Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gücerât Sultanlığı, 15. yüzyıl başlarında, günümüzde Hindistan'ın Gücerât eyaletinde kurulmuş bir Orta Çağ Müslüman Rajput krallığıdır.
 Bayrak | |||||||||||||
 | |||||||||||||
| Başkent | (1407–1411) Ahmedabad (1411–1484, 1535–1573) (1484–1535) | ||||||||||||
| Resmî dil(ler) | Farsça | ||||||||||||
| Diğer diller | Konuşma dilleri: | ||||||||||||
| Resmî din | Hinduizm İslam Jainizm | ||||||||||||
| Hükûmet | Mutlak monarşi | ||||||||||||
| |||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Para birimi | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Günümüzdeki durumu | Gujarat, and Mumbai in  | ||||||||||||
Tarihi
Kuruluş
İktidardaki Muzaffarid hanedanının kurucusu Zafar Han (daha sonra I. Muzaffar Şah) 1391'de, o zamanlar Hindistan'ın kuzeyinde yer alan Delhi Sultanlığı'nın hükümdarı olan III. Nasreddin Muhammed Şah tarafından 1391'de Gücerât valisi olarak atandı.
Gücerât Valisi Zafer Han bu süre içinde Delhi'yle bağlarını kopararak bağımsızlığını ilân etti. 1407’de Muzaffer Şah unvanıyla Gücerât Sultanlığı'nın temellerini attı.
Muzaffer Şah'tan sonra tahta geçen Ahmed Şah Gücerât Devleti'nin gerçek kurucusu kabul edilmektedir. Ahmed Şah, Sûret’teki Girnâr reisi Çudasama’ya karşı mücadele etti. Ray Mandalik’i de mağlûp ettikten sonra Sindpûr Tapınağı’nı yıktırdı. Sultan Hûşeng Şah Gūrî (Alp Han, 1405-1435), Gücerâtlılar karşısında tutunamayarak yapılan savaşta mağlûp oldu. Narbada nehrinin kuzeyinde ve Dhâr civarındaki Mandû 1437’de kuşatıldı. 1442 yılında ölen Ahmed Şah ülkede istikrarı sağlamaya çalıştı, Hindular’ın müslüman olmasını sağlamak için büyük gayret sarfetti. Eski Asaval yakınında kurduğu ’ı Gücerât Sultanlığı’nın başkenti yaptı ve burayı birçok mimari eserle süsletti. Ahmed Şah’ın ölümünden sonra yerine oğlu Muhammed Şah geçti ve Gücerât’ta mücadelelerle dolu bir dönem başladı.
Muhammed Şah babasının başlattığı fetihlere devam ederek 1446’da İdâr, 1449’da Çâmpânîr seferlerine çıktı. Ancak ikinci sefer dönüşünde hastalanarak 1451’de öldü. Yerine geçen oğlu Kutbüddin II. Ahmed Şah (Celâl Han) yedi yıl tahtta kaldı. Daha sonra sırasıyla Dâvud Han ve Mahmud Şah hükümdar oldular (1458).
Yükseliş
Ebü’l-Feth I. Mahmud Şah (1458-1511) Gücerât sultanlarının öndegelenlerindendir. Sumra ve Kaç’ın Sodha reislerinin öldürülmesinden sonra Bhima’nın reisliğindeki Jagat (Dvarka) korsanlarını ortadan kaldırdı. Portekiz tehlikesine karşı güçlü bir dost arama yoluna gitti. İmar faaliyetleri başlatarak yeni eserler inşa ettirdi. Birtakım ziraî tedbirler alındı, bu arada birçok yeni ağaç ve meyve türleri yetiştirildi. Mahmud Şah’ın hükümdarlığının sonuna doğru Portekizliler bölgede etkilerini hissettirmeye başladılar. Vasco da Gama’nın 1498’de Kalküta'da (Horoz Kalesi) görünmesinden sonra Portekizliler hızla Hint Okyanusu ticaretine hâkim oldular. Bu yüzden Mısır ve Gücerât tüccarları ikinci plana düştü. Mahmud Şah, Memlûk Sultanı Kansu Gavri'yle ittifak yaparak Portekizliler’e karşı koymaya çalıştıysa da Portekizliler’in Goa’yı ele geçirmesi üzerine onlarla anlaşmak zorunda kaldı. Mahmud Şah’tan sonra yerine geçen II. Muzaffer Şah ise Portekizlilerle mücadeleye girişti ve onların ile 'yu alma teşebbüslerine engel oldu. Ayrıca Osmanlı İmparatorluğu'yla diplomatik ilişkileri geliştirmeye çalışarak Yavuz Sultan Selim’e bir mektup gönderdi ve hem kendi başarılarını bildirdi hem onu Çaldıran zaferinden (1514) dolayı kutladı. Muzaffer Şah’ın 1526’da ölümü üzerine, yerine aynı yıl oğulları İskender Han, çocuk yaştaki II. Mahmud ve Bahadır Şah Gücerât tahtına geçtiler.
Bahadır Şah’ın hükümdarlığı sırasında Mâlvâ zaptedilerek Mâlvâ Halacîleri ortadan kaldırıldı (1531). Racpût’taki Ücceyn müstahkem mevkileri Bhilsa ve Raisin ele geçirildi (1532-1533), Çitor (Çitavr) alındı (1534). Ancak bu başarılar Bâbürlü Sultanı Hümâyun’un askerî harekâtına yol açtı. Mandasor’da Hümâyun’un güçlü ordusunun önünden çekilerek sahile inip Portekizliler’den yardım isteyen Bahadır Şah, buna karşılık onlara Diû’da bir kale inşa etme iznini verdi (1535). Hümâyun tehlikesi geçtikten sonra bu defa Portekizliler’e karşı bir siyaset takip etti. Osmanlı Padişahı Kanuni Sultan Süleyman’a elçi göndererek yardım talebinde bulunduysa da (1536) Diû ile ilgili olarak görüşmek için yanlarına gittiği Portekizliler tarafından öldürüldü (13 Şubat 1537).
Gerileme ve Babürlü işgali
Bahadır’ın katlinden sonra Gücerât siyasî ve askerî gücünü yitirmeye başladı. Hânedan üyeleri ve ileri gelen zümreler arasında iktidar mücadelesi başladı; ülke bu gruplarca taksim edildi. Bu sırada Gücerât’a yardım için gelen Mısır Beylerbeyi Hadım Süleyman Paşa idaresindeki Osmanlı donanmasının Diu Kuşatması, iç çekişmeler içinde çalkalanan Gücerât’tan yeterli destek alınamadığı için başarılı olmadı (Eylül 1538). Osmanlı donanmasının buraya yönelik seferinin asıl gayesi mukaddes bölgeleri, hac yollarını ve baharat ticaretini korumak ve Portekiz varlığına son vermekti.
Bahadır Şah’ın ardından tahta çıkan III. Mahmud Şah ikametgâhını 1546’da ’a taşıdı. Onun 1554’te öldürülmesinden sonra devletin ileri gelenleri sultanlığı kendi aralarında paylaştılar. Bunların en güçlüsü ihtida etmiş bir Hindu olan İ‘timâd Han’dı. Bu arada Dâmân Limanı da Portekizliler’e terkedilmiş, Timur soyundan gelen birçok şehzadenin Gücerât’a sığınması durumu daha da zorlaştırmıştı. Karışıklıkların artması üzerine İ‘timâd Han, Gücerât’ı istilâ etmesi için Bâbürlü Hükümdarı Ekber Şah’ı davet etti. Ekber Kasım 1572’de Gücerât’a vardı. Ona karşı koymak için asilzadelerin yaptığı bütün teşebbüsler başarısızlıkla sonuçlandı ve Gücerât Bâbürlü Devleti’nin bir eyaleti haline getirildi. Ekber Şah’ın geri dönmesinden kısa bir müddet sonra Gücerât’ın ileri gelenleri Bâbürlüler’e isyan ettiler. Bunun üzerine Ekber Şah derhal Gücerât’a hareket etti; dokuz günde ’a ulaşarak isyanı bastırdı ve Bâbürlü hâkimiyetini sağlamlaştırdı. Böylece yaklaşık iki asır hüküm süren Gücerât Sultanlığı’nın bağımsızlığına son verilmiş oldu.
Bu iki asır boyunca on üç sultan tarafından idare edilen Gücerât en parlak devrini Bahadır Şah zamanında yaşadı. Hint deniz yolunun Avrupalılar tarafından keşfi ülkenin baharat ticaretini geliştirdiyse de Portekiz tehlikesine de yol açmış; Portekizliler’in kurduğu Diû, Dâmân, Bassain ve Bulsar gibi askerî üs ve koloniler Gücerât Sultanlığı için büyük bir tehlike teşkil ederek daha sonraki yıllarda ticareti olumsuz yönde etkilemiştir.
Kaynakça
- ^ "İslam Ansiklopedisi, "Gücerât" maddesi, Türk Diyanet Vakfı, İstanbul (1996), c.14, s.173". 10 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Nisan 2023.
Dış bağlantılar
| Vikisöz'de Gücerât Sultanlığı ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
| Wikimedia Commons'ta Gücerât Sultanlığı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Coins of the Gujarat Sultanate5 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gucerat Sultanligi 15 yuzyil baslarinda gunumuzde Hindistan in Gucerat eyaletinde kurulmus bir Orta Cag Musluman Rajput kralligidir ગ જર ત સલ તનત Guceratca سلطنت گجرات Farsca Gucerat SultanligiBayrakBaskent 1407 1411 Ahmedabad 1411 1484 1535 1573 1484 1535 Resmi dil ler FarscaDiger dillerKonusma dilleri Resmi dinHinduizm Islam JainizmHukumetMutlak monarsi ilk 1407 1411 son 1561 1573 1584 Tarihce Kurulusu I Muzaffer Sah tarafindan Delhi Sultanligi ndan bagimsizligini ilan etti1407 Yikilmasi Ekber Sah tarafindan ilhak edilmesi1573Para birimiOnculler ArdillarGunumuzdeki durumuGujarat and Mumbai inGucerat Sultani Bahadir Sah in olumu Diu da Osmanli ittifaki 1537 yilinda Portekiz onunde cizimi 16 yuzyil sonu TarihiKurulus Iktidardaki Muzaffarid hanedaninin kurucusu Zafar Han daha sonra I Muzaffar Sah 1391 de o zamanlar Hindistan in kuzeyinde yer alan Delhi Sultanligi nin hukumdari olan III Nasreddin Muhammed Sah tarafindan 1391 de Gucerat valisi olarak atandi Gucerat Valisi Zafer Han bu sure icinde Delhi yle baglarini kopararak bagimsizligini ilan etti 1407 de Muzaffer Sah unvaniyla Gucerat Sultanligi nin temellerini atti Muzaffer Sah tan sonra tahta gecen Ahmed Sah Gucerat Devleti nin gercek kurucusu kabul edilmektedir Ahmed Sah Suret teki Girnar reisi Cudasama ya karsi mucadele etti Ray Mandalik i de maglup ettikten sonra Sindpur Tapinagi ni yiktirdi Sultan Huseng Sah Guri Alp Han 1405 1435 Guceratlilar karsisinda tutunamayarak yapilan savasta maglup oldu Narbada nehrinin kuzeyinde ve Dhar civarindaki Mandu 1437 de kusatildi 1442 yilinda olen Ahmed Sah ulkede istikrari saglamaya calisti Hindular in musluman olmasini saglamak icin buyuk gayret sarfetti Eski Asaval yakininda kurdugu i Gucerat Sultanligi nin baskenti yapti ve burayi bircok mimari eserle susletti Ahmed Sah in olumunden sonra yerine oglu Muhammed Sah gecti ve Gucerat ta mucadelelerle dolu bir donem basladi Muhammed Sah babasinin baslattigi fetihlere devam ederek 1446 da Idar 1449 da Campanir seferlerine cikti Ancak ikinci sefer donusunde hastalanarak 1451 de oldu Yerine gecen oglu Kutbuddin II Ahmed Sah Celal Han yedi yil tahtta kaldi Daha sonra sirasiyla Davud Han ve Mahmud Sah hukumdar oldular 1458 Yukselis Ebu l Feth I Mahmud Sah 1458 1511 Gucerat sultanlarinin ondegelenlerindendir Sumra ve Kac in Sodha reislerinin oldurulmesinden sonra Bhima nin reisligindeki Jagat Dvarka korsanlarini ortadan kaldirdi Portekiz tehlikesine karsi guclu bir dost arama yoluna gitti Imar faaliyetleri baslatarak yeni eserler insa ettirdi Birtakim zirai tedbirler alindi bu arada bircok yeni agac ve meyve turleri yetistirildi Mahmud Sah in hukumdarliginin sonuna dogru Portekizliler bolgede etkilerini hissettirmeye basladilar Vasco da Gama nin 1498 de Kalkuta da Horoz Kalesi gorunmesinden sonra Portekizliler hizla Hint Okyanusu ticaretine hakim oldular Bu yuzden Misir ve Gucerat tuccarlari ikinci plana dustu Mahmud Sah Memluk Sultani Kansu Gavri yle ittifak yaparak Portekizliler e karsi koymaya calistiysa da Portekizliler in Goa yi ele gecirmesi uzerine onlarla anlasmak zorunda kaldi Mahmud Sah tan sonra yerine gecen II Muzaffer Sah ise Portekizlilerle mucadeleye giristi ve onlarin ile yu alma tesebbuslerine engel oldu Ayrica Osmanli Imparatorlugu yla diplomatik iliskileri gelistirmeye calisarak Yavuz Sultan Selim e bir mektup gonderdi ve hem kendi basarilarini bildirdi hem onu Caldiran zaferinden 1514 dolayi kutladi Muzaffer Sah in 1526 da olumu uzerine yerine ayni yil ogullari Iskender Han cocuk yastaki II Mahmud ve Bahadir Sah Gucerat tahtina gectiler Bahadir Sah in hukumdarligi sirasinda Malva zaptedilerek Malva Halacileri ortadan kaldirildi 1531 Racput taki Ucceyn mustahkem mevkileri Bhilsa ve Raisin ele gecirildi 1532 1533 Citor Citavr alindi 1534 Ancak bu basarilar Baburlu Sultani Humayun un askeri harekatina yol acti Mandasor da Humayun un guclu ordusunun onunden cekilerek sahile inip Portekizliler den yardim isteyen Bahadir Sah buna karsilik onlara Diu da bir kale insa etme iznini verdi 1535 Humayun tehlikesi gectikten sonra bu defa Portekizliler e karsi bir siyaset takip etti Osmanli Padisahi Kanuni Sultan Suleyman a elci gondererek yardim talebinde bulunduysa da 1536 Diu ile ilgili olarak gorusmek icin yanlarina gittigi Portekizliler tarafindan olduruldu 13 Subat 1537 Gerileme ve Baburlu isgali Bahadir in katlinden sonra Gucerat siyasi ve askeri gucunu yitirmeye basladi Hanedan uyeleri ve ileri gelen zumreler arasinda iktidar mucadelesi basladi ulke bu gruplarca taksim edildi Bu sirada Gucerat a yardim icin gelen Misir Beylerbeyi Hadim Suleyman Pasa idaresindeki Osmanli donanmasinin Diu Kusatmasi ic cekismeler icinde calkalanan Gucerat tan yeterli destek alinamadigi icin basarili olmadi Eylul 1538 Osmanli donanmasinin buraya yonelik seferinin asil gayesi mukaddes bolgeleri hac yollarini ve baharat ticaretini korumak ve Portekiz varligina son vermekti Bahadir Sah in ardindan tahta cikan III Mahmud Sah ikametgahini 1546 da a tasidi Onun 1554 te oldurulmesinden sonra devletin ileri gelenleri sultanligi kendi aralarinda paylastilar Bunlarin en guclusu ihtida etmis bir Hindu olan I timad Han di Bu arada Daman Limani da Portekizliler e terkedilmis Timur soyundan gelen bircok sehzadenin Gucerat a siginmasi durumu daha da zorlastirmisti Karisikliklarin artmasi uzerine I timad Han Gucerat i istila etmesi icin Baburlu Hukumdari Ekber Sah i davet etti Ekber Kasim 1572 de Gucerat a vardi Ona karsi koymak icin asilzadelerin yaptigi butun tesebbusler basarisizlikla sonuclandi ve Gucerat Baburlu Devleti nin bir eyaleti haline getirildi Ekber Sah in geri donmesinden kisa bir muddet sonra Gucerat in ileri gelenleri Baburluler e isyan ettiler Bunun uzerine Ekber Sah derhal Gucerat a hareket etti dokuz gunde a ulasarak isyani bastirdi ve Baburlu hakimiyetini saglamlastirdi Boylece yaklasik iki asir hukum suren Gucerat Sultanligi nin bagimsizligina son verilmis oldu Bu iki asir boyunca on uc sultan tarafindan idare edilen Gucerat en parlak devrini Bahadir Sah zamaninda yasadi Hint deniz yolunun Avrupalilar tarafindan kesfi ulkenin baharat ticaretini gelistirdiyse de Portekiz tehlikesine de yol acmis Portekizliler in kurdugu Diu Daman Bassain ve Bulsar gibi askeri us ve koloniler Gucerat Sultanligi icin buyuk bir tehlike teskil ederek daha sonraki yillarda ticareti olumsuz yonde etkilemistir Kaynakca Islam Ansiklopedisi Gucerat maddesi Turk Diyanet Vakfi Istanbul 1996 c 14 s 173 10 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2023 Dis baglantilarVikisoz de Gucerat Sultanligi ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Wikimedia Commons ta Gucerat Sultanligi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Coins of the Gujarat Sultanate5 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde