sperm bağışı ve hayvancılık teknikleri kullanılabilir. Mevcut suni tohumlama teknikleri, intraservikal tohumlama ve intrauterin tohumlamayı içerir. İnsanların suni tohumlamadan hukuki çerçevede, ülkelere ve bölgelere göre değişen yasalar çerçevesinde faydalanabilmektedirler. İntraservikal tohumlama (ICI), en kolay ve en yaygın tohumlama tekniğidir ve evde kendi kendine tohumlama için doktor yardımı olmadan kullanılabilir.Doğal tohumlama (yani cinsel ilişki yoluyla tohumlama) ile karşılaştırıldığında, suni tohumlama daha pahalı ve daha invaziv (tıbbi girişim) olabilir ve profesyonel yardım gerektirebilir.
Bazı ülkelerde, kimlerin ve kimlerin sperm bağışlayabileceğini, kimlerin suni tohumlama yapabileceğini ve bu tür tohumlamanın sonuçlarını da içeren kısıtlayıcı ve düzenleyici yasalar vardır. İçinde bulunduğu durumda suni tohumlamaya izin vermeyen bir yargı bölgesinde yaşayan bazı kadınlar, buna izin veren başka bir yargı alanına edebilir.
İnsanlarda
Tarihçe
İlk kaydedilen suni tohumlama vakasına yarımcı olan, 1790'da bir keten kumaşçının karısının hamile kalmasına yardımcı olan John Hunter'dı. Donör tarafından bildirilen ilk suni dölleme vakası 1884'te meydana geldi: Philadelphia'da bir profesör olan Dr. William H. Pancoast, anestezi uygulanmış bir kadını, kadının bilgisi olmadan döllemek için "en iyi görünüşe sahip" öğrencisinden sperm aldı. Bu vaka 25 yıl sonra bir tıp dergisinde rapor edildi.Iowa Üniversitesi tıp fakültesi araştırmacıları Jerome Sherman ve Raymond Bunge tarafından yürütülen araştırmalarda 1950'lerden başlayarak Iowa'da bir Sperm bankası geliştirildi.
Birleşik Krallık'ta, İngiliz kadın doğum uzmanı Mary Barton, 1930'larda, yüzlerce çocuğa babalık yapan kocası ile donör tohumlama sunan birini kurdu.
1980'lerde, doktorların yumurtalıktaki oositi bulmalarına izin vermek amacıyla veya ostium yoluyla genital yola girdikten sonra, cerrahi bir delik veya insizyon yoluyla alt karın içine sperm enjekte ettikleri doğrudan intraperitoneal tohumlama (DIPI) bazen kullanıldı. fallop tüpünün.
Genel
Suni tohumlamada kullanılan sperm, kadının kocası, partneri (partner spermi) veya bilinen veya isimsiz bir sperm donörü tarafından sağlanabilir (bkz. sperm bağışı (donör sperm)).
Hazırlıklar
Döllenme penceresi ve fırsatı, yumurtanın atılmasından sonrdaki on iki saatten biraz daha fazla olduğu için (bu süre türlere göre değişiklikler gösterir) zamanlama çok önemlidir. Başarı şansını artırmak için, dişinin adet döngüsü yakından izlenir, sıklıkla yumurtlama kitleri, ultrasonlar veya bazal vücut ısısı testleri gibi kan testleri kullanılır, vajinal mukusun rengi, kıvamı ve serviksin yumuşaklığı not edilir (belirtiler genelde benzer olmasının yanında, süreleri, şiddeti ve sıklığı türlere göre değişebilmektedir). Suni tohumlamanın başarı oranını artırmak için uyarılmış bir döngü (seksüel senkronizasyon) oluşturacak ilaçlar kullanılabilir, ancak bu tür ilaçların kullanımı aynı zamanda çoğul doğum şansının artmasına neden olur.
Spermin alınması, hazırlanması ve muhafazası, uzmanlık gerektiren bir dizi işlemleri gerektirir. Spermin hazırlanması döllenme şansını artırır (sperm. Hareketli spermlerin konsantrasyonu öncesi ve sonrası sayılır. Sperm bankasından alınan spermler bir süre dondurularak karantinaya alınacak ve donör, bulaşıcı bir hastalık taşımadığından emin olmak için numunenin üretilmesinden önce ve sonra test edilecektir.
Sperm, doğrudan veya bir sperm ajansı aracılığıyla özel bir donör tarafından sağlanıyorsa, genellikle taze olarak sağlanır, dondurulmamıştır ve karantinaya alınmaz. Bu şekilde sağlanan donör spermi, doğrudan alıcı kadına veya donörün eşine verilebilir ya da özel olarak yalıtılmış kaplarda taşınabilir. Bazı donörlerin spermlerini dondurmak ve saklamak için kendi dondurma aparatları vardır.
Teknikler
Kullanılan meni taze, işlenmemiş veya dondurulmuştur. Donör sperminin bir sperm bankası tarafından sağlandığı durumlarda, her zaman karantinaya alınacak ve dondurulacak ve kullanılmadan önce çözülmesi gerekecektir. Sperm ideal olarak (en son sperm çıkışından sonra) iki veya üç günlük bekleme süresini takiben bağışlanır. Yumurta atıldığında, kullanılan yönteme bağlı olarak dişinin vajinasına, rahmine veya rahim ağzına meni verilir.
Sperm bazen bir 'tedavi döngüsü' içinde iki kez verilebilir.
İntraservikal
İntraservikal inseminasyon (ICI), cinsel ilişki sırasında penis tarafından vajinaya meni boşalmasını taklit eder. Ağrısızdır ve suni tohumlamanın en basit, en kolay ve en yaygın yöntemidir. ICI, genellikle iğnesiz bir şırınga vasıtasıyla serviksin girişinde vajinaya işlenmiş veya çiğ semen verilmesini içerir.
Rahim içi
Rahim içi tohumlama (IUI), işlenmiş spermin bir kateter ile rahme enjekte edilmesini içerir. İşlenmiş meni kullanılması, prostaglandin içeriğinden dolayı rahimde kramplara, meninin dışarı çıkmasına ve ağrıya neden olabilir. IUI'den sonra on beş dakika masada dinlenmek, dişinin gebelik oranını arttırmasına yardımcı olur.
Rahim içi tuboperitoneal
Rahim içi tuboperitoneal tohumlama (IUTPI), işlenmiş spermin hem uterus hem de fallop tüplerine enjeksiyonunu içerir. Daha sonra vajinaya sızıntıyı önlemek için serviks klemplenir. Bu en iyi şekilde, özel olarak tasarlanmış çift somunlu bivalve (DNB) spekulum ile sağlanır. Sperm, uterus boşluğunu doldurmaya yetecek 10 ml'lik bir hacim oluşturacak şekilde karıştırılır, tüplerin interstisyel kısmından ve ampulladan geçerek son olarak periton boşluğuna ve peritoneal ve foliküler sıvı ile karıştırılacağı ulaşır. IUTPI, , hafif veya orta derecede erkek kısırlığında ve hafif veya orta derecede endometrioziste faydalı olabilir.
İntratubal
İntratubal inseminasyon (ITI), yıkanmış spermin fallop tüpüne enjeksiyonunu içerir, ancak bu prosedürün artık genel olarak IUI ile karşılaştırıldığında herhangi bir yararlı etkisi olduğu düşünülmemektedir. Ancak ITI, hem yumurtaların hem de spermin kadının vücudu dışında karıştırıldığı ve ardından hemen -döllenmenin gerçekleştiği- fallop tüpüne yerleştirildiği
Yasal kısıtlamalar
Bazı ülkeler suni tohumlamayı çeşitli şekillerde kısıtlamaktadır. Örneğin, bazı ülkeler bekar kadınlar için suni tohumlamaya izin vermemekte ve bazı ülkeler de donör sperm kullanımına izin vermemektedir.
Mayıs 2013 itibarıyla, aşağıdaki Avrupa ülkeleri bekar kadınlar için tıbbi yardımlı suni tohumlamaya izin vermektedir:
Hayvanlarda
Hayvanat bahçelerinde veya deniz parklarında taşınması zor olan çiftlik hayvanları, nesli tükenmekte olan türler ve hayvanlar için suni tohumlama kullanılır.
Sebepler ve teknikler
Bir erkeğin çok daha fazla sayıda dişiyi döllemesine izin vermek, mesafe veya zaman etmeni sebebiyle dişi ile temas kurmayacak erkeklerin genetik materyalinin kullanılmasına izin vermek, fiziksel üreme zorluklarının üstesinden gelmek, yavruların babalığını kontrol etmek, salgın hastalıkların önüne geçmek, genetik ıslah, doğumları düzene sokmak (senkronize etmek), doğal çiftleşme sırasında meydana gelen yaralanmaları önlemek ve erkek bir hayvanı besleyip bakımını yapmaktan kaçınmak gibi birçok nedenden dolayı kullanılabilir.
, zenginleştirilir, soğutulur veya dondurulur. Semen toplanıldığı yerde kullanılabilir veya dişinin bulunduğu yere gönderilebilir. Dondurulursa meniyi tutan küçük plastik tüpe payet denir. Spermin dondurulmadan önceki ve sonraki süre boyunca canlı kalmasını sağlamak için meni gliserol veya diğer kriyoprotektanları içeren bir çözelti ile karıştırılır. zenginleştiriciler, meniyi muhafaza eder ve meniden daha fazla dişinin tohumlanmasını sağlar. Streptomisin gibi antibiyotikler bazen bazı bakteriyel zührevi hastalıkları kontrol etmek için sperme eklenir. Östrus, progestojen ve başka bir hormon (genellikle PMSG veya Prostaglandin F2α) kullanılarak uyarılabilir. Suni tohumlama uygulamasından önce, dişinin dış ve iç üreme organları muayene edilir. Herhangi bir enfeksiyon veya tohumlamaya engel bir durumun varlığında gerekli tedavi yapıldıktan sonra tohumlama uygulaması yapılmalıdır. Doğumların düzene sokulması veya kızgınlık göstermeyen dişilerin tedavisi için seksüel döngünün senkronizasyonu (Seksüel senkronizasyon) yapılır.
Târihçe
Yapay olarak döllenen ilk canlı hayvan bir köpekti. Deney, 1780'de İtalyan Lazzaro Spallanzani tarafından başarıyla gerçekleştirildi. Bir diğer öncü 1899'da Rus Biyolog İlya İvanov'du. 1935'te, Suffolk koyunlarından seyreltilmiş sperma, uluslararası bir araştırma projesinin parçası olarak İngiltere'deki Cambridge'den Polonya'nın Krakov kentine götürüldü.[] Katılımcılar arasında Prawochenki (Polonya), Milovanoff (SSCB), Hammond, Walton (İngiltere) ve Thomasset (Uruguay) vardı.
Modern suni tohumlamanın öncülüğünü Pennsylvania Eyalet Üniversitesi'nden John O. Almquist yaptı. Bakteri üremesini kontrol etmek, embriyonik ölümleri azaltmak ve doğurganlığı artırmak için antibiyotik kullanımıyla (ilk olarak 1946'da penisilin ile kanıtlanmıştır) üreme verimliliğini artırdı. Donmuş spermanın işlenmesi, dondurulması ve çözülmesi için çeşitli yeni teknikler, hayvancılık endüstrisinde suni tohumlamanın pratik kullanımını önemli ölçüde geliştirdi ve kendisine 1981 Wolf Foundation Tarım Ödülü'nü kazandırdı. Onun tarafından geliştirilen birçok teknik, o zamandan beri insanlar da dahil olmak üzere diğer türlere uygulandı.
Türler
Suni tohumlama insanlar dışında, koyunlar, atlar,sığırlar, domuzlar, köpekler gibi genel olarak (soy kaydı doğrulanmış) hayvanlar, hayvanat bahçesi hayvanlarıyla beraber, hindiler ve bal arıları kadar küçük ve orkalar (katil balinalar) kadar büyük canlılar dahil olmak üzere birçok hayvanda kullanılır.
Modern türlerin korunmasında meni toplama ve suni tohumlama kuşlarda da kullanılmaktadır. 2013 yılında Almanya, Giessen'deki Justus-Liebig-Üniversitesi, Kuşlar, Sürüngenler, Amfibiler ve Balıklar Kliniği'nde araştırma yapan Dr. Veteriner Hekim Michael Lierz'in çalışma grubu, papağanlarda meni toplama ve suni tohumlama için yeni bir teknik geliştirdi ve yardımcı üreme yoluyla çoğaltılması için Amerika papağanından dünyada ilk kez sperma elde ettier.
Yakalanan orkalarla çalışan bilim adamları, 2000'li yılların başında tekniğe öncülük edebildiler ve "herhangi bir cetacean türünde suni tohumlama kullanılarak canlı yavrularla sonuçlanan ilk başarılı kavramlar" ile sonuçlandı. SeaWorld eğitmeni John Hargrove, Kasatka'yı suni tohumlama alan ilk orca olarak tanımlıyor.
Hakların ihlali
Hayvanlar üzerinde suni tohumlama, bazı hayvan hakları savunucuları tarafından tecavüzle eş tutulmuş ve bunun kurumsallaşmış bir vahşilik oluşturduğu öne sürülmüştür. Bu şekilde hayvan hakları ihlali yapıldığı belirtilmiştir.PETA ve Mercy for Animals gibi hayvan hakları örgütleri makalelerinde sıklıkla uygulamaya karşı yazılar yazıyorlar. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki et üretiminin çoğu, son otuz yılda üretimin aşırı bir şekilde büyümesine neden olan suni tohumlamaya bağlıdır.Kansas eyaleti, hayvancılık yasası suni tohumlama prosedürünü yasa dışı kılmaktadır.
Kaynakça
- ^ "Seattle Sperm Bank". 18 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021.
- ^ . api.parliament.uk. 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2020.
- ^ Ombelet (2015). "Artificial insemination history: hurdles and milestones". Facts, Views & Vision in ObGyn. 7 (2): 137-143. ISSN 2032-0418. (PMC) 4498171 $2. (PMID) 26175891. 30 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021.
- ^ . The Atlantic (İngilizce). 8 Ocak 2016. 9 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2019.
- ^ . HuffPost (İngilizce). 10 Mayıs 2016. 8 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2021.
- ^ . The Medical World: 163-164. April 1909. 24 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. (cited in Gregoire, A. (1964). "The impregnators". Fertility and Sterility. 16: 130-4. doi:10.1016/s0015-0282(16)35476-0. (PMID) 14256095.)
- ^ Kara W. Swanson, “The Birth of the Sperm Bank,” Annals of Iowa, 71 (Summer 2012), 241–76.
- ^ Smith (10 Ağustos 2016). . 10 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.
- ^ . www.standard.co.uk (İngilizce). 26 Mart 2019. 29 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2021.
- ^ . abc NEWS. 3 Şubat 2010. 6 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Cimino (1988). "Direct intraperitoneal insemination (DIPI) for the treatment of refractory infertility unrelated to female organic pelvic disease". Acta Europaea Fertilitatis. 19 (2): 61-68. (PMID) 3223194.
- ^ in vitro fertilization technique. Monterey CA. 1988.
- ^ "Procedure for intrauterine insemination (IUI) using processed sperm". Uptodate.com. 4 Haziran 2018. 18 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021.
- ^ "Immobilization May Improve Pregnancy Rate After Intrauterine Insemination". Medscape Medical News. 19 Şubat 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ekim 2009.
- ^ Leonidas Mamas, M.D. (March 2006). "Comparison of fallopian tube sperm perfusion and intrauterine tuboperitoneal insemination:a prospective randomized study". Fertility and Sterility. 85 (3): 735-740. doi:10.1016/j.fertnstert.2005.08.025. (PMID) 16500346.
- ^ G S Shekhawat, MD (2012). . Internet Medical Journal. 68 (3): 226-30. doi:10.1016/j.mjafi.2012.02.013. (PMC) 3862360 $2. (PMID) 24532873. 2 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2012.
- ^ "Comparison of intracervical, intrauterine, and intratubal techniques for donor insemination". Fertil. Steril. 59 (2): 339-42. February 1993. doi:10.1016/S0015-0282(16)55671-4. (PMID) 8425628.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;Rainbow Europe Country Index
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ "John O. Almquist". Wolf Prize in Agriculture. World Scientific. 2009. ss. 121-134. ISBN .
- ^ . www.equine-reproduction.com. 15 Ocak 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2018.
- ^ "A novel method for semen collection and artificial insemination in large parrots (Psittaciformes)". Sci Rep. 3: 2066. 2013. doi:10.1038/srep02066. (PMC) 3691562 $2. (PMID) 23797622.
- ^ Robeck (1 Ağustos 2004). "Reproductive Physiology and Development of Artificial Insemination Technology in Killer Whales (Orcinus orca)1". Biology of Reproduction. 71 (2): 650-660. doi:10.1095/biolreprod.104.027961. (PMID) 15115725.
- ^ Hargrove (22 Mart 2016). "I trained killer whales at SeaWorld for 12 years. Here's why I quit". Vox. 26 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Şubat 2019.
- ^ Rosenberg (1 Ekim 2017). "How Meat Changed Sex: The Law of Interspecies Intimacy after Industrial Reproduction". GLQ: A Journal of Lesbian and Gay Studies. Durham, NC: Duke University Press. 23 (4): 473-507. doi:10.1215/10642684-4157487. ISSN 1527-9375. 7 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ocak 2021.
- ^ The Routledge handbook of animal ethics. New York, NY: Routledge. 2019. ISBN . OCLC 1111771459. 18 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021.
- ^ . PETA. PETA.org. n.d. 4 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2021.
Cows and other factory-farmed female animals endure being raped repeatedly, and their babies are torn away from them before they’re all killed.
- ^ . Mercy for Animals. MercyforAnimals.org. n.d. 31 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2021.
In an eye-opening article in The Huffington Post, Bruce Friedrich gives readers one more reason to boycott meat, dairy and eggs: institutionalized bestiality. Aside from horrifying personal accounts from factory farmers and slaughterhouse workers bragging about sexually abusing animals and undercover video footage exposing animals being raped and sexually assaulted, Friedrich explains how routine – and legal – acts of bestiality are perpetrated every day on modern farms.
- ^ . Sentientmedia.org. Sentient Media. 23 Aralık 2019. 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2021.
Mercy For Animals pursues change for the better by reducing the suffering of the 80 billion farmed animals raped and killed every year, Garcés says.
- ^ a b Rosenberg (11 Aralık 2020). "The Meat Industry's Bestiality Problem". The New Republic. TNR. 15 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ocak 2021.
Konuyla ilgili yayınlar
Wikimedia Commons'ta Suni tohumlama ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Hammond, John ve diğerleri , Sığırların Suni Tohumlaması (Cambridge, Heffer, 1947, 61 s)
Dış bağlantılar
- Suni tohumlama öyküsü 15 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Sperm Donasyonunda Etik Hususlar Nelerdir? 20 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Amerika Birleşik Devletleri eyalet mahkemesi, sperm bağışçısının çocuklardan sorumlu olmadığına hükmetti 13 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- İngiltere Sperm Bağışçıları Anonimliğini Kaybetti 3 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Atlarda yapay zeka tekniği 15 Ocak 2001 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Hastings Center'ın Biyoetik Brifing Kitabı'nın yardımlı üreme ile ilgili girişi 6 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Annales de Gembloux L´Organisation Scientifique de l Índustrie Animale en URSS, URSS'de Suni Tohumlama, Luis Thomasset, 1936[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Suni tohumlama suni dolleme cinsel iliski veya in vitro fertilizasyon dolleme disindaki yollarla in vivo vucut icinde dolleme yontemi ile bir gebelik elde etmek amaciyla spermin disinin serviksine veya uterus bosluguna iletilmesidir Insanlar ve hayvanlar icin bir bkz atlar kucukbas hayvanlar ve domuzlar dahil olmak uzere yaygin bir uygulamadir Suni tohumlamada yardimci ureme teknolojisi sperm bagisi ve hayvancilik teknikleri kullanilabilir Mevcut suni tohumlama teknikleri intraservikal tohumlama ve intrauterin tohumlamayi icerir Insanlarin suni tohumlamadan hukuki cercevede ulkelere ve bolgelere gore degisen yasalar cercevesinde faydalanabilmektedirler Intraservikal tohumlama ICI en kolay ve en yaygin tohumlama teknigidir ve evde kendi kendine tohumlama icin doktor yardimi olmadan kullanilabilir Dogal tohumlama yani cinsel iliski yoluyla tohumlama ile karsilastirildiginda suni tohumlama daha pahali ve daha invaziv tibbi girisim olabilir ve profesyonel yardim gerektirebilir Bazi ulkelerde kimlerin ve kimlerin sperm bagislayabilecegini kimlerin suni tohumlama yapabilecegini ve bu tur tohumlamanin sonuclarini da iceren kisitlayici ve duzenleyici yasalar vardir Icinde bulundugu durumda suni tohumlamaya izin vermeyen bir yargi bolgesinde yasayan bazi kadinlar buna izin veren baska bir yargi alanina edebilir InsanlardaTarihce Ilk kaydedilen suni tohumlama vakasina yarimci olan 1790 da bir keten kumascinin karisinin hamile kalmasina yardimci olan John Hunter di Donor tarafindan bildirilen ilk suni dolleme vakasi 1884 te meydana geldi Philadelphia da bir profesor olan Dr William H Pancoast anestezi uygulanmis bir kadini kadinin bilgisi olmadan dollemek icin en iyi gorunuse sahip ogrencisinden sperm aldi Bu vaka 25 yil sonra bir tip dergisinde rapor edildi Iowa Universitesi tip fakultesi arastirmacilari Jerome Sherman ve Raymond Bunge tarafindan yurutulen arastirmalarda 1950 lerden baslayarak Iowa da bir Sperm bankasi gelistirildi Birlesik Krallik ta Ingiliz kadin dogum uzmani Mary Barton 1930 larda yuzlerce cocuga babalik yapan kocasi ile donor tohumlama sunan birini kurdu 1980 lerde doktorlarin yumurtaliktaki oositi bulmalarina izin vermek amaciyla veya ostium yoluyla genital yola girdikten sonra cerrahi bir delik veya insizyon yoluyla alt karin icine sperm enjekte ettikleri dogrudan intraperitoneal tohumlama DIPI bazen kullanildi fallop tupunun Genel Suni tohumlamada kullanilan sperm kadinin kocasi partneri partner spermi veya bilinen veya isimsiz bir sperm donoru tarafindan saglanabilir bkz sperm bagisi donor sperm Hazirliklar Dollenme penceresi ve firsati yumurtanin atilmasindan sonrdaki on iki saatten biraz daha fazla oldugu icin bu sure turlere gore degisiklikler gosterir zamanlama cok onemlidir Basari sansini artirmak icin disinin adet dongusu yakindan izlenir siklikla yumurtlama kitleri ultrasonlar veya bazal vucut isisi testleri gibi kan testleri kullanilir vajinal mukusun rengi kivami ve serviksin yumusakligi not edilir belirtiler genelde benzer olmasinin yaninda sureleri siddeti ve sikligi turlere gore degisebilmektedir Suni tohumlamanin basari oranini artirmak icin uyarilmis bir dongu seksuel senkronizasyon olusturacak ilaclar kullanilabilir ancak bu tur ilaclarin kullanimi ayni zamanda cogul dogum sansinin artmasina neden olur Spermin alinmasi hazirlanmasi ve muhafazasi uzmanlik gerektiren bir dizi islemleri gerektirir Spermin hazirlanmasi dollenme sansini artirir sperm Hareketli spermlerin konsantrasyonu oncesi ve sonrasi sayilir Sperm bankasindan alinan spermler bir sure dondurularak karantinaya alinacak ve donor bulasici bir hastalik tasimadigindan emin olmak icin numunenin uretilmesinden once ve sonra test edilecektir Sperm dogrudan veya bir sperm ajansi araciligiyla ozel bir donor tarafindan saglaniyorsa genellikle taze olarak saglanir dondurulmamistir ve karantinaya alinmaz Bu sekilde saglanan donor spermi dogrudan alici kadina veya donorun esine verilebilir ya da ozel olarak yalitilmis kaplarda tasinabilir Bazi donorlerin spermlerini dondurmak ve saklamak icin kendi dondurma aparatlari vardir Teknikler Insan disi ureme sistemi Serviks rahimin bir parcasidir Servikal kanal rahim ve vajinanin ic kisimlarini birbirine baglar Kullanilan meni taze islenmemis veya dondurulmustur Donor sperminin bir sperm bankasi tarafindan saglandigi durumlarda her zaman karantinaya alinacak ve dondurulacak ve kullanilmadan once cozulmesi gerekecektir Sperm ideal olarak en son sperm cikisindan sonra iki veya uc gunluk bekleme suresini takiben bagislanir Yumurta atildiginda kullanilan yonteme bagli olarak disinin vajinasina rahmine veya rahim agzina meni verilir Sperm bazen bir tedavi dongusu icinde iki kez verilebilir Intraservikal Intraservikal inseminasyon ICI cinsel iliski sirasinda penis tarafindan vajinaya meni bosalmasini taklit eder Agrisizdir ve suni tohumlamanin en basit en kolay ve en yaygin yontemidir ICI genellikle ignesiz bir siringa vasitasiyla serviksin girisinde vajinaya islenmis veya cig semen verilmesini icerir Rahim ici Rahim ici tohumlama IUI islenmis spermin bir kateter ile rahme enjekte edilmesini icerir Islenmis meni kullanilmasi prostaglandin iceriginden dolayi rahimde kramplara meninin disari cikmasina ve agriya neden olabilir IUI den sonra on bes dakika masada dinlenmek disinin gebelik oranini arttirmasina yardimci olur Rahim ici tuboperitoneal Rahim ici tuboperitoneal tohumlama IUTPI islenmis spermin hem uterus hem de fallop tuplerine enjeksiyonunu icerir Daha sonra vajinaya sizintiyi onlemek icin serviks klemplenir Bu en iyi sekilde ozel olarak tasarlanmis cift somunlu bivalve DNB spekulum ile saglanir Sperm uterus boslugunu doldurmaya yetecek 10 ml lik bir hacim olusturacak sekilde karistirilir tuplerin interstisyel kismindan ve ampulladan gecerek son olarak periton bosluguna ve peritoneal ve folikuler sivi ile karistirilacagi ulasir IUTPI hafif veya orta derecede erkek kisirliginda ve hafif veya orta derecede endometrioziste faydali olabilir Intratubal Intratubal inseminasyon ITI yikanmis spermin fallop tupune enjeksiyonunu icerir ancak bu prosedurun artik genel olarak IUI ile karsilastirildiginda herhangi bir yararli etkisi oldugu dusunulmemektedir Ancak ITI hem yumurtalarin hem de spermin kadinin vucudu disinda karistirildigi ve ardindan hemen dollenmenin gerceklestigi fallop tupune yerlestirildigi Yasal kisitlamalar Bazi ulkeler suni tohumlamayi cesitli sekillerde kisitlamaktadir Ornegin bazi ulkeler bekar kadinlar icin suni tohumlamaya izin vermemekte ve bazi ulkeler de donor sperm kullanimina izin vermemektedir Mayis 2013 itibariyla asagidaki Avrupa ulkeleri bekar kadinlar icin tibbi yardimli suni tohumlamaya izin vermektedir Belarus Belcika Birlesik Krallik Bulgaristan Danimarka Estonya Finlandiya Almanya Yunanistan Macaristan Izlanda Irlanda Letonya Moldova Karadag Hollanda Kuzey Makedonya Romanya Rusya Ispanya UkraynaErmenistan Guney Kibris Rum YonetimiHayvanlardaBir inegin suni tohumlamasi yapan bir adam Suni tohumlamada kullanilmak uzere atlardan meni toplanmasinda kullanilan yerlesik suni vajinaya sahip bir binek fantom Hayvanat bahcelerinde veya deniz parklarinda tasinmasi zor olan ciftlik hayvanlari nesli tukenmekte olan turler ve hayvanlar icin suni tohumlama kullanilir Sebepler ve teknikler Bir erkegin cok daha fazla sayida disiyi dollemesine izin vermek mesafe veya zaman etmeni sebebiyle disi ile temas kurmayacak erkeklerin genetik materyalinin kullanilmasina izin vermek fiziksel ureme zorluklarinin ustesinden gelmek yavrularin babaligini kontrol etmek salgin hastaliklarin onune gecmek genetik islah dogumlari duzene sokmak senkronize etmek dogal ciftlesme sirasinda meydana gelen yaralanmalari onlemek ve erkek bir hayvani besleyip bakimini yapmaktan kacinmak gibi bircok nedenden dolayi kullanilabilir zenginlestirilir sogutulur veya dondurulur Semen toplanildigi yerde kullanilabilir veya disinin bulundugu yere gonderilebilir Dondurulursa meniyi tutan kucuk plastik tupe payet denir Spermin dondurulmadan onceki ve sonraki sure boyunca canli kalmasini saglamak icin meni gliserol veya diger kriyoprotektanlari iceren bir cozelti ile karistirilir zenginlestiriciler meniyi muhafaza eder ve meniden daha fazla disinin tohumlanmasini saglar Streptomisin gibi antibiyotikler bazen bazi bakteriyel zuhrevi hastaliklari kontrol etmek icin sperme eklenir Ostrus progestojen ve baska bir hormon genellikle PMSG veya Prostaglandin F2a kullanilarak uyarilabilir Suni tohumlama uygulamasindan once disinin dis ve ic ureme organlari muayene edilir Herhangi bir enfeksiyon veya tohumlamaya engel bir durumun varliginda gerekli tedavi yapildiktan sonra tohumlama uygulamasi yapilmalidir Dogumlarin duzene sokulmasi veya kizginlik gostermeyen disilerin tedavisi icin seksuel dongunun senkronizasyonu Seksuel senkronizasyon yapilir Tarihce 1935 yilinda Luis Thomasset tarafindan Cambridge Laboratuvarlarinda ve Guney Amerika da calismak uzere SSCB den getirilen suni tohumlama araclari Yapay olarak dollenen ilk canli hayvan bir kopekti Deney 1780 de Italyan Lazzaro Spallanzani tarafindan basariyla gerceklestirildi Bir diger oncu 1899 da Rus Biyolog Ilya Ivanov du 1935 te Suffolk koyunlarindan seyreltilmis sperma uluslararasi bir arastirma projesinin parcasi olarak Ingiltere deki Cambridge den Polonya nin Krakov kentine goturuldu kaynak belirtilmeli Katilimcilar arasinda Prawochenki Polonya Milovanoff SSCB Hammond Walton Ingiltere ve Thomasset Uruguay vardi Modern suni tohumlamanin onculugunu Pennsylvania Eyalet Universitesi nden John O Almquist yapti Bakteri uremesini kontrol etmek embriyonik olumleri azaltmak ve dogurganligi artirmak icin antibiyotik kullanimiyla ilk olarak 1946 da penisilin ile kanitlanmistir ureme verimliligini artirdi Donmus spermanin islenmesi dondurulmasi ve cozulmesi icin cesitli yeni teknikler hayvancilik endustrisinde suni tohumlamanin pratik kullanimini onemli olcude gelistirdi ve kendisine 1981 Wolf Foundation Tarim Odulu nu kazandirdi Onun tarafindan gelistirilen bircok teknik o zamandan beri insanlar da dahil olmak uzere diger turlere uygulandi Turler Suni tohumlama insanlar disinda koyunlar atlar sigirlar domuzlar kopekler gibi genel olarak soy kaydi dogrulanmis hayvanlar hayvanat bahcesi hayvanlariyla beraber hindiler ve bal arilari kadar kucuk ve orkalar katil balinalar kadar buyuk canlilar dahil olmak uzere bircok hayvanda kullanilir Modern turlerin korunmasinda meni toplama ve suni tohumlama kuslarda da kullanilmaktadir 2013 yilinda Almanya Giessen deki Justus Liebig Universitesi Kuslar Surungenler Amfibiler ve Baliklar Klinigi nde arastirma yapan Dr Veteriner Hekim Michael Lierz in calisma grubu papaganlarda meni toplama ve suni tohumlama icin yeni bir teknik gelistirdi ve yardimci ureme yoluyla cogaltilmasi icin Amerika papaganindan dunyada ilk kez sperma elde ettier Yakalanan orkalarla calisan bilim adamlari 2000 li yillarin basinda teknige onculuk edebildiler ve herhangi bir cetacean turunde suni tohumlama kullanilarak canli yavrularla sonuclanan ilk basarili kavramlar ile sonuclandi SeaWorld egitmeni John Hargrove Kasatka yi suni tohumlama alan ilk orca olarak tanimliyor Haklarin ihlali Hayvanlar uzerinde suni tohumlama bazi hayvan haklari savunuculari tarafindan tecavuzle es tutulmus ve bunun kurumsallasmis bir vahsilik olusturdugu one surulmustur Bu sekilde hayvan haklari ihlali yapildigi belirtilmistir PETA ve Mercy for Animals gibi hayvan haklari orgutleri makalelerinde siklikla uygulamaya karsi yazilar yaziyorlar Amerika Birlesik Devletleri ndeki et uretiminin cogu son otuz yilda uretimin asiri bir sekilde buyumesine neden olan suni tohumlamaya baglidir Kansas eyaleti hayvancilik yasasi suni tohumlama prosedurunu yasa disi kilmaktadir Kaynakca Seattle Sperm Bank 18 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Agustos 2021 api parliament uk 2 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2020 Ombelet 2015 Artificial insemination history hurdles and milestones Facts Views amp Vision in ObGyn 7 2 137 143 ISSN 2032 0418 PMC 4498171 2 PMID 26175891 30 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Agustos 2021 The Atlantic Ingilizce 8 Ocak 2016 9 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Temmuz 2019 HuffPost Ingilizce 10 Mayis 2016 8 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Temmuz 2021 The Medical World 163 164 April 1909 24 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi cited in Gregoire A 1964 The impregnators Fertility and Sterility 16 130 4 doi 10 1016 s0015 0282 16 35476 0 PMID 14256095 Kara W Swanson The Birth of the Sperm Bank Annals of Iowa 71 Summer 2012 241 76 Smith 10 Agustos 2016 10 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Subat 2020 www standard co uk Ingilizce 26 Mart 2019 29 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Temmuz 2021 abc NEWS 3 Subat 2010 6 Subat 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Cimino 1988 Direct intraperitoneal insemination DIPI for the treatment of refractory infertility unrelated to female organic pelvic disease Acta Europaea Fertilitatis 19 2 61 68 PMID 3223194 in vitro fertilization technique Monterey CA 1988 Procedure for intrauterine insemination IUI using processed sperm Uptodate com 4 Haziran 2018 18 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Agustos 2021 Immobilization May Improve Pregnancy Rate After Intrauterine Insemination Medscape Medical News 19 Subat 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Ekim 2009 Leonidas Mamas M D March 2006 Comparison of fallopian tube sperm perfusion and intrauterine tuboperitoneal insemination a prospective randomized study Fertility and Sterility 85 3 735 740 doi 10 1016 j fertnstert 2005 08 025 PMID 16500346 G S Shekhawat MD 2012 Internet Medical Journal 68 3 226 30 doi 10 1016 j mjafi 2012 02 013 PMC 3862360 2 PMID 24532873 2 Mayis 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ocak 2012 Comparison of intracervical intrauterine and intratubal techniques for donor insemination Fertil Steril 59 2 339 42 February 1993 doi 10 1016 S0015 0282 16 55671 4 PMID 8425628 a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Rainbow Europe Country Index isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme John O Almquist Wolf Prize in Agriculture World Scientific 2009 ss 121 134 ISBN 978 981 283 585 7 www equine reproduction com 15 Ocak 2001 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Mart 2018 A novel method for semen collection and artificial insemination in large parrots Psittaciformes Sci Rep 3 2066 2013 doi 10 1038 srep02066 PMC 3691562 2 PMID 23797622 Robeck 1 Agustos 2004 Reproductive Physiology and Development of Artificial Insemination Technology in Killer Whales Orcinus orca 1 Biology of Reproduction 71 2 650 660 doi 10 1095 biolreprod 104 027961 PMID 15115725 Hargrove 22 Mart 2016 I trained killer whales at SeaWorld for 12 years Here s why I quit Vox 26 Subat 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Subat 2019 Rosenberg 1 Ekim 2017 How Meat Changed Sex The Law of Interspecies Intimacy after Industrial Reproduction GLQ A Journal of Lesbian and Gay Studies Durham NC Duke University Press 23 4 473 507 doi 10 1215 10642684 4157487 ISSN 1527 9375 7 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ocak 2021 The Routledge handbook of animal ethics New York NY Routledge 2019 ISBN 978 1 13 809506 9 OCLC 1111771459 18 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Agustos 2021 PETA PETA org n d 4 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ocak 2021 Cows and other factory farmed female animals endure being raped repeatedly and their babies are torn away from them before they re all killed Mercy for Animals MercyforAnimals org n d 31 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ocak 2021 In an eye opening article in The Huffington Post Bruce Friedrich gives readers one more reason to boycott meat dairy and eggs institutionalized bestiality Aside from horrifying personal accounts from factory farmers and slaughterhouse workers bragging about sexually abusing animals and undercover video footage exposing animals being raped and sexually assaulted Friedrich explains how routine and legal acts of bestiality are perpetrated every day on modern farms Sentientmedia org Sentient Media 23 Aralik 2019 5 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ocak 2021 Mercy For Animals pursues change for the better by reducing the suffering of the 80 billion farmed animals raped and killed every year Garces says a b Rosenberg 11 Aralik 2020 The Meat Industry s Bestiality Problem The New Republic TNR 15 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ocak 2021 Konuyla ilgili yayinlarWikimedia Commons ta Suni tohumlama ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Hammond John ve digerleri Sigirlarin Suni Tohumlamasi Cambridge Heffer 1947 61 s Dis baglantilarSuni tohumlama oykusu 15 Mayis 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sperm Donasyonunda Etik Hususlar Nelerdir 20 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Amerika Birlesik Devletleri eyalet mahkemesi sperm bagiscisinin cocuklardan sorumlu olmadigina hukmetti 13 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingiltere Sperm Bagiscilari Anonimligini Kaybetti 3 Subat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Atlarda yapay zeka teknigi 15 Ocak 2001 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hastings Center in Biyoetik Brifing Kitabi nin yardimli ureme ile ilgili girisi 6 Agustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Annales de Gembloux L Organisation Scientifique de l Industrie Animale en URSS URSS de Suni Tohumlama Luis Thomasset 1936 olu kirik baglanti