Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Ocak 2023) () |
Nazım el-Kudsi (Arapça: ناظم القدسي; 14 Şubat 1906 - 6 Şubat 1998), 14 Aralık 1961'den 8 Mart 1963'e kadar Suriye Devlet Başkanı olarak görev yapan Suriyeli bir politikacı.
| Nazım el-Kudsi ناظم القدسي | |
|---|---|
 | |
| Suriye Devlet Başkanı | |
| Görev süresi 12 Aralık 1961 - 7 Mart 1963 | |
| Yerine geldiği | Cemal Abdünnasır (Birleşik Arap Cumhuriyeti) |
| Yerine gelen | Luay el-Etâsî |
| Suriye Başbakanı | |
| Görev süresi 24 Eylül 1949 - 27 Eylül 1949 | |
| Yerine geldiği | Haşim el-Etâsî |
| Yerine gelen | Halid el-Azm |
| Görev süresi 4 Haziran 1950 - 27 Mart 1951 | |
| Yerine geldiği | Halid el-Azm |
| Yerine gelen | Halid el-Azm |
| 1. | |
| Görev süresi 19 Mart 1945 - 1947 | |
| Yerine gelen | Faris el-Huri |
| Suriye Halk Meclisi Başkanı | |
| Görev süresi 1 Ekim 1951 - 2 Aralık 1951 | |
| Yerine geldiği | Maaruf el-Devalibi |
| Yerine gelen | Me'mun el-Kuzbari |
| Görev süresi 14 Ekim 1954 - 1 Ekim 1957 | |
| Yerine geldiği | Me'mun el-Kuzbari |
| Yerine gelen | Ekrem el-Havrani |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 14 Şubat 1906 Halep, Halep Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 6 Şubat 1998 (91 yaşında) Amman, Ürdün |
| Partisi | Ulusal Blok, Halk Partisi |
İlk yılları ve eğitimi
El-Kudsi, 14 Şubat 1906'da Halep'te doğdu. lise eğitimini alan Kudsi, hukuk eğitimini Şam Üniversitesi'nden aldı. Daha sonra Beyrut Amerikan Üniversitesi'nden yüksek lisans derecesi ve Cenevre Üniversitesi Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü'nden doktora derecesi aldı.
Erken kariyeri
Eğitiminin ardından 1935'te Suriye'ye dönen Kudsi, Fransız karşıtı önde gelen bağımsızlık hareketi olan Ulusal Blok'a katıldı ve Halep'teki önde gelen üyelerinden biri oldu. Ulusal Blok, silahlı direniş yerine diplomatik yollarla Suriye'yi Fransız kontrolünden kurtarmaya çalışan siyasi bir örgüttü. Kudsi, 1936'da Ulusal Blok listesiyle parlamentoya girdi. 1939'da İskenderun'un Türkiye'ye ilhakını engelleyemeyen Blok liderliğiyle çatıştı. Bunun sonucunda Blok saflarından istifa etti. Kudsi, kendi etrafında Halepli aydınlardan ve onun görüşlerini paylaşan başka bir avukat olan 'dan bir koalisyon oluşturdu, iki adam 1943'te kendilerini Parlamento'ya aday gösterdiler ve kolaylıkla kazandılar. İkili, Ulusal Blok lideri Şükri el-Kuvvetli'nin devlet başkanı olarak seçilmesine karşı lobi yaptılar, ancak Kuvvetli Ağustos 1943'te göreve seçildi. Muhalefeti yatıştırmak için yeni Başkan, Kudsi'yi Suriye'nin ilk ABD Büyükelçisi olarak atadı. Kudsi, Washington DC'de Suriye Büyükelçiliğini sıfırdan kurdu ve 19 Mart 1945'te Başkan Franklin D. Roosevelt'e itimatnamesini sundu. 1947'de o ve Rüşdi el-Kihya Halep'te Halk Partisi'ni kurdu. Parti, Kuvvetli rejimine karşı bir muhalefet hareketi olarak başlatıldı ve Kuvvetli'ye sadık Ulusal Blok'un halefi olan Ulusal Parti'nin siyasi ağırlığını dengelemek için kuruldu. Halk Partisi'nin kurucuları, esas olarak Suriye ve Irak arasında birlik oluşturmayı, demokratik bir hükûmeti sürdürmeyi ve Batı ile daha güçlü bağları savunmayı amaçlayan Halep'in ileri gelenleriydi. Bağdat'taki Haşimi kraliyet ailesi partiyi destekledi ve faaliyetlerinin çoğunu finanse etti.
1947'de Kudsi yeniden milletvekili oldu. Konumunu 1949, 1954 ve 1961 seçimlerinde de korudu. Kuvvetli'nin yeniden devlet başkanı seçilmesine karşı oy kullandı, ancak parlamentonun çoğunluğu Kuvvetli'yi devlet başkanı seçti. 29 Mart 1949'da Kuvvetli yönetimi, Genelkurmay Başkanı Hüsnü Zaim tarafından başlatılan bir askeri darbeyle devrildi. Suriye'nin yeni hükümdarı Kudsi'den bir hükûmet kurmasını istedi, ancak Kudsi, Zaim rejiminin anayasaya aykırı olduğunu iddia ederek ve hatalarına rağmen Kuvvetli'nin anayasal olarak seçilmiş bir devlet başkanı olduğunu, Zaim'in ise “yasadışı” olduğunu öne sürerek bu teklifi reddetti. Sonuç olarak, Zaim Kudsi'yi tutuklattı ve Halk Partisi kapatıldı. Kısa bir süre sonra Kudsi serbest bırakıldı ve Halep'te ev hapsine alındı. Zaim, Suriye'nin Ürdün ve Irak sınırını kapattığında ve her iki ülkeyi de Büyük Britanya'nın Orta Doğu'daki ajanları olmakla suçlayarak savaşa girmekle tehdit ettiğinde Kudsi, Zaim'i oldukça eleştirdi. 14 Ağustos 1949'da, Halk Partisi'nin eski bir dostu ve Bağdat'taki Haşimi kraliyetlerinin müttefiki General Sami el-Hinnavi tarafından başlatılan Zaim'i deviren ve idam ettiren bir darbeyi destekledi. Hinnavi, resmi bir hükûmetin yokluğunda siyasi işleri yürütmek için bir siyasi komite oluşturdu ve Kudsi'yi en üst liderliğine atadı. Kudsi ayrıca Suriye için yeni bir anayasa hazırlayan Anayasa Meclisinde de görev yaptı ve Zaim sonrası başbakan olan Haşim el-Attasi'nin ilk kabinesinde dışişleri bakanı oldu. Müttefiği Kikhiya içişleri bakanı olurken, diğer görevler de Halk Partisi üyelerine ve eski rejime karşı çıkan bağımsızlara dağıtıldı. Kudsi, Irak Veliaht Prensi Abdülillah ile Suriye ile Irak arasında acil bir birlik oluşturmak için görüşmeler yaptı ve bu amaçla Bağdat'a sayısız sefer yaptı. İki devlet arasındaki askeri, ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasi ilişkileri koordine ederken Şam ve Bağdat'taki bağımsız hükûmetleri koruyan federal birlik çağrısında bulunan bir anlaşma formüle etti. Daha sonra Kahire'ye gitti ve 1 Ocak 1951'de Arap Birliği'ndeki tüm Arap devletleri için benzer bir program önerdi.
Birleşik Arap Cumhuriyeti
Bu bölüm herhangi bir . (Ocak 2023) () |
Birlik görüşmelerini ilerletmek için, yakın zamanda devlet başkanı seçilen el-Attasi, Kudsi'yi 24 Aralık 1949'da bir hükûmet kurmaya çağırdı. Ancak askeri yetkililer kabinesini veto etti ve Kudsi iktidara geldikten beş gün sonra görevinden istifa etti. Subaylar, kabinesine bir subay dahil etmediğini ve üyelerinin çoğunun siyasi işlere karışan subaylara muhalif olanlar olduğunu iddia ettiler. 4 Haziran 1950'de Kudsi, ilkinden daha az aşırılık yanlısı olan yeni bir hükûmet kurdu ve General Fevzi Selu'yu Savunma Bakanı olarak atayarak onayını aldı. Selu, Suriye'nin askeri diktatörü General Edib Çiçekli'nin sağ koluydu. Kabine on ay ayakta kaldı, ancak birlik meselesini daha ileri taşıyamadı. Kudsi 27 Mart 1951'de istifa etti. 1 Ekim 1951'de meclis başkanı seçildi. Kısa bir süre sonra, 28 Kasım 1951'de, Edib Çiçekli Şam'da iktidarı ele geçirdi ve tüm Halk Partisi liderliğini tutukladı. Çiçekli, onları Suriye'deki cumhuriyet rejimini devirmek ve onun yerine İngiltere ve Irak'a sadık monarşik bir rejim kurmayı istemekle suçladı. Selu'yu geçici devlet başkanı olarak atadı ve Kudsi'yi tutuklayarak Mezzeh Hapishanesine gönderdi. Kudsi, Ocak 1952'de serbest bırakıldı, ancak ev hapsine alındı. Kudsi Çiçekli'ye karşı olan faaliyetlerini yeraltında devam ettirdi ve Şubat 1954'te Çiçekli'yi deviren bir darbeyi destekledi.
Ekim 1954'te Nazım el-Kudsi, Çiçekli sonrası kurulan ilk parlamentoda milletvekili oldu ve 14 Ekim 1954'te meclis başkanı seçildi. Siyasi çevrelerdeki etkisinin bir kısmını yeniden kazanmaya çalıştı, ancak o zamana kadar Halk Partisi gözden düşmüştü ve çok az Suriyeli Irak'la birleşmeyi savunuyordu. Bunun yerine genç ve karizmatik Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnâsır'ın yükselen liderliği altında Mısır ile birleşmek istediler. Kudsi, Nasır'ın otoritesine karşı boşuna meydan okumaya çalıştı. Suriyelilerin çoğunluğunun Sovyetler Birliği yanlısı olduğu bir dönemde İngiliz ve Amerikan yanlısı görüşleri savundu. Suriye'yi, komünizmi kontrol altına alacak bir Anglo-Amerikan anlaşması olan Bağdat Paktı'na katılmaya çağırdı ve Nasır yanlısı gazeteler onu Haşimilerin ajanı olarak çalışmakla suçladı. 12 Ekim 1957'de Kudsi görevinden istifa etti ve yerine Nasır yanlısı sosyalist lider Ekrem el-Havrani geçti. Kudsi, Suriye-Mısır birliğine karşı oy kullandı ve 1958'de iki ülkenin Birleşik Arap Cumhuriyeti'ni (BAC) oluşturmak üzere birleşmesi üzerine kamusal hayattan tamamen istifa ederek Halep'te emekli oldu.
BAC sonrası uluslararası ilişkiler
28 Eylül 1961'de Suriye'de yeni bir darbe gerçekleşti ve BAC hükûmetini devirdi. Kudsi, desteğini toplayarak birlik sonrası ilk parlamentoya kendisini aday gösterdi ve Aralık 1961'de Halep'ten milletvekili oldu. Daha sonra devlet başkanlığı görevine aday oldu ve kazanarak 12 Aralık 1961'de Suriye'nin Nasır sonrası ilk lideri oldu. Devlet Başkanı olarak Suriye'nin Ürdün, Suudi Arabistan ve Lübnan'daki Nasır karşıtı rejimlerle dostluğunu yeniden tesis etmek ve ABD ve Büyük Britanya ile yakınlaşmak için çalıştı. Son otuz yıldır kariyerine destek olan Bağdat'taki Haşimi ailesi, Temmuz 1958'de kanlı bir askeri devrimle devrilmişti. Irak'ın yeni liderleriyle, özellikle de isyanın lideri General Abdülkerim Kasım'la hiçbir zaman iyi geçinmedi. Batı, özellikle ABD Başkanı John F. Kennedy, Kudsi'nin yükselişini memnuniyetle karşıladı ve onu Amerika Birleşik Devletleri'nin "arkadaşı" olarak nitelendirdi. Kudsi, Suriye'nin Washington ile ilişkilerini geliştirmek için, 1961-1963 yılları arasında AUB mezunu, Halepli ünlü bir şair olan 'yi büyükelçi olarak atadı. Kudsi, BAC'nin başındayken Nasır tarafından millîleştirilen fabrikaları restore ederek ve Nasır yanlısı tüm yetkilileri görevden alarak büyük bir ekonomik reform programı başlattı. Mısır Cumhurbaşkanı'na hala sadık olan tüm subaylar Suriye Ordusu'ndan terhis edildi. Kudsi Suriye için yeni bir anayasa hazırladı, yasadışı siyasi partileri restore etti ve Suriye'nin yerinden oynayan ekonomisini yeniden inşa etmek için Dünya Bankası'ndan kredi aldı.
Sürgün
Bu bölüm herhangi bir . (Ocak 2023) () |
Devlet Başkanı Kudsi, kendisini iktidara getiren subaylarla çatıştı ve subayların siyasi meselelerdeki rollerini marjinalleştirmeye çalıştı. Subay karşıtı görüşleri olan Halk Partisi gazisi Maaruf el-Davalibi'yi başbakan ve aynı partiden 'yı Savunma Bakanı olarak atadı. Çiçekli döneminden bu yana subaylarla olan deneyiminden acı çeken Davalibi, askeriyenin tüm devlet işlerindeki etkilerini kısıtlamaya ve meseleleri Kudsi ve hükûmetin elinde merkezileştirmeye başladı. 28 Mart 1962'de Suriye'de Albay tarafından başlatılan bir darbe gerçekleşti. Kudsi ve Davalibi'yi yetkilerini kötüye kullanmakla ve Suriye Ordusu subaylarına zulmetmekle suçlayarak tutukladı. 2 Nisan'da Genelkurmay Başkanı Abdülkerim Zahreddin'in tüm birliklerine Devlet Başkanı Kudsi'nin yanında durmasını emrettiği bir karşı darbe patlak verdi. Ordu buna uydu, Kudsi'yi hapishaneden salıverdi ve feshedilen parlamentoyu yeniden kurdu. Kudsi, Nehlavi'yi tutuklamayı veya öldürmeyi reddetti, bunun yerine onu Endonezya'ya askeri ataşe olarak atayarak gücünü kısıtladı - tamamen törensel bir görevdi. Daha sonra Kudsi, subayları ve sosyalistleri yatıştırmak için Nasır'a yakın olan ve BAC'de Sağlık Bakanı olarak görev yapan Beşir el-Azma'yı Nisan 1962'de Başbakan ve 'yı (Kudsi'nin uzun dönem arkadaşı) ise başbakan yardımcısı olarak atadı. Kabinesinde Nasır yanlısı sosyalist Baas Partisi üyeleri vardı. Kudsi ve Azma, Mısır Cumhurbaşkanı ile ilişkileri düzeltmek için Dışişleri Bakanı Adnan el-Ezheri'yi Kahire'ye gönderdiler. Ancak bu plan başarısız olduğunda, Arap Birliği'ne şikayette bulundular ve Nasır'ı Suriye'nin içişlerine müdahale ederek istikrarı bozmak ve orduyu hükûmete karşı isyan etmeye çağırmakla suçladılar. Ancak 8 Mart 1963'te Suriye'de Baas Partisi Askeri Komitesi tarafından başlatılan bir başka darbe daha gerçekleşti. İktidara gelen subaylar, BAC'yi yeniden kurma sözü verdiler ve Kudsi'yi tutuklattılar. Kudsi, bir süre sonra serbest bırakıldı. Lübnan'a, Avrupa'ya ve son olarak da Şubat 1998'deki ölümüne kadar sürgünde yaşadığı Ürdün'e taşındı.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ağustos 2021.
- ^ al-Hawrani, Akram. Mudhakkirat Akram al-Hawrani. Four Volumes, Muktabat al-Baduni, Cairo, 2000, pp. 1010-1015.
- ^ Steel & Silk: Men and Women who Shaped Syria 1900-2000 (İngilizce). Cune Press. 2006. ISBN . 27 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ağustos 2021.
Konuyla ilgili yayınlar
- Sami Moubayed, "Çelik ve İpek: Suriye'yi Şekillendiren Erkekler ve Kadınlar 1900-2000" (Cune Press, Seattle, 2005).
| Wikimedia Commons'ta Nazim al-Kudsi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Nazim el Kudsi haber gazete kitap akademik JSTOR Ocak 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Nazim el Kudsi Arapca ناظم القدسي 14 Subat 1906 6 Subat 1998 14 Aralik 1961 den 8 Mart 1963 e kadar Suriye Devlet Baskani olarak gorev yapan Suriyeli bir politikaci Nazim el Kudsi ناظم القدسيSuriye Devlet BaskaniGorev suresi 12 Aralik 1961 7 Mart 1963Yerine geldigi Cemal Abdunnasir Birlesik Arap Cumhuriyeti Yerine gelen Luay el EtasiSuriye BasbakaniGorev suresi 24 Eylul 1949 27 Eylul 1949Yerine geldigi Hasim el EtasiYerine gelen Halid el AzmGorev suresi 4 Haziran 1950 27 Mart 1951Yerine geldigi Halid el AzmYerine gelen Halid el Azm1 Gorev suresi 19 Mart 1945 1947Yerine gelen Faris el HuriSuriye Halk Meclisi BaskaniGorev suresi 1 Ekim 1951 2 Aralik 1951Yerine geldigi Maaruf el DevalibiYerine gelen Me mun el KuzbariGorev suresi 14 Ekim 1954 1 Ekim 1957Yerine geldigi Me mun el KuzbariYerine gelen Ekrem el HavraniKisisel bilgilerDogum 14 Subat 1906 Halep Halep Vilayeti Osmanli ImparatorluguOlum 6 Subat 1998 91 yasinda Amman UrdunPartisi Ulusal Blok Halk PartisiIlk yillari ve egitimiEl Kudsi 14 Subat 1906 da Halep te dogdu lise egitimini alan Kudsi hukuk egitimini Sam Universitesi nden aldi Daha sonra Beyrut Amerikan Universitesi nden yuksek lisans derecesi ve Cenevre Universitesi Uluslararasi Calismalar Enstitusu nden doktora derecesi aldi Erken kariyeriEgitiminin ardindan 1935 te Suriye ye donen Kudsi Fransiz karsiti onde gelen bagimsizlik hareketi olan Ulusal Blok a katildi ve Halep teki onde gelen uyelerinden biri oldu Ulusal Blok silahli direnis yerine diplomatik yollarla Suriye yi Fransiz kontrolunden kurtarmaya calisan siyasi bir orguttu Kudsi 1936 da Ulusal Blok listesiyle parlamentoya girdi 1939 da Iskenderun un Turkiye ye ilhakini engelleyemeyen Blok liderligiyle catisti Bunun sonucunda Blok saflarindan istifa etti Kudsi kendi etrafinda Halepli aydinlardan ve onun goruslerini paylasan baska bir avukat olan dan bir koalisyon olusturdu iki adam 1943 te kendilerini Parlamento ya aday gosterdiler ve kolaylikla kazandilar Ikili Ulusal Blok lideri Sukri el Kuvvetli nin devlet baskani olarak secilmesine karsi lobi yaptilar ancak Kuvvetli Agustos 1943 te goreve secildi Muhalefeti yatistirmak icin yeni Baskan Kudsi yi Suriye nin ilk ABD Buyukelcisi olarak atadi Kudsi Washington DC de Suriye Buyukelciligini sifirdan kurdu ve 19 Mart 1945 te Baskan Franklin D Roosevelt e itimatnamesini sundu 1947 de o ve Rusdi el Kihya Halep te Halk Partisi ni kurdu Parti Kuvvetli rejimine karsi bir muhalefet hareketi olarak baslatildi ve Kuvvetli ye sadik Ulusal Blok un halefi olan Ulusal Parti nin siyasi agirligini dengelemek icin kuruldu Halk Partisi nin kuruculari esas olarak Suriye ve Irak arasinda birlik olusturmayi demokratik bir hukumeti surdurmeyi ve Bati ile daha guclu baglari savunmayi amaclayan Halep in ileri gelenleriydi Bagdat taki Hasimi kraliyet ailesi partiyi destekledi ve faaliyetlerinin cogunu finanse etti 1947 de Kudsi yeniden milletvekili oldu Konumunu 1949 1954 ve 1961 secimlerinde de korudu Kuvvetli nin yeniden devlet baskani secilmesine karsi oy kullandi ancak parlamentonun cogunlugu Kuvvetli yi devlet baskani secti 29 Mart 1949 da Kuvvetli yonetimi Genelkurmay Baskani Husnu Zaim tarafindan baslatilan bir askeri darbeyle devrildi Suriye nin yeni hukumdari Kudsi den bir hukumet kurmasini istedi ancak Kudsi Zaim rejiminin anayasaya aykiri oldugunu iddia ederek ve hatalarina ragmen Kuvvetli nin anayasal olarak secilmis bir devlet baskani oldugunu Zaim in ise yasadisi oldugunu one surerek bu teklifi reddetti Sonuc olarak Zaim Kudsi yi tutuklatti ve Halk Partisi kapatildi Kisa bir sure sonra Kudsi serbest birakildi ve Halep te ev hapsine alindi Zaim Suriye nin Urdun ve Irak sinirini kapattiginda ve her iki ulkeyi de Buyuk Britanya nin Orta Dogu daki ajanlari olmakla suclayarak savasa girmekle tehdit ettiginde Kudsi Zaim i oldukca elestirdi 14 Agustos 1949 da Halk Partisi nin eski bir dostu ve Bagdat taki Hasimi kraliyetlerinin muttefiki General Sami el Hinnavi tarafindan baslatilan Zaim i deviren ve idam ettiren bir darbeyi destekledi Hinnavi resmi bir hukumetin yoklugunda siyasi isleri yurutmek icin bir siyasi komite olusturdu ve Kudsi yi en ust liderligine atadi Kudsi ayrica Suriye icin yeni bir anayasa hazirlayan Anayasa Meclisinde de gorev yapti ve Zaim sonrasi basbakan olan Hasim el Attasi nin ilk kabinesinde disisleri bakani oldu Muttefigi Kikhiya icisleri bakani olurken diger gorevler de Halk Partisi uyelerine ve eski rejime karsi cikan bagimsizlara dagitildi Kudsi Irak Veliaht Prensi Abdulillah ile Suriye ile Irak arasinda acil bir birlik olusturmak icin gorusmeler yapti ve bu amacla Bagdat a sayisiz sefer yapti Iki devlet arasindaki askeri ekonomik sosyal kulturel ve siyasi iliskileri koordine ederken Sam ve Bagdat taki bagimsiz hukumetleri koruyan federal birlik cagrisinda bulunan bir anlasma formule etti Daha sonra Kahire ye gitti ve 1 Ocak 1951 de Arap Birligi ndeki tum Arap devletleri icin benzer bir program onerdi Birlesik Arap CumhuriyetiBu bolum herhangi bir kaynak icermemektedir Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek bu bolum gelistirilmesine yardimci olunuz Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Ocak 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Nazim el Kudsi arka sira en sagda 1936 da Devlet Baskani Hasim el Attasi nin goreve baslama torenine katiliyor Birlik gorusmelerini ilerletmek icin yakin zamanda devlet baskani secilen el Attasi Kudsi yi 24 Aralik 1949 da bir hukumet kurmaya cagirdi Ancak askeri yetkililer kabinesini veto etti ve Kudsi iktidara geldikten bes gun sonra gorevinden istifa etti Subaylar kabinesine bir subay dahil etmedigini ve uyelerinin cogunun siyasi islere karisan subaylara muhalif olanlar oldugunu iddia ettiler 4 Haziran 1950 de Kudsi ilkinden daha az asirilik yanlisi olan yeni bir hukumet kurdu ve General Fevzi Selu yu Savunma Bakani olarak atayarak onayini aldi Selu Suriye nin askeri diktatoru General Edib Cicekli nin sag koluydu Kabine on ay ayakta kaldi ancak birlik meselesini daha ileri tasiyamadi Kudsi 27 Mart 1951 de istifa etti 1 Ekim 1951 de meclis baskani secildi Kisa bir sure sonra 28 Kasim 1951 de Edib Cicekli Sam da iktidari ele gecirdi ve tum Halk Partisi liderligini tutukladi Cicekli onlari Suriye deki cumhuriyet rejimini devirmek ve onun yerine Ingiltere ve Irak a sadik monarsik bir rejim kurmayi istemekle sucladi Selu yu gecici devlet baskani olarak atadi ve Kudsi yi tutuklayarak Mezzeh Hapishanesine gonderdi Kudsi Ocak 1952 de serbest birakildi ancak ev hapsine alindi Kudsi Cicekli ye karsi olan faaliyetlerini yeraltinda devam ettirdi ve Subat 1954 te Cicekli yi deviren bir darbeyi destekledi Ekim 1954 te Nazim el Kudsi Cicekli sonrasi kurulan ilk parlamentoda milletvekili oldu ve 14 Ekim 1954 te meclis baskani secildi Siyasi cevrelerdeki etkisinin bir kismini yeniden kazanmaya calisti ancak o zamana kadar Halk Partisi gozden dusmustu ve cok az Suriyeli Irak la birlesmeyi savunuyordu Bunun yerine genc ve karizmatik Cumhurbaskani Cemal Abdunnasir in yukselen liderligi altinda Misir ile birlesmek istediler Kudsi Nasir in otoritesine karsi bosuna meydan okumaya calisti Suriyelilerin cogunlugunun Sovyetler Birligi yanlisi oldugu bir donemde Ingiliz ve Amerikan yanlisi gorusleri savundu Suriye yi komunizmi kontrol altina alacak bir Anglo Amerikan anlasmasi olan Bagdat Pakti na katilmaya cagirdi ve Nasir yanlisi gazeteler onu Hasimilerin ajani olarak calismakla sucladi 12 Ekim 1957 de Kudsi gorevinden istifa etti ve yerine Nasir yanlisi sosyalist lider Ekrem el Havrani gecti Kudsi Suriye Misir birligine karsi oy kullandi ve 1958 de iki ulkenin Birlesik Arap Cumhuriyeti ni BAC olusturmak uzere birlesmesi uzerine kamusal hayattan tamamen istifa ederek Halep te emekli oldu BAC sonrasi uluslararasi iliskiler 28 Eylul 1961 de Suriye de yeni bir darbe gerceklesti ve BAC hukumetini devirdi Kudsi destegini toplayarak birlik sonrasi ilk parlamentoya kendisini aday gosterdi ve Aralik 1961 de Halep ten milletvekili oldu Daha sonra devlet baskanligi gorevine aday oldu ve kazanarak 12 Aralik 1961 de Suriye nin Nasir sonrasi ilk lideri oldu Devlet Baskani olarak Suriye nin Urdun Suudi Arabistan ve Lubnan daki Nasir karsiti rejimlerle dostlugunu yeniden tesis etmek ve ABD ve Buyuk Britanya ile yakinlasmak icin calisti Son otuz yildir kariyerine destek olan Bagdat taki Hasimi ailesi Temmuz 1958 de kanli bir askeri devrimle devrilmisti Irak in yeni liderleriyle ozellikle de isyanin lideri General Abdulkerim Kasim la hicbir zaman iyi gecinmedi Bati ozellikle ABD Baskani John F Kennedy Kudsi nin yukselisini memnuniyetle karsiladi ve onu Amerika Birlesik Devletleri nin arkadasi olarak nitelendirdi Kudsi Suriye nin Washington ile iliskilerini gelistirmek icin 1961 1963 yillari arasinda AUB mezunu Halepli unlu bir sair olan yi buyukelci olarak atadi Kudsi BAC nin basindayken Nasir tarafindan millilestirilen fabrikalari restore ederek ve Nasir yanlisi tum yetkilileri gorevden alarak buyuk bir ekonomik reform programi baslatti Misir Cumhurbaskani na hala sadik olan tum subaylar Suriye Ordusu ndan terhis edildi Kudsi Suriye icin yeni bir anayasa hazirladi yasadisi siyasi partileri restore etti ve Suriye nin yerinden oynayan ekonomisini yeniden insa etmek icin Dunya Bankasi ndan kredi aldi SurgunBu bolum herhangi bir kaynak icermemektedir Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek bu bolum gelistirilmesine yardimci olunuz Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Ocak 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Devlet Baskani Kudsi kendisini iktidara getiren subaylarla catisti ve subaylarin siyasi meselelerdeki rollerini marjinallestirmeye calisti Subay karsiti gorusleri olan Halk Partisi gazisi Maaruf el Davalibi yi basbakan ve ayni partiden yi Savunma Bakani olarak atadi Cicekli doneminden bu yana subaylarla olan deneyiminden aci ceken Davalibi askeriyenin tum devlet islerindeki etkilerini kisitlamaya ve meseleleri Kudsi ve hukumetin elinde merkezilestirmeye basladi 28 Mart 1962 de Suriye de Albay tarafindan baslatilan bir darbe gerceklesti Kudsi ve Davalibi yi yetkilerini kotuye kullanmakla ve Suriye Ordusu subaylarina zulmetmekle suclayarak tutukladi 2 Nisan da Genelkurmay Baskani Abdulkerim Zahreddin in tum birliklerine Devlet Baskani Kudsi nin yaninda durmasini emrettigi bir karsi darbe patlak verdi Ordu buna uydu Kudsi yi hapishaneden saliverdi ve feshedilen parlamentoyu yeniden kurdu Kudsi Nehlavi yi tutuklamayi veya oldurmeyi reddetti bunun yerine onu Endonezya ya askeri atase olarak atayarak gucunu kisitladi tamamen torensel bir gorevdi Daha sonra Kudsi subaylari ve sosyalistleri yatistirmak icin Nasir a yakin olan ve BAC de Saglik Bakani olarak gorev yapan Besir el Azma yi Nisan 1962 de Basbakan ve yi Kudsi nin uzun donem arkadasi ise basbakan yardimcisi olarak atadi Kabinesinde Nasir yanlisi sosyalist Baas Partisi uyeleri vardi Kudsi ve Azma Misir Cumhurbaskani ile iliskileri duzeltmek icin Disisleri Bakani Adnan el Ezheri yi Kahire ye gonderdiler Ancak bu plan basarisiz oldugunda Arap Birligi ne sikayette bulundular ve Nasir i Suriye nin icislerine mudahale ederek istikrari bozmak ve orduyu hukumete karsi isyan etmeye cagirmakla sucladilar Ancak 8 Mart 1963 te Suriye de Baas Partisi Askeri Komitesi tarafindan baslatilan bir baska darbe daha gerceklesti Iktidara gelen subaylar BAC yi yeniden kurma sozu verdiler ve Kudsi yi tutuklattilar Kudsi bir sure sonra serbest birakildi Lubnan a Avrupa ya ve son olarak da Subat 1998 deki olumune kadar surgunde yasadigi Urdun e tasindi Kaynakca Arsivlenmis kopya 3 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Agustos 2021 al Hawrani Akram Mudhakkirat Akram al Hawrani Four Volumes Muktabat al Baduni Cairo 2000 pp 1010 1015 Steel amp Silk Men and Women who Shaped Syria 1900 2000 Ingilizce Cune Press 2006 ISBN 978 1 885942 40 1 27 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Agustos 2021 Konuyla ilgili yayinlarSami Moubayed Celik ve Ipek Suriye yi Sekillendiren Erkekler ve Kadinlar 1900 2000 Cune Press Seattle 2005 Wikimedia Commons ta Nazim al Kudsi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir