Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Papa X. Leo (d. 11 Aralık 1475 Floransa, Floransa Cumhuriyeti, (günümüzde İtalya) – o. 1 Aralık 1521 Roma, Papalık Devletleri, (günümüzde İtalya)) (Doğum adı: Giovanni de' Medici), 9 Mart 1513 - 1 Aralık 1521 döneminde papalık yapmıştır. Kuzeni Giulio di Giuliano de' Medici de sonradan Papa VII. Clemens (1523-34) olarak aynı mevkiye gelmiştir.
Papa X. Leo | |
|---|---|
 X. Leo'nun portresi | |
| Doğum | Giovanni Battista Cibo 11 Aralık 1475 Floransa, Floransa Cumhuriyeti, (günümüzde İtalya) |
| Ölüm | 1 Aralık 1521 Roma, Papalık Devletleri, (günümüzde İtalya) |
| Etkin yıllar | 9 Mart 1513 - 1 Aralık 1521 |
| Yerine geldiği | II. Julius |
| Yerine gelen | VI. Hadrianus |
| Din | Hristiyanlık (Katolik) |
| İmza | |
 | |
Hayatı
Papalıktan önce
Muhteşem Lorenzo olarak da bilinen Floransa Cumhuriyeti'ni efektif olarak hükümdar gibi idare eden Lorenzo de' Medici ve eşi 'nin ikinci oğulları olarak dünyaya gelmiştir.
Ailesi tarafından kilise hiyerarşisi içinde bir kariyer yapması kararlaştırıldığı çocukluğundan beri bilinmekte idi. Daha 7 yasında iken saçları keşiş saçı stilinde kesilmeye başlanmıştı. Keşiş olursa kendini iyi geçindirebilmesi babası tarafından vakıflar ve diğer papaz seçme hakları Giovanni'ye devredilmişti. 8 Mart 1489'da kız kardeşi "Maddalena de' Medici"'nin Papa VIII. İnnocentius'un oğlu olan "Franceschetto Cibo" ile evlilik yapması nedeniyle karşılık olarak papa tarafından 13 yasında iken Santa Maria in Domnica Kardinal-Papazlığı'na atandı. Fakat bundan sonra üç yıl kilisesinin kolejinin karar verme toplantılarına katılmadı ve kardinal giysileri giymesine izin verilmedi. Bu arada babası Lorenzo'nun etrafında toplamış olduğu hümanizma alimleri olan Angelo Poliziano, , ve 'dan dersler aldı. 1489-1491'de Pisa'da ilahiyat ve kilise hukuku eğitimi yaptı.
23 mart 1492'de resmen "Kutsal Kardinaller Koleji"'ne kabul edildi ve Roma'da ikamet etmeye başladı. Babası 8 Nisan 1493'te ölünce 17 yasında olan Giovanni geçici olarak Floransa'ya döndü. Fakat orada fazla kalmadan Papa VIII. İnnocentius 'un ölümüyle gereken yeni papayı seçmek için Roma'ya "Kardinaller Konklavı"'na iştirak etmek için geri döndü. Bu konklavda Giovanni de' Medici'nin aleyhinde olmasına rağmen Kardinal Rodriogo Borgia papa seçildi ve Papa VI. Alexander ismini aldı.
Bundan sonra Floransa'ya dönen Giovanni Savonarola'nin Floransa'da hareketi sırasında ve Fransa Kralı VIII. Charles'ın Floransa'yı işgali altında ağabeyi evinde sığındı. Bu Kasım 1491'de Floransa'nın ayaklanıp Medici'leri Floransa'dan kovmaya karar vermelerine kadar sürdü. Sürgün edilen Pierör Venedik ve Urbino'ya gitti. Giovanani ise Almanya yolu ile Hollanda'ya geçip orada ve Fransa'da yaşamaya başladı.
Giovanni Mayıs 1500'de Roma'ya döndü. Orada Papa VI. Alexander tarafından göstermelik olarak içtenlikle karşıladı. Giovanni Roma'da birkaç yıl sanat ve edebiyatla uğraştı. 1503'te bir akrabası olan Papa II. Julius'un papalığa seçilmesini çok iyi karşıladı ama aynı yıl ağabeyi Piero de' Medici oldu ve Giovanni Medici ailesinin en büyük aile reisi olarak kaldı.1 Ekim 1551'de Giovanni Papa tarafından Bologna şehri ve Romagna bölgesine papalık temsilcisi yapıldı. Floransa Cumhuriyeti idarecileri Pisalılar tarafından ikileşmede (Pisa Schieşması) Papa II. Julius'un istemediği tarafı tutunca, Papa. II. Julius Giovanni'yi komutanlığından bir Papalık Devleti ordusunu Floransa üzerine gönderdi ama şehri eline geçiremedi. Bu ve diğer faaliyetlerle Giovanni de' Medici'nin Floransa'yı eline geçirme uğraşları hep boşa çıktı.
Papalık dönemi
Papa II. Julius'un 21 Şubat 1513'te ölmesi ile yeni papayı seçmek için Vatikan'da toplanan Kardinallar Konklav'ında nispeten genç olan kardinallerin desteğini sağlayan Giovanni de' Medici, 11 Mart'a 38 yaşında iken papa seçildi ve X. Leo ismini aldı
X. Leo papa seçilmekte iken Venedik Cumhuriyeti ve müttefiki olan hükümdarlığı altında olan Fransa Krallığı Milano Dükalığı'nı ellerine geçirmek üzerindeydiler. Papa X. Leo barış yapmak için çalışmalar yaptıysa da başarı sağlayamadı. Bunun üzerine papa X, Leo Kutsal Roma İmparatoru I. Maximilian, Aragon Kralı II. Ferdinand ve İngiltere Kralı VIII. Henry ile "Mechlin Ligi" adı verilen bir ittifaka dahil oldu. Venedik ve Fransa orduları önce bazı başarılar kazandılar; ama Haziran 1513'te 'nde mağlup oldular. Venedikliler savaşa Ekim'e kadar devam ettiler. X. Leo tarafından tekrar çalışamaya başlatılan 9 Aralık 1513'te XII. Louis ile barış yapılmasını tasdik etti.
Fakat Ekümenik Konsil toplantılar devam etmekteyken Fransa'da krallık tahtına geçen I. François ile papa X. Leo'nun arası açıldı. I. François tekrar Milano Dükalığı ve Napoli Krallığı'na gözlerini dikti. Papa X. Leo ise İmparator, İspanya Kralı ve (desteği için Kardinal yaptığı aracılığı ile) İngiltere Kralı arasında ittifakı yeniledi. I. François Fransa ordusu ile Ağustos 1515'te İtalya'ya girdi. 14 Eylül'de 'ni kazandı. Ekim'de Papa X. Leo Fransa Kralı ile bir barış antlaşması imzalayarak Papalık Devletleri'nin daha önce Milano Dükalığı'ndan ele geçirmiş olduğu Parma ve Piacenza'dan askerlerini çekti. Buna karşılık I. François'dan Roma ve Floransa'ya hücum etmeyeceği garantisini aldı. Aralık 1515'te Bologna'da Fransa Kralı I. François ile Papa X. Leo gizli bir görüşme yaptılar. Bu görüşmede ele alınan konular hakkında kâti bilgi ve belge günümüze gelmemiştir. Eldeki gayet kısıtlı bilgilere göre bu görüşmenin konusu Fransa, Venedik ve İmparatorluk arasında barış yapılması ve bu barış fırsatı ile Fransa'da kilise işlerinin yeni bir düzene sokulması ve Osmanlılara karşı bir Haçlı Seferi düzenlenmesi olmuştur. Fakat bunlar hakkında detaylı bilgiler ve belgeler yoktur.
Papalığının ilk yıllarında, kendinin papa olmadan önce toplantıya başlayan, toplantılarını ve müzakerelerini Papa X. Leo tekrar başlattı. Fakat bu toplantılar iki veya üç yıl süren devamlı bitmek tükenmek bilmeyen entrika ve karşılıklı sözlü çatışmalar dönüştüğü için bu ekümenik konsilin önemli bir sonuç doğurmayacağı açıkça ortaya çıktı. Bu konsilde dönemin Hristiyanlığının üç ana hedefi olduğu açığa kavuştu: Hristiyanlar arasında barışın sürüp korunması; kilisesin reform edilmesi ve Osmanlılar aleyhine Haçlı Seferi'nin uygulanması. Fakat bu Konsil'in ortaya çıkardığı daha pratik sonuçlar gayet sınırlı idi. En önemli başarı 9 Aralık 1516 günü yapılan 11, toplantıda "pragmatic Sanction" adli beyannamenin geçersiz olduğunu kabul etmekti. "Pragmatic Sanction" adli beyannameyi 1438'de Fransa Kralı VII. Charles yayınlanmıştı ve Fransa'da kilise işlerinde, Papalık kararları değil, Fransa devletine bağlı olan "Genel Kilise Konsili" kararları önemli olduğu idi. Bu karardan sonra Fransa ile Papalık ilişkileri Papa X. Leo ile Fransa Kralı I. François arasında yapılan bir "Konkodat"a bağlı olacaktı. Bu karar ve yapılan konkordat 1789'daki Fransa Devrimi'ne kadar yürürlükte kaldı. Konsil'in diğer başardığı işler arasında "Pisa İkileşmesi"nin sona erdirilmesi; Papa VI. Alexander tarafından Papalık tarafından üzerine alınan basılan kitapları sansür edilebilme yetkisinin devam etmesi ve Osmanlılara karşı bir savaş hazırlıkları yapılmak için tüm Avrupa'da yaşayan her Hristiyandan "özel aşar tipi" bir vergi toplanması kararları olmuştu.
1517'de yeğeni 'nin Urbino Dükalağı'nın dükü olması için yaptığı çatışmalara Papalık Devletleri askeri ve mali gücü ile destek sağladı. Bu çatışmalarda Papalık hazinesi büyük meblağlar sarfedip boşaltıldı ve papa X. Leo yeğenine desteğini Papalık adına bankerlerden borç para alarak devam etti. Şubat 1517-Eylül 1517 devam eden savaştan sonra II. Lorenzo de'Medici Urbino Dükü oldu. Bu kısa savaşın Papa X. Leo'ya maliyetinin 800,000 düka altını olduğu tahmin edilmektedir.
Protestanlığa karşı sert tutumuyla tanınan Papa ayrıca Martin Luther'i de aforoz etmiştir. Ayrıca Papalığı döneminde Türklere karşı yeni bir Haçlı Seferi düzenleme girişimleri olmuştur.
Kaynakça
- ^ a b Klemens Loffler, (1913) "Pope Leo X" Catholic Encyclopedia (1913) Cilt 9 Catholic Encyclopedia (1913)/Pope Leo X - Wikisource, the free online library 17 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta X. Leo ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- "Wikisource" websitesinde "Klemens Löffler, (1913) "Pope Leo X" Catholic Encyclopedia (1913) Cilt 9" maddesi Catholic Encyclopedia (1913)/Pope Leo X - Wikisource, the free online library 17 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- "Wikisource" websitesinde "Leo X" 1911 Encyclopædia Britannica, Cilt 14 https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Leo_%28popes%29/Leo_X 17 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Wikisource, the free online library] (İngilizce)
| Katolik Kilisesi unvanları | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: II. Julius |  Papa 9 Mart 1513 - 1 Aralık 1521 | Sonra gelen: VI. Hadrianus |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Papa X Leo d 11 Aralik 1475 Floransa Floransa Cumhuriyeti gunumuzde Italya o 1 Aralik 1521 Roma Papalik Devletleri gunumuzde Italya Dogum adi Giovanni de Medici 9 Mart 1513 1 Aralik 1521 doneminde papalik yapmistir Kuzeni Giulio di Giuliano de Medici de sonradan Papa VII Clemens 1523 34 olarak ayni mevkiye gelmistir Papa X LeoX Leo nun portresiDogumGiovanni Battista Cibo 11 Aralik 1475 Floransa Floransa Cumhuriyeti gunumuzde Italya Olum1 Aralik 1521 Roma Papalik Devletleri gunumuzde Italya Etkin yillar9 Mart 1513 1 Aralik 1521Yerine geldigiII JuliusYerine gelenVI HadrianusDinHristiyanlik Katolik ImzaPapa X Leo nun Medici papasi armasiHayatiPapaliktan once Muhtesem Lorenzo olarak da bilinen Floransa Cumhuriyeti ni efektif olarak hukumdar gibi idare eden Lorenzo de Medici ve esi nin ikinci ogullari olarak dunyaya gelmistir Ailesi tarafindan kilise hiyerarsisi icinde bir kariyer yapmasi kararlastirildigi cocuklugundan beri bilinmekte idi Daha 7 yasinda iken saclari kesis saci stilinde kesilmeye baslanmisti Kesis olursa kendini iyi gecindirebilmesi babasi tarafindan vakiflar ve diger papaz secme haklari Giovanni ye devredilmisti 8 Mart 1489 da kiz kardesi Maddalena de Medici nin Papa VIII Innocentius un oglu olan Franceschetto Cibo ile evlilik yapmasi nedeniyle karsilik olarak papa tarafindan 13 yasinda iken Santa Maria in Domnica Kardinal Papazligi na atandi Fakat bundan sonra uc yil kilisesinin kolejinin karar verme toplantilarina katilmadi ve kardinal giysileri giymesine izin verilmedi Bu arada babasi Lorenzo nun etrafinda toplamis oldugu humanizma alimleri olan Angelo Poliziano ve dan dersler aldi 1489 1491 de Pisa da ilahiyat ve kilise hukuku egitimi yapti 23 mart 1492 de resmen Kutsal Kardinaller Koleji ne kabul edildi ve Roma da ikamet etmeye basladi Babasi 8 Nisan 1493 te olunce 17 yasinda olan Giovanni gecici olarak Floransa ya dondu Fakat orada fazla kalmadan Papa VIII Innocentius un olumuyle gereken yeni papayi secmek icin Roma ya Kardinaller Konklavi na istirak etmek icin geri dondu Bu konklavda Giovanni de Medici nin aleyhinde olmasina ragmen Kardinal Rodriogo Borgia papa secildi ve Papa VI Alexander ismini aldi Bundan sonra Floransa ya donen Giovanni Savonarola nin Floransa da hareketi sirasinda ve Fransa Krali VIII Charles in Floransa yi isgali altinda agabeyi evinde sigindi Bu Kasim 1491 de Floransa nin ayaklanip Medici leri Floransa dan kovmaya karar vermelerine kadar surdu Surgun edilen Pieror Venedik ve Urbino ya gitti Giovanani ise Almanya yolu ile Hollanda ya gecip orada ve Fransa da yasamaya basladi Giovanni Mayis 1500 de Roma ya dondu Orada Papa VI Alexander tarafindan gostermelik olarak ictenlikle karsiladi Giovanni Roma da birkac yil sanat ve edebiyatla ugrasti 1503 te bir akrabasi olan Papa II Julius un papaliga secilmesini cok iyi karsiladi ama ayni yil agabeyi Piero de Medici oldu ve Giovanni Medici ailesinin en buyuk aile reisi olarak kaldi 1 Ekim 1551 de Giovanni Papa tarafindan Bologna sehri ve Romagna bolgesine papalik temsilcisi yapildi Floransa Cumhuriyeti idarecileri Pisalilar tarafindan ikilesmede Pisa Schiesmasi Papa II Julius un istemedigi tarafi tutunca Papa II Julius Giovanni yi komutanligindan bir Papalik Devleti ordusunu Floransa uzerine gonderdi ama sehri eline geciremedi Bu ve diger faaliyetlerle Giovanni de Medici nin Floransa yi eline gecirme ugraslari hep bosa cikti Papalik donemi Papa II Julius un 21 Subat 1513 te olmesi ile yeni papayi secmek icin Vatikan da toplanan Kardinallar Konklav inda nispeten genc olan kardinallerin destegini saglayan Giovanni de Medici 11 Mart a 38 yasinda iken papa secildi ve X Leo ismini aldi X Leo papa secilmekte iken Venedik Cumhuriyeti ve muttefiki olan hukumdarligi altinda olan Fransa Kralligi Milano Dukaligi ni ellerine gecirmek uzerindeydiler Papa X Leo baris yapmak icin calismalar yaptiysa da basari saglayamadi Bunun uzerine papa X Leo Kutsal Roma Imparatoru I Maximilian Aragon Krali II Ferdinand ve Ingiltere Krali VIII Henry ile Mechlin Ligi adi verilen bir ittifaka dahil oldu Venedik ve Fransa ordulari once bazi basarilar kazandilar ama Haziran 1513 te nde maglup oldular Venedikliler savasa Ekim e kadar devam ettiler X Leo tarafindan tekrar calisamaya baslatilan 9 Aralik 1513 te XII Louis ile baris yapilmasini tasdik etti Fakat Ekumenik Konsil toplantilar devam etmekteyken Fransa da krallik tahtina gecen I Francois ile papa X Leo nun arasi acildi I Francois tekrar Milano Dukaligi ve Napoli Kralligi na gozlerini dikti Papa X Leo ise Imparator Ispanya Krali ve destegi icin Kardinal yaptigi araciligi ile Ingiltere Krali arasinda ittifaki yeniledi I Francois Fransa ordusu ile Agustos 1515 te Italya ya girdi 14 Eylul de ni kazandi Ekim de Papa X Leo Fransa Krali ile bir baris antlasmasi imzalayarak Papalik Devletleri nin daha once Milano Dukaligi ndan ele gecirmis oldugu Parma ve Piacenza dan askerlerini cekti Buna karsilik I Francois dan Roma ve Floransa ya hucum etmeyecegi garantisini aldi Aralik 1515 te Bologna da Fransa Krali I Francois ile Papa X Leo gizli bir gorusme yaptilar Bu gorusmede ele alinan konular hakkinda kati bilgi ve belge gunumuze gelmemistir Eldeki gayet kisitli bilgilere gore bu gorusmenin konusu Fransa Venedik ve Imparatorluk arasinda baris yapilmasi ve bu baris firsati ile Fransa da kilise islerinin yeni bir duzene sokulmasi ve Osmanlilara karsi bir Hacli Seferi duzenlenmesi olmustur Fakat bunlar hakkinda detayli bilgiler ve belgeler yoktur Papaliginin ilk yillarinda kendinin papa olmadan once toplantiya baslayan toplantilarini ve muzakerelerini Papa X Leo tekrar baslatti Fakat bu toplantilar iki veya uc yil suren devamli bitmek tukenmek bilmeyen entrika ve karsilikli sozlu catismalar donustugu icin bu ekumenik konsilin onemli bir sonuc dogurmayacagi acikca ortaya cikti Bu konsilde donemin Hristiyanliginin uc ana hedefi oldugu aciga kavustu Hristiyanlar arasinda barisin surup korunmasi kilisesin reform edilmesi ve Osmanlilar aleyhine Hacli Seferi nin uygulanmasi Fakat bu Konsil in ortaya cikardigi daha pratik sonuclar gayet sinirli idi En onemli basari 9 Aralik 1516 gunu yapilan 11 toplantida pragmatic Sanction adli beyannamenin gecersiz oldugunu kabul etmekti Pragmatic Sanction adli beyannameyi 1438 de Fransa Krali VII Charles yayinlanmisti ve Fransa da kilise islerinde Papalik kararlari degil Fransa devletine bagli olan Genel Kilise Konsili kararlari onemli oldugu idi Bu karardan sonra Fransa ile Papalik iliskileri Papa X Leo ile Fransa Krali I Francois arasinda yapilan bir Konkodat a bagli olacakti Bu karar ve yapilan konkordat 1789 daki Fransa Devrimi ne kadar yururlukte kaldi Konsil in diger basardigi isler arasinda Pisa Ikilesmesi nin sona erdirilmesi Papa VI Alexander tarafindan Papalik tarafindan uzerine alinan basilan kitaplari sansur edilebilme yetkisinin devam etmesi ve Osmanlilara karsi bir savas hazirliklari yapilmak icin tum Avrupa da yasayan her Hristiyandan ozel asar tipi bir vergi toplanmasi kararlari olmustu 1517 de yegeni nin Urbino Dukalagi nin duku olmasi icin yaptigi catismalara Papalik Devletleri askeri ve mali gucu ile destek sagladi Bu catismalarda Papalik hazinesi buyuk meblaglar sarfedip bosaltildi ve papa X Leo yegenine destegini Papalik adina bankerlerden borc para alarak devam etti Subat 1517 Eylul 1517 devam eden savastan sonra II Lorenzo de Medici Urbino Duku oldu Bu kisa savasin Papa X Leo ya maliyetinin 800 000 duka altini oldugu tahmin edilmektedir Protestanliga karsi sert tutumuyla taninan Papa ayrica Martin Luther i de aforoz etmistir Ayrica Papaligi doneminde Turklere karsi yeni bir Hacli Seferi duzenleme girisimleri olmustur Kaynakca a b Klemens Loffler 1913 Pope Leo X Catholic Encyclopedia 1913 Cilt 9 Catholic Encyclopedia 1913 Pope Leo X Wikisource the free online library 17 Mayis 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce Dis baglantilarWikimedia Commons ta X Leo ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Wikisource websitesinde Klemens Loffler 1913 Pope Leo X Catholic Encyclopedia 1913 Cilt 9 maddesi Catholic Encyclopedia 1913 Pope Leo X Wikisource the free online library 17 Mayis 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce Wikisource websitesinde Leo X 1911 Encyclopaedia Britannica Cilt 14 https en wikisource org wiki 1911 Encyclop C3 A6dia Britannica Leo 28popes 29 Leo X 17 Mayis 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Wikisource the free online library Ingilizce Katolik Kilisesi unvanlariOnce gelen II Julius Papa 9 Mart 1513 1 Aralik 1521 Sonra gelen VI Hadrianus