Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Turfan veya Turpan (Uygurca: تۇرپان; Turpan; Çince (basitleştirilmiş): 吐鲁番; Çince (geleneksel): 吐魯番; pinyin: Tǔlǔfān), Doğu Türkistan'da tarihi bir vaha şehridir.
| Turfan تۇرپان, Turpan, 吐鲁番/吐魯番 | |
|---|---|
 | |
 Turfan'ın Doğu Türkistan'da ki konumu | |
| Ülke |  Çin |
| İl | Turfan İli |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 15.738 km² |
| Rakım | 37 m |
| En alçak nokta | −154 m (−505 ft) |
| Nüfus (2003) | |
| • Toplam | 254,900 |
| Zaman dilimi | +08.00 |
| • Yaz (YSU) | UTC |
838000 | |
| Alan kodu | 0995 |
Konumu
Batısında Toksun İlçesi, kuzeybatısında Urumçi şehri, kuzeyinde Jimisar İlçesi ve Guçung İlçesi, doğusunda Piçan İlçesi, güneyinde Lopnur İlçesi ile sınırdır.
Kasaba ve köyler
Turfan şehri, iki mahalle komitesi (社区居民委员会; jūmínwěiyuánhùi), iki kasaba (镇 zhèn), yedi kırsal belde (乡 xiāng) ve üç özel kırsal belde (虚拟乡) gibi yerleşim birimlerinden oluşur.
Coğrafya ve İklim
Turfan şehri Turfan Havzası'nın kuzey kenarında kurulmuş, havzanın en çukur yerinde Ayding Gölü, deniz seviyesinden 154,50 metre derinlikte olan bölgede bulunur. Böylece Turfan dünya'da Lut Gölü'nden sonra ikinci çukur olan havzasıdır. Dünyanın en sıcak yerleşim bölgelerinden birisidir. Doğu Türkistan'da hava sıcaklığının en yüksek olduğu bir bölgede kurulmuş olan Turfan, "Alev vahası" olarak da adlandırılır.
Üzüm bağları ile kaplı mermer yolları ile bütün kavlaklar birbirine bağlanmıştır. Halkı misafir perverdirdir. Turfan çok eskiden beri çok verimli bir vaha (Karez denilen kanal suyu ile beslenen) ve önemli bir ticaret merkezidir. Karez Turfan'da yaşayan insanların çok önemli bir buluşudur.Karez yerel Uygur dilinde "kaynak" anlamındadır. Tanrı Dağlarından eriyen kar suları, Karez denilen yer altı su kanalları ile Turfan Havzası'nı besler. Turfan'dan ortalama otuz kilometre güneydoğusundaki Gülbah köyünde Doğu Türkistan'ın en tatlı Kavun'u burada yetişir.
Tarih
Diğer verilen isimler: T'u-lu-fan, Turfan, T'u-lu-fan-chen, Tufan, T'u-lu-fan-hsien, Tourfan, Lukchun ve T'urfang.
Tarihsel olarak İpek Yolu'nun kuzey güzergahında, o zamanlarda Turfan'ın güneybatısında Korla ve Karashahr Krallıkları ve güneydoğusunda da Karahoca (Gaochang) Krallığı bulunurdu.
Milattan önce, erken 2. yüzyılda Yuezhi'ler veya Rouzhi (Çince: 月支, yuè zhī veya ròu zhī; ayrıca 月氏, yuè shì veya ròu shì), ayrıca tanımlanır Da Yuezhi veya Da Rouzhi (Çince: 大月支, dà yuè zhī veya dà ròu zhī, "büyük Yuezhi"; ayrıca Ta Yuezhi ya da Ta Rouzhi) Xiongnu'lardan doğuya Baktria'ya doğru kaçarlar, sonradan Kuşan İmparatorluğunu kurarlar.
Turfan'ın 10 km. batısında Yamaz vadisinde milattan önce 108 - 450 yılları arasındaki dönemde eski krallıklara başkentlik yapmış tarihi Yarğol (Uygur Latin Yéziqi: Yarghol qedimki shehiri, : Yarƣol k̡ədimki xəhiri; eski ismi: Yarkhoto, Yarχoto) harabeleri bulunur.
Karahoca Uygur Krallığı'na (866 - 1209) Turfan kış aylarında, Beşbalık ise yaz aylarında başkentlik yapmıştır.
Etnik yapısı
Turfan (şehir)'de yaşayan 2000 yılı sayımına göre Uluslar:
| Etnik grup | Nüfus | Oran (%) |
|---|---|---|
| Uygur | 177.106 | %70,38 |
| Han | 55.238 | %21,95 |
| Hui | 18.482 | %7,34 |
| Tujia | 182 | %0,07 |
| Mançu | 132 | %0,05 |
| Tu | 98 | %0,04 |
| Moğol | 77 | %0,03 |
| Tibetli | 70 | %0,03 |
| Kazak | 56 | %0,02 |
| Miao | 45 | %0,02 |
| Rus | 33 | %0,01 |
| Zhuang | 31 | %0,01 |
| Dongxiang | 30 | %0,01 |
| diğerleri | 72 | %0,03 |
Ekonomi
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Görülecek yerler
- Resim yapanlara özgün, Asmalarla kaplanmış, gölgeli Yollar;
- Emin Minaresi, tahminen 1776 yılında yakılmamış Çamur kerpiçten yapılmış.
Ayrıca bakınız
Wikimedia Commons'ta Turfan ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Kaynakça
- ^ Area Code and Postal Code in Xinjiang Uygur Autonomous Region 28 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi (İngilizce)
- ^ CIA Dünya Olgu kitabı 25 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- ^ Turpan 14 Haziran 2002 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- ^ Turfan 14 Haziran 2002 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- ^ Turpan, China Page 26 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
Dış bağlantılar
- Turfan (şehir) İklim arşivi13 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Turfan için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turfan veya Turpan Uygurca تۇرپان Turpan Cince basitlestirilmis 吐鲁番 Cince geleneksel 吐魯番 pinyin Tǔlǔfan Dogu Turkistan da tarihi bir vaha sehridir Turfan تۇرپان Turpan 吐鲁番 吐魯番Turfan in Dogu Turkistan da ki konumuUlkeCinIlTurfan IliYuzolcumu Toplam15 738 km Rakim37 mEn alcak nokta 154 m 505 ft Nufus 2003 Toplam254 900Zaman dilimi 08 00 Yaz YSU UTC838000Alan kodu0995Resmi site http www turpandj gov cn Cince Ingilizce Turfan dan bir gorunumYanan DaglarEmin Minaresi TurfanTuyoq Koyu TurfanKonumuBatisinda Toksun Ilcesi kuzeybatisinda Urumci sehri kuzeyinde Jimisar Ilcesi ve Gucung Ilcesi dogusunda Pican Ilcesi guneyinde Lopnur Ilcesi ile sinirdir Kasaba ve koylerTurfan sehri iki mahalle komitesi 社区居民委员会 juminweiyuanhui iki kasaba 镇 zhen yedi kirsal belde 乡 xiang ve uc ozel kirsal belde 虚拟乡 gibi yerlesim birimlerinden olusur Cografya ve IklimTurfan sehri Turfan Havzasi nin kuzey kenarinda kurulmus havzanin en cukur yerinde Ayding Golu deniz seviyesinden 154 50 metre derinlikte olan bolgede bulunur Boylece Turfan dunya da Lut Golu nden sonra ikinci cukur olan havzasidir Dunyanin en sicak yerlesim bolgelerinden birisidir Dogu Turkistan da hava sicakliginin en yuksek oldugu bir bolgede kurulmus olan Turfan Alev vahasi olarak da adlandirilir Uzum baglari ile kapli mermer yollari ile butun kavlaklar birbirine baglanmistir Halki misafir perverdirdir Turfan cok eskiden beri cok verimli bir vaha Karez denilen kanal suyu ile beslenen ve onemli bir ticaret merkezidir Karez Turfan da yasayan insanlarin cok onemli bir bulusudur Karez yerel Uygur dilinde kaynak anlamindadir Tanri Daglarindan eriyen kar sulari Karez denilen yer alti su kanallari ile Turfan Havzasi ni besler Turfan dan ortalama otuz kilometre guneydogusundaki Gulbah koyunde Dogu Turkistan in en tatli Kavun u burada yetisir TarihDiger verilen isimler T u lu fan Turfan T u lu fan chen Tufan T u lu fan hsien Tourfan Lukchun ve T urfang Tarihsel olarak Ipek Yolu nun kuzey guzergahinda o zamanlarda Turfan in guneybatisinda Korla ve Karashahr Kralliklari ve guneydogusunda da Karahoca Gaochang Kralligi bulunurdu Milattan once erken 2 yuzyilda Yuezhi ler veya Rouzhi Cince 月支 yue zhi veya rou zhi ayrica 月氏 yue shi veya rou shi ayrica tanimlanir Da Yuezhi veya Da Rouzhi Cince 大月支 da yue zhi veya da rou zhi buyuk Yuezhi ayrica Ta Yuezhi ya da Ta Rouzhi Xiongnu lardan doguya Baktria ya dogru kacarlar sonradan Kusan Imparatorlugunu kurarlar Turfan in 10 km batisinda Yamaz vadisinde milattan once 108 450 yillari arasindaki donemde eski kralliklara baskentlik yapmis tarihi Yargol Uygur Latin Yeziqi Yarghol qedimki shehiri Yarƣol k edimki xehiri eski ismi Yarkhoto Yarxoto harabeleri bulunur Karahoca Uygur Kralligi na 866 1209 Turfan kis aylarinda Besbalik ise yaz aylarinda baskentlik yapmistir Etnik yapisiTurfan sehir de yasayan 2000 yili sayimina gore Uluslar Etnik grup Nufus Oran Uygur 177 106 70 38Han 55 238 21 95Hui 18 482 7 34Tujia 182 0 07Mancu 132 0 05Tu 98 0 04Mogol 77 0 03Tibetli 70 0 03Kazak 56 0 02Miao 45 0 02Rus 33 0 01Zhuang 31 0 01Dongxiang 30 0 01digerleri 72 0 03EkonomiBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Gorulecek yerlerResim yapanlara ozgun Asmalarla kaplanmis golgeli Yollar Emin Minaresi tahminen 1776 yilinda yakilmamis Camur kerpicten yapilmis Ayrica bakinizWikimedia Commons ta Turfan ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Karahoca Uygur Kralligi Turfan Havzasi Turfan Yargol HavalimaniKaynakca Area Code and Postal Code in Xinjiang Uygur Autonomous Region 28 Temmuz 2012 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi Ingilizce CIA Dunya Olgu kitabi 25 Aralik 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Turpan 14 Haziran 2002 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Turfan 14 Haziran 2002 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Turpan China Page 26 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Dis baglantilarTurfan sehir Iklim arsivi13 Aralik 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Turfan icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo MicrosoftCin Sincan Uygur Ozerk Bolgesi yonetim birimleri Baskent Urumci Il duzeyi sehir Il Ozerk il Ilce duzeyi sehir Ilce Ozerk ilce BucakUrumci Tanri Dagi Bucagi Saybag Bucagi Yenisehir Bucagi Suymogu Bucagi Tudun Haba Bucagi Tapanceng Bucagi Mitung Bucagi Urumci IlcesiKaramay Karamay Bucagi Maydag Bucagi Cerenbulak Bucagi Orku BucagiTurfan Ili Turfan Toksun Ilcesi Pican IlcesiKumul Ili Kumul sehir Ara Turuk Ilcesi Barkol Kazak Ozerk IlcesiHotan Ili Hotan sehir Hotan Ilcesi Lop Ilcesi Niya Ilcesi Guma Ilcesi Cira Ilcesi Keriye Ilcesi Karakas IlcesiAksu Ili Aksu sehir Onsu Ilcesi Sayar Ilcesi Bay Ilcesi Avat Ilcesi Kucar Ilcesi Kelpin Ilcesi Toksu Ilcesi Ucturfan IlcesiKasgar Ili Kasgar Maralbesi Ilcesi Poskam Ilcesi Feyzivat Ilcesi Kagilik Ilcesi Yopurga Ilcesi Kasgar Yenisehir Ilcesi Mekit Ilcesi Yengisar Ilcesi Yarkent Ilcesi Kasgar Kuna Sehir Ilcesi Taskurgan Tacik Ozerk IlcesiKizilsu Kirgiz Ozerk Ili Atus Ilcesi Akto Ilcesi Ulugcat Ilcesi Akci IlcesiBayangolin Mogol Ozerk Ili Korla sehir Hocing Ilcesi Lopnur Ilcesi Hosut Ilcesi Cercen Ilcesi Bagras Ilcesi Bugur Ilcesi Cakilik Ilcesi Yenci Hui Ozerk IlcesiSanci Hui Ozerk Ili Sanci sehir Fukang sehir Gucung Ilcesi Manas Ilcesi Jimisar Ilcesi Hutubi Ilcesi Mori Kazak Ozerk IlcesiBortala Mogol Ozerk Ili Bortala Cing Ilcesi Arisang IlcesiOzerk bolgesine dogrudan bagli ilce duzeyi sehir Shihezi Aral Tomsuk VujyacuIli Kazak Ozerk Ili Ili Kazak Ozerk Ili olup Tarbagatay ve Altay i yonetmektedir Dogrudan bagli Gulca Kuytun Gulca Ilcesi Tekes Ilcesi Nilka Ilcesi Mogolkure Ilcesi Kunes Ilcesi Korgas Ilcesi Dokuztara Ilcesi Capcal Sibe Ozerk IlcesiTarbagatay Ili Cocek sehir Usu sehir Dorbiljin Ilcesi Cagantogay Ilcesi Saven Ilcesi Toli Ilcesi Kobuksar Mogol Ozerk IlcesiAltay Ili Altay sehir Cinggil Ilcesi Jeminay Ilcesi Koktokay Ilcesi Burcin Ilcesi Burultokay Ilcesi Kaba Ilcesi Hotan Aksay Cin nin hakimiyeti uzerine Cin ile Hindistan arasinda anlasmazlik mevcuttur Su an fiilen Cin Halk Cumhuriyeti yonetmektedir