Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Akçaabat, eski ismiyle Polathane, Trabzon ilinin bir ilçesi olup batısında Çarşıbaşı ve Vakfıkebir, güneyinde Düzköy ve Maçka, doğusunda ise merkez ilçe olan Ortahisar ilçeleri ile çevrilidir. Trabzon'un nüfus bakımından en büyük 2. ilçesi olan Akçaabat, köftesiyle ve horonuyla meşhurdur. İlçede 90'lı yılların sonuna kadar tütün oldukça önemli bir yere sahipti.
| Akçaabat | |
|---|---|
 Tarihi Orta Mahalle evleri | |
 Türkiye'de yeri | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Trabzon |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Ramazan Kurtyemez |
| • Belediye başkanı | Osman Nuri Ekim (AK Parti) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 385 km² |
| Rakım | 10 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 123,552 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 127.331 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| Posta kodu | 61300 |
| İl alan kodu | 0462 |
| İl plaka kodu | 61 |
Resmî site Akçaabat Belediyesi Akçaabat Kaymakamlığı | |
Etimoloji
Kentin bilinen en eski adı "Platana" olup Yunanca "çınar ağacı" anlamına gelmektedir. 19. yüzyılda bu adın deforme edilmesiyle Pulatane, Pulathane adları oluşturulmuştur. Bıjışkyan (1817) seyahatnamesinde kentin adı hakkında şu açıklamayı yapmıştır: "Platana, altı mil uzakta koyunun içinde bir kasabadır. Platana çınar ağacı demektir, çünkü eskiden bura halkı aynı ağaca tapardı. Bununla beraber, bazıları Polathane yani "demir fabrikası" olarak zikrederler”. Kentin adının ticaretin gelişmesi ve paranın bolluğundan dolayı, beyaz evlerinden dolayı veya eski Türkçede "batıdaki şehir" anlamına geldiği de iddia edilmiştir. Herhangi bir kaynağa dayanmayan bu varsayımın, Platana adı için değil Akçaabat için ileri sürülmüş olduğu anlaşılmaktadır. Oysa Akçaabat eskiden ilçe merkezinin adı değildi. 1904 tarihli Trabzon Vilayeti Salnamesi'nde de ilçe merkezinin "Platana" olduğu ve Yunanca "çınar" anlamına geldiği belirtilmiştir.
Tarihçe
Türkler ilçeye 12. yüzyıldan itibaren Selçuklu döneminde Türkmen beylerinin bölgeyi fethetmesiyle yerleşmeye başlamışlardır. Fatih Sultan Mehmet tarafından 1461 yılında fethedilen Akçaabat’ta Roma, Bizans, Trabzon İmparatorluğu ve Osmanlı dönemine ait tarihi yapıt ve izlere rastlamak mümkündür.
Osmanlı yönetimiyle birlikte Akçaabat uzun yıllar nahiye olarak teşkilatlandırılmıştır. Akçaabat nahiye nüfusunun; 1486 yılında 19.433, 1520 yılında 26.795, 1554 yılında 27.460 kişiden oluştuğu görülmektedir. 1583 yılına gelindiğinde Akçaabat nahiyesinde, 28.285'i Hristiyan ve 5.748'i Müslüman olmak üzere toplam 33.933 kişinin yaşadığı tahmin edilmektedir. 1640 yılında Akçaabat'ta bulunan Evliye Çelebi, haftada bir kurulan Platana Pazarında 10.000 kişinin toplandığını ve pazarın çevresinde gelişmiş ve refah içinde olan zengin köylerin olduğunu belirtmiştir. 1796'da yaşanan veba salgını Akçaabat'ı büyük oranda etkilemiştir.
1835 tarihli nüfus sayımına göre Akçaabat nahiyesinde; 8.645 erkek Müslüman ve 2.603 erkek Gayrimüslim olmak üzere toplam 11.248 erkek nüfus kaydedilmiştir. 1835 yılında yapılan nüfus sayımına göre Akçaabat nahiyesi, 5 mahalle ve 86 köy olmak üzere toplam 91 yerleşim biriminden oluşmaktadır. Bu yerleşimlerden 57'sinde sadece Müslümanlar, 2 mahalle ve 4 köy olmak üzere 6'sında da sadece Gayrimüslimler yaşamaktadır. 19. yüzyıl ilk yarısından itibaren Gayrimüslim nüfus İstanbul, Sinop gibi yurt içinde ya da Kırım ve Kafkasya'nın ele geçirilip Müslümanların göç ettirilmesiyle yeni iş gücü sağlamak amacıyla Rus topraklarına çalışmaya gitmeye başlamıştır.
1847 yılında kaza statüsü alan Akçaabat'ta, kaza dahilinde aynı yıl yapılan nüfus sayımına göre Rum ve Ermeni erkek nüfusu toplam 2.638 kişidir. Bu tarihlerde Ermeni nüfus; Akçaabat merkez ve köylerindeki 11 mahallede yaşamakta olup 223 hanede 882 Ermeni erkek nüfus görülmektedir. 1850 tarihli öşür defterine göre kaza statüsünde görülen Akçaabat kazası; kuzeyden Karadeniz ile sınırlıyken batıda Yobol (Çeşmeönü) köyünden güneye doğru Oğuz (Oğuz) köyüne inmekte, güneyde Simenli (Simenli), Sidiksa (Çayırbağı) ve Haçka (Düzköy) köyünden devam etmekte, güney doğuda ise Maçka’nın köyleri ile sınır oluşturarak doğu tarafında, sahile ve Değirmenderesine bakan Divranos (Gölçayır) ve Çukurçayır köylerini içine alarak Trabzon şehrinin Boztepe mahallesi ile komşu olacak biçimde Kavak Meydanı mahallesi ile Ayasofya mahallesine komşu olan Holomana (Beşirli) karyesini de içine alarak Karadeniz’e inmektedir. şeklinde tarih edilmiştir. Buna göre Akçaabat kazasının günümüzdeki; Akçaabat, Vakfıkebir, Beşikdüzü, Şalpazarı ve Düzköy ilçeleriyle birlikte Trabzon merkezden birçok yerleşimi içine aldığı görülmektedir. Bu tarihlerde Akçaabat kazasının; Nefs-i Pulathane, Galinos (Orta), Dürbinar ve Salari olmak üzere 4 mahalleden oluştuğu belirtilmekte birlikte Salari yerleşimi o tarihlerde köy olarak da kayıtlarda yer almıştır. Akçaabat kazasının Vakfıkebir arazileri hariç olmak üzere; Nefs-i Akçaabat’a bağlı mahalleler ile 24 köyde 1.646 hane (243'ü Gayrimüslim), Kalanima Deresi Nahiyesi'nde vadi boyunca 35 köy ve 1737 hane (121'i Gayrimüslim), Sera Deresi Nahiyesi'nde 12 köy ve 439 hane (120'si Gayrimüslim), Ayağorğor Nahiyesi'nde 15 köy ve 1036 hane (366'sı Gayrimüslim) olmak üzere toplam 4.858 öşür vergisi alınan hane olduğu ve bunun da 4008'inin Müslüman geri kalan 850'sinin Gayrimüslimler olduğu görülmektedir. Buna %10'luk vergiden muaf nüfus öngörüsü eklendiğinde Vakfıkebir arazisi hariç Akçaabat kazasında 5.343 hanede 22.039'u Müslüman ve 4.675'i Gayrimüslim olmak üzere toplam 26.714 kişinin yaşadığı tahmin edilmektedir. Vakfıkebir arazisinde ise 4.376 hane bulunmakta olup tamamı Müslümanlardan oluşmaktadır. Pulathane mahallesinde vergi alınan 128 hane bulunmaktadır. 1864 yılında yeniden nahiye haline getirilmiştir.
Akçaabat, 1867'de Trabzon vilayeti kulunca, bu vilayetin merkez sancağına bağlandı. 1896 tarihli vilayet salnamesine göre Akçaabat arazisinin nüfusu 46.073 kişiden oluşuyordu. Bu nüfusun yüzde 9'u (4.161 kişi) Rum, yüzde 6,9'u (3.175 kişi) Ermenilerden oluşuyordu. Bu tarihte ilçe merkezine Polathane deniyordu ve bu ad Yunanca Platana'dan değişime uğramıştı.
1869-1870 tarihli Trabzon Vilayeti Salnamesine göre Akçaabat nahiyesinin 32 yerleşiminde Rumlar yaşamakta olup Rum erkek nüfusu 2.433 kişiden oluşmaktadır. Bu 32 yerleşimin 8'inde Rum, Ermeni ve Müslümanlar bir arada yaşamaktadır. Kalanında ise Rumlar ile Müslümanlar bir arada yaşamaktadır. 1880'de kaza dâhilinde 1.362'i Ermeni ve 2.536'sı Rum olmak üzere toplam 3.898 gayrimüslim nüfus mevcuttur. 22 Ocak 1871 yılında yayınlanan İdâre-i Umûmiye-i Vilâyet Nizâmnâmesi'ne göre Trabzon Vilayeti’nin merkez sancağına bağlı nahiyedir. 1881-1893 nüfus sayımlarına göre kaza dahilindeki Rum nüfusu 1.838'i kadın ve 1.997'si erkek olmak üzere toplam 3.835 kişidir. 1886 yılına ait kayıtta, Akçaabat sahillerinde 120 bin zeytin ağacının olduğu belirtilmekle birlikte, bu ağaçların büyük bölümü Rus işgali döneminde tahrip olmuş, kalanların da bakımsızlıktan kurumasıyla günümüze zeytin ağaçları ulaşmamıştır.
Soteriades'in Osmanlı kaynaklarıyla uyuşmayan verilerine göre 1912 yılında Akçaabat nahiyesinde 40.265 Türk, 11.081 Rum ve 4.204 Ermeni yaşamaktadır. 1914 yılı Osmanlı kayıtlarında Akçaabat'taki Ermeni nüfusu, kadın ve erkek olmak üzere toplam 3.517 kişi, Rum nüfus ise 6.561 kişi olarak görülmektedir. Ruslar 20 Nisanı 1916 yılının Akçaabat'ı işgal etmiştir. Rus işgali altındaki dönemde Akçaabat; Nefs-i Pulathane, Orta ve Dürbinar mahallelerinden oluşmaktadır. Nefs-i Pulathane; Kıranba, Çolaklı, Bodamiya ve Lazlar isimli semt veya mevkilerden, Dürbinar mahallesi; Kozakiya, Ispanabol, Zorasa, Yaylacık, Kireçhane, Harmancık, Dere (Yemen), Ayliya ve Abeda isimli semt veya mevkilerden oluşmaktadır. 7 Kasım 1917 yılında yaşanan Bolşevik Devrimi nedeniyle Ruslar tedricen çekilirken meydana gelen ortorite boşluğundan istifade eden Gürcü, Ermeni ve Rumlardan oluşan iki bin kişilik çete 28 Ocak 1918'de Akçaabat'ı ele geçirdi. Ancak kısa süre sonra 24 Şubat 1918'de Türk askerî birlikleri Akçaabat ve Trabzon'a girdi.
Akçaabat'taki Rumların tamamına yakını, Rus ordusu şehirden çekilirken onlarla birlikte yerleşimi terk etmiştir. Kalan birkaç yüz Rum nüfusta 1923 yılında Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi uyarınca Yunanistan'a göç ettirilmiştir. Mübadele uyarınca 1924 yılı başlarında çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 1500 kişilik Türk göçmen de Drama'nın Çalıyatı ve Duspat köylerinden Akçaabat'a yerleştirilmiştir. Ancak bu göçmenler sürü hayvanlarıyla yaylacılık yapmaları ve büyük arazilerde tarım yapmayı bildiklerinden geçim sıkıntısına düşmüşler, bazıları Balıkesir'e giderken bir bölümü Safranbolu'ya yerleştirilmişler kalanlarda Anadolu'nun çeşitli yerlerine gitmiştir. Bununla birlikte tütüncülükten anlayan az sayıda göçmen Akçaabat'ta kalmıştır.
Kültür
Trabzon yöresine özgü tüm ögeleri bünyesinde barındıran Akçaabat kendine has gelenekleri şunlardır:
Ayrıca kemençe, davul-zurna ve bağlama geleneksel çalgılardandır. Sera Gölü, Hıdırnebi Yaylası ve Kayabaşı Yaylası; ilçenin önemli turistik destinasyonlarıdır.
Osmanlı ülkesine sığınan Gürcü prensesi Sopio Gurieli'nin mezarı burada bulunmaktadır.
Akçaabat, spor açısından da önemli bir kenttir. Kentin futbol kulübü Akçaabat Sebatspor, bir dönem Süper Lig'de mücadele etmiştir ve Süper Lig'e yükselmeyi başaran ilk ilçe takımı olmuştur. Ayrıca da burada bulunmaktadır.
Ekonomi
Balıkçılık, fındık, zeytincilik, tütüncülük, turizm ve hayvancılık ilçenin başlıca gelir kaynağıdır.
Nüfus
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1927 | 41.537 | 3.014 | 38.523 |
| 1935 | 53.758 | 4.077 | 49.681 |
| 1940 | 58.532 | 4.363 | 54.169 |
| 1945 | 61.183 | 4.414 | 56.769 |
| 1950 | 66.328 | 5.124 | 61.204 |
| 1955 | 65.291 | 5.637 | 59.654 |
| 1960 | 75.413 | 6.667 | 68.746 |
| 1965 | 83.361 | 7.600 | 75.761 |
| 1970 | 93.474 | 9.499 | 83.975 |
| 1975 | 98.987 | 10.756 | 88.231 |
| 1980 | 102.876 | 13.384 | 89.492 |
| 1985 | 109.947 | 16.172 | 93.775 |
| 1990 | 99.826 | 25.285 | 74.541 |
| 2000 | 120.693 | 39.102 | 81.591 |
| 2007 | 106.475 | 36.289 | 70.186 |
| 2008 | 108.151 | 35.868 | 72.283 |
| 2009 | 110.623 | 37.500 | 73.123 |
| 2010 | 110.957 | 38.681 | 72.276 |
| 2011 | 112.727 | 40.277 | 72.450 |
| 2012 | 113.117 | 40.589 | 72.528 |
| 2013 | 113.917 | 113.917 | veri yok |
| 2014 | 115.939 | 115.939 | veri yok |
| 2015 | 116.744 | 116.744 | veri yok |
| 2016 | 119.463 | 119.463 | Veri yok |
| 2017 | 121.535 | 121.535 | veri yok |
| 2018 | 123.552 | 123.552 | veri yok |
| 2019 | 125.848 | 125.848 | veri yok |
| 2020 | 127.331 | 127.331 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Ayrıca bakınız
Notlar
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mart 2020.
- ^ . 22 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2020.
- ^ . www.akcaabatkofte.com. 13 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023.
- ^ Kiliçaslan, Aydın (29 Ekim 2014). "Trabzon ve Akçaabat'ta tütün tarımı". Türk Coğrafya Dergisi (29): 359-373. doi:10.17211/tcd.40083. ISSN 1302-5856. 24 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023.
- ^ . www.trabzon.gov.tr. 12 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023.
- ^ . 17 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2008.
- ^ . 17 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2008.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 22. cilt, s.185. .
- ^ Gedik, Fethi (2004). Akçaabat Yazıları-I (PDF). İstanbul: Yedirenk. s. 70, 98-99. ISBN . 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Ocak 2024.
- ^ a b c Aygün, Necmettin (2008). "XIX. Yüzyılın Ortalarında Trabzon'da Sosyal ve İktisadi Yapı". Karadeniz Araştırmaları. 5 (7). DergiPark. ss. 75-111. 25 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ocak 2024.
- ^ a b c d e f İpek, Nedim (2022). "Trabzon Rumları". Karadeniz İncelemeleri Dergisi. 16 (32). DergiPark. ss. 397-440. 25 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ocak 2024.
- ^ Uysal, Mustafa Ali; Kartal, Kazım (2020). "Miladi 1840-1850 Tarihli Reaya Defterlerine Göre Trabzon Vilayeti Akçaabat Nahiyesinde Yaşayan Rum Nüfusunun Demografik ve Sosyo Ekonomik Yapısı". Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi. 11 (1). DergiPark. ss. 136-142. 25 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ocak 2024.
- ^ İpek, Nedim (2021). "Trabzon'da Ermeni Nüfusun Hareketliliği". Karadeniz İncelemeleri Dergisi, 31. DergiPark. ss. 11-40. 3 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ocak 2023.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 16. cilt, s.383-385. .
- ^ a b c d e Okur, Mehmet; Usta, Veysel (2009). "Karadeniz Bölgesi'nin Demografik Yapısına Dair Bir İnceleme" (PDF). History Studies. 1 (1). historystudies.net. s. 39. 26 Ocak 2024 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 27 Ocak 2024.
- ^ Çapa, Mesut (1991). "İstikbal Gazetesine Göre Trabzon'da Mübadele Ve İskân". Atatürk Yolu Dergisi. 2 (8). DergiPark. ss. 631-642. 5 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ocak 2024.
- ^ . haberturk.com. 25 Aralık 2010. 24 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023.
- ^ . Trabzon Haber, Trabzonspor Haber | Haber61. 24 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023.
- ^ . arsiv.ntv.com.tr. 27 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2023.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Akçaabat Nüfusu - Trabzon". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Trabzon Akçaabat Nüfusu". nufusune.com.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Akçaabat ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Akçaabat Kaymakamlığı16 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Akcaabat eski ismiyle Polathane Trabzon ilinin bir ilcesi olup batisinda Carsibasi ve Vakfikebir guneyinde Duzkoy ve Macka dogusunda ise merkez ilce olan Ortahisar ilceleri ile cevrilidir Trabzon un nufus bakimindan en buyuk 2 ilcesi olan Akcaabat koftesiyle ve horonuyla meshurdur Ilcede 90 li yillarin sonuna kadar tutun oldukca onemli bir yere sahipti AkcaabatIlceTarihi Orta Mahalle evleriTurkiye de yeriIlce sinirlari haritasiUlkeTurkiyeIlTrabzonCografi bolgeKaradeniz BolgesiIdare KaymakamRamazan Kurtyemez Belediye baskaniOsman Nuri Ekim AK Parti Yuzolcumu Toplam385 km Rakim10 mNufus 2018 Toplam123 552 Kir Sehir127 331Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Posta kodu61300Il alan kodu0462Il plaka kodu61Resmi site Akcaabat Belediyesi Akcaabat KaymakamligiAk CamiiEtimolojiKentin bilinen en eski adi Platana olup Yunanca cinar agaci anlamina gelmektedir 19 yuzyilda bu adin deforme edilmesiyle Pulatane Pulathane adlari olusturulmustur Bijiskyan 1817 seyahatnamesinde kentin adi hakkinda su aciklamayi yapmistir Platana alti mil uzakta koyunun icinde bir kasabadir Platana cinar agaci demektir cunku eskiden bura halki ayni agaca tapardi Bununla beraber bazilari Polathane yani demir fabrikasi olarak zikrederler Kentin adinin ticaretin gelismesi ve paranin bollugundan dolayi beyaz evlerinden dolayi veya eski Turkcede batidaki sehir anlamina geldigi de iddia edilmistir Herhangi bir kaynaga dayanmayan bu varsayimin Platana adi icin degil Akcaabat icin ileri surulmus oldugu anlasilmaktadir Oysa Akcaabat eskiden ilce merkezinin adi degildi 1904 tarihli Trabzon Vilayeti Salnamesi nde de ilce merkezinin Platana oldugu ve Yunanca cinar anlamina geldigi belirtilmistir TarihceAkcaabat tan bir gorunum 1967 Akcaabat tan bir gorunum 1976 Turkler ilceye 12 yuzyildan itibaren Selcuklu doneminde Turkmen beylerinin bolgeyi fethetmesiyle yerlesmeye baslamislardir Fatih Sultan Mehmet tarafindan 1461 yilinda fethedilen Akcaabat ta Roma Bizans Trabzon Imparatorlugu ve Osmanli donemine ait tarihi yapit ve izlere rastlamak mumkundur Osmanli yonetimiyle birlikte Akcaabat uzun yillar nahiye olarak teskilatlandirilmistir Akcaabat nahiye nufusunun 1486 yilinda 19 433 1520 yilinda 26 795 1554 yilinda 27 460 kisiden olustugu gorulmektedir 1583 yilina gelindiginde Akcaabat nahiyesinde 28 285 i Hristiyan ve 5 748 i Musluman olmak uzere toplam 33 933 kisinin yasadigi tahmin edilmektedir 1640 yilinda Akcaabat ta bulunan Evliye Celebi haftada bir kurulan Platana Pazarinda 10 000 kisinin toplandigini ve pazarin cevresinde gelismis ve refah icinde olan zengin koylerin oldugunu belirtmistir 1796 da yasanan veba salgini Akcaabat i buyuk oranda etkilemistir 1835 tarihli nufus sayimina gore Akcaabat nahiyesinde 8 645 erkek Musluman ve 2 603 erkek Gayrimuslim olmak uzere toplam 11 248 erkek nufus kaydedilmistir 1835 yilinda yapilan nufus sayimina gore Akcaabat nahiyesi 5 mahalle ve 86 koy olmak uzere toplam 91 yerlesim biriminden olusmaktadir Bu yerlesimlerden 57 sinde sadece Muslumanlar 2 mahalle ve 4 koy olmak uzere 6 sinda da sadece Gayrimuslimler yasamaktadir 19 yuzyil ilk yarisindan itibaren Gayrimuslim nufus Istanbul Sinop gibi yurt icinde ya da Kirim ve Kafkasya nin ele gecirilip Muslumanlarin goc ettirilmesiyle yeni is gucu saglamak amaciyla Rus topraklarina calismaya gitmeye baslamistir 1847 yilinda kaza statusu alan Akcaabat ta kaza dahilinde ayni yil yapilan nufus sayimina gore Rum ve Ermeni erkek nufusu toplam 2 638 kisidir Bu tarihlerde Ermeni nufus Akcaabat merkez ve koylerindeki 11 mahallede yasamakta olup 223 hanede 882 Ermeni erkek nufus gorulmektedir 1850 tarihli osur defterine gore kaza statusunde gorulen Akcaabat kazasi kuzeyden Karadeniz ile sinirliyken batida Yobol Cesmeonu koyunden guneye dogru Oguz Oguz koyune inmekte guneyde Simenli Simenli Sidiksa Cayirbagi ve Hacka Duzkoy koyunden devam etmekte guney doguda ise Macka nin koyleri ile sinir olusturarak dogu tarafinda sahile ve Degirmenderesine bakan Divranos Golcayir ve Cukurcayir koylerini icine alarak Trabzon sehrinin Boztepe mahallesi ile komsu olacak bicimde Kavak Meydani mahallesi ile Ayasofya mahallesine komsu olan Holomana Besirli karyesini de icine alarak Karadeniz e inmektedir seklinde tarih edilmistir Buna gore Akcaabat kazasinin gunumuzdeki Akcaabat Vakfikebir Besikduzu Salpazari ve Duzkoy ilceleriyle birlikte Trabzon merkezden bircok yerlesimi icine aldigi gorulmektedir Bu tarihlerde Akcaabat kazasinin Nefs i Pulathane Galinos Orta Durbinar ve Salari olmak uzere 4 mahalleden olustugu belirtilmekte birlikte Salari yerlesimi o tarihlerde koy olarak da kayitlarda yer almistir Akcaabat kazasinin Vakfikebir arazileri haric olmak uzere Nefs i Akcaabat a bagli mahalleler ile 24 koyde 1 646 hane 243 u Gayrimuslim Kalanima Deresi Nahiyesi nde vadi boyunca 35 koy ve 1737 hane 121 i Gayrimuslim Sera Deresi Nahiyesi nde 12 koy ve 439 hane 120 si Gayrimuslim Ayagorgor Nahiyesi nde 15 koy ve 1036 hane 366 si Gayrimuslim olmak uzere toplam 4 858 osur vergisi alinan hane oldugu ve bunun da 4008 inin Musluman geri kalan 850 sinin Gayrimuslimler oldugu gorulmektedir Buna 10 luk vergiden muaf nufus ongorusu eklendiginde Vakfikebir arazisi haric Akcaabat kazasinda 5 343 hanede 22 039 u Musluman ve 4 675 i Gayrimuslim olmak uzere toplam 26 714 kisinin yasadigi tahmin edilmektedir Vakfikebir arazisinde ise 4 376 hane bulunmakta olup tamami Muslumanlardan olusmaktadir Pulathane mahallesinde vergi alinan 128 hane bulunmaktadir 1864 yilinda yeniden nahiye haline getirilmistir Akcaabat 1867 de Trabzon vilayeti kulunca bu vilayetin merkez sancagina baglandi 1896 tarihli vilayet salnamesine gore Akcaabat arazisinin nufusu 46 073 kisiden olusuyordu Bu nufusun yuzde 9 u 4 161 kisi Rum yuzde 6 9 u 3 175 kisi Ermenilerden olusuyordu Bu tarihte ilce merkezine Polathane deniyordu ve bu ad Yunanca Platana dan degisime ugramisti 1869 1870 tarihli Trabzon Vilayeti Salnamesine gore Akcaabat nahiyesinin 32 yerlesiminde Rumlar yasamakta olup Rum erkek nufusu 2 433 kisiden olusmaktadir Bu 32 yerlesimin 8 inde Rum Ermeni ve Muslumanlar bir arada yasamaktadir Kalaninda ise Rumlar ile Muslumanlar bir arada yasamaktadir 1880 de kaza dahilinde 1 362 i Ermeni ve 2 536 si Rum olmak uzere toplam 3 898 gayrimuslim nufus mevcuttur 22 Ocak 1871 yilinda yayinlanan Idare i Umumiye i Vilayet Nizamnamesi ne gore Trabzon Vilayeti nin merkez sancagina bagli nahiyedir 1881 1893 nufus sayimlarina gore kaza dahilindeki Rum nufusu 1 838 i kadin ve 1 997 si erkek olmak uzere toplam 3 835 kisidir 1886 yilina ait kayitta Akcaabat sahillerinde 120 bin zeytin agacinin oldugu belirtilmekle birlikte bu agaclarin buyuk bolumu Rus isgali doneminde tahrip olmus kalanlarin da bakimsizliktan kurumasiyla gunumuze zeytin agaclari ulasmamistir Soteriades in Osmanli kaynaklariyla uyusmayan verilerine gore 1912 yilinda Akcaabat nahiyesinde 40 265 Turk 11 081 Rum ve 4 204 Ermeni yasamaktadir 1914 yili Osmanli kayitlarinda Akcaabat taki Ermeni nufusu kadin ve erkek olmak uzere toplam 3 517 kisi Rum nufus ise 6 561 kisi olarak gorulmektedir Ruslar 20 Nisani 1916 yilinin Akcaabat i isgal etmistir Rus isgali altindaki donemde Akcaabat Nefs i Pulathane Orta ve Durbinar mahallelerinden olusmaktadir Nefs i Pulathane Kiranba Colakli Bodamiya ve Lazlar isimli semt veya mevkilerden Durbinar mahallesi Kozakiya Ispanabol Zorasa Yaylacik Kirechane Harmancik Dere Yemen Ayliya ve Abeda isimli semt veya mevkilerden olusmaktadir 7 Kasim 1917 yilinda yasanan Bolsevik Devrimi nedeniyle Ruslar tedricen cekilirken meydana gelen ortorite boslugundan istifade eden Gurcu Ermeni ve Rumlardan olusan iki bin kisilik cete 28 Ocak 1918 de Akcaabat i ele gecirdi Ancak kisa sure sonra 24 Subat 1918 de Turk askeri birlikleri Akcaabat ve Trabzon a girdi Akcaabat taki Rumlarin tamamina yakini Rus ordusu sehirden cekilirken onlarla birlikte yerlesimi terk etmistir Kalan birkac yuz Rum nufusta 1923 yilinda Turkiye Yunanistan nufus mubadelesi uyarinca Yunanistan a goc ettirilmistir Mubadele uyarinca 1924 yili baslarinda cogu kadin ve cocuk olmak uzere 1500 kisilik Turk gocmen de Drama nin Caliyati ve Duspat koylerinden Akcaabat a yerlestirilmistir Ancak bu gocmenler suru hayvanlariyla yaylacilik yapmalari ve buyuk arazilerde tarim yapmayi bildiklerinden gecim sikintisina dusmusler bazilari Balikesir e giderken bir bolumu Safranbolu ya yerlestirilmisler kalanlarda Anadolu nun cesitli yerlerine gitmistir Bununla birlikte tutunculukten anlayan az sayida gocmen Akcaabat ta kalmistir KulturHoron Akcaabat in geleneksel oyunlarindandir Akcaabat koftesi Trabzon yoresine ozgu tum ogeleri bunyesinde barindiran Akcaabat kendine has gelenekleri sunlardir Kalandar Hidrellez Mayis Yedisi Ayrica kemence davul zurna ve baglama geleneksel calgilardandir Sera Golu Hidirnebi Yaylasi ve Kayabasi Yaylasi ilcenin onemli turistik destinasyonlaridir Osmanli ulkesine siginan Gurcu prensesi Sopio Gurieli nin mezari burada bulunmaktadir Akcaabat spor acisindan da onemli bir kenttir Kentin futbol kulubu Akcaabat Sebatspor bir donem Super Lig de mucadele etmistir ve Super Lig e yukselmeyi basaran ilk ilce takimi olmustur Ayrica da burada bulunmaktadir EkonomiBalikcilik findik zeytincilik tutunculuk turizm ve hayvancilik ilcenin baslica gelir kaynagidir NufusYil Toplam Sehir Kir1927 41 537 3 014 38 5231935 53 758 4 077 49 6811940 58 532 4 363 54 1691945 61 183 4 414 56 7691950 66 328 5 124 61 2041955 65 291 5 637 59 6541960 75 413 6 667 68 7461965 83 361 7 600 75 7611970 93 474 9 499 83 9751975 98 987 10 756 88 2311980 102 876 13 384 89 4921985 109 947 16 172 93 7751990 99 826 25 285 74 5412000 120 693 39 102 81 5912007 106 475 36 289 70 1862008 108 151 35 868 72 2832009 110 623 37 500 73 1232010 110 957 38 681 72 2762011 112 727 40 277 72 4502012 113 117 40 589 72 5282013 113 917 113 917 veri yok2014 115 939 115 939 veri yok2015 116 744 116 744 veri yok2016 119 463 119 463 Veri yok2017 121 535 121 535 veri yok2018 123 552 123 552 veri yok2019 125 848 125 848 veri yok2020 127 331 127 331 veri yok Not Buyuksehir yasasi nedeniyle koyler mahalle statusune gectiginden 2013 ten itibaren kir nufusu tabloda yer almamistir Ayrica bakinizAkcakale Kalesi Akcaabat SebatsporNotlar Duzkoy ilcesinin kurulmasi ile nufus azalmistir Kaynakca Arsivlenmis kopya 15 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mart 2020 22 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mart 2020 www akcaabatkofte com 13 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Mayis 2023 Kilicaslan Aydin 29 Ekim 2014 Trabzon ve Akcaabat ta tutun tarimi Turk Cografya Dergisi 29 359 373 doi 10 17211 tcd 40083 ISSN 1302 5856 24 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2023 www trabzon gov tr 12 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Mayis 2023 17 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Temmuz 2008 17 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Temmuz 2008 Trabzon Vilayeti Salnamesi 1869 1904 Hazirlayan Kudret Emiroglu Ankara 1993 2009 22 cilt 22 cilt s 185 ISBN 9789157871117 Gedik Fethi 2004 Akcaabat Yazilari I PDF Istanbul Yedirenk s 70 98 99 ISBN 975 8475 04 5 25 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Ocak 2024 a b c Aygun Necmettin 2008 XIX Yuzyilin Ortalarinda Trabzon da Sosyal ve Iktisadi Yapi Karadeniz Arastirmalari 5 7 DergiPark ss 75 111 25 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ocak 2024 a b c d e f Ipek Nedim 2022 Trabzon Rumlari Karadeniz Incelemeleri Dergisi 16 32 DergiPark ss 397 440 25 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ocak 2024 Uysal Mustafa Ali Kartal Kazim 2020 Miladi 1840 1850 Tarihli Reaya Defterlerine Gore Trabzon Vilayeti Akcaabat Nahiyesinde Yasayan Rum Nufusunun Demografik ve Sosyo Ekonomik Yapisi Gumushane Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Elektronik Dergisi 11 1 DergiPark ss 136 142 25 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ocak 2024 Ipek Nedim 2021 Trabzon da Ermeni Nufusun Hareketliligi Karadeniz Incelemeleri Dergisi 31 DergiPark ss 11 40 3 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ocak 2023 Trabzon Vilayeti Salnamesi 1869 1904 Hazirlayan Kudret Emiroglu Ankara 1993 2009 22 cilt 16 cilt s 383 385 ISBN 9789157871117 a b c d e Okur Mehmet Usta Veysel 2009 Karadeniz Bolgesi nin Demografik Yapisina Dair Bir Inceleme PDF History Studies 1 1 historystudies net s 39 26 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 27 Ocak 2024 Capa Mesut 1991 Istikbal Gazetesine Gore Trabzon da Mubadele Ve Iskan Ataturk Yolu Dergisi 2 8 DergiPark ss 631 642 5 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Ocak 2024 haberturk com 25 Aralik 2010 24 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Mayis 2023 Trabzon Haber Trabzonspor Haber Haber61 24 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Mayis 2023 arsiv ntv com tr 27 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Eylul 2023 Fasikul I Mufassal Neticeler Icmal Tablolari PDF 28 Tesrinevvel 1927 Umumi Nufus Tahriri DIE Erisim tarihi 28 Mayis 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link PDF 20 Ilktesrin 1935 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 20 Ilktesrin 1940 Genel Nufus Sayimi DIE 20 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2016 PDF 21 Ekim 1945 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 22 Ekim 1950 Umumi Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1955 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1960 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2021 1965 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1970 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1975 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1980 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1985 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1990 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2000 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2007 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2008 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2009 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2010 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2011 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2012 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 20 Subat 2013 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2013 2013 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 15 Subat 2014 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2014 2014 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2015 a b c d e f Merkezi Dagitim Sistemi html Dogrudan bir kaynak olmayip ilgili veriye ulasmak icin sorgulama yapilmalidir Turkiye Istatistik Kurumu Erisim tarihi 13 Nisan 2016 Akcaabat Nufusu Trabzon nufusu com Erisim tarihi 5 Subat 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Trabzon Akcaabat Nufusu nufusune com Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Dis baglantilarWikimedia Commons ta Akcaabat ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Akcaabat Kaymakamligi16 Mayis 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde