Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Isidore Marie Auguste François Xavier Comte (19 Ocak 1798 - 5 Eylül 1857), pozitivizm doktrinini formüle eden Fransız filozof, matematikçi ve yazardır. Genellikle modern anlamda ilk bilim filozofu olarak kabul edilir. Comte'un fikirleri aynı zamanda sosyolojinin gelişimi için de temel teşkil etti; nitekim bu terimi icat etti ve bu disiplini bilimlerin taçlandırılmış başarısı olarak ele aldı.
| Auguste Comte | |
|---|---|
 | |
| Tam adı | Isidore Auguste Marie François Xavier Comte |
| Doğumu | 19 Ocak 1798 Montpellier, Fransa |
| Ölümü | 5 Eylül 1857 (59 yaşında) Paris, Fransa |
| Çağı | 19. yüzyıl felsefesi |
| Bölgesi | Batı felsefesi |
| Önemli fikirleri | Pozitivizm, sosyoloji, |
Henri de Saint Simon'dan etkilenen Comte'un çalışmaları, yeni bir toplum biçimine geçişin yakın olduğuna inandığı Fransız Devrimi'nin neden olduğu toplumsal düzensizliğe çare bulmaya çalıştı. Pozitivizm olarak adlandırdığı bilime dayalı yeni bir sosyal doktrin oluşturmaya çalıştı. John Stuart Mill ve George Eliot gibi sosyal düşünürlerin çalışmalarını etkileyerek 19. yüzyıl düşüncesi üzerinde büyük bir etkiye sahip oldu. Sosyoloji ve sosyal evrimcilik kavramları, Harriet Martineau ve Herbert Spencer gibi ilk sosyal teorisyenler ve antropologlar için bir zemin hazırladı ve Émile Durkheim tarafından pratik ve nesnel sosyal araştırma olarak sunulan modern akademik sosyolojiye dönüştü.
Comte'un sosyal teorileri, 19. yüzyılda teist olmayan dini hümanist ve seküler hümanist örgütlerin gelişimini önceleyen "İnsanlık Dini" ile doruğa ulaştı.
Hayatı
Auguste Comte, 19 Ocak 1798'de Montpellier'de, yeni kurulan Birinci Fransız Cumhuriyeti'nin yönetimi altında doğdu. Comte, Lycée Joffre ve ardından Montpellier Üniversitesi'ne devam ettikten sonra Paris'teki École Polytechnique'e kabul edildi. École Polytechnique, Fransız cumhuriyetçilik ve ilerleme ideallerine bağlılığıyla dikkat çekiyordu. Ancak École 1816'da yeniden yapılanma nedeniyle kapandı ve Comte eğitimine Montpellier'deki tıp fakültesinde devam etti. École Polytechnique yeniden açıldığında geri kabul talebinde bulunmadı.
Montpellier'e döndükten sonra Comte, kısa süre içinde Katolik ve monarşist ailesiyle arasındaki farklılıkların aşılamaz olduğunu gördü ve küçük işlerde çalışarak para kazanmak üzere yeniden Paris'e doğru yola çıktı. Comte, ilk öğretmeni ve protestan papaz Daniel Encontre'un etkisiyle Katolikliği terk etmişti.
Ağustos 1817'de Paris'in 6. bölgesinde, 36 Rue Bonaparte'da bir daire buldu (1822'ye kadar burada yaşadı) ve aynı yıl Comte'u entelektüel toplumla temasa geçiren ve düşüncelerini büyük ölçüde etkileyen Henri de Saint Simon'un öğrencisi ve sekreteri oldu. Bu süre zarfında Comte, ilk denemelerini Saint-Simon'un yönettiği L'Industrie, Le Politique ve L'Organisateur gibi çeşitli dergilerde yayınladı, ancak 1819'daki "La séparation générale entre les opinions et les désirs" (Fikirlerin ve arzuların genel ayrımı) adlı kitabına kadar kendi adıyla yayınlamayacaktı.
Comte, 1824 yılında, yine aşılamayan farklılıklar nedeniyle Saint-Simon'dan ayrıldı. Comte, Plan de travaux scientifiques nécessaires pour réorganiser la société (1822) (Toplumun yeniden düzenlenmesi için gerekli bilimsel çalışmaların planı) adlı bir kitap yayınladı. Ancak akademik bir görev alamadı. Günlük yaşamı sponsorlara ve arkadaşlarının maddi yardımlarına bağlıydı. Comte'un Saint-Simon'un çalışmalarını ne kadar kendine mal ettiği konusunda tartışmalar sürmektedir.
Comte, 1825 yılında ile evlendi. 1826'da bir akıl hastanesine yatırıldı, ancak tedavi edilmeden ayrıldı. 1827'de Pont des Arts'tan atlayarak intihar girişiminde bulundu. 1842'de eşi Caroline Massin ile boşandı.
Comte, John Stuart Mill ile yakın bir dostluk geliştirdi. Comte, 1844'ten itibaren Katolik Clotilde de Vaux'ya derinden aşık oldu, ancak kadın ilk kocasından boşanmadığı için aşkları hiçbir zaman tamamlanamadı. Onun 1846'daki ölümünden sonra bu aşk yarı-dinsel bir hal aldı ve Comte, (kendi sistemini geliştirmekte olan) Mill ile yakın çalışarak yeni bir "İnsanlık Dini" geliştirdi. Comte'un yandaşlarından John Kells Ingram, 1855'te onu Paris'te ziyaret etti.
Dört ciltlik Système de politique positive'i (1851-1854) yayınladı. Son çalışması olan La Synthèse Subjective'in ("Öznel Sentez") ilk cildi 1856'da yayımlandı. Comte, 5 Eylül 1857'de Paris'te mide kanserinden öldü ve annesi Rosalie Boyer ve Clotilde de Vaux'nun anısına yapılan mezar taşlarıyla çevrili ünlü Père Lachaise Mezarlığı'na gömüldü. 1841'den 1857'ye kadar yaşadığı daire, günümüzde Maison d'Auguste Comte olarak korunmaktadır ve Paris'in 6. bölgesinde, 10 rue Monsieur-le-Prince adresinde yer almaktadır.
Kaynakça
- ^ "Auguste Comte". The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Metaphysics Research Lab, Stanford University. 2018.
- ^ "The Founders of Sociology". www.cliffsnotes.com. 26 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2019.
- ^ "Lecture 25: The Age of Ideologies (3): The World of Auguste Comte". 23 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
- ^ Climont, Jean de. Contra Calvitius (English): A critical view of Calvinism. Editions d Assailly. ISBN .
- ^ Bridges, John Henry (1883). "Comte: The successor of Aristotle and st. Paul, a discourse".
- ^ Pickering (2006), s. 192.
Dış bağlantılar
![image]()
Vikisöz'de Auguste Comte ile ilgili sözler mevcuttur.
  | Bir Fransız'ın biyografisi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Sosyoloji ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Isidore Marie Auguste Francois Xavier Comte 19 Ocak 1798 5 Eylul 1857 pozitivizm doktrinini formule eden Fransiz filozof matematikci ve yazardir Genellikle modern anlamda ilk bilim filozofu olarak kabul edilir Comte un fikirleri ayni zamanda sosyolojinin gelisimi icin de temel teskil etti nitekim bu terimi icat etti ve bu disiplini bilimlerin taclandirilmis basarisi olarak ele aldi Auguste ComteTam adiIsidore Auguste Marie Francois Xavier ComteDogumu19 Ocak 1798 1798 01 19 Montpellier FransaOlumu5 Eylul 1857 59 yasinda Paris FransaCagi19 yuzyil felsefesiBolgesiBati felsefesiOnemli fikirleriPozitivizm sosyoloji Etkilendikleri Smith Say Hume Condorcet Rousseau Saint SimonEtkiledikleri Marx Mill Spencer Durkheim Henri de Saint Simon dan etkilenen Comte un calismalari yeni bir toplum bicimine gecisin yakin olduguna inandigi Fransiz Devrimi nin neden oldugu toplumsal duzensizlige care bulmaya calisti Pozitivizm olarak adlandirdigi bilime dayali yeni bir sosyal doktrin olusturmaya calisti John Stuart Mill ve George Eliot gibi sosyal dusunurlerin calismalarini etkileyerek 19 yuzyil dusuncesi uzerinde buyuk bir etkiye sahip oldu Sosyoloji ve sosyal evrimcilik kavramlari Harriet Martineau ve Herbert Spencer gibi ilk sosyal teorisyenler ve antropologlar icin bir zemin hazirladi ve Emile Durkheim tarafindan pratik ve nesnel sosyal arastirma olarak sunulan modern akademik sosyolojiye donustu Comte un sosyal teorileri 19 yuzyilda teist olmayan dini humanist ve sekuler humanist orgutlerin gelisimini onceleyen Insanlik Dini ile doruga ulasti HayatiAuguste Comte 19 Ocak 1798 de Montpellier de yeni kurulan Birinci Fransiz Cumhuriyeti nin yonetimi altinda dogdu Comte Lycee Joffre ve ardindan Montpellier Universitesi ne devam ettikten sonra Paris teki Ecole Polytechnique e kabul edildi Ecole Polytechnique Fransiz cumhuriyetcilik ve ilerleme ideallerine bagliligiyla dikkat cekiyordu Ancak Ecole 1816 da yeniden yapilanma nedeniyle kapandi ve Comte egitimine Montpellier deki tip fakultesinde devam etti Ecole Polytechnique yeniden acildiginda geri kabul talebinde bulunmadi Montpellier e dondukten sonra Comte kisa sure icinde Katolik ve monarsist ailesiyle arasindaki farkliliklarin asilamaz oldugunu gordu ve kucuk islerde calisarak para kazanmak uzere yeniden Paris e dogru yola cikti Comte ilk ogretmeni ve protestan papaz Daniel Encontre un etkisiyle Katolikligi terk etmisti Agustos 1817 de Paris in 6 bolgesinde 36 Rue Bonaparte da bir daire buldu 1822 ye kadar burada yasadi ve ayni yil Comte u entelektuel toplumla temasa geciren ve dusuncelerini buyuk olcude etkileyen Henri de Saint Simon un ogrencisi ve sekreteri oldu Bu sure zarfinda Comte ilk denemelerini Saint Simon un yonettigi L Industrie Le Politique ve L Organisateur gibi cesitli dergilerde yayinladi ancak 1819 daki La separation generale entre les opinions et les desirs Fikirlerin ve arzularin genel ayrimi adli kitabina kadar kendi adiyla yayinlamayacakti Comte 1824 yilinda yine asilamayan farkliliklar nedeniyle Saint Simon dan ayrildi Comte Plan de travaux scientifiques necessaires pour reorganiser la societe 1822 Toplumun yeniden duzenlenmesi icin gerekli bilimsel calismalarin plani adli bir kitap yayinladi Ancak akademik bir gorev alamadi Gunluk yasami sponsorlara ve arkadaslarinin maddi yardimlarina bagliydi Comte un Saint Simon un calismalarini ne kadar kendine mal ettigi konusunda tartismalar surmektedir Comte 1825 yilinda ile evlendi 1826 da bir akil hastanesine yatirildi ancak tedavi edilmeden ayrildi 1827 de Pont des Arts tan atlayarak intihar girisiminde bulundu 1842 de esi Caroline Massin ile bosandi Comte John Stuart Mill ile yakin bir dostluk gelistirdi Comte 1844 ten itibaren Katolik Clotilde de Vaux ya derinden asik oldu ancak kadin ilk kocasindan bosanmadigi icin asklari hicbir zaman tamamlanamadi Onun 1846 daki olumunden sonra bu ask yari dinsel bir hal aldi ve Comte kendi sistemini gelistirmekte olan Mill ile yakin calisarak yeni bir Insanlik Dini gelistirdi Comte un yandaslarindan John Kells Ingram 1855 te onu Paris te ziyaret etti Auguste Comte un mezari Dort ciltlik Systeme de politique positive i 1851 1854 yayinladi Son calismasi olan La Synthese Subjective in Oznel Sentez ilk cildi 1856 da yayimlandi Comte 5 Eylul 1857 de Paris te mide kanserinden oldu ve annesi Rosalie Boyer ve Clotilde de Vaux nun anisina yapilan mezar taslariyla cevrili unlu Pere Lachaise Mezarligi na gomuldu 1841 den 1857 ye kadar yasadigi daire gunumuzde Maison d Auguste Comte olarak korunmaktadir ve Paris in 6 bolgesinde 10 rue Monsieur le Prince adresinde yer almaktadir Kaynakca Auguste Comte The Stanford Encyclopedia of Philosophy Metaphysics Research Lab Stanford University 2018 The Founders of Sociology www cliffsnotes com 26 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mayis 2019 Lecture 25 The Age of Ideologies 3 The World of Auguste Comte 23 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ocak 2024 Climont Jean de Contra Calvitius English A critical view of Calvinism Editions d Assailly ISBN 9782902425334 Bridges John Henry 1883 Comte The successor of Aristotle and st Paul a discourse Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Pickering 2006 s 192 Dis baglantilarVikisoz de Auguste Comte ile ilgili sozler mevcuttur Bir Fransiz in biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Sosyoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz