Gulca (Uygurca: غۇلجا Ğulca; Kazakça: قۇلجا Qulja) ya da Çince ismiyle Yining (Çince (basitleştirilmiş): 伊宁; Çince (geleneksel): 伊寧; pinyin: Yíníng), Sincan Uygur Özerk Bölgesi içinde İli Kazak Özerk İlinde Çin Halk Cumhuriyeti'nde bir şehirdir. Gulca İli Kazak Özerk İli'nin başkenti, İli Nehri'nin sağ kıyısında bulunur.
Gulca غۇلجا, Ğulca, 伊宁 | |
---|---|
Gulca'nın Sincan Uygur Özerk Bölgesideki konumu | |
Ülke | Çin |
Özerk il | İli Kazak Özerk İli |
Rakım | 640 m |
En yüksek nokta | 663 m (2.175 ft) |
Nüfus (2004) | |
• Toplam | 430,000 |
Zaman dilimi | +8 |
• Yaz (YSU) | UTC |
835000 | |
Alan kodu | 0999 |
Salarca'nın bir batı lehçesi Kazakistan sınırı yakınlarındaki Gulca yöresinde tahminen 2000 kişi tarafından konuşulur.
Konumu
Batısında ve kuzeyinde Korgas İlçesi, doğusunda Gulca İlçesi ve güneyinde Çapçal Şibe Özerk İlçesi ile sınırdır.
Kasaba ve köyler
Gulca şehri, sekiz mahalle komitesi (社区居民委员会; jūmínwěiyuánhùi), bir kasaba (镇 zhèn), altı kırsal belde (乡 xiāng) ve bir özel kırsal belde (虚拟乡) gibi yerleşim birimlerinden oluşur.
Tarihi
Diğer verilen isimler: I-ning-hsien, Kuldzha, Ning-yuen, I-ning-shih, I-ning, Ning-yüan, Khouldja, Kol'dzhat, I-li, Qulja, Kulja, Kuldja, Kuldscha, Ningyuanhsien, Gulja, Ning-yuan ve Kaldja.
13. ile 15. yüzyılları arasında bu bölgede Almalık diye de tanınan Çağatay Hanlığı hüküm sürmüştür.
'ne bağlı olan bu bölge 1871 yılında Yakub Beg'in hakimiyeti bittikten sonra Rusya'nın eline geçmiş, Ruslar 1881 yılında yapılan St. Petersburg sözleşmesi ile Gulca bölgesini tazminat karşılığında Çin'e geri vermiştir.
Gulca Olayı
5 Şubat 1997 tarihinde birkaç ayaklanma yürüyüşleri olmuş, fakat 100.000 asker tarafından bastırılmıştır.
Gulca’da 1997 Şubat’ında kültürel kimlikleri ve dini yaşantıları üzerinde artan baskılar nedeniyle barışçıl bir şekilde ayaklanan Uygurlara Çin polisi kalabalığın üzerine ateş açarak karşılık verdi.
1994’te Komünist Parti Hükûmeti’nin resmiyet tanıdığı meşrepleri (Uygurların kültürel meclisleri) hiçbir gerekçe gösterilmeksizin tekrar yasa dışı ilan etti. Alkolizm, uyuşturucu bağımlılığı vb. sosyal problemlere karşı iyileştirici bir fonksiyonu olan meşreplerin yasaklanması 5 Şubat 1997’de 15.000-20.000 civarı Uygur’un Gulca’da ayaklanmasına sebep oldu.Dünya Uygur Kongresi’ne göre 5 Şubat ve sonraki günlerde devam eden protestolar sırasında en az 100 Uygur öldürülmüş, yüzlercesi yaralanmış ve 4.000’e yakın Uygur da gözaltına alınmıştır.
Dünya İnsan Hakları Örgütleri ve uluslararası Af Örgütü tarafından insan hakları ihlalleri yönü ile “sabıkalı” ilan edilen Çin yaşanan olayların araştırılması için bağımsız bir araştırma komisyonu kurulması talepleri ise reddedilmiştir.Çin hükûmeti Gulca olaylarının bağımsız kişi ya da kurumlar tarafından incelenmesine bugün hâlâ izin vermemektedir.
Ekonomi
1953 yılında "Sincan Üretim ve İnşaat Kolordusu" denilen dördüncü tarımsal bölümü kurulmuştur ve Gulca'dan yönetilir.
Gulca İli nehri vadisinde tarımsal ve ticari merkezidir. Çok eski ticaret merkezi Çay ve Sığır alım ve satımı, bunun yanında tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Ayrıca meyve bahçeleri vardır, yakınında Demir ve Kömür yatakları bulunur.
Ulaşım
Şehirde Gulca Havalimanı bulunmaktadır.
Kaynakça
- ^ Area Code and Postal Code in Xinjiang Uygur Autonomous Region 28 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi (İngilizce)
- ^ bakınız the Salïr tribe; Clark 1998: 811, 1718
- ^ Yining, China Page 22 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- ^ Rebiya Kadeer: Der Aufstand von Ily. In: Dieselbe und Alexandra Cavelius: Die Himmelsstürmerin. Chinas Staatsfeindin Nr. 1 erzählt aus ihrem Leben. Heyne, München 2007, S. 290–295,
- ^ http://www.ihh.org.tr/tr/main/region/dogu-turkistan/98/5-subat-1997-gulca-katliami/2091
- ^ http://www.talhaturhal.com/5-subat-1997-gulca-katliamini-da-unutmadik-cin.html#sthash.mIjBjEZc.dpuf
- ^ http://www.freedomhouse.org/report/freedom-world/freedom-world-2015
Dış bağlantılar
- Yining şehrinin Çince şehir planı 20 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Çince Yining bölgesinin haritası 19 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gulca Uygurca غۇلجا Gulca Kazakca قۇلجا Qulja ya da Cince ismiyle Yining Cince basitlestirilmis 伊宁 Cince geleneksel 伊寧 pinyin Yining Sincan Uygur Ozerk Bolgesi icinde Ili Kazak Ozerk Ilinde Cin Halk Cumhuriyeti nde bir sehirdir Gulca Ili Kazak Ozerk Ili nin baskenti Ili Nehri nin sag kiyisinda bulunur Gulca غۇلجا Gulca 伊宁Gulca nin Sincan Uygur Ozerk Bolgesideki konumuUlkeCinOzerk ilIli Kazak Ozerk IliRakim640 mEn yuksek nokta663 m 2 175 ft Nufus 2004 Toplam430 000Zaman dilimi 8 Yaz YSU UTC835000Alan kodu0999Resmi site http www zgyn gov cn Cince Taranci Camii 1885 Salarca nin bir bati lehcesi Kazakistan siniri yakinlarindaki Gulca yoresinde tahminen 2000 kisi tarafindan konusulur KonumuBatisinda ve kuzeyinde Korgas Ilcesi dogusunda Gulca Ilcesi ve guneyinde Capcal Sibe Ozerk Ilcesi ile sinirdir Kasaba ve koylerGulca sehri sekiz mahalle komitesi 社区居民委员会 juminweiyuanhui bir kasaba 镇 zhen alti kirsal belde 乡 xiang ve bir ozel kirsal belde 虚拟乡 gibi yerlesim birimlerinden olusur TarihiDiger verilen isimler I ning hsien Kuldzha Ning yuen I ning shih I ning Ning yuan Khouldja Kol dzhat I li Qulja Kulja Kuldja Kuldscha Ningyuanhsien Gulja Ning yuan ve Kaldja 13 ile 15 yuzyillari arasinda bu bolgede Almalik diye de taninan Cagatay Hanligi hukum surmustur ne bagli olan bu bolge 1871 yilinda Yakub Beg in hakimiyeti bittikten sonra Rusya nin eline gecmis Ruslar 1881 yilinda yapilan St Petersburg sozlesmesi ile Gulca bolgesini tazminat karsiliginda Cin e geri vermistir Gulca Olayi 5 Subat 1997 tarihinde birkac ayaklanma yuruyusleri olmus fakat 100 000 asker tarafindan bastirilmistir Gulca da 1997 Subat inda kulturel kimlikleri ve dini yasantilari uzerinde artan baskilar nedeniyle bariscil bir sekilde ayaklanan Uygurlara Cin polisi kalabaligin uzerine ates acarak karsilik verdi 1994 te Komunist Parti Hukumeti nin resmiyet tanidigi mesrepleri Uygurlarin kulturel meclisleri hicbir gerekce gosterilmeksizin tekrar yasa disi ilan etti Alkolizm uyusturucu bagimliligi vb sosyal problemlere karsi iyilestirici bir fonksiyonu olan mesreplerin yasaklanmasi 5 Subat 1997 de 15 000 20 000 civari Uygur un Gulca da ayaklanmasina sebep oldu Dunya Uygur Kongresi ne gore 5 Subat ve sonraki gunlerde devam eden protestolar sirasinda en az 100 Uygur oldurulmus yuzlercesi yaralanmis ve 4 000 e yakin Uygur da gozaltina alinmistir Dunya Insan Haklari Orgutleri ve uluslararasi Af Orgutu tarafindan insan haklari ihlalleri yonu ile sabikali ilan edilen Cin yasanan olaylarin arastirilmasi icin bagimsiz bir arastirma komisyonu kurulmasi talepleri ise reddedilmistir Cin hukumeti Gulca olaylarinin bagimsiz kisi ya da kurumlar tarafindan incelenmesine bugun hala izin vermemektedir Ekonomi1953 yilinda Sincan Uretim ve Insaat Kolordusu denilen dorduncu tarimsal bolumu kurulmustur ve Gulca dan yonetilir Gulca Ili nehri vadisinde tarimsal ve ticari merkezidir Cok eski ticaret merkezi Cay ve Sigir alim ve satimi bunun yaninda tarim ve hayvanciliga dayanmaktadir Ayrica meyve bahceleri vardir yakininda Demir ve Komur yataklari bulunur UlasimSehirde Gulca Havalimani bulunmaktadir Kaynakca Area Code and Postal Code in Xinjiang Uygur Autonomous Region 28 Temmuz 2012 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi Ingilizce bakiniz the Salir tribe Clark 1998 8 11 17 18 Yining China Page 22 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Rebiya Kadeer Der Aufstand von Ily In Dieselbe und Alexandra Cavelius Die Himmelssturmerin Chinas Staatsfeindin Nr 1 erzahlt aus ihrem Leben Heyne Munchen 2007 S 290 295 ISBN 978 3 453 12082 2 http www ihh org tr tr main region dogu turkistan 98 5 subat 1997 gulca katliami 2091 http www talhaturhal com 5 subat 1997 gulca katliamini da unutmadik cin html sthash mIjBjEZc dpuf http www freedomhouse org report freedom world freedom world 2015Dis baglantilarYining sehrinin Cince sehir plani 20 Kasim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Cince Yining bolgesinin haritasi 19 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Cin Sincan Uygur Ozerk Bolgesi yonetim birimleri Baskent Urumci Il duzeyi sehir Il Ozerk il Ilce duzeyi sehir Ilce Ozerk ilce BucakUrumci Tanri Dagi Bucagi Saybag Bucagi Yenisehir Bucagi Suymogu Bucagi Tudun Haba Bucagi Tapanceng Bucagi Mitung Bucagi Urumci IlcesiKaramay Karamay Bucagi Maydag Bucagi Cerenbulak Bucagi Orku BucagiTurfan Ili Turfan Toksun Ilcesi Pican IlcesiKumul Ili Kumul sehir Ara Turuk Ilcesi Barkol Kazak Ozerk IlcesiHotan Ili Hotan sehir Hotan Ilcesi Lop Ilcesi Niya Ilcesi Guma Ilcesi Cira Ilcesi Keriye Ilcesi Karakas IlcesiAksu Ili Aksu sehir Onsu Ilcesi Sayar Ilcesi Bay Ilcesi Avat Ilcesi Kucar Ilcesi Kelpin Ilcesi Toksu Ilcesi Ucturfan IlcesiKasgar Ili Kasgar Maralbesi Ilcesi Poskam Ilcesi Feyzivat Ilcesi Kagilik Ilcesi Yopurga Ilcesi Kasgar Yenisehir Ilcesi Mekit Ilcesi Yengisar Ilcesi Yarkent Ilcesi Kasgar Kuna Sehir Ilcesi Taskurgan Tacik Ozerk IlcesiKizilsu Kirgiz Ozerk Ili Atus Ilcesi Akto Ilcesi Ulugcat Ilcesi Akci IlcesiBayangolin Mogol Ozerk Ili Korla sehir Hocing Ilcesi Lopnur Ilcesi Hosut Ilcesi Cercen Ilcesi Bagras Ilcesi Bugur Ilcesi Cakilik Ilcesi Yenci Hui Ozerk IlcesiSanci Hui Ozerk Ili Sanci sehir Fukang sehir Gucung Ilcesi Manas Ilcesi Jimisar Ilcesi Hutubi Ilcesi Mori Kazak Ozerk IlcesiBortala Mogol Ozerk Ili Bortala Cing Ilcesi Arisang IlcesiOzerk bolgesine dogrudan bagli ilce duzeyi sehir Shihezi Aral Tomsuk VujyacuIli Kazak Ozerk Ili Ili Kazak Ozerk Ili olup Tarbagatay ve Altay i yonetmektedir Dogrudan bagli Gulca Kuytun Gulca Ilcesi Tekes Ilcesi Nilka Ilcesi Mogolkure Ilcesi Kunes Ilcesi Korgas Ilcesi Dokuztara Ilcesi Capcal Sibe Ozerk IlcesiTarbagatay Ili Cocek sehir Usu sehir Dorbiljin Ilcesi Cagantogay Ilcesi Saven Ilcesi Toli Ilcesi Kobuksar Mogol Ozerk IlcesiAltay Ili Altay sehir Cinggil Ilcesi Jeminay Ilcesi Koktokay Ilcesi Burcin Ilcesi Burultokay Ilcesi Kaba Ilcesi Hotan Aksay Cin nin hakimiyeti uzerine Cin ile Hindistan arasinda anlasmazlik mevcuttur Su an fiilen Cin Halk Cumhuriyeti yonetmektedir