Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nijer (Fransızca: Niger), resmî adıyla Nijer Cumhuriyeti,Afrika kıtasının batısında denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Ülke adını büyük bir Afrika nehri olan Nijer Nehri'nden almıştır. Kuzeybatıda Cezayir, kuzeydoğuda Libya, doğuda Çad, güneyde Nijerya güneybatıda Benin ve Burkina Faso, batıda ise Mali ile komşudur. Nijer yaklaşık 1,27 milyon km²'lik alanıyla Batı Afrika'nın en büyük ülkesidir. Bu alanın %80'i Sahra'dadır. Çoğunluğunu Müslümanların oluşturduğu yaklaşık 22 milyon nüfus ülkenin güney ve batısındaki kırsal bölgelere yoğunlaşmıştır. Başkent ve en büyük şehir Niamey de ülkenin güneybatı köşesindedir.
Nijer | |||||
|---|---|---|---|---|---|
Slogan "Fraternité, Travail, Progrès"(Fransızca) "Kardeşlik, İş, İlerleme" | |||||
 | |||||
| Başkent ve en büyük şehir | Niamey | ||||
| Resmî dil(ler) | Fransızca | ||||
| Hükûmet | Askerî cunta yönetimi altında üniter yarı başkanlık sistemli cumhuriyet | ||||
| |||||
| Tarihçe | |||||
| |||||
| Yüzölçümü | |||||
• Toplam | 1.267.000 km2 (22.) | ||||
• Su (%) | 0,02 | ||||
| Nüfus | |||||
• 2020 tahminî | 23.196.002 | ||||
• Yoğunluk | 12,10/km2 (179.) | ||||
| GSYİH (SAGP) | 2020 tahminî | ||||
• Toplam | 30,322 milyar $ (129.) | ||||
• Kişi başına | 1.253 $ (181..) | ||||
| GSYİH (nominal) | 2020 tahminî | ||||
• Toplam | 12,971 milyar $ (132.) | ||||
• Kişi başına | 536 $ (178.) | ||||
| Gini (2014) | ▲ 34 orta · 70. | ||||
| İGE (2019) |  0.394düşük · 189. | ||||
| Para birimi | Batı Afrika CFA frangı (XOF) | ||||
| Zaman dilimi | UTC+1 (WAT) | ||||
| Trafik akışı | sağ | ||||
| Telefon kodu | +227 | ||||
| İnternet alan adı | .ne | ||||
Nijer toplumu geçmişte uzun süre birbirinden bağımsız yaşamış birçok etnik grup ve bölge ile tek bir devlet çatısı altında yaşadıkları kısa dönemi yansıtan bir çeşitliliğe sahiptir Ülkedeki ana etnik gruplar Hausa, Djerma, Tuareg, Kanuri, Tubu, Arap, Gurmançe ve Pöllerdir. Nijer tarih boyunca Mali, Songhay, Kanem-Bornu ve Sokoto gibi imparatorlukların uç kısımlarında kalmıştır. Geçmişte Fransız sömürgesi olan ülke 1960 yılında bağımsızlığına kavuşmuştur. Bağımsızlıktan bu yana Nijer beş farklı anayasa ve üç ayrı askerî diktatörlük dönemi görmüştür. 2010 yılındaki askerî darbenin ardından ülke çok partili demokrasiye geçmiştir.
Az gelişmiş ülke kategorisinde sınıflandırılan Nijer, Birleşmiş Milletler'in yayımladığı İnsani Gelişme Endeksi'nde istikrarlı olarak en alt sıralarda yer almaktadır ve 2020 raporuna göre 189 ülke arasında son sıradadır. Ülkenin çöl olmayan kısımları kuraklık ve çölleşme tehdidi ile karşı karşıyadır. Ülke ekonomisi işlenmemiş maden (özellikle uranyum cevheri) ihracatı ve verimli güney toprakları dışında geçimlik tarım üzerine kuruludur. Denize kıyısının olmaması, çöl iklimi, verimsiz tarım uygulamaları, doğum kontrolü eksikliği sonucu yüksek doğurganlık hızı ve aşırı nüfus artışı, altyapı ve sağlık hizmetlerinin yetersizliği, düşük eğitim düzeyi, yoksulluk ve çevresel bozulma gibi ciddi sorunlar Nijer'in kalkınmasının önünde önemli engellerdir.
Etimoloji
Ülke, adını batısından geçen Nijer Nehri'nden alır. Nehrin adının kökeni ise belirsizdir. İskenderiyeli coğrafyacı Ptolemy, muhtemelen Nijer Nehri'ne atıfta bulunarak, Gir vadisi ve güneydeki Ni-Gir ("Aşağı Gir") hakkında açıklamalar yazmıştır. Günümüzdeki şekliyle Nijer adı ilk olarak 1550'de Berberi bilim adamı Leo Africanus tarafından kaydedildi, o kelimenin muhtemelen "nehirlerin nehri" anlamına gelen Tuareg dilindeki gher-n-gheren ifadesinden türetildiğini söyler. Dilbilimciler arasında, ilk başta hatalı olarak kabul gören Latince niger ("siyah") kelimesinden türemediği konusunda geniş bir fikir birliği vardır.
Tarih
Nijer'in sonradan Sahra Çölü'ne dönüşen Kuzey kesiminde, tarih öncesi döneme uzanan yaşam izlerine rastlanmıştır. Avrupalıların bölgeye gelişinden önce Songay, Mali, Gao, Bornu gibi imparatorluk ve devletler Nijer topraklarına hâkim olmuşlardır. 19. yüzyılda ise Avrupa'dan gelen İngiliz ve Alman kâşifler Nijer Nehri'nin kaynağını aradılar. Ülke 1921 yılında Fransız Batı Afrikası sömürge sistemine dahil edilerek Fransa'nın sömürgesi haline gelmiştir. Bu bölgede sömürgeci ülkeler tarafından çiziler sınırlar, tarihî ve kültürel hassasiyetler gözetilmeden oluşturulmuştur. 1958 özerklik kazanan ülke, 1960 yılında Fransa'dan bağımsızlığını ilan etmiştir.
Tarihî kayıtlara göre bugünkü Nijer topraklarına İslam 10. yüzyılın sonlarına doğru Berberiler vasıtasıyla ulaşmıştır. Ancak çok eskiden bu yana Nijer topraklarının bir kısmına hükmeden Gao Krallığı'nın 6. kralının adının Za Ali Fay olması bu bölge halkının çok daha önceden İslâm'la tanışmış olabileceği ihtimalini ortaya çıkarmaktadır. Kuvvetli olan ihtimal de Nijer halkının İslâm'ı daha 7. yüzyılda Ukbe bin Nâfi'in Kuzey Afrika'da gerçekleştirmiş olduğu fetihlerin hemen arkasından tanıdığıdır. İslam buralarda yayılmaya başladığında Nijer topraklarının batı kesimleri Gao Krallığı'nın yönetimindeydi. Bu devletin 15. kralı Za Kosoy 1009'da Müslüman olarak Muslimdam unvanı aldı. Gao Krallığı 11. yüzyılın ikinci yarısında Murâbıtlar'a tâbî olmuştur. Sonraları Songhay İmparatorluğu olarak adlandırılan bu devletin başına 1464'te Sünni Ali adlı kral geçti. Ondan sonra devlete hükmeden krallar hep Müslümanlardandır. Bu devlet 1593'ten sonra Fas'a bağlı bir sultanlık oldu. Nijer'in bir kısmı üzerinde de 1200 - 1670 yılları arasında Keita Krallığı hüküm sürmüştür. Keita, daha önce bugün Nijer'in başkenti olan Niamey merkezli bir prenslikti. Keita'nın daha krallık olmadan önceki yöneticisi Baramendana 1050'de Müslüman oldu. 1200'de krallık olmasından sonra devlete hükmedenler de hep Müslümanlardandır. Keita Krallığı 16. yüzyılın sonlarından itibaren Fas'a tâbî olmuştur. Nijer'in doğusuna uzun bir süre Bornu Krallığı hükmetti. (Bornu Krallığı hakkında Nijerya târihine bkz) Kuzey kesimleri de 14. yüzyılın başlarından itibaren 'nın eline geçti.
Nijer toprakları 19. yüzyılın sonlarında Fransız sömürgeciler tarafından işgal edildi ve 3 Ağustos 1960 tarihine kadar Fransız işgalinde kaldı. Bu dönemde Senegambiya ve Nijer, Yukarı Senegal ve Nijer, Fransız Batı Afrikası gibi sömürge devletleri kuruldu.
Bağımsızlık sonrasında ilk cumhurbaşkanı İlerici Nijer Partisi'nin lideri Hamani Diori oldu. Hamani Diori Fransız işgalcilerle iyi ilişkiler içinde olan ve Fransızlar tarafından desteklenen biriydi. Onun işbaşına getirilmesi de tamamen Fransızların oyunuyla oldu. Dolayısıyla Fransız sömürgeciler Nijer'in bağımsızlığını tanımakla bu ülkeden elde etmekte oldukları çıkarlardan bir şey kaybetmediler. Diori'nin yönetimi 15 Nisan 1974 târihinde gerçekleştirilen askerî darbeyle sona erdi ve yerine Seyni Kunçe geçti. Onun ölümü üzerine 14 Kasım 1987'de Albay Ali Saibu cumhurbaşkanı oldu. Ali Saibu, 1993'te çok partili rejime geçilinceye kadar bu görevde kaldı. 27 Mart 1993'te gerçekleştirilen çok partili seçimlerde muhalefetteki Değişim Güçleri İttifakı'nın adayı Mahamane Osmane cumhurbaşkanlığına seçildi.
Osmanlı Devleti, Nijer'in doğusundaki Kavar Sultanlığı'nı Trablusgarp Vilâyeti'nin hinterlandı olarak gördüğünden bu toprakları da XVI. yüzyıldan beri kendine bağlı saymaktaydı. Ancak, Osmanlı kayıtlarında bu bölgeye XIX. yüzyıla kadar askerî birlik gönderildiğine dair herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.
1835 yılında Trablusgarp'ın yeniden merkezî yönetime bağlanmasıyla Osmanlı Devleti bu bölgeyle fiilen yeniden komşu haline geldi ve karşısında 1830'da ele geçirdiği Cezayir'den Güney'e ve Çad Gölü civarından Kuzeye doğru yayılmak isteyen Fransa'yı buldu. Bu dönemde, işgale uğramamak isteyen Müslüman sultanlıklar Osmanlı Devleti'nin Trablusgarp valileri ya da Fizan kaymakamları ile temasa geçmeye ve tâbiyetleri arz etmeye başladılar. Bunlardan biri de 1850 yılında Murzuk ilçesine gelerek metbuluğunu bildiren Kavar Hakimi I. Muhammed idi. Merkezi Bilma şehri olan Kavar'ın Osmanlı idaresine alındığı 22 Şubat 1852 tarihli ve 1268 sayılı İrâde-i Dâhiliye ile onaylandı. Bu şekilde Sahra ticaretinde önemli rol oynayan Bilma Tuzlası da Osmanlı Devleti'ne ilhak edilmiş oldu.
Kavar ilçesine ilişkin ekonomik verilere ise ilk kez 1884 yılına ait Trablusgarp eyaleti salnamesinde rastlanmaktadır. 1906'da Fransızların bölgeyi asker göndererek işgal etmesiyle Kavar ilçesi yeniden İstanbul'un gündemine geldi. 1911-12 Trablusgarp Savaşı'nda alınan yenilgi sonucu Osmanlı Devleti'nin bu eyaleti boşaltması Kavar'daki Fransız işgalinin yerleşmesine sebebiyet verdi.
Coğrafya
Nijer, Afrika kıtası üzerinde 1.267.000 km² bir alan kaplamaktadır. Ülkenin orta kısmında bulunan Aïr Dağları'nın en yüksek noktası 2.022 metre ile adlandırılan bölümüdür. Ülkenin batısında, kuzeyinde ve güneyinde birçok çöl bulunurken %30 kaplama alanı ile ülkenin en büyük çölüdür. Çöller genel itibarıyla ülke topraklarının üçte ikisini kapsamaktadır. Kıtanın en büyük üçüncü nehri konumunda bulunan Nijer Nehri, ülkenin güneybatı bölümünde 650 km'lik bir uzunluk ile ülke sınırları içerisinden akmaktadır. Tarıma elverişli alanların çoğu Nijer nehri kıyısındadır. Ülkenin ayrıca Çad Gölü'ne kıyısı bulunmaktadır. Ülke toplam sınırı olan 5.697 km'den 1.497 km'si ve böylelikle en uzun ülke sınırını Nijerya, 1.175 km'si Çad, 956 km'si Cezayir, 821 km'si Mali, 628 km'si Burkina Faso, 354 km'si Libya ve 266 km'si ise Benin sınırından oluşmaktadır.
İklim
Nijer sıcak ve kurak bir iklime sahiptir. Temmuz - Ağustos ayları yağışların görüldüğü aylardır. Batıda Burkina Faso sınırı yakınında ve Nijer Nehri kıyısında bulunan başkent Niamey'de yıllık sıcaklık ortalaması 30.6 derece, yıllık yağış ortalaması 636 mm.'dir. Orta kesimlerde bulunan Agadez şehrinde ise yıllık sıcaklık ortalaması 38.2 derece, yıllık yağış ortalaması da 129 mm.'dir. Çöl bölgesinin daha sıcak ve kuru olması bazı bölgelerde yangınların daha sık yaşanmasına neden olur. Güneyde Nijer Nehri havzasının kenarlarında tropikal iklim görülür. Arazi ağırlıklı olarak çöl ovaları ve kum tepelerinden oluşur. Güneyde düz ve engebeli savanalar, kuzeyde ise tepeler bulunur.
Hükümet ve Siyaset
Nijer'de 26 Aralık 1992'de halkoyuna sunulan anayasanın kabul edilmesinden ve bu anayasanın 1993 başlarından itibaren yürürlüğe girmesinden sonra çok partili demokratik bir sisteme geçildi. Diğer frankofon (Fransa güdümündeki) ülkelerde olduğu gibi Nijer'de de rejimin laik kimliğine büyük önem verilmektedir. Ülkenin en üst yöneticisi devlet başkanı, hükûmetin başkanı ise başbakandır. Yasama yetkisi 83 üyeli parlamentodadır. Parlamento üyeleri serbest genel seçimlerle belirlenir. Nijer, BM, İKÖ (İslam Konferansı Örgütü), Afrika Birliği Örgütü, Batı Afrika Ülkeleri Ekonomik Topluluğu, , Uluslararası Para Fonu (IMF), İslam Kalkınma Bankası gibi uluslararası örgütlere üyedir. Nijer 2011 Human Development raporuna göre Demokratik Kongo Cumhuriyeti devletinden sonra insani gelişim endeksi, en düşük ikinci devlet konumundadır.
26 Temmuz 2023'te Nijer'de, Nijer'in cumhurbaşkanlığı muhafızlarının cumhurbaşkanı Mohamed Bazoum'u tutukladığı ve cumhurbaşkanlığı muhafızları komutanı general Abdourahamane Tchiani'nin kendisini yeni bir askeri cuntanın lideri ilan ettiği bir darbe meydana geldi. Bu durumdan sonra ülke ECOWAS üyeliğinden çıkartıldı.
Nijer Cumhuriyeti Devlet Başkanları
| Adı | Görev Yaptığı Tarih | Not |
|---|---|---|
| Hamani Diori | 10 Kasım 1960 - 15 Nisan 1974 | Seyni Kountché tarafından gerçekleştirilen askeri darbe ile görevden uzaklaştırıldı |
| Seyni Kountché | 17 Nisan 1974 - 10 Kasım 1987 | Beyin tümörü hastalığından öldü |
| Ali Saibou | 14 Kasım 1987 -16 Nisan 1993 | |
| Mahamane Ousmane | 16 Nisan 1993-27 Ocak 1996 | Ibrahim Baré Maïnassara tarafından gerçekleştirilen askeri darbe ile görevden uzaklaştırıldı |
| Ibrahim Baré Maïnassara | 27 Ocak 1996- 9 Nisan 1999 | Daouda Malam Wanké tarafından gerçekleştirilen askeri darbe ile görevden uzaklaştırıldı. |
| Daouda Malam Wanké | 11 Nisan 1999-22 Aralık 1999 | |
| Mamadou Tandja | 22 Aralık 1999 - 18 Şubat 2010 | Salou Djibo tarafından gerçekleştirilen askeri darbe ile görevden uzaklaştırıldı |
| Salou Djibo | 19 Şubat 2010 - 7 Nisan 2011 | |
| Mahamadou Issoufou | 7 Nisan 2011 - 2 Nisan 2021 | 17 Nisan 1993-28 Eylül 1994 tarihleri arasında Nijer Cumhuriyeti Başbakanıydı. |
| Muhammed Bazum | 2 Nisan 2021 – 26 Temmuz 2023 | 2023 Nijer darbesi ile görevden alındı. |
Ekonomi
Nijer'in ekonomisi tarıma, hayvancılığa ve dünyanın en büyük uranyum yataklarına dayanır. 2021'de Nijer, AB'nin ana uranyum tedarikçisi olurken, onu Kazakistan ve Rusya izledi. Kuraklık döngüleri, çölleşme, %2,9'luk nüfus artış oranı ve dünya uranyum talebindeki düşüş ekonomiyi olumsuz etkiledi.
Nijer, Batı Afrika Para Birliği'nin diğer yedi üyesiyle ortak bir para birimi olan CFA frangı'nı kullanır ve ortak bir merkez bankası olan Batı Afrika Devletleri Merkez Bankası'na üyedir. Nijer aynı zamanda Afrika Ticaret Hukukunun Uyumlaştırılması Örgütü'nün üyesidir.
Nüfus
Ülkenin 2014 resmî verilerine göre nüfusu 19,000,100 olarak açıklanmıştır. Ülke nüfusunun büyük bir bölümü şehirlerde ve özellikle de Benin ve Nijerya sınırlarına yakın bölümlerde yaşamaktadır. Ülkenin kuzey bölümlerinde bulunan vaha bölgelerinde yaşayan topluluklar mevcut olup göçebe ya da yarı göçebe yaşam sürdüren topluluklar da vardır. Ancak günümüzde birçok kişi göçebe hayatını bırakarak yerleşik bir hayatı tercih ederek şehirlere yerleşmektedir.
Nijer genç bir nüfusa sahip olup, 2020 tahmini verilerine göre %70,57'si 0-24 yaş aralığındadır. Ülkenin sadece %2,68'i 65 yaş ve üzerindedir.
0-14 yaş: %50.58 (erkek 5,805,102/kadın 5,713,815)
15-24 yaş: %19.99 (erkek 2,246,670/kadın 2,306,285)
25-54 yaş: %23.57 (erkek 2,582,123/kadın 2,784,464)
55-64 yaş: %3.17 (erkek 357,832/kadın 364,774)
65 yaş ve üzeri: %2.68 (erkek 293,430/kadın 317,866)
Şehirde yaşayanların oranı 2022 verilerine göre %16,9 olan ülkede, nüfusun yıllık artış oranı 2022 tahmini verilerine göre %3,66 düzeyindedir.
Din
Nijer laik bir ülkedir ve devlet ile dinin ayrılığı, 2010 Anayasası'nın 3. ve 175. Maddeleri tarafından güvence altına alınmıştır. Bu maddeler, gelecekteki değişiklik veya revizyonların Nijer Cumhuriyeti'nin laik doğasını değiştiremeyeceğini belirtir. Din özgürlüğü aynı anayasanın 30. maddesiyle de korunmaktadır. 10. yüzyıldan bu yana bölgede yaygın olan İslam, Nijer halkının kültürünü ve geleneklerini büyük ölçüde şekillendirdi. İslam, 2012 nüfus sayımına göre nüfusun %99,3'ünün inandığı en yaygın dindir. Nijer'in diğer iki ana dini, nüfusun %0,3'ünün uyguladığı Hıristiyanlık ve nüfusun %0,2'sinin uyguladığı Animizm'dir.
Dil
Ülkede Fransızca resmî dil konumundadır. Fransızcanın haricinde Hausa, Djerma dilleri de nüfus içerisinde yoğun olarak konuşulan diğer dillerdir. Nijer'de Arapça, Buduma, Fulfulde, Gourmanchéma, Hausa, Kanuri, Zarma, Songhay, Tamasheq, Tassawaq ve Tebu olmak üzere on tanınmış yerel dil bulunmaktadır.
Eğitim
Nijer'in okuryazarlık oranı dünyadaki en düşük oranlar arasında yer alır. 2005 yılında bu oranın yalnızca %28,7 olduğu tahmin ediliyordu (%42,9 erkek ve %15,1 kadın). Nijer'de ilköğretim altı yıl zorunludur. [136] İlköğretime kayıt ve devam oranları, özellikle kız çocuklarında düşüktür. 1997'de brüt ilköğretim kayıt oranı yüzde 29,3 iken, 1996'da net ilköğretim kayıt oranı yüzde 24,5'ti.
Sağlık
Nijer'de çocuk ölüm oranı, genel olarak kötü sağlık koşulları ve ülkedeki çocukların çoğunun yetersiz beslenmesi nedeniyle yüksektir (1.000'de 248). Save the Children adlı kuruluşa göre Nijer, dünyanın en yüksek bebek ölümü oranına sahip ülkesidir. Nijer ayrıca dünyadaki en yüksek doğurganlık oranına sahiptir (2017 tahminlerine göre kadın başına 6,49 doğum). Bu sebeple, 2020'de Nijerya nüfusunun neredeyse yarısı (%49,7) 15 yaşın altındaydı. Nijer,100.000 canlı doğuma karşılık 820 ölü doğumla dünyadaki en yüksek 11. anne ölüm oranına sahiptir. 2006 yılında 100.000 kişiye 3 doktor ve 22 hemşire düşüyordu.
İdarî yapılanma
Ülke toprakları yedi bölge ve Niamey başkent belediyesi bölgesi olmak üzere toplam sekiz bölgeye ayrılmıştır. Bu yedi bölge ayrıca 63 ile, iller ise 254 belediyeye ayrılmış konumdadır.
Bölgeler:
Ulaşım
Ülkenin ulaşım ağı son yıllarda büyük gelişim göstermektedir. Ülke içerisinde bulunan kara yolları 2005 yılında bu yana o güne kadar var olan yolların iki katına çıkarak, 3.912 km'si stabil olmak üzere 18.949 km'ye ulaşmıştır. Ayrıca 2012 verilerine göre ülke içerisinde nizamî iniş ve kalkış pistlerine sahip olan on havaalanında içerisinde bulunduğu toplam 30 havaalanı bulunmaktadır. Ülkenin güneybatı bölümünden akan Nijer Nehri'nin ise ülke içerisinde yer alan 650 km'lik bölümünden 300 km'si deniz taşımacılığına uygundur.
Kaynakça
- ^ {{Web kaynağı | url = http://www.stat-niger.org/statistique 7 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b "Report for Selected Countries and Subjects". www.imf.org. 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
- ^ Which side of the road do they drive on? 23 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Brian Lucas. August 2005. Retrieved 2009-01-28.
- ^ "ISO 3166". ISO Online Browsing Platform. 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mayıs 2017.
- ^ "UNGEGN World Geographical Names". United Nations Statisticsc Division. 1 Mart 2017. 28 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mayıs 2017.
- ^ . population.un.org. 15 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2021.
- ^ Human Development Report 2020 (PDF). New York: Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı. 2020. ss. 300-303. ISBN . 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 10 Ocak 2021.
- ^ "Population Explosion". The Economist. 16 Ağustos 2014. 29 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2015.
- ^ a b Jeffreys, Mervyn David Waldegrave (1964). "Niger : Origins of the Word". Cahiers d'Études africaines. 4 (15): 443-451. doi:10.3406/cea.1964.3019. 11 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2023.
- ^
![image]()
Cana, Frank Richardson (1911). "Niger". Chisholm, Hugh (Ed.). Encyclopædia Britannica. 19 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 676. - ^ (2003) [1999]. Timbuktu and the Songhay Empire: Al-Sadi's Tarikh al-Sudan down to 1613 and other contemporary documents. Leiden: Brill. s. 275 Fn 22. ISBN .
- ^ "DEMOGRAPHIE". www.stat-niger.org. 22 Eylül 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Nisan 2020.
- ^ Nijer nüfus bilgisi 23 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Nijer Statistik Kurumu (Fransızca)
- ^ a b c Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;CIAisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Institut national de la statistique (November 2015). "Recensement général de la population et de l'habitat 2012" (PDF). 13 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 12 Temmuz 2018.
- ^ "The World Factbook". Cia.gov. 30 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Nisan 2014.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;ilabisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Green, Jeff (10 Mayıs 2006). "U.S. has second worst newborn death rate in modern world, report says". CNN. 9 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mayıs 2010.
- ^ . Cia.gov. 28 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2018.
- ^ "Niger 2020". populationpyramid.net. 19 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Ağustos 2021.
- ^ . Cia.gov. 26 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2014.
- ^ . 23 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2012.
- ^ Nijer hakkında bilgiler - Ulaşım 24 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
Dış bağlantılar
- Nijer dış işler bakanlığı27 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nijer Fransizca Niger resmi adiyla Nijer Cumhuriyeti Afrika kitasinin batisinda denize kiyisi olmayan bir ulkedir Ulke adini buyuk bir Afrika nehri olan Nijer Nehri nden almistir Kuzeybatida Cezayir kuzeydoguda Libya doguda Cad guneyde Nijerya guneybatida Benin ve Burkina Faso batida ise Mali ile komsudur Nijer yaklasik 1 27 milyon km lik alaniyla Bati Afrika nin en buyuk ulkesidir Bu alanin 80 i Sahra dadir Cogunlugunu Muslumanlarin olusturdugu yaklasik 22 milyon nufus ulkenin guney ve batisindaki kirsal bolgelere yogunlasmistir Baskent ve en buyuk sehir Niamey de ulkenin guneybati kosesindedir NijerRepublique du Niger Fransizca Nijer CumhuriyetiBayrak ArmaSlogan Fraternite Travail Progres Fransizca Kardeslik Is Ilerleme Milli mars La Nigerienne source source Baskent ve en buyuk sehirNiameyResmi dil ler FransizcaHukumetAskeri cunta yonetimi altinda uniter yari baskanlik sistemli cumhuriyet Anavatani Koruma Ulusal Konseyi BaskaniAbdourahamane Tchiani Vekaleten BasbakanAli Lamine ZeineTarihce Fransa dan bagimsizlik3 Agustos 1960Yuzolcumu Toplam1 267 000 km2 22 Su 0 02Nufus 2020 tahmini23 196 002 Yogunluk12 10 km2 179 GSYIH SAGP 2020 tahmini Toplam30 322 milyar 129 Kisi basina1 253 181 GSYIH nominal 2020 tahmini Toplam12 971 milyar 132 Kisi basina536 178 Gini 2014 34 orta 70 IGE 2019 0 394 dusuk 189 Para birimiBati Afrika CFA frangi XOF Zaman dilimiUTC 1 WAT Trafik akisisagTelefon kodu 227Internet alan adi ne Nijer toplumu gecmiste uzun sure birbirinden bagimsiz yasamis bircok etnik grup ve bolge ile tek bir devlet catisi altinda yasadiklari kisa donemi yansitan bir cesitlilige sahiptir Ulkedeki ana etnik gruplar Hausa Djerma Tuareg Kanuri Tubu Arap Gurmance ve Pollerdir Nijer tarih boyunca Mali Songhay Kanem Bornu ve Sokoto gibi imparatorluklarin uc kisimlarinda kalmistir Gecmiste Fransiz somurgesi olan ulke 1960 yilinda bagimsizligina kavusmustur Bagimsizliktan bu yana Nijer bes farkli anayasa ve uc ayri askeri diktatorluk donemi gormustur 2010 yilindaki askeri darbenin ardindan ulke cok partili demokrasiye gecmistir Az gelismis ulke kategorisinde siniflandirilan Nijer Birlesmis Milletler in yayimladigi Insani Gelisme Endeksi nde istikrarli olarak en alt siralarda yer almaktadir ve 2020 raporuna gore 189 ulke arasinda son siradadir Ulkenin col olmayan kisimlari kuraklik ve collesme tehdidi ile karsi karsiyadir Ulke ekonomisi islenmemis maden ozellikle uranyum cevheri ihracati ve verimli guney topraklari disinda gecimlik tarim uzerine kuruludur Denize kiyisinin olmamasi col iklimi verimsiz tarim uygulamalari dogum kontrolu eksikligi sonucu yuksek dogurganlik hizi ve asiri nufus artisi altyapi ve saglik hizmetlerinin yetersizligi dusuk egitim duzeyi yoksulluk ve cevresel bozulma gibi ciddi sorunlar Nijer in kalkinmasinin onunde onemli engellerdir EtimolojiUlke adini batisindan gecen Nijer Nehri nden alir Nehrin adinin kokeni ise belirsizdir Iskenderiyeli cografyaci Ptolemy muhtemelen Nijer Nehri ne atifta bulunarak Gir vadisi ve guneydeki Ni Gir Asagi Gir hakkinda aciklamalar yazmistir Gunumuzdeki sekliyle Nijer adi ilk olarak 1550 de Berberi bilim adami Leo Africanus tarafindan kaydedildi o kelimenin muhtemelen nehirlerin nehri anlamina gelen Tuareg dilindeki gher n gheren ifadesinden turetildigini soyler Dilbilimciler arasinda ilk basta hatali olarak kabul goren Latince niger siyah kelimesinden turemedigi konusunda genis bir fikir birligi vardir Tarih1949 yilinda Fransiz Bati Afrikasi sinirlarini gosteren harita Nijer in sonradan Sahra Colu ne donusen Kuzey kesiminde tarih oncesi doneme uzanan yasam izlerine rastlanmistir Avrupalilarin bolgeye gelisinden once Songay Mali Gao Bornu gibi imparatorluk ve devletler Nijer topraklarina hakim olmuslardir 19 yuzyilda ise Avrupa dan gelen Ingiliz ve Alman kasifler Nijer Nehri nin kaynagini aradilar Ulke 1921 yilinda Fransiz Bati Afrikasi somurge sistemine dahil edilerek Fransa nin somurgesi haline gelmistir Bu bolgede somurgeci ulkeler tarafindan ciziler sinirlar tarihi ve kulturel hassasiyetler gozetilmeden olusturulmustur 1958 ozerklik kazanan ulke 1960 yilinda Fransa dan bagimsizligini ilan etmistir Tarihi kayitlara gore bugunku Nijer topraklarina Islam 10 yuzyilin sonlarina dogru Berberiler vasitasiyla ulasmistir Ancak cok eskiden bu yana Nijer topraklarinin bir kismina hukmeden Gao Kralligi nin 6 kralinin adinin Za Ali Fay olmasi bu bolge halkinin cok daha onceden Islam la tanismis olabilecegi ihtimalini ortaya cikarmaktadir Kuvvetli olan ihtimal de Nijer halkinin Islam i daha 7 yuzyilda Ukbe bin Nafi in Kuzey Afrika da gerceklestirmis oldugu fetihlerin hemen arkasindan tanidigidir Islam buralarda yayilmaya basladiginda Nijer topraklarinin bati kesimleri Gao Kralligi nin yonetimindeydi Bu devletin 15 krali Za Kosoy 1009 da Musluman olarak Muslimdam unvani aldi Gao Kralligi 11 yuzyilin ikinci yarisinda Murabitlar a tabi olmustur Sonralari Songhay Imparatorlugu olarak adlandirilan bu devletin basina 1464 te Sunni Ali adli kral gecti Ondan sonra devlete hukmeden krallar hep Muslumanlardandir Bu devlet 1593 ten sonra Fas a bagli bir sultanlik oldu Nijer in bir kismi uzerinde de 1200 1670 yillari arasinda Keita Kralligi hukum surmustur Keita daha once bugun Nijer in baskenti olan Niamey merkezli bir prenslikti Keita nin daha krallik olmadan onceki yoneticisi Baramendana 1050 de Musluman oldu 1200 de krallik olmasindan sonra devlete hukmedenler de hep Muslumanlardandir Keita Kralligi 16 yuzyilin sonlarindan itibaren Fas a tabi olmustur Nijer in dogusuna uzun bir sure Bornu Kralligi hukmetti Bornu Kralligi hakkinda Nijerya tarihine bkz Kuzey kesimleri de 14 yuzyilin baslarindan itibaren nin eline gecti Nijer topraklari 19 yuzyilin sonlarinda Fransiz somurgeciler tarafindan isgal edildi ve 3 Agustos 1960 tarihine kadar Fransiz isgalinde kaldi Bu donemde Senegambiya ve Nijer Yukari Senegal ve Nijer Fransiz Bati Afrikasi gibi somurge devletleri kuruldu Bagimsizlik sonrasinda ilk cumhurbaskani Ilerici Nijer Partisi nin lideri Hamani Diori oldu Hamani Diori Fransiz isgalcilerle iyi iliskiler icinde olan ve Fransizlar tarafindan desteklenen biriydi Onun isbasina getirilmesi de tamamen Fransizlarin oyunuyla oldu Dolayisiyla Fransiz somurgeciler Nijer in bagimsizligini tanimakla bu ulkeden elde etmekte olduklari cikarlardan bir sey kaybetmediler Diori nin yonetimi 15 Nisan 1974 tarihinde gerceklestirilen askeri darbeyle sona erdi ve yerine Seyni Kunce gecti Onun olumu uzerine 14 Kasim 1987 de Albay Ali Saibu cumhurbaskani oldu Ali Saibu 1993 te cok partili rejime gecilinceye kadar bu gorevde kaldi 27 Mart 1993 te gerceklestirilen cok partili secimlerde muhalefetteki Degisim Gucleri Ittifaki nin adayi Mahamane Osmane cumhurbaskanligina secildi Osmanli Devleti Nijer in dogusundaki Kavar Sultanligi ni Trablusgarp Vilayeti nin hinterlandi olarak gordugunden bu topraklari da XVI yuzyildan beri kendine bagli saymaktaydi Ancak Osmanli kayitlarinda bu bolgeye XIX yuzyila kadar askeri birlik gonderildigine dair herhangi bir bilgi bulunmamaktadir 1835 yilinda Trablusgarp in yeniden merkezi yonetime baglanmasiyla Osmanli Devleti bu bolgeyle fiilen yeniden komsu haline geldi ve karsisinda 1830 da ele gecirdigi Cezayir den Guney e ve Cad Golu civarindan Kuzeye dogru yayilmak isteyen Fransa yi buldu Bu donemde isgale ugramamak isteyen Musluman sultanliklar Osmanli Devleti nin Trablusgarp valileri ya da Fizan kaymakamlari ile temasa gecmeye ve tabiyetleri arz etmeye basladilar Bunlardan biri de 1850 yilinda Murzuk ilcesine gelerek metbulugunu bildiren Kavar Hakimi I Muhammed idi Merkezi Bilma sehri olan Kavar in Osmanli idaresine alindigi 22 Subat 1852 tarihli ve 1268 sayili Irade i Dahiliye ile onaylandi Bu sekilde Sahra ticaretinde onemli rol oynayan Bilma Tuzlasi da Osmanli Devleti ne ilhak edilmis oldu Kavar ilcesine iliskin ekonomik verilere ise ilk kez 1884 yilina ait Trablusgarp eyaleti salnamesinde rastlanmaktadir 1906 da Fransizlarin bolgeyi asker gondererek isgal etmesiyle Kavar ilcesi yeniden Istanbul un gundemine geldi 1911 12 Trablusgarp Savasi nda alinan yenilgi sonucu Osmanli Devleti nin bu eyaleti bosaltmasi Kavar daki Fransiz isgalinin yerlesmesine sebebiyet verdi CografyaUydudan Nijer Nijer Afrika kitasi uzerinde 1 267 000 km bir alan kaplamaktadir Ulkenin orta kisminda bulunan Air Daglari nin en yuksek noktasi 2 022 metre ile adlandirilan bolumudur Ulkenin batisinda kuzeyinde ve guneyinde bircok col bulunurken 30 kaplama alani ile ulkenin en buyuk coludur Coller genel itibariyla ulke topraklarinin ucte ikisini kapsamaktadir Kitanin en buyuk ucuncu nehri konumunda bulunan Nijer Nehri ulkenin guneybati bolumunde 650 km lik bir uzunluk ile ulke sinirlari icerisinden akmaktadir Tarima elverisli alanlarin cogu Nijer nehri kiyisindadir Ulkenin ayrica Cad Golu ne kiyisi bulunmaktadir Ulke toplam siniri olan 5 697 km den 1 497 km si ve boylelikle en uzun ulke sinirini Nijerya 1 175 km si Cad 956 km si Cezayir 821 km si Mali 628 km si Burkina Faso 354 km si Libya ve 266 km si ise Benin sinirindan olusmaktadir Iklim Nijer sicak ve kurak bir iklime sahiptir Temmuz Agustos aylari yagislarin goruldugu aylardir Batida Burkina Faso siniri yakininda ve Nijer Nehri kiyisinda bulunan baskent Niamey de yillik sicaklik ortalamasi 30 6 derece yillik yagis ortalamasi 636 mm dir Orta kesimlerde bulunan Agadez sehrinde ise yillik sicaklik ortalamasi 38 2 derece yillik yagis ortalamasi da 129 mm dir Col bolgesinin daha sicak ve kuru olmasi bazi bolgelerde yanginlarin daha sik yasanmasina neden olur Guneyde Nijer Nehri havzasinin kenarlarinda tropikal iklim gorulur Arazi agirlikli olarak col ovalari ve kum tepelerinden olusur Guneyde duz ve engebeli savanalar kuzeyde ise tepeler bulunur Hukumet ve SiyasetNijer de 26 Aralik 1992 de halkoyuna sunulan anayasanin kabul edilmesinden ve bu anayasanin 1993 baslarindan itibaren yururluge girmesinden sonra cok partili demokratik bir sisteme gecildi Diger frankofon Fransa gudumundeki ulkelerde oldugu gibi Nijer de de rejimin laik kimligine buyuk onem verilmektedir Ulkenin en ust yoneticisi devlet baskani hukumetin baskani ise basbakandir Yasama yetkisi 83 uyeli parlamentodadir Parlamento uyeleri serbest genel secimlerle belirlenir Nijer BM IKO Islam Konferansi Orgutu Afrika Birligi Orgutu Bati Afrika Ulkeleri Ekonomik Toplulugu Uluslararasi Para Fonu IMF Islam Kalkinma Bankasi gibi uluslararasi orgutlere uyedir Nijer 2011 Human Development raporuna gore Demokratik Kongo Cumhuriyeti devletinden sonra insani gelisim endeksi en dusuk ikinci devlet konumundadir 26 Temmuz 2023 te Nijer de Nijer in cumhurbaskanligi muhafizlarinin cumhurbaskani Mohamed Bazoum u tutukladigi ve cumhurbaskanligi muhafizlari komutani general Abdourahamane Tchiani nin kendisini yeni bir askeri cuntanin lideri ilan ettigi bir darbe meydana geldi Bu durumdan sonra ulke ECOWAS uyeliginden cikartildi Nijer Cumhuriyeti Devlet Baskanlari Adi Gorev Yaptigi Tarih NotHamani Diori 10 Kasim 1960 15 Nisan 1974 Seyni Kountche tarafindan gerceklestirilen askeri darbe ile gorevden uzaklastirildiSeyni Kountche 17 Nisan 1974 10 Kasim 1987 Beyin tumoru hastaligindan olduAli Saibou 14 Kasim 1987 16 Nisan 1993Mahamane Ousmane 16 Nisan 1993 27 Ocak 1996 Ibrahim Bare Mainassara tarafindan gerceklestirilen askeri darbe ile gorevden uzaklastirildiIbrahim Bare Mainassara 27 Ocak 1996 9 Nisan 1999 Daouda Malam Wanke tarafindan gerceklestirilen askeri darbe ile gorevden uzaklastirildi Daouda Malam Wanke 11 Nisan 1999 22 Aralik 1999Mamadou Tandja 22 Aralik 1999 18 Subat 2010 Salou Djibo tarafindan gerceklestirilen askeri darbe ile gorevden uzaklastirildiSalou Djibo 19 Subat 2010 7 Nisan 2011Mahamadou Issoufou 7 Nisan 2011 2 Nisan 2021 17 Nisan 1993 28 Eylul 1994 tarihleri arasinda Nijer Cumhuriyeti Basbakaniydi Muhammed Bazum 2 Nisan 2021 26 Temmuz 2023 2023 Nijer darbesi ile gorevden alindi EkonomiNijer ihracatinin orantili temsili 2019sehrinde bir uranyum madeni Nijer in ekonomisi tarima hayvanciliga ve dunyanin en buyuk uranyum yataklarina dayanir 2021 de Nijer AB nin ana uranyum tedarikcisi olurken onu Kazakistan ve Rusya izledi Kuraklik donguleri collesme 2 9 luk nufus artis orani ve dunya uranyum talebindeki dusus ekonomiyi olumsuz etkiledi Nijer Bati Afrika Para Birligi nin diger yedi uyesiyle ortak bir para birimi olan CFA frangi ni kullanir ve ortak bir merkez bankasi olan Bati Afrika Devletleri Merkez Bankasi na uyedir Nijer ayni zamanda Afrika Ticaret Hukukunun Uyumlastirilmasi Orgutu nun uyesidir NufusNijer de etnik gruplar 2001 yili Etnik Gruplar yuzdesiHausa 55 4Zarma amp Songhai 21Tuareg 9 3Fula 8 5Kanuri 4 7Toubou 0 4Arap 0 4Gurma 0 4Diger 0 1 Ulkenin 2014 resmi verilerine gore nufusu 19 000 100 olarak aciklanmistir Ulke nufusunun buyuk bir bolumu sehirlerde ve ozellikle de Benin ve Nijerya sinirlarina yakin bolumlerde yasamaktadir Ulkenin kuzey bolumlerinde bulunan vaha bolgelerinde yasayan topluluklar mevcut olup gocebe ya da yari gocebe yasam surduren topluluklar da vardir Ancak gunumuzde bircok kisi gocebe hayatini birakarak yerlesik bir hayati tercih ederek sehirlere yerlesmektedir Nijer genc bir nufusa sahip olup 2020 tahmini verilerine gore 70 57 si 0 24 yas araligindadir Ulkenin sadece 2 68 i 65 yas ve uzerindedir 0 14 yas 50 58 erkek 5 805 102 kadin 5 713 815 15 24 yas 19 99 erkek 2 246 670 kadin 2 306 285 25 54 yas 23 57 erkek 2 582 123 kadin 2 784 464 55 64 yas 3 17 erkek 357 832 kadin 364 774 65 yas ve uzeri 2 68 erkek 293 430 kadin 317 866 Sehirde yasayanlarin orani 2022 verilerine gore 16 9 olan ulkede nufusun yillik artis orani 2022 tahmini verilerine gore 3 66 duzeyindedir Din Buyuk Marada Cami onunde insanlar Nijer laik bir ulkedir ve devlet ile dinin ayriligi 2010 Anayasasi nin 3 ve 175 Maddeleri tarafindan guvence altina alinmistir Bu maddeler gelecekteki degisiklik veya revizyonlarin Nijer Cumhuriyeti nin laik dogasini degistiremeyecegini belirtir Din ozgurlugu ayni anayasanin 30 maddesiyle de korunmaktadir 10 yuzyildan bu yana bolgede yaygin olan Islam Nijer halkinin kulturunu ve geleneklerini buyuk olcude sekillendirdi Islam 2012 nufus sayimina gore nufusun 99 3 unun inandigi en yaygin dindir Nijer in diger iki ana dini nufusun 0 3 unun uyguladigi Hiristiyanlik ve nufusun 0 2 sinin uyguladigi Animizm dir Dil Ulkede Fransizca resmi dil konumundadir Fransizcanin haricinde Hausa Djerma dilleri de nufus icerisinde yogun olarak konusulan diger dillerdir Nijer de Arapca Buduma Fulfulde Gourmanchema Hausa Kanuri Zarma Songhay Tamasheq Tassawaq ve Tebu olmak uzere on taninmis yerel dil bulunmaktadir Egitim Nijer de bir ilkokul Nijer in okuryazarlik orani dunyadaki en dusuk oranlar arasinda yer alir 2005 yilinda bu oranin yalnizca 28 7 oldugu tahmin ediliyordu 42 9 erkek ve 15 1 kadin Nijer de ilkogretim alti yil zorunludur 136 Ilkogretime kayit ve devam oranlari ozellikle kiz cocuklarinda dusuktur 1997 de brut ilkogretim kayit orani yuzde 29 3 iken 1996 da net ilkogretim kayit orani yuzde 24 5 ti Saglik Nijer de cocuk olum orani genel olarak kotu saglik kosullari ve ulkedeki cocuklarin cogunun yetersiz beslenmesi nedeniyle yuksektir 1 000 de 248 Save the Children adli kurulusa gore Nijer dunyanin en yuksek bebek olumu oranina sahip ulkesidir Nijer ayrica dunyadaki en yuksek dogurganlik oranina sahiptir 2017 tahminlerine gore kadin basina 6 49 dogum Bu sebeple 2020 de Nijerya nufusunun neredeyse yarisi 49 7 15 yasin altindaydi Nijer 100 000 canli doguma karsilik 820 olu dogumla dunyadaki en yuksek 11 anne olum oranina sahiptir 2006 yilinda 100 000 kisiye 3 doktor ve 22 hemsire dusuyordu Idari yapilanmaNijer haritasi Ulke topraklari yedi bolge ve Niamey baskent belediyesi bolgesi olmak uzere toplam sekiz bolgeye ayrilmistir Bu yedi bolge ayrica 63 ile iller ise 254 belediyeye ayrilmis konumdadir Bolgeler Agadez Diffa Dosso Maradi Tahoua Tillaberi Zinder Niamey Baskent Belediyesi UlasimNijer de asfalt yol Ulkenin ulasim agi son yillarda buyuk gelisim gostermektedir Ulke icerisinde bulunan kara yollari 2005 yilinda bu yana o gune kadar var olan yollarin iki katina cikarak 3 912 km si stabil olmak uzere 18 949 km ye ulasmistir Ayrica 2012 verilerine gore ulke icerisinde nizami inis ve kalkis pistlerine sahip olan on havaalaninda icerisinde bulundugu toplam 30 havaalani bulunmaktadir Ulkenin guneybati bolumunden akan Nijer Nehri nin ise ulke icerisinde yer alan 650 km lik bolumunden 300 km si deniz tasimaciligina uygundur Kaynakca Web kaynagi url http www stat niger org statistique 7 Subat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Report for Selected Countries and Subjects www imf org 29 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ocak 2021 Which side of the road do they drive on 23 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Brian Lucas August 2005 Retrieved 2009 01 28 ISO 3166 ISO Online Browsing Platform 17 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mayis 2017 UNGEGN World Geographical Names United Nations Statisticsc Division 1 Mart 2017 28 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mayis 2017 population un org 15 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Mart 2021 Human Development Report 2020 PDF New York Birlesmis Milletler Kalkinma Programi 2020 ss 300 303 ISBN 978 92 1 126439 5 15 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 10 Ocak 2021 Population Explosion The Economist 16 Agustos 2014 29 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2015 a b Jeffreys Mervyn David Waldegrave 1964 Niger Origins of the Word Cahiers d Etudes africaines 4 15 443 451 doi 10 3406 cea 1964 3019 11 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2023 Cana Frank Richardson 1911 Niger Chisholm Hugh Ed Encyclopaedia Britannica 19 11 bas Cambridge University Press s 676 2003 1999 Timbuktu and the Songhay Empire Al Sadi s Tarikh al Sudan down to 1613 and other contemporary documents Leiden Brill s 275 Fn 22 ISBN 978 90 04 11207 0 DEMOGRAPHIE www stat niger org 22 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Nisan 2020 Nijer nufus bilgisi 23 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nijer Statistik Kurumu Fransizca a b c Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi CIA isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Institut national de la statistique November 2015 Recensement general de la population et de l habitat 2012 PDF 13 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 12 Temmuz 2018 The World Factbook Cia gov 30 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Nisan 2014 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi ilab isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Green Jeff 10 Mayis 2006 U S has second worst newborn death rate in modern world report says CNN 9 Subat 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mayis 2010 Cia gov 28 Ekim 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Ekim 2018 Niger 2020 populationpyramid net 19 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Agustos 2021 Cia gov 26 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2014 23 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Mayis 2012 Nijer hakkinda bilgiler Ulasim 24 Aralik 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Dis baglantilarNijer dis isler bakanligi27 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde