Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Suriye ekonomisi, tarım, petrol, endüstri ve hizmete dayanmaktadır.
| Suriye ekonomisi | |
|---|---|
 2014 yılında Suriye'nin ihracatları | |
| Para birimi | Suriye lirası (SYP) |
| Mali yıl | |
| Ticaret organizasyonları | CAEU |
| İstatistikler | |
| GSYİH | 64.7 milyar $ (2011 tah.) |
| GSYİH büyüme | %-2.3 (2011 tah.) |
| Kişi başı GSYİH | 5,100 $ (SAGP, 2011 tah.) |
| Sektörel GSYİH dağılımı | tarım: %16.9; endüstri: %27.4; hizmet: %55.7 (2011 tah.) |
| Enflasyon (TÜFE) | %29.2 (2014 tah.) |
| Yoksulluk sınırı altındaki nüfus | %75.0 (2013 tah.) |
| İşgücü |  3.922 milyon (2014 tah.) |
| Sektörel işgücü dağılımı | tarım: %17; endüstri: %16; hizmet: %67 (2008 tah.) |
| İşsizlik | ▲ %40 (2013 tah.) |
| Ana endüstriler | ham petrol, mineral, petrol ürünleri, meyve ve sebzeler, pamuk lifi, giyim, et, ve |
| İş yapılma kolaylığı sıralaması | 173. |
| Dış ticaret | |
| İhracat | 3.015 milyar $ (2014 tah.) |
| İhraç malları | ham petrol, yakıt haricinde ham maddeler, gıda ve canlı hayvan |
| Ana ihracat ortakları |  Irak %64.7 Suudi Arabistan %11.2 Kuveyt %7.1 Birleşik Arap Emirlikleri %6.1 Libya %4.6 (2015) |
| İthalat | 8.028 milyar $ (2014 tah.) |
| İthalat malları | makine ve ulaşım araçları, elektrik makineleri, gıda ve çiftlik hayvanları, metal ve metal ürünleri, kimyasal madde ve ürünler, plastik, iplik, kağıt |
| Ana ithalat ortakları | Suudi Arabistan %27.9 Birleşik Arap Emirlikleri %13.7 İran %10.1 Türkiye %9 Irak %8.3 Çin %6.1 (2015) |
| Gayrisafi dış borç | 5.812 milyar $ (2014 tah.) |
| Kamu maliyesi | |
| ▲ GSYİH'in %51.1'i | |
| Gelirler | 839.6 milyar $ (2014 tah.) |
| Giderler | 5.472 milyar $ (2014 tah.) |
| Dış rezervler | 1.428 milyar $ (2014 tah.) |
| Ana veri kaynağı: CIA World Fact Book Diğer bir bilgi verilmemiş, değerlerin tümü ABD Doları ile ifade edilmiştir. | |
Suriye'nin çalkantılı bir ekonomik geçmişi bulunmaktadır. 1963'te Arap Sosyalist Baas Partisi iktidara geldi ve sosyalist milliyetçilik ve toprak reformu politikaları belirledi. 1966'da bir Komünist darbe gerçekleşti. 1970 yılında, 1966 Komünist rejiminin ikinci adamı olan General Hafız Esad iktidara geldi. Özel teşebbüs üzerindeki kısıtlamalar gevşetildi, ancak ekonominin büyük bir kısmı hâlâ devlet kontrolü altındaydı. 1980'lerde Suriye, kendisini politik ve ekonomik olarak yalıtılmış ve derin bir ekonomik krizin ortasında buldu. Kişi başına düşen reel GSYİH 1982 ve 1989 arasında yüzde 22 düştü. 1990'da, Esad hükûmeti, ekonomi yüksek düzeyde düzenlemeye devam etmesine rağmen, bir dizi ekonomik reform başlattı. Suriye ekonomisi 1990'lı yıllarda ve 2000'li yıllarda güçlü bir büyüme yaşadı. Suriye'nin kişi başına düşen GSYİH'si 2010 yılında 4,058 ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Suriye iç savaşı nedeniyle 2012'den sonra hiçbir yetkili GSYİH verisi mevcut değildir.
İç savaştan önce Suriye ekonomisinin iki ana ayağı, birlikte GSYİH'nın yaklaşık yarısını oluşturan tarım ve petroldü. Örneğin, tarım, GSYİH'nın yaklaşık % 26'sını oluşturuyor ve toplam işgücünün % 25'ini kullanıyordu. Ancak, Merkezi İklim Bürosu'ndan alınan ilk verilere göre, zayıf iklim koşulları ve şiddetli kuraklık tarım sektörünü olumsuz yönde etkiledi ve böylece ekonomideki payını 2007’de % 20,4’ten % 17’ye düşürdü. Öte yandan, daha yüksek ham petrol fiyatları, petrol üretimindeki düşüşe engel olmuş ve bütçe ve ihracat gelirlerinin yükselmesine neden olmuştur.
Suriye İç Savaşı nedeniyle başta ABD,Avustralya,,Kanada,Avrupa Birliği,Arap Birliği ve Türkiye tarafından ülkeye ekonomik yaptırım uygulanmaktadır.
İç Savaş ile ilgili yaptırımlar, yıkım ve insanların yerinden edilmesi Suriye ekonomisini tahrip etti. 2013 yılının sonuna kadar, BM Suriye iç savaşının toplam ekonomik zararını 143 milyar dolar olarak tahmin ediyordu. Birleşmiş Milletler Batı Asya Ekonomik ve Sosyal Komisyonuna göre, Suriye muhalefetinin Nasib sınır kapısını ele geçirmesinin hükûmetin 500-700 milyon dolara mal olmasıyla birlikte, Suriye İç Savaşı’nın toplam ekonomik kaybı 2015 yılı sonuna kadar 237 milyar dolara çıkacak. 2018 yılında, Dünya Bankası Suriye'deki konut stokunun yaklaşık üçte birinin ve sağlık ve eğitim tesislerinin yarısının çatışma nedeniyle tahrip olduğunu tahmin ediyordu. Dünya Bankası’na göre, 2011’den 2016’ya çıkan ihtilaf nedeniyle toplam GSYH’de toplam 226 milyar dolar kaybedildi.
Suriye ekonomisi çatışmalarla ilgili aşırı enflasyondan muzdariptir. Suriye yıllık enflasyon oranı dünyadaki en yüksek oranlardan biridir.
Temel bilgiler
1960'lı yıllarda, sosyalist sınırlar boyunca, hükûmet, en büyük işletmeleri millileştirmiş ve bölgesel ve sınıfsal eşitsizliklere yönelik olarak tasarlanmış ekonomik politikalar benimsemiştir. Ekonomik reformların artışı kademeli olmuştur. 2001 yılında Suriye özel bankacılığı yasallaştırdı. 2004 yılında dört özel banka faaliyete geçti. Ağustos 2004’te borsa kurulmasını denetleyen bir komite kuruldu. Finans sektörünün ötesinde, Suriye Hükûmeti, kiralama ve vergi yasalarında büyük değişiklikler yapmıştır ve bildirildiği üzere, ticari yasalarda ve mülkiyet haklarını etkileyen diğer yasalarda da benzer değişiklikler olduğu düşünülmektedir. Suriye, 1960'ların sonlarından bu yana ülkenin kuzeydoğusundaki tarlalardan ağır kalitede petrol üretti. 1980'lerin başında, Suriye'nin doğusundaki Deir ez-Zor yakınlarında hafif dereceli, düşük kükürtlü yağ keşfedildi.
Son gelişmeler, yeni keşifler ve hidrokarbon rezervlerinin başarılı bir şekilde geliştirilmesi de dahil olmak üzere enerji sektörünün canlandırılmasına yardımcı olmuştur. Oxford Ticaret Grubu'nun 2009 Suriye Raporuna göre, 2008 yılında petrol sektörü devlet gelirlerinin% 23'ünü, ihracatın % 20'sini ve GSYİH'nın %22'sini oluşturdu. Suriye, 2008 yılında yaklaşık 150.000 ton ihracat yaptı ve petrol, ülkenin ihracat gelirinin çoğunluğunu oluşturdu.
Özel ekonomik liberalleşme, Suriye'nin özel sektöründeki birkaç kişiyi zenginleştirirken ortalama nüfusu yoksun bırakarak servet eşitsizliği eklemeye devam ediyor. 1990'da, hükûmet, havale ve resmi kanallardan yapılan teşvikler için resmi bir paralel döviz kuru kurdu. Bu eylem, temel emtiaların arzını iyileştirdi ve kaçak mallarda risk primlerini kaldırarak enflasyonu içeriyordu.
Suriye’ye 1997’de yapılan dış yardımlar 199 milyon dolar olarak gerçekleşti. Dünya Bankası, Temmuz 2004’te Suriye’deki 20 operasyon için toplam 661 milyon ABD Doları tutarında işlem yaptığını bildirdi. Bir yatırım projesi o zamanlar aktif kaldı.
Dış ticaret ve yatırım
1990'ların sonlarında bölgeyi sarsan şiddetli kuraklığın azaltılmasına ve enerji ihracat gelirlerinin geri kazanılmasına rağmen, Suriye ekonomisi ciddi zorluklarla karşı karşıya kaldı. Ticaret, ülkenin doğu-batı ticaret rotalarındaki stratejik konumundan faydalanan Suriye ekonomisi için her zaman önemli olmuştur. Suriye şehirleri, dokuma ve kuru meyve paketleme gibi geleneksel endüstrilere ve modern ağır sanayi sektörüne sahiptir. 1960'lardan 1980'lerin sonlarına doğru uygulanan politikalar göz önüne alındığında, Suriye "küresel ekonomiye" katılmayı reddetti. Ancak 2001 yılının sonlarında Suriye, Dünya Ticaret Örgütü'ne (DTÖ) üyelik sürecini başlatmak için bir ricada bulundu. Suriye, eski Tarife ve Ticaret Anlaşması’nın orijinal bir sözleşme partisi olmuştu ancak 1951’de İsrail’in katılımı nedeniyle geri çekilmişti. Mevcut Suriye ticaret kurallarının ana unsurları DTÖ ile tutarlı olması için değişmek zorunda kalacaktı. Mart 2007’de, Suriye, 2010’dan önce her iki tarafın da serbest ticaret anlaşmasını müzakere etmesini teşvik edecek bir Avrupa Birliği ile Ortaklık Anlaşması imzaladı.
Suriye ithalatının büyük kısmı sanayi, tarım, ekipman ve makine için gerekli hammaddelerdir. Başlıca ihracat ham petrol, rafine ürünler, ham pamuk, giyim, meyve ve tahıl taneleri içerir.
Zaman içinde, hükûmet daha uygun komşu ülke döviz kurunun uygulandığı işlem sayısını artırdı. Hükûmet ayrıca, 2001 yılında ticari olarak kullanılmayan işlemlerde, hakim karaborsa oranlarına paralel olarak bir yarı faiz oranı getirmiştir.
Kendi sermaye piyasalarının zayıf gelişmesi ve Suriye'nin uluslararası para ve sermaye piyasalarına erişememesi nedeniyle, para politikası mali açığı kapatmaya duyulan ihtiyaçtan esir kalmaktadır. 2003'te Suriye, 22 yıl içinde ilk kez faiz oranlarını düşürdüğü halde ve 2004'te yine 2004 yılında oranlar kanunen sabit kalmıştır.
- Borç
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'a göre, GSYİH ile ilgili ulusal borç 2010 yılında% 152.09'dan% 30.02'ye düşmüştür. Suriye, Avrupa'daki anahtar alacaklılarının neredeyse tamamı ile ikili yeniden yapılanma anlaşmaları yaparak ağır dış borç yükünü hafifletme konusunda ilerleme kaydetmiştir. Aralık 2004’te, Suriye ve Polonya, Suriye’nin toplam 261.7 milyon dolar borç üzerinden 27 milyon dolar ödeyeceği anlaşmasına vardı. Ocak 2005’te, Rusya ve Suriye, Suriye’nin borcunun yaklaşık% 80’ini Rusya’ya (yaklaşık 10,5 milyar Euro) (13 milyar dolar) yazan bir anlaşma imzaladı. Anlaşma Suriye’yi 3 milyar Euro’dan (3.6 milyar dolar’dan biraz fazla) Moskova’ya borçluydu. Yarısı önümüzdeki 10 yıl içinde geri ödenecek, geri kalanı Suriye bankalarındaki Rus hesaplarına ödenecek ve Suriye'deki Rus yatırım projeleri için ve Suriye ürünlerini satın almak için kullanılabilecek. Bu anlaşma, Rusya ile Suriye arasındaki silah anlaşmasının bir parçasıydı. Ve daha sonra o yıl Suriye, 1,6 milyar dolar olarak tahmin edilen borcu kapatmak için Slovakya ve Çek Cumhuriyeti ile bir anlaşmaya vardı. Yine Suriye, bir kereye mahsus olmak üzere 150 milyon dolarlık ödeme karşılığında borcunun büyük kısmını bağışladı.
Ekonominin sektörleri
- Tarım
Hükûmet, gıdaların kendi kendine yeterliliğini sağlamaya, ihracat kazancını artırmaya ve kırsaldaki göçü durdurmaya çalıştığından, Suriye'nin ekonomik kalkınma planlarında yüksek bir öncelik bulunmaktadır. Sürdürülebilir sermaye yatırımı, altyapı geliştirme, girdilerin sübvansiyonları ve fiyat destekleri sayesinde Suriye, birçok tarımsal ürünün net ithalatçısından pamuk, meyve, sebze ve diğer gıda ihracatçılarına gitti. Bu geri dönüşün başlıca nedenlerinden biri, hükûmetin Suriye'nin kuzey ve kuzeydoğusundaki büyük sulama sistemlerine yaptığı yatırım oldu. Tarım sektörü, 2009 itibarıyla, işgücünün yaklaşık% 17'sini istihdam ediyor ve hayvancılığın % 16'sını oluşturduğu gayri safi yurt içi hasılanın yaklaşık% 21'ini, meyve ve tahılların ise % 40'ını oluşturuyor. 2015 yılında Suriye'nin başlıca ihracatı baharat tohumlarını (83,2 milyon dolar), elmaları ve armutları (53,2 milyon dolar) içeriyordu.
Arazilerin çoğu özel sektöre aittir, sektörün başarısının arkasında çok önemli bir faktördür. Suriye'nin 196.000 km²'sinden (72.000 mil kare), yaklaşık % 28 oranında ekili ve bu alanların% 21'ini sulanmaktadır. Sulanan alanların çoğu "stratejik" olarak tanımlanır, yani fiyatlandırma, sübvansiyonlar ve pazarlama kontrolleri açısından önemli devlet müdahaleleri ile karşılaşılır. Buğday, arpa ve şeker pancarı gibi "Stratejik" ürünler, çiftçilere destek olmak amacıyla, genellikle devlet fiyatlarının üstünde, ancak devlet bütçesine önemli bir maliyetle, pazarlama kurullarına sabit fiyatlarla devlet fiyatlarına satılmalıdır. En yaygın şekilde yetiştirilen ekilebilir ürün buğdaydır, ancak en önemli nakit ürün pamuktur; pamuk, petrol sektörünün gelişmesinden önceki en büyük ihracat olmuştur. Bununla birlikte, eski ve verimsiz sulama teknikleriyle birlikte artan su sıkıntısı problemi nedeniyle, pamukla ekilmiş olan toplam alan azalmıştır. Buğday gibi tahılların çıktısı, yetersiz depolama tesisleri nedeniyle sıklıkla kullanılmamaktadır.
Su ve enerji, tarım sektörünün en yaygın sorunlarından biridir. Tarım sektörünün yaşadığı bir diğer zorluk ise, hükûmetin % 100 ile% 400 arasında değişen gübre fiyatlarını serbestleştirme kararıdır. Kuraklık 2008'de endişe verici bir sorundu; Ancak, kuraklık durumu 2009 yılında bir miktar iyileşmiştir. Buğday ve arpa üretimi 2009 yılında 2008 yılına göre iki katına çıkmıştır. Buna karşılık olarak BM, 20.2 milyon dolarlık acil bir itiraz başlattı. Buğday en çok etkilenen mahsullerden biri olmuştur ve ilk iki yıl içinde Suriye, net bir buğday ihracatçısı olmaktan net bir ithalatçıya geçmiştir. 2011'de başlayan iç savaş sırasında Suriye hükûmeti, ekonomik yaptırımlara tabi olmayan az sayıdaki ticari üründen biri olan 100.000 ton buğday ihalesine zorlandı.
Suriye topraklarının% 2,7'sinden azı ormanlıktır ve bunun yalnızca bir kısmı ticari olarak faydalıdır. Sınırlı ormancılık faaliyeti, yağışların daha bol olduğu sahilden iç kesimlerde bulunan dağların yüksek kotlarında yoğunlaşmaktadır.
Enerji ve mineral kaynakları
- Madencilik
Fosfatlar Suriye'de çıkarılan başlıca minerallerdir. Tahminlere göre Suriye'de yaklaşık 1.700 milyon ton fosfat rezervi var. Dünya talebinin ve fiyatların düştüğü 1990'ların başında üretim keskin bir şekilde düştü, ancak üretim o zamandan beri 2,4 milyon tonun üzerine çıktı. Suriye, dünyadaki fosfat kaya üretiminin yaklaşık% 1,9'unu üretti ve 2009 yılında dünyanın dokuzuncu sıradaki fosfat kaya üreticisi oldu. Suriye'de üretilen diğer ana mineraller arasında, genellikle ihracat için üretilmeyen çimento, alçıtaşı, endüstriyel kum (silika), mermer, doğal ham asfalt, azotlu gübre, fosfatlı gübre, tuz, çelik ve volkanik tüf yer almaktadır.
Yağ ve doğal gaz
Suriye 2010 yılında küresel üretimin sadece % 0,5'ini oluşturan nispeten küçük bir petrol üreticisidir. Suriye, Orta Doğu standartlarına göre büyük bir petrol ihracatçısı olmasa da, petrol ekonominin temel direklerinden biridir. Uluslararası Para Fonu'na göre, 2010 yılına yönelik petrol satışlarının Suriye hükûmeti için 3,2 milyar dolar üreteceği ve devlet gelirinin% 25,1'ini oluşturduğu tahmin ediliyor.
- Elektrik üretimi
2001 yılında Suriye’nin 23,3 milyar kilovat saat (kWh) elektrik ürettiği ve 21,6 milyar kWh tükettiği bildirildi. Ocak 2002'den itibaren Suriye'nin toplam kurulu elektrik üretim kapasitesi 7,6 gigawatt (GW), akaryakıt ve doğal gazın birincil enerji kaynağı olduğunu ve hidroelektrik enerji tarafından üretilen 1,5 GW olduğunu belirtti. Suriye, Mısır ve Ürdün elektrik şebekelerini birbirine bağlayan toplam 45 GW ağ Mart 2001'de tamamlanmıştır. Suriye'nin elektrik tedarik kapasitesi önemli bir ulusal önceliktir ve hükûmet 2010 yılına kadar 2 milyar ABD Doları tutarında olası bir maliyetle 3,000 megawatt elektrik üretme kapasitesi eklemeyi umuyor, ancak yatırım sermayesi eksikliği nedeniyle ilerleme yavaşladı. Suriye'deki enerji santralleri yoğun bakımdan geçiyor ve dört yeni üretim tesisi inşa edildi. Güç dağıtım ağı, düşük kaliteli kablolar ve trafo istasyonları nedeniyle toplam üretilen kapasitenin yüzde 25'i kadar yüksek tahmin edilen iletim kayıpları ile ciddi sorunlara sahiptir. Enerji nakil şebekesinin genişletilmesi ve yükseltilmesi için bir projenin 2005 yılında tamamlanması planlanıyor.
Mayıs 2009 itibarıyla, İslam Kalkınma Bankası ve Suriye hükûmetinin, Suriye'deki Deir Ali elektrik santralinin genişletilmesi için bankanın 100 milyon € kredi vereceğini belirten bir anlaşma imzaladıkları bildirildi.
- Bankacılık ve Finans
Suriye İç Savaşı’nın 2011’de başlamasından bu yana, yakındaki ülkelere sermaye uçuşu olmuştur. Suriye, iç savaş nedeniyle ABD, Kanada, AB, Arap Birliği ve Türkiye tarafından yaptırımlara maruz kaldı. Suriye'nin para birimi Suriye sterlinidir (SYP). Pound'un döviz kuru önemli ölçüde kötüleşti, Mart 2011'de 1 ABD Doları için 47 SYP'den Temmuz 2017'de 1 ABD Doları'na 515 SYP'ye düşmüştür.
Suriye Merkez Bankası 1959 yılında faaliyete başlamıştır. Tüm döviz ve ticaret işlemlerini kontrol etmekte ve kamu sektörüne borç vermeye öncelik vermektedir. Merkez Bankası Mayıs 2004’ten bu yana ABD’nin para aklama suçlamasıyla suçlanan yaptırımlarına maruz kalmıştır. Bu ABD yaptırımları, Lübnan ve Avrupa bankalarının rolünü arttırmış olabilir, çünkü ABD finans kuruluşları ile Suriye Merkez Bankası arasındaki işlemlerde bir yasak, ara kaynaklara olan ABD doları transferleri için talepte bir artış yarattı. ABD AB, Arap Birliği ve Türkiye, İç Savaş nedeniyle Merkez Bankası'na da yaptırım uyguladı.
Özelleşmiş altı devlet bankası - Suriye Merkez Bankası, Suriye Ticaret Bankası, Tarımsal İşbirliği Bankası, Sanayi Bankası, Popüler Kredi Bankası ve Emlak Bankası - ana finansal işletmecilerdir. Her biri belirli bir sektöre fon kazandırıyor ve onlardan para alıyor. Sanayi Bankası ayrıca, yetersiz sermayesine rağmen kamu sektörüne daha fazla yönelmiştir. Sonuç olarak, özel sektör genellikle daha pahalı olan ve bu nedenle endüstriyel finansman ihtiyaçlarına kötü bir çözüm olan bir süreç olan yurt dışına bankaya zorlanmaktadır. Birçok iş adamı yurt dışına seyahat etmek için para yatırmak veya ödünç almak için kullanılır. Suriyelilerin Lübnan bankalarına 6 milyar ABD doları yatırdığı tahmin edilmektedir.
2000'lerde Suriye, özel bankaların devreye girmesi ve Şam Menkul Kıymetler Borsası'nın Mart 2009'da açılması gibi finansal sektörde reformlara başlamıştır. Suriye 2001'de özel bankaları yasallaştırdı ve sektör hala gelişmekte iken büyümektedir. Yabancı bankalara Aralık 2002'de özel ve ortak girişim bankalarının kurulmasını sağlayan 28 Mart 2001 tarihli Kanun uyarınca lisans verilmiştir. Yabancıların bir bankanın% 49'una sahip olmalarına izin verilir, ancak kontrol hissesini elinde tutamazlar. Ocak 2010 itibarıyla, iki İslami banka da dahil olmak üzere 13 özel banka açılmıştır.
Suriye, döviz üzerindeki kontrolleri gevşetmek için kademeli adımlar attı. 2003 yılında hükûmet, özel sektörün yabancı para birimlerini kullanmasını suçlayan bir yasayı iptal etti ve 2005 yılında lisanslı özel bankaların belirli koşullar altında Suriye vatandaşlarına ve özel sektöre ithalatı finanse etmek için belirli miktarda döviz satmalarına izin verdi. Ekim 2009’da, Suriye, yurt dışına seyahat eden Suriyelilerin Suriye’deki pound hesaplarından 10.000 ABD Doları’nın eşdeğerini çekmesine izin vererek para transferleri üzerindeki kısıtlamalarını daha da gevşetmiştir. Uygulamada, karar yerel bankaların, müşterilerinin uluslararası ödeme kartları için kullanabilecekleri 10,000 ABD Doları tutarında hesap açmasına izin veriyor. Bu hesapların sahipleri yurt dışına seyahat ederken aylık 10.000 ABD Doları tutarında para çekebilecekler.
Yatırım çekmek ve krediye erişimi kolaylaştırmak için hükûmet, 2007 yılında yatırımcıların yabancı bankalardan kredi ve diğer kredi enstrümanlarını almalarına ve proje gelirlerini kullanarak yerel bankalar aracılığıyla kredileri ve tahakkuk eden faizlerini geri ödemelerine izin verdi. Şubat 2008’de, hükûmet yatırımcıların yabancı para birimlerinde yerel özel bankalardan sermaye yatırımlarını finanse etmek için kredi almalarına izin verdi. Suriye’nin döviz kuru sabittir ve hükûmet iki resmi oranı (bir bütçe, ithalatın, gümrüklerin ve diğer resmi işlemlerin değerinin dayandığı bir oran) ve Merkez Bankası tarafından günlük olarak belirlenen ve her birini kapsayan günlük bir oran uygular. diğer finansal işlemler. Hükûmet 2006 yılında özel para değişimi şirketlerinin faaliyetine izin veren bir yasa çıkardı. Ancak, döviz için hala küçük bir karaborsa var.
- Turizm
Arap olmayan Suriye’li ziyaretçiler 2002’de 1,1 milyona ulaştı ve bu da sadece turistleri değil ülkeye gelen tüm ziyaretçileri içeriyordu. 2002'de toplam Arap ziyaretçi sayısı en fazla Lübnan, Ürdün, Suudi Arabistan ve Irak'tan 3,2 milyon olarak gerçekleşti. Birçok Iraklı iş adamı, Irak’a yönelik ithalat operasyonları yürütmek üzere Suriye limanlarında girişim kurdu ve bu sayede 2003–4’te Suriye’yi ziyaret eden Iraklıların artmasına neden oldu. Turizm potansiyel olarak büyük bir döviz kazananı ve bir ekonomik büyüme kaynağıdır. Turizm, 2000 yılında Suriye'nin gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 6'sından fazlasını üretti ve turizm gelirlerini arttırmak için daha fazla reform yapıldı. 1991 tarihli 10 sayılı Yatırım Kanunu'ndan elde edilen projeler sonucunda otel yatak sayısı 1999 yılına kadar yüzde 51 oranında artmış ve 2001 yılında daha da artmıştır. 2002'de çöl ve doğa koruma alanlarına yapılan ziyaretlerle ekolojik turizmi geliştirme planı ilan edildi. 2004 yılı sonunda Şam'da iki lüks otel açıldı. Mart 2011'den bu yana Suriye'de turizm devam etmekte olan iç savaş nedeniyle düştü.
- Emek
Suriye nüfusu yaklaşık 21 milyon olan nüfusa sahiptir ve Suriye hükûmeti nüfus artış hızını % 2.37'ye, nüfusun % 65'ini 35 yaşın altında ve % 40'ını 15 yaşın altında olduğunu belirtiyor. Her yıl 200.000'den fazla yeni iş arayan kişi Suriye iş piyasasına giriyor, ancak ekonomi onları absorbe edemedi. 2017'de Suriye işgücünün yaklaşık 3.767 milyon kişiye ulaştığı tahmin edildi. Tahmini yüzde 67 hükûmet dahil hizmetler sektöründe, tarımda yüzde 17 ve 2008'de yüzde 16 olarak çalışmıştır. Devlet ve kamu sektörü çalışanları toplam işgücünün yaklaşık% 30'unu oluşturuyor ve çok düşük maaş ve ücret alıyorlar.
Suriye Hükûmeti istatistiklerine göre, 2009 yılındaki işsizlik oranı% 12,6; Bununla birlikte, daha doğru bağımsız kaynaklar% 20'ye yakın yerleştirir. Suriye işgücünün yaklaşık yüzde 70'i ayda 100 ABD dolarından az kazanıyor. Anekdot kanıtları, Lübnan’da sınırın üzerinde resmi numaraların gösterdiğinden çok daha fazla sayıda Suriyeli iş aradığını gösteriyor. 2002 yılında, beş yıllık bir süre içinde birkaç yüz bin iş yaratma görevi ile İşsizlik Komisyonu (UC) kuruldu. Haziran 2009 itibarıyla Suriye'de yaklaşık 700.000 hanenin - yaklaşık 3,5 milyon insanın - geliri olmadığı bildirildi. Hükûmet yetkilileri, ekonominin, nüfus artışına uygun olarak her yıl yeterince yeni iş yaratmaya yetecek hızda büyümemediğini kabul ediyor. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı 2005’te Suriye nüfusunun % 30’unun yoksulluk içinde yaşadığını ve % 11.4’ünün geçim düzeyinin altında yaşadığını açıkladı.
Çatışma Fırsat Maliyeti
Hindistan merkezli bir düşünce kuruluşu olan Strategic Foresight Group tarafından hazırlanan bir raporda, Ortadoğu için 1991-2010 yılları için çatışmanın fırsat maliyeti 2006'da 12 trilyon ABD doları olarak hesaplandı. Suriye’nin bu paydaki payı 152 milyar ABD Doları, öngörülen 2010 GSYİH’nın 36 milyar ABD Doları’nın dört katından fazla oldu.
Suriye Politika Araştırma Merkezi, Mart 2015'te, o zamana kadar yaklaşık üç milyon Suriyelinin iç savaş nedeniyle işini kaybettiğini ve 12 milyondan fazla insanın birincil gelir kaynağının kaybına neden olduğunu; işsizlik seviyeleri 2011’de yüzde 14,9’dan 2014’in sonunda yüzde 57,7’ye “yükseldi”. Sonuç olarak, 5 Suriyeliden 4'ü o zamanlar yoksulluk içinde yaşıyordu, nüfusun yüzde 30'u “yoksulluk içinde” yaşıyor ve sık sık temel hane halkı gıda ihtiyaçlarını karşılayamıyordu.
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Suriye ekonomisi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ "Doing Business in Syria 2015". World Bank. 2 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2016.
- ^ "Export Partners of Syrian Arab Republic". CIA World Factbook. 2015. 2 Ekim 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2016.
- ^ "Import Partners of Syrian Arab Republic". CIA World Factbook. 2015. 13 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2016.
- ^ CIA World Fact Book - Syria's Economy 14 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Cia.gov.
- ^ "U.s. trade and financial sanctions against syria". Embassy of the United States Damascus. 12 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2016.
- ^ "Australia Ramps Up Sanctions on Syria". ABC. 25 Haziran 2012. 9 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2016.
- ^ "Canada imposing further sanctions on Syria". CBS. 23 Aralık 2011. 5 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2016.
- ^ "EU Preparing New Syrian Sanctions". The Daily Telegraph. 19 Temmuz 2012. 17 Eylül 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2016.
- ^ "Syria unrest: Arab League adopts sanctions in Cairo". BBC. 27 Kasım 2011. 17 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2016.
- ^ "Turkey Moves to Intensify Sanctions Against Syria". New York Times. 30 Kasım 2011. 3 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2016.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Suriye ekonomisi tarim petrol endustri ve hizmete dayanmaktadir Suriye ekonomisi2014 yilinda Suriye nin ihracatlariPara birimiSuriye lirasi SYP Mali yilTicaret organizasyonlariCAEUIstatistiklerGSYIH64 7 milyar 2011 tah GSYIH buyume 2 3 2011 tah Kisi basi GSYIH5 100 SAGP 2011 tah Sektorel GSYIH dagilimitarim 16 9 endustri 27 4 hizmet 55 7 2011 tah Enflasyon TUFE 29 2 2014 tah Yoksulluk siniri altindaki nufus 75 0 2013 tah Isgucu3 922 milyon 2014 tah Sektorel isgucu dagilimitarim 17 endustri 16 hizmet 67 2008 tah Issizlik 40 2013 tah Ana endustrilerham petrol mineral petrol urunleri meyve ve sebzeler pamuk lifi giyim et veIs yapilma kolayligi siralamasi173 Dis ticaretIhracat3 015 milyar 2014 tah Ihrac mallariham petrol yakit haricinde ham maddeler gida ve canli hayvanAna ihracat ortaklari Irak 64 7 Suudi Arabistan 11 2 Kuveyt 7 1 Birlesik Arap Emirlikleri 6 1 Libya 4 6 2015 Ithalat8 028 milyar 2014 tah Ithalat mallarimakine ve ulasim araclari elektrik makineleri gida ve ciftlik hayvanlari metal ve metal urunleri kimyasal madde ve urunler plastik iplik kagitAna ithalat ortaklari Suudi Arabistan 27 9 Birlesik Arap Emirlikleri 13 7 Iran 10 1 Turkiye 9 Irak 8 3 Cin 6 1 2015 Gayrisafi dis borc5 812 milyar 2014 tah Kamu maliyesi GSYIH in 51 1 iGelirler839 6 milyar 2014 tah Giderler5 472 milyar 2014 tah Dis rezervler1 428 milyar 2014 tah Ana veri kaynagi CIA World Fact Book Diger bir bilgi verilmemis degerlerin tumu ABD Dolari ile ifade edilmistir Suriye nin calkantili bir ekonomik gecmisi bulunmaktadir 1963 te Arap Sosyalist Baas Partisi iktidara geldi ve sosyalist milliyetcilik ve toprak reformu politikalari belirledi 1966 da bir Komunist darbe gerceklesti 1970 yilinda 1966 Komunist rejiminin ikinci adami olan General Hafiz Esad iktidara geldi Ozel tesebbus uzerindeki kisitlamalar gevsetildi ancak ekonominin buyuk bir kismi hala devlet kontrolu altindaydi 1980 lerde Suriye kendisini politik ve ekonomik olarak yalitilmis ve derin bir ekonomik krizin ortasinda buldu Kisi basina dusen reel GSYIH 1982 ve 1989 arasinda yuzde 22 dustu 1990 da Esad hukumeti ekonomi yuksek duzeyde duzenlemeye devam etmesine ragmen bir dizi ekonomik reform baslatti Suriye ekonomisi 1990 li yillarda ve 2000 li yillarda guclu bir buyume yasadi Suriye nin kisi basina dusen GSYIH si 2010 yilinda 4 058 ABD dolari olarak gerceklesmistir Suriye ic savasi nedeniyle 2012 den sonra hicbir yetkili GSYIH verisi mevcut degildir Ic savastan once Suriye ekonomisinin iki ana ayagi birlikte GSYIH nin yaklasik yarisini olusturan tarim ve petroldu Ornegin tarim GSYIH nin yaklasik 26 sini olusturuyor ve toplam isgucunun 25 ini kullaniyordu Ancak Merkezi Iklim Burosu ndan alinan ilk verilere gore zayif iklim kosullari ve siddetli kuraklik tarim sektorunu olumsuz yonde etkiledi ve boylece ekonomideki payini 2007 de 20 4 ten 17 ye dusurdu Ote yandan daha yuksek ham petrol fiyatlari petrol uretimindeki dususe engel olmus ve butce ve ihracat gelirlerinin yukselmesine neden olmustur Suriye Ic Savasi nedeniyle basta ABD Avustralya Kanada Avrupa Birligi Arap Birligi ve Turkiye tarafindan ulkeye ekonomik yaptirim uygulanmaktadir Ic Savas ile ilgili yaptirimlar yikim ve insanlarin yerinden edilmesi Suriye ekonomisini tahrip etti 2013 yilinin sonuna kadar BM Suriye ic savasinin toplam ekonomik zararini 143 milyar dolar olarak tahmin ediyordu Birlesmis Milletler Bati Asya Ekonomik ve Sosyal Komisyonuna gore Suriye muhalefetinin Nasib sinir kapisini ele gecirmesinin hukumetin 500 700 milyon dolara mal olmasiyla birlikte Suriye Ic Savasi nin toplam ekonomik kaybi 2015 yili sonuna kadar 237 milyar dolara cikacak 2018 yilinda Dunya Bankasi Suriye deki konut stokunun yaklasik ucte birinin ve saglik ve egitim tesislerinin yarisinin catisma nedeniyle tahrip oldugunu tahmin ediyordu Dunya Bankasi na gore 2011 den 2016 ya cikan ihtilaf nedeniyle toplam GSYH de toplam 226 milyar dolar kaybedildi Suriye ekonomisi catismalarla ilgili asiri enflasyondan muzdariptir Suriye yillik enflasyon orani dunyadaki en yuksek oranlardan biridir Temel bilgiler1960 li yillarda sosyalist sinirlar boyunca hukumet en buyuk isletmeleri millilestirmis ve bolgesel ve sinifsal esitsizliklere yonelik olarak tasarlanmis ekonomik politikalar benimsemistir Ekonomik reformlarin artisi kademeli olmustur 2001 yilinda Suriye ozel bankaciligi yasallastirdi 2004 yilinda dort ozel banka faaliyete gecti Agustos 2004 te borsa kurulmasini denetleyen bir komite kuruldu Finans sektorunun otesinde Suriye Hukumeti kiralama ve vergi yasalarinda buyuk degisiklikler yapmistir ve bildirildigi uzere ticari yasalarda ve mulkiyet haklarini etkileyen diger yasalarda da benzer degisiklikler oldugu dusunulmektedir Suriye 1960 larin sonlarindan bu yana ulkenin kuzeydogusundaki tarlalardan agir kalitede petrol uretti 1980 lerin basinda Suriye nin dogusundaki Deir ez Zor yakinlarinda hafif dereceli dusuk kukurtlu yag kesfedildi Son gelismeler yeni kesifler ve hidrokarbon rezervlerinin basarili bir sekilde gelistirilmesi de dahil olmak uzere enerji sektorunun canlandirilmasina yardimci olmustur Oxford Ticaret Grubu nun 2009 Suriye Raporuna gore 2008 yilinda petrol sektoru devlet gelirlerinin 23 unu ihracatin 20 sini ve GSYIH nin 22 sini olusturdu Suriye 2008 yilinda yaklasik 150 000 ton ihracat yapti ve petrol ulkenin ihracat gelirinin cogunlugunu olusturdu Ozel ekonomik liberallesme Suriye nin ozel sektorundeki birkac kisiyi zenginlestirirken ortalama nufusu yoksun birakarak servet esitsizligi eklemeye devam ediyor 1990 da hukumet havale ve resmi kanallardan yapilan tesvikler icin resmi bir paralel doviz kuru kurdu Bu eylem temel emtialarin arzini iyilestirdi ve kacak mallarda risk primlerini kaldirarak enflasyonu iceriyordu Suriye ye 1997 de yapilan dis yardimlar 199 milyon dolar olarak gerceklesti Dunya Bankasi Temmuz 2004 te Suriye deki 20 operasyon icin toplam 661 milyon ABD Dolari tutarinda islem yaptigini bildirdi Bir yatirim projesi o zamanlar aktif kaldi Dis ticaret ve yatirimBu harita 2006 yilinda Suriye ihracatinin kuresel dagilimini gostermektedir 1990 larin sonlarinda bolgeyi sarsan siddetli kurakligin azaltilmasina ve enerji ihracat gelirlerinin geri kazanilmasina ragmen Suriye ekonomisi ciddi zorluklarla karsi karsiya kaldi Ticaret ulkenin dogu bati ticaret rotalarindaki stratejik konumundan faydalanan Suriye ekonomisi icin her zaman onemli olmustur Suriye sehirleri dokuma ve kuru meyve paketleme gibi geleneksel endustrilere ve modern agir sanayi sektorune sahiptir 1960 lardan 1980 lerin sonlarina dogru uygulanan politikalar goz onune alindiginda Suriye kuresel ekonomiye katilmayi reddetti Ancak 2001 yilinin sonlarinda Suriye Dunya Ticaret Orgutu ne DTO uyelik surecini baslatmak icin bir ricada bulundu Suriye eski Tarife ve Ticaret Anlasmasi nin orijinal bir sozlesme partisi olmustu ancak 1951 de Israil in katilimi nedeniyle geri cekilmisti Mevcut Suriye ticaret kurallarinin ana unsurlari DTO ile tutarli olmasi icin degismek zorunda kalacakti Mart 2007 de Suriye 2010 dan once her iki tarafin da serbest ticaret anlasmasini muzakere etmesini tesvik edecek bir Avrupa Birligi ile Ortaklik Anlasmasi imzaladi Suriye ithalatinin buyuk kismi sanayi tarim ekipman ve makine icin gerekli hammaddelerdir Baslica ihracat ham petrol rafine urunler ham pamuk giyim meyve ve tahil taneleri icerir Zaman icinde hukumet daha uygun komsu ulke doviz kurunun uygulandigi islem sayisini artirdi Hukumet ayrica 2001 yilinda ticari olarak kullanilmayan islemlerde hakim karaborsa oranlarina paralel olarak bir yari faiz orani getirmistir Kendi sermaye piyasalarinin zayif gelismesi ve Suriye nin uluslararasi para ve sermaye piyasalarina erisememesi nedeniyle para politikasi mali acigi kapatmaya duyulan ihtiyactan esir kalmaktadir 2003 te Suriye 22 yil icinde ilk kez faiz oranlarini dusurdugu halde ve 2004 te yine 2004 yilinda oranlar kanunen sabit kalmistir Borc Suriye Devlet Baskani Besar Esad a gore GSYIH ile ilgili ulusal borc 2010 yilinda 152 09 dan 30 02 ye dusmustur Suriye Avrupa daki anahtar alacaklilarinin neredeyse tamami ile ikili yeniden yapilanma anlasmalari yaparak agir dis borc yukunu hafifletme konusunda ilerleme kaydetmistir Aralik 2004 te Suriye ve Polonya Suriye nin toplam 261 7 milyon dolar borc uzerinden 27 milyon dolar odeyecegi anlasmasina vardi Ocak 2005 te Rusya ve Suriye Suriye nin borcunun yaklasik 80 ini Rusya ya yaklasik 10 5 milyar Euro 13 milyar dolar yazan bir anlasma imzaladi Anlasma Suriye yi 3 milyar Euro dan 3 6 milyar dolar dan biraz fazla Moskova ya borcluydu Yarisi onumuzdeki 10 yil icinde geri odenecek geri kalani Suriye bankalarindaki Rus hesaplarina odenecek ve Suriye deki Rus yatirim projeleri icin ve Suriye urunlerini satin almak icin kullanilabilecek Bu anlasma Rusya ile Suriye arasindaki silah anlasmasinin bir parcasiydi Ve daha sonra o yil Suriye 1 6 milyar dolar olarak tahmin edilen borcu kapatmak icin Slovakya ve Cek Cumhuriyeti ile bir anlasmaya vardi Yine Suriye bir kereye mahsus olmak uzere 150 milyon dolarlik odeme karsiliginda borcunun buyuk kismini bagisladi Ekonominin sektorleriTarim Hukumet gidalarin kendi kendine yeterliligini saglamaya ihracat kazancini artirmaya ve kirsaldaki gocu durdurmaya calistigindan Suriye nin ekonomik kalkinma planlarinda yuksek bir oncelik bulunmaktadir Surdurulebilir sermaye yatirimi altyapi gelistirme girdilerin subvansiyonlari ve fiyat destekleri sayesinde Suriye bircok tarimsal urunun net ithalatcisindan pamuk meyve sebze ve diger gida ihracatcilarina gitti Bu geri donusun baslica nedenlerinden biri hukumetin Suriye nin kuzey ve kuzeydogusundaki buyuk sulama sistemlerine yaptigi yatirim oldu Tarim sektoru 2009 itibariyla isgucunun yaklasik 17 sini istihdam ediyor ve hayvanciligin 16 sini olusturdugu gayri safi yurt ici hasilanin yaklasik 21 ini meyve ve tahillarin ise 40 ini olusturuyor 2015 yilinda Suriye nin baslica ihracati baharat tohumlarini 83 2 milyon dolar elmalari ve armutlari 53 2 milyon dolar iceriyordu Arazilerin cogu ozel sektore aittir sektorun basarisinin arkasinda cok onemli bir faktordur Suriye nin 196 000 km sinden 72 000 mil kare yaklasik 28 oraninda ekili ve bu alanlarin 21 ini sulanmaktadir Sulanan alanlarin cogu stratejik olarak tanimlanir yani fiyatlandirma subvansiyonlar ve pazarlama kontrolleri acisindan onemli devlet mudahaleleri ile karsilasilir Bugday arpa ve seker pancari gibi Stratejik urunler ciftcilere destek olmak amaciyla genellikle devlet fiyatlarinin ustunde ancak devlet butcesine onemli bir maliyetle pazarlama kurullarina sabit fiyatlarla devlet fiyatlarina satilmalidir En yaygin sekilde yetistirilen ekilebilir urun bugdaydir ancak en onemli nakit urun pamuktur pamuk petrol sektorunun gelismesinden onceki en buyuk ihracat olmustur Bununla birlikte eski ve verimsiz sulama teknikleriyle birlikte artan su sikintisi problemi nedeniyle pamukla ekilmis olan toplam alan azalmistir Bugday gibi tahillarin ciktisi yetersiz depolama tesisleri nedeniyle siklikla kullanilmamaktadir Su ve enerji tarim sektorunun en yaygin sorunlarindan biridir Tarim sektorunun yasadigi bir diger zorluk ise hukumetin 100 ile 400 arasinda degisen gubre fiyatlarini serbestlestirme kararidir Kuraklik 2008 de endise verici bir sorundu Ancak kuraklik durumu 2009 yilinda bir miktar iyilesmistir Bugday ve arpa uretimi 2009 yilinda 2008 yilina gore iki katina cikmistir Buna karsilik olarak BM 20 2 milyon dolarlik acil bir itiraz baslatti Bugday en cok etkilenen mahsullerden biri olmustur ve ilk iki yil icinde Suriye net bir bugday ihracatcisi olmaktan net bir ithalatciya gecmistir 2011 de baslayan ic savas sirasinda Suriye hukumeti ekonomik yaptirimlara tabi olmayan az sayidaki ticari urunden biri olan 100 000 ton bugday ihalesine zorlandi Suriye topraklarinin 2 7 sinden azi ormanliktir ve bunun yalnizca bir kismi ticari olarak faydalidir Sinirli ormancilik faaliyeti yagislarin daha bol oldugu sahilden ic kesimlerde bulunan daglarin yuksek kotlarinda yogunlasmaktadir Enerji ve mineral kaynaklariMadencilik Fosfatlar Suriye de cikarilan baslica minerallerdir Tahminlere gore Suriye de yaklasik 1 700 milyon ton fosfat rezervi var Dunya talebinin ve fiyatlarin dustugu 1990 larin basinda uretim keskin bir sekilde dustu ancak uretim o zamandan beri 2 4 milyon tonun uzerine cikti Suriye dunyadaki fosfat kaya uretiminin yaklasik 1 9 unu uretti ve 2009 yilinda dunyanin dokuzuncu siradaki fosfat kaya ureticisi oldu Suriye de uretilen diger ana mineraller arasinda genellikle ihracat icin uretilmeyen cimento alcitasi endustriyel kum silika mermer dogal ham asfalt azotlu gubre fosfatli gubre tuz celik ve volkanik tuf yer almaktadir Yag ve dogal gazSuriye 2010 yilinda kuresel uretimin sadece 0 5 ini olusturan nispeten kucuk bir petrol ureticisidir Suriye Orta Dogu standartlarina gore buyuk bir petrol ihracatcisi olmasa da petrol ekonominin temel direklerinden biridir Uluslararasi Para Fonu na gore 2010 yilina yonelik petrol satislarinin Suriye hukumeti icin 3 2 milyar dolar uretecegi ve devlet gelirinin 25 1 ini olusturdugu tahmin ediliyor Elektrik uretimi 2001 yilinda Suriye nin 23 3 milyar kilovat saat kWh elektrik urettigi ve 21 6 milyar kWh tukettigi bildirildi Ocak 2002 den itibaren Suriye nin toplam kurulu elektrik uretim kapasitesi 7 6 gigawatt GW akaryakit ve dogal gazin birincil enerji kaynagi oldugunu ve hidroelektrik enerji tarafindan uretilen 1 5 GW oldugunu belirtti Suriye Misir ve Urdun elektrik sebekelerini birbirine baglayan toplam 45 GW ag Mart 2001 de tamamlanmistir Suriye nin elektrik tedarik kapasitesi onemli bir ulusal onceliktir ve hukumet 2010 yilina kadar 2 milyar ABD Dolari tutarinda olasi bir maliyetle 3 000 megawatt elektrik uretme kapasitesi eklemeyi umuyor ancak yatirim sermayesi eksikligi nedeniyle ilerleme yavasladi Suriye deki enerji santralleri yogun bakimdan geciyor ve dort yeni uretim tesisi insa edildi Guc dagitim agi dusuk kaliteli kablolar ve trafo istasyonlari nedeniyle toplam uretilen kapasitenin yuzde 25 i kadar yuksek tahmin edilen iletim kayiplari ile ciddi sorunlara sahiptir Enerji nakil sebekesinin genisletilmesi ve yukseltilmesi icin bir projenin 2005 yilinda tamamlanmasi planlaniyor Mayis 2009 itibariyla Islam Kalkinma Bankasi ve Suriye hukumetinin Suriye deki Deir Ali elektrik santralinin genisletilmesi icin bankanin 100 milyon kredi verecegini belirten bir anlasma imzaladiklari bildirildi Bankacilik ve FinansSam daki Al Sharq Bankasi ve Suriye Ic Savasi nin 2011 de baslamasindan bu yana yakindaki ulkelere sermaye ucusu olmustur Suriye ic savas nedeniyle ABD Kanada AB Arap Birligi ve Turkiye tarafindan yaptirimlara maruz kaldi Suriye nin para birimi Suriye sterlinidir SYP Pound un doviz kuru onemli olcude kotulesti Mart 2011 de 1 ABD Dolari icin 47 SYP den Temmuz 2017 de 1 ABD Dolari na 515 SYP ye dusmustur Suriye Merkez Bankasi 1959 yilinda faaliyete baslamistir Tum doviz ve ticaret islemlerini kontrol etmekte ve kamu sektorune borc vermeye oncelik vermektedir Merkez Bankasi Mayis 2004 ten bu yana ABD nin para aklama suclamasiyla suclanan yaptirimlarina maruz kalmistir Bu ABD yaptirimlari Lubnan ve Avrupa bankalarinin rolunu arttirmis olabilir cunku ABD finans kuruluslari ile Suriye Merkez Bankasi arasindaki islemlerde bir yasak ara kaynaklara olan ABD dolari transferleri icin talepte bir artis yaratti ABD AB Arap Birligi ve Turkiye Ic Savas nedeniyle Merkez Bankasi na da yaptirim uyguladi Ozellesmis alti devlet bankasi Suriye Merkez Bankasi Suriye Ticaret Bankasi Tarimsal Isbirligi Bankasi Sanayi Bankasi Populer Kredi Bankasi ve Emlak Bankasi ana finansal isletmecilerdir Her biri belirli bir sektore fon kazandiriyor ve onlardan para aliyor Sanayi Bankasi ayrica yetersiz sermayesine ragmen kamu sektorune daha fazla yonelmistir Sonuc olarak ozel sektor genellikle daha pahali olan ve bu nedenle endustriyel finansman ihtiyaclarina kotu bir cozum olan bir surec olan yurt disina bankaya zorlanmaktadir Bircok is adami yurt disina seyahat etmek icin para yatirmak veya odunc almak icin kullanilir Suriyelilerin Lubnan bankalarina 6 milyar ABD dolari yatirdigi tahmin edilmektedir 2000 lerde Suriye ozel bankalarin devreye girmesi ve Sam Menkul Kiymetler Borsasi nin Mart 2009 da acilmasi gibi finansal sektorde reformlara baslamistir Suriye 2001 de ozel bankalari yasallastirdi ve sektor hala gelismekte iken buyumektedir Yabanci bankalara Aralik 2002 de ozel ve ortak girisim bankalarinin kurulmasini saglayan 28 Mart 2001 tarihli Kanun uyarinca lisans verilmistir Yabancilarin bir bankanin 49 una sahip olmalarina izin verilir ancak kontrol hissesini elinde tutamazlar Ocak 2010 itibariyla iki Islami banka da dahil olmak uzere 13 ozel banka acilmistir Suriye doviz uzerindeki kontrolleri gevsetmek icin kademeli adimlar atti 2003 yilinda hukumet ozel sektorun yabanci para birimlerini kullanmasini suclayan bir yasayi iptal etti ve 2005 yilinda lisansli ozel bankalarin belirli kosullar altinda Suriye vatandaslarina ve ozel sektore ithalati finanse etmek icin belirli miktarda doviz satmalarina izin verdi Ekim 2009 da Suriye yurt disina seyahat eden Suriyelilerin Suriye deki pound hesaplarindan 10 000 ABD Dolari nin esdegerini cekmesine izin vererek para transferleri uzerindeki kisitlamalarini daha da gevsetmistir Uygulamada karar yerel bankalarin musterilerinin uluslararasi odeme kartlari icin kullanabilecekleri 10 000 ABD Dolari tutarinda hesap acmasina izin veriyor Bu hesaplarin sahipleri yurt disina seyahat ederken aylik 10 000 ABD Dolari tutarinda para cekebilecekler Yatirim cekmek ve krediye erisimi kolaylastirmak icin hukumet 2007 yilinda yatirimcilarin yabanci bankalardan kredi ve diger kredi enstrumanlarini almalarina ve proje gelirlerini kullanarak yerel bankalar araciligiyla kredileri ve tahakkuk eden faizlerini geri odemelerine izin verdi Subat 2008 de hukumet yatirimcilarin yabanci para birimlerinde yerel ozel bankalardan sermaye yatirimlarini finanse etmek icin kredi almalarina izin verdi Suriye nin doviz kuru sabittir ve hukumet iki resmi orani bir butce ithalatin gumruklerin ve diger resmi islemlerin degerinin dayandigi bir oran ve Merkez Bankasi tarafindan gunluk olarak belirlenen ve her birini kapsayan gunluk bir oran uygular diger finansal islemler Hukumet 2006 yilinda ozel para degisimi sirketlerinin faaliyetine izin veren bir yasa cikardi Ancak doviz icin hala kucuk bir karaborsa var Turizm Arap olmayan Suriye li ziyaretciler 2002 de 1 1 milyona ulasti ve bu da sadece turistleri degil ulkeye gelen tum ziyaretcileri iceriyordu 2002 de toplam Arap ziyaretci sayisi en fazla Lubnan Urdun Suudi Arabistan ve Irak tan 3 2 milyon olarak gerceklesti Bircok Irakli is adami Irak a yonelik ithalat operasyonlari yurutmek uzere Suriye limanlarinda girisim kurdu ve bu sayede 2003 4 te Suriye yi ziyaret eden Iraklilarin artmasina neden oldu Turizm potansiyel olarak buyuk bir doviz kazanani ve bir ekonomik buyume kaynagidir Turizm 2000 yilinda Suriye nin gayri safi yurt ici hasilanin yuzde 6 sindan fazlasini uretti ve turizm gelirlerini arttirmak icin daha fazla reform yapildi 1991 tarihli 10 sayili Yatirim Kanunu ndan elde edilen projeler sonucunda otel yatak sayisi 1999 yilina kadar yuzde 51 oraninda artmis ve 2001 yilinda daha da artmistir 2002 de col ve doga koruma alanlarina yapilan ziyaretlerle ekolojik turizmi gelistirme plani ilan edildi 2004 yili sonunda Sam da iki luks otel acildi Mart 2011 den bu yana Suriye de turizm devam etmekte olan ic savas nedeniyle dustu Emek Suriye nufusu yaklasik 21 milyon olan nufusa sahiptir ve Suriye hukumeti nufus artis hizini 2 37 ye nufusun 65 ini 35 yasin altinda ve 40 ini 15 yasin altinda oldugunu belirtiyor Her yil 200 000 den fazla yeni is arayan kisi Suriye is piyasasina giriyor ancak ekonomi onlari absorbe edemedi 2017 de Suriye isgucunun yaklasik 3 767 milyon kisiye ulastigi tahmin edildi Tahmini yuzde 67 hukumet dahil hizmetler sektorunde tarimda yuzde 17 ve 2008 de yuzde 16 olarak calismistir Devlet ve kamu sektoru calisanlari toplam isgucunun yaklasik 30 unu olusturuyor ve cok dusuk maas ve ucret aliyorlar Suriye Hukumeti istatistiklerine gore 2009 yilindaki issizlik orani 12 6 Bununla birlikte daha dogru bagimsiz kaynaklar 20 ye yakin yerlestirir Suriye isgucunun yaklasik yuzde 70 i ayda 100 ABD dolarindan az kazaniyor Anekdot kanitlari Lubnan da sinirin uzerinde resmi numaralarin gosterdiginden cok daha fazla sayida Suriyeli is aradigini gosteriyor 2002 yilinda bes yillik bir sure icinde birkac yuz bin is yaratma gorevi ile Issizlik Komisyonu UC kuruldu Haziran 2009 itibariyla Suriye de yaklasik 700 000 hanenin yaklasik 3 5 milyon insanin geliri olmadigi bildirildi Hukumet yetkilileri ekonominin nufus artisina uygun olarak her yil yeterince yeni is yaratmaya yetecek hizda buyumemedigini kabul ediyor Birlesmis Milletler Kalkinma Programi 2005 te Suriye nufusunun 30 unun yoksulluk icinde yasadigini ve 11 4 unun gecim duzeyinin altinda yasadigini acikladi Catisma Firsat MaliyetiHindistan merkezli bir dusunce kurulusu olan Strategic Foresight Group tarafindan hazirlanan bir raporda Ortadogu icin 1991 2010 yillari icin catismanin firsat maliyeti 2006 da 12 trilyon ABD dolari olarak hesaplandi Suriye nin bu paydaki payi 152 milyar ABD Dolari ongorulen 2010 GSYIH nin 36 milyar ABD Dolari nin dort katindan fazla oldu Suriye Politika Arastirma Merkezi Mart 2015 te o zamana kadar yaklasik uc milyon Suriyelinin ic savas nedeniyle isini kaybettigini ve 12 milyondan fazla insanin birincil gelir kaynaginin kaybina neden oldugunu issizlik seviyeleri 2011 de yuzde 14 9 dan 2014 in sonunda yuzde 57 7 ye yukseldi Sonuc olarak 5 Suriyeliden 4 u o zamanlar yoksulluk icinde yasiyordu nufusun yuzde 30 u yoksulluk icinde yasiyor ve sik sik temel hane halki gida ihtiyaclarini karsilayamiyordu KaynakcaWikimedia Commons ta Suriye ekonomisi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Doing Business in Syria 2015 World Bank 2 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2016 Export Partners of Syrian Arab Republic CIA World Factbook 2015 2 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2016 Import Partners of Syrian Arab Republic CIA World Factbook 2015 13 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2016 CIA World Fact Book Syria s Economy 14 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cia gov U s trade and financial sanctions against syria Embassy of the United States Damascus 12 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2016 Australia Ramps Up Sanctions on Syria ABC 25 Haziran 2012 9 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2016 Canada imposing further sanctions on Syria CBS 23 Aralik 2011 5 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2016 EU Preparing New Syrian Sanctions The Daily Telegraph 19 Temmuz 2012 17 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2016 Syria unrest Arab League adopts sanctions in Cairo BBC 27 Kasim 2011 17 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2016 Turkey Moves to Intensify Sanctions Against Syria New York Times 30 Kasim 2011 3 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2016