Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gürcü göçleri, Osmanlı Devleti egemenliğindeyken 19. yüzyılda Rusya'nın eline geçen tarihsel Gürcü topraklarından bugünkü Tükiye sınırlarına yapılan göçlerdir. Göçmenlerin büyük bölümü Müslüman Gürcüler, küçük bölümü de Katolik Gürcülerden oluşuyordu. Müslüman Gürcülerin kitleler halindeki göçleri, 1828-1829 ve 1877-1878 savaşlarının ardından Osmanlı Devleti ile Rusya arasında imzalanan antlaşmalara bağlı olarak gerçekleşmiştir. Müslüman Gürcülerin göçü Gürcü literatüründe Muhaciroba (მუჰაჯირობა) olarak adlandırılmıştır. Muhaciroba, Arapça "muhacir" kelimesinden türemiş olup Türkçedeki "muhaceret" kelimesiyle karşılanabilir.
İlk göçmenlerin hangi bölgelere göç ettiği ve yerleştiği konusunda bir çalışma mevcut olmadığı için bilinmemektedir. 1877-1878 savaşının ardından göçenler ise, Giresun, Ordu, Samsun, Sinop, Amasya, Tokat, Düzce, Sakarya, İzmit, İstabul, Balıkesir, Bursa gibi illeri kapsayan geniş bir bölgede dağınık halde yerleştirilmiştir. Katolik Gürcülerin tek yerleşim yeri İstanbul kentidir.
1829 Göçü
Osmanlı Devleti, tarihsel Gürcistan’ın önemli bir bölümünü 16. yüzyılda aşama aşama ele geçirmiştir. Osmanlı tarihinde Gürcistan seferi olarak adlandırılan işgaller 1578 yılında tamamlanmış ve ele geçirilen topraklarda Gürcistan Vilayeti adlı altında mufassal defterler düzenlenmiştir. Bu defterler bölgenin nüfusunun Hristiyanlardan oluştuğunu ve öte yandan Müslümanlaşmanın da başladığı göstermesi açısından önemlidir.1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı’na sahne olan Samtshe-Cavaheti’nin nüfusu, bu tarihte büyük ölçüde Müslümanlardan oluşuyor, öte yandan Katolik Gürcüleri de barındırıyordu. Bu savaşta Ruslar Kars’a kadar ilerlemiş ve Osmanlılar ağır bir yenilgiye uğramıştır. Savaşın ardından imzalanan Edirne Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti 1578 yılında ele geçirdiği Gürcü topraklarını Ruslara terk etmiştir. Edirne Antlaşması’nın 13. maddesi karşılıklı göçü de düzenliyordu. Bu maddeye göre savaşa katılmış veya tavır ve hareketleriyle bir tarafı desteklemiş olanlar iki devlet tarafından affediliyordu. Bununla birlikte göçmek isteyenlere de göç için 18 aylık bir süre tanınıyordu. Ruslara terk edilen bölgeden önemli bir Müslüman göçü olmasına karşın, bu konuda kayıtlar ve ayrıntılı araştırmalar bulunmamaktadır. Bununla birlikte bu göç Gürcü göçü olarak adlandırılmıştır. Rusların ele geçirip Osmanlılara verdiği yerlerden de büyük oranda Ermeni göçü gerçekleşmiş, bu göçmenlerin çoğunluğu Rus idaresince Samtshe-Cavaheti bölgesinde Gürcülerden boşalmış köylere yerleştirilmiştir. Gürcü tarihçi ve araştırmacı Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcülerin göçüne dair kitabında bölgeden 5.000 hanenin göç ettiğini yazmıştır.
1861 Göçü
Ortodoks olan Gürcüler arasında Katoliklik 13. yüzyılda yayılmaya başladı. Papa 1240 yılında Gürcü kraliçesi Rusudan'a Fransisken rahipler yolladı. Daha sonra bu rahiplere Domeniken din adamları katıldı ve Tiflis'te bir manastır inşa edildi. Misyonerlerin çalışması sonucunda sadece Tiflis'te değil, Mesheti bölgesinde de Gürcüler arasında Katolik inancı yaygınlaştı. 16. yüzyılda Osmanlıların Gürcülerden ele geçirdiği topraklarda Osmanlı idaresi Katolik Gürcüleri Ermeni usülü ayine zorladı. Bunun sonucunda Gürcü Katolik kiliselerine Ermeni rahipler atanmaya başladı ve Katolik Gürcülerin önemli bir kısmı Ermenileşti. 1828-1829 savaşının ardından Samtshe-Cavaheti bölgesini ele geçiren Ruslar da Katolik Gürcüleri Ermeni usülü ayine zorlayınca, Katolik Gürcülerin bir kısmı İstanbul'a göç etmek zorunda kaldı.Bomonti Gürcü Katolik Kilisesi bu göçmenler tarafından kurulmuştur.
1879 Göçü
Müslüman Gürcülerin ikinci büyük göç dalgası, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından gerçekleşti. Bu savaşta yenilen Osmanlı Devleti, 16. yüzyılın ilk yarısı ile ortalarında Gürcülerden ele geçirdiği toprakların büyük bölümünü, 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca savaş tazminatı olarak Rusya’ya bıraktı. Rus idaresi bu topraklarda Kars Oblastı ile Batum Oblastı'nı kurdu. Ancak Müslüman Gürcü göçü, Osmanlı döneminde Gürcülerin etnik kimliğini belli ölçüde kormuş olduğu Batum Oblastı ile Kars Oblastı'nın birkaç sancağından gerçekleşti. Göçün şartları, Berlin Antlaşması’ndan birkaç ay sonra Osmanlı Devleti ile Rusya arasında 8 Şubat 1879’da imzalanan İstanbul Antlaşması ile belirlendi. Bu antlaşmasının 7. maddesine göre Rusya'ya devredilen bölgelerde yaşayan ve bu bölgelerin dışına yerleşmek isteyen kişiler, taşınmaz mallarını satarak buralardan serbestçe ayrılabileceklerdi. Bunun için kendilerine bu anlaşmanın onaylandığı tarihten itibaren üç yıllık bir süre tanınmıştı. Bu sürenin sonunda ülkeyi terk etmeyen ve gayrimenkullerini satmayan sakinler Rusya uyruğuna girmeyi kabul etmiş sayılacaklardı. Göç süresi daha sonra bir yıl daha uzatılmıştır. Antlaşmanın 8. maddesine göre ise, savaş sırasında her iki imparatorluğun ordularıyla işbirliği yaptığından şüphelenilen Rus veya Osmanlı tebaasına iki devlet de kovuşturma başlatmayacaktı. Bazı kişilerin aileleriyle birlikte Rus birliklerini takip etmek istemeleri halinde, Osmanlı yetkililer onların gidişine müdahale etmeyecekti.
Gürcülerin göçü yaygın biçimde dinsel nedenlere dayandırılmakla birlikte, Rus ordusunda görevli Grigol Orbeliani, Kafkasya naibinin mülki işlerinden sorumlu yardımcısı Knez Svyatopolk-Mirskiy'e Kasım 1879'da yazdığı mektupta göçün dinsel fanatizmle açıklanamayacağını, esas sebeplerin bürokrasinin yetersizliğin ve yolsuzluğun olduğunu belirtmiştir. Bunun yanı sıra, Batum Oblastı'nda yerel ulema ve beyler, Çürüksulu Ali Paşa gibi Osmanlı yetkililer halkı Rus idaresinde kalmayıp Osmanlı ülkesine göç etmeye teşvik ediyordu. Ancak Batum-Çürüksu hattında Ruslara karşı başarılı bir mücadele yürütmüş olan Gürcü milisler, topraklarının Osmanlı Devleti tarafınsan Rusya'ya devredilmesine tepki olarak silahlarını bırakmayı reddettiler. Bunun üzerine Derviş Paşa, milisleri göçe zorlamak için bu bölgedeki kadınları ve çocukları zorla gemilere doldurup Osmanlı ülkesine yolladı. Nitekim Aleksandr Frenkel de 1879 yılında Rusça basılan Çürüksu ve Batum Notları (Очерки Чурук-су и Батума) adlı kitabında Osmanlıların Çürüksu halkını göçe zorladığını yazmıştır.Droeba gazetesinin aynı yıl yayımlanan bir nüshasındaki yazıda da Osmanlı asker Derviş Paşa'nın Çürüksulu Müslüman Gürcüleri zorla göç ettirdiği belirtilmiştir. Frenkel'e verilen bilgiye göre, Osmanlılar insanları zorla gemilere bindiriyor ve Osmanlı ülkesine götürüyorlardı. Kobuletliler buna direnmiş, hatta 14-15 Ağustos 1879’da Osmanlılar ile halk arasında çatışmalar çıkmıştı. Bu direniş karşısında Osmanlılar bundan vazgeçmek zorunda kalmıştı.
Rus Kafkas ordusu kurmay albayı Lisovkiy’e göre üç yıllık süre içinde Batum ve çevresindeki yaklaşık 38 bin kişi, yani nüfusun yaklaşık üçte biri göç etmiştir. En fazla göç veren yerler, savaştan en çok etkilenen bölgeler olmuştur. Batum’un kuzey kesimindeki bölgeden nüfusun yaklaşık üçte ikisi, Gonio ve Aşağı Acara’dan nüfusun yaklaşık yarısı göç etmiştir. Kintrişi ve Maçaheli vadisinde bazı köylerdeki nüfusun onda dokuzu yaşadıkları toprakları terk etmişti. En az göç veren yerler ise, Yukarı Acara, Ardanuç ve Şavşat bölgeleridir. Göç, Batum limanına ulaşan Müslüman Gürcülerin gemilerle Trabzon’a ulaştırılması şeklinde gerçekleşiyordu. Trabzon’a ulaşan göçmenlerin çok azı barınak bulabiliyor, büyük çoğunluğu açıkta kalıyordu. Şartların kötü olması nedeniyle 4 bin kadar göçmen topraklarına geri dönmüştür.
Gürcü tarihçi ve araştırmacı Zakaria Çiçinadze, 1891-1893 yıllarında, Osmanlı Devleti’nden Rusya’ya geçmiş olan tarihsel Gürcü topraklarında Müslüman Gürcülerin göçüyle ilişkili bilgiler derlemiştir. Yazar kitabın girişinde Gürcülerin tarihsel olarak göç etmeyen bir toplum olduğunu, bilinen en büyük göçün, Giorgi Saakadze’nin planıyla Şah Abbas tarafından Gürcistan’ın doğu kesiminden Kaheti ve bölgelerinden 100 bin Gürcünün sürülmesiyle gerçekleştiğini, 1877-1878 savaşının ardından, göçe teşvik edilmelerinin de etkisiyle Müslüman Gürcülerin vatanlarından kolayca ayrıldığını belirtmiştir. Çiçinadze’nin 1990 yılında derlediği bilgiye göre, Çürüksu ve Çakvi bölgelerinden 10-12 bin kişi, Batum’dan 5 bin kişi, Kahaberi’den 3 bin kişi, Maçaheli vadisinden 30 bin kişi, Aşağı Acara’dan 10 bin kişi, Yukarı Acara’dan 8 bin kişi, Ligani vadisinden 25 bin kişi, Murgul vadisinden 8 bin kişi, İmerhevi’den 5 bin kişi, Şavşat’tan 10 bin kişi, Ardahan’dan 25 bin kişi, Oltu tarafından 25 bin kişi, Çhala vadisinden 500 kişi, Artvin’den 4 bin kişi göç etmiştir. Çiçinadze, Kobuleti, Aşağı Acara, Yukarı Acara, Murgul, Livana, Maçaheli, İmerhevi bölgelerindeki Gürcü köylerinin adlarını listeler halinde vermiş, her köyden kaç hanenin göç ettiğini yazmıştır.
Kaynakça
- ^ A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006
- ^ Güncel Türkçe Sözlük
- ^ Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: გამოკვლევა: წიგნი III), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt; III. cilt (1958)
- ^ Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: თარგმანი: წიგნი II), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941)
- ^ "Kitlesel Akınlar", T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı
- ^ Şerafeddin Turan, "1829 Edirne Antlaşması", Dergipark
- ^ Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcülerin Osmanlı Ülkesine Büyük Göçü (ქარველ მაჰმადიანთ დიდი გადასახლება ოსმალეთში მუჰაჯირი-ემიგრაცია), Tiflis, 1912, s. 29.
- ^ Aleksandre Proneli, Görkemli Mesheti (დიდებული მესხეთი), Gori, 1914, s. 28, 130.
- ^ Eugène Dallegio d'Alessio, İstanbul Gürcüleri (Çeviren: Fahrettin Çiloğlu), İstanbul, 2003, s. 49
- ^ Сборник договоров России с другими государствами, 1856-1917, М. 1952
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 146, .
- ^ "A. Frenkel, Очерки Чурук-су и Батума, Tiflis, 1879, s. 107" (PDF). 6 Şubat 2024 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 9 Şubat 2024.
- ^ Aleksandr Samoyloviç Frenkel, Çürüksu ve Batum Notları - Osmanlı'nın Kafkaslara Vedası (Türkçesi: Eyüp Karakuş), İstanbul, 2023, s. 163,
- ^ "Droeba (დროება), 10 Eylül 1879". 8 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Şubat 2024.
- ^ "A. Frenkel, Очерки Чурук-су и Батума, Tiflis, 1879, s. 38-39" (PDF). 6 Şubat 2024 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 9 Şubat 2024.
- ^ Aleksandr Samoyloviç Frenkel, Çürüksu ve Batum Notları - Osmanlı'nın Kafkaslara Vedası (Türkçesi: Eyüp Karakuş), İstanbul, 2023, s. 72,
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 139, .
- ^ Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcülerin Osmanlı Ülkesine Büyük Göçü (ქარველ მაჰმადიანთ დიდი გადასახლება ოსმალეთში მუჰაჯირი-ემიგრაცია), Tiflis, 1912, s. 61.
- ^ Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcülerin Osmanlı Ülkesine Büyük Göçü (ქარველ მაჰმადიანთ დიდი გადასახლება ოსმალეთში მუჰაჯირი-ემიგრაცია), Tiflis, 1912, s. 122-141.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gurcu gocleri Osmanli Devleti egemenligindeyken 19 yuzyilda Rusya nin eline gecen tarihsel Gurcu topraklarindan bugunku Tukiye sinirlarina yapilan goclerdir Gocmenlerin buyuk bolumu Musluman Gurculer kucuk bolumu de Katolik Gurculerden olusuyordu Musluman Gurculerin kitleler halindeki gocleri 1828 1829 ve 1877 1878 savaslarinin ardindan Osmanli Devleti ile Rusya arasinda imzalanan antlasmalara bagli olarak gerceklesmistir Musluman Gurculerin gocu Gurcu literaturunde Muhaciroba მუჰაჯირობა olarak adlandirilmistir Muhaciroba Arapca muhacir kelimesinden turemis olup Turkcedeki muhaceret kelimesiyle karsilanabilir Istanbul da 93 Harbi nin ardindan goc etmis Gurcu bir aile Ilk gocmenlerin hangi bolgelere goc ettigi ve yerlestigi konusunda bir calisma mevcut olmadigi icin bilinmemektedir 1877 1878 savasinin ardindan gocenler ise Giresun Ordu Samsun Sinop Amasya Tokat Duzce Sakarya Izmit Istabul Balikesir Bursa gibi illeri kapsayan genis bir bolgede daginik halde yerlestirilmistir Katolik Gurculerin tek yerlesim yeri Istanbul kentidir 1829 GocuOsmanli Devleti tarihsel Gurcistan in onemli bir bolumunu 16 yuzyilda asama asama ele gecirmistir Osmanli tarihinde Gurcistan seferi olarak adlandirilan isgaller 1578 yilinda tamamlanmis ve ele gecirilen topraklarda Gurcistan Vilayeti adli altinda mufassal defterler duzenlenmistir Bu defterler bolgenin nufusunun Hristiyanlardan olustugunu ve ote yandan Muslumanlasmanin da basladigi gostermesi acisindan onemlidir 1828 1829 Osmanli Rus Savasi na sahne olan Samtshe Cavaheti nin nufusu bu tarihte buyuk olcude Muslumanlardan olusuyor ote yandan Katolik Gurculeri de barindiriyordu Bu savasta Ruslar Kars a kadar ilerlemis ve Osmanlilar agir bir yenilgiye ugramistir Savasin ardindan imzalanan Edirne Antlasmasi uyarinca Osmanli Devleti 1578 yilinda ele gecirdigi Gurcu topraklarini Ruslara terk etmistir Edirne Antlasmasi nin 13 maddesi karsilikli gocu de duzenliyordu Bu maddeye gore savasa katilmis veya tavir ve hareketleriyle bir tarafi desteklemis olanlar iki devlet tarafindan affediliyordu Bununla birlikte gocmek isteyenlere de goc icin 18 aylik bir sure taniniyordu Ruslara terk edilen bolgeden onemli bir Musluman gocu olmasina karsin bu konuda kayitlar ve ayrintili arastirmalar bulunmamaktadir Bununla birlikte bu goc Gurcu gocu olarak adlandirilmistir Ruslarin ele gecirip Osmanlilara verdigi yerlerden de buyuk oranda Ermeni gocu gerceklesmis bu gocmenlerin cogunlugu Rus idaresince Samtshe Cavaheti bolgesinde Gurculerden bosalmis koylere yerlestirilmistir Gurcu tarihci ve arastirmaci Zakaria Cicinadze Musluman Gurculerin gocune dair kitabinda bolgeden 5 000 hanenin goc ettigini yazmistir 1861 GocuOrtodoks olan Gurculer arasinda Katoliklik 13 yuzyilda yayilmaya basladi Papa 1240 yilinda Gurcu kralicesi Rusudan a Fransisken rahipler yolladi Daha sonra bu rahiplere Domeniken din adamlari katildi ve Tiflis te bir manastir insa edildi Misyonerlerin calismasi sonucunda sadece Tiflis te degil Mesheti bolgesinde de Gurculer arasinda Katolik inanci yayginlasti 16 yuzyilda Osmanlilarin Gurculerden ele gecirdigi topraklarda Osmanli idaresi Katolik Gurculeri Ermeni usulu ayine zorladi Bunun sonucunda Gurcu Katolik kiliselerine Ermeni rahipler atanmaya basladi ve Katolik Gurculerin onemli bir kismi Ermenilesti 1828 1829 savasinin ardindan Samtshe Cavaheti bolgesini ele geciren Ruslar da Katolik Gurculeri Ermeni usulu ayine zorlayinca Katolik Gurculerin bir kismi Istanbul a goc etmek zorunda kaldi Bomonti Gurcu Katolik Kilisesi bu gocmenler tarafindan kurulmustur 1879 GocuCuruksulu Ali Pasa Tavdgiridze ve Gurcu milisler 93 Harbi sonrasinda Musluman Gurculerin goce tesvik edilmesinde ve Osmanli ulkesine yerlestirilmesinde onemli rol oynamistir Musluman Gurculerin ikinci buyuk goc dalgasi 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nin ardindan gerceklesti Bu savasta yenilen Osmanli Devleti 16 yuzyilin ilk yarisi ile ortalarinda Gurculerden ele gecirdigi topraklarin buyuk bolumunu 1878 yilinda imzalanan Berlin Antlasmasi uyarinca savas tazminati olarak Rusya ya birakti Rus idaresi bu topraklarda Kars Oblasti ile Batum Oblasti ni kurdu Ancak Musluman Gurcu gocu Osmanli doneminde Gurculerin etnik kimligini belli olcude kormus oldugu Batum Oblasti ile Kars Oblasti nin birkac sancagindan gerceklesti Gocun sartlari Berlin Antlasmasi ndan birkac ay sonra Osmanli Devleti ile Rusya arasinda 8 Subat 1879 da imzalanan Istanbul Antlasmasi ile belirlendi Bu antlasmasinin 7 maddesine gore Rusya ya devredilen bolgelerde yasayan ve bu bolgelerin disina yerlesmek isteyen kisiler tasinmaz mallarini satarak buralardan serbestce ayrilabileceklerdi Bunun icin kendilerine bu anlasmanin onaylandigi tarihten itibaren uc yillik bir sure taninmisti Bu surenin sonunda ulkeyi terk etmeyen ve gayrimenkullerini satmayan sakinler Rusya uyruguna girmeyi kabul etmis sayilacaklardi Goc suresi daha sonra bir yil daha uzatilmistir Antlasmanin 8 maddesine gore ise savas sirasinda her iki imparatorlugun ordulariyla isbirligi yaptigindan suphelenilen Rus veya Osmanli tebaasina iki devlet de kovusturma baslatmayacakti Bazi kisilerin aileleriyle birlikte Rus birliklerini takip etmek istemeleri halinde Osmanli yetkililer onlarin gidisine mudahale etmeyecekti Gurculerin gocu yaygin bicimde dinsel nedenlere dayandirilmakla birlikte Rus ordusunda gorevli Grigol Orbeliani Kafkasya naibinin mulki islerinden sorumlu yardimcisi Knez Svyatopolk Mirskiy e Kasim 1879 da yazdigi mektupta gocun dinsel fanatizmle aciklanamayacagini esas sebeplerin burokrasinin yetersizligin ve yolsuzlugun oldugunu belirtmistir Bunun yani sira Batum Oblasti nda yerel ulema ve beyler Curuksulu Ali Pasa gibi Osmanli yetkililer halki Rus idaresinde kalmayip Osmanli ulkesine goc etmeye tesvik ediyordu Ancak Batum Curuksu hattinda Ruslara karsi basarili bir mucadele yurutmus olan Gurcu milisler topraklarinin Osmanli Devleti tarafinsan Rusya ya devredilmesine tepki olarak silahlarini birakmayi reddettiler Bunun uzerine Dervis Pasa milisleri goce zorlamak icin bu bolgedeki kadinlari ve cocuklari zorla gemilere doldurup Osmanli ulkesine yolladi Nitekim Aleksandr Frenkel de 1879 yilinda Rusca basilan Curuksu ve Batum Notlari Ocherki Churuk su i Batuma adli kitabinda Osmanlilarin Curuksu halkini goce zorladigini yazmistir Droeba gazetesinin ayni yil yayimlanan bir nushasindaki yazida da Osmanli asker Dervis Pasa nin Curuksulu Musluman Gurculeri zorla goc ettirdigi belirtilmistir Frenkel e verilen bilgiye gore Osmanlilar insanlari zorla gemilere bindiriyor ve Osmanli ulkesine goturuyorlardi Kobuletliler buna direnmis hatta 14 15 Agustos 1879 da Osmanlilar ile halk arasinda catismalar cikmisti Bu direnis karsisinda Osmanlilar bundan vazgecmek zorunda kalmisti Rus Kafkas ordusu kurmay albayi Lisovkiy e gore uc yillik sure icinde Batum ve cevresindeki yaklasik 38 bin kisi yani nufusun yaklasik ucte biri goc etmistir En fazla goc veren yerler savastan en cok etkilenen bolgeler olmustur Batum un kuzey kesimindeki bolgeden nufusun yaklasik ucte ikisi Gonio ve Asagi Acara dan nufusun yaklasik yarisi goc etmistir Kintrisi ve Macaheli vadisinde bazi koylerdeki nufusun onda dokuzu yasadiklari topraklari terk etmisti En az goc veren yerler ise Yukari Acara Ardanuc ve Savsat bolgeleridir Goc Batum limanina ulasan Musluman Gurculerin gemilerle Trabzon a ulastirilmasi seklinde gerceklesiyordu Trabzon a ulasan gocmenlerin cok azi barinak bulabiliyor buyuk cogunlugu acikta kaliyordu Sartlarin kotu olmasi nedeniyle 4 bin kadar gocmen topraklarina geri donmustur Gurcu tarihci ve arastirmaci Zakaria Cicinadze 1891 1893 yillarinda Osmanli Devleti nden Rusya ya gecmis olan tarihsel Gurcu topraklarinda Musluman Gurculerin gocuyle iliskili bilgiler derlemistir Yazar kitabin girisinde Gurculerin tarihsel olarak goc etmeyen bir toplum oldugunu bilinen en buyuk gocun Giorgi Saakadze nin planiyla Sah Abbas tarafindan Gurcistan in dogu kesiminden Kaheti ve bolgelerinden 100 bin Gurcunun surulmesiyle gerceklestigini 1877 1878 savasinin ardindan goce tesvik edilmelerinin de etkisiyle Musluman Gurculerin vatanlarindan kolayca ayrildigini belirtmistir Cicinadze nin 1990 yilinda derledigi bilgiye gore Curuksu ve Cakvi bolgelerinden 10 12 bin kisi Batum dan 5 bin kisi Kahaberi den 3 bin kisi Macaheli vadisinden 30 bin kisi Asagi Acara dan 10 bin kisi Yukari Acara dan 8 bin kisi Ligani vadisinden 25 bin kisi Murgul vadisinden 8 bin kisi Imerhevi den 5 bin kisi Savsat tan 10 bin kisi Ardahan dan 25 bin kisi Oltu tarafindan 25 bin kisi Chala vadisinden 500 kisi Artvin den 4 bin kisi goc etmistir Cicinadze Kobuleti Asagi Acara Yukari Acara Murgul Livana Macaheli Imerhevi bolgelerindeki Gurcu koylerinin adlarini listeler halinde vermis her koyden kac hanenin goc ettigini yazmistir Kaynakca A Comprehensive Georgian English Dictionary Londra 2006 ISBN 0 9535878 3 5 Guncel Turkce Sozluk Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი გამოკვლევა წიგნი III Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1947 1958 3 cilt III cilt 1958 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი თარგმანი წიგნი II Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt II cilt 1941 Kitlesel Akinlar T C Icisleri Bakanligi Goc Idaresi Baskanligi Serafeddin Turan 1829 Edirne Antlasmasi Dergipark Zakaria Cicinadze Musluman Gurculerin Osmanli Ulkesine Buyuk Gocu ქარველ მაჰმადიანთ დიდი გადასახლება ოსმალეთში მუჰაჯირი ემიგრაცია Tiflis 1912 s 29 Aleksandre Proneli Gorkemli Mesheti დიდებული მესხეთი Gori 1914 s 28 130 Eugene Dallegio d Alessio Istanbul Gurculeri Ceviren Fahrettin Ciloglu Istanbul 2003 s 49 ISBN 975 8260 15 4 Sbornik dogovorov Rossii s drugimi gosudarstvami 1856 1917 M 1952 Candan Badem Carlik Yonetiminde Kars Ardahan Artvin Istanbul 2018 s 146 ISBN 9786052100271 A Frenkel Ocherki Churuk su i Batuma Tiflis 1879 s 107 PDF 6 Subat 2024 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Subat 2024 Aleksandr Samoylovic Frenkel Curuksu ve Batum Notlari Osmanli nin Kafkaslara Vedasi Turkcesi Eyup Karakus Istanbul 2023 s 163 ISBN 978 625 6385 85 6 Droeba დროება 10 Eylul 1879 8 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Subat 2024 A Frenkel Ocherki Churuk su i Batuma Tiflis 1879 s 38 39 PDF 6 Subat 2024 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Subat 2024 Aleksandr Samoylovic Frenkel Curuksu ve Batum Notlari Osmanli nin Kafkaslara Vedasi Turkcesi Eyup Karakus Istanbul 2023 s 72 ISBN 978 625 6385 85 6 Candan Badem Carlik Yonetiminde Kars Ardahan Artvin Istanbul 2018 s 139 ISBN 9786052100271 Zakaria Cicinadze Musluman Gurculerin Osmanli Ulkesine Buyuk Gocu ქარველ მაჰმადიანთ დიდი გადასახლება ოსმალეთში მუჰაჯირი ემიგრაცია Tiflis 1912 s 61 Zakaria Cicinadze Musluman Gurculerin Osmanli Ulkesine Buyuk Gocu ქარველ მაჰმადიანთ დიდი გადასახლება ოსმალეთში მუჰაჯირი ემიგრაცია Tiflis 1912 s 122 141